Jaarverslag concrete antwoorden op actuele uitdagingen

Jaarverslag 2010

concrete antwoorden op actuele uitdagingen

Enkele concrete resultaten van 2010 ADB Agfa-Labs Basalte CE+T Technics De Clercq Solutions Fidel ID Greenskin DVMH Harol Lancer Hosting Polyvision Surtechno Think Wize Unisensor Van der Velden Beton

Editoriaal Innovatiepartner bij crisis én herstel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Terugblik op Visie 2010. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Sirris verlaagt de drempel om technologisch te innoveren. . . . . . . . . . 10

ollectief centrum C van de Belgische technologische industrie.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Sirris en de regio’s.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Regionale hoogtepunten in 2010. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Nationale en internationale partnerships.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Industrieel onderzoek op internationaal niveau. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Van kennisoverdracht tot implementatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Onze diensten.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Application Labs.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Dossier Smart Coatings.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Inspirerende events. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

Enkele concrete resultaten bij klanten. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Gedreven door passie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Jaarrapport 2010.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

Innovatiepartner bij crisis én herstel door Jos Pinte, Algemeen Directeur Sirris kende in 2009 een groei ondanks de economische crisis. Veel technologische bedrijven bleven niet bij de pakken zitten en zetten innovatie in als wapen. In 2010 konden heel wat bedrijven opnieuw groeicijfers voorleggen. Het was voor de technologische industrie dan ook duidelijk een jaar van economisch herstel. Voor Sirris bracht 2010 een voortzetting van de groei. Dit vormt het beste bewijs dat bedrijven blijven rekenen op ons als innovatiepartner, los van de conjunctuur. Zowel voor acute problemen - bijvoorbeeld tijdens een crisisperiode - als bij herstel en het voorbereiden op de toekomst. Dit kan alleen maar omdat we continu nauw betrokken blijven bij wat er leeft bij de technologische industrie en daar ook op inspelen.

De cijfers van de sectorfederatie Agoria voor 2010 toonden ook aan dat innovatieve bedrijven het best standhouden in moeilijke tijden en zich daarna ook sneller herstellen. Bij één op de drie Agoria-leden lag de werkgelegenheid in 2010 hoger dan in 2008. Bijna driekwart van die bedrijven blijken hooginnovatieve kmo’s te zijn. Ook bij de grotere bedrijven zien we duidelijk een verband tussen een sterke focus op Onderzoek en Ontwikkeling en een stijging van de werkgelegenheid. Dat bevestigt opnieuw dat onze ambitie de juiste is: innovatie inzetten als middel om de competitiviteit van de technologische industrie te verhogen. Onze technologische bedrijven beseffen ook meer en meer dat ze niet langer alleen kunnen focussen op hun industriële productie. Het belang van Onderzoek en Ontwikkeling, engineering, onderhoud en andere diensten neemt toe. In 2010 vertegenwoordigden diensten maar liefst 21 % van de activiteiten van de technologische industrie, terwijl dit in 2000 nog maar 6 % was. Die groei is het sterkst in sectoren zoals ICT, mechatronica en industriële automatisering. Bedrijven kijken steeds meer naar hun markt en beseffen dat ze hun producten niet langer geïsoleerd kunnen zien. Ook hier denkt Sirris met hen mee. Want we zijn meer dan een technologiepartner. Via ons Mistral-programma helpen we bedrijven om meer inzicht te krijgen in het technologie-luik van hun bedrijfsstrategie, zodat ze de juiste keuze maken voor de toekomst. Of we stellen onze multitechnologische kennis en innovatieve productiemiddelen ter beschikking om hun flexibiliteit te verhogen. Zo verlagen we de drempel naar innovatie en komen we ook

tegemoet aan de toenemende trend naar outsourcing, ook van O&O-activiteiten en engineering. Voor heel wat bedrijven is outsourcen immers vaak de enige mogelijkheid om overeind te blijven zonder grote investeringen. En we kijken nog verder dan dat. Sirris helpt de Belgische industrie ook om optimaal in te spelen op de toenemende globalisering. Maar liefst 70 % van de groei van de wereldeconomie wordt vandaag gerealiseerd buiten de traditionele westerse landen. Dat stelt de industrie voor grote uitdagingen. Belgische bedrijven krijgen het steeds moeilijker om de productie in eigen land te houden. Bedrijven uit de maakindustrie verlaten dan ook meer en meer hun bestaande manier van werken. Samen met Agoria ondersteunt Sirris hen daarbij. We helpen hen om te evolueren naar Factories of the Future en bestuderen nieuwe technologieën zoals additive manufacturing, precisiebewerken enz. waardoor ze zich kunnen onderscheiden van buitenlandse concurrenten. De globalisering houdt ook in dat de concurrentie in de groeiende niet-westerse afzetmarkt steeds groter wordt. Toch nam het aandeel van export door onze Belgische bedrijven buiten Europa toe met maar liefst 40 % in 2010. Dat cijfer toont duidelijk aan dat onze bedrijven zich in het buitenland onderscheiden met topproducten en toptechnologie. En we zijn er trots op dat Sirris als innovatiepartner daartoe een stukje heeft bijgedragen.

Jos Pinte Algemeen Directeur van Sirris

Terugblik op Visie 2010 Onze ambities waarmaken

In 2005 stelde Sirris zijn vijfjarenplan Visie 2010 op. Daarin definieerden we enkele duidelijke ambities voor Sirris, erop gericht om de competitiviteit van de Belgische technologische industrie te helpen verbeteren. Eind 2010 blikten we terug en leerden dat we onze ambities zeker hebben waargemaakt … Sirris beter naar de markt richten Sinds 1996 werkt Sirris met vijfjarenplannen gebaseerd op strategische oefeningen. In de eerste twee plannen – 1996-2000 en 2001-2005 of Turbo 2005 – gingen we de uitdaging aan om Sirris beter naar de markt te richten. • We transformeerden Sirris van onderzoekscentrum tot technologisch kenniscentrum voor de industrie. • We werkten een dienstenpakket uit voor onze leden. • We maakten de overgang van afdelingen per subsector naar sectoroverschrijdende, marktgerichte kennisgroepen. • We zetten een regionale structuur op met drie gewestelijke afdelingen. Zo konden we de proximiteit voor onze leden maximaal benutten en optimaal inspelen op de opportuniteiten vanuit de gewestelijke overheden.

6

Resultaat? De omzet in innovatieprojecten rechtstreeks in opdracht van bedrijven nam sterk toe: van 2,5 miljoen euro in 1996 tot 4 miljoen euro in 2005. Het aantal industriële interventies nam ook toe in die periode tot bijna 4.000 in 2005 en dit bij 2.000 verschillende bedrijven. Eind 2005 bleek ook dat Sirris zich had gepositioneerd als objectieve partner voor het leveren van technologische oplossingen en innovatie bij haar leden.

De competitiviteit van de Belgische technologische industrie drastisch verhogen De daarop volgende vijf jaar (2005-2010) moest Sirris de verworven positie handhaven en verder versterken. Met Visie 2010 zette Sirris het plan op om alle bedrijven uit de technologische industrie te helpen hun competitiviteit sterk te vergroten door middel van innovatie. Daarbij moesten we ook rekening houden met nieuwe uitdagingen zoals de steeds complexere en snel veranderende omgeving, de toenemende marktglobalisering en de steeds kortere levensduur van technologie en product. We verwezenlijkten onze ambitie door: 1/ O ns te richten tot alle bedrijven uit de Agoria-sector in plaats van ons te beperken tot onze leden. 2/ O nze diensten te focussen op technologische thema’s die relevant zijn voor de volledige sector. 3/ M eer aandacht te besteden aan industriële projecten die economische duurzaamheid nastreven. 4/ Bewust om te gaan met collectieve middelen en overheidsgeld en de marktwerking zeker niet te verstoren.

