Jaarverslag. Concrete antwoorden op technologische uitdagingen

1

Jaarverslag 2009 Concrete antwoorden op technologische uitdagingen

2. hands - on begeleiding levert concrete resultaten

concrete resultaten, gepresenteerd in dit jaarverslag Aquasystems - 31 Arcabase - 31 AVL METAL POWDERS - 32 BARCO - 38 Cardio Life Research - 30 CE+T Technics - 40 CITROEN BVBA - 36 De Meyer - 28 Getyoo - 34 GRADA INTERNATIONAL - 33 Handi-Move - 31 Imagilys - 34 Phibo Industries - 26 Qays - 27 ROLTEX - 33 RVB - 35 Surtechno - 40 T.D. Williamson - 28 Techspace Aero - 37 TEIN TELECOM - 29 Trento Robotics - 41 TOKAI - 33 VCST - 26

voorwoord bedrijven innoveren meer. En meer samen.

5

bedrijven innoveren meer. en meer samen. voor sirris was 2009 een jaar van groei. Een groei in omzet, in projecten, in onderzoeksprogramma’s, in aantal medewerkers… Het toont hoe onze Belgische industrie in 2009 meer dan ooit de kaart trok van technologische innovatie. Ondanks de economische crisis. Gezamenlijke innovatieprojecten stellen bedrijven ook in staat om, zelfs met bestaande producten en technologieën, nieuwe markten aan te boren. Daar ligt voor

Want onze Belgische bedrijven blijven niet bij de pakken zitten. Ze wapenen zich tegen de uitdagingen waar ze vandaag – en wellicht ook de komende jaren – voor staan: een tragere groei van de economie, de verdere globalisering van de markt, en het onzekere investeringsklimaat in een maatschappij waar marktevoluties elkaar in sneltreinvaart opvolgen… Technologische innovatie is de sleutel in dat verhaal. Het is het middel bij uitstek om het concurrentievermogen van onze Belgische bedrijven op een duurzame manier te versterken. Voor Sirris is daarin een dubbele rol weg­ gelegd: die van coach, en die van katalysator voor meer technologische uitwisseling tussen industriële bedrijven. In onze rol als technologiecoach helpen we bedrijven om hun innovatie-ideeën ook werkelijk te realiseren. Dat doen we door ze toegang te bieden tot een gespecialiseerde en tegelijk brede technologi­ sche expertise. Want technologie wordt steeds meer hightech, steeds

meer discipline-overschrijdend en steeds internationaler. Maar vooral door ze te advise­ ren en te begeleiden bij de concrete imple­ mentatie. Van idee tot operationele oplossing. Daarbij verliezen we onze rol als collectief centrum niet uit het oog: we zoeken antwoor­ den op de collectieve noden van onze industrie. Maar in 2009 zagen we niet alleen meer ondernemers de stap zetten naar technologi­ sche innovatie; ze waren ook vaker bereid om de kosten en de risico’s daarvan te delen met andere bedrijven. De klassieke koudwater­ vrees om samen aan innovatie te doen, maakt stilaan plaats voor bereidheid om de handen in elkaar te slaan. Steeds meer bedrijven den­ ken luidop: “Waarom niet de krachten bunde­ len met anderen die ook hun technologie willen verfijnen?” Sirris is een katalysator voor die trend naar ‘open innovatie’. Als collectief centrum bieden we bedrijven een platform en scheppen we het vertrouwen dat ze nodig hebben om samen te werken rond innovatie.

We hebben onze samenwerking met comple­ mentaire kenniscentra in binnen- en buiten­ land dan ook verder uitgebreid.

In onze rol als technologiecoach helpen we bedrijven om hun innovatie-ideeën ook werkelijk te realiseren. onze Belgische bedrijven een gigantisch potentieel: maatschappelijke uitdagingen zoals klimaat, gezondheidszorg en mobiliteit bieden enorme kansen. Wie met een bestaande technologie een nieuwe markt kan aanboren, kan snel groeien. Daarmee helpt Sirris bedrijven te innoveren op drie fronten: producten, technologieën en markten. Daar waar onze moederorganisatie Agoria het accent legt op nieuwe markten en markt­ innovatie, leggen wij onze eigen accenten op de technologische uitdagingen van vandaag en van morgen. Daarom hebben we ook in 2009 sterk geïnvesteerd in een aantal nieuwe thema’s. We hebben onderzoeksprogramma’s opgezet en de bijhorende hightech-infrastruc­ tuur aangekocht waarmee onze leden nieuwe technologieën kunnen uittesten. Sirris kijkt ook verder dan enkel de technologi­ sche uitdagingen. Die zijn immers niet los te koppelen van strategische uitdagingen van onze bedrijven in een internationale context.

In 2009 vierden we onze zestigste verjaardag. Als we terugblikken op onze eigen geschiede­ nis, zien we hoe onze rol steeds is blijven evo­ lueren. Gestuwd door de nieuwe uitdagingen van een steeds veranderende industrie. Maar onze missie is al die tijd onveranderd geble­ ven: het concurrentievermogen van de Belgische technologische industrie vergroten via technologische innovatie. Daar blijven onze 150 medewerkers zich elke dag met passie voor inzetten.

Jos Pinte Algemeen Directeur Sirris

Sirris maakt innovatie haalbaar voor élke onderneming • Collectief Centrum van de Belgische technologische Industrie • Sterke innovatiepartner, op regionaal, federaal en internationaal vlak • Inspelen op actuele uitdagingen • Blijven inspireren, ook in moeilijke economische tijden • Nieuwe partnerships

9

Collectief Centrum van de Belgische technologische Industrie Sirris maakt innovatie concreet. Al meer dan 60 jaar lang. En daar zijn we fier op. Als Collectief centrum voor de Belgische technologische industrie streven we ernaar om kennis en expertise rond technologie en innovatie te bundelen, te verspreiden en te valoriseren. We bepalen de collectieve noden van de industrie en ontwikkelen kennis in samenwerking met de bedrijven. We bieden hen een brede waaier van diensten aan en blijven tegelijkertijd fors investeren in doorbraaktechnologieën. Door die wisselwerking brengen we innovatie binnen het bereik van elke Belgische onderneming en helpen we jaar na jaar heel wat ondernemingen om de concurrentie een stap voor te zijn.

Facts & Figures In 2009 … … deden 1.841 Belgische bedrijven een beroep op de diensten van Sirris, … waarvan 1.700 kmo’s en meer dan 125 verschillende grote ondernemingen.

Concrete oplossingen voor reële uitdagingen

Sirris zorgt ervoor dat innovatie haalbaar wordt voor elke onderneming. Bij projecten stellen we steeds de businessstrategie van het bedrijf centraal. Zo kunnen we bedrijven beter helpen om de juiste technologische keuzes te maken voor een duurzame economische groei. Soms is alleen een kort advies nodig, maar even vaak begeleiden we bedrijven vol­ ledig tot bij de implementatie. Of openen we voor hen de deur naar onderzoeksprojecten. Eén ding hebben al onze diensten gemeen: een klant- en resultaatgerichte aanpak, waar­ bij we nieuwe technologieën effectief omzet­ ten in bruikbare producten en diensten. Bedrijven actief begeleiden bij innovatietrajecten

Sirris bouwt haar dienstverlening aan klanten steeds verder uit in domeinen die relevant zijn voor de sector. Ook in 2009 is onze dienstver­ lening verder gegroeid volgens plan, ondanks de crisis bij de bedrijven in de sector.

Er werden minder betalende innovatieprojec­ ten opgestart, maar de gemiddelde omvang van de projecten was aanzienlijk groter. Deze tendens staat volledig in lijn met onze strate­ gie die een grotere impact bij de klanten nastreeft. Enkele cijfers: • Meer dan 1.800 verschillende Belgische bedrijven deden in 2009 een beroep op Sirris voor advies of begeleiding bij innovatietrajecten. • We voerden in totaal 4.274 industriële interventies uit. Daarvan waren er 2.750 die als kort technologisch advies gratis werden geleverd. • Er waren ook 1.500 verschillende betalende interventies, voor een totaal van 5,3 miljoen euro. Bij deze projecten merkten we vooral een groei in de grotere projecten in opdracht van individuele klanten.

Onderzoeksprojecten

Voor kleine én grote bedrijven

rond gezamenlijke

We hebben een aangepaste aanpak voor zowel kleine als grote industriële bedrijven uit alle sectoren van de technologische industrie. In 2009 maakten ongeveer 1.700 kmo’s (of 74 % van onze klanten) gebruik van onze diensten. We begeleidden ook meer dan 125 grote bedrijven bij het realiseren van hun innovatietrajecten.

technologische uitdagingen

Sirris gaat zelf ook op zoek naar oplossingen voor gezamenlijke technologische uitdagin­ gen van de Belgische industrie. In 2009 start­ ten we 16 nieuwe gesubsidieerde meerjarige collectieve onderzoeksprojecten op rond the­ ma’s zoals Rapid Manufacturing voor metalen, composietmaterialen, bioreceptoren voor medische toepassingen, microfabricage enz. We aarzelen ook niet om beroep te doen op internationale partners of om mee in te stap­ pen in Europese onderzoeksprojecten als we daardoor tot een betere oplossing voor indus­ triële problemen kunnen komen. De vele pro­ jecten die we jaarlijks uitvoeren in het kader van Europese (FP7) en interregionale projecten zijn daarvan het beste bewijs. Binnen het Europese EUREKA en het 7de kader­programma bijvoorbeeld, initieerden we in 2009 meerdere nieuwe projecten in de domeinen van soft­ ware engineering, ICT en materialen, samen met verschillende Belgische bedrijven.

Architecturale maquette gerealiseerd via Z-corp 3D-printing.

11

Gent Leuven Hasselt Brussel

sterke innovatiepartner, op regionaal, federaal en internationaal vlak De voorbije jaren heeft Sirris een goed gebalanceerde aanwezigheid opgebouwd in de drie gewesten en op federaal vlak. Als federale organisatie biedt Sirris bedrijven over heel België toegang tot een brede waaier van expertises. Wij helpen hen ook om de nodige ondersteuning te krijgen voor hun projecten. Zo genoten heel wat kmo’s in 2009 van gewestelijke subsidies dankzij Sirris. Binnen elke regio is Sirris koploper als technologische dienstverlener aan kmo’s. Maar we zijn ook sterk aanwezig in het internationale landschap. Daardoor krijgen Belgische bedrijven toegang tot heel wat opportuniteiten en wordt de Belgische industrie als innovatiepartner sterker op de Europese kaart gezet.

Stevige verankering in Vlaanderen, Brussel en Wallonië

Waar industriële bedrijven ook gelegen zijn in België, ze kunnen steeds een beroep doen op al onze competenties. Onze vestigingen wer­ ken complementair aan elkaar en zorgen er samen voor dat al onze diensten optimaal worden ondersteund met de juiste infrastruc­ tuur, state-of-the-art apparatuur en technolo­ gische expertise. Elke Belgische onderneming heeft een Sirris-vestiging in de buurt. Toegang tot regionale ondersteuning…

Voor verschillende van onze diensten kregen bedrijven in 2009 een financiële tegemoetkoming van de regionale overheden. • In het Waals Gewest dienden 35 bedrijven een aanvraag in voor ‘Chèques Technologiques’. Het bedrijf betaalt 25 % van de waarde van elke cheque, de rest neemt de Waalse overheid voor haar rekening. De 47 ingediende dossiers waren samen in totaal goed voor een omzet van 256.000 euro.

