Tevredenheidsonderzoek onder ouders over het Centrum voor Jeugd en Gezin Gemeente Oldenzaal Rapportage
Tevredenheidsonderzoek onder ouders over het Centrum voor Jeugd en Gezin Gemeente Oldenzaal Rapportage
Juni 2014
COLOFON Samenstelling Cora Heijkoop Vormgeving binnenwerk SGBO Benchmarking Druk SGBO Benchmarking SGBO Benchmarking Postbus 10242 2501 HE Den Haag
Niets uit deze publicatie mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze dan ook, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van SGBO. Aan de totstandkoming van deze publicatie is de grootst mogelijke zorg besteed. SGBO kan ech ter niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele onjuistheden, noch kunnen aan de i nhoud rechten worden ontleend.
INHOUDSOPGAVE
1
Inleiding en werkwijze
1
1.1
Inleiding
1
1.2
Onderzoeksopzet
1
1.3
Leeswijzer
3
2
Beschrijving doelgroep
5
3
Vragen over en hulp bij opvoeden en opgroeien
8
3.1
Vragen over opvoeden en opgroeien
8
3.2
Op zoek naar informatie over opvoeden
9
3.3
Hulp gevraagd bij vragen over opvoeden
11
4
Het Centrum voor Jeugd en Gezin
12
4.1
Bekendheid en gebruik van het Centrum voor Jeugd en Gezin Oldenzaal
12
4.2
Tevredenheid over de diensten van het CJG
14
4.3
Suggesties voor verbeteringen
16
4.4
Behoefte aan andere vormen van ondersteuning
18
5
Bekendheid met en gebruik van instanties/vangnetten
22
5.1
Bekendheid van instanties/vangnetten in Oldenzaal
22
5.2
Gebruik en waardering van instanties/vangnetten in Oldenzaal
23
6
Samenvatting, conclusies en aanbevelingen
25
6.1
Samenvatting
25
6.2
Conclusies en aanbevelingen
27
1
Inleiding en werkwijze
1.1
Inleiding
Vanaf januari 2012 is het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) van start gegaan in de gemeente Oldenzaal. Ouders/verzorgers kunnen bij LOES terecht voor informatie en ondersteuning bij het opvoeden en op laten groeien van hun kinderen. LOES is het Oldenzaalse gezicht van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) en is gevestigd in de Hooge Lucht. LOES is een initiatief van dertien Twentse gemeenten. LOES biedt uiteenlopende diensten op het gebied van opvoedondersteuning aan ouders/verzorgers aan zoals:
opvoedspreekuur;
telefonisch consult;
online advies via www.loes.nl of via www.cjg.nl;
spreekuur van het algemeen maatschappelijk werk;
cursussen of themabijeenkomsten over opvoeden voor zowel jongere kinderen, voor kinderen in de basisschoolleeftijd als voor tieners.
In het CJG werken het consultatiebureau, de schoolarts, het algemeen maatschappelijk werk en de jeugdhulpverlening samen. Alle vragen van ouders/verzorgers worden beantwoord door deskundige Loes-medewerkers, die Triple P geschoold zijn. De Triple P methode biedt opvoedkundige oplossingen die erop gericht zijn om de band met het kind te versterken. Het CJG Oldenzaal bestaat inmiddels ruim twee jaar en de gemeente is bezig met het verder ontwikkelen van het CJG en het aanbod aan opvoedingsondersteuning. De gemeente Oldenzaal wil daarbij graag de mening van ouders1 horen over de bekendheid met, gebruik van en tevredenheid over de diensten van het CJG. Ook wil de gemeente graag weten welke onderwerpen op het gebied van opvoedondersteuning leven bij de ouders en welke verwachtingen zij op dit gebied hebben van het CJG. Daarmee kan de gemeente de activiteiten van het CJG beter afstemmen op wat er nodig is voor ouders/verzorgers in Oldenzaal die verantwoordelijkheid dragen voor de opvoeding en zorg voor kinderen. Dit onderzoek is uitgevoerd om de gewenste informatie boven tafel te krijgen. 1.2
Onderzoeksopzet
In deze paragraaf wordt beschreven hoe het onderzoek is uitgevoerd en wat de inhoud is van de vragenlijst.
1
Soms staat er in het rapport ‘ouders’ en soms ‘ouders/verzorgers’. Voor het hele rapport geldt dat met ‘ouders’ ook ‘verzorgers’ wordt bedoeld.
Vragenlijst In samenspraak met de gemeente is een vragenlijst opgesteld met algemene vragen over het gebruik van opvoedondersteuning en vragen die specifiek zijn toegesneden op de lokale situatie in de gemeente Oldenzaal. De vragenlijst bevat vragen over de volgende onderwerpen. Opvoedvragen: onderwerpen waarover ouders opvoedvragen hebben;
de wijze waarop ouders te rade gaan voor ondersteuning bij opvoeden;
ontvangen ondersteuning bij vragen over opvoeden.
Bekendheid en communicatie over het CJG: bekendheid met het CJG in het algemeen;
de communicatie over het CJG; hoe kennen de mensen het CJG?
bekendheid met het opvoedspreekuur en de telefonische consultatiemogelijkheid van het CJG;
bekendheid met de websites (www.loes.nl, www.positiefopvoeden.nl en www.cjg.nl) en de mogelijkheid om via e-mail vragen te stellen;
bekendheid met cursussen en themabijeenkomsten over opvoeden;
bekendheid met activiteiten die worden georganiseerd in de Week van de Opvoeding.
Gebruik en tevredenheid over diverse diensten van het CJG: redenen waarom ouders wel of geen gebruikmaken van de diensten van het CJG;
de mate van het gebruik van het opvoedspreekuur, van het stellen van vragen per e-mail (online advies), van het telefonisch contact en van de cursussen/themabijeenkomsten.
Tevredenheid over: het inloopspreekuur, het telefonisch contact, de websites van het CJG en de mogelijkheid tot het stellen van vragen per e-mail (online advies);
de deskundigheid, bejegening en bereikbaarheid van het opvoedspreekuur en het telefonisch contact;
de overzichtelijkheid en duidelijkheid van de website www.cjg.nl;
gesprekken met een medewerker van algemeen maatschappelijk werk;
cursussen en themabijeenkomsten;
activiteiten die in de Week van de Opvoeding zijn georganiseerd.
Effecten van de ondersteuning en ervaringen met doorverwijzing: de redenen waarom ouders niet tevreden zijn over de geboden opvoedondersteuning door het CJG;
de mate waarin de opvoedvragen zijn beantwoord;
de mate waarin de ondersteuning heeft geholpen bij opvoedvragen;
de snelheid en wijze waarop ouders zijn doorverwezen (doorlooptijden).
Behoeften en wensen: behoefte van ouders voor ondersteuning bij het opvoeden;
mate waarin het huidige aanbod voldoet. Missen ouders iets in het aanbod?
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
2
suggesties voor verbeteringen. Op welke punten kan het CJG (bekendheid, bereikbaarheid, toegankelijkheid en uitvoering) worden verbeterd?
Bekendheid en gebruik van algemene instanties/vangnetten: bekendheid met algemene instanties/vangnetten;
gebruik van algemene instanties/vangnetten;
mate waarin de algemene instanties/vangnetten hebben geholpen.
Steekproef en respons De gemeente heeft een bestand aangeleverd met het aantal kinderen in de leeftijd van 0-18 jaar. Omdat er uiteraard in veel gevallen meerdere kinderen in één gezin wonen zijn eerst de dubbelingen eruit gehaald. Vervolgens zijn van 2.700 kinderen uit 2.700 gezinnen de ouders/verzorgers benaderd. SGBO heeft vervolgens de steekproef getrokken en het bestand met namen en adressen en unieke inloggegevens aan de gemeente aangeleverd. Om de respons zo hoog mogelijk te krijgen zijn er verschillende responsverhogende maatregelen genomen: het onderzoek is aangekondigd op de gemeentepagina en in de lokale krant;
de gemeente heeft de uitnodigingsbrief, ondertekend door de wethouder, verstuurd met daarin informatie over het doel van het onderzoek;
de gemeente heeft een herinneringsbrief verstuurd.
