Technologische (r)evolutie: een antwoord op de uitdagingen van de 21e eeuw? Hugo De Man Prof. Em. K.U.Leuven Senior Fellow IMEC
NANO 1
H.De Man/KULeuven/IMEC
GIGA
Waarover ?
• Onze wereld in verandering en zijn uitdagingen • Opkomende technologieën: nieuwe renaissance? • Impact op samenleving en onderwijs…
2
H.De Man/KULeuven/IMEC
1. Socio-Economische Veranderingen Zie: Econoshock, Geert Noels, Hautekiet ‘Hoe 6 economische schokken uw leven fundamenteel zullen veranderen’ Gelijktijdige Schokken = 1 Megaschok • • • • • •
Demografie: vergrijzing en met 9Mjd in 2050 Schaarste grondstoffen en fossiele brandstoffen Economisch zwaartepunt naar het oosten ICT explosie => globalisering, sociale media, privacy… Klimaatverandering Onstabiliteit in de financiële wereld 3
H.De Man/KULeuven/IMEC
Leiden tot nooit geziene uitdagingen in onze 21e eeuw
• Energie- water- voedselproductie *2 tegen 2050 • Kost van vergrijzing, gezondheid en welzijn beheersen • Duurzame, veilige, vlotte mobiliteit • Veiligheid en privacy in info-mij garanderen • Onze welvaart behouden in een globaliserende wereld “ Innovatieve producten/diensten met hoge en unieke meerwaarde”
=kennis→kunde →kassa
Ondernemerschap! 4
H.De Man/KULeuven/IMEC
2. Ook wetenschap en technologie in verandering Intelligente systemen? Energie Maakindustrie Qu
M
Fysica Th
1800 Tijdperk: Schaal
5
Informatie +Bio+Nano+Energie
Biologie
At
Neuro
El 1900 Wetenschap Macro
Convergentie Intelligentie Complexiteit
2000 Technologie Techno-Science Micro
H.De Man/KULeuven/IMEC
Nano
Leidt naar een nieuw industrieel weefsel Eeuw
20
Technologie Productiefactor Product I Fossiele Brandstof Machines
Arbeid Kapitaal
Elektriciteit Fabriek Computer Chips, DNA, tech op nano-schaal Informatie ‘Slimme’ + Hersens Genetwerkte III Communicatie Kennis Gepersonaliseerde (ICT) Globalisering Diensten, producten + Nanogeneeskunde IV Bio-Nano-en Neurotech Nano-materialen II
21
6
Maakindustrie Mobiliteit
H.De Man/KULeuven/IMEC
Waarover ?
• Onze wereld in verandering en zijn uitdagingen • Opkomende technologieën: nieuwe renaissance? • Impact op samenleving en onderwijs…
7
H.De Man/KULeuven/IMEC
Opkomende technologieën 1. ICT: van PC naar Post-PC tijdperk Internet of Things = slimme omgeving
2. Convergentie van ICT-Bio-Nano-Neuro Impact op klassieke industrie Naar preventieve gepersonaliseerde gezondheidszorg
3. Duurzame energie voorziening
8
H.De Man/KULeuven/IMEC
ICT van de 20e eeuw…PC-tijdperk 1…….. 1971
10.000.000 ‘2013 intel
Wet van Moore
www
• 1980 : Eerste PC • 1995 : Internet breekt door • 1991 : Eerste gsm Ontstaan informatiemaatschappij: Eenrichtingsverkeer: van bron naar aanvrager Mens als informatieconsument 9
H.De Man/KULeuven/IMEC
Evolutie naar het ‘Post-PC’ tijdperk Nog 10 jaar “Meer Moore”… + opkomende “Meer dan Moore” tech… WWW
Cloud
Draadloze Assistent Slimme Sensoren Plastiek+buigzame Altijd, Overal Verbonden en Actuatoren Elektronica Met mens, informatie en… voorwerpen RFID, e-scherm
Meer Moore 10
Meer dan Moore H.De Man/KULeuven/IMEC
3-D integratie Alles in mm3 “verborgen” ICT
Zo naar: “The Mobile Internet of Things” De slimme omgeving
Draadloze Assistent
Smartphone Tablet…
11
H.De Man/KULeuven/IMEC
Voorbeeld1: Philips slimme winkelhulp (LED gestuurd)
12
H.De Man/KULeuven/IMEC
Voorbeeld2 : Slimme auto’s Car cocoon / Autonomous Driving
Verkeerdoden halveren 2020 De bestuurder is zwak! Laat de auto zien, voelen en beslissen! Source: MEDEA+
Genetwerkte Auto’s IMEC-BOSCH-PHILIPS Slimme Sensoren
13
H.De Man/KULeuven/IMEC
Naar Autonome Auto’s? http://www.technologyreview.com/business/39410/ http://www.youtube.com/watch?v=-nYhKD8leAg&feature=related http://www.technologyreview.com/energy/38961/
BMW test
14
GM EN-V ->Megasteden Oproepbaar met Iphone Autonoom H.De Man/KULeuven/IMEC
Voor en tegen Slimme Omgeving… Levenskwaliteit, veiligheid, gezondheid… Privacy? Big brother is watching (NSA! Twitter…) Cyber-misdaad, -terrorisme (Darknet, Phishing!) Technologie afhankelijkheid…kwetsbaarheid... Digitale kloof?
