tegen besparingen en afdankingen

België - Belgique PB 131, 1080 Molenbeek Sainctlette BC 4383 P2A6269

maandblad van de Linkse Socialistische Partij (LSP)  nummer 336 

Afgiftekantoor 1081 Brussel 8 Ver. uitg. G. Cool, Hovenierstraat 45, 1080 Molenbeek

Zomer 2014

s t r i j d  s o l i d a r i t e i t  s o c i a l i sm e

tegen besparingen en afdankingen

Pagina 4: dossier over Delhaize en de strijd voor het behoud van jobs

Foto: Collectif Krasnyi

Nicolas Croes

stelling van de volgende regering is nog onzeker, maar dat er een aanval op de a de verkiezingen maakten de goednieuwsshow en de beloften pensioenen komt staat wel vast. bijzonder snel plaats voor slecht nieuws voor de werkenden en Er zijn effectief meer ouderen. Tussen hun gezinnen. De regeringen zijn nog niet gevormd, maar één 1964 en 2002 nam het aantal geboortes zaak staat al vast: zonder goed georganiseerd verzet zullen we slagen af met 31%, van 168.000 naar 115.000 krijgen, en nog geen klein beetje. (1). Maar in diezelfde periode nam de productiviteit toe met 215% (2)! Waar Maar liefst 2.500 jobs bij Delhaize Vorig jaar kregen de aandeelhouders zijn al die middelen naartoe gegaan? Ze zijn bedreigd en ook de lonen van het van Delhaize een verhoging van hun kwamen niet in onze zakken terecht, dat overblijvende personeel liggen onder dividenden met 11%. Tegelijk daalde de staat vast. Sinds midden jaren 1970 is vuur. Niet dat het ontbreekt aan win- belastingvoet na aftrek van de fiscale het aandeel van de lonen (met inbegrip sten, het bedrijf realiseerde in België cadeaus tot amper 0,15%. Het voorbeeld van sociale bijdragen die dienen om de een bedrijfswinst van 187 miljoen euro van Delhaize zal navolging krijgen in de sociale zekerheid te financieren) in de in 2013. Maar nog is het niet genoeg rest van de sector. Als dit passeert, zal geproduceerde rijkdom afgenomen, ook voor de aandeelhouders, zij eisen een het de neerwaartse spiraal voor onze al nam de totale waarde van de geproopbrengst in dubbele cijfers op het ge- levensstandaard versterken. duceerde rijkdom toe. Met een loonstop, Hetzelfde zien we met de pensioe- omvangrijke lastenverlagingen voor de ïnvesteerde kapitaal. Deze aasgieren vieren een sociaal nen. “Met een onveranderd beleid is het grote bedrijven, toename van de werkbloedbad zoals wij een nieuwe geboor- huidige pensioenstelsel financieel niet loosheid,... wordt het pensioenstelsel onte bij familie of vrienden vieren. Enkele houdbaar. Het stemt niet meer overeen dermijnd. Bij wijze van voorbeeld: de uren na de aankondiging van de maatre- met de evolutie van de samenleving en totale lastenverlagingen voor de werkgelen, ging de beurskoers van Delhaize stelt problemen van sociale levenskwa- gevers komen neer op meer dan 7 milmet 1,09% omhoog. Voor de grote aan- liteit”, verklaarde Frank Vandenbroucke jard euro per jaar. deelhouders houdt het feest nooit op. van de Pensioencommissie. De samenVolgens de heersende logica moeten door

N

Hoe in Seattle het minimumloon op 15 dollar werd gebracht P8

Voor gratis en degelijk openbaar vervoer P5

we langer werken. Dat wordt meteen trouwen krijgen in de mogelijkheid om ook gebruikt om de lonen en arbeids- met collectieve strijd overwinningen voorwaarden onder druk te zetten door te boeken. De 20% rijksten in ons land de concurrentie onder de werkenden bezitten 61,2% van het totale vermovoor de steeds schaarsere jobs op te gen, het aantal miljonairs is in 2013 voeren. Op termijn willen de neolibera- met 12.000 mensen toegenomen, onder len de pensioenen volledig privatiseren, meer door de komst van fiscale toerishet gaat immers om een waarde van 30 ten. Zij hebben het kapitaal, wij hebben miljard euro per jaar waarvan kapitalis- de kracht van ons aantal. De werkenden ten maar al te graag een graantje willen beschikken over een enorme potentiële meepikken. kracht. We moeten nagaan hoe we dit potentieel kunnen benutten om een einVerzet! de te maken aan het huidige systeem. De kapitalistische chaos moet vervangen Het establishment probeert het archaï- worden door een systeem gebaseerd op sche kapitalistische systeem te reanime- rationele planning van de economie op ren door de middelen voor de sociale ze- basis van collectivisering van de sleutelkerheid te ondermijnen met allerhande sectoren van de economie onder demosubsidies en andere cadeaus voor werk- cratisch beheer van de werkenden. gevers. Om hun winsten veilig te stellen, wordt onze toekomst ondermijnd. Het Noten personeel van Delhaize kan daarvan 1. FOD economie: Structuur van de bevolking meespreken, net zoals de collega’s van volgens leeftijd en geslacht: leeftijdspiramide ArcelorMittal of Caterpillar. 2. The Conference Board Total Economy De werkenden moeten dringend ver- Database

Braziliaans massaprotest tijdens WK voetbal P 10



thema Binnenland

de

Linkse Socialist

Voor een leefbaar minimumloon van

15 euro per uur door

Tim (Brussel)

D

e gemeenteraad in de Amerikaanse stad Seattle besliste eind mei om toe te geven aan de maandenlange campagne van de beweging 15 Now die een massabeweging op de been bracht rond de eis tot het invoeren van een minimumloon van 15 dollar per uur. Deze overwinning zal inspirerend werken voor soortgelijke eisen in de rest van de Verenigde Staten, maar ook in België kan een dergelijke eis een belangrijk strijdpunt worden.

Ook in België zouden heel wat werknemers erop vooruitgaan bij de invoering van een minimumloon van 15 euro per uur. Zo’n uurloon zou voor een voltijdse werknemer neerkomen op een bruto maandloon van zo’n 2.565 euro, of 1.650 euro netto voor een alleenstaande bediende. In 2012 verdienden maar liefst 40% van de Belgische werknemers minder dan dit bedrag, vooral in sectoren zoals de schoonmaak, verkoop, horeca of de textielindustrie (1). Bij de laagste lonen vinden we vooral jongeren, lager geschoolden en vrouwen. Bijna 70% van de werknemers met de gemiddeld laagste lonen in ons land (minder dan 1.967 euro bruto per maand) zijn vrouwen (2)! Bovendien voert het patronaat de voorbije jaren systematisch de druk op om de lageloonsector in ons land verder uit te breiden. Op vraag van bedrijven zoals Walibi en Studio 100, het bedrijf dat naast de producent van televisieshows zoals Kabouter Plop, Bumba en

Megamindy ook de uitbater van het pretpark Plopsaland is, werd voor de sector van de toeristische attracties in 2003 het nieuwe paritair comité 333 opgericht, met lonen die ver onder het nationaal gemiddelde vallen. Een bediende in onze pretparken wordt nu tewerkgesteld aan een uurloon van slechts 9,34 euro per uur, een schril contrast met de winsten voor de aandeelhouders. Op een omzet van 153 miljoen euro in 2012 boekte Studio 100 een brutowinst van 41 miljoen euro (27%)! In 2010 voerde het personeel van Walibi nog actie tegen deze extreem lage lonen en slechte werkomstandigheden (3). Ook in de sector van de verkoop en grootwarenhuizen staan de reeds Amerikaans protest voor een verhoging van het minimumloon tot 15 dollar per uur. Deze strijd dwong in Seattle grote toelage lonen verder onder druk. Nadat gevingen af. Hoe dat gebeurde, kan je lezen op pagina 8-9. Carrefour in de periode 2008-2010 er via sluitingen van winkels en franchi- markt met het leeuwenlogo is het de be- molen van die bedrijven die zich speciLaat ons dus een voorbeeld nemen seringen reeds in slaagde de lonen van doeling zoveel mogelijk warenhuizen aliseren in extreem lage lonen… aan de strijd die gevoerd is in Seattle. haar werknemers te drukken, is het nu naar paritaire comités af te schuiven En nog is het niet voldoende: de Laten we ons niet langer neerleggen bij de beurt aan Delhaize om dezelfde tac- waar de lonen lager liggen en de werk- Nationale Bank adviseerde de regering de dictaten van de kapitalistische vrije tieken te gebruiken. Ook bij de super- omstandigheden slechter zijn. begin juni om de pensioenen en werk- markt, maar bouwen aan een stevige Een andere tactiek om steeds meer loosheidsuitkeringen verder te laten zak- tegenbeweging die de strijd kan voeren mensen naar de laken. Als zulke voor voldoende jobs aan degelijke lonen. Een minimumloon van geloonsector af te berichten naar Als deze eis onverenigbaar blijkt met 15 euro komt neer laten glijden, is de buiten komen, de recordwinsten en toplonen voor het voortdurende aanstaan neolibe- patronaat, laten we dan ook meteen afop 1.650 euro netto val tegen werklozen. rale economen rekenen met dit systeem en het vervanper maand voor een Een van de gevolz o a l s G e e r t gen door een democratisch socialisme, alleenstaande bedien- No el s k l a a r waarbij de rijkdommen collectief begen van de laatste de. In 2012 verdienden aanval op deze uitom de journa- heerd worden, en degelijke levens- en 40% van de Belgische keringen door de listen duiding werkomstandigheden voor iedereen regering-Di Rupo te geven: “We mogelijk zijn! werknemers minder is dat vanaf 1 janumoeten besefdan dit bedrag. ari 2015 zo’n 55.000 fen dat er har- Noten mensen in ons land die overleven met de besparingen nodig zullen zijn in onze (1) Zie cijfers Statbel: http://stateen zogenaamde ‘wachtuitkering’ van sociale uitgaven en subsidies: het bord bel.fgov.be/nl/binaries/SES%202010_ de RVA dit inkomen dreigen te verliezen. is te groot, en schaadt de solidariteit en Loon%20naar%20werken_NL_tcm325Het officiële verhaal van de regering en de houdbaarheid van ons model” (5). 206807.pdf het patronaat is dat zo’n aanpak de werkBurgerlijke economen bevestigen hier- (2) Cijfers 2009, zie “De Loonkloof en lozen zal ‘activeren’ en hen zal dwingen mee dat het kapitalisme steeds minder in het Glazen Plafond in België” door Nick naar werk te zoeken. Met zo’n 669.032 staat is degelijke lonen, pensioenen en Deschacht ea.: http://mosi.vub.ac.be/papers/D ‘officiële’ werklozen voor slechts 90.547 uitkeringen te voorzien voor de meer- eschachtBeartsGuerryMOSI38.pdf vacatures (4) zal zo’n aanpak er enkel derheid van de bevolking. Jobs verdwij- (3) Zie ons: www.socialisme.be/nl/6739/ toe leiden dat nog meer werklozen moe- nen, uitkeringen worden geschrapt. En (4) Cijfers april 2014 Plopsaland De Panne klaagde eerder dit jaar dat het moeite heeft om jobstuden- ten concurreren voor veel te weinig jobs, voor diegenen die nog aan werk geraken, (5) Le Soir, 10 juni 2014: « La BNB conseille ten te vinden. Dat het uurloon er amper 9,34 euro bruto per uur bedraagt, werd en nog meer werknemers verplicht zul- blijven de lonen steeds verder zakken. de baisser les pensions » : http://www.lesoir. er niet bij vermeld. De twee topmanagers van eigenaar Studio 100 keerden zich- len worden gelijk welke arbeidsvoor- Wij zijn het eens met Geert Noels dat dit be/567300/article/economie/2014-06-10/bnbzelf in 2013 een dividend van 12,1 miljoen euro uit. conseille-baisser-pensions waarden te aanvaarden. Koren op de model niet langer houdbaar is!

Recht op abortus opnieuw onder vuur door

Cathy S (Luik)

D

e campagne ‘One of us’ is een ‘burgerinitiatief’ voor de bescherming van het embryo. De campagne werd in mei 2012 opgezet vanuit kringen van pro-life-activisten. Dat is de naam die gebruikt wordt door de reactionaire tegenstanders van abortus. Gregor Puppink, voorzitter van ECLJ (European Center of Law and Justice) is de officiële woordvoerder van de groep en komt tussen in alle religieuze zaken die voor het Europees Hof van de Rechten van de Mens komen. De Europese coördinatrice van de campagne is Ana Del Pino, tevens vicevoorzitter van de Spaanse federatie van prolife verenigingen. Het doel van de beweging is om “de financiering van activiteiten te beëindigen die de vernietiging van menselijke embryo’s veronderstellen, in het bijzonder met betrekking tot de domeinen van onderzoek, ontwikkelingshulp en volksgezondheid.” Het gaat onder meer om de financiering van NGO’s die bezig zijn met seksuele en reproductieve rechten, waaronder abortus. De groep baseert zich op een uitspraak

van het Europees Hof van de Rechten van de Mens in de zaak Brüstle uit 2011 waarin werd beslist tot “het uitsluiten van iedere biotechnologische interventie waarin menselijke embryo’s worden gebruikt of vernietigd.” De beweging wil dat de EU deze specifieke uitspraak veralgemeent op alle vlakken. Het is een openlijke aanval op de toegang tot contraceptie en tot abortus met medische begeleiding onder hygiënische omstandigheden. ‘One of us’ zorgde voor een verrassing. Op 29 oktober vorig jaar werden meer dan 1.579.000 handtekeningen ingediend bij de EU, met opmerkelijk veel handtekeningen uit Roemenië, Malta, Cyprus en zelfs uit Nederland maar ook uit de andere EU-lidstaten. Op 28 mei 2014 besliste de Europese Commissie om het wetsvoorstel van de beweging te verwerpen, maar ‘One of us’ kondigde al aan dat het onderzoekt of een beroep bij de Europese rechtbanken mogelijk is. Dergelijke initiatieven zijn een waarschuwing. Er is een terugkeer van reactionaire en gevaarlijke opvattingen. Het argument van de ‘bescherming van het leven’ door abortus te verbieden, wordt weerlegd door de vrouwen die overlijden omwille van een clandestiene en onveilige abortus of omdat een abortus werd geweigerd.

Sommige voortrekkers van de pro-lifebeweging proberen op het euroscepticisme in te spelen door de verwerping van hun voorstel af te doen als een afwijzing van ‘participatieve democratie’. Dat is ironisch als je weet dat heel wat openlijk extreemrechtse militanten in deze beweging actief zijn. In het nieuwe Europees Parlement zitten er ongeveer 140 verkozenen van diverse

extreemrechtse en rechtse populisti- en om een vrije keuze te hebben, is onsche bewegingen. Waakzaamheid is losmakelijk verbonden met de verdedidus geboden. ging van sociale verworvenheden en Tegenover het offensief van de anti- openbare diensten. abortuslobby pleiten wij voor een front De zogenaamde ‘pro-life’-activisten van verzet dat opkomt voor de rechten zien we nooit sociale eisen verdedigen. van vrouwen waarbij ook wordt inge- Ze beperken hun activiteiten tot het ingaan tegen het besparingsbeleid. De timideren van vrouwen voor abortusverdediging van het recht van vrouwen centra. Op 15 mei bracht Koppen daar om baas te zijn over hun eigen lichaam nog een schokkende reportage over.(*) We moeten een antwoord bieden op de anti-abortuslobby en hen geen ruimte voor intimidatie van kwetsbare vrouwen laten. - Voor een massaal plan van publieke investeringen in kinderopvang en onderwijs - Voor een massaal plan van sociale woningbouw - Voor een collectieve arbeidsduurvermindering tot 32 uur per week, zonder loonverlies en met bijkomende aanwervingen - Voor een verhoging van de uitkeringen - Voor gratis contraceptie toegankelijk voor mensen van alle leeftijden - Voor een verhoging van de publieke middelen voor centra van familiale planning, abortuscentra,...

De pro-lifecampagnes krijgen steun van uit conservatieve katholieke hoek. Terwijl ze zich ‘pro life’ voordoen, raakte bekend dat in het opvangtehuis van de ‘Mother and Baby Homes’ in Tuam (Ierland) 796 kinderlijkjes zijn gevonden.De lijkjes dateren uit de periode 1925-1961 en het waren baby’s van tienermoeders of buitenechtelijke kinderen. Door verwaarlozing lag de sterftegraad in de tehuizen (*) Bekijk deze reportage op www.een.be/ bijzonder hoog. Is dit pro of contra leven? programmas/koppen/anti-abortus-activisten

ons onze standpunt mening

www.socialisme.be Zomer 2014



voor een front van verzet tegen alle besparingen

Hoe de aanvallen op onze werkgelegenheid en levensstandaard stoppen?

D EDITO door

G eert C ool

h o o f d reda c teur

D e L i n kse S o cialist

e verkiezingen waren We zijn te duur. We kopen te goedkope Het mediaoffensief, nog voor de reamper achter de rug of producten. Zelfs de speculatieschulden geringen gevormd zijn, om ons van de het slechte nieuws en de van de banken die door de gemeen- onvermijdelijkheid van een hard bespaaankondigingen volgden elkaar schap zijn overgenomen zijn hierdoor ringsbeleid te overtuigen, moet gepast op. Bij Delhaize werd een sociaal ‘onze’ schulden geworden. beantwoord worden. De steun voor het bloedbad van de omvang van de Vandenbroucke, de gevestigde politici personeel van Delhaize is overweldisluiting van Opel Antwerpen en hun spreekbuizen in de media lie- gend, zelfs indien het nog amper geaangekondigd als onderdeel van gen ons voor. De pensioenen zijn niet organiseerd wordt. Deze brede steun een algemene aanval op de arbeids- onbetaalbaar, het klopt dat we langer toont het potentieel van verzet. Het en loonvoorwaarden. leven maar de productiviteit neemt zal er op aankomen om dit te organiveel sterker toe. seren en op die Daarnaast pakte eerst de Nationale Bovendien wordt manier ook het Indien de PVDA met nu Bank uit met de stelling dat de ko- geen rekening gevertrouwen te ook parlementaire mende drie jaar 14 miljard euro moet houden met het feit herstellen dat bespaard worden en dat dit het bes- dat het fors lagere we voor alterposities initiatieven te kan door een verlaging van de aantal jonge nietnatieven kunvoor een front van pensioenuitgaven en van de werk- actieven compennen opkomen loosheidsuitkeringen. Dat werd ge- seert voor het ho- verzet zou nemen, kan en die ook afdit de meest strijdvolgd door de aankondiging van de gere aantal oudere dwingen. bare lagen binnen Pensioencommissie van een plan om niet-actieven. Ook De 1% r ijkde duur van de loopbaan op te trekken het sociale bloeds t e n vo e r e n de vakbonden meeen de meeste pensioenen naar beneden bad bij Delhaize is bewust een trekken. Het zou te halen. “Er is simpelweg geen alter- niet onvermijdeklassenstrijd. de krachtsverhounatief”, verklaarde commissievoorzit- lijk. Een harmoZolang wij ding van de werkende ter en voormalig sp.a-voorzitter Frank nisatie naar boven onze kant in bevolking versterken. die strijd niet Vandenbroucke. van de arbeids- en Dezelfde boodschap werd ook bij het loonvoorwaarden organiseren, lasociaal bloedbad bij Delhaize gebracht. in de sector zou de ten we ruimte De dalende winsten van het bedrijf neerwaartse spiraal stoppen en boven- voor het idee dat het onvermijdelijk is zorgden ervoor dat er “geen alternatief” dien de koopkracht ten goede komen. dat zij winnen. Het is in dit kader dat is. De verantwoordelijkheid wordt tel- Warenhuizen zijn bijzonder gevoelig LSP de oproep doet van een front van kens bij ons gelegd. We leven te lang. aan die koopkracht. verzet tegen de besparingen en aanval-

Welk type van regering om de besparingen verder te zetten, en met welk ritme? door

ZO GEZEGD

Stéphane Delcros

Z

ijn we opnieuw vertrokken voor een regeringsvorming die maandenlang aansleept? Met de verkiezingsresultaten en de eerste coalitiegesprekken in de regio’s behoort dat zeker tot de mogelijkheden, niets is uitgesloten. Het enige wat vaststaat, is dat de volgende regering minstens 14 miljard euro bijkomstige besparingen zal doorvoeren om de Belgische economie er terug ‘bovenop’ te krijgen. Dat is minder dan de 22 miljard euro aan maatregelen van de regering-Di Rupo, maar waar de vorige regering nog wat vet en vlees afschraapte, zal de volgende regering in de beenderen snijden.