1/ Voor alle bedrijven uit de Agoria-sector We streefden naar een betere dekking van de Agoria-sectoren door onze inspanningen beter te spreiden in verhouding tot de werkgelegenheid. Zo vertegenwoordigde de ICT-sector tot 2005 minder dan 4 % van onze diensten, terwijl de sector verantwoordelijk is voor 25 % van de werkgelegenheid.

Resultaat? In 2010 zien we dat Sirris de Agoria-sectoren aanzienlijk evenwichtiger bedient. We haalden onze doelstellingen uit Visie 2010 en overtroffen die zelfs ruimschoots voor de ICT-sector waar dienstverlening van Sirris meer dan vertienvoudigd is in 5 jaar tijd.

7

2/ Ontsluiting van voor de sector relevante technologische thema’s Sirris wil een antwoord bieden op de relevante collectieve, technologische uitdagingen van de technologische industrie. Onze ambitie voor 2010 was om technologische oplossingen te ontsluiten (zelf of via andere kenniscentra) voor minstens 80% van de collectieve technologische uitdagingen. • Dat doen we enerzijds door onze eigen kernactiviteiten (kennisopbouw, innovatiestimulering en technologietransfer) te focussen op relevante thema’s die leven in de industrie en onze diensten daarop af te stemmen. Daarbij ontwikkelen we diensten in huis, maar enkel als ze additioneel zijn aan het bestaande aanbod in de markt. • Anderzijds vormen we een gateway voor bestaande kennis en diensten en

maken we andere relevante bestaande kennisaanbieders toegankelijk voor onze eigen sector. Ons dynamisch netwerk en partnerships met andere kenniscentra en innovatiespelers in binnen- en buitenland zijn hierin cruciaal. Resultaat? We groepeerden onze expertise in zes relevante domeinen en definieerden een portfolio van vijf diensten om zo accuraat mogelijk technologische oplossingen te ontsluiten voor de industrie. Regelmatig doen we inhoudelijke portfolio-oefeningen en bevragingen van bedrijven die ons een beter inzicht geven in de actuele uitdagingen per domein. Daarbij toetsen we ons aanbod steeds aan de internationale state of the art.

3/ Focus op economische duurzaamheid Sirris heeft als doel bedrijven te helpen groeien door middel van technologische innovaties. Innovaties met het oog op groei dragen sterker bij tot de economische duurzaamheid van de betrokken bedrijven, maar hebben een hogere drempel. Voorbeelden zijn nieuwe producten, nieuwe toepassingen en processen ontwikkelen, nieuwe markten aanboren enz. Onze doelstelling was om onze interventies in een groeicontext te verdubbelen tegen 2010. Resultaat? Het aantal projecten die groei beogen, is meer dan verviervoudigd sinds 2007 en bereikt 50 % van de portefeuille.

100%

75%

50%

n troubleshooting - defensief n verbetering - optimalisatie n groei

25%

0%

8

2007

2008

2009

2010

Terugblik op Visie 2010

4/ Verantwoord gebruik van collectieve middelen en overheidsgeld Sirris wil de investeringen in kennis en infrastructuur optimaal valoriseren zonder de marktwerking te verstoren. En we wilden onze dienstverlening bestand maken tegen de toekomst. Daarom proberen we diensten of projecten die niet (langer) binnen onze kernactiviteiten vallen – bijvoorbeeld omdat de dienst niet langer additioneel is – op een correcte manier te valoriseren, zonder gebruik te maken van overheids- of collectieve middelen.

Resultaat? Voor verschillende diensten zijn intussen nieuwe valorisatiepaden uitgestippeld: • MAG&AL: Sirris verkreeg in 2005 de licentie om magnesium stukken te vervaardigen met thixomolding met als doel technische expertise en service te verlenen aan de industrie. In 2007 werd MAG&AL Technologies SA opgericht om een technologietransfer mogelijk te maken en de technologie te commercialiseren. Vandaag produceert MAG&AL stukken voor de textielsector, de meetindustrie en de optische industrie.

Dat doen we door interne of externe valorisatiemechanismen op te zetten zoals spin-offs, verkoop aan derden, licenties enz.

Collectief

Kennisopbouw en technologieacquisitie Innovatiestimulering

Individueel

Ondersteuning van technologische innovatie Commerciële dienstverlening & valorisatie

feuille werd overgenomen door een Nederlands bedrijf. De overeenkomst garandeert de continuïteit en kwaliteit voor de Belgische klanten van Sirris. • E xperto-Viewcast is een 3D-softwareoplossing ontwikkeld door Sirris om het vullen van vormen en het harden tijdens gietprocedés te simuleren en te optimaliseren. Er lopen gesprekken met internationale technologiebedrijven en de lokale gieterijsector om een licentie te verlenen aan een extern bedrijf dat de software verder zou commercialiseren.

• Nanopôle: dit bedrijf werd door een industrieel consortium opgericht om machines voor de fabricatie van nanopoeders te bouwen, gebaseerd op kennis die bij Sirris werd ontwikkeld. • De ontwikkeling en commercialisering van onze software om drukapparaten te berekenen conform de EU-normen werd gestopt, maar de klantenporte9

De drempel naar innovatie verlagen

• Collectief centrum van de Belgische Technologische industrie • Sirris en de regio’s • Regionale hoogtepunten in 2010 • Nationale en internationale partnerships • Industrieel onderzoek op internationaal niveau

TERUGBLIK VISIE 2010 􀂃 Samenvatting van de belangrijkste conclusies van het document Visie 2010 􀂃 Mijlpalen

Collectief Centrum van de Belgische technologische industrie Sirris is het collectief centrum van de technologische industrie. We adviseren en begeleiden ondernemingen bij het invoeren van technologische innovaties. Van idee tot implementatie. Op die manier kunnen zij hun concurrentiepositie op een duurzame manier versterken. Collectief Centrum

Technologisch vernieuwend

Als collectief centrum helpen we individuele bedrijven bij de invoering van technologische innovaties. Daarnaast onderzoeken we hoe we beloftevolle technologieën toepassingsklaar en toegankelijk kunnen maken en gaan we op zoek naar oplossingen voor gezamenlijke technologische uitdagingen van onze Belgische industrie.

We houden steeds rekening met wat cruciaal is voor de toekomst van de bedrijven en investeren fors in doorbraaktechnologieën, zodat onze industrie mee kan op wereldvlak.

We verzamelen de collectieve noden van de industriële bedrijven en bieden ze een brede waaier van diensten aan om die noden te vervullen. We helpen ze de juiste technologische keuze te maken voor een duurzame economische groei.

Sirris werd in 1949 onder de naam “WTCM-CRIF” opgericht door Agoria (toen nog Fabrimetal), de federatie van de technologische industrie. Onze missie is sindsdien onveranderd gebleven: het concurrentievermogen van de sector vergroten via technologie en innovatie. Omdat de snel veranderende industrie steeds voor nieuwe uitdagingen staat, zorgen we ervoor dat ons aanbod steeds mee evolueert.