• In het Vlaams Gewest werden 65 projecten opgestart die in aanmerking kwamen voor een subsidie vanuit de kmo-portefeuille. Daarbij krijgen kmo’s subsidies van de Vlaamse Overheid om hun bedrijfsvoering te verbeteren via opleiding, advies, advies over innoveren of advies over internationaal ondernemen. • In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gaven regionale steunmaatregelen de mogelijkheid aan een twintigtal bedrijven om samen met Sirris diepgaande technologische innovatie­ plannen op te stellen en in de praktijk te brengen. … en tot Europese steunmaatregelen

Heel wat projecten konden in 2009 ook reke­ nen op subsidies van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO). Dit fonds steunt projecten die ongelijkheden tussen regio’s verminderen, het concurrentievermo­ gen vergroten, werkgelegenheid creëren of de cohesie tussen de regio’s versterken.

• In Vlaanderen werden twee nieuwe projec­ ten opgestart met steun van het EFRO-fonds: Raplab (innovatieve businessmodellen voor een duurzame productie) en “Op weg naar de Digitale Fabriek”. • Voor Waalse projecten vormde de Waalse tegenhanger, Feder, een belangrijke steun. Enkele van de gesubsidieerde Sirris-projecten zijn: Cerapide T-Rex (sinteren van nanopoe­ ders), Remanos (microsensoren), CILAB (nieuwe composietmaterialen) enz.

• Sirris neemt samen met acht andere Europese

Luik Charleroi

ondernemingen en organisa­ ties ook deel aan het Ultraviscproject, gecoördineerd door een Engelse KMO. Ultravisc wil ultrageluid gebruiken om de viscositeit van gerecy­ cleerde kunststoffen te beïnvloeden. Daardoor kan de extrusie van dergelijke kunststoffen efficiënter en sneller verlopen en kunnen ze ook worden ingezet in meer hoogwaardige toepassingen.

Grensoverschrijdende projecten

Sirris streeft ernaar om de Belgische industrie als innovatiepartner sterker op de Europese kaart te zetten. Dankzij onze middelen en contacten slaagden we er in 2009 opnieuw in om ze nauw te betrekken bij Europese projecten. Onze bedrijven krijgen hierdoor meer impact bij het definiëren van onderzoeksprioriteiten en kunnen sterke Europese partners betrekken bij hun onderzoek. Enkele concrete voorbeelden: • De Vlaamse KMO AVL Metal Powders nam deel aan het ‘Enhancing Printed Electronics Applications by SMEs’-project of CLIP-project. CLIP wil goedkopere geleidende inkten voor het printen van elektronische schakelingen ontwikkelen en introduceren in de markt. Sirris speelt een belangrijke rol in de optimali­ sering van de inkten en de Aerosol Jet Printing processen. • Het project Turncoat heeft als doel coatings met sensors voor kritische procesparameters te ontwikkelen en uit te testen. Sirris is samen met de Vlaamse KMO Zenso één van de part­ ners. De Europese Commissie rangschikte het project als tweede in een competitie waaraan honderden projecten deelnamen.

• De MANUNET-studie Cooltool beoogt con­ forme koeling van thermoplastische injectie­ matrijzen. De partners zijn Optim en Sirris vanuit Wallonië, en Nueva Itea, Fondstamp SAS en Proplast vanuit Italië. Via dit project willen de partners nieuwe koelingssystemen ontwikkelen die dicht bij het oppervlak van de matrijzen liggen. Dit kan alleen worden gerealiseerd met innovatieve technologieën zoals additieve technieken of hybride oplos­ singen. De geoptimaliseerde kanalen leiden niet alleen tot een betere koeling, maar ver­ beteren ook de kwaliteit van elk stuk en redu­ ceren de cyclustijd en het energieverbruik. • Compolight is een project rond de additieve productie van lichtgewicht metalen compo­ nenten. Door de capaciteiten van nieuwe additieve productietechnieken beter te gebruiken, wil Compolight functionele stuk­ ken realiseren met een lichtere interne struc­ tuur. Open Engineering, Euro Heat pipes en Flying Cam zijn de Belgische partners die de resultaten van het project zullen gebruiken.

13

inspelen op Actuele uitdagingen Smart Products, Geavanceerde Materialen en Biomedische toepassingen waren in 2009 de nieuwe toekomstgerichte domeinen. Onze competentiedomeinen vormden ook nu weer een stevige basis om in te spelen op die specifieke uitdagingen van de markt, zowel via onderzoeksactiviteiten als met hightech apparatuur. Daarmee zet Sirris de trend verder van elk jaar opnieuw sterk te investeren in actuele thema’s.

Lancering van de jaarthema’s 2009

Geavanceerde Materialen: duurzaamheid,

Binnen de expertisedomeinen van Sirris sla­ gen we er jaar na jaar in om een antwoord te bieden op de actuele uitdagingen van de bedrijven. In 2009 lag de focus op volgende thema’s:

composieten en nanomaterialen

Smart Products

Het “slim” maken van producten is voor heel wat bedrijven een zeer actuele uitdaging. Sirris plaatste dit onderwerp in 2009 dan ook hoog op de agenda. Smart Products zijn zich – voor zover mogelijk – bewust van zichzelf, van andere producten of van hun omgeving. Ze “begrijpen” de intenties van de gebruiker, kunnen zelfstandig inspelen op andere pro­ ducten of op hun omgeving of verwerven ken­ nis via ervaring. In dit kader onderzoekt Sirris concrete en nieuwe mogelijkheden voor de toepassing van ICT in producten. We lanceer­ den in 2009 ook verschillende initiatieven met bedrijven rond dit thema.

Maatschappelijke thema’s rond energie, CO2 en duurzaam materiaalgebruik stellen de industrie voor grote uitdagingen. Lichtgewicht composieten, materialen voor energieopwek­ king en -opslag, functionele coatings enz. zul­ len ongetwijfeld een steeds crucialere rol spelen, zowel voor bedrijven die materialen leveren aan andere sectoren als voor bedrij­ ven die materialen verwerken in hun eindproduct. Biomedische toepassingen

De biomedische sector is een sector in volle expansie. Biomedische toepassingen vormen dan ook een opportuniteit voor heel wat bedrijven. De sector van Agoria beschikt over de knowhow en capaciteiten om producten – bijvoorbeeld prothesen – te creëren en machi­ nes te ontwikkelen met een meerwaarde voor de biomedische sector. De technologieën zijn al aanwezig. We moeten alleen de brug nog slaan tussen de traditionele mechanica en de

biomedische sector. Sirris geeft bedrijven inzicht in de medische benadering en kwali­ teitseisen onder andere via haar contacten met universitaire ziekenhuizen. We onder­ steunen bedrijven ook met specifieke uitrusting. Concrete projecten binnen de jaarthema’s

Heel wat belangrijke projecten werden in het kader van deze drie toekomstgerichte thema’s opgestart of gerealiseerd.

• Sirris en partners KUL-MRC, Vito en UA start­ ten het project OpenRaam op. Dat project wil Vlaamse bedrijven inspireren en begeleiden bij duurzame materiaalinnovaties. We werk­ ten hiervoor een doelgerichte audit uit die concrete kansen bij bedrijven identificeert.

Agfa, Gyproc, Samsonite, DSTextiles, Orfit, Jaga, BMA Ergonomics en Nitto Europe zijn maar enkele van de bedrijven die in 2009 deze opportuniteit hebben aangegrepen. • In oktober 2009 huldigden we het Sirris Leuven Composites Application Lab (SLC) in, een geza­ menlijk initiatief van Sirris en K.U. Leuven. Het expertisecentrum SLC ondersteunt Belgische produ­ centen, verwerkers en vooral de gebruikers van composietmaterialen met de juiste uitrusting en advies rond materiaal­ keuze en productontwikkeling. Zo kunnen ze de mogelijkheden van composieten uitprobe­ ren in de praktijk en zo optimaal en op een duurzame manier benutten in hun producten. • In het Waals Gewest heeft Sirris zich met vier andere onderzoekscentra verenigd in Cilab. Cilab groepeert de competenties, mid­ delen en uitrusting in Wallonië in het domein

Uitbreiding machinepark

In het kader van haar projecten kocht Sirris in 2009 verschillende nieuwe machines aan: Connex500TM: 3-D printing Voor de ontwikkeling van haar platform rond Biomanufacturing (FederBiofact) breidde Sirris haar machinepark uit met de Connex 500, een 3D-printer die simultaan met verschillende kunststoffen kan printen binnen dezelfde productierun. Met deze Connex kan Sirris hybride stukken produceren en bedrijven een interessant alternatief bieden voor stereolithografie.

Arcam: Electron Beam Melting Nog steeds in het kader van het Biofact-project kon deze technologie voor de additieve fabricage van stukken in titaniumlegeringen worden ingezet voor de vervaardi­ ging van volledig biocompatibele prothesen of van tech­ nische stukken met hoge dichtheid voor toepassingen op het domein van mechanica, lucht- of ruimtevaart.

15

van composietmaterialen in één centrale enti­ teit. Zo krijgen de centra een platform om nieuwe technieken te ontwikkelen voor de fabricage en verwerking van composiet­ materialen en die meteen te testen op preindustri­ële demonstratie-installaties. • Het project Nanotech biedt een uniek plat­ form voor de synthese van nanopoeders. Voor dit project werken bedrijven en laboratoria nauw samen om de productie en het gebruik van nanopoeders op basis van de atmosferi­ sche plasmatechniek verder te ontwikkelen in Wallonië. Sirris stelt haar productie-installatie en karakterisatielabo ter beschikking van de partners. Zo kunnen bedrijven nano­ partikels beter leren kennen en beheersen. • Het Biomanufacturing Platform BioFact wil de medische wereld en de technologische sector dichter bij elkaar brengen. Samen met industriële en acade­ mische partners van het platform zal Sirris de toepassing van additive-manufacturingtech­ nieken stimuleren bij prothesemakers en medische engineeringbureaus. Ook het ont­ wikkelen van een intelligente hersenge­ stuurde prothese behoort tot de doelstellingen. Voorbij de jaarthema’s

Ook buiten de jaarthema’s namen we, in 2009, opnieuw heel wat initiatieven die aan de basis liggen van toekomstige thema’s.