Voor de werkenden en hun gezinnen zal dat bijzonder hard aankomen. Zo komt onder meer de kwestie van de pensioenen terug op tafel en ook de werkloosheidsuitkeringen zijn niet van de aanvalsdrang van de gevestigde partijen verlost. Er zullen bovendien heel wat besparingen doorgevoerd worden in de gemeenten en op regionaal vlak. De bevoegdheden die aan de regio’s werden overgedragen stemden niet overeen met de overgedragen middelen. Alle partijen die een federale regering zullen proberen te vormen, net zoals de partijen die betrokken zijn bij de coalities die voorbereid worden op regionaal vlak (PS-CDH in Wallonië, PS-FDF-CDH onder de Franstalige gemeenschap in Brussel en Open VldCD&V-sp.a langs Nederlandstalige kant, en N-VA-CD&V in Vlaanderen) zijn het erover eens: er zal bloed vloeien. Uiteraard zal dat onder de werkenden en hun gezinnen zijn, de kapitalisten blijven zoals steeds buiten schot. De discussie voor de regeringsvorming gaat over de vraag wat de beste optie is om de bevolking de bittere pil te laten slikken. Gebeurt dat het beste met de stormram van de N-VA? Of door het wat verhulder te doen onder aanvoeren van PS en CD&V?

van Bart De Wever nog niet beëindigd. vakbond reëel, het komt er enkel op aan Het is moeilijk om in te schatten wat er om deze kracht te organiseren. zal gebeuren. De autoriteit van de po- Als er een rechtse regering rond de litieke bondgenoten van het establish- N-VA komt, de andere optie naast een ment raakt steeds meer ondermijnd. tripartite waartoe De Wever nu proHet neoliberale beleid zorgt hiervoor. beert te komen, zal dit ongetwijfeld Het maakt dat de kapitalistische klas- tot een openlijke klassenoorlog leise geen volledige controle meer heeft den. Een dergelijke regering zal tienop de situatie. De voorkeursoptie voor duizenden werkenden de straat opjahet establishment blijft een zogenaam- gen en niet eens proberen om de rem de ‘klassieke tripartite’ omdat dit een van de vakbondsleiding in te zetten. stabielere basis De Belgische burvormt voor het gerij kan mogeWelke federale rege‘noodzakelijke’ lijk voor een derring er ook komt, de besparingsbegelijk project gaan, basis voor het komenleid. Met de PS maar het zal zonde beleid is al duiin de regering der veel enthousiis het moge asme zijn. Er zijn delijk: besparingen, lijk om de vakvoor de burgerij besparingen en nog bond sleid i ng heel wat risico’s meer besparingen aan boord te aan dit scenario houden, zelfs verbonden, onder indien dit onder druk van de basis meer omdat de zogenaamde ‘anti-estasteeds moeilijker is. blishmentpartij’ N-VA geen betrouwBart De Wever lijkt te denken dat de bare partner is. vakbonden in ons land geen belangrijke Welke federale regering er ook komt, kracht meer vormen. Misschien gelooft de basis voor het komende beleid is al hij dat zelf wel. De vakbonden geven duidelijk: besparingen, besparingen en effectief de indruk dat ze niet veel meer nog meer besparingen. Dit zal de autokunnen bereiken. Maar dat komt vooral riteit van de gevestigde partijen verder door de totale afwezigheid van een stra- ondermijnen. We moeten niet in hun tegie en duidelijke ordewoorden om in spel meestappen en hopen dat er zo snel het offensief te gaan. De vakbondslei- mogelijk een regering komt of dat deze Establishment verliest ding heeft geen antwoorden op de uitda- zo ‘progressief’ mogelijk zou zijn. Laat gingen waar we de afgelopen jaren mee ons eerder beginnen met het voorbereicontrole geconfronteerd werden. Maar met 3,5 den en organiseren van ons verzet voor Op het ogenblik dat deze krant ter miljoen leden – bijna drie kwart van de de strijd die ons in het najaar wellicht perse ging, was de informatieronde actieve bevolking – is de kracht van de te wachten staat.

len. De versterking van PVDA bij de vorige verkiezingen biedt mogelijkheden om dit verzet op te drijven. Een front van verzet mag zich niet beperken tot de parlementen of laten afremmen door vermeende partners die volledig in het neoliberale beleid meestappen. We hebben een front van het verzet van onderuit nodig, van het personeel en de klanten van Delhaize die tegen het sociaal bloedbad willen ingaan, van de werkenden die hun pensioenen niet willen opofferen aan de winsthonger van de bedrijven, van de jongeren die werk en een toekomst willen. We moeten dit verzet wapenen met een programma dat antwoorden biedt en zich niet beperkt tot het afvijlen van de scherpste kantjes, maar integendeel offensief opkomt voor een alternatief met onder meer massale publieke investeringen in onderwijs, gezondheidszorg, sociale huisvesting,… Indien de versterkte PVDA met nu ook parlementaire posities initiatieven in deze richting zou nemen, kan dit de meest strijdbare lagen en afdelingen binnen de vakbonden meetrekken. Het zou de krachtsverhouding van de werkende bevolking tegenover de aasgieren van speculanten en andere kapitalisten versterken.

Hoe meer een CEO verdient, DEs te slechter het bedrijf het doet…

Het Amerikaanse zakenblad Forbes kwam met een originele stellingname. Er werd een studie gedaan bij 1.500 grote bedrijven en dit gedurende de periode 1994-2013. Daarbij werd nagegaan hoe bedrijven scoorden in vergelijking met anderen in dezelfde sector. Verrassende vaststelling: “hoe meer de CEO verdient, des te slechter het bedrijf het doet”. In de 150 bedrijven met de best betaalde CEO’s was dit negatieve effect het meest uitgesproken. Grote bedrijven trekken hier geen lessen uit. Bloomberg maakte bekend dat een CEO van een groot Amerikaans bedrijf vorig jaar 204 keer zoveel verdiende als een gemiddelde werknemer, een stijging met 20% sinds 2009. Bij General Electric verdiende topman Jeffrey Immelt met 28,2 miljoen euro 491 keer zoveel als een gemiddelde werknemer. 1 miljoen vrije dagen niet opgenomen

Het beleid van de NMBS-directie leidt tot vertragingen. Niet alleen bij de reizigers in de vorm van treinen met vertraging (onder meer door onvoldoende investeringen in materieel en personeel), maar ook bij het personeel. ACOD-Spoor kondigde aan eind juni een actie te houden, waarbij onder meer wordt gewezen op “een zorgwekkende opstapeling van vrije dagen die niet kunnen opgenomen worden (intussen al ruim 1.000.000).” Hoe de directie deze fenomenale vertraging dacht weg te werken, is niet duidelijk. Wij versus zij

Zoek het klassenverschil in onderstaande afbeelding van twee artikels in Gazet van Antwerpen op 4 juni.



Delhaize

de

Linkse Socialist

Strijd voor behoud van jobs nodig!

Personeel in de uitverkoop, aandeelhouders vieren feest

O

m de aanval op het personeel in te zetten, werd het management van Delhaize herschikt. Een aantal topmanagers moest vertrekken. CEO Pierre-Olivier Beckers vertrok met een gouden handdruk van 7,6 miljoen euro. Er werd gekozen voor een topman, Frans Muller, die volgens de zakenkrant De Tijd “minder emotioneel” was en bovendien minder betrokken bij het personeel. Hetzelfde gebeurde bij Delhaize-België waar Denis Knoops in stelling werd gebracht. Het doel was duidelijk: een sociaal bloedbad met voorbedachten rade.

rest wordt als vuil behandeld. De directie verwijst naar de loonkosten en de dalende winsten. De afgelopen twee jaar kwamen er in de hele groep in ons land 31 winkels bij waardoor er in totaal 852 zijn. Die haalden een omzet van 5,071 miljard euro, een stijging met 3% tegenover 2012. In dezelfde periode nam het personeelsbestand met 1% af tot 16.227. De bedrijfswinst zakte van 242 miljoen tot 187 miljoen euro. Met minder personeel en meer winkels werd een grotere omzet gedraaid, maar een beperktere winst. De dalende rendabiliteit wordt op de kap van het personeel afgeschoven. Een detail: met de miljoenen die aan vertrekkende topmanagers werden betaald had de daling van de bedrijfswinst fors lager gelegen. De daling van de bedrijfswinst weerhield Delhaize er niet van om de aandeelhouders wat extra toe te stoppen: het dividend liep vorig jaar op tot 1,56 euro bruto per aandeel of 11% meer dan een jaar eerder. Wat wil de directie? Er wordt verwezen naar het ‘goedkopere’ personeel van Albert Heijn (zie de reactie van een delegee bij Albert Heijn op pagina 5) dat bijvoorbeeld geen zondagvergoeding krijgt. Er wordt ook gepleit voor

franchisebedrijven, waarbij de supermarkt zogezegd een zelfstandig bedrijf is dat enkel de producten en logo’s van Delhaize overneemt maar zelf beslist - Delhaize telt 852 winkels in ons land, waarvan 147 door Delhaize zelf over het personeel. Door alle persouitgebaat. Er zijn 224 winkels van AD Delhaize, franchisebedrijven neel op te delen, is het moeilijker om die zelfstandig worden uitgebaat. hen te verenigen en samen op te ko- Delhaize België had in 2013 een omzet van 5,1 miljard euro, een stijmen voor betere arbeidsvoorwaarden ging met 3% tegenover 2012. en lonen. Verdeel-en-heers in naam - De groep Delhaize deelde vorig jaar 160 miljoen euro uit aan de aanvan de winsten. deelhouders. Diverse vertrekpremies van topmanagers kostten het beMet deze aanslag op de werkgeledrijf tot 19 miljoen euro, met Pierre-Olivier Beckers die alleen al goed genheid en de arbeids- en loonvoorwas voor 7,6 miljoen euro vertrekpremie. waarden wil de directie van de su- In 2012 genoot de groep Delhaize fiscale kortingen van bijna 140 milpermarktketen een lageloonsector joen euro waardoor het belastingtarief daalde tot 0,15%, zo maakte de maken. Het aantrekken van voormastudiedienst van PVDA bekend. lig de postbaas Johnny Thijs als ‘on- Een voltijds werkende kassierster met 10 jaar anciënniteit verdient iets afhankelijk’ lid van de raad van bemeer dan 1.400 euro netto per maand. Topman Pierre-Olivier Beckers stuur van Delhaize geeft de richting had in 2013 een jaarloon van 3,04 miljoen euro. Frans Muller was in aan, ook bij bpost kwamen er voor2013 – hij trad aan op 8 november – goed voor 280.000 euro bruto, een Niet alleen worden 2.500 jobs bestellen voor bijvoorbeeld bijzonder bedrag waar een kassierster 140 maanden voor moet werken. dreigd, waarvan honderden in 14 winlaag betaalde postbezorgers in plaats kels die met sluiting bedreigd zijn, ook van postbodes die al niet veel verdiehet overblijvende personeel moet inlenen. Als het bij Delhaize lukt, zal dit veren. De directie wil overal afdanken door andere ketens aangegrepen woren zowel aan de lonen als aan de pauden om nog verder te gaan. Cora konzes knabbelen. Minder collega’s, mindigde al aan dat het personeel het met der loon en minder pauzes (twee keer minder moet doen. Terwijl de topmaHet feit dat mensen in tijden van cri- derheid van de bevolking. Net zoals in een kwartier op een dag), dat is wat de nagers zichzelf miljoenen toekennen, sis op hun uitgaven letten en al eens ge- vorige perioden van crisis is er ook nu directie voor het personeel in de aaneisen ze van ons een nooit eindigende makkelijker bij discountsupermarkten een toename van winkels waar producbieding heeft. Na jarenlange trouwe neerwaartse spiraal. De enige manier inkopen doen, wordt aangegrepen om ten van beperkte kwaliteit aan lage prijdienst wordt een groot deel van het om dat te stoppen, is door er samen de verantwoordelijkheid voor het soci- zen worden verkocht, denk maar aan de personeel bij het grof vuil gezet en de tegenin te gaan. ale bloedbad onder het personeel van verspreiding van de 1-eurowinkels. Als Delhaize bij de klanten te leggen. Net dit het geval is, komt het niet door een zoals het argument dat het personeel te bewuste keuze van de consumenten om duur is, wordt de verantwoordelijkheid geen kwaliteit te kopen, maar wel door doorgeschoven zodat het zeker niet bij de daling van hun levensstandaard. de winsthonger van de aandeelhouders Met de neerwaartse spiraal van lonen - Opschorting van de plannen van de directie: voor het behoud van iedere job, wordt gelegd. wordt die koopkracht verder onderhanden af van de lonen! Uiteraard voelen supermarkten de mijnd. Met de besparingsoperatie op de gevolgen van de crisis van de afgelo- kap van het personeel draagt de directie - Voor betere arbeidsvoorwaarden en de uitbouw van syndicale delegaties in de pen jaren en de al langer aanhoudende van Delhaize hieraan bij. De diagnose franchise-winkels! Harmonisatie naar boven van de arbeidsvoorwaarden en aanslag op de koopkracht van de meer- is even verkeerd als de remedie.

Delhaize in cijfers

De schuld van de klanten?

Samen voor behoud van jobs opkomen!

lonen in de hele sector! - Voor een actieplan met een nationale actiedag en betogingen waarvoor wordt gemobiliseerd door personeel en klanten (bijvoorbeeld gecombineerd met een petitie- en affichecampagne) voorafgegaan door een nationale bijeenkomst van personeelsleden en sympathisanten en als stap naar een 24-urenstaking in de volledige sector!

Actie aan de ondernemingsraad van Delhaize op 18 juni. Foto: Collectif Krasnyi

Is er niets aan het sociale bloedbad bij Delhaize te doen?

De directie en de media willen ons doen geloven dat verzet geen zin heeft omdat deze herstructurering nu eenmaal noodzakelijk is. Er wordt zelfs gezegd dat staken contraproductief is omdat het klanten naar de concurrentie jaagt en de positie van Delhaize nog slechter maakt. Tegen het bloedbad ingaan, is niet gemakkelijk. Maar als we niets doen, zal de directie het niet bij deze aanval laten. Het valt op aan iedere winkel waar actie werd gevoerd of op andere campagnemomenten: de steun voor het getroffen personeel is erg groot. Waar de vakbonden petities lanceerden, werd dit gretig opgenomen door klanten. Het zou nuttig zijn om een eengemaakte petitie en affichecampagne te voeren vanuit alle winkels van Delhaize. In die winkels zou het personeel om het uur of om de twee uur via de officiële micro aan de kassa toelichting kunnen geven en een oproep tot solidariteit met het personeel kunnen doen. Door enkele weken op te bouwen in de rich-

ting van een nationale actiedag, is het mogelijk om de brede sympathie om te zetten in actieve steun en betrokkenheid in de strijd. We mogen de strijd niet winkel per winkel voeren, er is nationale coördinatie nodig. Om zoveel mogelijk klanten mee te krijgen, kan het wel nuttig zijn om lokale acties te houden, bijvoorbeeld in het kader van een nationale actiedag die voorbereid wordt op een nationale bijeenkomst van personeel en klanten waar ook over ordewoorden voor na de actiedag wordt gediscussieerd. Door meteen eisen op te nemen zoals een harmonisatie van de arbeidsvoorwaarden en lonen in de volledige sector, zodat winkels niet meer tegen elkaar uitgespeeld worden, kunnen we de eenheid aan de basis versterken. Op basis van een sterke beweging bij Delhaize met steun en betrokkenheid van de klanten, wordt het dan mogelijk om te gaan naar andere acties zoals een 24urenstaking in de volledige sector.

Volg de strijd bij Delhaize via onze website: socialisme.be/nl/tag/delhaize Of via Facebook: www.facebook.com/solidariteitdelhaize

Sociaal

www.socialisme.be Zomer 2014



In de file tot we allemaal stilstaan?

Argumenten voor gratis en degelijk openbaar vervoer

J

aar na jaar neemt het fileleed toe. Waar 2013 een recordjaar was, dreigt 2014 nog erger te worden. De OESO schat dat de fileproblemen ons land 2% van het bruto binnenlands product kosten, wat neerkomt op 8 miljard euro per jaar. Dat cijfer omvat enkel de directe kosten, gezondheidskosten worden niet in rekening genomen. Bij recente grootschalige problemen op de snelwegen viel op dat er heel wat vrachtwagens bij betrokken waren.

Als antwoord hierop komen de politici en de werkgevers niet verder dan voorstellen om extra beton aan te leggen en om de factuur naar ons door te schuiven met allerhande belastingen. Een extra taks of kilometerheffing op vrachtwagens wordt uiteindelijk doorgerekend in de producten die we kopen. Hetzelfde met de extra wegen die men wil aanleggen, voor de Antwerpse Oosterweelverbinding wordt aan 3 miljard euro gedacht. Tegelijk worden bedrijfswagens gesubsidieerd, dit kost de Vlaamse overheid 4,1 miljard euro per jaar (wat meer is dan de totale overheidsdotatie van 3 miljard euro voor het spoor en 0,9 miljard euro voor De Lijn samen!). De files worden mee op kosten van de gemeenschap georganiseerd en het

prijskaartje ervan wordt opnieuw doorgeschoven naar de gemeenschap, waarbij wij zowel direct als indirect betalen. Welke alternatieven kunnen we naar voor schuiven? Massale investeringen in milieuvriendelijk publiek goederentransport!

