TECHNOLOGY MANAGEMENT 4

DIT DOSSIER WORDT GEPUBLICEERD DOOR MEDIAPLANET EN VALT NIET ONDER DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE VAN TRENDS

Bram Leysen “Als lasser vond ik direct werk”

Ingrid Lieten “Jongeren op weg helpen”

Wim Symens Academische kennis vertalen

TECHNOLOGY MANAGEMENT 4 TIPS

OM TECHNOLOGIEËN SUCCESVOL TE IMPLEMENTEREN

“MIJN PASSIE BEGON MET LEGO”

Na zijn studie burgerlijk ingenieur scheikunde ging Peter Leunis aan de slag als process manager in de chemiesector

IT infrastructure from smallest to largest.

2 · MAART 2013

UITDAGING

“Technologiemanagement wordt essentieel voor bedrijven met ernstige toekomstambities! Hoewel voor alle domeinen het geval, geldt dit in het bijzonder voor de technologische industrie”, stelt Jeroen Deleu, director corporate development bij Sirris.

“Technologiemanagement is een absolute noodzaak”

‘I

nnovate or die’ is een oude stelling die nog steeds stof doet opwaaien wanneer bedrijven ermee geconfronteerd worden. Deze harde waarheid leidt traditioneel tot heel wat voorzichtigheid. Klassieke argumenten hiervoor zijn de investeringen en mogelijke risico’s verbonden aan innovatie. Toch blijkt innovatie vandaag de dag de enige uitweg.

Financiële kracht Het grootste deel van de omzet die bedrijven realiseren is afkomstig uit nieuwe producten. Hoe groter dus het aandeel nieuwe producten,hoe grotere de financiële voorsprong. Dit wist Claus Weyrich (Siemens) al in 2005 te vertellen: de verkoop van producten van minder dan vijf jaar oud is goed voor zo’n twee derde van de totale verkoop. Hieruit volgt een voortdurende innovatiestroom.

1

Evolutie aan hoge snelheid De nood aan innovatie is van alle tijden, maar vandaag de dag stelt deze zich meer dan ooit. Technologische ontwikkelingen volgen elkaar op in een razende vaart.Bovendien hebben de producten een alsmaar kortere levensduur. De nieuwste tablet of smartphone is morgen passé en de opvolger doet

2

zijn intrede. Informatietechnologieën verdubbelen jaarlijks hun kracht in termen van prijsperformantie, capaciteit, bandbreedte, ...

Explosie aan mogelijkheden De wervelende activiteit in technologie, wetenschap en productie heeft bovendien een ware rat-race aan kennisontwikkeling ontketend die exponentieel toeneemt. Resultaat is een explosie aan mogelijkheden voor vernieuwing in producten, diensten, toepassingsdomeinen en businessmodellen. Dit alles, gedreven en gedragen door het hoge verwachtings- en consumptiepatroon van de consument en gecombineerd met de globalisering van de markten, veroorzaakt heel wat druk op de bedrijven. De massale kennisontwikkeling en de beschikbare resultaten geven een overdaad aan nieuwe inzichten om zich heruit te vinden en te innoveren.

3

“Het model om via samenwerkingsverbanden te innoveren, zou in de toekomst wel eens dé succesfactor kunnen zijn”

ment’ is echter verworden tot containerbegrip, waarin een veelheid aan abstracte termen passen, zoals ‘scouting’, ‘roadmapping’, ‘strategieontwikkeling’, ... Wat halen bedrijven hier vandaag concreet uit? Uit zestig jaar ervaring in het ondersteunen van duizenden bedrijven bij de realisatie van hun technologische innovaties weten we dat succesvol technologiemanagement vaak neerkomt op het herleiden van de technologiekeuzes binnen de draagkracht van de onderneming, om die vervolgens te realiseren met een netwerk van partners. Dit impliceert dat men een duidelijk inzicht moeten hebben in zijn eigen draag- en daadkracht in technologische innovatie en het naar de markt brengen ervan. Daarnaast vereist het dat men actief kan samenwerken met andere spelers en met kenniscentra.

Samenwerken Het blijft als onderneming vandaag immers aartsmoeilijk om technologiemanagement alleen aan te pakken. Ook internationaal onderzoek, waaronder recente resultaten van het Massachusetts Institute of Technology (MIT), wijst dit uit. Het model om in samenwerkingsverbanden te innoveren zou in de toekomst wel eens dé kritische succesfactor kunnen zijn!

5

Nood aan technologiemanagement De nood aan een zinvolle vorm van technologiemanagement dringt zich op en wordt essentieel voor bedrijven met ernstige toekomstambities. Hoewel voor alle domeinen het geval, geldt dit in het bijzonder voor de technologische industrie. ‘Technologiemanage-

4

Jeroen Deleu Director corporate development Sirris

Van inspiratie tot innovatie!

www.flandersfood.com

IN DE KIJKER

PAGINA 11

In de Vlaamse voedingsindustrie wordt voortdurend gezocht naar nieuwe toepassingen

We make our readers succeed! TECHNOLOGY MANAGEMENT, TWEEDE EDITIE, MAART 2013 Managing Director: Christelle Röckert Editorial & Production Manager: Evi Vanparys Junior Production Manager: Daan De Becker Project Manager: Kristien Denteneer Tel: +32 2 421 18 34 E-mail: [email protected] Business Developer: Leoni Smedts Redactie: Birgit Janssen, Daan De Becker, Philip Willaert, Joost Houtman, Barbara Vandenbussche, Isabelle De Meyer Lay-out: I Graphic E-mail: [email protected] Print: Roularta Distributie: Trends Mediaplanet informatie: Tel: +32 2 421 18 20 Fax: +32 2 421 18 31 E-mail: [email protected] D/2013/12.996/5 @MediaplanetBE /MediaplanetBelgium Mediaplanet ontwikkelt hoogwaardige bijlagen die zich richten op een specifiek thema en de daarbij behorende doelgroep. Zo brengen wij lezer en adverteerder dichter bij elkaar. Deze bijlage wordt gepubliceerd door Mediaplanet en valt niet onder de verantwoordelijkheid van de redactie Trends.

MAART 2013 · 3

1 TIP

INSPIRATIE

4

INNOVEER DOORDACHT

TIPS OM JOUW INNOVATIEPROCES WINSTGEVENDER TE MAKEN

■ Eén van de problemen waarmee de Belgische economie vandaag te kampen heeft, is de beperkte bereidheid om te investeren in innovatie. De oorzaak hiervan ligt deels in het feit dat de ‘return on investment’ (ROI) van innovaties vaak te laag ligt. Hieronder vier tips om jouw innovatieproces winstgevender te maken.

KENNISDOMEINEN Succesvol innoveren door kennisdomeinen te integreren.

Breng de juiste competenties bij elkaar

TEKENING: FILIEP DEWITTE, VERHAERT

Innoveren is een complex proces ■ Vraag: Hoe kan het innovatieproces winstgevender gemaakt worden? ■ Antwoord: Door disciplines te bundelen en de diverse niveaus binnen het bedrijf beter op elkaar af te stemmen.

en steeds meer naar elkaar toe. Werelden die elkaar niet kennen moeten geïntegreerd worden en meer en meer ontstaat de nood aan samenwerking. Hierbij is het belangrijk dat deze kennis reeds in de beginfase van het project wordt samenge-

“Bij het doorvoeren van een innovatie moeten van meet af aan tal van moeilijkheden overwonnen worden”, vertelt expert productinnovatie Koen Verhaert. “De complexiteit van het innovatieproces neemt bovendien ieder jaar toe, waardoor de uitdaging om alle mogelijke risico’s onder controle te houden steeds groter wordt. ”

Belgische ondernemers moeten durven meebouwen aan een zelfscheppende industrie

Convergentie “Eén van de oorzaken van deze toenemende complexiteit situeert zich in de huidige convergentie. Technologiedomeinen en sectoren die vroeger ver van elkaar lagen, groeiKoen Verhaert Expert productinnovatie

bracht. Vroeger was men de mening toegedaan dat het volstond om de verschillende disciplines aan te spreken in de loop van het proces. De kennis werd bijgevolg pas geïntegreerd in de loop van het innovatieproces.Vandaag de dag is het echter duidelijk dat wanneer disciplines reeds vanaf de beginfase worden geïntegreerd, dit betere resultaten oplevert.”