Verschillende onderzoeksprojecten rond

Sectoroperator en

microfabricage werden opgestart of kwa-

normen-antennes Sirris-Agoria

men op kruissnelheid:

Samen met Agoria, de federatie van de tech­ nologische industrie, verzorgde Sirris in 2009 de dienstverlening voor 98 technische normalisatiecommissies. Deze belangrijke activiteit vertaalde zich concreet in een intense infor­ matie-uitwisseling met de bedrijven. Enkele cijfers: • we organiseerden 24 normalisatievergaderingen • stelden 7.877 documenten ter beschikking • en namen 1.593 standpunten in

• Het LIONEL–project onderzoekt de productie van intraoculaire microgestructureerde lenzen met een replica-gietprocedé. Physiol, produ­ cent van intraoculaire implantaten voor cata­ ractheelkunde, leidt het project. Sirris heeft de opdracht om een technologie te ontwikke­ len of aan te passen voor het microgieten in grote reeksen van deze kleine elementen met een hoge kwaliteit. • Het WALEO 3 BIOSE-project focust op het ontwerp, de ontwikkeling en de klinische vali­ datie van zeer gevoelige optische biorecepto­ ren voor medische en biologische toepassingen. • Feder Minatis groepeert competenties op het gebied van ontwerp, fabricage, verpak­ king en validatie van microreceptoren. Sirris werkt hiervoor samen met de Katholieke Universiteit van Louvain-la-Neuve (UCL) en de Universiteit van Luik. • MIFADEMA is een vierjarig project rond Aerosol Jet Printing, een nieuwe technologie voor microfabricage door materiaalafzetting. De technologie kan verschillende materialen afzetten op tal van substraten en opent daar­ door heel wat mogelijkheden voor de ontwik­ keling en productie van nieuwe producten en concepten. Mogelijke toepassingen zijn gedrukte en organische elektronica, microoptica, functionele oppervlakken enz. Sirris werkt hier ook samen met de UCL en de Universiteit van Luik.

We richtten ook 5 seminaries in om de leden voldoende inzicht te geven in het normalisa­ tieproces en in de structuur van de technische regelgeving. Daarnaast was er ook een sterke individuele dienstverlening aan bedrijven in uiteenlopende domeinen zoals algemene vei­ ligheid en kwaliteit van machines en uitrus­ ting, elektrotechniek, ICT, bouwproducten en process equipment. In december startten we ook met een opleiding over de machinerichtlijn voor machinebouwers. De opleiding bestaat uit drie modules: “de essentiële veilig­ heids- en gezondheidseisen volgens de machi­ nerichtlijn”, “risicoanalyse van machines” en “elektronische besturingssystemen met een veiligheidsfunctie”.

Directe interventies bij bedrijven rond intellectuele eigendom (IP)

De octrooienafdeling van Sirris krijgt steeds meer te maken met zeer concrete vragen en problemen rond intellectuele eigendom. In 2009 tekenden we bij maar liefst 150 bedrij­ ven een directe interventie op.

• Bij de helft van de interventies ging het om algemene vragen over bescherming, confiden­ tialiteitscontracten, partnerovereenkomsten, portefeuillebeheer, onderzoekstools, subsi­ dies, belastingaftrek op inkomsten, inbreuk­ procedures enzovoort. • Bij de andere helft waren de problemen diepgaander en was onderzoek via de data­ banken nodig. De problemen hadden in die gevallen niet alleen betrekking op de State of the Art of een precedentenonderzoek, maar ook op onderzoeken naar gebruiksvrijheid, naar vrije ruimte voor het productontwerp­ proces (patent free concept development), naar octrooieerbaarheid, naar economische intelligentie enzovoort.

DIenstverlening voor technische Normalisatiecommissies Sirris-Agoria verzorgde de dienstverlening in de context van 98 Technische Commissies die nauw aansluiten bij de activiteiten van onze leden: gereedschapsmachines, textielmachi­ nes, machines voor de land- en tuinbouw en de voedingsindustrie, machines voor de far­ maceutische industrie, machines voor burger­ lijke bouwkunde, industriële ovens, pompen en appendages, compressoren, tandwielen en transmissies, hijstoestellen, spoor- en tram­ wegmaterieel, verwarmings- en sanitaire toe­ stellen, lucht- en koeltechnisch materieel, fire technologies, liften en roltrappen, metaal­ bouw, metalen meubelen, drukapparatuur, aluminium, zink, gieterijen enzovoort.

17

blijven inspireren, ook in moeilijke economische tijden

1 · Solar Team 2 · Materials Day 2009

De evenementen van Sirris bereikten in 2009 opnieuw hun doel: de industrie inspireren en sensibiliseren. De honderden deelnemers vormden het bewijs dat bedrijven zich steeds meer bewust worden van het belang van technologische innovatie voor een duurzame economische groei. Heel wat ondernemers ontdekten dankzij onze evenementen ook nieuwe opportuniteiten voor hun bedrijf of maakten dankzij de netwerkgelegenheid kennis met potentiële partners. Dat maakte de stap naar innovatie voor velen meteen heel wat kleiner.

sector. Niet alleen nieuwe technologieën kwamen aan bod, maar ook nieuwe invals­ Op 24 juni 2009 vierde Sirris haar 60-jarig hoeken voor bestaande technologieën. De bestaan. Om dit in stijl te vieren, organiseer­ evenementen vormden voor de honderden den we Innovate 09, een interactief eve­ geïnteresseerden ook de ideale gele­ nement rond drie innovatiethema’s genheid tot netwerken. In de loop die belangrijk zijn voor de toekomst: van het jaar werden dan ook smart products, biomedische toe­ tientallen nieuwe innovatie­ INNOVATE passingen en nanotechnologie. projecten opgestart. Dat levert meteen het bewijs dat onze Na een reeks inspirerende informatie­ ­initiatieven net dat extra duwtje sessies met keynote sprekers, konden de in de rug geven om de stap naar deelnemers de drie thema’s zelf verder uitdie­ innovatie ook effectief te zetten. pen en toepassen op hun eigen situatie tij­ dens interactieve open space sessies. Een overzicht van initiatieven die we in 2009 Innovate 09 illustreert duidelijk onze ambitie hebben gelanceerd: om steeds verder vooruit te kijken en een groeiend aantal bedrijven te helpen bij het ITM Awards: innovatietalent belonen invoeren van technologische innovaties. Met de ‘Industrie Technisch Management   Awards’ bekroont Roularta Professional al Innovatie stimuleren jaren best practices in de domeinen In 2009 ondersteunde of organiseerde Sirris Manufacturing, Process en Logistics. In 2009 een 30-tal evenementen rond thema’s die cru­ werd voor de eerste maal ook de ‘Best ciaal zijn voor de groei van de technologische Patented Innovation’ (BPI) Award uitgereikt, Blik op de toekomst tijdens Innovate 09

09 60

3 · ITM Awards xx1xx 2

3

een initiatief van de “Patent Cell” van Sirris. Deze Award wil bedrijven erop wijzen dat het belangrijk is om te innoveren en om innovatie te beschermen. Voor de BPI Award werden in totaal 32 dossiers ingediend. Motorhelmfabrikant Lazer was de grote winnaar met een nieuwe helm die motorrijders veel beter beschermt tegen zware hersenletsels na een val. Elk van de winnaars ontving een unieke award, naar jaarlijkse traditie gereali­ seerd door Sirris.

Crisis-actie

In februari 2009 startte Sirris een actie voor haar leden om hen te ondersteunen in econo­ misch moeilijker tijden. De bedrijven mochten gratis een beroep doen op één van de experts van Sirris gedurende één dag. Materials Day: beter wegwijs in

Sponsoring Umicore Solar Team: ver-

de wereld van innovatieve materialen

beterde ophanging voor zonnewagen

Tijdens de jaarlijkse Materials Day van Sirris lichten sprekers uit diverse sectoren actuele tendensen toe rond het thematische drieluik slimme materialen, composietmaterialen, en duurzame materialen. Bedrijven geraken zo beter wegwijs in de wereld van materialen voor industriële toepassingen. Praktijkcases illustreren hoe innoveren met materialen kan leiden tot een duurzaam competitief voordeel. Tijdens de derde editie in 2009 in Neder-OverHeembeek mochten we meer dan 100 deelne­ mers verwelkomen.

Al voor de derde maal nam een team ingeni­ eurstudenten van de Leuvense Hogeschool Groep T deel aan de World Solar Challenge in Australië. Telkens was Sirris een technologi­ sche sponsor van het project. Sirris adviseerde het team bij de maakbaarheid van onderdelen en hielp hen met de productie van een aantal complexe onderdelen. Samen slaagden we erin om de wagen uit te rusten met een ophanging die nog lichter en sterker was dan de vorige versie.

19

Manufacturing Day: hoe innovatie tot een betere productie kan leiden

Op 7 mei 2009 organiseerde Sirris haar jaarlijkse Manufacturing Day in Affligem. Topsprekers uit de academische wereld en de industrie lieten de deelnemers kennis maken met een aantal nieuwe produc­ tietechnologieën en methodes voor een betere productie. Zo willen we productiebe­ drijven inspireren die de brug naar de toe­ komst willen slaan. Metal Strikes back – Trilogy: metalen in competitie met kunststoffen

In 2009 startte Sirris met ‘Metal Strikes Back’, een trilogie van seminaries rond de nieuwe tendens om kunststoffen terug te vervangen door hoogwaardige metalen. We willen aantonen dat de huidige metalen klaar zijn om de strijd aan te gaan met kunststoffen in verschillende domeinen. Elke sessie behan­ delt een technologie die aanvankelijk bedoeld was voor kunststoffen, maar waarvoor metaal nu een geduchte concurrent is. • Thixomoulding van magnesium: 4 juni 2009 De verwerking van metaal via thixomoulding (spuitgietproces in semi-vaste fase) biedt tal van technologische en milieuvoordelen. Sirris beschikt over de industriële uitrusting om middelgrote en zelfs grote reeksen te produ­ ceren zodat de bruikbaarheid van de technolo­ gie en de opschaling kan gebeuren met minimale risico’s voor de klant en zonder productieverlies.

• Metal Injection Molding: 24 november 2009 MIM of metaalspuitgieten kent wereldwijd een stijgende groei. Sirris streeft ernaar om de technologie in België sterker te ontwikkelen, huidige doorbraken uit te diepen en nieuwe ontwikkelingen aan te boren. • Rapid Metal: we verwachten opnieuw een grote belangstelling voor de derde en laatste sessie die doorgaat in de loop van 2010.

Earn money with ICT: meer waarde voor uw

inzetten van ICT om meer waarde te creëren voor uw product.

product creëren

Sirris organiseerde op 22 september 2009 in Brussel een informatief seminarie met interactieve workshops rond het

Deelnemers leren geld verdienen met ICT, van de creatie van hun product tot de aflevering ervan op de markt.

Bedrijven speelden, tijdens Earn money with ICT, het interactieve Sirris-spel Cameleon om te leren hoe ze hun productstrategie kunnen verbeteren.

21

nieuwe partnerships Sirris bezit een uitgebreid en sterk netwerk van partners. Dit netwerk vormt een hefboom vanuit de eigen expertise naar nationale en internationale kennisclusters. Zo komen we tot sterke clusters die een belangrijke meerwaarde bieden voor de Belgische industrie.