15
H.De Man/KULeuven/IMEC
Opkomende technologieën 1. ICT: van PC naar Post-PC tijdperk Internet of Things = slimme omgeving
2. Convergentie van ICT-Bio-Nano-Neuro Impact op klassieke industrie Naar preventieve gepersonaliseerde gezondheidszorg
3. Duurzame energie voorziening
16
H.De Man/KULeuven/IMEC
Innovatie door convergentie Innovatie zal komen uit synergie van technologische en menswet. disciplines op systeemniveau eerder dan uit individuele disciplines bvb.
‘Creativity is connecting things’ Steve Jobs
Nanotechnologie Tele-geneeskunde Nano-geneeskunde Genoom gebaseerde geneeskunde…
Ware renaissance… 17
H.De Man/KULeuven/IMEC
Nanotechnologie? Fabricatie en/of gebruik van structuren op nanometer schaal (1 tot 100nm) bruikbaar voor nieuwe toepassingen Transistor
NanoDeeltjes
C-Nanobuisje 1nm
Griep Virus
Atoom
20 nm
100 nm
Si Nanodraden
Grafeen
Nanoporie
NANOTECHNOLOGIE 18
H.De Man/KULeuven/IMEC
0.3 nm
Meerwaarde voor nagenoeg iedere (klassieke) industriële activiteit… ICT, Medical, Pharma, Cosmetica, Verlichting, Catalysts, Voeding, Waterzuivering, Energie, Textiel, Auto, Bouw… http://www.nanotechproject.org/inventories/consumer/.
Sport
Bron: UMICORE NanoGrain™
2005: 54 Nano producten; nu 2014: >2000 19
H.De Man/KULeuven/IMEC
Nano-Geneeskunde: Convergentie op de Nano-Schaal… BIOTECH
µm Doelzoekende medicijnen
nm
NANOTECH.
transistor
20
x1012 NANOELEKTRONICA
Biosensoren H.De Man/KULeuven/IMEC
cm
Bio-lab on chip: je dokter op zak
Koop Biolab Chip Internet
Bloedprikje Analyse
Dokter (Computer)
Naar Smartphone App
21
Bron: P. Peumans imec H.De Man/KULeuven/IMEC
Op weg naar de 100$ Genoom Chip Nanostructures for pM sensing
Massively Parallel sensing architectures
u
Molecular micro-ring sensors Microfluidics, photonics
http://www.genome.gov/27541954
Lab-on-chip
Sequencing PoC
2011
2012
Bacterial genome sequencer
2013
En bijhorende ethische vragen… 22
H.De Man/KULeuven/IMEC
Human genome sequencer (2hrs, <$1000)
2014
Ultradeep sequencer (>10Gbp/run, <$100, <1hr)
2015
Genoom Chip BioSensoren Lab on Chip/Imaging Bio-informatica Doelzoekende medicatie BioSensoren Telegeneesk. 23
Bio-Nano-ICT convergentie op alle niveaus H.De Man/KULeuven/IMEC
Synthetische Biologie… Engineering Life Chip Ontwerp…
Bacterie Ontwerp Geneesmiddelen, biofuels
gaattcgcgg…
10011000.. genome
DNA Ontwerp! IN
UIT IN Suiker Afval…
24
H.De Man/KULeuven/IMEC
UIT
Biofuels Geneesm
Opkomende technologieën 1. ICT: van PC naar Post-PC tijdperk Internet of Things = slimme omgeving
2. Convergentie van ICT-Bio-Nano-Neuro Impact op klassieke industrie Naar preventieve gepersonaliseerde gezondheidszorg
3. Duurzame energie voorziening
25
H.De Man/KULeuven/IMEC
Energie: fossiel deficit en klimaatverandering CO2 arme tech
Zon
Transport Bouw Wind Ind. Biomass Hydro Geo
∆T(2100) < 2oC Nucl.
Energie Besparende Tech. Hernieuwbare Bronnen
Fossiel
Bron: IPCC
Bron:DOE US Enorme uitdaging! In de praktijk moeilijk haalbaar! In 2010 slechts 25% gehaald! 26
H.De Man/KULeuven/IMEC
CO2 arme energie productie: meer dan zonnepanelen en windmolens! Piek Mgmt & Opslag PV
(Schalie)Gas
Hydro
Slimme Meters
EV
1GWatt = 30 km2 CSP
1GWatt = 15 km2 1GWatt=70 km2
Klassiek +Nucleair 1GW=2km2
Fluctuerend en gedecentraliseerd karakter leidt tot ”Smart-Grid”, piek mgmt & opslag 27
H.De Man/KULeuven/IMEC
Waterstof
Waarover ?