Multidisciplinair “Sinds het begin van de economische crisis wordt innovatie meer en meer als strategische keuze beschouwd.

We are an integrated product innovation centre. We help companies and governements to innovate creating new products & business in parallel. www.verhaert.com

Raden van bestuur nemen hierdoor dit onderwerp vaker mee in hun vergaderingen. De vertaling van deze innovatiestrategie naar een operationeel plan blijkt echter vaak de zwakke schakel. Om dit efficiënt te laten verlopen,dienen bedrijven kennis aan te trekken over innovatie op strategisch, tactisch en operationeel niveau.”

Toekomst “Innovatie wordt gezien als een belangrijk, en mogelijks het laatste, middel om onze welvaart op niveau te

KENNISDOMEINEN Tijdens het innovatieproces moeten verschillende kennisdomeinen optimaal op elkaar afgestemd worden: ■ Technologisch: Dit domein staat garant voor de realisatie van de functionaliteit van het product of de dienst. ■ Business: Binnen deze schakel wordt gewerkt aan de economische leefbaarheid en verkoopbaarheid van het idee. ■ Menselijk: Hierbij ligt de focus op de maximalisatie van de gebruikersappreciatie.

houden.Toch kampt België met enkele knelpunten om innovatie winstgevender te maken.Eerst en vooral is de thuismarkt voor Belgische innovaties redelijk beperkt. In de tweede plaats stellen we vast dat de technologische kennis binnen Belgische ondernemingen zeer breed georiënteerd is. Wanneer we ons zouden focussen op de integratie van deze kennis, kan van dit knelpunt echter een voordeel gemaakt worden.”

Zelfschepping “Het grootste pijnpunt blijft de idee doorbreken dat in België geen eindproducten meer gemaakt kunnen worden.De grootste inspanningen op het vlak van onderzoek en ontwikkeling (O&O) gaan in ons land naar de productie van halfafgewerkte producten, materialen en processen. De vertaling naar een eindproduct, en de toegevoegde waarde die daarmee gepaard gaat, wordt overgelaten aan derden. Belgische ondernemers en investeerders moeten dit idee durven loslaten en meebouwen aan een zelfscheppende industrie.” BIRGIT JANSSEN [email protected]

Innoveren is eigenlijk een leerproces. Efficiënt innoveren is dan ook een kwestie van snel te leren. Dit doe je als organisatie onder meer door de beschikbare kennis maximaal te bundelen en daar waar nodig te versterken.

1

Richt je op eindgebruikers De toegevoegde waarde van een idee realiseert zich vaak op het einde van de waardeketen. Door je strategisch te positioneren in de waardeketen,maximaliseer je de verdiencapaciteit van je idee.

2

Denk in termen van waardeproposities Producten en diensten groeien steeds meer naar elkaar toe. Veel ideeën, of waardeproposities,kunnen uitgewerkt worden als product en/of dienst. De combinatie van beide versterkt vaak het verdienmodel.

3

Van strategisch naar operationeel Een goede tactische vertaling van het strategisch naar het operationeel niveau van een bedrijf heeft een doorslaggevende impact op de effectiviteit van de innovatieproces. Zorg dat op al deze niveaus voldoende kennis aanwezig is over het innovatieproces.

4

4 · maart 2013

NIEUWS

“Jongeren warm maken voor 6 wiskunde, chemie en fysica”

Innovatieknooppunten

Transformatie van onze industrie

■■Vraag: Waarom moeten jongeren gemotiveerd worden voor zogenaamde harde studierichtingen, zoals wiskunde, fysica en chemie? ■■Antwoord: Technische en wetenschappelijke richtingen hebben een grote impact op de ontwikkeling van diverse technologische innovaties die mee tot oplossingen kunnen leiden voor de grote uitdagingen waar we als samenleving voor staan. Alsmaar minder jongeren vinden hun weg naar deze zogenaamde harde studierichtingen. Vlaams minister van Innovatie Ingrid Lieten probeert deze trend een halt toe te roepen met de campagne ‘Richting Morgen’. De campagne werd in oktober 2012 gelanceerd en zal in 2013 en 2014 worden verder gezet en geïntensifieerd. “Het is belangrijk om jongeren te motiveren voor wetenschappelijke en technische richtingen. Slechts één hoger diploma op vijf is een technisch-wetenschappelijk diploma. Dat is problematisch. We hebben onze jongeren nodig om ons aan nieuwe ideeën te helpen”,vertelt minister Lieten.

Sleutelrol “De campagne ‘Richting Morgen’ is een kapstok, die jaren zal doorgetrokken worden.We geloven in de sleutelrol die wetenschap, technologie en innovatie zullen spelen bij de maatschappelijke uitdagingen, zoals de toenemende zorgvraag, klimaatverandering,gebrek aan grondstoffen,...”

natieven, waarbij minder - en op termijn geen – gebruik gemaakt zal worden van petroleum. In de tweede plaats moet er ingezet worden op de ontwikkeling van innovatieve chemische producten. Ten slotte moet de chemische sector zelf ook voldoende aandacht besteden aan de uitbouw van een duurzame chemische industrie. De chemiesector heeft namelijk een zeer hoog energieverbruik. Innovaties kunnen ervoor zorgen dat de CO₂-uitstoot van deze industrie daalt.”

We geloven in de sleutelrol die wetenschap, technologie en innovatie zullen spelen bij de maatschappelijke uitdagingen Bouwsector Aan de slag. Ingrid Lieten wil de dalende interesse voor ‘harde studierichtingen’ foto: privé een halt toeroepen en geeft zelf alvast het goede voorbeeld.

Vandaag spelen innovaties onder meer een belangrijke rol in de zorg-, bouw- en chemische sector. “In de zorgsector richten de innovaties zich op de optimalisering van de kwaliteit en de omkadering van de zorg.Zo proberen we ziekenhuispatiënten zo snel mogelijk weer naar huis te laten gaan en de kostprijs van zorg betaalbaar te houden.”

Chemische sector De chemische sector wordt tot één van de grootste industrietakken van Vlaanderen gerekend. Om deze positie te vrijwaren, speelt innovatie een doorslaggevende rol. “Als het gaat om innovatie, stelt de chemische sector zich drie doelen voor ogen. In de eerste plaats gaan ze op zoek naar duurzame alter-

Naast deze twee sectoren wordt ook de bouwsector voor tal van uitdagingen geplaatst. “Bouwbedrijven moeten steeds meer inzetten op de duurzaamheid en de zuinigheid van hun producten.Bovendien dient het eindproduct vaak ook aangepast te zijn aan het doelpubliek, denk ook hier maar aan de verouderende bevolking”,besluit minister Lieten. Birgit Janssen

Deze pijler wordt onder meer geconcretiseerd in de evolutie naar een duurzame chemiesector.

1

Eco-innovatie Hierbij ligt de focus op het ‘cradle-to-cradle’-principe, waarbij producenten voldoende aandacht moeten besteden aan de herbruikbaarheid van hun product.

2

Duurzame mobiliteit en logistiek De mobiliteit beheersen en duurzamer maken,is voor het dichtbevolkte Vlaanderen een enorme uitdaging.Ons mobiliteitsen logistiek systeem moet verbeterd worden om de effecten op onze gezondheid en ons milieu te beperken en tegelijk onze logistieke positie in West-Europa te versterken.

3

Duurzame energie België boekt mooie resultaten op het vlak van duurzame energie, maar niettemin is het belangrijk dat de overheid voor een financiële stimulans blijft zorgen.

4

Zorginnovatie

5

Deze pijler is gericht op kwalitatieve en innovatieve zorg.