SIM: innoverende materialen in maat-

IWT. Sirris nam in 2009 ook het dagelijks management van SIM op zich. In juli 2009 werd een eerste oproep gelanceerd aan bedrijven en universiteiten om gezamenlijke programmavoorstellen in te dienen.

• netwerking stimuleren tussen bedrijven binnen en buiten de kunststofverwerkende sector • een open innovatiegerichte omgeving creë­ ren voor samenwerking tussen de industrie en de wetenschappelijke wereld. Dankzij de specifieke competenties van de verschillende partners kan Plasticvision een virtuele kunststofcluster worden. Ze zal ook de dienstverlening van de bestaande kennis­ centra aan de kunststofindustrie stroomlijnen en coördineren. In 2010 worden de eerste pro­ jecten actief opgezet.

Plastiwin: de Waalse cluster

schappelijk relevante toepassingen

van kunststofbedrijven

Het Strategisch Initiatief Materialen (SIM) is een nieuw Vlaams strategisch onderzoekscen­ trum rond materiaaltechnologie. Het werd opgestart door Agoria en Sirris in samenwer­ king met tien vooraanstaande materiaalbe­ drijven en de vijf Vlaamse universiteiten. SIM zal innoverende materialen ontwikkelen voor toepassingen rond energie, duurzame structu­ rele materialen en ondersteunende nanotechnologie.

Plastiwin is een nieuwe industriële cluster van drie grote groepen in het domein van de kunststof: de grondstofleveranciers, de ver­ werkende bedrijven en de producten- en machinebouwers. De cluster werd opgestart door Agoria, Essenscia en het Waals Gewest om nieuwe marktopportuniteiten te creëren voor de kunststofsector. Plastiwin zal de noden en competenties rond innovatieve ont­ wikkelingen verenigen en de bedrijven helpen om ondersteuning te krijgen via regionale of Europese subsidies.

Op 30 april 2009 erkende de Vlaamse regering SIM als Virtueel Strategisch Onderzoekscentrum. De Vlaamse Regering kende een startbijdrage van bijna 15 miljoen euro toe. Sirris schreef het business-plan, in samenwer­ king met Agoria, de betrokken bedrijven en universiteiten en in nauw overleg met het

Flanders’ Plasticvision: open innovatie in de kunststofverwerking

Flanders’ Plasticvision is een nieuwe compe­ tentiepool binnen de Vlaamse kunststofindus­ trie. Sirris, federplast.be en VKC vormen samen de mobiliserende kracht achter dit initiatief. De competentiepool wil Vlaamse kunststof­ verwerkende bedrijven een concurrentiële voorsprong bezorgen door hun technologi­ sche positie op verschillende manieren te verbeteren: • extra R&D faciliteren

Sirris vervult een actieve rol in de operationele ondersteuning van het initiatief. Haar compe­ tentie in het domein van kunststoffen en haar internationale relaties zijn daarbij waarde­ volle troeven.

PiCToR: Industrial Research Cluster for ICT Innovation

Dit gezamenlijke initiatief van Agoria en Sirris met de ondersteuning van het IWT (agent­ schap voor innovatie door wetenschap en technologie) heeft in 2009 21 Vlaamse bedrij­ ven betrokken bij Europees onderzoek. De doelstelling van het nieuwe platform is om de bedrijven te betrekken in Europese ICTonderzoeks-programma’s en om hun ICTnoden een Europese boost te geven. Pictor werkt in 3 verschillende fases – de idee-fase, de Project outline en de Full project proposalfase. In 2009 werden tijdens de eerste fase meer dan 300 ideeën op 5 brokerage events verzameld. 37 geconsolideerde topics werden geselecteerd en aan de bedrijven voorgesteld via verschillende media. 13 topics zijn uiteinde­ lijk door 50 bedrijven weerhouden. Na de tweede en derde fase zijn er 9 projecten effec­ tief ingediend door 21 Vlaamse bedrijven waarvan 15 KMO’s.

concrete resultaten bij bedrijven in 2009 >> Dit hoofdstuk bevat een selectie van concrete realisaties bij bedrijven. Via onze diensten hebben deze toegang tot diep­ gaande knowhow en expertise binnen zes belangrijke competentiedomeinen: • Materials Engineering: Materiaal, ontwerp en proces optimaal combineren • Production Technology: Productie­ processen verbeteren en doorbraaktechnologieën introduceren • Mechatronics: Meer intelligentie en performantie in machines en producten • Rapid Manufacturing: Producten tien keer sneller op de markt brengen • Software Engineering & ICT: Ontwikkelen van producten met een softwarecomponent • Technology Coaching: Inzicht geven in de technologieportfolio en -trends van bedrijven

25

onze diensten In 2009 deden bijna 2.000 verschillende bedrijven een beroep op de diensten van Sirris. Voor individueel advies of om deel te nemen aan gezamenlijke onderzoeksprojecten. Afhankelijk van hun vraag en specifieke situatie, boden we hen een aangepaste dienstverlening aan.

Op de volgende pagina’s vindt u voor elk van deze diensten enkele concrete realisaties van 2009 terug.

27

technological advice Onze ondernemingen worden dagelijks geconfronteerd met technologische of operationele problemen die ze snel moeten oplossen, maar die ze niet alleen kunnen oplossen. De experten van Sirris staan hen ter beschikking met een snel en praktisch antwoord.

Phibo Industries pakt geluidsimpact van handstraal­ cabines succesvol aan 

Door de jaren specialiseerde Phibo Industries zich in de tech­ nologie van het stralen met recu­ peratie van het straalmiddel. Hun machines en technieken richten zich voornamelijk naar de reini­ ging en voorbehandeling van pre­ cisie- en maatgevoelige stukken.  Stralen geeft echter aanleiding tot zeer hoge geluidsniveaus, waardoor de operator blootge­ steld wordt aan niveaus van meer dan 90 dBA. Het comfort van de operator en de overlast naar de werkomgeving zouden sterk ver­ beteren bij een lager geluidsni­ veau. Om deze impact naar de omgeving en operator toe te reduceren werd een beroep gedaan op de expertise van Sirris op het gebied van

lawaaibeheersing. De experts verrichtten nauwkeurige metin­ gen rondom de cabine en bepaal­ den aan de hand hiervan waar het dominante geluidslek was en hoe het transferpad naar de ont­ vanger en omgeving eruit zag. Daarna volgde een frequentie­ analyse van de geluidssignalen en kreeg men een dieper inzicht in de exacte locatie van het geluids­ lek en de frequentie-inhoud, zodat een specifieke demper kon uitgewerkt worden. Na imple­ mentatie van deze aanpassing kon Phibo, samen met Sirris, een geluidsreductie van bijna 20 dBA op de operatorpositie vaststellen. Ook werd vastgesteld dat de geluidsimpact van het oorspron­ kelijk geluidslek was terugge­ bracht tot een niveau onder dat van de andere geluidsbronnen.

VCST ontwikkelt een eigen technologiestrategie 

VCST is een toonaangevende pro­ ducent van componenten voor motoren, transmissies en remsys­ temen voor belangrijke automo­ bielbedrijven. Het wil met zijn technologische knowhow het verschil maken met zijn concur­ renten en gaat daarom voor een verdere intensieve investering in technologieontwikkeling. Voor het ontwerp en de productie van zijn producten wendt het bedrijf een honderdtal verschillende technologieën aan. Om op een onderbouwde manier de juiste beslissingen te kunnen nemen, vroeg VCST hulp aan Sirris bij het uittekenen van haar technolo­ giestrategie, die de keuzes op middellange termijn aangeeft over het technologisch portfolio van het bedrijf. Ze plant de

samenwerkingsverbanden met technologieleveranciers en legt de relatie met product- en pro­ cesinnovaties. De strategieoefe­ ning startte met het bepalen van de ‘order-winners’ en’ order-qua­ lifiers’ in de beoogde marktseg­ menten. Vertrekkend van deze marktinzichten werden eerst een 150-tal technologieën geanaly­ seerd. Via een strategisch raam­ werk werden de meest veelbelovende technologieën geselecteerd, die vervolgens die­ per werden geanalyseerd op hun vermogen om een duurzaam competitief voordeel te genere­ ren. Vooral tandwieltechnolo­ gieën die zorgen voor een geluidsreductie bleken het groot­ ste potentieel in te houden. Dankzij het afgelegde traject beschikt VCST nu over een duide­ lijk plan dat beschrijft welke tech­ nologieën relevant zijn, aangeeft in welke technologieën VCST zelf moet investeren en wie de tech­ nologische partners zijn. Qays bereidt de deponering van zijn eerste patent voor

Het in Brussel gevestigde Qays beschikt over heel wat ervaring in metaniseringinstallaties voor organisch afval. De onderneming beoogt momenteel de valorisatie van organisch afval uit de vee­ teelt. Met behulp van het pro­ gramma Mistral kon de directie van Qays een concept identifice­ ren voor een innovatieve

metaniseringsinstallatie voor afval. Na een eerste onderzoek van internationale octrooidata­ bases bleek dat het concept van Qays kon beschermd worden met een octrooi. Het innovatieve pro­ cedé zou onverwachte productivi­ teitsniveaus moeten halen.

Testlabo voor fietsen.

29

De Meyer optimaliseert zijn nieuwe fabriek in de virtuele wereld

Metaalconstructiebedrijf De Meyer bouwt een nieuwe, veel grotere, hypermoderne fabriek in Temse. In de virtuele wereld bestaat die fabriek echter al een tijdje, want bij het ontwerpen ervan werd intensief gebruik gemaakt van 3D-modellering. De Meyer deed een beroep op Sirris om dit ‘greenfield’-denkspoor concreet te maken en cijfermatig te onderbouwen. “We brengen in kaart hoeveel toegevoegde waarde elke afdeling creëert voor de belangrijkste klantengroepen, gekoppeld aan de hiervoor beno­ digde ruimte en infrastructuur. Op basis van deze gegevens ver­ talen we de verwachte marktevo­ luties en de strategische keuzes van het bedrijf in een dimensio­ nering van de nieuwe fabriek …”, aldus Bart Neels, senior adviseur bij Sirris. Net zo belangrijk bij de bouw van de nieuwe vestiging is de mening van de werknemers. De nieuwe vestiging was een opportuniteit om de ruimte voor de werknemers zo gebruiksvrien­ delijk mogelijk te maken. De plan­ nen voor de nieuwe vestiging

bestaan uit bewegende 3D-simulaties van het gebouw met loopbruggen, machines, magazijnen, enz. Deze techniek wordt ook toegepast voor virtu­ ele rondleidingen met klanten in de nieuwe fabriek. Zo werden nog voor de eerste steen gelegd werd verschillende pijnpunten ontdekt en verbeteringen aange­ bracht aan het ontwerp van de fabriek.