Additioneel, niet concurrentieel

Voor kleine én grote technologiebedrijven

Gestuurd en beheerd door de industrie

Bij Sirris ontwikkelen we enkel diensten en activiteiten die additioneel zijn aan wat al bestaat op de markt. Zodra technologieën matuur worden, beschouwen we ze niet langer als onze core business en zoeken we andere oplossingen (spinoffs, overname door andere marktspelers, enz.). 12

Een begrip sinds 1949

Sirris richt zich tot bedrijven die hun concurrenten een stap voor willen blijven door te investeren in technologische innovatie. Dat zijn zowel kleine ondernemingen als grote industriële groepen, uit alle sectoren van de Belgische technologische industrie.


Experts en geavanceerde ontwerpen productiefaciliteiten ter beschikking stellen om nieuwe technologieën uit te testen.

metalen en materialen

bouwproducten

metaalbewerking elektrotechniek contracting en maintenance automobiel

montage en kranen industriële automatisering kunststoffen ict lucht- en ruimtevaart mechatronica veiligheid en defensie

De drempel naar innovatie verlagen Sirris brengt innovatie binnen handbereik van elke onderneming. We verlagen de drempel door: • een aangepaste aanpak uit te werken op maat van grote én kleine bedrijven • experts en geavanceerde ontwerpen productiefaciliteiten ter beschikking te stellen voor het uittesten van nieuwe technologieën • de risico’s te delen – innoveren is voor bedrijven inherent verbonden met het nemen van risico’s; Sirris neemt een deel van de financiële en materiële risico’s op zich • samen te kijken voor welke subsidies of regionale voordelen de bedrijven in aanmerking komen en ze te begeleiden bij hun subsidie-aanvraag

Enkele facts & figures

1.848

• In 2010 maakten verschillende ondernemingen gebruik van onze diensten, waarvan ongeveer 75 % kmo’s.

5.062

• We voerden in totaal industriële interventies uit, een stijging met bijna 20 % t.o.v. vorig jaar.

2.900

•D aarvan was meer dan gratis kort technologisch advies.

2.086

•E r waren in totaal ook betalende projecten en diensten, goed voor een omzet van ongeveer 5,4 miljoen euro.

0123456789

13

Multidisciplinaire expertise Bij Sirris hebben we heel wat kennis in eigen huis. Met meer dan 130 technologie-experts, verspreid over zes Belgische sites, bestrijken we alle domeinen van technologie en innovatie die relevant zijn voor de technologische industrie. Van productontwerp en productietechnieken tot materialen en procesorganisatie. Voor elk project stellen we een optimaal multidisciplinair team samen. Een overzicht van onze expertisedomeinen: •M aterials Engineering: materiaal, productontwerp en proces optimaal combineren •A dditive Manufacturing: producten tien maal sneller op de markt brengen •P roduction Technology: productieprocessen verbeteren en doorbraaktechnologieën introduceren •M echatronics: meer intelligentie en performantie inbouwen in machines en producten •S oftware Engineering & ICT: de kunst van het innoveren met en het maken van software en ICT producten •T echnology Coaching: inzicht geven in technologieportfolio en technologische trends 14

Inspelen op actuele uitdagingen 2010 Binnen elk expertisedomein proberen we elk jaar opnieuw te focussen op actuele thema’s. Enkele voorbeelden: •B innen Materials Engineering stonden in 2010 de Smart Coatings sterk op de voorgrond met als hoogtepunt de opening van een Smart Coating Application Lab in Diepenbeek. Doordat Smart Coatings functionaliteiten kunnen toevoegen aan producten, openen ze heel wat nieuwe mogelijkheden. •B innen Software Engineering en ICT lag de focus vooral op “innoveren met software”. Software introduceren in je producten is immers de toekomsttrend om grote toegevoegde waarde te creeren met je producten en ze zo “slimmer” te maken. • I n het kader van Advanced Manufacturing introduceerde Sirris in België het nieuwe concept Quick Response Manufacturing (QRM). De grondlegger van QRM, de Amerikaan Rajan Suri, werd persoonlijk uitgenodigd om tijdens de eerste QRM MasterClass uitteleggen hoe bedrijven via de QRM-strategie de doorlooptijd van producten kunnen verkorten en hoe ze de strategie kunnen implementeren. De workshop speelde optimaal in op een toenemende trend in de industrie: bedrijven willen niet alleen hun kosten beheersen, maar ook steeds meer hun tijd en logistiek onder controle krijgen. het domein van de nanotechnolo• In gieën werken bedrijven en laboratoria samen om de nanopoederproductie via plasmatechnieken verder te ontwikkelen. Sirris stelt zijn infrastruc-


tuur ter beschikking om de productietechnieken uit te testen. We toetsen ook de kwaliteit van de geproduceerde poeders in ons karakterisatielabo. • In Additive manufacturing, verricht Sirris onderzoek naar nieuwe technieken en procedés om stukken te vervaardigen door materiaal toe te voegen in plaats van materiaal weg te nemen. We focussen momenteel op cladding en selective laser melting, twee beloftevolle methodes van additive manufacturing op metalen. Dankzij cladding is het bijvoorbeeld mogelijk om zeer complexe 3D-geometrieën te produceren Naast prototyping bieden we ook de mogelijkheid om functionele afgewerkte producten te produceren in diverse materialen: was, plaaster, PA, versterkte PA, harsen versterkt met nanodeeltjes, metalen, keramiek enz.

Duurzaamheid als constante binnen innovatie 2010 was ook een doorbraakjaar voor innovatie in de context van uitdagingen in verband met duurzaamheid. Steeds vaker staat duurzaamheid van materialen, producten en processen centraal in grotere projecten en ligt de focus op lichtgewicht materialen en energiebesparingen. Enkele concrete projecten: •R aplab: Op 1 februari 2010 startte officieel EFRO-Raplab, een netwerkproject dat Additive Manufacturing wil introduceren in bedrijven, via vernieuwende business cases. Additive Manufacturing is vooral geschikt voor de - meestal laagsgewijze - constructie van producten op basis van computerbestanden. Daarbij wordt materiaal toegevoegd in plaats van weggenomen (zoals bij traditionele productietechnieken, bijvoorbeeld verspanen).

Dat is efficiënter en verbruikt minder grondstoffen. Sirris is coördinator van het project. Andere projectpartners zijn VITO, KUL-MRC, Layerwise, Materialise en Melotte. In het kader van Raplab werd ook de website additivemanufacturing.be gelanceerd. De website wil duurzame en milieuvriendelijke productie in Vlaanderen promoten door de implementatie van additive- of rapidmanufacturing- technologie. • L CAtoGo: In 2010 zetten we ook de eerste stappen voor de oprichting van het consortium LCAtoGo dat het gebruik van LCA (Life Cycle Assessment) in Europese kmo’s zal promoten. • OWI: In 2010 werd het OWI-project (Operations and maintenance voor offshore windmolens) opgestart onder leiding van Sirris. Het doel is om samen met industriële partners (3E, Hansen Transmissions, CG-Power, GeoSea) en de VUB geavanceerde testinfrastructuur en expertise op te bouwen. Het paradepaardje wordt een klimaatkamer voor tandwielkasten tot 150 ton waar de industrie componenten voor de toekomstige 10 MW- turbines kan testen in reële omstandigheden. •O pen Raam: In het kader van het Open Raam-project – opgestart in 2009 met KUL-MRC, Vito en UA – wil Sirris materiaaltechnologie toegankelijker maken zodat bedrijven hun processen en producten duurzamer kunnen maken. In 2010 organiseerden we meerdere workshops over duurzame materiaalinnovatie in Vlaanderen. We voerden ook een scan uit bij een 25-tal industriële bedrijven om het potentieel van duurzamer ondernemen in kaart te brengen.