Sociale innovatie Niet alle innovaties kunnen gerealiseerd worden op louter technologische basis. Sociale innovaties,zoals de organisatie van het bedrijf, hebben ook een grote impact op het welslagen.

6

[email protected]

Ik wijs de snelste weg naar de top van de Mont Ventoux. “Ik ben Jochim Aerts, Vlaamse fabrikant van fietsen. Het is mijn droom om de snelste fietsen ter wereld te bouwen. De stijfheid, sterkte en aërodynamische eigenschappen van onze carbon frames zijn dus super belangrijk. Voor elke frame bepalen onze ingenieurs de juiste volgorde van de carbonlagen en carbontypes. Via computergestuurde programma’s zetten we onze designs om in prototypes die uitvoerig in windtunnels, labo’s en op racecircuits getest worden en gefinetuned. Want ‘richting morgen’ denken, is voor ons ook aan de wedstrijd van morgen denken. Hiervoor koppelen we onze kennis en ervaring aan technologie, wetenschap en innovatie. En aan onze passie voor fietsen. Een droom waar duidelijk toekomst in zit.”

Jochim Aerts, ondernemer

Word zelf ook een wegwijzer naar de toekomst. Surf snel naar richtingmorgen.be/wedstrijd: ontdek er alles over wetenschap, technologie en innovatie en maak kans op leuke prijzen.

NIEUWS

MAART 2013 · 5

2 TIP

Zorgtechnologie kampt nog steeds met imagoprobleem

IN DE PRAKTIJK

Financiële kopzorgen

COMMUNICEER MET GEBRUIKER

Wanneer een onderneming zorginnovaties op de agenda plaatst, mag het kenmerkende financiële plaatje van deze sector niet uit het oog verloren worden.

■ Vraag: Hoe kan zorgtechnologie toegankelijker worden gemaakt? ■ Antwoord: De technologieleverancier moet aandacht besteden aan de ontwikkeling van op maat gemaakte systemen, alsook van een aantrekkelijk design. Daarnaast moet er ook voldoende overleg zijn tussen de technologie- en zorgprofessionals. Ziekenhuizen zijn de dag van vandaag uitgerust met diverse vormen van zorgtechnologie, voornamelijk voor het uitvoeren van medische ingrepen en het stellen van diagnoses. In de  thuis- en  residentiële zorg is het gebruik van dit soort technologie echter veel minder frequent, ondanks de grote voordelen die ze kan bieden aan zorgvragers.

Begeleiding nodig Vaak heerst er zowel bij de zorgvragers als bij de zorgprofessionals een gevoel van aversie en antipathie ten aanzien van dit soort technologie, maar deze houding kan veranderen wanneer ze duidelijk worden ingelicht over de mogelijkheden. Doorgaans weten de gebruikers immers onvoldoende over de mogelijkheden van zorgtechnologie en hebben ze een aantal vooroordelen. Heel vaak wordt zorgtechnologie echter geïmplementeerd zonder voldoende begeleiding. Hierdoor ontstaat irritatie, krijgt de gebruiker een negatief beeld en weigert deze de technologie na verloop van tijd nog te gebruiken. De begeleiding moet dan ook een wezenlijk onderdeel vormen tijdens het opleveringsproces van een product of systeem. Ook aan functies die op het eerste gezicht eenvoudig te bedienen zijn, moet de nodige aandacht besteed worden.

DUIDELIJK INFORMEREN. Vaak heerst er zowel bij de zorgvragers als bij de zorgprofessionals een gevoel van aversie en antipathie ten opzichte van dit soort technologie, maar deze houding kan veranderen wanneer ze duidelijk worden ingelicht over FOTO: SHUTTERSTOCK de mogelijkheden.

Stigmatisering De zorgtechnologie kampt nog steeds met een imagoprobleem. De sector richt zich voornamelijk tot ouderen en personen die hulpbehoevend zijn, terwijl deze eerste groep vaak zolang mogelijk hulp wil uitstellen om niet als zorgbehoevend persoon te worden beschouwd. Bij het benaderen van de doelgroep ‘ouderen’ werkt het woord ‘zorg’ dan ook vaak als een remmende factor. De term impliceert ‘afhankelijk zijn van iemand’, wat een beperking

DOELEN ■ De zorgtechnologie tracht de levenskwaliteit van de vrager te verhogen. ■ De hoeveelheid werk wordt verminderd en de werkomstandigheden geoptimaliseerd, zodat de beschikbare zorgverleners efficiënter kunnen worden ingezet. ■ Door het gebruik van zorgtechnologie, blijft dit voor iedere partij betaalbaar.

inhoudt van de eigen autonomie. Dit geldt eveneens voor personen met een beperking. Deze doelgroep wordt voortdurend geconfronteerd met het feit dat ze een beperking hebben. Een zichtbaar teken van deze hulpbehoevendheid moet dus zoveel mogelijk worden vermeden. Dit kan door bijvoorbeeld aandacht te besteden aan de vormgeving van het product, zodat er geen stigmatisering optreedt.

Flexibiliteit Het modulair maken van een systeem houdt in dat een aanpassing makkelijk en dus flexibel kan worden uitgevoerd, zonder complexe en dure interventies. Vooral in de zorgcentra is er vraag naar dit soort systemen. Hier is de doorlooptijd van een bewoner vaak kort en bovendien wordt de verzorging binnen deze periode veeleisender en intensiever. Uit evaluatierapporten blijkt dat zorgtechnologie veel meer persoonsgericht moet worden samengesteld, in plaats van bijvoorbeeld in serviceflats overal eenzelfde basispakket te voorzien.

Maatwerk op bewonersniveau is echt noodzakelijk geworden.

Multidisciplinaire aanpak Bij de ontwikkeling van een nieuw product wordt vaak gekeken naar de technologieprofessionals in het bedrijf. Samen met een basiskennis van de te benaderen markt, de zorgsector, is een multidisciplinaire aanpak noodzakelijk tussen technologieprofessionals enerzijds en zorgprofessionals anderzijds. Heel vaak worden hier immers verschillende talen gesproken. De behoeften van de zorgsector worden op zo’n manier omschreven, dat ze voor een technologieleverancier niet altijd even duidelijk zijn en de oplossingen die de technologieleverancier kan voorzien, worden niet altijd op een goede manier vertaald naar de zorgsector.Zo ontstaan nog steeds producten die niet afgestemd zijn op de eindgebruiker.

Maatschappelijke Business Case De overheid kan in de zorgsector fungeren als een sturende en stimulerende factor. In Nederland bestaat hiervoor de zogenaamde maatschappelijke Business Case (mBC). Dit houdt in dat een zorgorganisatie op een financiële tegemoetkoming van de overheid kan rekenen, wanneer ze kan aantonen dat de implementatie van zorgtechnologie daadwerkelijk een meerwaarde is voor de organisatie. Door het opstellen van een mBC weegt men de kosten en baten af aan de hand van een reeks vooropgestelde criteria. BIRGIT JANSSEN

BIRGIT JANSSEN

[email protected]

[email protected]

De Katholieke Hogeschool Brugge Oostende (KHBO) stelt al jarenlang de kennis en ervaring ten dienste van derden. Vanuit een sterke nood aan informatie en ondersteuning vanuit het werkveld werd Cretecs als expertisecentrum opgericht Cretecs toont de mogelijkheden en opportuniteiten van technologie in de zorg aan, vertrekkend vanuit de visie van eindgebruiker van de technologie. Onafhankelijke informatie, ondersteuning en begeleiding leidt tot verantwoorde keuze’s in zorgtechnologie. Hiermee wordt ook de ontwikkeling

Contact: Cretecs, Zeedijk 101, 8400 Oostende,

Bedrijven die zich in de zorgsector wagen, zijn zich niet altijd ten volle van bewust van de complexiteit van deze markt. De zorgtechnologie wordt gekenmerkt door fundamenteel andere economische voorwaarden dan de traditionele consumentenmarkt. Daar waar bij de traditionele markt de ontwikkelingskosten terugverdiend kunnen worden dankzij een hoog productieaantal, ligt dit in de zorgsector moeilijker, gezien de kleinere doelgroep. Bovendien brengen de bijkomende veiligheids- en kwaliteitsvereisten voor zorgtechnologie,vaak ook extra ontwikkelingskosten met zich mee.Een grondige kennis van deze wetmatigheden is bijgevolg cruciaal voor nieuwe technologieaanbieders in de zorgsector.

van nieuwe technologie en de optimalisatie van bestaande technologie ondersteund. Cretecs draagt samen met de reeds bestaande expertisecentra/labo’s binnen KHBO en het steeds groeiende externe netwerk maximaal bij aan een multidisciplinaire dienstverlening betreffende dit thema. Het expertisecentrum richt zich in het bijzonder op zorgprofessionals, bouwprofessionals, kenniscentra, beleidsmensen, stakeholders en gebruikersorganisaties.