De afgelopen jaren was er stelselmatig een gebrek aan investeringen in alternatieven. Het goederentransport per spoor kende een forse achteruitgang. Waar het in 2011 nog om 41 miljoen ton ging, werd in 2013 nog 34 miljoen ton per spoor vervoerd. Ook de binnenscheepvaart kende een daling in 2013. Er was een daling met 2,26% op jaarbasis tot 67,69 miljoen ton. De daling

wordt vooral toegeschreven aan de verdere afbouw van de staalindustrie. Zowel bij de binnenscheepvaart als het goederentransport per spoor voerde het personeel actie tegen aanvallen op het statuut of tegen de toenemende kosten die de schippers moeten betalen. Onder het mom van ‘concurrentie’ wordt het personeel aangepakt en dalen de volumes per spoor en per binnenschip. Resultaat: meer vrachtwagens op de weg. Bovendien staat deze sector bekend voor praktijken van sociale dumping waarbij Oost-Europese chauffeurs aan slavenlonen werken. Truckchauffeurs voerden daar ook in ons land al actie tegen. In plaats van miljarden te besteden aan prestigeprojecten en de kost van de files door te schuiven naar de gemeenschap, moet dringend geïnvesteerd worden in duurzaam goederentransport per spoor en binnenscheepvaart. Om dit ernstig uit te bouwen, moet het in publieke handen gebeuren zodat niet enkel naar de directe winsten wordt gekeken, maar ook naar de maatschappelijke voordelen. Om het vrachtverkeer over de weg verder te beperken, moet afgestapt worden van het just-in-timeprincipe waarbij in de praktijk enkel met rijdende magazijnen wordt gewerkt. Een planmatige aanpak in plaats van de chaos van just-in-time zou de wegen sterk ontlasten.

nenlandse reizigers voor de NMBS, een stijging met 13% sinds 2006. Waar er in 2000 nog 40.315 VTE’s (voltijdse equivalenten) waren, is dat in 2013 gedaald tot 34.703. Met minder personeel meer reizigers vervoeren kan enkel door de dienstverlening te beperken tot de drukste lijnen. Kleinere stations werden gesloten, de dienstverlening laat op de avond en vroeg op de ochtend afgebouwd en op bepaalde lijnen werd het aanbod drastisch beperkt. Als antwoord op de vele vertragingen is de reistijd naar boven herzien. Bovendien wordt geëxperimenteerd met private partners, zoals op de lijn naar de luchthaven van Zaventem. De private partner gaat met de winst lopen, terwijl zowel de NMBS als de klanten extra moeten betalen. Kortom, er is minder dienstverlening waar meer voor betaald wordt. De vermindering van het aanbod bij De Lijn zorgde al voor een daling van het aantal reizigers. Op twee jaar tijd waren er 7 miljoen minder reizigers tot 544 miljoen in 2012. Het aantal overvolle voertuigen steeg van 543 naar 615 en amper 51% van de bussen en trams reed op tijd. Met een door de N-VA geleide Vlaamse regering zal de kwestie van de zogenaamde ‘kostendekkingsgraad’ opnieuw op de agenda staan. Dat is het aandeel van de bijdragen van reizigers in de volledige kost van de dienstverlening. Nu bedraagt dit onGratis en degelijk openbaar geveer 15%, maar de gevestigde politici willen dat optrekken. Naast de afbouw vervoer! van de dienstverlening de afgelopen jaNaast een toename van het aantal ren komt er straks dus wellicht een forse vrachtwagens, is er natuurlijk ook een toename van de tarieven. toename van gewone auto’s. In plaats Een drastische publieke investering van te investeren in alternatieven, in gratis en degelijk openbaar vervoer, werd de afgelopen jaren gesnoeid in de met dus ook meer dienstverlening en dienstverlening van zowel de NMBS bijhorend personeel om dat mogelijk als De Lijn. te maken, zou van het openbaar verVorig jaar waren er 223 miljoen bin- voer een echt alternatief op de wagen

maken. In de Estse hoofdstad Tallinn werd in 2013 gratis openbaar vervoer voor inwoners van de stad ingevoerd. Het leidde tot een daling van het autoverkeer met 15% en een toename van het openbaar vervoer met 14%. Gratis openbaar vervoer is niet alleen goed voor de gebruikers, maar ook voor het personeel. De meeste gevallen van agressie vandaag ontstaan in discussies over vervoersbewijzen. Gratis en degelijk openbaar vervoer is ook ecologisch een noodzakelijke maatregel om de luchtkwaliteit in de steden te verbeteren. Kosten inzake gezondheid worden in het huidige neoliberale transportmodel niet meegerekend, die kosten worden naar de gemeenschap doorgeschoven. Het Milieurapport Vlaanderen stelde eerder dit jaar dat milieuvervuiling goed is voor 8% van de totale ziektelast in Vlaanderen. Offensieve campagne nodig

Dat mobiliteit een gevoelig thema is, bleek uit de massale protestacties tegen het BAM-tracé in Antwerpen. Ongetwijfeld is dezelfde gevoeligheid ook in andere grote steden aanwezig. Om met het massale protest tot resultaten te komen, zal het er op aankomen om het ongenoegen degelijk en van onderuit te organiseren in een democratische campagne gericht op brede betrokkenheid. Tevens moeten alternatieven naar voor geschoven worden die zich niet beperken tot de plaats waar extra beton wordt aangelegd. Eisen voor een massale investering in publiek goederentransport over het spoor en per schip alsook voor gratis en degelijk openbaar vervoer kunnen een breed draagvlak vinden. De realisatie van deze eisen zou een alternatief bieden op individueel autoverkeer.

DelHaize - aansluitend op pagina 4

Reactie van een werknemer van Delhaize in Elsene

U

ittreksels uit een langer interview dat op socialisme. be verscheen

“De mensen waren tevreden dat ze bij Delhaize kunnen werken. We hebben een loon met premies die niet enorm zijn, maar het is toch iets. We hebben maaltijdcheques en een dertiende maand. Het is allemaal niet veel, maar voor ons zorgen die kleine verworvenheden ervoor dat het op het einde van het jaar wat gemakkelijker is. “En nu voelen we de onzekerheid en de angst die versterkt wordt door wat we de laatste tijd zagen, met Carrefour, ArcelorMittal,… De mensen voelen zich machteloos tegenover die herstructureringsplannen en afdankingen. “Daartegenover kunnen we enkel in staking gaan. Is dat het enige middel? Dat denk ik niet, maar het is enige dat ik nu zie om onze stem te laten horen. Het volstaat niet dat iemand alleen voor de hoge pieten van Delhaize gaat staan en het ongenoegen uit te leggen.” “Ik werk 14 jaar voor Delhaize en zag een aftakeling van de arbeidsvoorwaarden, maar ook een verhoging van de

Reactie van een delegee bij Albert Heijn

E

en jonge ABVV-delegee bij ëist dat we overpolyvalent zijn en van de ene taak naar de andere vliegen zonder Albert Heijn reageerde op de tijd te hebben om deze taken correct de aankondiging van het uit te voeren. We halen geen voldoening sociaal bloedbad bij de collega’s meer uit ons werk en dat is erg frustre- van Delhaize. rend als je je werk goed wil doen.” “Als delegee bij AH vind ik het erg wat mijn collega’s bij Delhaize boven het hoofd hangt: franchisering, sluitingen, ontslagen, meer flexibiliteit, minder loon,... Het is voor de werknemers van Albert Heijn geen goede zaak dat bij de concurrentie de arbeids- en loonvoorwaarden achteruitgaan. Bij Albert Heijn zijn er nog geen bedrijfscao’s omdat er nog maar enkele maanden een syndicale delegatie bestaat en er dus nog geen overleg hieromtrent is geweest. Hierdoor hebben wij als loon de wettelijke minima, geen zondagsvergoeding,... “De Tijd stelde dat Albert Heijn een van de oorzaken van de operatie bij Delhaize is. Onder meer omdat wij jonge werknemers hebben die zonder morren ook op zondag open doen. Het klopt dat de werknemers van Albert Het personeel van Delhaize aan het Flageyplein in Elsene legde op 16 juni het Heijn een extreme f lexibiliteit hebwerk neer. Foto: Laure ben getoond, dat we onze schouders werkdruk. Er wordt ons gevraagd om polyvalent te zijn. Dat is tot op zekere hoogte heel goed. Er wordt ons gevraagd om tal van zaken in de winkel aan te leren, waardoor we niet altijd hetzelfde moeten doen. Maar nu wordt van ons ge-

onder het nieuwe project wilden zetten en hiervoor opofferingen willen en wilden doen. Als delegee denk ik echter dat de wittebroodsweken voor veel ‘nieuwe’ winkels nu wel achter de rug zijn en dat er in ruil voor deze flexibiliteit ook wel wat mag terugkomen. Of nog dat de zaken nu toch stilaan goed zouden moeten lopen en bijvoorbeeld de werkroosters op tijd zouden moeten uithangen. “Dat Albert Heijn met jonge werknemers werkt, klopt niet volledig. Het is de anciënniteit die laag ligt en daardoor ook de lonen. Anciënniteit wordt door de jaren heen opgebouwd en er mag iets tegenover staan in de vorm van loonstijgingen. “De werknemers van de andere winkelketens zijn geen concurrenten, maar onze collega’s. Een aanval op hun loonen arbeidsvoorwaarden is een aanval op de onze. We mogen ons niet in een neerwaartse spiraal laten dwingen. Want als zij nu flexibeler en goedkoper worden, zal daarna bij ons gekomen worden voor nog verdere flexibiliteit. En dat terwijl onze arbeids- en loonvoorwaarden net omhoog moeten!”



Partijnieuws thema

de

Linkse Socialist

Onderbouw je verontwaardiging

V

aststellen dat er veel fout loopt, is vandaag niet meer uitzonderlijk. De verdedigers van het huidige systeem zitten in het defensief. Bankiers en speculanten genieten weinig vertrouwen en worden niet langer als rolmodel gezien. Maar ook andere onderdelen van het establishment liggen onder vuur. Gevestigde politici en de traditionele media worden niet langer vertrouwd. Toch behoudt het huidige systeem zijn greep op ons leven. Hoe is dat mogelijk?

Linkse socialisten gaan uit van de kracht van de arbeidersbeweging en van de mogelijkheid om op basis van collectieve strijd tot fundamentele verandering te komen. Om daartoe te komen, is het noodzakelijk dat het vele ongenoegen en de verontwaardiging effectief wordt georganiseerd zodat het omgezet kan worden in een kracht waarmee we stappen vooruit zetten. Dat vereist zowel organisatie als een programma dat een brug maakt van de dagelijkse problematieken naar maatschappijverandering. Niets wordt afgedwongen of bekomen door het vriendelijk vragen. Vriendelijk aan Delhaize-topman Denis Knoops vragen of hij toch het personeel wil sparen en liever de dividenden aan de aandeelhouders wat zou verminderen, zal ons niet ver brengen.

klappen gekregen. Linkse socialisten proberen de beste tradities van de arbeidersbeweging terug op te bouwen en proberen doorheen deze immense taak socialistische standpunten te populariseren (zie pagina 13). We doen dit door tussen te komen in bewegingen en waar mogelijk ook met verkozen posities (zie pagina’s 8 en 9). Dit alles vereist een actieve inspanning van militanten en sympathisanten. Dit systeem leert ons uiteraard niet aan hoe we het kunnen bestrijden, het onderwijs dient vooral tot sociale reproductie (zie pagina 7). We moeten zelf leren hoe we onze strijd succesvol kunnen voeren. Met deze krant willen we daar een bijdrage aan leveren. In deze zomereditie brengen we enkele dossiers waarin we onze socialistische kijk op verschillende elementen naar Eerder dit jaar organiseerden we Socialisme 2014, een vormingsdag met 170 voor schuiven. aanwezigen. Op basis van collectieve discussie en vorming staan we sterker. We nemen in de zomer ook initiatieFoto: PPICS ven die meer gericht zijn op de vorming van militanten. Jongeren en werVriendelijk vragen aan het Europese beeld direct na de Eerste Wereldoorlog kenden die hun verontwaardiging niet establishment of ze de besparings- grote toegevingen gedaan op vlak van voor zich willen houden en niet willen druk op de Griekse bevolking wat sociale zekerheid en stemrecht (zie toelaten dat het enkel tot frustratie en, wil verzachten, werkt evenmin. Neen, pagina 12). Hetzelfde gebeurde in de erger nog, tot cynisme leidt, moeten als we iets willen veranderen, moeten periode na de Tweede Wereldoorlog. zich organiseren en nagaan waarom we de arm van het establishment om- Tegen de achtergrond van de diepe het huidige systeem tot ongelijkheid, wringen. crisis die we vandaag kennen (zie pa- armoede, ecologische rampen,... leidt. Doorheen de geschiedenis is geble- gina 11), is het veel moeilijker om zelfs Deze analyses dienen niet om als comken dat massale strijdbewegingen in maar de minste hervorming te beko- mentator aan de zijlijn kritiek te geven, staat zijn om dat te bereiken. Uit vrees men. Bovendien heeft het bewustzijn maar om sterker te staan in strijdbewevoor een algemene opstand en breuk dat socialisme een alternatief vormt op gingen en daar ook een socialistisch met het kapitalisme, werden bijvoor- het kapitalisme de afgelopen 25 jaar alternatief naar voor te schuiven.

We starten de zomer met een zomerkamp (van 3 tot en met 6 juli) waarop de ABC’s van het marxisme aan bod komen, net zoals verschillende thema’s waarrond we de komende maanden actief zullen zijn. Eind juli is er de Europese zomerschool van het CWI met enkele honderden aanwezigen. Op die zomerschool wordt zes dagen lang van ’s ochtends tot ’s avonds in plenaire discussies en werkgroepen gediscussieerd en worden ervaringen uitgewisseld onder linkse socialisten vanuit heel het continent en van daarbuiten. Naast het zomerkamp en de zomerschool zijn er ook lokale initiatieven, gaande van leesgroepen tot vormingsdagen. Iedereen kan op zijn of haar manier een rol spelen in de strijd voor een socialistische samenleving. In deze strijd staan we sterker indien we collectief gebruik maken van ieders individuele talenten en mogelijkheden. Blijf zelf niet aan de zijlijn staan. Engageer je en word lid van LSP! Leestip voor de zomer

Wil je meer weten over het marxisme? Dan is het boek ‘Marxisme in hun bewoordingen’ een aanrader. Het boek is een bundeling van teksten door Marx, Engels, Lenin en Trotski. Het boek is uitgegeven door marxisme.be, het telt 161 pagina’s en kost 10 euro.

Socialistische media, jouw media!

LSP in actie Op 13 juni hield LSP een actie voor de Braziliaanse ambassade. Een 40tal mensen betuigden er hun solidariteit met het sociale protest in Brazilië. Hieronder een foto van de actie door MediActivista.

T

egenover de dagelijkse stroom van propaganda in de gevestigde media zijn ‘De Linkse Socialist’ en socialisme. be belangrijke bronnen van informatie en analyse vanuit een ander standpunt, dat van de arbeidersbeweging en het verzet tegen het huidige beleid.

Deze krant en ons dagelijkse nieuwssite socialisme.be bieden een unieke vertaling van een programma dat aansluit bij de onmiddellijke uitdagingen van vandaag. We koppelen ordewoor-

den, suggesties en vaststellingen van de reële behoeften aan de nood om de samenleving om te vormen naar een democratisch socialisme. Op een ogenblik dat we voor een hard besparingsoffensief staan, maar tegelijk ook de eerste kiemen van een heropbouw van radicaal-links tot uiting komen, is er nood aan ideeën en debat. Deze krant draagt daartoe bij. Mogelijk heb je niet de tijd om alles te lezen, mogelijk ben je het niet met alles eens. Toch vragen we om deze krant en onze nieuwssite te ondersteunen. Dat kan door een abonnement te

nemen waardoor we een groter bereik voor onze krant bekomen en tevens een steviger financiële basis. Deze zomer zoeken we 100 nieuwe abonnees, word jij er een van? Een gewoon abonnement kost 20 euro voor 12 exemplaren – er verschijnen er 10 per jaar. Maar een steunabonnement van 30 of 50 euro mag natuurlijk ook. Daarnaast is het ook mogelijk om een doorlopende opdracht van minimaal 2 euro per maand te nemen. Stort je bijdrage op BE48 0013 9075 9627 van Socialist Press met vermelding ‘abonnement’.

Na geslaagde eerste jaarhelft het ritme aanhouden! In de eerste helft van dit jaar hebben we ons gewone strijdfonds, de middelen die we ophalen om campagnes en acties te organiseren, vermeerderd met een oproep voor kiesfonds. Samen was dat 33.000 euro, waarvan we 30.383 euro effectief opgehaald hebben. Dat werd gebruikt voor de verkiezingscampagne die we in Brussel voerden maar ook voor internationale solidariteit met de strijd in Zuid-Afrika en een deel ging naar de antifascistische comités in Griekenland. In de maanden juli tot en met september willen we opnieuw onze gewone doelstelling van 11.000 euro financiële steun halen. Daartoe komen we aan festivals tussen met antifascistisch materiaal en zijn er ook verschillende sociale activiteiten voorzien. Hieronder de cijfers van de eerste jaarhelft. Henegouwen-Namen: 4.100 € Bxl-W.Brab: 7.217 € Luik-Lux: 2.603 € O en W Vlaanderen: 8.012 € Vl Brab-Limburg: 2.522 € Antwerpen: 4.302 € Nationaal: 1.627 €

141% 106% 90% 87% 79% 72% 81%

TOTAAL: 30.383 €

92%

Contact / Abonnementen Meer info over de partij / Lid worden: Hovenierstraat 45, 1080 Molenbeek Tel: 02/345 61 81. E-mail:[email protected]. Redactie: [email protected]. Ook lezersbrieven zijn welkom! Abonnementen: * proefabo: 5 euro voor drie nummers, 10 euro voor zes nummers * gewoon abo: 20 euro voor twaalf nummers * steunabo: 30 of 50 euro voor twaalf nummers Of neem een doorlopende opdracht van minstens 2 euro Rekeningnummer voor abonnementen: BE48 0013 9075 9627 van Socialist Press

18 juli: feest van Tamil Solidariteit in Antwerpen

D

e afgelopen jaren vestigden heel wat mensen vanuit Sri Lanka zich in Antwerpen. Het gaat om Tamils die de bloedige oorlog in hun land ontvluchtten. In 2009 kwam die oorlog ten einde met een massaal bloedbad waarbij tienduizenden doden vielen. Tienduizenden anderen kwamen overal in de wereld terecht als vluchtelingen.

verbinden met de arbeidersbeweging * 20u-21u30: Avondprogramma met in ons land. traditionele muziek, zang, dans en In dat kader organiseren we op vrijdag korte toespraken (met onder meer 18 juli een feest van Tamil Solidariteit Tamil Solidarity, ABVV Horval en met een lekkere maaltijd, muziek, dans anderen). en meer informatie over de Tamil bevolking en over Sri Lanka. Doorlopend zijn er onder meer: tombola || hapjes || infostand || fotoreporProgramma tage || bar *

LSP is sinds enkele jaren actief bin- * nen deze gemeenschap, onder meer op basis van het werk van onze zusterpartij in Sri Lanka. Met de campagne Tamil Solidariteit proberen we het protest tegen de genocide en aanhoudende discriminatie te versterken en te

17-19u: Boekvoorstelling ‘A History of Resistance’ door TU Senan 19 -20 u: D r iega nge n me nu be reid door chef-kok Pradeep en co: Starter (Roll, vegetarisch of met vlees), Fried Rice met kip of vegetarisch en desert. Maaltijd aan 6 euro (3 euro voor kinderen onder 12 jaar)

D e pl a a t s v a n h e t g e b e u r e n : Parochiezaal Merksemsesteenweg 30, 2100 Deurne Noord. Inschrijven kan door 6 euro te storten op BE98 7381 1701 8293 EUR van Geert Cool met vermelding ‘Tamil Solidariteit’ Meer info: tamilsolidariteit.wordpress.com

Onderwijs thema

www.socialisme.be Zomer 2014

: ee n socialistisc he kijk op

onde rwij s

Voor een school van vrijheid, een socialistische school door



Mandy (Luik)

H

et nieuwe PISA-onderzoek heeft ook in ons land heel wat inkt laten vloeien. Na meer dan dertig jaar van hervormingen in ons onderwijs, is het duidelijk dat er een achteruitgang is die leidt tot een versterking van de sociale ongelijkheid. In ons land is er een sterk verband tussen de sociaal-economische positie van de ouders en de schoolresultaten van hun kinderen.