• Onze wereld in verandering en zijn uitdagingen • Opkomende technologieën: nieuwe renaissance? • Impact op samenleving en onderwijs…
29
H.De Man/KULeuven/IMEC
Convergerende technologieen: oplossing voor onze uitdagingen? Renaissance ingenieurs
Renaissance humanisten
Michael Porter Harvard
HUMANE Wetensch. Convergentie Techneuten
Politiek Beleid Lange Termijn!
ICT Nano Bio
Objectieven
Maatschappelijke doelstelling Duurzame Economie
Heil
Neurosc.
Regelgeving Rechtszekerheid
Media
Onderwijs
Publieke dialoog
TECHNO-Geletterdheid
Korte termijn groei Aandeelhouders 30
Partijdogmatisch denken H.De Man/KULeuven/IMEC
Zijn onze universiteiten er klaar voor? Vandaag
Morgen
Wetenschappen ⇔Engineering ⇔Humane wetenschappen
Maatschappij gedreven innovatie op systeemniveau
Hypergespecialiseerde publicatie koorts
Cross-disciplinair onderzoek en onderwijs
Mono-disciplinaire R&D funding
Cross-disciplinaire funding
Publicatie georienteerde Eng. Ph.D.
Innovatie georiënteerde Eng. Ph.D.
⇒ Academische loopbaan 31
⇒Technisch leiderschap Ondernemersgeest
H.De Man/KULeuven/IMEC
Uitdagingen 21e eeuw vereisen: 1. Renaissance ingenieurs, wetenschappers Maatschappelijk betrokken teamspelers, multi-disciplinair, systeemdenkend Medearchitecten van de maatschappij van morgen
Nood aan: “Sociologie voor toekomstige ingenieurs” “Teamgebaseerd project onderwijs” EE + bioingenieurs+ biochemisten
EE+CW+Mech 18 studenten Slimme trein
Slim Bacterieel geneesmiddel 32
H.De Man/KULeuven/IMEC
KULeuven en Renaissance Ingenieurs Arenberg Doctoral School ‘Preparing for a Career in the Innovative Industry of the Future’
(Umicore)
Joos Vandewalle, Hubert Van Belle en 11 innovatie pioniers in industrie en R&D
Nieuw: Ingenieur voor zorgsector
33
H.De Man/KULeuven/IMEC
Maar uitdagingen 21e eeuw vereisen ook: 2. Renaissance humane wetenschappers Technologisch geletterd, in staat om op objectieve basis Lange termijn keuzes te maken voor een duurzame samenleving “Democratizing the future” partijdogmatisme! Dus ook :
“Technologie voor toekomstige filosofen” Nu ook aan de KU Leuven
Technologische geletterdheid Voor humane wetenschappen
34
Energie problematiek ICT&privacy Bio-Nano impact H.De Man/KULeuven/IMEC
Voor beleidsmakers van morgen!
Innovatie? Ingenieurs & technici gezocht!!
Vraag
Aanbod
35
H.De Man/KULeuven/IMEC
Het Oosten Ontwaakt! *1000
36
H.De Man/KULeuven/IMEC
Ook boeiend voor meisjes! Vlaamse top ingenieurs!
Ingrid Daubechies Beelden en Video Over internet Prof. Princeton
Ingrid Verbauwhede Internet beveiliging Prof. KULeuven En UCLA
Pattie Maes Comp. Wet. Smart Web Prof. MIT
Marian Verhelst Nanoelektronica Voor IoT Prof. KULeuven
37
H.De Man/KULeuven/IMEC
Karen Maex NanoTechnologie Ex-Vice-Rector KULeuven Decaan Wet. Amsterdam Lies Geris Weefselingenieur Prof. KULeuven en Uni. Liege
Het begint in LO en SO! (RVO Society) Technologie en wetenschap aanmoedigen door te doen! Didactisch materiaal voor de school Opleiden van leerkrachten, zomerkampen… TSO opwaarderen!!
38
Chip-Chip Hoera! H.De Man/KULeuven/IMEC
IR 13
Besluiten • Opkomende technologieën kunnen vele uitdagingen aan als gestroomlijnd door sociale innovatie op een supranationale schaal. • Nood aan mechanismen voor lange termijn denken “shareholder next quarter/ next election” mentaliteit. • Gezocht renaissance ingenieurs / wetenschappers/ technici /ondernemers en technologisch geletterd lange termijn politiek leiderschap op een “glocale” schaal. • Enorme econ-ecol win-win opportuniteiten
ZIJN WE DAAR KLAAR VOOR? 39
H.De Man/KULeuven/IMEC
Maar valt de middenklasse er uit?
+
Klassieke Bediende Arbeider Automatiseerbaar
+
-
Ongeschoold Laag loon Niet Automatiseerbaar
Hooggeschoold Hoog loon HiTech
http://www.technologyreview.com/featuredstory/515926/how-technology-isdestroying-jobs/?utm_campaign=newsletters&utm_source=newsletter-dailyall&utm_medium=email&utm_content=20130617 40
H.De Man/KULeuven/IMEC
40
Westerse Perceptie van “De Ingenieur” Werk aan de winkel!
John Cohn Ph.D. IBM Fellow
41
H.De Man/KULeuven/IMEC