T: +32 (0) 59 56 90 12, M: +32 (0) 497 15 59 43, W: http://cretecs.khbo.be, E: [email protected]

6 · MAART 2013

NIEUWS

Bedrijven vinden steeds minder geschikte tech Toch zijn Peter Leunis en Bram Leysen zeer keuze voor een technische job. Peter is actief als pr in de chemiesector, Bram is intussen reeds een ge

“IK ZOU N ANDERS WILL PETER Technologische en technische profielen zijn vaak moeilijk te vinden voor bedrijven, en nog steeds kiezen weinig jongeren voor een opleiding in die richting. Onterecht, zo blijkt uit het verhaal van Peter Leunis. “Van jongs af aan wilde ik dingen maken, dus is het logisch dat ik hier terecht ben gekomen.” Na zijn studie burgerlijk ingenieur scheikunde ging Peter aan de slag als process manager in de chemiesector. “Mijn passie begon met Lego en is daarna niet meer weggegaan”, vertelt hij. “Ik was vroeger altijd dingen aan het bouwen. Toen ik moest kiezen voor een job, koos ik er dan ook voor om dingen te maken in plaats van diensten te verlenen. Het interesseert me heel erg om grondstoffen om te zetten naar producten. Op dit moment ontwikkel ik projecten om che-

mische processen te verbeteren en uit te breiden.We maken hier nieuwe producten die dienen als basisgrondstof voor verdere productie.”

Vele job- en studiemogelijkheden “Ik ben scheikunde gaan studeren omdat die richting de meeste opties openhield. Zowel qua studies als voor een job kon je daar de meeste kanten mee uit. Werkzekerheid was voor mij niet bepalend, maar het is wel fijn om te weten dat je altijd onmiddellijk weer aan de slag kunt, indien je je job zou verliezen. Ik heb me daar nooit zorgen over gemaakt, omdat je weet dat je als burgerlijk ingenieur sowieso werk vindt.”

Mijn passie begon met Lego en is daarna niet meer weggegaan. Toen ik moest kiezen voor een job, koos ik er dan ook voor om dingen te maken in plaats van diensten te verlenen “Mijn studie begon met de algemene jaren in bachelor, waar je heel wat wiskunde krijgt en van heel wat dingen kunt proeven: computerprogrammeren, elektronica, mechanica, werktuigkunde, bouwkunde, scheikunde,… Die brede insteek geeft je enorm veel flexibiliteit en een

PROFIEL

Peter Leunis ■ Leeftijd: 25 jaar ■ Secundair onderwijs: Latijn-wiskunde ■ Studies hoger onderwijs: Burgerlijk ingenieur scheikunde aan de KULeuven ■ Huidige functie: Process manager ■ Ambitie: Zelfontplooiing, een zo breed mogelijke expertise opbouwen in zowel technische als persoonlijke vaardigheden

gegronde basis om je specialisatie te kiezen. De opleidingen zijn heel sterk op theorie gericht, maar ze bevatten ook tal van projecten, waardoor je praktijkervaring opbouwt. Op die manier ontdek je meteen of het je ligt of niet. We deden er ook projecten samen met de industrie, zodat we de sector zelf leerden kennen en wisten hoe zij tewerk gingen.”

Zelf inzicht vergaren “Bij de overschakeling van universiteit naar werk kwam ik in een heel andere wereld terecht. Op school zegt men duidelijk wat er van je verwacht wordt, terwijl dat op de werkvloer niet altijd gebeurt. Hier moet ik de situatie zelf analyseren, bepalen wat nodig is en daar mijn werk op afstemmen. Dat is voor mij een grote meerwaarde. Ik kan nu mee bepalen wat ik doe en zelf inzicht vergaren waarom het belangrijk is dat ik iets doe. Ik zou niet meer anders willen werken. Ik werk intussen zo’n 2,5 jaar en voel me heel goed in mijn job.”

Analytische geest “Hier kan ik ook weg met mijn analytische geest en mijn drang om dingen te onderzoeken en oplossingen te vinden. Ik ben graag bezig met oorzaak en gevolg, logica, wiskunde en wetenschap. Bovendien is het fijn om in een team te werken en samen met andere mensen elke dag dingen te verwezenlijken. De werksfeer is hier heel open, omdat je continu met collega’s werkt waar je veel informatie mee moet uitwisselen. Je kunt hier veel vragen aan elkaar en ik weet dat ik erop kan vertrouwen dat mijn collega’s hun deel van de job doen. Ons bedrijf werkt met een ploegensysteem, waardoor er meer mannen dan vrouwen werken, maar binnen ons team is de verhouding 50-50. Dat biedt een gezonde mix.” BARBARA VANDENBUSSCHE [email protected]

TIP

3

hnische krachten. tevreden over hun rocess manager ekwalificeerd lasser.

MAAK EEN BEWUSTE JOBKEUZE

NIET MEER LEN WERKEN” BRAM Bram Leysen (25) is al twee jaar aan de slag als gekwalificeerd lasser. In het zesde middelbaar besloot hij om van richting te veranderen. Hij had geen interesse om verder te studeren, waardoor hij de algemene studierichting ‘sociale en technische wetenschappen’ ruilde voor de meer praktijkgerichte beroepsopleiding lassen. Zijn vader inspireerde Bram bij deze keuze. Hij werkt in dezelfde sector en haalt veel voldoening uit zijn job. Daarnaast was de garantie op werkzekerheid een doorslaggevende factor bij zijn keuze voor deze opleiding. “Het is een knelpuntberoep, waardoor een pas afgestudeerd lasser meteen werk kan vinden.”

Opleiding “Na je zesde jaar middelbaar kan je kiezen: meteen gaan werken of een zevende jaar dat ervoor zorgt dat je diploma wordt gelijkgesteld aan een A2 (diploma behaald in het Technisch Secundair Onderwijs). Dat extra jaar is belangrijk, want een technisch gelijkgesteld diploma heeft meer waarde dan een beroepsdiploma, zeker op het vlak van startloon en doorgroeimogelijkheden. Na dat jaar heb ik bovendien nog een bijscholing gevolgd aan de VDAB om extra certificaten te behalen om mijn profiel op de arbeidsmarkt te versterken. Die bijscholing was een specialisatie in de verschillende methodes en aspecten van het lassen. Ik vond het persoonlijk een enorme meerwaarde, aangezien mijn opleiding in het middelbaar te weinig inspeelde op hoe het er op de werkvloer echt aan toe gaat. Er zou nog meer tijd moeten worden geïnvesteerd in stages, want een schoolopleiding met praktijklessen geeft jongeren onvoldoende kennis en inzicht. Daarnaast zouden er ook hogere eisen moeten worden gesteld aan de praktijkkennis van leerkrachten. Het is heel belangrijk dat zij over de nodige ervaring beschikken om de leerlingen bij te staan.”

Problematische doorstroming

“Van de veertien mensen die zijn afgestudeerd, hebben slechts vier mensen daadwerkelijk iets met lassen gedaan. De oorzaak ligt in het feit dat veel leerlingen gewoon een richting volgen, omdat ze moeten en geen enkel idee hebben wat ze later willen doen. Het is daarom belangrijk dat jongeren op voorhand voldoende worden geïnformeerd over de inhoud van een richting en de toekomstperspectieven die ermee gepaard gaan.”