Een kind van bescheiden afkomst maakt vier keer meer kans om niet te slagen en te blijven zitten dan een kind van betere afkomst. Op 15 jaar heeft de helft van onze jongeren al eens een schooljaar moeten overdoen. De ‘zwakste’ leerlingen worden verbannen naar zogenaamde concentratiescholen waar vaak een meerderheid van de kinderen van migrantenafkomst is. De verdedigers van de zogenaamde ‘gelijke kansen’ moeten erkennen dat er ergens een probleem is. Meer nog, kan het onderwijs met de beperkingen van het kapitalisme wel gelijke kansen aanbieden?

Industriële revolutie maakt basisopleiding noodzakelijk

De industriële revolutie heeft doorheen Europa vaak ongeletterde boeren van het platteland naar de stad gebracht waar ze arbeiders werden. Er was een minimum aan opleiding nodig zodat de industriëlen hen aan de machines konden inzetten. Er was bovendien nood aan voormannen, bedienden, ... Er was een omkadering nodig voor de industriële productie. In deze nieuwe situatie ontstond de vraag naar een opleiding. Het besef groeide dat dit een economische en sociale noodzaak was. Er ontstonden tal van intiatieven die aanvankelijk los van de overheid stonden. Onder druk van de angst voor een uitbarsting van de arbeidersklasse, beseften de politieke leiders van de kapitalisten dat het nodig was om de werkende bevolking aan banden te leggen. Er kwamen wetten om een onderwijsstelsel te vestigen om de werkende bevolking een basisopleiding te geven, maar tegelijk ook vooral discipline en gehoorzaamheid bij te brengen. Arbeidersbeweging voert strijd voor onderwijs

In 1848 reeds kwamen Marx en Engels in het ‘Communistisch Manifest’ op voor de afschaffing van kinderarbeid en voor gratis en publiek onderwijs, een onderwijs waarvan ze wil-

den dat het levendig was en aangepast aan de materiële productie. Het onderwijs moest productieve arbeid verenigen met opleiding als methode om de sociale productie te verbeteren en als methode om de veelzijdigheid van de mensen te vergroten. Mensen met een wetenschappelijke kennis van de productie, maar ook van de sociale, politieke en economische dimensies ervan, zouden de economische activiteiten zodanig kunnen aanpassen dat het aansluiting vond bij de vereisten van de samenleving maar ook bij de eigen persoonlijke voorkeuren. De Commune van Parijs in 1971 (*) was dan wel van korte duur, maar er werd wel de tijd gevonden om voor het eerst in Europa gratis, verplicht en seculier onderwijs op te leggen. De schoolplicht ging regelrecht in tegen de kinderarbeid. Het was ook van toepassing voor meisjes die voorheen amper aan bod kwamen in wat er van onderwijs bestond. Nadat de Communes was overwonnen, verdwenen ook de maatregelen ervan. Het duurde nog tien

Het aantal geschoolde jongeren is onmiskenbaar toegenomen, maar de selectiemechanismen zorgen er nog steeds voor dat er scherpe sociale verschillen zijn.

jaar voor de Franse overheid de lagere school verplicht maakte. In België gebeurde dat pas in 1914. Een school voor de arbeiders en een school voor de burgerij

Toegang tot onderwijs was een eis van de arbeidersbeweging, maar de basisopleiding werd door de overheid ingevoerd om de belangen van de burgerij te verdedigen. De kapitalisten hadden immers nood aan jongeren die op gedisciplineerde wijze als arbeider of soldaat aan de slag gingen, terwijl van meisjes werd verwacht dat ze het huishouden deden. De kapitalisten hadden er ook belang bij dat ze hun waarden aan de rest van de bevolking konden opleggen en het respect voor de bestaande orde in de hand konden werken, onder meer door de jongeren ervan te overtuigen dat ze voorbestemd waren om in de industrie te werken. Er bestonden twee vormen van onderwijs. Er was een ruwe basisopleiding om arbeiders klaar te stomen en er was het elitaire en dure onderwijs voor de kinderen, uiteraard niet de meisjes, van de burgerij.

Spandoek van de Actief Linkse Studenten op een betoging voor meer middelen voor onderwijs. Gratis en degelijk onderwijs is een belangrijk strijdpunt van de Actief Linkse Studenten en Scholieren. Meer over ALS vind je op www.actieflinks.be

het economische en politieke stelsel waarin het tot stand kwam. Achter de retoriek over ‘gelijke kansen’ waarmee De strijd voor de we constant om de oren worden geslagen, blijft de ongelijkheid in het onderdemocratisering van het wijs als uitdrukking van de ongelijkonderwijs heid in de samenleving overeind. Die Vanaf de jaren 1960 was er een mas- ongelijkheid was 50 jaar geleden missale toestroom van jongeren in het se- schien zichtbaarder aanwezig. Maar cundair onderwijs. Dat gebeurde op het is niet omdat er vandaag een retoeen ogenblik dat alle machines aan modernisatie toe waren en de naoorlogse heropbouw nieuwe technologiWe moeten ons samen sche vooruitgang stimuleerde. Er was met het personeel, behoefte aan beter opgeleide arbeiders maar ook aan technici en ingenieurs. ouders en jongeDe bredere toegang tot het algemeen ren verzetten tegen secundair onderwijs wekte de indruk de afbouw van het dat er een democratisering van het ononderwijs en tegen derwijs was. een schoolstelsel Er bleven echter tal van mechanismen, waarvan velen vandaag nog bestaan, dat gericht is op het om een selectie te maken die een onderbestraffen van iedescheid tussen jongeren van bescheiden re fout. We verzetten afkomst en de kinderen van de rijken in ons tegen een stelsel stand hield. Gewone jongeren werden waar we van jongsaf meer op technisch en beroepsonderwijs gericht om na een beperkte opleiding aangeleerd krijgen aan de slag te kunnen. dat we elkaars conHet aantal geschoolde jongeren is oncurrenten zijn in de miskenbaar toegenomen, maar de selecstrijd om als beste uit tiemechanismen zorgen er nog steeds de bus te komen. voor dat er scherpe sociale verschillen zijn. In het technisch en beroepsonderwijs wordt de algemene opleiding beperkt, er zijn lange periodes van stages risch sausje van ‘gelijke kansen’ over in bedrijven die zogezegd een profes- wordt gegoten, dat de onderliggende sionele opleiding aanbieden maar in ongelijkheid verminderd is. Bovendien de praktijk vooral gebruik maken van wordt er van deze retoriek gebruik gegoedkope jonge arbeidskrachten. maakt om de verantwoordelijkheid De toegang tot hoger onderwijs werd voor mislukkingen op school enkel ook deels ‘gedemocratiseerd’, maar dat en alleen aan de jongeren zelf toe te betekent niet dat de samenleving ver- schrijven, ze hadden maar beter geanderd is. Ongelijkheid en uitbuiting bruik moeten maken van de kansen blijven bestaan, ook onder werkenden die ze kregen. Het succes van enkele met een hoger diploma. Een diploma uitzonderingen wordt gebruikt om de volstaat vandaag lang niet meer als be- instandhouding van sociale ongelijkscherming tegen lage lonen, onzekere heid onder de grote meerderheid te jobs of werkloosheid. verdoezelen. Dit wordt door politici vaak aanOm het onderwijs te gevuld met het doorschuiven van de verantwoordelijkheid naar de leraars, veranderen, is een andere pedagogische methoden en de ouders. samenleving nodig Alles is goed om toch maar niet te Het onderwijs is nauw verbonden met moeten spreken over de eigen verant-

woordelijkheid van de overheid. Het uitbouwen van een openbare dienst van gratis en degelijk onderwijs dat de nodige praktische, technische en culturele kennis aanbiedt om een waardig leven te leiden. Het gebrek aan investeringen en middelen zet alle niveaus van het onderwijs onder druk, van de kleuterschool tot de universiteit. Deze aftakeling van het onderwijsstelsel komt des te harder aan bij jongeren van bescheiden afkomst. We moeten ons samen met het personeel, ouders en jongeren verzetten tegen de afbouw van het onderwijs en tegen een schoolstelsel dat gericht is op het bestraffen van iedere fout. We verzetten ons tegen een stelsel waar we van jongsaf aangeleerd krijgen dat we elkaars concurrenten zijn in de strijd om als beste uit de bus te komen. Het doel vandaag is niet zozeer om iets bij te leren, maar wel om punten te halen en te presteren op basis van de waarden van de heersende klasse. Er werden doorheen de jaren alternatieven voorgesteld tegenover het falende onderwijsstelsel. Zo waren er de voorbeelden van Freinet, Oury of Dolto die een pedagogisch model ontwikkelden op basis van leergierigheid, verantwoordelijkheid en een collectief karakter van samenwerking bij schoolse activiteiten. Er is ook de rondtrekkende school van de Beweging van Landlozen in Brazilië waar de realiteit als vertrekpunt voor iedere kennis wordt gebruikt waardoor de jongeren, maar ook oudere schoolgangers, meteen het praktische nut van hun aangeleerde kennis inzien. Er zijn nog tal van andere voorbeelden die ingaan tegen het kapitalistische onderwijsmodel. Maar deze hebben steeds beperkingen zolang we in een samenleving op basis van uitbuiting leven. Een einde maken aan ongelijkheid door een einde te stellen aan het kapitalisme, zal ons toelaten om te bouwen aan een school van vrijheid, een socialistische school. socialisme.be /nl /tag/onderwijs

(*) Meer over de Commune van Parijs: http://www.marxisme.be/n/?p=3104



thema dossier

: ee n socialistisc he kijk op

ve rkozen po sities

de

Linkse Socialist

Hoe marxisten verkozen positi krachtsverhouding voor verand

O

p 25 mei werden in ons land voor het eerst sinds 30 jaar consequente linkse verkozenen naar zowel het federale als regionale parlementen in Brussel en Wallonië gestuurd. De opmerkelijke doorbraak van de PVDA zorgt ervoor dat voortaan ook een andere stem aan bod kan komen in zowel de parlementen als het publieke debat. De PVDA-verkozenen kondigden aan dat ze een megafoon voor hun kiezers willen zijn.

Critici daarentegen wijzen erop dat PVDA met slechts twee verkozenen in de Kamer, vier in het Brussels parlement en twee in het Waals parlement onvoldoende weegt om daar verandering te bekomen. Door oppositie te voeren, zou de partij niet ‘wegen’ op het beleid. Hoe kunnen consequent linkse verkozenen hun positie gebruiken om met de werkende bevolking sterker te staan in de strijd tegen de besparingen? En hoe kunnen enkele verkozenen de toon van het debat bepalen? Om op deze en andere vragen een antwoord te bieden, kijken we naar enkele voorbeelden van verkozenen die deel

uitmaken van onze organ In het Amerikaanse Se Sawant eind vorig jaar v stemmen. In Seattle wo teraadsleden verkozen, v schepencollege bij ons. verbleef de afgelopen m in Seattle en bericht ove Kshama werd gebruikt verhoging van het mini lar per uur. Met de Europese verkie slaagden we er niet in om

Seattle: hoe een verkozen socialist het verschil maakte in de strijd voor de verhoging van het minimumloon door

V

Bart Vandersteene

oor het eerst sinds decennia is er een linkse socialiste verkozen in de gemeenteraad van een grote Amerikaanse stad. De verkiezing van Kshama Sawant in Seattle in november laatstleden is sindsdien niet onopgemerkt voorbijgegaan. Seattle heeft als eerste grote Amerikaanse stad het minimumloon opgetrokken tot 15 dollar per uur. Niemand betwijfelt dat de verkiezing van Kshama Sawant en de rol van Socialist Alternative een doorslaggevende rol hierin speelden. In deze krant en op socialisme.be hebben we het afgelopen jaar uitvoerig bericht over de gebeurtenissen in Seattle. Twee medewerkers van LSP trokken naar Seattle om te delen in de ervaring en om onze hulp aan te bieden bij de opbouw van onze zusterorganisatie Socialist Alternative die momenteel een forse groei kent. Zonder overdrijving kunnen we stellen dat de verkiezing van Kshama Sawant voor de Amerikaanse linkerzijde een keerpunt betekende. Sindsdien is een debat losgebarsten over de initiatieven die links moet nemen om een reële speler te worden. De verkiezing van een linkse socialiste met 95.000 stemmen ging niet onopgemerkt voorbij. Maar wat pas

echt als een bom insloeg, was het feit dat het stadsbestuur zes maanden later reeds besliste om het minimumloon, weliswaar gefaseerd, op te trekken tot 15 dollar per uur. Sawant en Socialist Alternative hebben met deze belangrijke overwinning een baken uitgezet voor de tienduizenden activisten die een strategie zoeken om een alternatief op het kapitalisme naar voor te brengen. Zelfs de internationale media konden niet om de ontwikkelingen in Seattle heen, er waren artikels in onder meer The Guardian, The Indian Times, Duitse, Franse, Deense, Israëlische dagbladen, een reportage op het Duitse ARD,... Nog voor de stemming over 15 dollar op de gemeenteraad, erkenden de lokale journalisten het belang ervan. De Seattle Times, een krant die moeilijk van linkse sympathie kan verdacht worden, schreef op 29 april reeds: “Als de gemeenteraad in de komende maanden het minimumloon optrekt naar 15 dollar, dan zal Sawant terecht de eer opstrijken door vanuit het niets plots de politieke agenda in de stad te bepalen.” De politieke agenda bepalen, deed Kshama Sawant niet door de andere acht gemeenteraadsleden met goede argumenten te overtuigen. Ze dwong het politieke establishment tot toegevingen door de publieke opinie te mobiliseren en te bouwen aan een beweging van onderuit. Eerst was er haar verkiezingscampagne met daarin centraal de eis voor een minimumloon van 15 dollar.

Deze offensieve campagne dwong beide burgemeesterkandidaten om zich over deze eis uit te spreken. De uiteindelijke winnaar, Murray, zag zich genoodzaakt om het voorstel te steunen. Een week na de eedaflegging in de gemeenteraad was er een bijeenkomst met 250 aanwezigen waar de campagne 15 Now werd gelanceerd. De afgelopen maanden waren er tientallen acties, buurtvergaderingen en campagnemomenten om de brede steun voor de eis van 15 dollar in de stad te consolideren en te versterken. Volgens een peiling kreeg deze eis in januari de steun van 68% van de bevolking, in maart was dit al 72%. Op basis van de campagne kondigden Sawant en 15 Now aan dat ze de burgemeester tot eind april de tijd gaven om via overleg tot een voorstel te komen. Indien er geen afdoende voorstel kwam, zou 15 Now een campagne starten om handtekeningen op te halen om via een bindend referendum in november een eigen voorstel aan de kiezers voor te leggen. Op 1 mei kondigde burgemeester Murray aan dat hij een compromis had bereikt met vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, de vakbonden en een meerderheid van de gemeenteraadsleden. De 15 dollar zou ingevoerd worden, maar naargelang de grootte van het bedrijf zou dat over een periode van twee tot zes jaar gebeuren. Na twee jaar zou het bedrag aan de inflatie aangepast

Burgemeester Murray tekent het voorstel dat het minimumloon in Seattle verhoogt. Activisten van 15 Now kijken toe en maken zo duidelijk dat ze waakzaam zullen blijven om iedere ondermijning van de maatregel te bestrijden. worden. Hierdoor zou iedereen, via een rijkste 1%. verschillend traject, in 2025 op een miHet voorstel is niet 100% wat Sawant nimumloon van 18 dollar uitkomen. zelf voorstelde, maar het blijft een beVerschillende gemeenteraadsleden langrijke stap vooruit en een overwinhebben in samenspraak met het be- ning die aangeeft hoe een verkozen drijfsleven het originele voorstel van positie kan gebruikt worden om strijd 15 Now afgezwakt. De enige reden van onderuit te versterken en resultaten waarom ze niet verder durfden gaan in te boeken. Maar liefst 100.000 menhet verdedigen van de belangen van het sen raken hierdoor uit de armoede. De bedrijfsleven, was de dreiging dat ze bij onafhankelijke journalist Arun Gupta de volgende verkiezingen binnen ander- beschreef de dynamiek: “Het was inhalf jaar zouden afgeschilderd worden drukwekkend om te zien hoe efficiënt als de stromannen en –vrouwen van de Socialist Alternative was in het combineren van tactieken binnen en buiten de gemeenteraad. Het was als een schaakspel, waarbij iedere zet van de burgemeester en het bedrijfsleven werd beantwoord met een tegenzet door 15 Now. De positie van Sawant aan de onderhandelingstafel werd versterkt door de betogingen en acties.” Voor Al-Jazeera America schreef hij: “De overwinning van Sawant toont aan dat socialist zijn niet langer een nadeel is bij verkiezingen. Bovendien leverde de campagne voor 15 dollar per uur een model op voor democratie van onderuit die ingaat tegen het door het bedrijfsleven gecontroleerde politieke proces. Waarnemers verwachten dat de wet tegen eind mei zal passeren. Als dit gebeurt, zal de overwinning – zelfs indien het geen volledige overwinning is – de benadering van Socialist Alternative bevestigen, die organisatie versterken en meer ruimte creëren voor een socialistische politiek in de VS.” (21 mei 2014) Bij de finale stemming in de gemeenteraad op 2 juni sloot Kshama Sawant haar toespraak als volgt af: “De boodschap vandaag is duidelijk: als we als werkenden ons organiseren met een socialistische strategie, kunnen we de kloof van inkomensongelijkheid en sociale onrechtvaardigheid aanpakken. 15 dollar in Seattle is slechts een begin. We hebben een hele wereld te winnen.”

Meer over de rol die Kshama Sawant Aan de gemeenteraad van Seattle nadat bekend gemaakt werd dat het minimumloon in de stad effectief zou opgetrokken worden. Vooraan in het midden Kshama en Socialist Alternative in Seattle speSawant en Jess Spear, kandidaat bij de komende verkiezingen voor het regionale parlement. Achter Kshama Sawant staat Bart Vandersteene (met zwart T-shirt), len: http://www.socialisme.be/nl/tag/ de woordvoerder van LSP. kshama-sawant

Dossier thema

www.socialisme.be Mei 2014 Zomer 2014

ies gebruiken om een dering uit te bouwen

nisatie. eattle raakte Kshama verkozen met 95.000 orden negen gemeenvergelijkbaar met een . Bart Vandersteene maanden langere tijd er hoe de positie van in de strijd voor de imumloon tot 15 dol-

ezingen van eind mei m de stunt van 2009 te

herhalen door in Dublin met de Socialist Party een zetel te halen. De afgelopen vijf jaar toonden we aan hoe een linkse verkozene in het Europees Parlement het verschil kan maken. Onze Ierse zusterpartij heeft wel meer ervaring met parlementsleden, na de verkiezing van Ruth Coppinger in mei van dit jaar beschikken we nu over twee zetels in het Iers parlement. Finghin Kelly was de afgelopen vijf jaar actief als medewerker van de Socialist Party in het Europees Parlement. Ten slotte grijpen we terug naar een historisch voorbeeld van de strijd in Liverpool waar

Historisch. Toen Liverpool een socialistisch bestuur kende

er tussen 1983 en 1987 een links stadsbestuur aan de macht was. Hoe gingen linkse socialisten met de macht om toen ze een meerderheid vormden? Het contrast met wat pakweg de SP in Nederland van plan is als coalitiepartner van de liberalen in Amsterdam (zie pagina 10) is wel erg groot. De ervaringen die we in dit dossier naar voor brengen, kunnen nuttig zijn om ook in ons land optimaal gebruik te kunnen maken van de posities die de PVDA in de parlementen heeft bekomen.