Tein Telecom versterkt zijn software-organisatie

T.D. Williamson gebruikt simulatie voor toekomstige investeringsplannen en kortere productietermijnen

T.D. Williamson, producent van systemen voor interventies op netwerken onder druk voor trans­ port en distributie van gas, olie en water, wilde zijn klantentevre­ denheid vergroten dankzij betrouwbaardere leveringster­ mijnen en tegelijk zijn investerin­ gen optimaliseren. Het streefde naar maatregelen om de termij­ nen van de preproductieproces­ sen te verkorten en naar een 50 procent kortere doorlooptijd in de werkplaats. Het achtte hier­ voor een herziening van de inrich­ ting van de werkplaats en het uitbestedingbeleid nodig en

wilde numeriek nagaan of het geplande productiesysteem kon voldoen aan de verwachtingen in doorlooptijd. Het bedrijf deed daarvoor een beroep op Sirris. Men opteerde voor een modelle­ ringmethodologie gebaseerd op het gebruik van software voor ‘discrete events’-simulatie (simu­ latie van toevallige gebeurtenis­ sen). Deze techniek biedt een instrument dat indicaties geeft waaruit oplossingen kunnen wor­ den afgeleid en de communicatie in het projectteam vergemakke­ lijkt. Uit het gebruik van het model bleek ook dat het belang­ rijk is om het juiste niveau van goederen in aanmaak te behou­ den over de doorlooptijd in de werkplaats, waarbij het gewenste

productietempo wordt gegaran­ deerd. Dit bevestigde het belang van de al uitgevoerde projecten om het beleid om orders in pro­ ductie te nemen te verbeteren en de polyvalentie van de operato­ ren te verhogen. Om het investe­ ringsplan te valideren maakte T.D. Williamson gebruik van simu­ latie en ontdekte hierbij voorde­ len van de technologie, zoals de realistische weergaven van sys­ teemkenmerken, de evaluatiemogelijkheid van ontwerpalternatieven en risicobeperking op de performantie van ontwor­ pen systemen.

Tein Telecom is gespecialiseerd in innovatieve, geïntegreerde netwerkgebaseerde voice, data- en videosystemen. Het in Brussel gevestigde bedrijf heeft een hoog expertiseniveau op het vlak van de integratie van multimedia opgebouwd. Trouw aan haar sterke investeringsstrategie in R&D, ontwikkelde het bedrijf een uniek softwarepakket dat een ergonomische en effi­ ciënte beheersing van een volledige bewakingsinfrastructuur biedt. Om het groeiende klantenbestand te handhaven deed Tein Telecom beroep op Sirris voor de verdere versterking van haar softwareontwikkeling. Doel van het project was de blijvende ondersteuning realiseren van een continu herhaalbare levering van kwalitatief hoogstaande oplossingen, terwijl de organisatie evolueert naar een flexibele en creatieve organisatie. Dit is nodig om innovatieve, zeer gecustomiseerde technologische oplossin­ gen aan te bieden aan de klanten. De interventie hielp het bedrijf een grotere flexibiliteit in softwareontwikkeling te ­verwerven en tegelijk voorspelbare, herhaalbare resultaten te bereiken, die een meerwaarde vertegenwoordigen. Verder werd er een grotere transparantie bereikt in het ontwikkelingsproces en een verbeterde samenwerking tussen productmanagement en R&D. Dit resulteerde in een productrelease die van groot belang was voor de business, geïntegreerd in een nieuw visionair concept voor de levering van innovatieve totaaloplossingen.

31

innovation projects Om een voorsprong op de concurrentie te bewaren moeten ondernemingen innoveren. Hoe pakken ze dit aan? Welke richting moeten ze uit? Onze technologische experts helpen bedrijven met het concretiseren van de innovatie die ze in gedachten hebben. Ze begeleiden hen van idee tot afgewerkt product. Hun technologische kennis en industriële ervaring staan ter beschikking gedurende het hele project.

Cardio Life Research (CLR) valideert nieuwe chirurgische instrumenten dankzij stereo­ lithografie met hoge resolutie

Cardio Life Research (CLR), een klein bedrijf dat innovatieve oplossingen voor minimaal inva­ sieve hartchirurgie ontwikkelt, is sterk R&D-georiënteerd. Het zet hierbij de controle voorop van het ontwikkelingsproces van hoog­ kwalitatieve instrumenten die beantwoorden aan de behoeften van chirurgen. Bij de ontwikke­ ling van een nieuw instrument

deed CLR een beroep op Sirris voor zijn knowhow in rapid pro­ totyping, meer bepaald in stereo­ lithografie, en wel om volgende redenen: time to market is essen­ tieel, waardoor de tijd voor R&D tot een minimum beperkt moet blijven, de kosten van prototypes voor testen zijn van groot belang voor een kleine, jonge onderne­ ming en tenslotte is er de vorm­ complexiteit van de componenten, die multifunctio­ neel zijn en bestemd voor ver­ vaardiging in een matrijs, waardoor moeilijk te

verwezenlijken met traditionele productietechnieken. Hierbij komen nog de kleine afmetingen van de stukken en het belang van de afwerkingkwaliteit. De ver­ eiste precisie situeert zich in de orde van een tiende millimeter. Het nieuwe instrument bevat een klem met een scharnier, waarvan een uiteinde onderworpen is aan een lading van tientallen Newton en vooraan een dubbele klem­ functie verzekert. De fabricage van de twee halve scharnieron­ derdelen met micro-stereolitho­ grafie was geen probleem, ook niet bij een hoge resolutie. Moeilijkheden doken op bij assemblage. Daarom besliste Sirris het scharnier rechtstreeks te maken. Na optimalisatie van speling en productieparameters konden functionele scharnieren worden verwezenlijkt.

Na meerdere iteraties van het ontwerp liet het geheel van pro­ totypestukken CLR toe labtesten uit te voeren en zijn concepten te valideren voor de raad van de ver­ eniging der chirurgen.

op haar beurt een gespannen, geperforeerd zeil ondersteunt.

Aquasystems innoveert gamma geluiddempende deksels met nieuw concept

Aquasystems is gespecialiseerd in waterzuiveringsystemen. De onderneming wenste zijn gamma geluiddempende deksels voor ontluchtingsinstallaties voor bezinkingbekkens te vernieuwen en vroeg Sirris het bestaande pro­ duct te analyseren en verschil­ lende innovatieve concepten voor te stellen. Kritische punten waren kosten, lichtgewicht, chemische bestendigheid, mechanische per­ formantie en de mogelijkheid tot montage ter plaatse. Het gebruik van materialen en interne beschikbare productietechnieken bij het bedrijf waren eveneens gunstig. Op basis van meerdere voorgestelde oplossingen, besproken tijdens brainstormses­ sies met de ingenieurs van Sirris en technisch verantwoordelijken van Aquasystems, werd een meer gedetailleerde analyse rond tech­ nische en economische maakbaarheid van drie concepten uit­ gevoerd. Ten slotte werd gekozen voor een concept van een zelfdrij­ vende oplossing die steunt op een lasergesneden armatuur, die

Handi-Move werkt naar een drastische doorlooptijdverkorting 

Handi-Move produceert innova­ tieve til- en verzorgingstoestel­ len. Om aan de stijgende vraag te kunnen blijven voldoen moest het productieapparaat van de mobiele tillift ‘Victor’ uitbreiden en verbeteren. Hiervoor was een drastische doorlooptijdverkorting voor de complexe producten nodig en een herziening van het verspaningsproces. Voor de lift worden een tiental onderdelen, zeer uiteenlopend in grootte, vorm en productievereisten, langs verschillende zijden ver­ spaand op een drieassige machine, wat meerdere opspan­ ningen per onderdeel vereist.  Handi-Move werkte al met snel­ spanners en eenvoudige kalibers die de operatoren toelieten snel een onderdeel los te koppelen en een nieuw stuk op te spannen. Het omstellen tussen twee onderdelen door - het demonte­ ren en opstellen van een kaliber op een opspantafel voor een vol­ gend onderdeel - vergde veel tijd,

waardoor er gekozen werd om in grote batchgroottes te werken. Dit had implicaties op de totale doorlooptijd, die enkele maanden bedroeg. Het duurde vrij lang eer een volledige set van tien onder­ delen klaar was en men een eer­ ste product kon beginnen assembleren.  Sirris ontwierp een stappenplan op basis van de con­ crete uitdagingen, gefocust op verschillende aspecten van het verspaningsproces: gereedschap­ pen, nulpuntspansysteem, auto­ matisering van het beladen en ontladen en de machine zelf. Het uitwerken van deze stappen laat Handi-Move in de toekomst toe product per product af te werken, wat leidt tot enorme doorloop­ tijdverkortingen. Waar men vroe­ ger pas na enkele maanden een volledige set van tien onderdelen had, zal dat in de toekomst na enkele uren mogelijk zijn. Ook de jaarlijkse capaciteit wordt uitge­ breid, terwijl de productietijd per set verkort wordt met 20 procent.

33

Arcabase optimaliseert softwareontwikkelingsmodel voor dienstverlening in nichemarkten

AVL Metal Powders gaat marktuitdaging aan dankzij inzicht en Productoptimalisatie

AVL Metal Powders produceert metaalpoeders van alumi­ nium en messing door middel van ‘ball milling’, waarna ze verder worden bewerkt tot poeders van verschillende kwaliteiten, granulaten en pasta’s. De toepassingen lig­ gen onder meer in de productie van cellenbeton en metaalverven. Om voldoende marktaandeel te kunnen behouden voor hun belangrijkste toepassingen en ook nieuwe toepassingen te ontwikkelen voerde AVL een aan­ tal projecten uit met Sirris. In een project werden de mogelijkheden van de metaalpoeders in kaart gebracht, waarbij zowel verbeteringen als meer radicale innovaties werden geïdentificeerd. Twee belangrijke aspecten om goede poeders te maken, zijn de oppervlaktebehandeling en het dispersiegedrag van de metaalvlokken. In daarop volgende korte projecten werden meer diepgaande stu­ dies uitgevoerd om de oppervlaktechemie en een aantal praktische fenomenen beter te vatten. Voor één van hun belangrijkste toepassingen in de bouwindustrie werden, op aanwijzing van Sirris, ‘de eigenschappen van het pro­ duct in die mate verbeterd dat de klant zeer tevreden was’. Zo kon het marktaandeel in een veranderende markt worden behouden en zelfs uitgebreid. Verder werden oppervlaktebehandelingen geïdentificeerd voor de metaalpoeders met het oog op nieuwe toepassingen van de huidige poeders. Er werd rekening gehouden met aspecten zoals eenvoud, effectiviteit en zuiverheid van de oppervlaktechemie.

Arcabase ontwikkelt software op maat ter ondersteuning van een brede waaier aan bedrijfsproces­ sen. In het kader van deze projec­ ten heeft Arcabase domeinkennis opgebouwd in een aantal niche­ markten. Deze domeinkennis biedt Arcabase de opportuniteit hierrond nieuwe diensten in de markt te zetten. Om hierin te sla­ gen had Arcabase nood aan een nieuw softwareontwikkelings­ model en nam contact op met Sirris. Sirris hielp de softwarespe­ cialist in twee fasen. In een eerste fase plaatste Sirris de ambitieuze uitdagingen van Arcabase tegen­ over de state of the art in soft­ ware engineering en begeleidde het bij het maken van een ‘gap’analyse. Deze analyse vormde de basis voor een innovatieproject dat door de bevoegde instanties positief werd onthaald. In de tweede fase, de uitvoering van het innovatieproject, hielp Sirris met de afstemming van het soft­ wareontwikkelingsproces op het nieuwe ontwikkelingsmodel van Arcabase. Om de interne en externe kennisdeling rond het aangepaste softwareontwikke­ lingsproces te optimaliseren droeg Sirris bij tot de introductie van een kennissysteem dat via community-technologieën werd gerealiseerd. Dankzij deze

samenwerking kan Arcabase nu haar huidige en toekomstige klanten efficiënter en effectiever bedienen.