15

Sirris en de regio’s Als federale organisatie richt Sirris zich tot de technologische sector van heel België. We zijn ook sterk regionaal aanwezig, zodat we kunnen inspelen op lokale noden, gevoeligheden en regelgeving. Dicht bij onze leden Met zes vestigingen verspreid over het land is Sirris optimaal verankerd in het industriële weefsel van Brussel, Vlaanderen en Wallonië. Onze medewerkers ter plaatse beschikken over een sterk lokaal netwerk en onderhouden nauwe contacten met alle industriële en economische actoren van de streek. Zo kunnen we optimaal inspelen op lokale vereisten en bedrijven beter begeleiden om gewestelijke ondersteuning te krijgen voor hun projecten.

Waar in België een bedrijf ook gelegen is, het kan altijd een beroep doen op onze volledige waaier van competenties. Onze vestigingen werken complementair aan elkaar en zorgen ervoor dat al onze diensten optimaal worden ondersteund met de juiste technologische expertise, infrastructuur en state of the art apparatuur.

Gent

leuven

Brussel Charleroi

16

Hasselt Luik


Steun van regionale overheden voor klanten van Sirris Heel wat bedrijven konden in 2010 opnieuw rekenen op een financiële tegemoetkoming van hun regionale overheid bij projecten aangevraagd en uitgevoerd met Sirris. We merkten ook duidelijk dat bedrijven, in de nasleep van de crisis, daar een grotere behoefte aan hadden. In het Vlaams gewest was er een duidelijke stijging in de financiële ondersteuning in vergelijking met vorig jaar. Maar liefst 83 kmo’s startten een Sirris-project met een subsidie via de kmo-portefeuille (7 voor Advies, 9 voor Opleiding en 67 voor Technologieverkenning) en 48 bedrijven startten een project van kennisoverdracht met GTA-steun (Grondig Technologisch Advies). Daarnaast kregen 24 ondernemingen IWTsubsidies voor hun projecten via de O&O- en de kmo-instrumenten. Sirris hielp ook 54 verschillende Waalse ondernemingen om Chèques Technologiques te ontvangen. In totaal ging het om 74 dossiers, samen goed voor een totaal bedrag van 399.000 euro. Met de cheques kunnen de bedrijven 75 % van onze prestaties als kenniscentrum financieren. Het moedigt ze aan om sneller de eerste stappen naar innovatie te zetten. Bij de Brusselse ondernemingen kregen 13 Mistral-projecten regionale ondersteuning (11 voor de opmaak van een strategisch plan, 2 voor coaching bij het uitvoeren van strategische innovaties). Mistral is een dienst van Sirris die bedrijven helpt de juiste strategische technologiekeuze te maken via technologische coaching.

17

Regionale hoogpunten in 2010 Sirris is een federale organisatie met gemeenschappelijke doelstellingen waarin elke regionale afdeling haar eigen accenten legt, afhankelijk van de specifieke noden of van de aanwezige competentie.

18

Vlaanderen: Smart Coating Application Lab opent in Diepenbeek

Wallonië: Voorbereiding lancering Microfabrication Lab

Bedrijven helpen om de meest geschikte deklaag te kiezen en die ook concreet op hun product toe te passen is de missie van het Smart Coating Application Lab dat officieel op 30 september 2010 werd geopend in Diepenbeek. Meer dan 110 deelnemers woonden de opening bij. Het programma bood een evenwichtige mix van gerenommeerde coating-experts die de state of the art van coatings presenteerden en ondernemers die vertelden hoe coatings waarde hebben toegevoegd aan hun producten. Na de presentaties konden de deelnemers de infrastructuur van het Smart Coating Application Lab bezoeken.

In Seraing trof Sirris in 2010 de laatste voorbereidingen voor het Sirris Microfabrication Application Lab of SMALL. Bedrijven zullen er een beroep kunnen doen op onze expertise en uitgebreide infrastructuur voor microfabricatie. Microfabricatie opent voor heel wat bedrijven nieuwe mogelijkheden: geminiaturiseerde onderdelen, microgestructureerde oppervlakken, ingebedde microsensors enz. De focus van het lab ligt op Aerosol Jet Printing (AJP), micro-injection moulding en metrologie. Dankzij de locatie in het wetenschapspark van Seraing, kan SMALL ook optimaal gebruik maken van de synergie met een nabijgelegen netwerk van sterke partners in microfabricatie. De officiële opening van het lab is voorzien in het voorjaar van 2011.


Brussel: Omgaan met variabiliteit in software Voor veel softwareleveranciers is het personaliseren van software cruciaal om aan de wensen van hun klanten te voldoen. Maar personaliseren betekent ook een hoge graad van variabiliteit introduceren in het product. Dit vormt een grote engineeringuitdaging. Het Brusselse VariBru-project wil bedrijven leren omgaan met deze variabiliteit in hun software. Sinds 2007 heeft Sirris – samen met de universiteiten ULB, UCL en VUB – een groot onderzoeksproject rond variantenbeheer opgezet. Het project wordt ondersteund door Innoviris en het Brussels gewest.

In 2010 werd een verlenging van dit initiatief goedgekeurd met als doel het opstarten van een center of excellence in dit domein ten dienste van de bedrijven. Het moet de bedrijven ondersteunen om de verschillende varianten van hun softwarepakket efficiënt te beheren, hun product aan te passen aan klanten, markten, landen, wetgeving enz., en het beter te configureren.

19

Nationale en internationale partnerships Het is een resolute keuze van Sirris om te werken met nationale en internationale partners. Sirris heeft een uitgebreid netwerk van partners. Samen vormen we kennisclusters die een belangrijke meerwaarde bieden voor onze technologische industrie. Initiatieven in 2010 In 2010 startten we samen met bestaande of nieuwe partners opnieuw een aantal initiatieven op.

Agfa-Labs: nieuw platform voor open innovatie in materialen en deklagen Dankzij een partnership met Agfa kan Sirris Belgische bedrijven nog beter helpen bij innovaties met materialen en deklagen. Agfa’s Materials Technology Center is al jarenlang een toonaangevend onderzoekscentrum gespecialiseerd in multifunctionele materialen en deklagen voor industriële toepassingen. Sirris begeleidde Agfa bij de ontwikkeling van een marktgerichte technologiestrategie. Het resultaat is Agfa-Labs, een nieuw platform voor open innovatie. Vooral in natchemische coatings biedt Agfa een grote meerwaarde. De combinatie van het Sirris Smart Coating Application Lab en Agfa-Labs levert extra expertise op zodat we bedrijven een nog betere dienstverlening kunnen aanbieden: geavanceerd materiaalonderzoek, reverse engineering, troubleshooting en gezamenlijke ontwikkeling van nieuwe producten en functionele deklagen. 20


FMTC: samen de mechatronicasector sterker maken

Flanders’ Plasticvision: competentiepool voor kunststofverwerking

In 2010 verstevigden we onze banden met het FMTC, Flanders’ Mechatronics Technology Centre. We definieerden een gemeenschappelijke marktaanpak om de mechatronicasector een stevige concurrentiële voorsprong te geven. Daarbij maken we optimaal gebruik van synergieën. Onze leden krijgen ook toegang tot de diepgaande expertise van het FMTC. In dit kader werd het gezamenlijk project ECO-Mechatronics goedgekeurd door het IWT, als een van de eerste “VIS-trajecten” – een nieuw instrument van het IWT. Hierdoor zullen in een geïntegreerd traject bedrijven kunnen worden ondersteund door Sirris en FMTC om machines te bouwen met een lager energieverbruik, een hogere performantie en een beter gebruikscomfort.