Ierland. Consequente socialistische verkozenen versterken verzet tegen besparingsbeleid door

Finghin Kelly

D

e Ierse zusterpartij van LSP, de Socialist Party, won in 1997 voor het eerst een zetel in de Dáil, het Ierse parlement. In 2009 won de partij met Joe Higgins een zetel in het Europees parlement. Joe werd in 2011 opnieuw in het Ierse parlement verkozen en liet zich opvolgen door Paul Murphy. In het Ierse parlement werd Joe in mei van dit jaar vervoegd door Ruth Coppinger die namens de Socialist Party een tussentijdse verkiezing voor een zetel in Dublin West won.

De Socialist Party is in lokale gemeenteraden vertegenwoordigd sinds 1991. De partij nam een voortrekkersrol in de Anti Austerity Alliance die dit jaar bij de lokale verkiezingen 14 verkozenen behaalde, waarvan 9 leden van de Socialist Party. De alliantie is vertegenwoordigd in vijf van de gemeenteraden van de drie grootste steden van het land. Doorheen deze periode werd de Socialist Party geconfronteerd met heel wat uitdagingen en moeilijkheden. In de jaren 1990 en begin jaren 2000 maakte de Ierse Labour Party net zoals andere sociaaldemocratische partijen in Europa een scherpe bocht naar rechts. De partij vormde zich om tot een door en door pro-kapitalistische partij en aanhanger van het neoliberalisme. Een gelijkaardig proces vond ook plaats onder de meeste vakbondsleiders die afstapten van het idee van actieve strijd om de belangen van de werkende bevolking te verdedigen. De vakbondsleiders gingen er steeds meer van uit dat er geen alternatief op het neoliberale kapitalisme mogelijk is. De afgelopen jaren kende het Ierse kapitalisme een diepgaande crisis. De banken werden gered met gemeenschapsmiddelen voor een bedrag van 64 miljard euro. Er kwam een hard besparingsbeleid dat werd doorgevoerd door alle gevestigde partijen. Dit beleid heeft de levensstandaard van de meerderheid van de bevolking sterk ondermijnd. Het heeft de economie verder naar beneden getrokken wat leidt tot de traditionele plagen van het Ierse kapitalisme met massale emigratie en werkloosheidscijfers die nieuwe records bereiken. In deze context was het belangrijk om onze verkozen posities te gebruiken om socialistische ideeën te verdedigen en een socialistisch alternatief op de crisis te populariseren door het politieke establishment te confronteren met de realiteit van hun beleid en de woede en het verzet van de werkende bevolking. De geschiedenis heeft aangetoond dat alle belangrijke verworvenheden voor de werkende bevolking werden bekomen door mensen te organiseren en zo van onderuit druk te zetten op de kapitalisten en hun partijen.



Parlementslid Joe Higgins op een betoging tegen het besparingsbeleid. Sinds eind mei wordt hij in het Ierse parlement vervoegd door Ruth Coppinger die een zetel won bij een tussentijdse verkiezing in Dublin West. Overwinningen in het parlement waren enkel mogelijk op basis van bewegingen buiten het parlement. Wij hebben dan ook steeds onze verkozen posities gebruikt als politiek wapen van bewegingen buiten het parlement. Onze verkozenen geven een stem aan de werkenden en gebruiken het parlement als forum om een socialistisch alternatief naar voor te schuiven. Bovendien worden de posities gebruikt om ook praktische steun te bieden aan strijdbewegingen. Als onderdeel van de verplichtingen van de trojka voerde de Ierse regering een belasting door op alle huizen, los van de vraag of de mensen deze belasting konden betalen. Deze belasting werd terecht als een besparingsmaatregel gezien. Er was een campagne voor een massale boycot van de belasting. Deze campagne werd ondersteund en mee uitgebouwd door de Socialist Party. Uiteraard gebruikten we de verkozen posities als megafoon voor de campagne. Europarlementslid Paul Murphy verscheurde in het parlement zijn belastingformulier tijdens een debat met Commissievoorzitter José Manuel Barroso. De verkozen posities boden ook heel wat praktische steun aan de campagne. Zo werd de helft van het kantoor van Paul Murphy in Dublin doorgegeven aan vrijwilligers van de campagne tegen deze belasting om er vergaderingen te houden, interventies doorheen het land op te zetten of om een vaste telefoonverbinding te hebben voor mensen doorheen het land die activiteiten wilden organiseren. Onze verkozen vertegenwoordigers hebben een actieve voortrekkersrol gespeeld in iedere strijdbeweging die plaatsvond. Omwille van zijn rol in het verzet tegen een prijsverhoging voor de

afvalophaling werd ons parlementslid Joe Higgins in 2003 zelfs een maand in de gevangenis opgesloten toen hij weigerde om het verbod op protest na te leven. Voor onze organisatie is het een principekwestie dat vertegenwoordigers uit de arbeidersbeweging een levensstijl van gewone werkenden kennen. Een verkozen vertegenwoordiger leeft aan een gemiddeld arbeidersloon. Zo leefde Paul Murphy aan een gemiddeld loon van een jonge werkende in Ierland. Van de 6.300 euro die hij maandelijks als Europarlementslid kreeg, hield hij zowat 1.800 euro voor zich. De rest van het loon en de onkosten ging naar solidariteit met stakende arbeiders en campagnes tegen het besparingsbeleid. Er zijn heel wat voorbeelden van hoe we onze posities gebruiken om arbeiders in strijd bij te staan. Zo maakte Joe Higgins in 2005 in het parlement de kwestie van extreme uitbuiting van Turkse en Koerdische arbeiders door het bouwbedrijf Gama bekend. Tijdens het hoogtepunt van de bouwwoede in Ierland werden arbeiders aangenomen om aan lonen van 2 tot 3 euro per uur te werken, slechts een fractie van het minimumloon in de sector. Toen ze vernamen dat ze veel te weinig betaald kregen, gingen de arbeiders in staking. Door de kwestie ook in het parlement te brengen, kon de druk opgevoerd worden en kreeg het ook meer aandacht in de media die voorheen aarzelden om het verhaal te brengen uit vrees voor vervolging. De tussenkomst van de Socialist Party in en buiten het parlement zorgde ervoor dat een overwinning werd afgedwongen. Meer over Ierland: www.socialisme. be/nl/tag/ierland

Zo stelt een socialistisch stadsbestuur haar plannen voor...

I

n de lente van 1984 ging de gemeenteraad van Liverpool in de aanval tegen de conservatieve regering van Margaret Thatcher en werd een belangrijke overwinning geboekt. De strijd in Liverpool was een massale beweging in de vijfde grootste stad van het land gericht tegen besparingen en privatiseringen. De strijd werd geleid door de trotskisten rond het weekblad ‘Militant’ die toen de leidinggevende kracht vormden binnen de Labour Party in Liverpool.

Het gemeentebestuur legde uit dat de regering miljoenen had gestolen van de bevolking van Liverpool en andere steden. “Geef ons onze 30 miljoen pond terug” werd gesteld in de beweging, waarmee dit ook in het bewustzijn van bredere lagen doordrong. Volgens een opiniepeiling in de Daily Post (24 september 1985) was 60% van de bevolking het met die eis eens. Enkel door de arbeiders te mobiliseren konden we Thatcher tot toegevingen dwingen. Zo organiseerden we op 29 maart 1984 een 24-uren algemene staking op de dag dat de begroting moest gestemd worden. Dit was een van de grootste algemene stakingen op stadsniveau ooit, 50.000 mensen betoogden naar het stadhuis om hun steun te laten blijken voor de positie van het gemeentebestuur. Dit succes was enkel mogelijk na maandenlang campagnevoeren met massameetings doorheen de stad, aan de bedrijven, het verspreiden van pamfletten, deuraan-deur campagnes,… Thatcher deed onder druk van de beweging in 1984 toegevingen voor een totaal bedrag van 16 miljoen euro. Omdat de steun bij verkiezingen nog toenam - in 1987 haalde Labour 57% tegenover 47% in 1983 - werden andere middelen ingezet. Er kwam een gerechtelijke actie om de verkozen gemeenteraadsleden af te zetten en zelfs hun burgerrechten te ontnemen. Dat was enkel mogelijk omdat de leiding van Labour het optreden van Thatcher steunde. De nieuwe generatie moet lessen trekken uit de strijd van Liverpool. Die strijd toonde aan dat de arbeiders het neoliberale offensief kunnen stoppen. In strijdbewegingen is een duidelijk programma nodig, een organisatie, een basis in de arbeidersklasse en een leiding die in staat is het gevecht met de tegenstanders aan te gaan, erop vooruit te lopen en erop te antwoorden met de nodige tactische flexibiliteit.

De lokale besturen moesten zware besparingen doorvoeren omdat ze onvoldoende middelen van de nationale overheid kregen. Liverpool ging daartegen in. Er was een stadsbestuur waar het beleid, het programma en vooral de tactieken in de loop van de strijd bepaald werden door de sterke Militant organisatie in Liverpool die weigerde om de besparingen die door de regering geëist werden door te voeren. Marxisten zijn uiteraard niet voor begrotingstekorten, ons alternatief is arbeiderscontrole en democratische planning van de grote bedrijven en banken. Maar in de context van het lokale bestuur, verdedigden we in Liverpool de noodzaak van een begroting gebaseerd op een tekort, waarbij het inkomen niet voldoende zou zijn voor de geplande uitgaven en waarbij er een massale campagne gepland werd om de regering te dwingen om te voorzien in extra middelen. Het bestuur hield de verkiezingsbeloftes. We begonnen met een ambitieus plan om 5.000 nieuwe huizen te bouwen op vier jaar tijd waardoor er in Liverpool in die periode meer nieuwe woningen zouden gebouwd worden dan in alle andere gemeenten in het land samen. Hierdoor werden bovendien 12.000 jobs gecreëerd in de bouwsector. Het minimumloon voor het gemeentepersoneel werd opgetrokken tot 100 pond per week en er kwam een arbeidsduurverminde- Ingekorte versie van een langer ring van 39 tot 35 uur per week zon- artikel: http://www.socialisme.be/ der loonverlies. nl/15132/

10

internationaal thema

de

Linkse Socialist

Nederlandse SP dreigt succes bij gemeenteraadsverkiezingen te verkwanselen door

Pieter Brans, Socialistisch Alternatief (Amsterdam)

N

a de gemeenteraadsverkiezingen stelden we dat de SP een veel sterker platform had verworven om het bezuinigingsbeleid van de regering van rechts-liberale VVD en de sociaaldemocratische PvdA te keren als de partij koos voor een socialistisch beleid (1). De ‘als’ bleek een te groot ‘als’ te zijn.

In steden als Utrecht en Amsterdam aantal huishoudens met een inkomen zijn er nu gemeentebesturen met D66, onder de 34.000 euro per jaar. Maar de sterker geworden neoliberale back- dit betekent wel dat het aantal sociale up van de VVD. De SP doet in deze huurwoningen met 43.000 daalt, nu zijn steden ook mee. De gemeentebesturen er ongeveer 230.000. zijn des te belangrijker omdat het VVDDe SP heeft wel voor elkaar gekregen PvdA kabinet de bezuinigingen op de dat er een fonds komt van 62 miljoen zorg uitvoert door ze op de gemeenten euro voor zorg en werk om de bezuiniaf te schuiven. Het zijn de gemeenten gingen vanuit de regering te verzachten. die de bezuinigingen concreet moeten Ook gaat er 10 miljoen euro naar hulp doorvoeren. Dat zou de SP extra voor- in de huishouding en iedereen behoudt zichtig moeten maken om tot gemeen- hulp in de huishouding tot 2016. Er gaat tebesturen toe te treden. Het zou de SP meer geld naar armoedebestrijding, naalleszins reden moeten geven om harde melijk 30 miljoen. garanties te vragen opdat de gemeenten Het is duidelijk: als je het afschafzich tegen de bezuinigingen van de re- fen van de erfpacht en het verlies van gering zouden verzetten. 43.000 sociale huurwoningen optelt bij Wat de deelname van de SP aan het feit dat de bezuinigingen van het kahet stadbestuur binet alleen vervan Amsterdam zacht zijn, moet “Met wie kan ik regeteleurstellender je concluderen ren? Met bijna iedermaakt, is dat de dat de SP in dit een!” zei partijleider erfpacht wordt geval door de beRoemer al twee jaar afgeschaft. Dat zuinigingspartijterug was een belangen VVD en D66 rijke politieke eis wordt ‘gebruikt’. van VVD en D66. De erfpacht is een Een commentaar in ‘De Volkskrant’ systeem, ingevoerd door de sociaalde- van 17 juni stelt dat de SP een offensief mocraten in 1896, waarbij alle grond van onderaf heeft ingezet, nadat de parin eigendom van de gemeente blijft. tij bij de landelijke verkiezingen in sepDe bezitter van het huis dat erop staat, tember 2012 in de touwen was gewerkt betaalt pacht aan de gemeente. Met dit door de PvdA. Het offensief is helaas systeem werd grondspeculatie bestre- niet gericht tegen de bezuinigingen. den en vloeide een deel van de waar- Het is gericht op regeringsdeelname destijging van de huizen terug naar de van de SP, met wie dan ook. “Met wie gemeenschap. Door en door sociaal en kan ik regeren? Met bijna iedereen!” juist in de huidige tijd van grote waar- zei partijleider Roemer al twee jaar tede, maar nu afgeschaft met goedvinden rug… Laat het duidelijk zijn: op een van de SP. offensief om de SP met wie dan ook Door het bestuursakkoord blijven er in de regering te krijgen, zit niemand minimaal 187.000 sociale huurwonin- te wachten. gen in Amsterdam, evenveel als het Mensen zitten ook niet te wachten dat

Op een ogenblik dat de PVDA in ons land uitdrukkelijk naar de Nederlandse SP als voorbeeld uitkijkt en voorzitter Mertens die partij zelfs omschrijft als “moderne marxisten”, is het belangrijk om te volgen wat die SP doet. Wij denken dat de SP van Emile Roemer (foto) een ernstige fout begaat door zich niet te richten op het organiseren van het verzet van onderuit tegen het bezuinigingsbeleid, maar op het deelnemen aan politieke spelletjes aan de top waar de regels door de liberalen worden bepaald. de SP in de stadsbesturen komen. Het feit dat de SP de komende jaren bestuurders levert voor gemeenten met in totaal vier miljoen inwoners, zegt hen niets indien de SP niet ingaat tegen de bezuinigingen en actief opkomt voor de werkende en werkloze bevolking. De Nederlandse economie staat er beroerd voor. De cijfers lijken beter, maar alleen de export trekt wat aan. De binnenlandse bestedingen staan onder enorme druk van de groeiende en blijvende werkloosheid, een grote binnenlandse schuldenlast, de lage lonen en de armoede in het algemeen. Het goede nieuws is dat de werkloosheid volgend jaar zou beginnen dalen, maar het slechte nieuws is dat dit met

maar 10.000 per maand naar beneden bond successen. gaat vanaf het huidige niveau van zo’n Nu het verzet tegen de crisis in 800.000 werklozen. Ja, dat betekent Nederland door de campagne voor nog altijd 700.000 werklozen in 2015, koopkracht en banen op gang begint zoals ook de ABN-Amro voorspelde. te komen, is het een tragische vergisDe crisis blijft. sing van de SP om zich voor de bezuiHet vakbondsverzet is nog niet mas- nigingskar van de burgerlijke partijen te saal, maar er zijn succesvolle acties laten spannen. Ook in Nederland heeft geweest van lager betaalden, zoals in het groeiende verzet tegen lage lonen, de schoonmaak. Treinen en gebouwen armoede en bezuinigingen nood aan waren weken vies, maar er kwam een een brede arbeiderspartij. De komenloonsverhoging en doorbetaling van de periode zal beslissend zijn voor de de eerste twee ziektedagen! Op dit vraag of de SP dat wordt of er slechts moment is een waarschuwingsstaking een beperkte rol in zal spelen. van gemeentelijke vuilnisophalers gestart, die al jaren geen loonsverhoging www.socialistischalternatief.nl meer kregen. Ook bij Tata staal, Xerox in Venray en bij Post.nl boekten de vak- (1) Zie: http://www.socialisme.be/nl/15741/

Braziliaans massaprotest verhit de sfeer tijdens Wereldbeker voetbal door

I

André Ferrari,

n de aanloop naar de Wereldbeker was er een golf van strijd en protest in Brazilië. Op 5 juni begon het personeel van de metro in Sao Paulo aan een staking die onder druk van repressie werd opgeschort. Deze staking gaat

verder dan een strijd voor betere lonen, het is een strijd voor het recht op publiek transport voor de bevolking.

de tarieven voor het openbaar vervoer. Als gevolg van die sociale uitbarsting moesten verschillende lokale en regionale regeringen de geplande prijsstijgingen intrekken. Het leidde evenwel De staking begon net op de verjaar- niet tot het stopzetten van het neolibedag van de massale protestacties van rale afbraakproces en de privatiserineen jaar geleden. Vorige zomer trokken gen van het openbaar vervoer. miljoenen mensen de straat op in een Sinds de explosie van juni 2013 was er revolte na protest tegen een stijging van een nieuwe opgang van arbeidersstrijd

Stemming van het metropersoneel in Sau Paulo om in staking te gaan.

en dit in de context van een groeiende economische crisis en het doodlopende straatje van het economisch en politiek model van de PT-regeringen (van zowel Lula als Dilma). Sectoren met een sterke traditie van strijd (leraars, ambtenaren, banksector, postpersoneel, metaalsector,…) werden vervoegd door sectoren met personeel in onzekere statuten waar het moeilijker is om vakbonden te organiseren. Dat was onder meer het geval met het schoonmaakpersoneel in Rio de Janeiro dat tijdens het carnaval in staking ging. Ondanks repressie door het stadsbestuur en een afwezigheid van steun van de vakbondsleiding, werd een overwinning behaald. De brede steun van de bevolking gaf daartoe de doorslag. De afgelopen weken lag de nadruk op de betogingen van de beweging van landlozen, de MTST, die vooral in Sao Paulo massaal waren. Op 3 mei was er een massale bezetting van land dat voorwerp is van speculatie in de buurt van het stadion. De actie toonde het contract tussen de publieke middelen ten voordele van de winsten van de FIFA, de grote bouwbedrijven en de vastgoedspeculanten enerzijds en het gebrek aan middelen voor de gewone werkenden anderzijds. De bezetting werd de ‘Beker van de bevolking’ genoemd en was onder meer gericht tegen de sterke stijging van de vastgoedprijzen, in delen van de stad namen de prijzen met 200% toe! Miljoenen werkenden moeten hun huis verlaten en verder van hun werkplaats gaan wonen, wat het probleem van de mobiliteit in de stad nog erger maakt. De eisen van het recht op betaalbare huisvesting en van openbaar vervoer zijn deel van dezelfde strijd van de

werkenden om hun eigen stad in handen te nemen en niet over te laten aan de grote bedrijven. De MTST hield grote betogingen, op 4 juni waren er 25.000 deelnemers. De regering dreigde eerst met repressie maar besloot om toch te onderhandelen en enkele eisen in te willigen. De bezette grond zou gebruikt worden om betaalbare huisvesting te bouwen met publieke middelen en onder controle van de protestbeweging. De staking van het metropersoneel kreeg de meeste mediabelangstelling. Er werd bijzonder hard opgetreden tegen de stakers. Er waren dagelijkse algemene personeelsvergaderingen met meer dan 2.000 aanwezigen op een totaal van 9.500 personeelsleden. De vakbond van het metropersoneel wordt geleid door de linkerzijde binnen de vakbonden, een linkerzijde die doorgaans verbonden is met de linkse partijen PSTU en PSoL. Onder druk van repressie, geweld en dwangsommen werd de staking opgeschort. Maar het ongenoegen is hiermee niet verdwenen. Het zal erop aankomen om strijdbewegingen samen te brengen. Een nationale conferentie om een gemeenschappelijk platform en actieplan uit te werken, kan een opstap zijn naar een 24-urenstaking van onderuit. Het verenigen van de strijd van metropersoneel, leraars, landlozen en alle werkenden en jongeren die vandaag opstaan of gerevolteerd zijn door de ongelijkheid die zo scherp tot uiting komt in het kader van de Wereldbeker, is een noodzakelijke voorwaarde om de strijdbare arbeidersbeweging en socialistische linkerzijde in Brazilië op de kaart te zetten.

thema crisis

www.socialisme.be Mei 2014 Zomer 2014

: ee n socialistisc he kijk op

crisis

11

Economisch herstel? Niet voor de werkenden en jongeren door

Peter Delsing

H

oe was het mogelijk? In 2008 werd het kapitalisme geconfronteerd met de ergste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. De industriële productie, de beursaandelen, de werkgelegenheid,... vielen terug aan een snelheid die volgens economen met de crash van Wall Street uit 1929 kon wedijveren. De crisis van de jaren ‘30 was eveneens een crisis als gevolg van enorme ongelijkheden, overproductiecapaciteit, financiële luchtbellen en investeringen in nieuwe technologie die sneller toenamen dan die in arbeidskracht. Het kapitalisme slacht steeds weer de kip die de gouden eieren voortbrengt: de arbeidskracht wordt uitgestoten of blijft achter op investeringen in machines. Volgens de socialist Karl Marx moest deze giftige cocktail leiden tot massawerkloosheid en crisissen als gevolg van pogingen om de winstgevendheid te herstellen.