Het is belangrijk dat jongeren op voorhand voldoende worden geïnformeerd over de inhoud van een richting en de toekomstperspectieven die ermee gepaard gaan “Ook is er een probleem met het imago van het technisch onderwijs. Het wordt nog steeds lager ingeschat. Dat is onterecht,want iemand die intelligent is maar ook technisch is aangelegd, kan zich in een technische richting soms veel beter ontplooien. Een herwaardering van het technisch onderwijs is dus noodzakelijk om het gebrek aan technische profielen op de arbeidsmarkt op te vangen.”

Werkzekerheid “Meteen nadat ik afgestudeerd was, vond ik werk als lasser en ik

heb nog geen moment spijt gehad van mijn keuze. Het is een afwisselende job met voldoende uitdagingen. Iedere dag leer ik iets nieuws bij. Ik heb dan ook op zijn minst vijf jaar ervaring nodig om te kunnen zeggen dat ik een gekwalificeerd lasser ben die volledig op zijn eigen houtje kan werken. Maar dat maakt het net interessant: de mogelijkheid om te groeien is een enorme bron van motivatie. Mijn ambitie is om iets te doen met lascoördinatie wat een stapje verder gaat dan het lassen zelf. Het is interessanter om dit zelfstandige basis te doen, dus zou ik graag op termijn zelfstandige willen worden.” ISABELLE DE MEYER [email protected]

PROFIEL

Bram Leysen ■ Leeftijd: 25 jaar ■ Secundair onderwijs: Sociaal Technisch (1e-5e jaar) en Beroeps (6e-7e jaar) ■ Huidige job: Gekwalificeerd lasser in de petrochemische industrie ■ Ambities: Zelfstandige worden

MAART 2013 · 7

8 · MAART 2013

NIEUWS

4 TIP

IT-INFRASTRUCTUUR

VOORZIE VOLDOENDE STORAGE

NIEUWS

Het gaat om een totaalpakket ■ Vraag: Waarom is het belangrijk om de IT-infrastructuur te veranderen? ■ Antwoord: Bedrijven belasten, in tegenstelling tot vroeger, hun netwerk veel zwaarder en dat vraagt om noodzakelijke aanpassingen. Informatietechnologie wordt alsmaar belangrijker voor bedrijven.Wanneer de IT niet naar behoren functioneert, betekent dat meteen inkomstenverlies. “Een goed uitgeruste infrastructuur is dus noodzakelijk en dat begint bij een goed IT-lokaal”, zegt Filip Gosselin, specialist in IT-infrastructuur.

Storage en servers

“Het lokaal moet groot genoeg en flexibel ingericht zijn met het oog op langetermijngebruik. In bepaalde omstandigheden kan het ook noodzakelijk zijn dat men zaken zoals brandweerstand,weerstand tegen binnendringen van water en stof, maar ook de toegangscontrole in overweging neemt. Storage en servers hebben in het algemeen een kortere levenscyclus dan de IT-room, de racks of de koeling.Vooral de racks zijn gebaat met een flexibele oplossing”, zegt Gosselin.

Netwerk zwaarder belast

De IT-revolutie heeft onze manier van communiceren en werken behoorlijk veranderd. Bedrijven groeien en ook scholen en universiteiten schakelen volop over naar een elektronische leeromgeving. Neem nu de Voice over IP (VoIP). Bijna elke organisatie beschikt over dergelijk systeem. “Maar dat betekent ook dat het netwerk zwaarder wordt belast. Meer belasting betekent meer energie, meer warmte, meer koelen en zo verder. Het spreekt voor zich dat bij deze ontwikkeling een uitstekende infrastructuur hoort. Even belangrijk is dat we de energie-efficiëntie goed in de gaten houden alsook de beveiliging.Wat als de temperatuur te hoog oploopt? Wat als de stroom uitvalt? Hoe organiseren we de toegangscontrole? Wat als data worden aangevallen? Dit zijn vragen die we zeker moeten meenemen in het project”, onderstreept Gosselin.

Energieverbruikers

Wie van plan is zijn IT-infrastructuur te vernieuwen, grijpt best de gelegenheid aan om ervoor te zorgen dat er efficiënt met energie wordt omgesprongen. Doelmatig de servers koelen, kan tegenwoordig door de introductie van de ‘koude gang-afscherming’. Dat houdt in dat er weinig vermenging is tussen de koude en warme temperatuur en bijgevolg minder energie wordt verslonden. Een dergelijke koude gang heeft een temperatuur van 24 à 25°C,wat inhoudt dat tijdens warmere dagen er minder gekoeld moet worden en dus minder energie wordt verbruikt. “Bij high-density toepassingen kan het vermogensverlies oplopen tot 15 kW per rack. Datacenters zijn grote energieverbruikers,vandaar dat eisen naar efficiëntie, zowel op het gebied van hardware, UPS-systemen, alsook de koelsystemen steeds hoger worden.Voor een professionele ITinfrastructuur, die stroomuitval en dataverlies voorkomt, moeten dus verschillende elementen bekeken worden. Het gaat niet alleen om behuizing, maar veeleer om een totaalpakket van veiligheid, koeling, power, racks en monitoring.” PHILIP WILLAERT [email protected]

maart 2013 · 9

nieuws

wettelijk

Octrooi maximum 20 jaar geldig

Bescherming Een goede bescherming van de intellectuele eigendom zorgt ervoor dat de innovatie binnen de bedrijfsmuren blijft. foto: shutterstock

Bescherming van intellectuele eigendom vaak vergeten ■■Vraag: Is innoveren op zich voldoende om de concurrentie een stap voor te zijn? ■■Antwoord: Neen, de bescherming van uw intellectuele eigendom is een cruciale fase in het innovatieproces. België wordt vaak als vooruitstrevend beschouwd op het vlak van knowhow in de bedrijfswereld. Om te blijven uitblinken is het echter nodig om steeds innovaties door te voeren.Dit geldt uiteraard niet enkel voor de grote bedrijven, ook de kleinere ondernemingen moeten zich, binnen hun eigen vakgebied, verder ontwikkelen. Hierbij kunnen kleine aanpassingen al duidelijke resultaten boeken: een nieuwe lay-out, een aantrekkelijke verpakking,…

Intellectuele eigendom Aan de basis van elke innovatie ligt een idee of een concept. Tijdens het innovatieproces wordt dit abstracte idee of concept geconcretiseerd en uitgewerkt tot een marktgericht product of dienst. Van meet af aan moet de ondernemer steeds kunnen aantonen dat hij de bedenker

van het product of de dienst is en dat het dus om zijn intellectuele eigendom gaat. Hij kan zich hiervoor beroepen op een octrooi, een merk, een model, een domeinnaam of het auteursrecht.

Cruciale fase Binnen het innovatieproces wordt de bescherming van de intellectuele eigendom vaak over het hoofd gezien. Een goede bescherming zorgt er nochtans voor dat de innovatie binnen de bedrijfsmuren blijft. Het is in dat opzicht dus van groot belang dat iedere ondernemer de nodige informatie inwint over waar, waarom en hoe zijn intellectuele eigendom vastgelegd kan worden. De bescherming van het intellectuele eigendom is een middel dat

kadert binnen een strategie die uitvoerig geanalyseerd en vastgelegd moet worden bij het begin van het innovatieproces. Op die manier zijn de bescherming en de verdediging ervan beter op elkaar afgestemd. Een voortdurende waakzaamheid is echter absoluut noodzakelijk als men ten volle de vruchten van deze investeringen wil plukken. Door de bescherming en het actieve beheer van de intellectuele activa binnen een goed omlijnd strategisch kader, kunnen merken en uitvindingen juridisch beveiligd worden.