In totaal hebben 376 ouders de vragenlijst ingevuld. Dit is een percentage van 14%. Dit aantal is voldoende om met 95% betrouwbaarheid en een nauwkeurigheidsmarge van 0.05 uitspraken te kunnen doen. Een betrouwbaarheid van 95% wil zeggen dat de onderzoeksresultaten in 95 van de 100 gevallen gelijk zullen zijn. Sommige vragen bevatten uitsplitsingen of een lage respons, omdat deze vraag alleen voor een kleine groep ouders/verzorgers van toepassing is. In dat geval moeten de resultaten als indicatief worden beschouwd. Tabel 1
1.3
Respons
Gemeente
Steekproef
Respons
Oldenzaal
2.700
376 (14%)
Leeswijzer
Dit rapport bevat de resultaten van het tevredenheidsonderzoek onder ouders/verzorgers over het Centrum voor Jeugd en Gezin Oldenzaal (LOES). In hoofdstuk 2 wordt een beschrijving van de doelgroep ouders/verzorgers gegeven die hebben deelgenomen aan dit onderzoek. In hoofdstuk 3 komen de vragen die ouders hebben over opvoeden en opgroeien aan bod. Vervolgens volgt in hoofdstuk 4 een beschrijving van het gebruik van en de tevredenheid over de diensten van het CJG. Hoofdstuk 5 bevat informatie over het gebruik
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
3
van instanties/vangnetten in Oldenzaal. Het rapport wordt afgesloten met een samenvatting, conclusies en aanbevelingen.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
4
2
Beschrijving doelgroep In dit hoofdstuk worden enkele achtergrondkenmerken gegeven van de ouders/verzorgers die hebben deelgenomen aan dit onderzoek. Niet alle ouders hebben de vragen over de achtergrondkenmerken ingevuld. De aantallen corresponderen daarom niet altijd met de responsaantallen. In de rechterkolom van alle tabellen in het rapport is het aantal ingevulde antwoorden weergegeven (=N). Voor de duiding van de resultaten is het belangrijk te kijken naar enkele achtergrondkenmerken van de respondenten, zoals leeftijd, opleidingsniveau, gezinssituatie en werksituatie. Tabel 2
Leeftijd kind(eren)
Leeftijd
%
Aantal (N)
0 t/m 3 jaar
23%
162
4 t/m 8 jaar
31%
218
9 t/m 12 jaar
21%
151
13 t/m 18 jaar
25%
179
Totaal
100%
710
Voor dit onderzoek is de ouders/verzorgers gevraagd naar de leeftijd van hun kind(eren). Het aantal kinderen (710) is meer dan het aantal ingevulde vragenlijsten van 376, omdat ouders kinderen in meerdere leeftijdscategorieën kunnen hebben. Als we kijken naar de verdeling over de vier leeftijdsgroepen: jonge kinderen uit de voorschoolse periode, kinderen uit de eerste jaren basisonderwijs, kinderen uit de hogere klassen in het basisonderwijs en jongeren in het voortgezet onderwijs, dan zijn alle vier de groepen evenredig vertegenwoordigd. In vergelijking met resultaten van gelijksoortige onderzoeken in andere gemeenten is het percentage ouders/verzorgers met kinderen in de leeftijdscategorie 13 t/m 18 jaar redelijk hoog. Dit zien we ook terug in de leeftijd van de ouders in tabel 3: de groep ouders boven de 40 jaar is relatief groot. Het merendeel van de ouders heeft twee of drie kinderen; een paar gezinnen (16) bestaat uit vier of vijf kinderen. Het aandeel grote gezinnen dat heeft gereageerd, is niet zo groot.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
5
De verdeling van de ouders over de verschillende leeftijdscategorieën is in onderstaande tabel weergegeven. Tabel 3
Leeftijd ouders
Leeftijd
%
Aantal (N)
Tot 20
0
0
20 t/m 29
4%
17
30 t/m 39
42%
154
40 t/m 49
43%
156
50 t/m 59
10%
35
60 jaar en ouder
1%
4
Totale respons
100%
366
De groep ouders/verzorgers in de leeftijdscategorie 40 tot en met 49 jaar is het grootst, gevolgd door ouders die tussen de 30 en 39 jaar oud zijn. Het aandeel twintigers is redelijk klein en 50-plussers weer relatief groot. Het merendeel van de vragenlijsten is ingevuld door een vrouw; 17% is door een man ingevuld. De gezinssituatie kan van invloed zijn op de behoefte aan ondersteuning bij het opvoeden. In eenoudergezinnen is de behoefte aan steun bij het opvoeden doorgaans meer aanwezig dan bij tweeoudergezinnen. Wat is de samenstelling van de gezinnen van de ouders die aan het onderzoek hebben meegewerkt? Tabel 4
Gezinssituatie %
Aantal (N)
Gehuwd/samenwonend
80%
294
Gehuwd/samenwonend, samengesteld gezin
10%
38
Gescheiden
7%
26
Alleenstaande ouder (niet gescheiden)
2%
9
Weduwe/weduwnaar
1%
2
100%
369
Totale respons
De meeste ouders/verzorgers (90%) zijn gehuwd of wonen samen, waarvan 10% leeft in een samengesteld gezin. Dit laatste percentage is aan de hoge kant in vergelijking met ervaringscijfers van gelijksoortige onderzoeken onder referentiegemeenten. Het aandeel gescheiden of alleenstaande ouders is 7%. Dit is gemiddeld, landelijk gezien ligt het
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
6
percentage eenoudergezinnen met één of meerdere kinderen tussen de 3% en 11% met 6,7% als gemiddelde van alle gemeenten gezamenlijk2. De ouders hebben kunnen aangeven of zij een betaalde baan hebben en of er sprake is van een eenverdiener of van tweeverdieners per huishouden. Tabel 5
Werksituatie %
Aantal (N)
Eén of beide ouders werken, betaald werk
87%
319
Alleenstaande ouder met betaald werk
6%
23
Geen betaald werk alleenstaande ouder
5%
16
Geen betaald werk beide ouders
2%
7
100%
365
Totale respons
Van de ouders die de vragenlijst hebben ingevuld heeft 7% geen betaald werk. Dat is relatief weinig, landelijk gezien ligt dit percentage op ruim 12%3. Voor de gemeente Oldenzaal heeft een gemiddeld percentage4 alleenstaande ouders met betaald werk of zonder betaald werk de vragenlijst ingevuld. Dit gegeven is van belang, omdat uit landelijke onderzoeken blijkt dat met name gezinnen met alleenstaande ouders behoren tot de kwetsbare groepen als het gaat om opvoed- of gezinsproblemen.
2
Dit zijn cijfers van het CBS met als peildatum 1 januari 2013.
3
Dit zijn cijfers van het CBS met als peildatum 1 januari 2013.
4
Dit zijn ervaringscijfers van referentiegemeenten die hetzelfde onderzoek hebben uitgevoerd in 2013 en 2014.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
7
3
Vragen over en hulp bij opvoeden en opgroeien In dit hoofdstuk wordt nader ingegaan op vragen die ouders hebben over opvoeden en opgroeien die zij aan een deskundige zouden willen voorleggen. Ook is gekeken waar of bij wie ouders op zoek gaan naar informatie en of zij wel eens hulp hebben gekregen in eigen kring of van instellingen voor hun opvoedvragen.