Inmiddels zullen sommige werkenden en jongeren zich in het haar krabben. We zijn zes jaar verder en er wordt wel gesproken over herstel, maar wat is er van aan? De media zeggen het. De politici hielden niet op om het van de daken te schreeuwen. De bankencrisis werd door sommigen ook al naar de geschiedenisboekjes verwezen. Volgt er na crisis toch automatisch herstel, zoals de toverdokters van het kapitalisme beweren? In welke fase van de crisis zitten we vandaag? “Het vermijden van een catastrofe is niet gegarandeerd”

Strijdbare arbeiders en jongeren mogen zich niet in slaap laten wiegen. De crisis van 2008 gooide de volledige logica om. Sindsdien kan de ooit geroemde ‘vrije markt’ geen stap meer zetten zonder overheidskrukken. In de huidige omstandigheden kan het systeem niet meer overleven zonder de ooit verfoeide staatstussenkomst. Miljarden moesten de gemeenschappen ophoesten om de banken te redden. Die betalen we nu met aanvallen op onze pensioenen, onderwijs, recht op uitkeringen wanneer we ziek of werkloos zijn. Een crisis die mede een gevolg was van ‘te veel schulden’ werd ‘opgelost’ door meer schulden te creëren - bij de kapitalistische overheden. Maar ook: lenen bleef onwaarschijnlijk goedkoop. Dat bleef het gegok op de beurzen wereldwijd stimuleren. Goedkoop lenen om wereldwijd op snelle winst te jagen. De aandelen staan opnieuw op recordniveaus. Er zijn nieuwe zeepbellen die volledig los staan van de onderliggende groeiperspectieven. De Europese Centrale Bank deed er recent nog een schepje bovenop: de basisrente om bij haar te lenen staat ondertussen bijna op nul. En volgens sommige analisten deed ze te weinig en te laat. Volgens deze commentatoren was er nood aan een nieuwe wanhopige ronde van geldcreatie om de eurozone voor een nieuwe recessie en nog ergere crisis te behoeden. Het is waar, er kwam geen oneindige spiraal van bankfaillissementen die de rest van de economie meetrok. Dat was omwille van de overdracht van schulden naar de overheden en staatsinjecties. Ook het immense plan van infrastructuurwerken in China, gefinancierd met een berg schulden, hielp de wereldwijde groei nog een tijd verder. In de VS en een aantal Europese landen, zoals Duitsland, kwam er opnieuw een zekere jobcreatie. De rente die de Zuid-Europese landen moesten betalen op hun staatsobligaties zakte, ook na staatstussenkomst van de ECB. De aanvallen op onze lonen en koopkracht, op de sociale zekerheid,... hielpen het kapitaal om haar winsten te herstellen.

Het gemiddelde werknemersgezin verloor verder aan inkomen in de VS en andere ontwikkelde landen. In België werden de lonen bevroren. De vruchten van de nieuwe, bescheiden groei kwamen vooral in de zakken van de rijkste 1% en de laag rond hen terecht. Er werd opnieuw met bonussen gesmeten, ons werd gevraagd om te matigen op loon en sociale rechten. De propaganda van de laatste maanden voor de Europese en Belgische verkiezingen rond het economisch herstel had grotendeels politieke doeleinden. De meer ernstige denkers van de burgerij en de heersende klasse zijn er niet gerust in. Ze luiden vandaag de alarmklok over de trage of onbestaande groei in Europa en het gevaar van deflatie, prijsdalingen die in de winsten snijden, omdat de markten en onze koopkracht als werkenden ondermijnd zijn. In de eurozone was er in het eerste kwartaal van dit jaar, tegenover het vorige kwartaal, slechts een groei van 0,2%. Frankrijk zat op een nulgroei, in Italië ging de economie met 0,1% ach- De gevolgen van het besparingsbeleid zijn rampzalig voor de Griekse bevolking. teruit. Enkel Duitsland vervulde nog een motorfunctie. Het kende een groei kapitalisten en hun systeem vandaag We moeten ook zien dat de huidige van 0,8% op kwartaalbasis - dat zou voor staan. jobcreatie zeer instabiel is. In België is op een jaar meer dan 3% zijn. De inhet aantal deeltijdse jobs onder min 30flatie zit in de eurozone rond de 0,7%. Holle karakter van de groei jarigen sinds de crisis in 2008 gegroeid Dat is ver onder de doelstelling van 2%. van 20% naar bijna 30%! Bedrijven geVolgens Martin Wolf van de Financial Het is mogelijk dat er in de komende ven minder frequent vaste contracten Times moet de ECB opnieuw beloven periode nog een lichte groei is in de VS. aan nieuwe werknemers, of laten ze om “alles te doen wat nodig is” om Maar in China vertraagt de economie deeltijds werken. De prijs van de huur, een neerwaartse spiraal te vermijden en ging de immense markt in vastgoed van de kost van het leven,... is voor die (FT, 13/5/14). erop achteruit. De infrastructuurwer- jongeren natuurlijk niet ‘deeltijds’. In Wolf stelt dat de markten er maar ken in China waren een belangrijke de VS zijn er zogezegd opnieuw twee vanuit gaan dat de besparingen in Zuid- motor voor de groei in de ‘groeilanden’ miljoen jobs bijgekomen, nadat er twee Europa “eeuwig zullen blijven duren”. (Brazilië, Rusland, India, Turkije,...). miljoen waren verloren gegaan. Die Politiek, echter, is dat “helemaal niet zo evident”. Een recent OESO-rapport, zo haalt hij aan, gaf een schatting van de schulden van de Zuid-Europese regeringen tegen 2015. Spanje zal dan voor 109% schulden hebben tegenarl Marx zag het over de jaarlijkse productie (het BBP), kapitalisme als een Ierland 133%, Portugal 141%, Italië systeem dat mankliep 147% en Griekenland 189%! Wolf stelt onder zijn eigen tegenstellingen. op bezwerende toon: “het vermijden De diepe depressie van de jaren van een catastrofe is nog steeds niet 1930 of de meer uitgerokken gegarandeerd”. Dit is niet de taal van depressie - een periode van de kranten die bedoeld zijn voor masstagnatie en achteruitgang van saconsumptie, die ons de achteruitgang de productiekrachten - sinds de met sprookjes moeten laten aanvaarden. jaren 1970 kunnen het best aan Dit is een poging tot nuchtere inschatde hand van Marx’ ideeën worden ting van de diepe problemen waar de verklaard.

Oorzaken van de crisis

K

- Een tendens naar overproductie

“Jouw inhaligheid is slecht voor de economie”

nieuwe jobs zijn dikwijls laag betaald en deeltijds. In voltijdse equivalenten gingen er nog steeds 650.000 jobs verloren. Het kapitalisme zit in een doodlopend sukkelstraatje. De huidige generatie van werkenden en jongeren zal een ernstige strijd moeten voeren om een fatsoenlijk leven op te bouwen. Een massastrijd met haar eigen partijen en democratische vakbonden, voor een democratische socialistische maatschappij.

Marx meende dat het kapitalisme op verschillende manieren met overproductie of overaccumulatie kan worden geconfronteerd. Er is de ongelijkheid tussen de kapitalistische elite en de meerderheid van werkenden, waarbij de arbeidersklasse niet kan terugkopen wat ze zelf produceert. De kapitalisten leggen zich toe op luxemarkten en dit kan leiden tot overproductie. Verder is er, door de competitie, ook de dwang om meer productieve machines in te zetten, om zo een meerwinst te proberen boeken tegenover de concurrentie. Dit kan leiden tot een snellere productie dan waar de consumenten behoefte aan hebben. De productiecapaciteit overstijgt de bestaande markten. Marx onderscheidde ook een trend naar overaccumulatie van kapitaal tegenover de bestaande

Dit leidde, aangetoond door verschillende analyses, sinds de jaren ‘60 en ‘70 tot een druk op de winstvoet. Het neoliberale beleid kon deze trend deels keren, maar ten koste van nieuwe tegenstellingen. - Tegenstelling tussen de ontwikkeling van de productiekrachten en de nationale staat

De Eerste en Tweede Wereldoorlog waren mede een catastrofaal gevolg van deze tegenstelling. Maar het bestaan van competitieve natiestaten arbeidskrachten. De dwang van nieu- zorgt vandaag ook voor de onmogewe technologie leidt tot de uitstoot lijkheid om op kapitalistische basis van arbeidskrachten. Sinds de jaren een echt eengemaakt Europa te creë‘70 zien we effectief een groeiende ren. Enkel de arbeidersklasse kan de overproductiecapaciteit in verschil- volkeren eenmaken. lende sectoren en de vorming van structurele werkloosheid, mede in de - Sociale productie maar hand gewerkt door arbeiduitstotende “individuele” toeëigening technologie. Het fundamentele probleem, de ba- Dalende tendens van de sis voor de andere tegenstellingen, is dat de productie wel door grote groewinstvoet pen mensen gebeurt, sociaal is, maar Kapitalisten hebben een neiging het resultaat ervan door een kleine om, onder druk van de competitie, groep kapitalisten wordt toegeëigend. een meerwinst te willen boeken door Private productie voor de winst is vannieuwe technologie in te voeren. Marx daag een irrationele rem op de menslegde echter uit dat meerwaarde - en heid en het recept voor erger wordendus winst - enkel uit onbetaalde arbeid de economische en sociale crisissen. voortkomt. Machines dragen hun ei- Zowel de productie als de toeëigening gen waarde gewoon over op het nieu- moeten sociaal worden om de angel we product, ze worden afgeschreven. uit de crisis te halen.

12

geschiedenis thema

: ee n socialistisc he kijk op

oorlog

de

Linkse Socialist

Herdenking 100 jaar Grote Oorlog. Wie herdenken we en hoe? door

Simon (Luik)

D

eze zomer wordt de 100ste verjaardag van het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog herdacht. Er zullen tal van activiteiten in dit kader plaatsvinden. Sommigen wrijven al in de handen bij het idee dat horden toeristen uit de hele wereld zich langs de locaties van de toenmalige veldslagen zullen verzamelen. Zo biedt de herdenking voor Jan Durmez, de CD&V-burgemeester van Ieper (dat hard getroffen werd in de oorlog), een uitstekende gelegenheid om een grote operatie van citymarketing op het getouw te zetten. Het laat het stadsbestuur toe om de aandacht af te leiden van de dagelijkse problemen en om een beleid te voeren waarbij de stad in pure neoliberale stijl als koopwaar wordt aangeboden.

Dit beleid van Durnez maakt duidelijk hoe de herdenkingen van de Eerste Wereldoorlog worden aangegrepen om het heersende discours te onderbouwen, het discours van het establishment en de politici in loondienst van dat establishment. Er zijn in ons land tal van evenementen gepland. Van Oostende tot in Neufchâteau zullen in naam van de herinnering aan de Grote Oorlog activiteiten plaatsvinden. Daarbij wordt op historici beroep gedaan om hen een veilige functie te laten vervullen, met name die van de bewakers van een lang vervlogen tijdperk. Meteen wordt iedere poging tot analyse van de gebeurtenissen uit het verleden aan de kant geschoven. Uit respect voor de doden en hun opofferingen moeten we daarover zwijgen. Wat zullen we dan eigenlijk herdenken? Bij ons wordt sterk de nadruk gelegd op het lijden van de soldaten en de gewone bevolking, elders wordt er een vleugje chauvinisme aan toegevoegd. Maar doorgaans blijft alles beperkt tot een vorm van humanisme waarbij de absurditeit van de oorlog wordt aangeklaagd en soms zelfs wordt overgegaan tot een lofzang voor de Europese instellingen die de vrede zouden garanderen. Dit eenheidsdenken mag vooral niet doorbroken worden door diegenen die wat verder kijken en al helemaal niet door diegenen die met een militante kijk terugblikken op de gebeurtenissen van 1914-18. De herdenkingen zijn voor het establishment uiteraard niet het moment om “over politiek te spreken”. Voor marxisten is geschiedenis geen decorstuk. We gebruiken de geschiedenis om de voorwaarden te analyseren waaronder evenementen plaatsvonden. We willen ervaringen van sociale bewegingen verzamelen en bewaren om er lessen uit te trekken. Dat is waarom we in tegenstelling tot de officiële ceremoniële herdenkingen een analyse vanuit het standpunt van de arbeidersklasse maken waarbij we ook ingaan op wat de officiële geschiedschrijvers niet in het voetlicht plaatsen.

Zo moeten we erop wijzen dat deze oorlog die als absurd wordt omschreven en “door niemand gewild” was, eigenlijk het gevolg was van de ontwikkeling van het kapitalisme op wereldvlak. De oorlog was zorgvuldig in kaart gezet door de heersende klassen van die tijd. Het kapitalisme is een systeem dat eigenlijk verlengingen speelt. Om de crises die eigen zijn aan de tegenstellingen van het systeem te vermijden, proberen de kapitalisten van elk land om zich nieuwe markten toe te eigenen. Dat is de analyse die Lenin al in 1916 maakte in zijn boek “Imperialisme, hoogste stadium van het kapitalisme.”(1) In 1914 vormden de kolonies deze nieuwe markten. Er waren pogingen om koloniale gebieden van andere landen te veroveren of alleszins om de eigen kolonies te behouden. Daartoe werd geweld gebruikt en werd nationalisme

opgezweept. De nadruk werd gelegd op de culturele bijzonderheden of er werd denigrerend gedaan over tegenstanders. Bovenal werd teruggegrepen naar de mythe dat de inwoners van een land gemeenschappelijke belangen hadden. Er was destijds een mogelijkheid om dat discours te beantwoorden en om te vermijden dat de werkenden en boeren elkaar wereldwijd uitmoordden om de belangen van hun uitbuiters te dienen. Die mogelijkheid ging door het leven als de Tweede Internationale. Het ging om machtige arbeiderspartijen die zich wereldwijd hadden georganiseerd. De werkenden hadden de mogelijkheid om het bloedbad te stoppen in naam van de belangen van de wereldwijde arbeidersklasse. Maar dat was niet de optie die werd gevolgd door de toenmalige socialistische leiders. De oorlog weigeren betekende immers ook breken met het

systeem die hen privileges had opgeleverd. Trotski stelde nadien dat de crisis van de arbeidersbeweging kon herleid worden tot de crisis van haar leiding. Het verraad van de socialistische leiders die de kant van hun nationale burgerij kozen, liet de werkenden doorheen Europa aan hun lot over waardoor ze een tijdlang geen eigen klassenuitdrukking vonden. In alle landen bleven er wel een handvol socialistische militanten trouw aan het internationalisme. Ze kwamen in 1915 in het Zwitserse Zimmerwald bijeen en bouwden aan een nieuwe internationale arbeidersbeweging. Onder deze militanten bevonden zich leden van de Russische Bolsjewieken die de Oktoberrevolutie in 1917 zouden leiden. Dat is overigens een element dat de organisatoren van de officiële herdenkingen doorgaans ook vergeten te

vermelden. Het succes van de socialistische revolutie in Rusland vond een weerklank doorheen de hele wereld. Het leidde tot een heropleving van klassenstrijd en arbeidersopstanden in verschillende landen. Soldaten van arbeiders- of boerenafkomst vormden de overgrote meerderheid in het leger. Ze waren moe na vier lange oorlogsjaren. In de Russische revolutie zagen ze een middel om de vrede op te leggen. Het was zeker niet de wil van de heersende burgerij die een einde maakte aan de oorlog, het was niet dat het establishment plots tot betere inzichten was gekomen. Neen, het was de sociale onrust onder de werkende bevolking met vooraan de Duitse revolutie die werd geleid door Rosa Luxemburg en Karl Liebknecht. Er waren muiterijen tegen de officiers en soldaten van de elkaar bevechtende kampen verbroederden aan de frontlinies. Ook in Brussel doken rode vlaggen op en het establishment zag zich gedwongen tot grote toegevingen zoals het algemeen enkelvoudig stemrecht voor mannen. Nog was dat niet voldoende om de revolutionaire stemming af te wenden, in 1919 legden 160.000 mensen het werk neer en in 1920 zelfs 290.000. De achturendag werd ingevoerd en tegen eind 1920 was de koopkracht van voor de oorlog hersteld. Voor marxisten is de 100ste verjaardag van de Grote Oorlog van 1914-18 een gelegenheid om diegenen te herdenken die weigerden om hun klassenbroeders te bevechten en die hun leven gaven aan het internationalisme. Hun erfenis moet geen museumobject worden, hun ervaring moet gebruikt worden om de klassenstrijd centraal te stellen, zeker op een ogenblik dat er opnieuw pogingen zijn (spijtig genoeg ook ter linkerzijde) om ons achter allerhande nationale vlaggen te laten scharen. (1) Online beschikbaar: http://www.marxisme.be/n/?p=3276

waar LSP voor staaT

D

e technische en wetenschappelijke mogelijkheden van de mens zijn nog nooit zo uitgebreid geweest. De jongste 50 jaar verdrievoudigde het gemiddelde inkomen per hoofd van de wereldbevolking. Er is voldoende rijkdom om iedereen een degelijke levensstandaard te garanderen. België vormt hierop geen uitzondering. Zelfs na de gouden jaren ‘50 en ‘60 bleef de totale werkelijke waarde van alles wat we samen produceren toenemen. In ‘96 bedroeg dit dubbel zoveel als in ‘83.