In 2010 startte de werking van deze competentiepool, opgericht in 2009 door Sirris, federplast.be, VKC en enkele kunststofverwerkende bedrijven. Sirris werkte actief mee in deze eerste fase, onder andere door personeel van Sirris tijdelijk ter beschikking te stellen voor de uitbouw van het initiatief.

21

Industrieel onderzoek op internationaal niveau Sirris probeert de concurrentiepositie van de technologische industrie te versterken op verschillende manieren. We nemen zelf actief deel aan Europese projecten samen met onze bedrijven, we creëren visibiliteit in het buitenland en we zetten ons internationaal netwerk optimaal in om onze bedrijven vooruit te helpen. Dankzij Sirris konden heel wat bedrijven ook in 2010 opnieuw deelnemen aan Europese projecten. Enkele voorbeelden:

• CoolTool is een onderzoeksproject met verschillende Italiaanse en Belgische partners – waaronder Sirris – dat innovatieve koeloplossingen onderzoekt voor thermoplastische injectiematrijzen. Een betere koeling leidt tot kwalitatievere producten en efficiëntere productie.

• Sinds 1 juni 2010 neemt Sirris samen met 15 andere partners deel aan het Europese CLIP-project. CLIP staat voor ‘Conductive Low Cost Ink Project’ en 22

wil een reeks goedkopere geleidende drukinkten ontwikkelen waarmee kmo’s kunnen inspelen op het groeiende potentieel van gedrukte elektronica. Dankzij de AJP-infrastructuur (Aerosol Jet Printing) van Sirris kunnen elektronische circuits ook op flexibele en dunne oppervlakken worden gedrukt. Zelfs 3D-vormen behoren tot de mogelijkheden. Bedrijven winnen aan flexibiliteit en besparen op kosten. Onder andere in de media en de automobielsector heeft de techniek veel toepassingspotentieel.

• In het project Turncoat ontwikkelt Sirris temperatuursensoren voor slimme gereedschappen samen met vier Europese kmo’s en twee andere kenniscentra. Dit laat toe om productieprocessen efficiënter te laten verlopen, de levensduur van gereedschappen beter te benutten door een betere monitoring en afval tijdens het proces te reduceren.


• Sirris is ook partner van Woodlife, een driejarig Europees project opgestart in 2010 dat de toepassing onderzoekt van nanodeeltjes in houtbeschermingsproducten. Dankzij de nanodeeltjes kunnen waterachtige coatings worden ontwikkeld die de uv-werende eigenschappen van houtwerk verbeteren. Ook waterachtige kleefmiddelen die de mechanische weerstand vergroten, behoren tot de mogelijkheden. Het project wordt gecoördineerd door het Zweedse Ytkemiska Institutet AB in het kader van het 7de Kaderprogramma. Sirris fabriceert de nanopoeders en is nauw betrokken bij de synthese van nanodeeltjes, de functionalisering van het oppervlak en de karakterisatie en validatie van de oppervlakteveranderingen. De producten worden in ons karakterisatielabo ook getest op compatibiliteit met veiligheids- en risicovoorschriften.

• Samen met zeven andere Europese partners startte Sirris begin 2010 het project REACH voor polymeren op. Via dit project willen we de kennis versterken van de Europese industrie – en van de Belgische kmo’s in het bijzonder – over de Europese REACH-wetgeving voor polymeren. REACH wil de risico’s van chemische stoffen beperken door de registratie, evaluatie en autorisatie ervan vast te leggen. We reiken de kmo’s interactieve softwaretools aan om ze gemakkelijker door de verschillende REACH-processen te gidsen. Van inzicht in hun verplichtingen tot methodes voor tests, registratie en certificatie. De softwaretools houden daarbij ook rekening met de economische haalbaarheid voor de kmo’s.

23

•In 2010 startte ook het driejarige Europese Smarcos-project. Smarcos wil gebruikers van gelinkte embedded systemen helpen door de interusability van de systemen te verbeteren. Toestellen en diensten worden immers steeds vaker gecombineerd om nieuwe diensten te creëren, terwijl gebruikers zelf ook meer en meer een beroep doen op tal van applicaties die verbonden zijn met het web. Smarcos wil zorgen voor een betere communicatie tussen de verschillende platformen zodat de gebruiksvriendelijkheid erop vooruit gaat. Sirris neemt samen met de Belgische bedrijven Barco en Human Interface Group deel aan het project. Smarcos kadert binnen Artemis, een Europees ICT-technologieplatform voor onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten over embedded systemen.

24

• Het Europese ITEI (Innovation Technologies supporting the Execution of Innovation Projects) wil een raamwerk creëren om innovaties in software te ondersteunen. Naast Spaanse en Finse bedrijven en onderzoeksinstellingen, werken ook Sirris en vier Belgische bedrijven mee (IndieGroup, Mentis, Spikes en Steria). Sirris ontwikkelt verschillende diensten binnen dit project. Een concreet voorbeeld is het inzetten van online communities om engineering- en innovatieprocessen te ondersteunen. In dit kader werd het SinnoBok initiatief gelanceerd (Software Innovation Body of Knowledge), dat de kloof wil overbruggen tussen de state of the art in software-engineering en innovatiemanagement. Producenten van software-intensieve producten kunnen ook bij SinnoBoK.org terecht, een community of practice waar ze tips en ervaringen vinden van andere softwareproducenten over omgaan met innovatie in softwarebedrijven.


• eBest is een project dat focust op kleine bedrijven die diensten leveren aan verschillende industriële sectoren. Deze bedrijven vormen een sterke ruggengraat voor de Europese economie, maar worden sterk gehinderd door hun beperkte investeringscapaciteiten en het niet optimaal inzetten van ICT-tools. eBest wil daarom nieuwe samenwerkingsmodellen exploreren waarin ICTbedrijven hun krachten kunnen bundelen (ICT business eco systems). Sirris is één van de partners van dit project.

• In 2010 werd het Flexi-project afgesloten. Binnen Flexi hielpen een 40-tal partners mee aan de ontwikkeling van methodes en technologieën – gebaseerd op Agile-softwareontwikkeling - waarmee grote softwarebedrijven hun producten sneller naar de markt kunnen brengen. Sirris lag mee aan de oorsprong van dit project. Door de positieve resultaten van een zestigtal industriële experimenten mogen we het project terecht een succes noemen: een positieve impact op productinno-

vatie, snellere doorlooptijd voor nieuwe producten, een kortere integratietijd in grote softwareontwikkelingsprojecten enz. We publiceerden ook een boek, ontwikkelden nieuwe diensten en tools en leverden een relevante bijdrage aan belangrijke internationale standaarden.