3.1
Vragen over opvoeden en opgroeien
De ouders/verzorgers konden over een groot aantal onderwerpen op het terrein van opvoeding aangeven of zij daarover vragen hebben en of zij er behoefte aan hebben om deze aan een deskundige voor te leggen. De respondenten konden meerder antwoorden aankruisen, waardoor de percentages niet optellen tot 100%. 370 ouders/verzorgers hebben deze vraag ingevuld, waarvan 101 ouders (27%) aangeven geen vragen te hebben over opvoeden. Tabel 6
Opvoedvragen (N=1024) %
Aantal (N)
Sociale ontwikkeling van uw kind(eren)
30%
112
Eten, slapen, zindelijkheid
30%
111
Emotionele ontwikkeling van uw kind(eren)
29%
109
Gezondheid, medische onderwerpen
24%
87
Weerbaarheid en groepsdruk
17%
64
Regels en grenzen stellen
17%
64
Angst, depressie, onzekerheid van uw kind(eren)
17%
62
Pesten, gepest worden
12%
46
Concentratieproblemen en problemen op school
11%
42
Agressief en ongewenst gedrag
11%
40
Taalontwikkeling van uw kind(eren)
10%
36
Motorische ontwikkeling van uw kind(eren)
10%
36
Verslaving (alcohol, drugs, gamen)
6%
21
Gezinssituatie in relatie tot uw kind
6%
21
Seksualiteit
5%
20
Geldzaken, zakgeld, schulden van uw kind(eren)
5%
17
Echtscheiding
4%
14
Uitgaan
3%
11
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
8
Geldzaken, zakgeld, schulden van uw kind(eren)
2%
7
Huiselijk geweld
1%
3
Geen vragen
27%
101
Ruim een kwart van de ouders/verzorgers5 heeft aangegeven geen vragen te hebben over opvoeden en opgroeien die zij aan een deskundige zouden willen voorleggen. In vergelijking met cijfers hierover van andere gemeenten die dit onderzoek hebben laten uitvoeren is dit percentage vrij laag. De ouders/verzorgers die vragen hebben over de opvoeding, zijn voornamelijk geïnteresseerd in informatie over de sociale en emotionele ontwikkeling van hun kind en over eten, slapen en zindelijkheid. Tevens zijn gezondheid en medische onderwerpen, regels en grenzen stellen, weerbaarheid en groepsdruk en angst, depressie en onzekerheid onderwerpen waar ouders/verzorgers vragen over hebben. In vergelijking met resultaten uit ditzelfde onderzoek onder andere gemeenten leven er bij de ouders in Oldenzaal die de vragenlijst hebben ingevuld relatief veel vragen over sociaalemotionele en psychische aspecten zoals angsten en onzekerheid van hun kind(eren). Dit kan te maken hebben met het feit dat redelijk veel ouders hebben gereageerd met één of meerdere kinderen in de leeftijdsgroep van 13 tot en met 18 jaar. Onderwerpen die jongere kinderen betreffen, zoals gezondheid en medische onderwerpen, worden dan minder vaak aangekruist. Opvallend minder ouders dan bij referentiegemeenten geven aan dat zij vragen hebben over regels en grenzen stellen. Vragen hierover lijken vooral te spelen bij kinderen in de jongere leeftijdsgroepen. 3.2
Op zoek naar informatie over opvoeden
Er zijn veel verschillende vindplaatsen waar ouders/verzorgers hun licht kunnen opsteken. In de volgende tabel is zichtbaar gemaakt waar ouders naar toe gaan voor informatie over opvoeden. De percentages tellen niet op tot 100%, omdat de ouders meerdere antwoordcategorieën konden aankruisen. 368 ouders/verzorgers hebben deze vraag ingevuld; zij hebben 1.053 keer iets aangekruist.
5
De gemiddelden uit gelijksoortige onderzoeken waarin de dezelfde vraag is gesteld, liggen tussen de 30% en 40%.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
9
Tabel 7
Vindplaatsen voor informatie over opvoeden (N=1053) %
Aantal (N)
Vrienden/familie
69%
255
Internetsites over opvoeden
57%
208
Consultatiebureau
29%
108
Tijdschriften/boeken over opvoeden (inclusief Tipkrant Positief opvoeden)
27%
101
Huisarts
21%
77
School (inclusief jeugdmaatschappelijk werk)
19%
69
Televisieprogramma’s over opvoeden
18%
66
Kinderopvang
13%
47
Themabijeenkomsten/cursussen
10%
37
Anders
10%
35
Vraag stellen online voor advies via www.loes.nl of www.positiefopvoeden.nl
7%
24
Maatschappelijk werk
3%
11
Peuterspeelzaal
2%
9
Centrum voor Jeugd en Gezin Opvoedspreekuur
1%
5
Vraag stellen online voor advies via www.cjg.nl
0%
1
Ruim twee derde van de ouders wint advies in bij familie of vrienden en ruim de helft gaat op zoek naar informatie op internet. Daarnaast raadplegen ouders/verzorgers tijdschriften en boeken over opvoeden of gaan zij voor advies naar het consultatiebureau of de huisarts of krijgen dit via de school van hun kind(eren). De peuterspeelzaal en het maatschappelijk werk, andere belangrijke vindplaatsen, zijn in mindere mate een informatiebron voor ouders. Een beperkte groep ouders (30 in totaal) heeft online een vraag gesteld via de daarvoor bestemde websites of het Opvoedspreekuur van het CJG bezocht. Bij de categorie ‘anders’ zijn veel verschillende informatiebronnen genoemd, zoals een specialist van BJZ (5x), werk (3x), websites/boeken (3x), GGD/schoolarts (3x), een homeopaat (2x), MEE/IVH, AB Hulp Twente, Nibud en Jarabee. Sommige ouders vertrouwen op hun ‘gezond verstand’ of gaan af op hun eigen gevoel en ervaring.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
10
3.3
Hulp gevraagd bij vragen over opvoeden
Een groot deel van de ouders/opvoeders heeft wel eens hulp gekregen als zij vragen hadden over de opvoeding van hun kind(eren). Er zijn vele mogelijkheden waarbij op een laagdrempelige manier ondersteuning kan worden gekregen. In tabel 8 is weergegeven op welke manier deze ouders/verzorgers hulp hebben ontvangen. De ouders konden meerdere antwoorden invullen, dus de percentages tellen niet op tot 100%. Tabel 8
Ontvangen hulp bij vragen over opvoeden (N=tussen 217 en 340) % ja
Aantal (N)
Reguliere afspraak of inloopspreekuur bij het consultatiebureau
55%
188
Internetsites over opvoeden (bv. www.ouders.nl)
44%
139
Advies van de huisarts
27%
90
Cursus- of thema-avond over opvoeden op school
27%
87
Individuele hulp/begeleiding van uw kind(eren)
22%
71
Huisbezoeken (GGD, consultatiebureau, huisarts, et cetera)
21%
68
Cursus- of thema avond over opvoeden op de kinderopvang en/of peuterspeelzaal
18%
56
Anders
14%
30
Themabijeenkomsten/cursussen voor ouders bij het CJG
8%
25
Vraag stellen online voor advies via www.loes.nl of www.positiefopvoeden.nl
8%
25
Telefonisch contact met het CJG via telefoonnummer 0541-588181
3%
10
Vraag stellen online voor advies via www.cjg.nl
0%
1
Opvoedspreekuur van het CJG
0%
0
De meeste ouders/verzorgers die wel eens ondersteuning bij de opvoeding hebben ontvangen, hebben deze hulp gekregen via het inloopspreekuur of via een reguliere afspraak bij het consultatiebureau. Het consultatiebureau is ook de belangrijkste instantie waar zij naar toe zouden gaan als zij vragen hebben over opvoeding. Internetsites zijn ook belangrijke ondersteuningsmogelijkheden: bijna de helft doet hier een beroep op voor steun bij opvoeden. Daarnaast heeft ruim een kwart van deze ouders/verzorgers wel eens advies van de huisarts gekregen of een cursus- of thema avond over opvoeden op school bezocht. De ouders noemen het minst vaak het Opvoedspreekuur van het CJG, het telefonisch contact van het CJG en het online advies vragen via de site www.cjg.nl. De cursussen die bij de peuterspeelzaal, de kinderopvang of het CJG worden gehouden zijn wel door een aantal ouders bezocht. Bij de categorie ‘anders’ zijn veel verschillende hulpbronnen genoemd zoals een specialist (8x), GGZon (4x), Karakter (2x), school (2x), homeopaat (2x), Acare en AB Hulp Twente. De meeste ouders die de categorie ‘anders’ hebben ingevuld putten hun steun uit adviezen van vrienden en familie (9x). SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
11
4 4.1
Het Centrum voor Jeugd en Gezin Bekendheid en gebruik van het Centrum voor Jeugd en Gezin Oldenzaal
In januari 2012 is de locatie van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Oldenzaal in de Hooge Lucht geopend. Binnen het CJG worden verschillende vormen van opvoedondersteuning aangeboden, variërend van een inlooppreekuur bij het CJG tot opvoedcursussen. In hoeverre is het CJG bekend bij de ouders/verzorgers in Oldenzaal? In tabel 9 staat de bekendheid van het CJG weergegeven. De ouders konden meerdere antwoorden aankruisen, waardoor de percentages niet optellen tot 100%. Deze vraag is door 376 ouders ingevuld; zij hebben 429 keer een antwoord aangekruist. Tabel 9
Kent u het Centrum voor Jeugd en Gezin Oldenzaal? (N=429) %
Aantal (N)
Nee
59%
223
Ja, via het consultatiebureau
22%
84
Anders
6%
26
Ja, via een advertentie in huis-aan-huisblad
5%
23
Ja, via school
5%
20
Ja, via een folder
3%
11
Ja, via vrienden/buren/kennissen
3%
11
Ja, via kinderopvang/peuterspeelzaal
2%
8
Ja, via themabijeenkomsten/cursussen
2%
7
Ja, via de website www.positiefopvoeden.nl
2%
7
Ja, via de informatiekrant en/of activiteiten die zijn georganiseerd in de Week van de Opvoeding
1%
3
Ja, via de huisarts
1%
2