Deze toename van de rijkdom heeft echter niet geleid tot een algemene stijging van de welvaart. Integendeel: terwijl bedrijven recordwinsten boeken en speculanten hun kapitaal vertienvoudigen, gaat de voormalige koloniale wereld gebukt onder oorlog en hongersnood, is de economie van de ex-stalinistische staten ineengestuikt en heerst in het Westen massale structurele werkloosheid. De globale stijging van de rijkdom is aan de overgrote meerderheid van de wereldbevolking voorbijgegaan. Stop de privatiseringen

Hoewel de arbeiders deze rijkdom produceren, hebben ze niet de minste inspraak in de aanwending ervan. Heel de productie staat in functie van de winsthonger van een handvol kapitalisten. Dit leidt tot schrijnende tegenstellingen. Er is nood aan betaalbare en comfortabele sociale woningen, aan gratis openbaar vervoer, aan onderwijs toegankelijk voor iedereen, aan speelterreinen en recreatiecentra, aan een nationale gezondheidsdienst die gratis en publiek is. De middelen hiervoor zijn voorhanden. Op dit ogenblik gaat het echter de andere kant uit. Openbare diensten worden gerentabiliseerd en opgesplitst. De winstgevende delen worden verkocht aan de hoogste bieder, de onrendabele worden afgestoten. Er is al lang geen sprake meer van

diensten. De marktlogica heeft ook in de openbare sector toegeslaan. Voortaan spreekt men van openbare bedrijven in afwachting van de volgende privatisering. 32-urenweek

In de private sector richt de “vrije” markt een ravage aan. Alle verworvenheden worden afgebroken in naam van de competitiviteit. Arbeidscontracten ruimen plaats voor onderaanneming, uitzendarbeid en andere nepjobs. Een miljoen arbeiders in België wordt regelmatig geconfronteerd met werkloosheid. Dit heeft geleid tot de verpaupering van een deel van de arbeiders en hun gezinnen. Pensioenen, werkloosheids- en ziekteuitkeringen staan op de helling door de uitholling van de sociale zekerheid.

LSP/PSL is voor het volledig herstel van de index en een minimumloon van 1500 euro netto, tegen de afbraak van de sociale zekerheid en de uitholling van het arbeidscontract. Wij verzetten ons tegen iedere bedrijfssluiting omdat dit onder het kapitalisme enkel leidt tot werkloosheid en armoede. De enige maatregel die de massale werkloosheid kan oplossen is de onmiddellijke invoering van de 32-urenweek, zonder loonverlies en met evenredige aanwervingen. Een nieuwe arbeiderspartij

De vakbondsleidingen hebben de kapitalistische afbraaklogica aanvaard. Ze beperken zich tot het “sociaal” begeleiden van de herstructureringen. Daartegenover stellen wij het strijdsyndicalisme: vechten voor iedere job en het behoud van alle verworvenheden. De arbeidersklasse heeft een partij nodig die deze strategie politiek kan en wil vertalen. Zo’n partij moet openstaan voor iedereen die wil vechten tegen de sociale afbraak. Ze moet zich verzetten tegen iedere verdeling van de arbeiders, of het nu is op basis van racisme, seksisme of geloof. Dit kan het best door op te komen voor volledige gelijke rechten. Ze moet de strijd aanbinden tegen het imperialisme en vechten tegen de vernietiging van het milieu. Ze moet het zelfbeschikkingsrecht van

Vlamingen, Walen en Brusselaars respecteren, zonder in de val te trappen van diegenen die de arbeiders door communautair opbod willen verzwakken (cfr. splitsing sociale zekerheid). Ze zou moeten ageren voor de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie onder rechtstreekse arbeiderscontrole. Revolutie

arbeidersregering. Iedere functionaris moet verkozen en permanent afzetbaar zijn. Hij/zij mag niet beschikken over een hoger loon dan het gemiddelde loon van de arbeiders die hij/zij vertegenwoordigt. Op die manier kan het wanbeheer vermeden worden zoals dit in de planeconomieën in het exOostblok bestond.

Dit programma is enkel uitvoerbaar indien de arbeidersbeweging de macht uit handen neemt van de kleine minderheid van kapitalisten. De heersende klasse zal haar privileges echter niet zomaar afstaan. Het breken van de kapitalistische staat zal een revolutie vereisen. Daarom bouwen wij aan een revolutionaire marxistische partij.

Voor socialisme en internationalisme

Arbeidersdemocratie

LSP/PSL maakt deel uit van het Comité voor een Arbeidersinternationale (CWI), dat actief is op alle continenten. Onze strijd in België zien wij in het kader van een arbeidersstrijd in de hele wereld voor een socialistische maatschappij.

De productie moet in functie staan van de reële behoeften van de bevolking. Ze moet georganiseerd worden via een democratisch productieplan, opgesteld en gecontroleerd door raden, samengesteld uit vertegenwoordigers van de arbeiders van het bedrijf, van de nationale vakbonden en van de

De socialistische revolutie breekt altijd uit op het nationale vlak, maar eindigt in de internationale arena. Arbeidersdemocratie en socialistische planning kunnen niet beperkt blijven tot één land. Het isolement van Sovjet-Rusland heeft tot haar degeneratie vanaf 1924 geleid.

Voor arbeiderseenheid Voor socialisme

socialisme thema

www.socialisme.be Zomer 2014

: ee n socialistisc he kijk op

ee n alte rnatie f

13

Strijden om onze verworvenheden te behouden door te strijden voor socialisme! door

Baptiste (Nijvel)

D

e werkgevers, het VBO, de federale en regionale regeringen, de gevestigde partijen, het Planbureau, de Europese Commissie, de Nationale Bank, het IMF, de OESO,... Er gaat geen dag voorbij zonder een oproep door politici of een instelling om de sociale verworvenheden af te bouwen. Van de volgende federale besparingsregering valt niets anders te verwachten, of ze nu geleid zal worden door PS of door N-VA verandert daar niet veel aan.

De dag na de verkiezingen van 25 mei hadden tal van analisten het over de Europese verkiezingen als de verkiezingen waar tegen werd gestemd, tegen de gevestigde partijen en tegen de regeringspartijen in het bijzonder. De verkiezingsresultaten toonden een groot wantrouwen tegenover de politici en de mogelijkheid dat zij een perspectief van verbetering bieden op zowel economisch als sociaal vlak.

Hoe kan het ook anders nadat ze allemaal de vangnetten van de sociale zekerheid in vraag gesteld hebben, terwijl die sociale zekerheid net toelaat om een degelijk leven te kunnen leiden bij tegenslagen? De indexering van de lonen heeft als enig effect dat het de verhoging van de levensduurte deels compenseert, maar zelfs dat is er teveel aan. Het recht op een degelijke uitkering voor wie zonder werk valt, zou drastisch ingeperkt worden. Voor zover er nog openbare diensten zijn, zouden deze winstgevend moeten zijn zoals private bedrijven. De lijst van aanvallen en voorstellen is lang. Het lijkt erop dat we op alle fronten tegelijk zullen moeten strijden om onze levensvoorwaarden te verdedigen en om zelfs erg beperkte toegevingen af te dwingen.

was. Zulke mogelijkheden blijven zich niet voordoen. Na iedere periode van groei volgt een fase van stagnatie, recessie en zelfs depressie. In periodes van crisis komt het deel van de taart dat de kapitalisten zich toekennen in gevaar waardoor die een harde strijd voeren om de winsten veilig te stellen. Dat gebeurt ten koste van anderen, de klappen vallen aan de kant van de werkende bevolking. Systeem loopt vast

Het kapitalisme is een productiewijze gebaseerd op de uitbuiting van de ene sociale klasse door een andere: uitbuiting van diegenen die hun arbeidskracht verkopen door diegenen die de productiemiddelen bezitten. Het kapitaal van die laatste groep stapelt zich op door Is een terugkeer naar de geaccumuleerde meerwaarde, het deel van de door de arbeid geproduceerde groei van het verleden mogelijk? rijkdom dat niet aan de werkenden wordt toegekend in de vorm van loon Er wordt vaak gezegd dat de nieu- maar dat de kapitalisten zichzelf toewe generaties het minder goed zullen kennen als winst. hebben dan de vorige die nog de groei Het kapitalisme heeft het feodalisme, gekend hebben die wat extra comfort het vorige maatschappelijke stelsel, ver toeliet. Er wordt vooral verwezen naar overtroffen. Het heeft de ontwikkeling de ‘30 glorieuze jaren’ van economi- van industrie mogelijk gemaakt en de sche groei na de Tweede Wereldoorlog. productiecapaciteit bereikte een nooit In deze periode werd heel wat sociale gezien niveau. Maar het systeem draagt vooruitgang gerealiseerd. tal van diepe tegenstellingen in zich Maar die vooruitgang werd niet op als direct gevolg van de private eigeneen gouden schodom van de protel aangeboden. ductiemiddelen. “Er is een klassenIedere ver worD e z o e k t o cht strijd en mijn klasse venheid is pas benaar steeds meer is aan het winnen”, ver- winst bepaalt het komen na strijd van de georgani- klaarde de superrijke functioneren van seerde arbeidersde economie. Het Warren Buffet reeds beweging. Dat is leidt tot tekorten in 2005. de enige reden in diensten die waarom de beonvoldoende opvolking deels kon profiteren van de brengen, maar ook tot gigantische vereconomische groei om de eigen levens- spilling. Uiteindelijk leidt dit systeem standaard te verbeteren. De kapitalisten tot overproductie omdat de werkenden voerden een Keynesiaans beleid waar- niet alle geproduceerde goederen kunbij de koopkracht werd gestimuleerd nen kopen. Dat leidt tot conflicten tusom consumptie in de hand te werken sen imperialistische machten om de toeen de groei te versterken. gang tot grondstoffen of kapitaal naar Een dergelijk economisch beleid kan zich toe te trekken. Het kapitalistische niet oneindig gevoerd worden. Het botst systeem leidt kortom onvermijdelijk immers op de fundamentele tegenstel- tot ongelijkheden, armoede, instabililingen van het kapitalisme. De naoor- teit en anarchie. logse periode bood mogelijkheden van Naarmate het systeem op zijn greneconomische groei op basis van de her- zen van ontwikkeling botst, kent het opbouw die na de oorlog noodzakelijk kapitalisme steeds langere periodes

van stagnatie en recessie afgewisseld met steeds kortere periodes van groei. Dit leidt tot sociale drama’s die steeds gewelddadiger zijn, denk maar aan het fenomenale tekort aan jobs en aan een toekomst voor jongeren in zowat alle steden in Europa en de rest van de wereld. Het systeem slaagt er niet in om de bestaande technologische mogelijkheden in te zetten ten voordele van de gemeenschap. Meer nog, heel wat technologische mogelijkheden worden afgeremd of tegengehouden door (financiële) belangengroepen. Het is symptomatisch voor het feit dan het kapitalisme niet meer in staat is om ook maar een greintje vooruitgang aan de mensheid te bieden. Er is integendeel een ontmenselijking van de samenleving met vervreemding, burn-outs, depressies, zelfmoorden en een afbraak van het sociale weefsel met geweld, oorlog, racisme, seksisme, discriminatie, frustratie, individualisme, corruptie,... Die elementen winnen aan belang in het dagelijkse leven. Ze zijn toe te schrijven aan een systeem dat als enige maatschappijproject nog speculatie kan aanbieden. Het hoeft zo niet te zijn, strijd voor alternatief nodig

De wijze waarop het kapitalisme functioneert, is de reden waarom onze sociale verworvenheden nooit definitief gewonnen zijn. We moeten deze verworvenheden telkens opnieuw verdedigen. Zodra de kapitalisten zich sterk genoeg voelen, proberen ze de verworvenheden af te breken. Daartoe worden alle mogelijke middelen ingezet, de politieke en financiële instellingen, het ideologische apparaat, repressie,... We kennen met andere woorden een klassenstrijd. “Er is een klassenstrijd en mijn klasse is aan het winnen”, ver-

klaarde de superrijke Warren Buffet reeds in 2005. Tegen de achtergrond van de huidige crisis is een terugkeer naar een Keynesiaans beleid een illusie. Maar dit betekent niet dat we niet moeten opkomen voor onze sociale verworvenheden. Integendeel, we moeten de strijd wel aangaan als we niet willen dat onze levensstandaard volledig met de grond gelijk gemaakt wordt. Een nationale betoging zonder vervolg of zelfs stakingsacties die enkel als doel hebben om stoom af te laten, volstaan niet. Er is nood aan actieplannen en perspectieven om alle krachten waarover we beschikken in te zetten om overwinningen af te dwingen. Overwinningen versterken op hun beurt het vertrouwen van de werkende bevolking in haar capaciteit om verandering te bekomen. Socialisme biedt een alternatief

De strijd moet ook meer dan ooit op ideologisch vlak gevoerd worden. Het kapitalisme in crisis biedt ons geen toekomst, we moeten duidelijk zijn over welk alternatief we er tegenover plaatsen. Tegenover het falende kapitalisme volstaat het niet om ons tevreden te stellen met enkele hervormingen op fiscaal vlak of radicaler dan dat. Het marxisme biedt niet alleen een methode van analyse waarmee een beter begrip van het kapitalisme in al zijn complexiteiten en tegenstellingen mogelijk is. Het biedt ook de basis om tot revolutionaire verandering te komen. De organisatie van de werkende bevolking onder het kapitalisme vormt een sociale kracht die in staat is om de gang van zaken te veranderen eens die kracht effectief in actie komt. Bovendien biedt deze organisatie van de werkende bevolking ook de basis voor een revolutionair alternatief op

het kapitalisme, het socialisme. Dat is een systeem waarin de economie op democratische wijze beheerd en gecontroleerd wordt om ze planmatig te richten op de behoeften van de meerderheid van de bevolking. De economie en de productie dienen dan niet langer om de winsten van een kleine minderheid te vergroten, maar om te beantwoorden aan sociale, ecologische en andere behoeften. De geproduceerde rijkdom wordt niet meer verspild met speculatie, maar dient om tekorten aan te pakken en een einde te maken aan armoede. Het is enkel op deze manier dat de arbeidstijd blijvend kan ingekort worden zodat iedereen een degelijke job heeft en over toekomstperspectieven beschikt. Doorheen de geschiedenis van klassenstrijd, werd iedere revolutionaire beweging vroeg of laat geconfronteerd met de beslissende kwestie van het nemen van de macht om de samenleving te veranderen. Denken dat de arbeidersklasse onder het kapitalisme een machtige positie gedurende langere tijd kan behouden of ‘structurele’ hervormingen blijvend kan afdwingen, is een illusie die tot nederlagen leidt. Zolang het kapitalisme bestaat, zal het van de minste zwakheid langs onze kant gebruik maken om terrein terug te winnen. Voor marxisten is het dan ook belangrijk om het klassenbewustzijn in de arbeidersbeweging te versterken. Dat kan het beste doorheen strijdbewegingen. Het komt erop aan om een socialistisch bewustzijn op te bouwen. Het kapitalisme is slechts machtig voor zover haar tegenstander niet scherp staat. De arbeidersbeweging heeft een nooit gezien potentieel dat met een duidelijke socialistische leiding ook effectief kan benut worden om tot fundamentele verandering te komen in de vorm van een socialistische samenleving.

Meer weten?

Het marxistisch archief van LSP vind je online op www.marxisme.be. Daar kan je een inleidende teksten vinden alsook klassiekers en documenten van onze partij. Sinds kort verschijnt het tweemaandelijkse online magazine ‘Marxisme Vandaag’ waarop kan ingeschreven worden.

14

antifascisme thema

de

Linkse Socialist

Het groeiende gevaar van extreemrechts beantwoorden met een sterkere antikapitalistische linkerzijde door

Emily (Namen)

D

oorheen de Europese Unie hebben rechtse populistische partijen, nationalistische formaties en zelfs neofascisten zich kunnen versterken bij de laatste verkiezingen. Op een ogenblik dat racistische ideeën in de samenleving als iets banaal worden gezien, is het nog gemakkelijker om op basis van racisme het ongenoegen tegenover het besparingsbeleid van de gevestigde partijen naar een stem voor extreemrechts te trekken. Dat kan ook door het gebrek aan strijdbare en massale alternatieven op het huidige systeem. De consequente linkse partijen zijn vaak afwezig of hebben het al lang niet meer over een breuk met het kapitalisme. Ook in ons land is het gevaar van extreemrechts niet verdwenen. We zullen ook hier het verzet tegen extreemrechts moeten uitbouwen en dit meteen verbinden aan de strijd tegen de besparingen.

Extreemrechts kan groeien waar links afwezig is Bij de laatste Europese verkiezingen was er zowat overal een opgang van extreemrechtse en rechts-populistische partijen. Tegenover de ergste kapitalistische crisis sinds de jaren 1930 hebben de regeringen, met inbegrip van de zogenaamde linkse, geen ander antwoord dan meer besparingen. De afbouw van onze levensstandaard en de tekorten nemen toe. Tegelijk worden de slachtoffers van dit beleid, de overgrote meerderheid van de bevolking, tegen elkaar opgezet in een strijd voor betaalbare huisvesting, werk,… Ook in ons land vindt een op de vier jongeren geen werk. In Griekenland en Spanje zit zelfs meer dan de helft van de jongeren zonder werk. Dit zet een groeiend aantal jongeren aan om elders werk te zoeken. Het vrije verkeer van personen in de EU, zoals het georganiseerd wordt door de gevestigde politici, speelt in de kaart van de kapitalisten. Het laat immers toe dat de lonen naar beneden worden getrokken en dat de verdeeldheid onder de werkenden toeneemt. De tekorten vormen de basis voor xenofobe gevoelens. Bovendien worden racistische standpunten meer en meer gebanaliseerd en zonder schaamte gebracht. Daarnaast laat het gebrek aan een politiek alternatief de opmars van diverse extreemrechtse en populistische krachten toe. Ondanks de goede score van Syriza