Verdediging Het is echter niet voldoende om zijn intellectuele eigendom louter te beschermen, men moet deze ook verdedigen. Namaak is immers niet al-

Tips voor een juiste keuze ■■ Kies een onderscheidende naam. De merknaam mag het product of de dienst niet beschrijven. ■■ Ontwikkel een logo. Een passend beeld zegt immers meer dan duizend woorden. Logo’s zullen ook makkelijk blijven

hangen in het geheugen van de klanten. ■■ Controleer of een merknaam nog niet geregistreerd is. Wanneer dit wel het geval is, kan een conflictsituatie ontstaan. ■■ Win advies in bij een merkengemachtigde.

leen een zaak van kwaadwillige piraterij in verre landen. Zelfs al is de namaker te goeder trouw, dan nog kan men zijn rechten doen gelden. Via onder meer ‘bewaking’ kan nagegaan worden of derden de rechten respecteren. Hierdoor kunnen eveneens snel de andere nieuwe rechten geïdentificeerd worden die in conflict kunnen komen. Op die manier is een snelle reactie mogelijk. Daarnaast kan door middel van ‘oppositie’, een snelle en toegankelijke administratieve procedure, verhinderd worden dat er intellectuele eigendomsrechten ontstaan die de eigen rechten in het gedrang kunnen brengen.

Binnen de technologische sector wordt op frequente basis gebruik gemaakt van een octrooi om een uitsluitend recht te verwerven voor een uitvinding, een product, methode of toepassing die aan volgende voorwaarden voldoet: industrieel toepasbaar, nieuw en inventief. De eigenaar van dit octrooi kan op deze manier iedere derde verbieden handelingen te verrichten die binnen de beschermingsomvang van dat octrooi vallen.

Levensduur De maximale termijn van een octrooi is vastgesteld op twintig jaar en dit vanaf de indieningsdatum. Om het octrooi te behouden, dienen jaarlijks instandhoudingstaksen te worden betaald. Wanneer deze taksen niet meer betaald worden, vervalt het octrooi automatisch. Een octrooi kan aangevraagd worden door een natuurlijke persoon, een rechtspersoon of een combinatie van meerdere natuurlijke en/of rechtspersonen.

Nationaal en internationaal

Bovendien kunnen heel wat gebeurtenissen gevolgen hebben voor een handelsmerk: een adres- of een naamsverandering van de eigenaar, licentie voor een derde partij, ... Deze wijzigingen moeten uiteraard ook gemeld worden aan de administratieve diensten, zodat het eigen recht ten volle blijft gelden.

Ondanks het feit dat octrooien nationale aangelegenheden zijn, bestaan er enkele grensoverschrijdende organisaties. Het Europees Octrooibureau (EOB) is er daar één van. Het EOB gaat nauwkeurig de geldigheid na van de aanvragen die bij hen worden ingediend. Wanneer het Europees octrooi toegekend wordt, kan dit gevalideerd worden in veertig landen. Op mondiaal vlak is er de World International Property Organization (WIPO). De aanvrager dient hierbij aan te geven in welke van de 144 landen bescherming wordt gezocht.

Birgit Janssen

[email protected]

Wijzigingen

Birgit Janssen [email protected]

European Intellectual Property Architects

Patents, Trademarks, Designs, Copyrights and Domain Names

Adding Value to your Innovations Are you looking for the best advice on intellectual property? GEVERS has so much more to offer than a simple protection! With over 100 years of experience and 200 + experts in Europe, we have what it takes to transform your creations into long-term valuable assets. Contact us. Together, we will shape your future.

Brussels Paris Genève Antwerpen Gent Hasselt Liège Neuchâtel Toulouse

w w w.gevers.eu

10 · MAART 2013

PERSOONLIJK INZICHT

Wim Symens Studies: Burgerlijk ingenieur Werktuigbouwkunde, optie Mechatronica aan KULeuven. Doctoraat: Aansturing van mechatronische systemen (machines en robots) met variabele dynamica en lokale niet-lineaire wrijving. Carrière: Direct na zijn doctoraat in 2004, ging hij bij FMTC van start als programmaleider. Vorig jaar (2012) werd hij er Technisch Directeur.

ROBOTICA

GETUIGENIS

Vraag : Voor wie kunnen de innovaties van FMTC een meerwaarde bieden? Antwoord : De focus ligt er op het ontwikkelen van technologieën die nuttig zijn voor machinebouwbedrijven.

Brug bouwen tussen theorie en praktijk

W

im Symens (36) is als technisch directeur verbonden aan het Flanders Mechatronics Technology Centre (FMTC). Hiermee wil hij een brug bouwen tussen de academische wereld en de markt van de machinebouwers.

Wat is een robot? “Ik interpreteer het woord ‘robot’ nogal breed. Een robot is een machine die in staat is een complex systeem van handelen van de mens over te nemen. Vroeger kon een robot alleen maar in een heel sterk afgelijnde context opereren. Heel repetitief, haast klinisch en zonder interactie met de mens. We evolueren nu naar robots die op basis van meer sensoren heel adequaat kunnen inspelen op informatie en rekening kunnen houden met een steeds variërende omgeving.”

Vanwaar die fascinatie voor ‘robots’? “Ik maakte mijn doctoraat over de aansturing van mechatronische systemen oftewel machines en robots.Daarna begon ik hier te werken op programma’s rond technologieontwikkeling voor productiviteitsverhoging en reductie van energieverbruik van machines. Bewegende machines intrigeerden me al als

kind. We werken in het FMTC met 37 medewerkers met één doel voor ogen: technologieën ontwikkelen die nuttig zijn voor machinebouwbedrijven. Op die manier willen we academische kennis vertalen naar werkbare ideeën. Het gaat bijvoorbeeld om energie-efficiëntie van elektromechanische aandrijvingen, slimme sensoren en zelfoptimalisatie van mechatronische systemen.”

Wat moeten we ons daarbij concreet voorstellen? “In een labo hebben we een min of meer autonome tractor. Deze zou op termijn een veld moeten kunnen ploegen en rekening houden met de bodem. Die bodem is immers nooit dezelfde. Het weer werkt op de bodem in, maar ook met een rondhuppelende haas moet die tractor rekening kunnen houden. We demonstreren in ons labo dat theorie perfect in praktijk kan worden gebracht. Mensen geloven nu eenmaal pas als ze zien. Daarom hebben we in ons labo demonstratoren opgesteld. De meest in het oog springende is onze badmintonrobot. Het bedrijf Picanol is op basis van deze demonstrator een samen-

Machines moeten steeds sneller en performanter werken

werking met ons aangegaan. Het doel hiervan is hun eigen machines nog veel energie-efficiënter te maken.”

IN DE PRAKTIJK

Badmintonrobot maakt spectaculaire zaken concreet “Om te kunnen laten zien wat een robot allemaal kan werkten we de badmintonrobot uit”, vertelt technisch directeur van het FMTC, Wim Symens. “Een robot die effectief kan spelen met een badmintonraket. Dat heeft niet alleen pr-waarde. Nee, deze robot maakt het mogelijk om enkele spectaculaire zaken heel concreet te maken.”

Voor welke sectoren zijn jullie technologische innovaties nuttig? “Je vindt machinebouwbedrijven in verschillende sectoren: textiel, landbouw, de metaalverwerkende industrie en de industrie van de off-roadvoertuigen. Het spreekt voor zich dat die machines steeds sneller en performanter moeten werken. Dat betekent dat ze de door ons uitgedachte innovatieve technologieën goed kunnen gebruiken. Onze sterkte is dat we mechanica, elektronica en software zo optimaal mogelijk op elkaar afstemmen om tot de hoogst haalbare performantiegraad te komen.”

“Badminton is een heel dynamische sport. Je moet snel bewegen en heel snel kunnen starten en stoppen. Dat doet deze robot ook. Hij kan snel van de ene kant van het veld naar de andere kan bewegen en krachtig tegen het pluimpje slaan.”