Tokai verbetert productieproces en kwaliteit van kunststof brilglazen

Tokai Optecs vervaardigt multi­ functionele kunststof brilglazen. De glazen zijn naast optisch corri­ gerend ook krasvast, ontspiegeld en easy-to-clean. Om deze eigen­ schappen te realiseren, worden de lenzen bekleed met verschil­ lende functionele deklagen. Tokai wilde de eigenschappen van de antireflectielaag verder verbete­ ren, zonder hierbij de typische gekleurde schijn op de lenzen te verliezen, en tegelijk het produc­ tieproces vereenvoudigen. Het deed hiervoor een beroep op Sirris. De experts voerden eerst enkele analyses uit om de materi­ aaleigenschappen van de kunst­ stof glazen en deklagen beter te leren kennen. Ook werd een simulatieprogramma gemaakt om het optisch spectrum van de antireflectielaag, die een multilaagstructuur heeft, te bereke­ nen. Op basis hiervan en van de eigen ervaring van Tokai Optecs

werd besloten de multilaagstruc­ tuur te wijzigen. De numerische berekeningen lieten toe om de vereiste diktes van individuele lagen precies te bepalen, zodat de kleur en het spectrum van de antireflectielaag exact hetzelfde bleven. De gewijzigde multilaag­ structuur zorgde voor een verbe­ tering van kwaliteit en eigenschappen van de optische lenzen en maakte het productie­ proces eenvoudiger, waardoor ook de kans op productieproble­ men kleiner werden en de pro­ ductiekosten lager lagen.

Grada International stuurt nieuwe productielijn aan met ‘bucket brigades’

De productie-eenheid van Grada International in Lokeren, actief in ventilatie en airconditioning, ont­ wikkelt een uitgebreid gamma van stalen en aluminium roos­ ters, ventielen, VAV-kasten en toebehoren zoals regelkleppen, aansluitplenums, geluiddempers, kanaalkleppen en koelbalken. Meer dan 22.000 producten wor­ den gefabriceerd, vertrekkend van staal- of aluminiumextrusies tot afgewerkt product. De pro­ ductie wordt ondersteund door

een afdeling matrijzenbouw en door testlabo’s voor het meten van luchtstromen en geluidsni­ veaus. Grada wenste een nieuwe productielijn op te starten voor de assemblage van inductie­ boxen en zocht naar de meest geschikte opstelling en aanstu­ ring voor een aantal van zijn pro­ ductielijnen, waarbij verschillende varianten op dezelfde lijn en manuele assem­ blage mogelijk bleven en grote investering vermeden werden. Samen met Sirris analyseerde het bedrijf het assemblageproces, waarna enkele ontwerpwijzigin­ gen werden geformuleerd om de totale assemblagetijd te reduce­ ren. Uiteindelijk werd een zelfstu­ rend systeem op poten gezet, gebaseerd op ‘bucket brigades’. Voor Grada International kwam deze manier van aansturing neer op een behoefte van negen ope­ ratoren voor de assemblage van 100 inductieboxen per shift (in plaats van tien operatoren voor de klassieke lijnbalancering). Om wandelafstanden te verkorten werden de werkposten – mobiele tafels – in een u-opstelling geplaatst, met daarbij verschil­ lende strategische zones voor toevoer en afvoer van materialen en producten.

35

Roltex verlaagt het gewicht van dienbladen met 40 procent

Roltex is onder meer producent van kunststof dienbladen voor professionele gebruikers, zoals ziekenhuizen en fast-foodrestaurants. Twee types wenste het bedrijf te evalueren om economische en ergonomische redenen. Omdat er onvoldoende kennis van materialen en produc­ tiemethoden aanwezig was, deed Roltex een beroep op Sirris. Voor een type uit HPL (High Pressure Laminate of papiervezelversterkt furaanhars) wilde het het aantal lagen waaruit de dienbladen bestonden herzien zonder aan de stijfheid van het product te raken. De experts vertrokken van een karakterisering van het materiaal dat Roltex gebruikte en onderzochten de invloed van de materiaalrichting op de algemene stijfheid van een dienblad. Voor een ander type, een dien­ blad uit SMC (Sheet Molding Compound), wilde Roltex het ontwerp herbekijken om het gewicht te reduceren. De experts startten van een 3D-CAD-file van het dienblad als basis voor een eindige-elementenmodel, waarop de invloed van volume­ reducties op de stijfheid, het gebruik van alternatieve, stijvere materialen in hetzelfde produc­ tieproces en alternatieve produc­ tieprocessen konden worden geanalyseerd. Op basis van de

resultaten konden de experts aanbevelingen doen die tech­ nisch realiseerbaar zijn. Een gewichtsreductie tot ca. 40 pro­ cent bleek mogelijk.

RVB blijft innoveren in sanitair luxekraanwerk

Imagilys kan zijn kapitaal verhogen in volle financiële crisis

Getyoo verwezenlijkt de preproductie van Clickey

De jonge Brusselse start-up Getyoo heeft een systeem ont­ worpen en ontwikkeld voor soci­ ale networking en gegevensuitwisseling onder ‘real life’ deelnemers, wat de deur opent voor interacties tussen bij­ voorbeeld een merk en zijn gebruikers, op een vakbeurs,... Dankzij het Mistral-programma van Sirris kon de onderneming haar idee lanceren bij prospects voor beperkte en beheerste toe­ passingen. Getyoo realiseerde een eerste prototype van zijn RFID-sleutel Clickey, waarmee met een eenvoudige klik informa­ tie kan worden uitgewisseld, maar het moest het stadium van preproductie voorbij zijn om te voldoen aan de vraag van zijn eerste klanten. Het slaagde hierin dankzij Sirris en diens aanbod in rapid prototyping.

Imagilys ontwikkelt en commer­ cialiseert sinds enkele jaren BrainMagix, visualisatiesoftware voor beelden van de hersenen, gegenereerd via de MRIscantechniek. Met de hulp van het Mistral-programma en Sirris kon Imagilys Brainmagix tot het niveau brengen dat nodig was voor de commercialisering ervan in het begin van 2009. Hiermee kon het bedrijf tesamen met Sirris zijn technologische road­ map opstellen, wat het toeliet zijn businessplan met succes te tonen: in de loop van het najaar van 2009, in volle financiële cri­ sis, slaagde Imagilys erin zijn kapitaal met ca. 200.000 euro te verhogen. De onderneming zet de commercialisering van BrainMagix door en tegelijk ook de ontwikkeling ervan met CE-certificering in het vizier.

Robinetterie rvb legt zich toe op het ontwerp en de productie van high-end sanitaire kra­ nen voor de residentiële en de professionele markt. Enkele jaren geleden gaven de nieuwe aandeelhouders zichzelf de opdracht om de onderneming te laten doorgroeien dankzij innovatie. De onderneming stelde een moder­ niseringsplan op dat inspeelt op de huidige trend waarbij wellness in de badkamer cen­ traal staat. Het uittekenen van de krachtlij­ nen en de technische uitwerking van dit project vonden plaats binnen het Mistralprogramma van Sirris ter bevordering van strategische en technologische ontwikkelin­ gen bij kmo’s uit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Nadat de marketingpositionerings­ fase achter de rug was, besloot de fabrikant om zijn productlijnen te herwerken en uit te breiden. Zo kwam rvb voor de residentiële markt met een eerste, uiterst origineel ont­ werp van een luxekraan, de Slide. Dit ontwerp was van de hand van Alain Berteau, die in 2006 werd verkozen tot ‘designer van het jaar’. Sirris verzorgde de realisatie van het prototype en de technische finetuning van deze opvallende kraan, die wordt bediend met behulp van een bijzonder origineel lineair mechanisme dat al eerder werd besproken. Aansluitend aan dit eerste succes ontwierpen Alain Berteau en rvb de Tune-collectie. Het heel eigentijdse en minimalistische design van deze collectie werd bekroond met de Belgian Design Award 2009, uitgereikt door de orde van architecten en de associatie van interieurarchitecten. Ook hier werden de Sirris-ingenieurs betrokken bij het studiewerk en werden de technische oplossingen hele­ maal opnieuw uitgedacht.

37

shared R&D Sirris zet met haar ambitieuze industriële partners toekomstgerichte projecten op. Deze nationale en internationale projecten hebben technologische ontwikkelingen als doel die beantwoorden aan collectieve uitdagingen van een groep bedrijven. De kosten en risico’s worden verdeeld onder de verschillende partners en het intellectuele eigendom van de deelnemende bedrijven wordt beschermd.

Citroen bvba maakt Bollart voor wereldexpo

Het functionele kunstwerk Bollart is een eerbetoon aan de Antwerpse meerpaal en tegelijk een zitmeubel. De Bollart wordt volledig op Belgische bodem geproduceerd door bvba Citroen. De bijzondere uitvoeringen zijn allemaal van de hand van Belgische kunstenaars en ont­ werpers, waaronder een kunst­ stof exemplaar met uit de laklaag uitgesneden patronen, een crea­ tie van architecte Christine Conix. Door de figuren weg te halen, kunnen speciale lichteffecten

worden gerealiseerd. Om de figu­ ren weg te halen werd eerst gedacht aan lasertechnologie. Dit bracht echter moeilijkheden met zich mee, aangezien het poly­ ethyleen hierdoor smelt en zwart wordt. Daarom klopte de fabri­ kant aan bij Sirris voor een alter­ natief: robotfrezen. Vanuit een artistiek 2D-vormenpatroon werd in een CAD/CAM-programma een selectie gemaakt. De geselec­ teerde figuren werden in vijf vlak­ ken geprojecteerd op het 3D-digitale model van de Bollart. Een volgende stap was de cor­ recte programmering van de

gereedschapsbanen. Op die manier werd de laklaag op de transparante kunststof wegge­ freesd en kon een lichtbron aan de onderkant worden aange­ bracht, waarvan het licht alleen daar wordt doorgelaten waar de laklaag is weggefreesd. Sirris maakte gebruik van robotfrezen, waarmee het in één opspanning de figuren uit het PE-product kan frezen. Dit betekent een reductie in omspantijd en vermijdt moge­ lijke fouten in het omspannen. De kunstuitgave is geselecteerd voor het Belgisch-Europese paviljoen op de Wereldexpo 2010 in Shanghai.

nieuwe materialen voor lichtere vliegtuigen

Sirris neemt deel aan een Waals Marshallplan-onderzoeksproject APC-project (Avion Plus Composite), met als doel lichtere vlieg­ tuigmotoren te maken door het gebruik van lichtere materialen, zoals composietmateria­ len. Om te voldoen aan de eisen waaraan vliegtuigmotoren tegen 2015-2020 zullen moeten beantwoorden, zullen een of meerdere technologische doorbraken nodig zijn.  Het gewicht reduceren is een van de belang­ rijkste elementen om deze doelstellingen te behalen. Intussen werd onder het Marshallplan een nieuw project, E_COM (Engine COMposite), opgestart. Het doel is om dieper in te gaan op composietmaterialen en hun verwerkingsprocedés, rekening houdend met de specificiteiten van motoren in de vliegtuig­ bouw, en om de geselecteerde technologieën te kunnen valideren, waarbij het potentieel voor toekomstige toepassingen ondubbelzin­ nig wordt aangetoond.  Vele toepassingen met een groot aantal mechanische en thermi­ sche beperkingen worden overwogen.