in Griekenland (26%), kon de neonazipartij Gouden Dageraad er 9% halen en in Athene zelfs 16%. Een deel van de partijleiding zit nochtansdeels in de gevangenis en de partij staat bekend voor geweld en zelfs moord. Het gevoel van desillusie na tal van protestacties en stakingen zonder vervolg en de bocht naar rechts door de leiding van Syriza spelen daar ongetwijfeld een rol in. Syriza geeft aan dat het bereid is om samen te Betoging tegen de extreemrechtse studentenvereniging NSV op 20 maart in Antwerpen. Foto: Navid werken met besparingspartijen die zogezegd ‘links’ zouden zijn. Het is een fout om niet te pleiten voor een breuk met het Wat is het gevaar van extreemrechts in België? kapitalisme om plaats te maken voor een samenleving gebaseerd op de behoeften Langs Franstalige kant is extreemLangs Nederlandstalige kant is de minder stemmen haalt, dat het gevaar van iedereen, het socialisme. rechts sinds de ontbinding van het electorale neergang van het Vlaams geweken is. Zo blijven de jonge miliDe programma’s en samenstelling Belgische Front National bijzonder ver- Belang natuurlijk een goede zaak. Het tanten van de NSV (Nationalistische van de extreemrechtse en rechts-po- deeld. Dat laat de neonazi’s van Nation maakt duidelijk dat niet alle voormalige Studentenvereniging) min of meer acpulistische partijen zijn erg divers. De toe om een grotere rol te spelen door kiezers van het VB voor het volledige tief in een poging om zich uit te bouEurosceptische populisten van UKIP een politieke partij op te bouwen die in- extreemrechtse programma van de par- wen. Daarbij wordt al eens uitgekeken (UK Independence Party) willen niet speelt op verdeeldheid en die stoottroe- tij gewonnen waren. Het is niet verwon- naar de meer radicale voorbeelden van met traditioneel extreemrechts rond pen tegen links organiseert. Er worden derlijk dat N-VA een belangrijk deel Gouden Dageraad of het Duitse NPD. het Franse FN samenwerken. UKIP racistische en vooral islamofobe acties van de kiezers van het VB overnam, Elk jaar organiseert NSV een haatmars slaagde er in om een Europese fractie opgezet. Nation is echter niet alleen. deze partij werd gezien als de meest in een studentenstad, waarbij we met met minstens 25 verkozenen uit 7 lan- Diverse extreemrechtse partijen haal- efficiënte stem tegen het establishment. Blokbuster het initiatief nemen voor den te vormen, onder meer nadat een den in Charleroi samen 14%. Het is overigens niet omdat het VB een strijdbare tegenbetoging. FN-verkozene naar deze fractie overstapte en na het sluiten van een alliantie met de Vijfsterrenbeweging van Beppe Hoe strijden tegen extreemrechts? Grillo uit Italië. Bij het ter perse gaan van deze krant was de deadline voor de Het is niet omdat extreemrechts bij aan een alternatief dat breekt met het het kapitaal. fractievorming nog net niet verstreken de laatste verkiezingen in ons land kapitalisme. Verdeeldheid zal ons im- Als extreemrechts ruimte krijgt, en kwam het FN nog niet aan verkozeslecht scoorde dat het gevaar ver- mers niet versterken in de strijd tegen gaat het steeds verder in het offensief. nen uit 7 landen. dwenen is. Dat wordt duidelijk uit de het establishment. En neen, extreem- Na de moorden op de Franse antifasresultaten in de buurlanden. Zolang rechts is niet echt anti-establishment. cistische militant Clément Méric en Onaangenaam gezelschap er geen breed gedragen links alter- Le Pen is uitdrukkelijk een verdedi- de Griekse antifascist Pavlos Fyssas natief is dat gezien wordt als een of- ger van de belangen van de Franse is het belangrijk om te bouwen aan fensief antwoord op het door crisis kapitalisten en ze is zelf overigens een Europees front van verzet tegen gekenmerkte kapitalisme, blijft er ook miljonair. Tegenover hun ver- extreemrechts. Op een bijeenkomst ruimte voor allerhande verdelende deeldheid plaatsen we onze eenheid. in Athene georganiseerd door de vooroordelen. Alles wat ons verdeelt, verzwakt ons. Griekse antifascistische comités werd We mogen extreemrechts geen Samen staan we sterker in de strijd nog voor de verkiezingen voorgesteld ruimte laten om zich op te bouwen. voor een andere samenleving. om van 9 november een Europese acMet de jaarlijkse anti-NSV betoWe moeten niet op het establishment tiedag te maken. ging en bijhorende campagne maken rekenen om de strijd tegen extreemHet komt er inderdaad op aan om we het de jongeren van het Vlaams rechts te voeren. Het is hun media dat het antifascistische verzet uit te bouBelang bijzonder moeilijk om zich racisme hoogtij kan vieren, het is hun wen in onze wijken, scholen, werkonder jongeren en studenten uit te politie die ingezet wordt tegen linkse plaatsen,… We mogen extreemrechts bouwen. We waren er ook bij toen militanten. Dat is niet verwonderlijk, en racisme niet aanvaarden. Laat werd geprotesteerd tegen een mee- het establishment maakt zelf zon- ons mee bouwen aan een sterk links ting van het Vlaams Belang in het der verpinken gebruik van racisme alternatief dat opkomt voor een sacentrum van Brussel of toen voor het om verdeeldheid te zaaien. Bij grote menleving die zich baseert op de Europese Parlement werd betoogd te- strijdbewegingen wordt zelfs niet ge- behoeften van de meerderheid van gen de komst van Le Pen vlak na de aarzeld om een stap verder te gaan en de bevolking en niet op de winsten Europese verkiezingen. extreemrechts actief te ondersteunen. van een kleine minderheid. Werk Actiedag op 9 november! De consequente linkerzijde moet Die krachten stellen het kapitalisme mee aan de Europese actiedag van stelselmatig reageren en doorheen immers niet in vraag. Integendeel, 9 november! Van waar komt het initiatief? Midden april was er een internationale anhet antifascistisch protest bouwen ze treden op als de privémilitie van tifascistische conferentie in Athene georganiseerd door de Griekse antifascistische comités en in aanwezigheid van onder meer een vertegenwoordiger van Blokbuster. Daar werd het voorstel voor een actiedag gedaan.

Blokbuster?

Waarom op 9 november? Er zijn traditioneel antifascistische activiteiten op die dag om de Kristallnacht van 9 november 1938 te herdenken. Dat was een georganiseerde aanval op Joodse winkels en synagogen in naziDuitsland. Het vormde het begin van de grote uitroeiing van Joden door de nazi’s. Wat gebeurt er in België op 9 november? Blokbuster neemt het initiatief om samen met andere partners een strijdbare nationale betoging te organiseren. Wat kan jij doen? Om van die betoging een succes te maken, kan je pamfletten en stickers verspreiden. Je kan vrienden bijeenbrengen en iemand van Blokbuster uitnodigen om de actiedag toe te lichten en om samen de betoging bekend te maken en ervoor te mobiliseren. Je kan actief worden met Blokbuster en de strijd voor een socialistisch alternatief vervoegen. Waar wacht je nog op? Contacteer ons: [email protected], 02/345 61 81

De antiracistische campagne Blokbuster is begin jaren 1990 opgezet om de strijd tegen extreemrechts op lokaal vlak te organiseren. Op het hoogtepunt van de antiracistische beweging in de jaren 1990 telde Blokbuster een 50-tal lokale comités met ongeveer 2.500 leden. Het was de enige antiracistische campagne die een sociaaleconomisch programma naar voor schoof met slogans als ‘Jobs, geen racisme’. Blokbuster lag aan de basis van Youth Against Racism in Europe (YRE) dat de strijd op Europees vlak voerde en in oktober 1992 werd gelanceerd op een internationale betoging in Brussel met 40.000 aanwezigen. Blokbuster nam ook het initiatief voor de Jongerenmars voor Werk en tegen Racisme in 1993. Er waren (en zijn) tal van lokale acties en betogingen, waaronder de jaarlijkse antiNSV betoging. www.blokbuster.be

jongeren thema

www.socialisme.be Zomer 2014

15

Naar een genetisch gemanipuleerd Europa? door

S

Olivier V (Luik)

inds kort laten nieuwe Europese regels genetische manipulatie in de EU toe. De lidstaten krijgen een ‘vrije keuze’ om genetische manipulatie al dan niet toe te laten. Alle lidstaten, met uitzondering van België en Luxemburg die zich onthielden, stemden in met dit compromis. De gevaren voor de gezondheid en de wetenschappelijke bezwaren tegen de toepassing van genetische manipulatie werden genegeerd omdat er nu eenmaal grote economische belangen mee gemoeid zijn. Op dit ogenblik wordt 53% van de wereldwijde markt van zaden gecontroleerd door drie multinationals, waarvan Monsanto wellicht de bekendste is. De drie zijn goed voor een gezamenlijke nettowinst van 18 miljard dollar per jaar. Deze grote bedrijven van de agrovoedingsindustrie hebben al de meeste kleine bedrijven in de sector opgekocht en zijn uit op een wereldwijd monopolie waarbij ze alle landen hun handel in genetisch gemanipuleerde organismen willen laten goedkeuren. Terwijl in Europa de deur voor genetische manipulatie open wordt gezet, zijn er ook steeds meer mogelijkheden voor bedrijven om landen door de Wereldhandelsorganisatie te laten veroordelen. Deze logica van ‘alle macht aan de grote bedrijven’ zit overigens ingebakken in het Trans-Atlantisch verdrag dat gericht is op het creëren van een vrijhandelszone tussen de VS en de EU. Het vergroot de greep van een handvol grote aandeelhouders en speculanten op onze voeding. Wat we eten wordt hierdoor afhankelijk van de winsten voor enkele superrijken en niet van wat we graag eten of wat gezond is. De dictatuur van de 1% bepaalt wat op

ons bord komt. De agro-voedingsmultinationals doen er alles aan om traditionele landbouw tegen te gaan. Door zaden te steriliseren vermijden ze dat meerdere oogsten mogelijk zijn op basis van dezelfde zaden. De multinationals verkopen liever telkens nieuwe zaden. Er wordt ook sterk gelobbyd tegen de uitwisseling van gewassen onder boeren, de oogst en teelt op basis van wilde zaden en zelfs… kleinschalige kweek van groenten in de eigen moestuin! Hun droom is eenzijdige landbouw op grote schaal zoals het in Afrika in de jaren 1990 werd toegepast. Toen werd de diversiteit uit de landbouw verdreven om plaats te maken voor massale monocultuur (van katoen, pinda’s,…) gericht op export. Ze willen ook een halt toeroepen aan gezamenlijke aankopen, collectieve moestuinen, onderlinge hulp en collectieve aankopen door landbouwers. Wat kunnen we hiertegen doen? De groep ETC (Action Group on Erosion, Technology and Concentration) klaagt terecht over de macht van deze bedrijven op de voeding: “Het is een grote leugen als beweerd wordt dat indu-

striële productie met de technologieën van het noorden (genetisch gemanipuleerde zaden en pesticiden) de volledige wereldbevolking van voeding kan voorzien om te overleven.” De groep brengt eisen naar voor zoals het verbieden dat een bedrijf meer dan 10% van de agro-voedingsmarkt controleert en een verbod op de verkoop van zaden waarvan de productiviteit afhankelijk is van agro-chemische producten van hetzelfde bedrijf. Dat volstaat jammer genoeg niet. Het is zelfs erg naïef om te denken dat de

overheden maatregelen zouden ne- financiën, gezondheid,…) moet de agromen om onze voedselketen sterker te voedingssector uit de handen van de reguleren. Ze gooien momenteel net private sector gehaald worden. Er is een alle regels overboord om de controle democratische controle en beheer door aan de multinationals over te dragen. de gemeenschap nodig zodat we zelf Dezelfde regeringen die de lonen en beslissen wat er op ons bord komt. arbeidsvoorwaarden onder vuur neHiertoe moet een krachtsverhouding men, de volledige publieke sector libe- op het terrein uitgebouwd worden. De raliseren en privatiseren en die iedere kwestie van onze voeding hangt samen regel die de grote bedrijven belemmert met andere sociale en ecologische theversoepelen of afschaffen, zouden dus ma’s. Enkel door op te komen voor een moeten instaan voor het reguleren van alternatief op het huidige kapitalistide agro-business? Zoals andere belang- sche systeem kunnen we een oplossing rijke sectoren van de economie (energie, bieden op deze doffe ellende.

Geef tegengas tegen repressie! Neen aan de inbreuken op het recht om actie te voeren!

B

ij een actie tegen genetisch Deze wel bijzonder repressieve aangemanipuleerde organismen pak leidt tot protest en ook juridische (ggo’s) werd in mei 2011 een vragen. In De Standaard verscheen veld met genetisch gemanipuleerde een opiniestuk van vijf professoren aardappelen bestormd door – Eva Brems (UGent), Paul De Hert betogers. Ze werden vervolgd (VUB), Serge Gutwirth (VUB), Patrick en voor de rechtbank van Humblet (UGent), Dirk Voorhoof Dendermonde veroordeeld als (UGent) – die zich scherp tegen het vonleden van een criminele bende. nis van de rechtbank in Dendermonde Het Hof van Beroep in Gent moest uitspreken. zich in juni uitspreken over het Ze hebben het over een “gevaarlijk hoger beroep, maar stelde de precedent” omdat het “de deur openbehandeling van de zaak uit naar zet voor criminalisering van de meest 28 oktober. uiteenlopende geweldloze acties door

Betoging tegen de GAS-boetes in oktober 2013. We zetten het verzet tegen repressie verder met de campagne TegenGAS. Foto door MediActivista

milieubewegingen, vakbonden, vrouwenbewegingen, mensenrechtenorganisaties of vredesbewegingen.” Los van de discussie over ggo’s stellen ze dat er tussen de actievoerders en criminele bendes toch “een onmiskenbaar verschil” bestaat. Een verschil dat tegenwoordig niet altijd wordt opgemerkt of toch niet altijd in positieve zin voor de actievoerders. De professoren nemen de verdediging van het recht op actievoeren op. Ze schrijven: “De ruimte om actie te voeren staat onder druk. Denk aan

de GAS-boetes waarmee steeds vaker vreedzame acties worden ontmoedigd en bestraft. Nochtans is actievoeren een cruciaal middel in het arsenaal van sociale bewegingen om onze democratie te blijven voeden en verdiepen. De ‘normale’ politieke en juridische kanalen volstaan vaak niet om sociale verandering te stimuleren. Ook al zijn fundamentele rechten als vrijheid van meningsuiting en vrijheid van vergadering in onze grondwet ingeschreven, niet alle stemmen wegen even zwaar door. Veel van de sociale verworven-

heden die we vandaag vanzelfsprekend vinden, hebben we te danken aan de acties en de ongehoorzaamheid van mensen die zich verenigden om die veranderingen af te dwingen. Of waren de mensen die staakten en op straat kwamen voor algemeen stemrecht ook lid van een criminele bende?” Het recht om actie te voeren staat inderdaad onder druk en wordt steeds meer onder de noemer ‘overlast’ gecatalogeerd. Er zijn steeds meer beperkingen, zo worden de procedures om acties aan te vragen steeds strenger. Tegenwoordig moet je soms tot drie weken op voorhand een aanvraag indienen en gelden er strikte beperkingen over dagen en plaatsen waar je actie mag voeren. Zo wil Brussel acties op zaterdag verbieden. In Antwerpen zijn er pleinen waar wel commerciële activiteiten mogen plaatsvinden maar geen protestacties – zo blijkt een stuk van het Astridplein geen openbaar domein te zijn maar privaat bezit van de NMBS. Het uitdelen van pamfletten wordt meer en meer als overlast gezien. Toen enkele PVDA-militanten een solidariteitspamflet voor de acties van het personeel van Ford Genk verdeelden aan een voetbalwedstrijd tussen Genk en Standard kregen ze daar een GASboete voor die ook door de rechter werd bevestigd. Daarnaast zijn er ook steeds meer andere vormen van repressie tegen actievoerders. Denk maar aan de golf van arrestaties bij een actie tegen de European Business Summit in mei van dit jaar. Het doel is duidelijk: het criminaliseren van protest. De toenemende repressie vandaag is geen toeval, het is de andere kant van de besparingsmedaille. Besparingen en repressie gaan immers hand in hand. Een asociaal beleid verkocht krijgen, is gemakkelijker als ieder protest ertegen onderdrukt wordt. Het recht op collectieve actie moeten we telkens opnieuw afdwingen. We moeten ons dan ook tegen iedere aanval erop verzetten. Wij steunen het protest tegen de criminalisering van protest, tegen GAS-boetes en tegen de oprukkende repressie die al wie durft te protesteren treft. www.tegengas.be

socialisme.be

maandblad van de Linkse Socialistische Partij (LSP)  nummer 336  Zomer 2014 s t r i j d  s o l i d a r i t e i t  s o c i a l i sm e

• Internationaal verzet tegen racisme en besparingen! • Stop repressie, stop het criminaliseren van vluchtelingen! • Jobs, huisvesting en openbare diensten, geen racisme, seksisme of homofobie! Mathias Vander Hoogerstraete

groeien, kennen racisme en extreemrechts een opmars in een kapitalistisch e afgelopen Europese verkiezingen zorgden voor een nieuwe systeem in crisis. Het asociale bespaschokgolf. Extreemrechts en populistisch rechts haalden samen ringsbeleid van de traditionele partijen bijna 100 zetels binnen in het Europees parlement. Een Europese creëert de rotte voedingsbodem waarbijeenkomst georganiseerd door Griekse antifascistische comités op verdeeldheid en uitsluiting kunnen stelde voor om op 9 november, de herdenking van Kristallnacht (een gedijen. Ook rechts-nationalistische gecoördineerde gewelddadige campagne tegen Joodse winkels in nazipartijen zoals N-VA profiteren hiervan Duitsland in 1938), een internationale actiedag te organiseren. Wij nemen met een vals anti-establishmentimago. mee het initiatief voor een strijdbare antifascistische betoging in Brussel. Ondertussen woekeren ze zelf verder de verdeeldheid aan door Franstaligen Sinds het begin van de crisis is de met 20% tot 40% op achteruit. Onder te stigmatiseren en racisme te “relaEuropese werkloosheid bijna verdub- de dictaten van de trojka (EU, ECB en tiveren”. beld, van 16 tot 26 miljoen mensen. IMF) worden openbare diensten zoals Zelfs indien het Vlaams Belang een Meer dan de helft van de Spaanse en onderwijs, gezondheidszorg, kinder- zware opdoffer kreeg bij de verkiezinGriekse jongeren zit zonder werk en opvang,… stelselmatig afgebouwd. gen en als de rechts-populistische Parti dus zonder een toekomst. Wie wel Honderdduizenden jongeren vluchtten Populaire en Debout les Belges geen werk vindt, krijgt steeds meer te ma- de afgelopen jaren uit deze landen op spectaculaire doorbraak konden forken met minilonen voor maxiflexibi- zoek naar een toekomst zonder armoe- ceren in Franstalig België, is het proliteit. Ook in ons land werkt een derde de en miserie. Ook in ons land maken bleem bij ons niet geweken. Nergens van de jongeren in de privésector met de gevestigde politici zich op voor een in Europa worden mensen met buitendeeltijdse contracten. De Griekse lonen hard besparingsbeleid. landse roots zo sterk benadeeld als in gingen er sinds het begin van de crisis Zoals schimmel op rottigheid kan België. Maar liefst een op drie migrandoor

D

steun dit maandblad



ten van buiten de EU zit bij ons zonder werk. Volgens een peiling meent bijna de helft van de bevolking, 47%, dat een ideale buurt er voor hen een is zonder etnische minderheden. De tactiek om racisme en extreemrechts dood te zwijgen, heeft nooit gewerkt. Dergelijke struisvogeltactiek, waarbij de kop in het zand wordt gestoken, moet verworpen worden. Als extreemrechts met provocaties weg komt, rolt dat de rode loper uit voor nieuwe provocaties die steeds verder gaan. Tot wat dit leidt, hebben de moorden op linkse activisten Clément Méric (juni 2013) en Pavlos Fyssas (september 2013) aangetoond. Om extreemrechts en racisme te stoppen, zullen we moeten vertrouwen op onze eigen krachten. Enkel de collectieve strijd van de 99% kan een antwoord bieden op de verdeeldheid die dit systeem onder ons probeert te

: BE48 0013 9075 9627 op naam van

Socialist Press

zaaien. Bijna 40% van de Belgen geloven verkeerdelijk dat allochtonen verantwoordelijk zijn voor een deel van de torenhoge werkloosheid. Om hen van het tegendeel te overtuigen, is er nood aan een beweging die de echte verantwoordelijken voor de toenemende werkloosheid en ellende ontmaskert: het patronaat, de bankiers en speculanten. Bouw daarom samen met ons aan een internationale beweging tegen racisme en extreemrechts. Blijf niet aan de zijlijn staan, maar sluit je aan bij onze campagne. Organiseer je op je school, universiteit of in je wijk in een lokaal actiecomité. Mobiliseer mee naar 9 november met onze affiches, flyers en stickers! Vecht mee voor een samenleving zonder uitbuiting en uitsluiting, een maatschappij in functie van de volledige bevolking en niet die van de 1%.