Wat heeft de toekomst in petto? Robots die ons werk helemaal gaan overnemen? “Op echte - nu, ja, echt is een relatief begrip - robots, de zogenaamde humaoïden die er uitzien en zich gedragen als de mens, is het nog lang wachten. Wees gerust. Maar robots die beter interageren met de mens en een steeds variërende omgeving zijn echt geen toekomstmuziek meer. Gelukkig maar.”

“Daarenboven beschikt hij over de nodige sensoriek. Hij moet immers ten allen tijde het pluimpje zien te lokaliseren. En daar komt dan nog eens bij dat hij speelt tegen de grootst mogelijke variabele: een mens. Een mens die altijd iets anders kan doen.”

JOOST HOUTMAN [email protected]

INFORMATIE FMTC ■ FMTC, Flanders’ Mechatronics Technology Centre is een onderzoekscentrum, opgericht in 2003 door technologiefederatie Agoria en veertien Vlaamse mechatronicabedrijven. ■ FMTC is gevestigd in Leuven ■ Het bedrijf telt 23 leden, waaronder twintig Vlaamse

mechatronicabedrijven. ■ Doel is het ontwikkelen van competenties en technologieën voor machinebouwers en mechatronicabedrijven ■ Resultaten zijn in de eerste plaats voor leden, maar ook andere bedrijven kunnen aankloppen bij FMTC.

■ FMTC steunt voor ongeveer de helft van zijn budget op een directe toelage van de Vlaamse Regering. De Vlaamse overheid kende het centrum tussen 2009 en 2013 15,8 miljoen euro toe. ■ Momenteel telt het centrum  37 medewerkers.

“Combineer deze drie uiterst belangrijke facetten en je ziet hoe straf deze robot eigenlijk wel is.En wat er dus in andere sectoren allemaal toepasbaar is.Dit heeft niets meer van een robot die alleen in een vast omlijnde structuur functioneert.”

JOOST HOUTMAN [email protected]

maart 2013 · 11

inspiratiE

“Innovatieve sensoren verbeteren kwaliteit Vlaamse voedingsindustrie” De Vlaamse voedingsindustrie staat internationaal bekend om zijn hoge kwaliteit. Een positie die de sector uiteraard wil behouden en waarbij voortdurend wordt gezocht naar nieuwe toepassingen.

1

In die context lanceerde Flanders’ FOOD in december 2011 het door het IWT gesteunde VIS-traject Sensors For Food (www.sensorsforfood. com). Gedurende vier jaar slaan voedingsbedrijven en onderzoeksinstellingen de handen in elkaar om innovatieve sensoren te evalueren, optimaliseren en valideren. Deze moeten toelaten om de voedselkwaliteit, -veiligheid en -processing op een betere manier op te volgen.

Veerle De Graef Wetenschappelijk adviseur project Sensors For Food

Doelstelling

Optische vezel biosensor Een eerste validatietraject, de optische vezel biosensor, focust op de snelle detectie van onder meer (verborgen) allergenen, toxines, en pathogene micro-organismen. Steven Vermeir van de MeBioS-afdeling aan de KU Leuven licht toe: “Dit biosensorsysteem combineert specificiteit en gevoeligheid met snelheid en compactheid. In amper tien minuten komen we al te weten of een staal al dan niet besmet is. Dank-

Steven Van Campenhout Wetenschappelijk medewerker Flanders’ FOOD

Het doel van het project Sensors For Food is om toepassingen van bestaande, nieuwe en opkomende sensoren voor de voedingsindustrie respectievelijk te verbeteren, ruimere bekendheid te geven en te verkennen

Voeding

Binnen het project worden twee grote delen onderscheiden; de platformwerking enerzijds en vier validatietrajecten anderzijds. “In het Sensors For Food platform - gedragen door Flanders’ FOOD in samenwerking met Imec en MeBioS (KU Leuven) - worden voedingsbedrijven en technologie-aanbieders samengebracht in een forum rond sensoren voor de voedingsindustrie dat viermaandelijks samenkomt”, aldus Veerle De Graef en Steven Van Campenhout van Flanders’ FOOD. “Doel is om toepassingen van bestaande, nieuwe en opkomende sensoren voor de voedingsindustrie respectievelijk te verbeteren, ruimere bekendheid te geven en te verkennen. De activiteiten omvatten een screening van noden en opportuniteiten in de voedingsindustrie, een technology watch van het immer evoluerende sensortechnologie-aanbod, generatie en begeleiding van innovatieve ideeën, alsook netwerking en partnermatching tussen voedingsbedrijven en technologieleveranciers. Daarnaast kunnen bedrijven ook bij ons terecht met concrete vragen rond keuze van sensoren, calibratie en dataverwerking.”

quotes

toepassingen 1. Testopstelling hyperspectrale camera. 2. Optische vezel biosensor. foto’s: Imec

2

zij de compacte vorm en robuuste bouw kan het perfect at-line ingezet worden, dat wil zeggen: vlakbij de productielijn. Het systeem is dus uitermate geschikt om grondstoffen, tussenproducten, eindproducten, productieprocessen en reinigingsprocessen meervoudig en in realtime te screenen op verschillende specifieke biomoleculen en micro-organismen.”

Hyperspectrale camera’s Een tweede validatietraject betreft de optimalisatie van hyperspectrale camera’s. “Deze combineren de kracht van digitale beeldverwerking met spectroscopie”, vertelt Kris Van de Voorde,innovation program manager bij Imec, een onderzoeksinstelling gespecialiseerd in onderzoek naar nano-elektronica en nanotechnolo-

gie. “Hyperspectrale camera’s maken niet enkel gebruik van de drie brede spectra van het zichtbare licht (de primaire kleuren rood, groen en blauw) en het brede NIR-domein (nabij infrarood) maar delen deze spectra op in veel verschillende, nauwere banden. Hoe groter het aantal banden, des te groter de spectrale resolutie.” “We kunnen dus meer, sneller en gedetailleerder info halen uit één beeldopname. In de voedingsindustrie kunnen we op die manier vreemde voorwerpen detecteren, screenen op hygiëne en kwaliteitsdefecten aan de oppervlakte van de producten aanwijzen.Een belangrijk aspect is dat de informatie zich niet beperkt tot de detectie van bijvoorbeeld vreemde voorwerpen,maar ook een inzicht geeft in de samenstelling en herkomst ervan. Een voorbeeld: als we bepaalde stukjes rubber terugvinden in etenswaren, kunnen we perfect nagaan van welk toestel deze afkomstig zijn en zo het probleem bij de bron aanpakken. De hyperspectrale camera’s van vandaag zijn groot, traag en kosten al gauw 50.000 euro.Wij werken nu aan een aanzienlijk kleinere en snellere versie waarvan de kostprijs op zo’n 5.000 euro wordt geraamd bij grotere productie volumes”, aldus Van de Voorde.

Millimetergolfsensoren Validatietrajecten drie en vier zetten in op millemetergolfsensoren. Millimetergolven dringen door tot in de kern van het product en ver-

tonen een zeer sterke interactie met water. Binnen de Sensors For Food validatietrajecten worden zij geoptimaliseerd voor het opvolgen van het vochtgehalte in producten en het opvolgen van droog- en vriesprocessen.

Op regelmatige basis worden evaluatiemomenten georganiseerd. Op deze vergaderingen leggen de onderzoeksinstellingen de resultaten van de voorbije periode voor aan alle deelnemende bedrijven en wordt het actieplan voor de volgende periode besproken

Kris Van de Voorde innovation program manager bij Imec

Nauwe betrokkenheid Daar waar Flanders’ FOOD een actieve rol speelt in het Sensors For Food platform, vervult het in de vier validatietrajecten een coördinerende rol tussen de onderzoeksinstellingen en de deelnemende bedrijven. Voor elk validatietraject worden op regelmatige basis (minstens elke zes maanden) gebruikersgroepvergaderingen georganiseerd. Op deze vergaderingen leggen de onderzoeksinstellingen de resultaten van de voorbije periode voor aan de deelnemende bedrijven en wordt het actieplan voor de volgende periode besproken. Afhankelijk van de specifieke wensen en noden van de deelnemende bedrijven kunnen de validatietrajecten dan ook worden bijgestuurd. Meer informatie: Geïnteresseerde bedrijven kunnen nog steeds instappen in het project en een kijkje nemen op www.flandersfood.com

!