Ja, via het opvoedspreekuur van het CJG gemeente Oldenzaal
1%
2
Ja, via het telefoonnummer van het CJG gemeente Oldenzaal 0541588181
1%
2
Ruim 40% van de ouders/verzorgers die de vragenlijsten hebben ingevuld is met het CJG bekend. In de gemeente Oldenzaal hebben de meeste ouders/verzorgers het CJG leren kennen via het consultatiebureau, een advertentie in het huis-aan-huisblad of via de school. Een handjevol ouders kent het CJG via een intermediair, zoals de huisarts, de peuterspeelzaal of de kinderopvang. Een uitzondering hierop is de school; deze levert een belangrijkere bijdrage aan het vergroten van de bekendheid van het CJG. Bij de categorie ‘anders’ is voornamelijk werk of collega’s ingevuld (17x). De resultaten in tabel 9 laten zien dat veel SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
12
ouders het CJG niet kennen en dat de ouders die het CJG wel kennen, hiervan hebben gehoord via het consultatiebureau. De mond-tot-mondreclame over het CJG via familie, vrienden/kennissen of buren is nog beperkt. Van de respondenten die hebben aangegeven het CJG te kennen heeft 37% (57 ouders) zich gewend tot het CJG voor hulp of steun bij de opvoeding. Uit tabel 10 is af te lezen welke vorm van ondersteuning van het CJG deze ouders hebben gekregen. De aantallen tellen niet op tot 57, omdat sommige ouders van meerdere CJG-diensten gebruik hebben gemaakt. Tabel 10
Heeft u wel eens gebruikgemaakt van de ondersteuning van het CJG Oldenzaal? (N=84) Aantal (N)
Website www.loes.nl geraadpleegd
33
Themabijeenkomsten/cursussen bezocht
17
Anders
8
Website www.positiefopvoeden.nl geraadpleegd
7
Gesprekken gehad met een medewerker van het opvoedspreekuur van het CJG gemeente Oldenzaal
4
Gesprekken gehad met een medewerker van het algemeen maatschappelijk werk
4
Vraag gesteld online voor advies via www.loes.nl of www.positiefopvoeden.nl
3
Website www.cjg.nl geraadpleegd
3
Telefonisch contact gehad via 0541-588181 van CJG Oldenzaal
3
Vraag gesteld on line voor advies via www.cjg.nl
1
Meegedaan aan activiteiten van de Week van de Opvoeding
1
Het raadplegen van de website www.loes.nl en het bijwonen van themabijeenkomsten en cursussen hebben de ouders het meest vaak gedaan. De overige diensten van het CJG zijn nauwelijks naar voren gebracht. Met name de activiteiten die zijn georganiseerd in de Week van de Opvoeding en het stellen van vragen via de website www.cjg.nl zijn beperkt genoemd. Bij de categorie ‘anders’ stippen de ouders de reguliere bezoeken bij het consultatiebureau aan en het bijwonen van een cursus. Aan de ouders die geen gebruik hebben gemaakt van het CJG is gevraagd waarom zij dat niet hebben gedaan. In onderstaande tabel staat dit weergegeven. De ouders konden meerdere antwoorden aankruisen, waardoor de percentages niet optellen tot 100%.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
13
Tabel 11
Waarom heeft u geen gebruikgemaakt van het CJG? (N=127) %
Aantal (N)
Ik heb geen vragen over opvoeden en opgroeien van mijn kinderen
48%
46
Anders
28%
23
Ik vraag liever advies aan vrienden/buren/kennissen
23%
22
Ik heb geen hulp van een deskundige nodig
18%
17
Ik vraag liever advies bij peuterspeelzaal, kinderopvang of op school
13%
12
Het CJG spreekt mij niet aan
6%
6
Ik vind de locatie van het opvoedspreekuur te ver weg
1%
1
Ik heb nog nooit van het CJG gehoord
0%
0
Bijna de helft van de ouders/verzorgers geeft aan dat zij geen vragen hebben over opvoeden en opgroeien en bijna een kwart vraagt liever advies aan vrienden, buren of kennissen. Slechts drie ouders geven aan dat het CJG hen niet aanspreekt en één ouder vindt de locatie te ver weg. Vrij veel ouders hebben de categorie ‘anders’ ingevuld. Negen van deze ouders hebben aangegeven dat zij steun bij opvoeden niet nodig hebben en zeven ouders waren niet bekend met het CJG. Eveneens zeven ouders kunnen hun eigen kring raadplegen en twee ouders hebben er nooit bij stil hebben gestaan dat zij bij het CJG terechtkunnen voor vragen over opvoeden. Een paar ouders vinden dat zij ondersteuning nodig hebben van specialistische hulp en vinden het CJG hiervoor minder geschikt. 4.2
Tevredenheid over de diensten van het CJG
Over het algemeen zijn de ouders/verzorgers redelijk tevreden over de verschillende diensten van het CJG. De gesprekken met een medewerker van het opvoedspreekuur van het CJG en met een medewerker van algemeen maatschappelijk werk worden het best beoordeeld. Slechts één ouder/verzorger toont zich ontevreden over het telefonisch contact, één ouder over de website www.loes.nl en twee ouders zijn ontevreden over de cursussen/themabijeenkomsten (onder andere over triple P) die zij hebben bezocht. Eén ouder geeft aan nooit antwoord te hebben gekregen op een vraag die is gesteld via www.loes.nl. Als we het opvoedspreekuur nader onder de loep nemen dan blijkt dat alle twaalf ouders die deze vragen hebben ingevuld (zeer) tevreden zijn over de vriendelijkheid en het inlevingsvermogen van de medewerker en over de sfeer tijdens het gesprek. Eén ouder is ontevreden over de bruikbaarheid van de adviezen/tips die het heeft gekregen; de andere ouders hebben hierover geen klachten. De praktische aspecten van het CJG zoals de bereikbaarheid, locatie en openingstijden worden iets minder positief beoordeeld. Twee
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
14
ouders zijn ontevreden over de bereikbaarheid en de locatie en vier ouders zijn (zeer) ontevreden over de openingstijden. Het telefonisch contact wordt gematigd positief beoordeeld door de tien ouders die de vragen hierover hebben beantwoord. De ouders zijn tevreden over de bruikbaarheid van de adviezen/tips, maar zijn minder tevreden over de telefonisch bereikbaarheid (30% ontevreden) en over de vriendelijkheid en het inlevingsvermogen van de medewerker (ongeveer een kwart ontevreden). ‘Als moeder van een eenoudergezin is het lastig om alle ballen in de lucht te blijven houden met kinderen, werk en huishouden. Ik heb goede adviezen gekregen hoe ik hiermee om moet gaan.’ De website www.cjg.nl wordt het beste gewaardeerd. Eén ouder is niet tevreden over de informatie over het aanbod aan cursussen en lezingen en over de bruikbaarheid van de adviezen en tips. De andere negen ouders tonen zich tevreden. Eén ouder/verzorger heeft opgeschreven waarom zij niet tevreden is over de diensten van het CJG. Zij heeft het volgende naar voren gebracht: ‘Ik heb een keer via een link op de site van Loes een soort enquête ingevuld over voeding voor mijn kind. Als advies kreeg ik toen tips om op te letten of mijn kind niet te veel calorieën binnen kreeg. Dat terwijl mijn kind kampt met ondergewicht, en dat een ernstig probleem voor ons is. De adviezen sloegen dus kant nog wal. Dat is ook het risico van het CJG vind ik. Het is lastig om op specifieke problemen een algemeen advies los te laten, en die moet je er dus uit zien te filteren bij zulke vragenlijsten/enquêtes of vraaggesprekken.’ Effect van de ondersteuning en doorverwijzing Van de ouders/verzorgers die gebruik hebben gemaakt van één van de diensten van het CJG vindt één ouder dat de ondersteuning vanuit het CJG hen helemaal niet heeft geholpen. Acht ouders zijn van mening dat de ondersteuning nauwelijks effect heeft gehad. De overige 43 ouders vinden dat de ondersteuning hen verder heeft geholpen. De gesprekken met een medewerker van het opvoedspreekuur of van het algemeen maatschappelijk werk, de themabijeenkomsten/cursussen en de activiteiten die zijn georganiseerd in de Week van de Opvoeding zijn volgens de ouders het meest zinvol geweest. De informatie die op de website www.loes.nl staat over opvoeden en opgroeien draagt het minste bij aan het beantwoorden van de vraag. Drie ouders hebben een toelichting gegeven op de vraag waarom de ondersteuning door het CJG hen niet geholpen heeft. De ouders hebben het volgende gemeld: de vraag is te specifiek voor het CJG en het antwoord te algemeen;
de vorm van de beantwoording is goed, maar het antwoord past inhoudelijk niet bij de vraag;
de gestelde vraag via www.loes.nl is niet beantwoord.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
15
Van tabel 12 is af te lezen op welke wijze de ondersteuning van het CJG de ouders/verzorgers heeft geholpen. De respondenten konden meerdere antwoorden invullen, waardoor de percentages niet optellen tot 100%. 43 ouders hebben deze vraag beantwoord en hebben gezamenlijk 62 items aangekruist. Tabel 12
Waarom heeft de ondersteuning door het CJG u geholpen? (N=62) %
Aantal (N)
Ik heb een antwoord gekregen op mijn opvoed/opgroeivragen
47%
20
De adviezen werken goed in de praktijk
23%
10
Ik kan beter omgaan met opvoed/groeiproblemen bij mijn kind(eren)
21%
9
Ik voel mij meer zelfverzekerd in het opvoeden van mijn kind(eren)
16%
7
De ondersteuning heeft mij niet geholpen
12%
5
Anders, nl.