De geselecteerde stukken zijn complexer dan in het APC-project, de eisen van de bestekken zijn strenger. Het doel is het ontwerp voor composieten te optimaliseren, waarbij echt rekening wordt gehouden met de specificitei­ ten van de materialen. Deze optimalisering garandeert een aantrekkelijke gewichtswinst. Ook de fabricageprocedés zullen moeten worden aangepast.  Het verwachte resultaat van E_COM is de mogelijke ontwikkeling van subassemblages voor integratie in de archi­ tectuur van de motor van morgen. Die stuk­ ken zullen tests ondergaan die representatief zijn voor de krachten die er bij gebruik op inwerken. Bij het project, dat wordt gecoördi­ neerd door Techspace Aero, zijn verschillende industriële en onderzoekspartners betrok­ ken. Sirris heeft de opdracht nieuwe, innova­ tieve toepassingen te spotten voor materialen en procedés en zich toe te leggen op de fabricage via additieve technieken van bepaalde componenten in lichte legeringen. 

39

Barco verbetert ontwerpproces voor multidisciplinaire ontwikkeling van ingebedde systemen

Barco levert visualisatie- en dis­ playoplossingen voor professio­ nele markten. Om de continue druk van “commodificatie” en kostenreductie te lijf te gaan onderscheidt ook deze ontwikke­ laar van embedded systems zich steeds meer door innovaties te implementeren via het gebruik van software. Om het potentieel van software voor hun producten ten volle te benutten stonden ze voor heel wat uitdagingen, die veelal te maken hebben met mul­ tidisciplinaire ontwikkeling – de integratie van verschillende ont­ werpen (software, elektronica, hardware,...). Productbouwers moeten het evenwicht zoeken tussen kosten, performantie en ontwikkelbaarheid bij het ont­ werp van hun systemen. Ze sto­ ten hierbij op communicatie- en samenwerkingsproblemen tus­ sen ingenieurs van verschillende disciplines en moeten continu de performantie van hun systemen

in hun geheel optimaliseren. Om de uitdagingen het hoofd te bieden startte Barco samen met Sirris het Europese Twinsproject1. De bestaande proble­ men werden geanalyseerd, innovatieve oplossingen voorge­ steld. De voornaamste resultaten waren het raamwerk van Practice Areas for Multidisciplinary Development of Embedded Systems, een online-archief van problemen en oplossingen en Murphy, een Web 2.0-benadering voor proactief riskmanagement in hardware/software co-design. De analyse van de ontwerpuitda­ gingen diende als een startpunt voor de verbetering van het ont­ werpproces, binnen het bedrijfs­ initiatief NPI (New Product Introduction). Dit proces stelde Barco in staat hun hoge kwaliteit en leveringsvereisten te hand­ haven en zelfs te verbeteren, ondanks de voortdurend groei­ ende complexiteit van hun ­producten en van de gebruikte technologieën. 1. Met de steun van IWT en ITEA

Slijtvaste sensordeklagen voor gebruik in zwaar belaste omstandighedeN

In vele industriële processen zijn temperatuur en druk kritische parameters. In extreme omstandigheden, complexe processen of moeilijk bereikbare posities is het met de hui­ dige sensoren echter moeilijk tot onmogelijk om in-situ gegevens te verzamelen. Door structuur en samenstelling van slijtvaste ­deklagen te modificeren kan echter een ­sensorfunctie ingebouwd worden, zodat de deklagen naast hun beschermende functie ook continu informatie geven over proces­ parameters als temperatuur, druk of slijtage. De chemische samenstelling en de zuiverheid van de materialen voor sensoren bepaalt in sterke mate de karakteristieken van de sensordeklaag. De expertise van project­ partner Flamac in versnelde screening met high-throughput methodologieën laat toe deklagen met optimale materiaalcombinaties te ontwikkelen in een relatief kort tijdsbestek. Naast een optimale deklaagsamenstelling is de structurering van de sensor een belangrijk onderdeel in het ontwikkelingstraject. In het

kader van dit project werd een inleidende stu­ die uitgevoerd naar structureringstechnieken die kunnen toegepast worden op complexe (3D-)componenten, gezien fotolithografie hiervoor moeilijk tot niet toepasbaar is. Andere vereisten van structureringstechniek zijn een hoge resolutie, goede reproduceer­ baarheid, opschaalbaarheid naar grote volu­ mes, flexibiliteit en een lage kostprijs. Technieken die als beloftevol uit de studie komen, zijn laserablatie en aerosol jet prin­ ting. Bij laserablatie wordt in een uniform aangebrachte deklaag een structuur gecre­ ëerd door een patroon uit de deklaag weg te laseren. Aerosol jet printen brengt, vertrek­ kend vanuit een vernevelde oplossing, via een printkop deeltjes in het gewenste patroon op het oppervlak aan. De eerste testen met een, via laserablatie gestructureerde, sensor­ deklaag zijn beloftevol. In het vervolg van dit project zullen materiaal, temperatuurbereik en stabiliteit van de sensoren geoptimali­ seerd worden en zal gewerkt worden aan een draadloze signaaloverdracht, zodat de senso­ ren ook kunnen ingezet worden in dynami­ sche processen.

41

Onze rapid manufacturing-installaties zorgen voor de productie van zeer complexe stukken in verschillende materialen.

shared capacity Toegang hebben tot een high-tech infrastructuur zonder grote investeringen te doen is niet altijd eenvoudig voor kmo’s. De volledige infrastructuur van Sirris staat tot hun beschikking voor snelle tests of langere onderzoeksprojecten. Sirris verzekert begeleiding en vorming, voor een optimale bescherming van het intellectuele eigendom.

De simulatie van de injectie werd uitgevoerd met het software-­­­ programma Experto Viewcast. De component bestaat uit acht verschillende versies voor audio en video en is beschikbaar voor opbouw of inbouw. Simultaan magnesium stukken spuitgieten in één matrijs

Sirris maakte voor MAG&AL Technologies een behuizing uit minstens zes delen voor een ­parlofoonsysteem, het portaal ‘Link Tel’, ontwikkeld door CE+T Technics. De behuizing bestaat uit gespuitgiet magnesium, ver­ vaardigd met de nieuwe thixo­ moulding-technologie. De uitdaging van dit project bestond uit de simultane injectie van de stukken in een enkele matrijs en dus het ontwerpen van een matrijs waarvan de verschillende holten zich tegelijkertijd vullen.

Oppervlaktebehandeling van matrijzen verbetert de productie van kunststof bumpers

Tijdens de productie van auto­ bumpers uit polypropyleen kan er bij het spuitgieten een onvol­ doende vloei van de kunststof optreden, wat aanleiding geeft tot golvingen op het bumperop­ pervlak. Kunststof dat lokaal aan het matrijsoppervlak blijft kle­ ven, zorgt bij het ontvormen voor een tweede, veel voorkomende oppervlaktefout. Surtechno ont­ wikkelde daarom een nieuw type

Surcolube-oppervlakte­ behandeling, bestaande uit een combinatie van microstralen van het matrijsoppervlak en een WS2-coating (wolfraamsulfide). In samenwerking met Sirris stelde het bedrijf het proces op punt en werden een aantal eigen­ schappen opgemeten. Het microstralen zorgt voor een gepaste textuur, de dunne coa­ ting voor een verlaagde wrijving. De optimale textuur, verlaagde wrijving, het verdichte oppervlak en antikleefkarakter van de coa­ ting zorgen voor een opmerke­ lijke verbetering tijdens het spuitgieten van de bumpers. Er trad een verbeterde vloei op, ­kortere cyclustijden en een verbe­ terde oppervlaktekwaliteit van de bumpers. De praktijkresulta­ ten stemden overeen met ont­ vormingstesten die bij Sirris

werden uitgevoerd. Bij spuitgie­ ten van hetzelfde polypropyleen kon in een labospuitgietmachine worden vastgesteld dat de ont­ vormingskrachten sterk daalden in functie van de soort Surcolubebehandeling: van ongeveer 3000 N tot minder dan 500 N. Diverse van deze coatingtypes werden ook op de bumpermatrijs aangebracht. Momenteel wordt de behandeling ook voor andere matrijstoepassingen voor de kunststofverwerkende industrie ingezet. Onderzoek met verspaningsrobot uit de startblokken

Met de aanwinst van een robot­ cel zet Sirris een nieuwe stap in de uitbouw van een geautomati­ seerd machinepark. Het instal­ leerde een robotcel in zijn vestiging in Diepenbeek om het

robotfrezen te onderzoeken en dit proces te optimaliseren tot een volwaardig alternatief voor bewerking op een 5-assige frees­ machine. Robots worden in de metaalverwerkende industrie vaak ingezet als automatische lassers, in een productielijn voor handling en assemblage of voor het snijden en ontbramen. Het frezen met behulp van een robot is aan een opmars bezig. Sirris onderzoekt samen met Trento Robotics Belgium binnen een kmo-innovatieproject

het verhogen van de nauwkeu­ righeid van een verspaningsro­ bot. Een robot heeft een lage stijfheid, maar het onderzoek moet nagaan hoe, ondanks deze beperking, toch hoogwaardige en nauwkeurige producten kun­ nen verwezenlijkt worden.

43

Knowledge transfer De Belgische industriëlen hebben geen tijd om van dag tot dag de technologische evolutie en tendensen en marktopportuni­ teiten op te volgen. Daarom houdt Sirris zijn leden op de hoogte van de technologie en innovatie via het technologieportaal Techniline, nieuwsbrieven, roadmaps, seminaries en opleidingen. De Belgische industriëlen worden daarnaast ook uitgenodigd om actief deel te nemen: debatteren op onze fora, presentaties tijdens de seminaries, networking,...

Technologische Roadmap bundelt trends en ideeën

Sirris stelde samen met Agoria een technologische roadmap voor de sector metaalbewerking samen. Deze roadmap biedt tal van ideeën waarmee bedrijven uit de sector zich verder kunnen ontwikkelen binnen hun mark­ ten. Sirris en Agoria willen de bedrijven helpen deze ideeën ­verder uit te diepen en te concre­ tiseren. De roadmap schetst de heden­ daagse trends en biedt een over­ zicht van technologische ontwikkelingen. Voor de samen­ stelling consulteerden Sirris en Agoria diverse bronnen: interna­ tionale roadmaps, evoluties bij ­­techno­logie­aanbieders, onder­ zoek aan universiteiten en ken­ niscentra, voorlopers uit de sector, enz. 