Als we bijvoorbeeld bepaalde stukjes rubber terugvinden in etenswaren, kunnen we dankzij de hyperspectrale camera perfect nagaan van welk toestel deze afkomstig zijn en zo het probleem direct bij de bron aanpakken

Dr. Steven Vermeir Adviseur Sensors For Food en lid onderzoeksgroep MeBioS aan de KU Leuven

Het nieuwe biosensorsysteem combineert specificiteit en gevoeligheid met snelheid en compactheid. In amper tien minuten komen we te weten of een staal al dan niet besmet is Daan De Becker

Daan De Becker [email protected]

[email protected]

PUBLIREPORTAGE

Managed Innovation Services Dany Robberecht Director Consulting Office,

VERHAERT

Kris Wullus Director Project Office,

VERHAERT

Frederik Wouters

Director Business Development,

VERHAERT

Vraag: Wat maakt VERHAERT succesvol? Antwoord: Onze ‘user-driven’ en procesmatige aanpak van productinnovatie. Wij zijn verticaal geïntegreerd en helpen bedrijven in de vertaling van een bedrijfsstrategie naar een productstrategie, waaronder de volledige productontwikkeling & engineering tot alle kinderziektes zijn weggewerkt en de productie loopt. Daarnaast bieden wij verschillende expertises voor productinnovatie aan: mechanica, elektronica, software, fysica, industrieel design, IT, marketing, etc…

INNOVATIEPROCES Een initiatief moet goed ingebed en verankerd zijn in de strategie van een onderneming. Deze ‘front-end’ van het innovatieproces is niet altijd eenvoudig om gestructureerd aan te pakken. Je ziet dat veel organisaties het hier moeilijk mee hebben.

Deze geïntegreerde dienstverlening, ook wel Managed Innovation Services genoemd, is uniek in de Benelux. “Onze klanten doen beroep op onze expertise op het moment dat ze een nieuw pad wensen te betreden, ze nieuwe markten willen opzoeken, bij de toepassing van nieuwe technologieën of het fundamenteel in vraag stellen van hun bestaande producten.” Heel vaak resulteert dit in doorbraakproducten. Hierbij zie je steevast dat er expertisedomeinen nodig zijn die niet aanwezig of niet beschikbaar zijn bij onze opdrachtgever. Deze reiken wij hen aan in de vorm van specialisten, trainingen, projecten en oplossingen.

“Richting geven aan uw innovatieplannen” We helpen het succes van innovatie te maximaliseren en de risico’s die er inherent mee zijn verbonden, te beheren. We begrijpen hoe je groei moet kanaliseren door het opstellen van innovatiestrategieën, het creëren van nieuwe ideeën en deze naar de markt te brengen. Hiervoor heeft VERHAERT eigen toolboxen ontwikkeld en gedemonstreerd ter ondersteuning van verschillende innovatievraagstukken: het creëren van groei, het maximaliseren van toegevoegde waarde of het reduceren van kosten. Onze multidisciplinaire projectteams zijn gepassioneerd door uitdagende productontwikkelingsprogramma’s. Ze opereren als een verlengde van de klant zijn R&D organisatie waardoor deze op een flexibele en effectieve manier zijn innovatiedoelstellingen

Connected products Steeds meer producten worden verbonden met het internet. Technologieën zoals draadloze communicatie, internet & databanken spelen vandaag een cruciale rol bij de waardecreatie rond uw product. Ons Digital Products lab ontwikkelt mobiele applicaties, interfaces en digitale belevingen in de periferie van uw huidige producten. Dit behelst strategie ontwikkeling, data capturing, data management & de ontwikkeling van algoritmes en App’s.

kan realiseren. De eerste stap hierbij bestaat uit het uitwerken van een inhoudelijke aanpak en deze te vertalen in een beheersbaar projectplan op basis van risicoanalyse.

Industrialisatie Tenslotte ondersteunen wij onze klant desgewenst totdat het nieuwe product stabiel geproduceerd wordt. Een ontwerp moeten uitgewerkt worden in functie van bepaalde productieprocessen, kwaliteitsystemen moeten worden opgesteld, kwalificaties en homologaties doorlopen, productie operatoren opgeleid worden, etc..

4

5

“Recurrent satellieten bouwen is niet onze missie. Wij zijn sterk in het ontwikkelen van doorbraakproducten, daarna wordt onze toegevoegde waarde en interesse beperkter. Onze ervaring in de ruimtevaart heeft zeker veel expertise en ervaring in het ontwikkelen van kritische systemen meegebracht maar innovatie vraagt focus.” Een goede beslissing zoals blijkt. De laatste jaren heeft VERHAERT een sterke groei doorgemaakt waardoor ze recent werd genomineerd als Trends Gazelle.

Onze reputatie in het genereren & uitwerken van out-of-the-box design oplossingen hebben we dan weer vooral te danken aan ons Mechanical Design lab. Vaak leiden hun concepten tot nieuwe patenten voor onze klanten waarna deze worden gemodelleerd, gesimuleerd en gedemonstreerd in 3D Cad/Cam systemen.

Technologie overdracht

www.mastersininnovation.com

■ Je kan hierover ook meer lezen in volgende boeken;

“Technologie en kennis overdracht zit in het DNA van onze onderneming”

ISBN 978-90-334-6272-6

“The internet of things’ brengt ook opportuniteiten voor uw producten”

2 3

Creativiteit

The Practice of New Products and New Business

Opgericht in 1969, de periode waarin gelijkaardige bedrijven als PA Technology, Cambridge Consultants en Sagentia het levenslicht zagen. Initieel gericht op medische producten. In de jaren ‘80 wordt dit uitgebreid naar ICT toepassingen en hun terminals met een significante bijdrage aan het elektronische betaalverkeer in België. Jaren ’90: VERHAERT lanceert haar diensten in de ruimtevaartsector met instrumenten voor bemande en onbemande missies. Later wordt Verhaert Space ESA’s hoofdcontractant voor de eerste generatie mini-satellieten. 2005, VERHAERT spint haar ruimtevaartactiviteit uit en verkoopt deze aan het Britse QinetiQ.

1

Multi-disciplinair De basis hiervan zijn autonoom opererende teams samengesteld uit kernspelers van VERHAERT en de klant. Dit basisteam wordt doorheen het project ad hoc uitgebreid met onze specialisten en labo’s. Vaak start hierbij het Applied Technologies lab. Deze ingenieurs, fysici en doctors identificeren en ontwikkelen de noodzakelijke technologie voor de basisfunctionaliteit van een product. Voor een medische start-up ontwikkelden zij bv. een gepatenteerde technologie om een stent van buiten uit op te warmen in het kader van de behandeling van hartritmestoornissen. Hierbij doen ze beroep op hun expertise qua materiaaltechnologie, thermische modellering, RF technologie etc., … . Het Embedded Systems lab richt zich dan weer op de elektronica hardware & software, noodzakelijk voor zulke applicaties. Het zijn zij die een product intelligentie meegeven.

VERHAERT MASTERS IN INNOVATION

Het verhaal achter nieuwe producten ISBN 978-90-5856-314-9

De keuze om aanwezig te zijn in uiteenlopende applicatiedomeinen is zeer bewust en essentieel. “Wij geven onze opdrachtgevers een frisse kijk en nieuwe invalshoek op hun case: out-ofthe-box thinking.” Vaak weten onze klanten perfect hoe concurrenten bepaalde problemen oplossen, inzichten en technologieën uit andere domeinen maken dan het verschil.

Training programma VERHAERT wordt algemeen er-

kend om haar expertise in het procesmatig aansturen van innovatie. Deze kernexpertise is onderbouwd door eigen methodieken en toolboxen. Deze kennis wordt verspreid via een trainingsprogramma en een jaarlijkse Innovation Day.