12%
5
Mijn probleem met opvoeden/opgroeien is minder geworden
9%
4
Ik kan beter praten over vragen die ik heb bij opvoeden
5%
2
De ouders die vinden dat de ondersteuning door het CJG goed geholpen heeft, vinden met name dat zij een antwoord hebben gekregen op hun opvoed/opgroeivragen. Ook vinden tien ouders dat de adviezen goed werken in de praktijk en zijn negen ouders van mening dat zij door de ondersteuning beter kunnen omgaan met hun opgroei/opvoedvragen bij hun kind(eren). Vier ouders hebben ervaren dat het opvoedprobleem minder is geworden. De ouders waarderen het CJG Oldenzaal met een 7,2. Eén ouder heeft een onvoldoende gegeven (onder de zes) en twee ouders hebben een negen gegeven. Doorverwijzen In de vragenlijst zijn enkele vragen opgenomen over het proces van doorverwijzen. Geen enkele ouder heeft aangegeven te zijn doorverwezen door het CJG naar een samenwerkende instelling. Hierover kan dus niets worden opgenomen in het rapport behalve dat het uitzonderlijk is dat geen enkele ouder die het CJG heeft benaderd voor een vraag is doorverwezen. 4.3
Suggesties voor verbeteringen
De ouders die wel eens gebruik hebben gemaakt van de diensten van het CJG is gevraagd of zij vinden of en op welke punten het CJG kan worden verbeterd. Over vier onderwerpen is hun mening gevraagd: bekendheid/communicatie, bereikbaarheid, toegankelijkheid en uitvoering van de ondersteuning waaronder de adviezen en tips. Er zijn in totaal 25 reacties gegeven.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
16
Bekendheid van het CJG Er zijn acht opmerkingen gemaakt over de bekendheid van het CJG en mogelijke verbeteringen die hierin kunnen worden aangebracht. Drie ouders geven aan dat zij voordat zij de enquête over het CJG hadden ingevuld nog nooit van het CJG hadden gehoord. Twee van deze ouders vinden het prettig dat zij door het invullen van de vragenlijst inzicht hebben gekregen in het CJG Oldenzaal. Eén ouder suggereert dat er meer bekendheid aan het CJG moet worden gegeven via scholen en een ouder vindt het belangrijk dat op scholen en centra voor kinderopvang posters over het CJG worden opgehangen. Ouders vragen zich af wat het CJG inhoudt en wat de link is met Bureau Jeugdzorg en specialistische hulp. Een paar ouders hebben een cursus gevolgd via het CJG, maar hadden niet door dat deze cursussen een onderdeel van het CJG vormen. ‘Van mij mag er meer helderheid zijn over het CJG en de rol van het consultatiebureau en Loes hierin, zodat helder wordt hoe deze organisatie in elkaar steekt. In deze enquête is me dat meer helder geworden dan in de themabijeenkomsten die ik heb gehad van LOES.’ `De bekendheid is gering denk ik. Moeders die ik spreek in Oldenzaal kennen het niet, kennen LOES niet, en hebben er nog "nooit van gehoord".’ ‘Het CJG zou meer bekendheid moeten krijgen bij ouders over het hoe/wat/waarvoor je er terechtkunt. Iedereen heeft opvoedingsvragen. Het komt niet in me op om met een vraag het CJG te benaderen. School/vrienden/familie/eventueel huisarts lijkt logischer, maar het is natuurlijk wel heel fijn dat iets dergelijks als het CJG er is. En in principe lijkt het me ook laagdrempelig. Wellicht een meer actieve manier vinden om bij de mensen onder de aandacht te komen. Samenwerking met scholen? Tijdens informatie-avonden op de scholen gezicht laten zien?’ Bereikbaarheid van het CJG De verbetersuggesties die betrekking hebben op de bereikbaarheid betreffen voor een groot deel de locatie en de bereikbaarheid daarvan. Drie ouders vinden het lastig dat de parkeermogelijkheden gering zijn en dat het betaald parkeren betreft. Twee ouders vinden de openingstijden te beperkt en één ouder is van mening dat het CJG telefonisch slecht bereikbaar is. Twee ouders tonen zich juist erg tevreden over de locatie en het fysieke opvoedspreekuur. ‘Locatie is prima, Hooge Lucht is een uitstekende locatie, inloopspreekuur vind ik ook een goede mogelijkheid voor contact.’ ‘Bereikbaarheid vind ik niet goed. Ik heb wel eens willen bellen in verband met dringende omstandigheden en toen was het CJG niet bereikbaar.’ ‘Het betaald parkeren is vervelend en het inloopspreekuur is maar één dag.’
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
17
Toegankelijkheid van het CJG Vier ouders hebben een opmerking gemaakt over de toegankelijkheid van het CJG. Eén ouder vindt de toegankelijkheid prima en drie ouders hebben enkele suggesties gegeven zoals: verbeter de parkeermogelijkheden;
vergroot de bekendheid, zodat er meer ouders komen en het meer voelt als een inlooppunt;
zorg voor een warm welkom bij de deur. De Hooge Lucht is nu nog erg stil.