PiCToR: Europese R&D toegankelijker maken voor kmo’s Voor heel wat kmo’s is de drempel om deel te nemen aan Europese projecten zeer groot. Daarom vervult Sirris een voortrekkersrol bij PiCToR, een cluster van Vlaamse ICT-ondernemingen, onderzoekscentra en overheidsorganisaties die kmo’s actief wil stimuleren om deel te nemen aan Europese R&Dprojecten. PiCToR helpt ze ook bij hun zoektocht naar interessante Europese programma’s, projecten en partners. 25

Van kennisoverdracht tot implementatie

• Onze diensten • Application Labs • Dossier Smart Coatings • Inspirerende events

Onze diensten Sirris coacht ondernemingen bij hun technologische innovaties. Van idee tot marktrijp product, van plan tot implementatie. Onze begeleiding kan alle mogelijke vormen aannemen. Van korte, individuele adviestrajecten tot gemeenschappelijke onderzoeksprojecten die over meerdere jaren lopen. Technological Advice

Shared R&D

Praktisch advies over producten, processen en technologieën Bedrijven worden dagelijks geconfronteerd met technische of operationele problemen waarvoor ze niet meteen een oplossing vinden. Sirris stelt een snelle diagnose van het probleem en zoekt naar een directe en praktische oplossing.

Samen met bedrijven technologische doorbraken realiseren Samen met ambitieuze industriële partners zet Sirris coöperatieve onderzoeksprojecten op rond doorbraaktechnologieën, zowel op nationale als internationale schaal. We brengen telkens een consortium van complementaire partners bijeen – bedrijven en kenniscentra – en delen de risico’s en kosten. De intellectuele eigendom blijft steeds binnen het consortium.

I

Innovation Projects Ontwikkeling van innovatie, van idee tot product Vaak hebben bedrijven wel een idee voor een technologische innovatie, maar weten ze niet precies hoe ze eraan moeten beginnen. Dan kunnen ze rekenen op Sirris om hun idee concreet te maken. Onze technologische experts begeleiden hen doorheen het volledige ontwikkelingstraject, van idee tot afgewerkt product. Via het Mistral-project helpt Sirris bedrijven ook om meer inzicht te krijgen in het technologieluik van hun bedrijfsstrategie. Zodat ze de juiste technologische strategiekeuze maken voor de toekomst van hun bedrijf.

Shared Capacity Hightech infrastructuur voor bedrijven Industriële bedrijven krijgen de volledige infrastructuur van Sirris ter beschikking. Zo kunnen ze snel nieuwe technologieën testen zonder zelf grote investeringen te moeten doen. Ze kunnen bij ons terecht voor korte tests, maar ook voor langere proefprojecten, alleen of met meerdere bedrijven. We zorgen voor begeleiding en opleiding en bewaken steeds de confidentialiteit en de intellectuele eigendom. In 2010 investeerden we ongeveer 1 miljoen euro in coatingapparatuur: een nieuw vacuümcoating-toestel van Hauzer en de opstart van een natchemisch coatinglab .


Knowledge Transfer Inzicht delen over trends in technologie en innovatie Bedrijven hebben vaak weinig tijd om op de hoogte te blijven van alle technologietrends en om marktopportuniteiten van dichtbij op te volgen. Daarom doet Sirris dat voor hen. We houden onze leden op de hoogte van al wat leeft rond technologie en innovatie via verschillende kanalen: nieuwsbrieven, technologische roadmaps, technology watch, seminaries, opleidingen en ons online technologieportaal Techniline. Daarnaast brengen we ze in contact met peers en experts via onze communities. Meerdere keren per jaar organiseren we ook events rond actuele thema’s die bedrijven een grote stap vooruit kunnen helpen (meer info hierover in het hoofdstuk Inspirerende Events).

Stijgende trend naar meer coaching Bedrijven doen meer en meer een beroep op ons voor een volledige coaching bij hun innovatietrajecten. Daardoor krijgen we meer impact op hun innovatiepad en kunnen we ze nog beter helpen hun concurrentievermogen te vergroten. Deze tendens toont enerzijds duidelijk aan dat bedrijven zich beter bewust worden van het strategische belang van technologische innovatie. Anderzijds bevestigt het de grotere visibiliteit van Sirris en bewijst het dat onze pro-actieve houding vruchten afwerpt. We challengen immers elke vraag vanuit de industrie en zoeken steeds naar de beste aanpak voor een duurzame groei van het bedrijf.

Van individuele dienstverlening

tot gemeenschappelijke onderzoeksprojecten

Technological Advice

Shared R&D

Praktisch antwoord op een concreet probleem

Innovation Projects

Realisaties van idee tot product

Services

Technologische ontwikkelingen met industriële partners

Knowledge Transfer

Shared Capacity

Inzicht in technologietrends

Toegang tot hightech infrastructuur

29

Application Labs Om een brug te slaan tussen toegepast onderzoek en industrieel applicaties heeft Sirris verschillende Application Labs opgestart. Bedrijven kunnen voortaan ook in de praktijk kennismaken met innovatieve concepten. Op verschillende locaties richt Sirris unieke industriële Application Labs op rond thema’s die de toekomst van de Belgische industrie bepalen. Bedrijven kunnen er ter plaatse de concrete toepassing van concepten uittesten, training volgen of advies vragen

Innovaties uittesten in een industriële omgeving Een Sirris Application Lab is heel wat meer dan een onderzoekslabo. Onze labs overbruggen de kloof tussen R&D en de markt. Bedrijven kunnen er hun innovatieve toepassingen onderzoeken, ontwikkelen en uittesten op industriële schaal voor ze de stap naar de markt zetten. Zo brengen we de concrete realisatie van innovaties weer een stap dichter bij de bedrijven zonder dat ze daarvoor zelf eerst grote investeringen moeten doen. Onze labs zijn toegankelijk voor elk bedrijf, van klein tot groot.

Hands-on begeleiding Onze experts staan klaar om de bedrijven te begeleiden waar nodig. En dat gaat heel wat verder dan louter informeren of sensibiliseren. We wisselen er concrete R&D-resultaten uit, geven praktisch advies en training en coachen hen bij complexere productontwikkelingen.

30

De toekomst van de Belgische industrie verzekeren De labs worden telkens opgezet rond thema’s die de komende jaren cruciaal zullen zijn voor de toekomst van onze bedrijven én die beantwoorden aan een collectieve uitdaging: • In 2009 werd het Sirris Leuven Composites Application Lab (SLC) opgericht samen met de K.U.Leuven. Dit thema kwam uitgebreid aan bod in ons vorig jaarverslag. • In 2010 openden we het Smart Coatings Application Lab in Diepenbeek. • Voor 2011 voorzien we de opening van het nieuwe Application Lab SMALL voor Microfabricatie in Luik. Dat dit thema’s zijn die leven bij onze klanten, blijkt telkens weer uit de grote bijval tijdens de openingsevenementen van de Application Labs en uit de vele projecten die samen met de bedrijven snel tot stand komen.


Smart Coating Application Lab: centraal aanspreekpunt voor coatings In 2010 ging alle aandacht naar ons gloednieuwe labo voor hybride en multifunctionele deklagen in Diepenbeek. Bedrijven kunnen er een innovatieve en hoogwaardige deklaag laten aanbrengen op praktisch elk type materiaal of substraat. We helpen hen bij de keuze van de meest geschikte coating voor hun specifieke toepassing, passen bestaande coatings aan of creëren coatings op maat. Daardoor helpen we bedrijven nieuwe producten te ontwikkelen of een belangrijke meerwaarde toe te voegen aan bestaande: verbeterde eigenschappen, een nieuwe look, totaal nieuwe functionaliteiten of zelfs coatings die veranderen naargelang hun omgeving. Het Application Lab richt zich niet louter tot bedrijven die zelf coatingprocessen toepassen. Ook fabrikanten van eindproducten testen er steeds meer hun producten in combinatie met een coating, zoals stalen huishoudaccessoires met een anti-fingerprint coating of innovatieve verpakkingen voor cosmetica.