Samengebundeld in één toegan­ kelijk document laat de verza­ melde informatie bedrijven toe om zich een beeld te vormen van de best beschikbare productie­ technologie en de toekomstige evoluties voor de sector waarin ze actief zijn.

Techniline slaat een nieuwe weg in

Een nieuwe generatie elektroni­ sche Sirris-newsletters zag het levenslicht en de Technilinewebsite onderging een trans­ formatie. Techniline werd hiermee het volwaardige uit­ hangbord van de technologie­ wacht van Sirris, met een eigentijdse look. De nieuwsbrief verwijst uitsluitend naar artikels

over technologische evoluties en trends, onderzoeksresultaten,... De Techniline-website werd op zijn beurt overzichtelijker gemaakt en anders ingedeeld. De indeling gebeurt nu via de com­ petentiedomeinen van Sirris, zijnde Materials Engineering, Mechatronics, Software & ICT, Production Technology, Rapid Manufacturing en Technology Coaching. Om sneller, meer en gerichter informatie te vinden is er, naast de zoekmachine, per artikel een lijst met verwante artikels en tag clouds met key­ words beschikbaar. Zo heeft de lezer het niet alleen makkelijker om artikels terug te vinden, maar kan hij ook vlotter verder lezen over onderwerpen die hem aan­ spreken. De facelift van de site betekent bovendien een eerste stap naar interactiviteit door de

toevoeging van de mogelijkheid op artikels te reageren. Deze ver­ nieuwingen hebben als doel om bedrijven te sensibiliseren rond innovatie, en om het verstrekken van informatie verder uit te brei­ den en te optimaliseren.

45

feiten en cijfers

47

subsidies per overheid (k€) 2004

2005

2006

2007

2008

2009 Brussel

Vlaanderen

Statutaire organen Leden van de Algemene raad

wallonië

federaal

europese unie

INKOMSTEN Andere 9%

lidgelden 19%

facturatiediensten 23%

projectsubsidies 49%

UITGAVEN bijdragen aan derden 2%

Sirris in feiten en cijfers

Hoewel voorzichtigheid geboden is voor de toekomst, werd in 2009 een positief resultaat opge­ tekend en dit hoger dan gebud­ getteerd. Dit geeft Sirris verder de mogelijkheden om de beleids­ lijnen in concrete realisaties om te zetten. Inkomsten en uitgaven

De inkomsten zijn hoger dan het budget en ondersteunen de uit­ bouw van nieuwe initiatieven.

AfschrijvingEn 8%

onderaannemingen 9%

De impact van Sirris op de bedrij­ ven in de sector is verder gegroeid. Dit is te zien in een toe­ genomen omzet in betalende diensten, en is gerealiseerd dank­ zij een groei in aantal experten, een versterking van technischcommerciële acties en vooral een continue vernieuwing van het portfolio. Opnieuw zijn de inkom­ sten uit dienstverlening duidelijk groter dan de inkomsten uit lidmaatschap.

kosten 23%

personeelskost 58%

Bij de uitgaven is er een totale stijging die in lijn loopt met de gestegen activiteiten van Sirris. De evolutie van de projectsubsi­ dies toont een verdere stijging van de steun van de drie Belgische gewesten. De subsidies uit Europese projecten is gestabi­ liseerd, maar zal terug stijgen naar de toekomst toe.

Leden aangewezen door Agoria Voorzitter: Patrick Steverlynck Bestuurder, Picanol NV, Ieper Vice-Voorzitter: Paul Soete Gedelegeerd bestuurder, Agoria, Brussel Jean-Paul Appelman Engine & Components Planning Manager, Caterpillar Belgium SA, Gosselies (Charleroi) Willy Boghe General Manager, Oerlikon Balzers Coating Benelux NV-SA, Sint-Truiden Georges Campioli Directeur-generaal, Agoria Wallonie, Brussel Pol Collart After Sales and C&W Services Director, Alstom Belgium Transport SA, Marcinelle (Charleroi) Bill Collin Voorzitter van de Raad van bestuur, Amos SA, Angleur (Liège) Floriane de Kerchove Directeur, Agoria Brussel, Brussel Wilson De Pril Directeur-generaal, Agoria Vlaanderen, Brussel Marc de Sauvage General Manager, Bekaert NV, B.U. Bekaert Engineering, Ingelmunster Luc Desimpelaere Director Innovation Programs, Barco NV, Kortrijk Arno De Taeye Vice President Operations, Samsonite Europe NV, Oudenaarde Danny Goderis Head of Bell Labs Belgium, Alcatel-Lucent Bell NV, Antwerpen

Geert Heyse Managing Director, Dymo BVBA, Sint-Niklaas François Macq Gedelegeerd bestuurder, Macq Electronique NV, Brussel Christian Marville Technical Manager, R-Tech SA, Liège Diederik Naessens Directeur Technologie, LVD Company NV, Gullegem (Wevelgem) Jozef Schools Assistent van de Algemene Directie, Van Hool NV, Koningshooikt (Lier) Herman Van der Auweraer Corporate Director RTD, LMS International NV, Heverlee (Leuven) An Van de Vel Manager Scientific Relations, Umicore Research, Brussel Christian Vanhuffel General Manager, Agoria, Brussel Werner Verberckt Director Operations, Niko NV, Sint-Niklaas Paul Verhaert Lid van de Raad van bestuur, Verhaert Design & Development NV, Kruibeke Jean-Pierre Wallemacq Industrieel en Technologisch Directeur, Herstal SA, Herstal Lid aangewezen door VBO Paul Soete Gedelegeerd bestuurder, Agoria, Brussel Leden aangewezen door de werknemersorganisaties Door het Algemeen Belgisch Vakverbond - ABVV Nico Cué Secretaris-generaal “MWB-FGTB”, Beez (Namur)

Marc Lenders Politiek-Secretaris MWB, Brussel Door het Algemeen Christelijk Vakverbond - ACV Walter Cnop Algemeen Secretaris, ACV-CSC-Metea, Brussel Bernard Wilmotte Studiedienst ACV-CSC-Metea, Brussel Leden gecoöpteerd door de industrie Jean-Luc Bozet Professor aan de Université de Liège, Liège Patrick De Baets Professor aan de UG, Gent Roger Legras Professor aan de Université Catholique de Louvain, Louvain-la-Neuve Hendrik Van Brussel Professor aan de K.U.Leuven, Heverlee (Leuven) Leden aangewezen door de overheid Tania De Roeck Directeur Collectief Onderzoek & Kennisdiffusie, IWT, Brussel Hugues Dumont Adviseur-generaal, FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, Brussel Eric Sleeckx Wetenschappelijk Adviseur, IWT, Brussel Pierre Villers wnd. Inspecteur-generaal, Ministerie van het Waals Gewest, DGO 6, Jambes (Namur) Nog aan te duiden, Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Dienst Onderzoek en Innovatie, Brussel

Leden van de raad van bestuur Voorzitter: Patrick Steverlynck Bestuurder, Picanol NV, Ieper Vice-Voorzitter: Paul Soete Gedelegeerd bestuurder, Agoria, Brussel Leden Georges Campioli Directeur-generaal, Agoria Wallonie, Brussel Walter Cnop Algemeen Secretaris, ACV - CSC Metea, Brussel Floriane de Kerchove Directeur, Agoria Brussel, Brussel Wilson De Pril Directeur-generaal, Agoria Vlaanderen, Brussel Marc de Sauvage General Manager, Bekaert NV, B.U. Bekaert Engineering, Ingelmunster Luc Desimpelaere Director Innovation Programs, Barco NV, Kortrijk Hugues Dumont Adviseur-generaal, FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, Brussel Danny Goderis Head of Bell Labs Belgium, Alcatel-Lucent Bell NV, Antwerpen Christian Vanhuffel General Manager, Agoria, Brussel Jean-Pierre Wallemacq Industrieel en Technologisch Directeur, Herstal SA, Herstal Leden van de directieraad Sirris Vlaanderen Voorzitter: Luc Desimpelaere Director Innovation Programs, Barco NV, Kortrijk Leden Wilson De Pril Directeur-generaal, Agoria Vlaanderen, Brussel

Tania De Roeck Directeur Collectief Onderzoek & Kennisdiffusie, IWT, Brussel Marc de Sauvage General Manager, Bekaert NV, B.U. Bekaert Engineering, Ingelmunster Rudy Geens R&D manager, Havells Sylvania Lighting Belgium NV, Tienen Rik Hillaert Director Development engineering, Samsonite Europe NV, Oudenaarde Jan Leuridan Executive Vice-President and CTO, LMS International NV, Heverlee (Leuven) Dominique Maes Manager Technology, Michel Van de Wiele NV, Marke (Kortrijk) Kristof Roelstraete R&D Manager, Picanol NV, Ieper Guido Van Den Berghe Production Engineering Manager, Asco Industries NV, Zaventem Leden van de directieraad Sirris Wallonie Voorzitter: Michel Foucart Voorzitter Gedelegeerd bestuurder, Technord Automation SA, Tournai Leden Jean-Paul Appelman Engine & Components Planning Manager, Caterpillar Belgium SA, Gosselies (Charleroi) Michel Bilocq Directeur Aankoop en Logistiek, Sonaca SA, Gosselies (Charleroi) Georges Campioli Directeur-generaal, Agoria Wallonie, Brussel Bill Collin Voorzitter van de Raad van bestuur, Amos SA, Angleur (Liège)

Patrick Graas Directeur Onderzoek & Ontwikkeling, Valeo Vision Belgique SA, Meslinl’Evêque (Ath) Pierre Guillaume Technisch Directeur, Techspace Aero SA, Milmort (Herstal) Yves Jongen Gedelegeerd bestuurder Chief Research Officer, Ion Beam Applications SA, Louvain-laNeuve (Ottignies-Louvain-la-Neuve) Christian Vandecasserie Bestuurder, Aseptic Technologies SA, Isnes (Gembloux) Pierre Villers wnd. Inspecteur-generaal, Ministerie van het Waals Gewest, DGO 6, Jambes (Namur) Jean-Pierre Wallemacq Industrieel en Technologisch Directeur, Herstal SA, Herstal Leden van de directieraad Sirris Brussel Directieraad Agoria Brussel vervult de functie Leden van de algemene directie Jeroen Deleu Directeur Brussel Herman Derache Directeur Vlaanderen Guy Fryns Directeur Wallonië Jos Pinte Algemeen Directeur

COLOFON Redactie en coördinatie Forte Sirris Concept en vormgeving Cantilis Vertaling 3V-Translations Druk DeckersSnoeck FOTOGRAFIE IMAGIMA SPRL - Ivan Verzar Verantwoordelijke uitgever Sirris, Marie-France Rousseau

Diamant Building Boulevard A. Reyerslaan 80 B-1030 Brussel/Bruxelles T +32 (0)2 706 79 44 [email protected] www.sirris.be