Uitvoering van de ondersteuning Over de uitvoering van de ondersteuning heeft één ouder een kritische opmerking gemaakt. Deze ouder vond de tips gericht op ‘gemiddelde mensen en gemiddelde kinderen’. Eén ouder vindt dat de interesse bij de arts van het consultatiebureau te wensen over laat en één ouder vindt het jammer dat er in Oldenzaal weinig cursussen worden gegevens in vergelijking met omringende gemeenten. Drie ouders vinden juist dat zij veel hebben gehad aan de ondersteuning van één van de diensten van het CJG. ‘Ik vind het jammer dat er in Oldenzaal weinig cursussen zijn, in vergelijking met Enschede en Hengelo, georganiseerd door het CJG. Ik heb geen auto, dus ik zit te springen om zaken die in Oldenzaal georganiseerd worden, zeker gezien mijn beperkte vrije tijd met 4 kinderen.’ ‘Mijn indruk is dat het CJG gericht is op de "gewone" opvoedvragen. Voor de hulp die mijn autistische kinderen nodig hebben, hebben we veel gerichter de jeugd-GGZ opgezocht.’ ‘Enkele tips op de website hebben goed geholpen.’ ‘Adviezen en tips van verpleegkundigen zijn prima.’ ‘Prettig dat na de cursus een samenvatting wordt gegeven.’ De suggesties voor verbeteringen betreffen met name de nog geringe bekendheid van het CJG, de bereikbaarheid van de locatie (binnenstad, moeilijk parkeren) en de openingstijden. Over de uitvoering en de inhoud van de ondersteuning zijn vooral positieve opmerkingen gemaakt. Een deel van de ouders geeft aan dat zij hierover geen oordeel kan geven, omdat zij het CJG te beperkt kennen. De ouders die wel gebruik hebben gemaakt van de ondersteuning van het CJG tonen zich overwegend positief. 4.4
Behoefte aan andere vormen van ondersteuning
Alle ouders die de vragenlijst hebben ingevuld, is in een open vraag gesteld of zij behoefte hebben aan andere vormen van opvoedondersteuning en of zij iets missen in het huidige aanbod van het CJG. Van de 376 ouders/verzorgers die de vragenlijst hebben ingevuld, heeft 37% (138 ouders) deze vraag beantwoord. Van de 138 ouders geeft ruim 61% (84 ouders) aan geen suggesties te hebben voor aanbod op het gebied van opvoeden en opgroeien dat zij SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
18
missen en waar zij (wel) gebruik van zouden maken. Als belangrijkste redenen worden genoemd dat er geen behoefte is aan hulp bij het opvoeden, dat zij een groot netwerk hebben waar zij een beroep op kunnen doen, dat zij hun informatie halen van internetsites tijdschriften et cetera en dat er al voldoende ondersteuning beschikbaar is via de gebruikelijke kanalen zoals het consultatiebureau, de school of Bureau Jeugdzorg (met name jeugd GGZ). ‘Was hiervan niet op de hoogte, heb hier ook geen initiatief in ondernomen. Ik zou de huisarts benaderen en advies vragen.’ ‘Tot op heden heb ik geen moeilijkheden die ik nu moet bespreken met een instelling. Bij mij is het eerst bij mijn man en dan bij mijn buurvrouw of goede vriendin te rade gaan en als dat allemaal niet gaat dan zou ik een beroep doen op instellingen.’ ‘Nee, het gaat goed in mijn gezin. Ik heb slechts kleine vraagjes die ik via mensen om mij heen wel beantwoord kan krijgen of via internet. Maar als ik grote problemen zou ervaren, dan zou ik wel aankloppen.’ ‘Ik zou er misschien wel gebruik van willen maken, maar ik heb dan het gevoel dat je gezien wordt als een moeder die zelf niet in staat is om haar kind op te voeden.’ ‘Ik denk dat het CJG goed bezig is, alleen heb ik er zelf tot op heden geen gebruik van (hoeven) maken.’ Behoefte aan ander aanbod aan opvoedondersteuning De 54 ouders die wel iets missen in het aanbod en suggesties doen voor ander aanbod aan opvoedondersteuning noemen uiteenlopende dingen. Deze staan hieronder in themarubrieken weergegeven. Het organiseren van cursussen, thema-avonden, lezingen of andere vormen van voorlichting: meer cursussen of themabijeenkomsten;
themabijeenkomsten over onder andere pesten en seksualiteit;
cursus of specifieke begeleiding over omgaan met kinderen met autisme;
thema-avonden op scholen, kinderopvang of peuterspeelzalen;
informatie en tips over positief opvoeden;
informatie over sociale omgang op de basisschool, omgaan met andere kinderen, vrienden maken en houden et cetera;
informatie (of trainingen) over het vergroten van weerbaarheid bij kinderen of het organiseren van assertiviteitstrainingen voor kinderen;
informatie over hoe om te gaan met het gebruik van Social Media en spelletjes op de computer;
eenmalige trainingsavonden/lezingen zoals ‘Wat kinderen ons vertellen’;
lezingen over bekende onderwerpen als niet willen eten en slapen;
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
19
ouder ontmoetingsgroepen over specifieke onderwerpen zoals dyslexie, ADHD of kinderen met een gedragsafwijking;
EHBO-cursus ten aanzien van veiligheid voor kinderen;
meer informatie over hoe de zorg voor kinderen/jongeren er in de toekomst uit komt te zien (met het oog op de transitie Jeugdzorg).
Het organiseren van een inloopspreekuur of individuele begeleiding: begeleiding van zeer jonge ouders;
standaard doorverwijzing vanuit het consultatiebureau naar het CJG om kennis te maken met het CJG;
een spreekuur op school;
ondersteuning bij eventuele toekomstige problemen/vragen over bijvoorbeeld schoolkeuzes. Hierover ook informatie op de website www.loes.nl plaatsen.
Bekendheid en communicatie: een duidelijker profilering van taken, zodat het CJG een herkenbare instelling wordt;
meer bekendheid geven aan het CJG zodat iedereen weet dat je er naartoe kunt zonder verwijzing van de huisarts of een deskundige;
duidelijker aangeven wat de positie is van het CJG en wat de samenwerking/link is met specialistische hulpverlening, BJZ en instanties zoals MEE.
Overig: andere oplossingen naar voren brengen dan de standaard oplossingen;
advies/ondersteuning bij het begeleiden van eenoudergezinnen. Tips en handvatten aanreiken hoe om te gaan met de combinatie kinderen, huishouden en werk;
betrouwbare informatie zoals folders en boeken over opvoeden en opgroeien van kinderen beschikbaar stellen, eventueel in samenwerking met de bibliotheek;
tegengaan van versnippering van het aanbod, meer samenwerking en doorverwijzing door de huisarts en MEE; meer informatie over het onderwerp seksualiteit op de website van LOES. Informatie over hoe je seksuele voorlichting geeft aan kinderen aan verschillende leeftijdsgroepen en welke boeken je daarvoor kunt gebruiken.
De behoefte van ouders ligt met name in de sfeer van het laagdrempelig organiseren van cursussen en thema-avonden of informatiebijeenkomsten voor ouders over specifieke onderwerpen die vooral kinderen in de bovenbouw van de basisschool of jongeren in het voortgezet onderwijs betreffen. De ouders willen dit het liefst dicht in de buurt op een herkenbare locatie zoals een school of wijkcentrum. ‘Ik vind het jammer dat via LOES (of wellicht CJG) niet zoveel cursussen worden aangeboden. Naar mijn idee heeft de door ons gevolgde cursus (anderhalf jaar geleden ongeveer) zeker een positieve invloed gehad op de opvoeding van onze kinderen. Graag zou ik vaker een cursus of eenmalige bijeenkomst zien.’ ‘Het zou wenselijk zijn dat na de bezoeken aan het consultatiebureau een vervolg afspraak volgt voor het
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
20
CJG, al is het maar voor de kennismaking. Het is nu erg versnipperd en mensen gaan dan liever naar de huisarts; die kennen ze.’ ‘Mijns inziens zou het zinvol zijn dat de jeugd van 12 jaar t/m 17 jaar jaarlijks gezien wordt door een deskundige met betrekking tot opvoeden en ontwikkeling in deze roerige periode. Vroegtijdig problemen onderkennen en kunnen bijsturen. Zie het als een controle bij de tandarts wat ook als volledig normaal en zinvol wordt ervaren.’
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
21
5
Bekendheid met en gebruik van instanties/vangnetten In de gemeente Oldenzaal is een aantal instanties/vangnetten beschikbaar voor ouders/verzorgers die een extra steuntje in de rug kunnen gebruiken. Deze ondersteuning zit vooral in de materiële en financiële sfeer zoals bijzondere bijstand, schuldhulpverlening en Stichting Leergeld Oldenzaal. Aan de ouders is gevraagd of zij bekend zijn met de instanties/vangnetten, of zij er gebruik van hebben gemaakt en of zij vinden dat de steun hen goed geholpen heeft. In dit hoofdstuk volgt een presentatie van de resultaten.