9%

8%

16%

5%

5%

32%

25% n tribologisch (krasvastheid...) n a dhesie (meestal anti-) na ppearance/optisch n anti-corrosie na nti-statisch n UV-bescherming n transparantie (VIS, IR...)

Sirris investeerde ongeveer 1 miljoen euro in de allernieuwste coatingmachine van Hauzer. Deze machine is wereldwijd uniek door de combinatie van verschillende vacuümcoating-technieken in één toestel: HIPIMS (High Power Impulse Magnetron Sputtering), magnetron-sputtering, PECVD enz. Deze mogelijkheden sluiten perfect aan bij de actuele markttrends rond multifunctionele oppervlakken. Daarnaast startten we ook een natchemisch coatinglab op dat multifunctionele coatings mogelijk maakt via natchemische processen.

31

Dossier Smart Coating Autoruiten die water afstoten, pannen met een antikleeflaag die bestand zijn tegen hoge temperaturen, zelfreinigende beglazing, superisolerende folies enz. Het zijn maar enkele van de vele voorbeelden die aantonen dat Smart Coatings veel potentieel hebben voor toepassing in het dagelijks leven. En met de opkomst van de hybride coatings zal hun belang de komende jaren alleen maar toenemen.

Grote toegevoegde waarde voor producten en materialen

Coatings met nieuwe of verbeterde functies

Producten en materialen moeten vaak aan heel wat functionele eisen voldoen. Een aantal van die eisen is inherent verbonden met het basismateriaal van het product. Denk maar aan structurele eigenschappen zoals sterkte en vervormbaarheid. Andere eisen hebben vooral betrekking op het oppervlak van het product, zoals krasvastheid, corrosievastheid enz. Een oppervlaktebehandeling zoals coaten opent hier heel wat mogelijkheden. • Deklagen (anorganisch of organisch) met nuttige functionaliteiten • Hybride deklagen (combinatie van organisch én anorganisch) • Intelligente deklagen die bestaande producten ‘slimmer’ maken

Dankzij anorganische of organische coatings krijgen producten heel wat nieuwe of verbeterde nuttige functionaliteiten. Denk maar aan de vele mogelijkheden van easy-to-clean oppervlakken voor glas, metaal, hout, plastics enz. Zo zorgt een hydrofobe coating op autoruiten ervoor dat water meteen in grote druppels naar beneden glijdt. Water- en olie-afstotende coatings weren dan weer graffiti van gevels. De verf of inkt kan zich niet op de coating hechten en druppelt gewoon naar beneden.

Deze deklagen of Smart Coatings vormen een enorme toegevoegde waarde voor producten of materialen.

32

Het groeiend potentieel van hybride coatings Momenteel zijn vooral de hybride coatings sterk in ontwikkeling. Ze integreren organische en anorganische materialen in één coating en combineren daardoor de voordelen van beide: •D e organische polymeren zorgen ervoor dat de coating gemakkelijk aan te brengen is. •D e anorganische materialen voegen mechanische en thermische eigenschappen toe aan het hybride materiaal (hoge hardheid, goede slijtvastheid, bescherming tegen hoge temperaturen enz.).


Op die manier kan één coating verschillende eigenschappen of functionaliteiten toevoegen aan een product: hydrofoob, hydrofiel, chemisch stabiel, biocompatibel, optische en elektronische eigenschappen enz. Een minpuntje van hybride coatings is dat de eigenschappen van de anorganische deeltjes minder nauwkeurig te definiëren zijn dan bij een zuiver anorganische coating. Voor hoogwaardige toepassingen met heel strenge eisen zijn andere coatings dus meer aangewezen. Anderzijds brengen de hybride coatings door hun gemakkelijke verwerkbaarheid en het ruime scala aan eigenschappen het gebruik van Smart Coatings wel binnen het bereik van vele bedrijven die hun product willen differentiëren. En dat is een niet te onderschatten troef.

Intelligente coatings maken producten slimmer Dankzij coatings kunnen producten dus worden voorzien van heel wat functionaliteiten. Sterker nog, met intelligente coatings kunnen ze ook zelf reageren op veranderingen in hun omgeving. Momenteel worden verschillende toepassingen met intelligente coatings onderzocht of zelfs gecommercialiseerd: • Zelfreinigende coatings op architectuurglas De coating bestaat uit een dun laagje titaandioxide dat geactiveerd wordt door zonlicht. Het titaandioxide vormt een katalysator voor een versnelde afbraak van organische vuildeeltjes op het glas en helpt zo het glas te reinigen. • Antibacteriële coatings Deze coating werkt op dezelfde basis

als de zelfreinigende coating, maar dan ook zonder zonlicht. Additionele zilverpartikels zorgen ervoor dat schimmels en bacteriën bijvoorbeeld ook in ziekenhuistoepassingen worden gedood. •C oatings als temperatuursensor Voor de coating worden materialen gebruikt waarvan de elektrische weerstand wijzigt bij veranderende temperatuur. Dergelijke coatings maken het bijvoorbeeld mogelijk om te monitoren wanneer de temperatuur van gereedschap te hoog oploopt. •C oatings als druksensor Deze coating opent mogelijkheden om de krachten te bewaken die inspelen op tandwielen en lagers.

Een coatingtechniek voor elke toepassing Heel wat coatings worden aangebracht met de vacuümtechniek, een zogenaamd droge techniek waarbij in een vacuümkamer het coatingmateriaal neerslaat op het te coaten product. Bekende voorbeelden zijn PVD (physical vapour deposition), CVD (chemical vapour deposition) en PACVD (plasma assisted chemical vapour deposition). Die technieken zijn intussen goed ingeburgerd en zijn ideaal voor hoogwaardige toepassingen waarbij de eisen zeer strikt gedefinieerd zijn: zeer harde coatings met een hoge slijtvastheid of met speciale optische en elektrische eigenschappen. Hybride coatings kunnen dankzij de aanwezigheid van de anorganische deeltjes ook worden aangebracht met natte coatingtechnieken. Daarbij wordt een zogeheten precursorstof - met de anorganische en organische bestanddelen - in een oplossing gebracht zodat het coaten kan gebeuren met klassieke spuitprocessen of via dompel- of rolcoaten. Dat is veel eenvoudiger en goedkoper dan de vacuumtechnieken en de producent kan gemakkelijk allerlei anorganische deeltjes toevoegen die voor specifieke “slimme functies” zorgen.