5.1
Bekendheid van instanties/vangnetten in Oldenzaal
De bekendheid van instanties/vangnetten voor gezinnen is weergegeven in onderstaande tabel. De percentages tellen niet op tot 100%. Tabel 13
Bekendheid met instanties/vangnetten (N=tussen 346 en 356) % ja
N
Voedselbank
59%
209
Schuldhulpverlening (Stadsbank)
50%
176
Jeugdsportfonds
40%
140
Bijzondere Bijstand
39%
137
Stichting Leergeld Oldenzaal
37%
131
Kledingbank
37%
129
Kwijtschelding gemeentelijke heffingen
33%
116
Diaconie/Vencentius/caritas
25%
88
Humanitas Thuisadministratie (op orde brengen financiën)
23%
80
Collectieve ziektekostenverzekering minima
18%
63
Bijdragefonds
18%
62
De voedselbank is het meest bekend bij de ouders, gevolgd door de mogelijkheden voor schuldhulpverlening en het Jeugdsportfonds. De ouders zijn het minst bekend met de Collectieve ziektekostenverzekering voor minima en het bijdragefonds.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
22
5.2
Gebruik en waardering van instanties/vangnetten in Oldenzaal
De volgende vraag is of de ouders wel eens een beroep hebben gedaan op de instanties/vangnetten in Oldenzaal. Deze vraag is aan alle ouders voorgelegd. Tabel 14 laat zien dat de vangnetten door de ouders die de vragenlijst hebben ingevuld beperkt zijn gebruikt. De percentages liggen tussen de 1% en 6%. Tabel 14
Beroep gedaan op instanties/vangnetten (N=tussen 361 en 364) % ja
N
Kwijtschelding gemeentelijke heffingen
6%
23
Stichting Leergeld Oldenzaal
5%
18
Bijzondere Bijstand
4%
14
Bijdragefonds
4%
13
Schuldhulpverlening (Stadsbank)
3%
12
Jeugdsportfonds
2%
9
Collectieve ziektekostenverzekering minima
2%
7
Voedselbank
2%
7
Kledingbank
1%
5
Diaconie/Vencentius/caritas
1%
4
Humanitas Thuisadministratie (op orde brengen financiën)
1%
4
Kwijtschelding van gemeentelijke heffingen en een tegemoetkoming in het kader van Stichting Leergeld worden het meeste genoemd respectievelijk door 23 en 18 ouders. Een handjevol ouders heeft gebruikgemaakt van de voedsel- en kledingbank en van voorzieningen als Humanitas en Diaconie. Omdat het merendeel van de ouders die de vragenlijst hebben ingevuld een betaalde baan heeft en vrij weinig eenoudergezinnen hebben gereageerd, lijkt het waarschijnlijk dat de ouders/verzorgers die in aanmerking komen voor de genoemde vangnetten in beperkte mate aan dit onderzoek hebben meegewerkt. Het lijkt een logische verklaring voor de redelijk lage percentages. Waardering instanties/vangnetten De vraag of en de mate waarin ouders/verzorgers zich geholpen voelen door de instanties/vangnetten beantwoordt het merendeel positief. Met name het Jeugdsportfonds en Stichting Leergeld, het bijdragefonds en de Collectieve ziektekostenverzekering leiden tot een verlichting van de lasten. Ondersteuning in het kader van schuldhulpverlening en het kwijtschelden van gemeentelijke heffingen levert volgens de ouders de minste bijdrage aan het oplossen van de problematiek. In tabel 15 is zichtbaar gemaakt in welke mate de
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
23
vangnetten de ouders hebben geholpen. In de middelste kolom staat het aantal ouders dat ‘zeer goed geholpen’ ‘goed geholpen’ of ‘redelijk geholpen’ heeft ingevuld. Tabel 15
Mate waarin ouders door instanties/vangnetten zijn geholpen Aantal
Aantal
Zeer goed geholpen
Gebruikgemaakt
Goed geholpen Redelijk geholpen Kwijtschelding gemeentelijke heffingen
20
23
Stichting Leergeld Oldenzaal
18
18
Bijzondere Bijstand
13
14
Bijdragefonds
13
13
Schuldhulpverlening (Stadsbank)
10
12
Jeugdsportfonds
9
9
Collectieve ziektekostenverzekering minima
7
7
Voedselbank
6
7
Kledingbank
4
5
Diaconie/Vencentius/caritas
3
4
Humanitas Thuisadministratie (op orde brengen financiën)
4
4
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
24
6
Samenvatting, conclusies en aanbevelingen
In dit hoofdstuk volgt de samenvatting en worden de belangrijkste conclusies beschreven en aanbevelingen gedaan. 6.1
Samenvatting
Achtergronden doelgroep Als we kijken naar de achtergronden van de respondenten, dan zien we dat met name ouders in de leeftijd tussen 40 tot en 49 jaar de vragenlijst hebben ingevuld. De verdeling van de ouders die kinderen in de vier leeftijdsgroepen (0 t/m 3 jaar, 4 t/m 8 jaar, 9 t/m 12 jaar en 13 t/m 18 jaar) hebben, is redelijk evenredig. Het aandeel alleenstaande ouders is met 7% gemiddeld; 7% heeft geen betaald werk; dit is vrij laag. Vragen over hulp bij opvoeden en opgroeien Bij driekwart van de ouders/verzorgers (73%) heeft wel eens een vraag over opvoeden/opgroeien die zij willen voorleggen aan een deskundige. De ouders/verzorgers die vragen hebben, zijn voornamelijk geïnteresseerd in informatie over de sociale en emotionele ontwikkeling van hun kind(eren), over eten, slapen en zindelijkheid en over medische onderwerpen. De ouders winnen met name advies in bij familie of vrienden (69%) of zoeken informatie op internet; bijna twee derde komt op deze manieren aan informatie. Daarnaast raadplegen ouders/verzorgers tijdschriften en boeken over opvoeden of krijgen zij advies van het consultatiebureau, de huisarts of de school. Een kleine groep ouders (30 in totaal) heeft het opvoedspreekuur van het Centrum voor Jeugd en Gezin Oldenzaal bezocht of andere diensten van het CJG benaderd voor advies. De meeste ouders/verzorgers die wel eens hulp hebben ontvangen, hebben deze hulp gekregen via het (reguliere) spreekuur bij het consultatiebureau of via internetsites over opvoeden. Het consultatiebureau is ook de belangrijkste instantie waar zij naartoe zouden gaan als zij vragen hebben over opvoeden. Ook heeft ruim een kwart van deze ouders/verzorgers wel eens advies van de huisarts gekregen. De ouders noemen het minst vaak de ondersteuningsmogelijkheden van het CJG Oldenzaal met uitzondering van themabijeenkomsten of cursussen en het online advies vragen via www.loes.nl of www.positiefopvoeden.nl. Het Centrum voor Jeugd en Gezin gemeente Oldenzaal (LOES) Ruim 40% van de ouders/verzorgers is met het CJG bekend. Dit percentage is redelijk laag. In de gemeente Oldenzaal zijn de meeste ouders/verzorgers die het CJG kennen erop geattendeerd via het consultatiebureau, via een advertentie in een huis-aan-huisblad of via school. Een handjevol ouders kent het CJG via een intermediair, zoals huisarts of de SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
25
kinderopvang of via de diensten van het CJG zelf. Een uitzondering hierop is de school, deze levert een belangrijke bijdrage aan het vergroten van de bekendheid van het CJG. Van de 153 mensen die het CJG kennen, hebben 57 ouders/verzorgers (37%) wel eens gebruikgemaakt van de ondersteuning van het CJG Oldenzaal. Bijna twee derde van deze mensen heeft de website www.loes.nl geraadpleegd en 30% heeft een cursus of thema-avond bezocht. De ouders die geen gebruik hebben gemaakt van de diensten van het CJG hebben geen opvoedvragen (48%) of vragen liever advies aan familie of vrienden (23%). Waardering en effecten Over het algemeen zijn de 57 ouders/verzorgers (redelijk) tevreden over de diensten van het CJG. De gesprekken met een medewerker van het opvoedspreekuur en met een medewerker van het algemeen maatschappelijk werk worden het beste beoordeeld, het telefonisch contact met het CJG Oldenzaal het minste. De ouders die hierover ontevreden zijn vinden de telefonische bereikbaarheid te beperkt en vinden dat de vriendelijkheid en het inlevingsvermogen van de medewerker te wensen over laat. Het merendeel van de ouders (75%) vindt dat de ondersteuning van het CJG hen (goed) geholpen heeft. De ouders hebben een antwoord gekregen op hun vragen, de adviezen werken in de praktijk en zij kunnen door de ondersteuning beter omgaan met de opvoedproblemen. De ouders waarderen het CJG met een 7,2. Verbeteringen of veranderingen in het ondersteuningsaanbod Suggesties voor verbeteringen die naar voren zijn gebracht betreffen het vergroten van de bekendheid van het aanbod van het CJG, verruiming van de openingstijden van het spreekuur en het verbeteren van de bereikbaarheid van de locatie waaronder het parkeren. 14% van de respondenten heeft aangegeven iets te missen in het huidige ondersteuningsaanbod. Dit percentage is in vergelijking met referentiegemeenten redelijk laag. De wensen voor ander aanbod liggen met name in de sfeer van het zo laagdrempelig mogelijk organiseren van algemene of specifieke cursussen en thema-avonden die vooral kinderen in de bovenbouw van het basisonderwijs of jongeren in het voortgezet onderwijs betreffen. Ook het uitbreiden van informatie op de websites over specifieke onderwerpen, zoals omgaan met seksuele voorlichting, wordt genoemd. Bekendheid, gebruik van en waardering van vangnetten/instanties Van de instanties/vangnetten die de gemeente Oldenzaal beschikbaar stelt aan haar inwoners zijn de voedselbank, de schuldhulpverlening en het Jeugdsportfonds het beste bekend bij de ouders. Het gebruik van de vangnetten ligt tussen de 1% en 6%. Kwijtscheldingen van gemeentelijke heffingen en Stichting Leergeld worden in dit kader het meest naar voren gebracht. De ouders voelen zich over het algemeen geholpen door de vangnetten. Met name het Jeugdsportfonds, de Stichting Leergeld en de Collectieve ziektekostenverzekering leiden tot een verlichting van de lasten. SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
26
6.2
Conclusies en aanbevelingen
Conclusies Wel vragen en behoefte aan deskundig advies, maar nog redelijk weinig gebruik van het CJG Een aanzienlijke groep ouders heeft vragen over het opvoeden van hun kind(eren) en wil deze ook wel voorleggen aan een deskundige. Veel ouders gaan zelf op zoek naar informatie via internet, boeken, tijdschriften en televisieprogramma’s of via de eigen sociale kring en vinden dat zij daar genoeg aan hebben. Het CJG Oldenzaal, het opvoedspreekuur en de mogelijkheden via de telefoon of de websites zijn nog beperkt bij ouders in beeld wanneer zij behoefte hebben aan ondersteuning. Bekendheid en beeldvorming CJG is eenzijdig Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat een deel van de ouders niet weet dat het CJG meer is dan de reguliere afspraken en het inloopspreekuur bij het consultatiebureau. De beeldvorming over wat het CJG precies inhoudt, welke ondersteuning daar deel van uitmaakt en voor wie het CJG is bedoeld, zou nog kunnen worden aangescherpt. Enkele ouders vinden het jammer dat zij pas in een later stadium van de opvoeding in aanraking zijn gekomen met het CJG of via dit onderzoek het CJG hebben leren kennen. Ook denken sommige ouders dat zij niet bij het CJG terechtkunnen, omdat zij specialistische hulp nodig hebben. Wellicht kan een deel van deze ouders ook door het CJG worden geholpen, maar worden zij niet doorverwezen. Weinig bekendheid CJG via intermediairs Nog een beperkt aantal ouders kent het CJG (41%) en de ouders die het kennen zijn hierop geattendeerd door het consultatiebureau, via hun werk of via een huis-aan-huisblad. Het vergroten van de bekendheid via intermediairs verdient meer aandacht. Sommige ouders zijn verbaasd dat zij via dit onderzoek op de hoogte zijn gebracht van het bestaan van het CJG en niet via school, kinderopvang of andere instelling. Gebruik van de diensten van het CJG en de tevredenheid hierover is goed Er wordt redelijk veel gebruikgemaakt van de reguliere diensten van het CJG, zoals het consultatiebureau. De specifieke ondersteuningsactiviteiten van het CJG, zoals het (telefonisch) spreekuur, de website en het opvoedspreekuur worden nog minder frequent geraadpleegd. De tevredenheid over de diensten van het CJG is over het algemeen goed en ook heeft het grootste deel van de ouders echt iets gehad aan de ondersteuning door het CJG. Als de ouders het CJG eenmaal hebben gevonden, dan zijn zij blij dat zij er gebruik van hebben gemaakt. Het aanbod aan cursussen, thema-avonden of informatiebijeenkomsten vinden ouders te beperkt Het valt op dat ouders het bijwonen van cursussen of informatieavonden prettig vinden en zich hierover (zeer) tevreden tonen. Suggesties voor verbeteren of uitbreiden van aanbod betreffen dan ook met name het organiseren en faciliteren van inhoudelijke ontmoeting. SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
27
Sommige ouders gaan zelfs naar buurgemeenten voor een specifieke cursus, omdat zij niet weten of deze ook in Oldenzaal wordt gegeven. De behoefte aan het bijwonen van een cursus, lezing of thema-avond is er wel degelijk, aangezien een aantal ouders heeft aangegeven dit aanbod te beperkt te vinden. Tabel 16
Belangrijkste cijfers op een rij % ja
Aantal (N)
Vragen over opvoeden om aan deskundige voor te leggen
73%
269
Hulp/informatie ontvangen bij opvoeden
91%
340
Bekend met het CJG
41%
153
Gebruikgemaakt van diensten CJG door ouders die het CJG kennen (153 ouders)
37%
57
CJG heeft geholpen bij ouders die hiervan gebruik hebben gemaakt (57 ouders)
75%
43
Mist iets in het aanbod over opvoedondersteuning
14%
54
Aanbevelingen Verbeter de website, met name de informatie over specifieke onderwerpen De ouders vinden het prettig als zij meer en duidelijker informatie kunnen vinden op de website over specifieke onderwerpen. De ouders/verzorgers in Oldenzaal gaan toch liever eerst zelf op zoek naar ondersteuning via boeken/tijdschriften, internetsites of vrienden/familie. Het zou goed zijn om meer links over specifieke thema’s op de websites te plaatsen of bepaalde thema’s meer uit te diepen met praktische tips. Samenwerking met de bibliotheek is ook een optie waarbij boeken/tijdschriften over opvoeden/opgroeien een meer prominente plek krijgen. Breidt het aanbod aan cursussen, thema-avonden en workshops uit of werk samen met buurgemeenten Er is behoefte aan een uitgebreider aanbod aan cursussen over algemene onderwerpen die een bepaalde doelgroep betreffen (bijvoorbeeld pubers) of een cursus of thema-avond over een specifiek thema. De ouders gaan het liefst naar een herkenbare locatie in de buurt waar zij zich vertrouwd voelen, zoals de school van hun kind(eren) of een wijkcentrum. Als de betreffende cursus niet wordt gegeven, willen de ouders graag worden doorverwezen naar een buurgemeente waar de cursus wel wordt gegeven. Meer bekendheid bij intermediairs Een klein deel van de ouders is doorverwezen door een intermediair zoals de huisarts, de peuterspeelzaal of het maatschappelijk werk. Het werkt het beste als het CJG wordt aanbevolen door intermediairs of als ouders worden doorverwezen. Een folder in de wachtkamer valt niet heel erg op, een doorverwijzing met naam en telefoonnummer erbij wel. Het opnemen van informatie van het CJG in de schoolgids is zinvol, maar het CJG gaat SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
28
pas echt leven voor de ouder als zij via de school kennismaken met het CJG of als de leerkracht het CJG aanbeveelt. Als het CJG wordt aanbevolen door de intermediairs zijn ouders meer geneigd om gebruik te maken van de diensten van het CJG. Daarnaast werkt het aansluiten bij en integreren van het aanbod binnen bestaande activiteiten ook goed. Bijvoorbeeld een thema-avond over opvoeden organiseren op school of bij de kinderopvang of opvoedondersteuning aanbieden via het huisbezoek dat het consultatiebureau of de huisarts aflegt bij het gezin. Laat het vertrouwen in het CJG, als laagdrempelige voorziening, groeien Het CJG is bedoeld als laagdrempelige voorziening voor lichte hulpvragen, maar heeft nog niet het vertrouwen bij de ouders/verzorgers dat zij er iets aan hebben. De ouders denken dat ze vragen of problemen bij de opvoeding of in eigen kring kunnen oplossen of hulp nodig hebben van specialistische hulpverlening. Laat via goede voorbeelden zien wat het CJG kan betekenen voor de ouders en probeer deze boodschap ook via de intermediairs door te geven. De decentralisatie Jeugdzorg kan de positie van het CJG versterken, als de ouders die direct afstappen op de specialistische hulpverlening dan ook in beeld zijn bij de gemeente. Een deel van deze ouders zou ook kunnen worden doorverwezen naar een lichtere vorm van ondersteuning die nu onder de vlag van het CJG wordt aangeboden.
SGBO TEVREDENHEIDSONDERZOEK OUDERS OVER CJG GEMEENTE OLDENZAAL
29