33

Inspirerende events Eén van de doelstellingen van Sirris is de drempel naar innovatie te verlagen. Dat doen we door bedrijven bewust te maken van het belang van innovatie om competitief te blijven en door ze op de mogelijkheden voor hun bedrijf te wijzen. Zo willen we ze doen nadenken over de rol van innovatie voor hun toekomst. Meerdere keren per jaar organiseren we daarom events rond actuele thema’s die bedrijven een grote stap vooruit kunnen helpen.

industrial technologies 2010

integrating nano, materials and production

Mede-organisator van Industrial Technologies 2010 Op 7, 8 en 9 september 2010 vond in het Brusselse Tour&Taxis ‘Industrial Technologies’ plaats, een belangrijke Europese conferentie rond nanotechnologieën en -wetenschappen, materialen en nieuwe productietechnologieën (NMP). De conferentie kon op heel wat interesse rekenen. Er waren bijna 1.000 deelnemers. Het initiatief situeerde

34

zich binnen het 7de kaderprogramma voor onderzoek en technologische ontwikkeling (KP7) en ging uit van de Europese Commissie. Sirris was één van de vier organistoren van de conferentie. Op het programma stonden seminaries van sprekers en experts op wereldniveau, een beurs met de belangrijkste spelers op het vlak van NMP en bezoeken aan enkele innovatieve bedrijven. Met dit initiatief heeft Sirris zijn steentje bijgedragen

om de mogelijkheden van NMP tot bij de Belgische industrie te brengen. En tegelijk hebben we onze innovatieve bedrijven in de internationale kijker geplaatst.


Earn Money with ICT 2010: Understanding the game change

Metal Strikes Back Trilogy, part 3: Rapid Manufacturing in metal

Op 25 september 2010 lanceerde Sirris in Gent voor de tweede maal een workshop rond ICT en software. Wereldwijd blijven software en ICT voor bedrijven dé dominante ingrediënten voor toekomstgerichte innovaties. Ervaring leert dat het beheersen van dergelijke innovaties geen evidentie is. Naast het voortdurend verbeteren en aanpassen van bestaande producten en diensten, eist de snelevoluerende ICT-markt meer fundamentele en radicale veranderingen. Tijdens de workshop stonden de disruptieve transformaties (of game changes) die de ICT-wereld zowel in BtoB als in BtoC dooreenschudden centraal.

Sirris startte in 2009 met een trilogie rond innovatieve productietechnieken voor metalen. We willen aantonen dat de huidige metalen klaar zijn voor toepassingen waar kunststoffen tot nu toe de logische keuze vormden. Na de eerste sessies rond thixomoulding en metaalspuitgieten, volgde in 2010 de laatste sessie rond Rapid Manufacturing voor metalen. Enkele belangrijke spelers in dit domein lichtten de voornaamste technieken voor Rapid Manufacturing toe: laser melting, 3D printing metal, lasercladding en electron beam melting. Deze technieken openen heel wat mogelijkheden in uiteenlopende industrietakken: van ruimtevaart over motorsport tot biomedische implantaten en tandheelkunde. Dankzij Rapid Manufacturing kunnen uiterst complexe geometrieën en lichtgewicht metalen componenten worden geproduceerd: interne kanalen, rasterstructuren, functionally graded materials, structuren met een gecontroleerde porositeit enz. 35

ITM Awards 2010: focus op 3D-technologieën Sirris is elk jaar technologiepartner van de ITM Awards. Met deze awards beloont Roularta Professional best practices in de domeinen Manufacturing, Process en Logistics. In 2010 stond het thema 3D-technologieën in de kijker. Sirris toonde alvast een mooi staaltje van het potentieel door de trofee te vervaardigen met innovatieve 3Dtechnieken: electron beam melting met titanium en 3D-printing met polymeren.

De volgende winnaars mochten in Kinepolis Brussel een exemplaar van de hoogtechnologische trofee in ontvangst nemen: Ludy Machinery (Manufacturing), Akwadok (Process) en DuPont de Nemours (Logistics). Fuji Oil Europe kreeg de ‘Best Patented Innovation’ (BPI) Award, een gezamenlijk initiatief van Sirris en Roularta Professional om bedrijven te stimuleren hun innovaties te beschermen.

Wegwijs in online communities: toegevoegde waarde creëren in een bedrijfscontext

partners op verschillende locaties. Het is ook een krachtig middel om het innovatievermogen van bedrijven te stroomlijnen en te versterken: ideeën capteren, toetsen of uitwisselen, open innovatie stimuleren, mensen samenbrengen in de verschillende stadia van productontwikkeling en engineering enz. Voorlopers in dit domein deelden hun ervaring met de deelnemers. Die konden door de praktische cases al snel de mogelijkheden voor hun eigen bedrijf inschatten.

Samen met Agoria lanceerde Sirris in het voorjaar van 2010 drie seminaries rond het gebruik en de toegevoegde waarde van online communities en social media in een bedrijfscontext. Online communities kunnen de efficiëntie van projecten sterk verhogen, zeker als het gaat om projecten met meerdere 36


Innovate 2010: Een blik vooruit op Open Incubation, Digital Factory en Software innovation Jaarlijks organiseert Sirris een interactief evenement rond drie technologische thema’s die de daaropvolgende drie jaar cruciaal zullen zijn voor de industrie. Tijdens Innovate 2010 waren dat Open Incubation, Digital Factory en Software innovation. Keynotesprekers van Procter & Gamble, Material-

ise, KULeuven, Umicore, Creax, Inno. com en FIB Belgium deelden hun visie en ervaring rond deze thema’s. Na de presentaties gingen de aanwezigen tijdens interactieve Open-Space-sessies in kleine werkgroepen zelf aan de slag rond de drie thema’s. Nadien konden ze nog volop netwerken met andere professionals of met één van de vele aanwezige experts. Dankzij Innovate 2010 staan de deelnemende bedrijven alweer een stap dichter bij het invoeren van technologische innovaties.

37

Enkele concrete resultaten bij klanten

De Clercq Solutions ontwikkelt softwareplatform met oog voor noden van de toekomst De Clercq Solutions implementeert en integreert softwareoplossingen voor MES (Manufacturing Execution), WMS (Warehouse Management) en T&A (Time & Attendance). Deze systemen worden gebruikt voor opvolging en optimalisatie van productie, logistiek en personeel (tijden jobregistratie) in bedrijven. De oplossingen zijn gebaseerd op het eigen Objective-softwareplatform dat toelaat om efficiënt en flexibel in te spelen op de specifieke situatie van een klant. De Clercq Solutions wil het Objective40

softwareplatform verder ontwikkelen naar de toekomstige noden van een aantal sleutelsectoren. Hierbij moet er over gewaakt worden dat de complexiteit van het softwareplatform naar onderhoud en klantcustomisatie toe beperkt blijft. In dit kader heeft Sirris De Clercq Solutions bijgestaan in het proces van nieuwe productreleases voor het Objective-platform. Hiervoor werden er keuzes gemaakt in de ontwikkelingsthema’s en werd een proces geïnstalleerd om de selectie van deze ontwikkelingsthema’s en de gerelateerde features voor elke release te bepalen. De doelstelling is dat dit proces ook gebruikt wordt als communicatiekanaal tussen account-management, productmanagement en ontwikkeling binnen het bedrijf.

Basalte verandert van productietechniek als antwoord op marktgroei Basalte is een kleine onderneming, gespecialiseerd in het ontwerp en de productie van hightech schakelaars voor domotica. Tot voor kort produceerde ze stukken in kleine series en werden de kunststof kasten bewerkt. Toen explodeerde de vraag en het bedrijf zag zich genoodzaakt over te stappen op een meer economische fabricage-techniek voor grote series. Basalte wilde de stukken spuitgieten in plaats van vormen en deed hiervoor een beroep op de expertise van Sirris. Sirris veranderde het design van de stukken om ze te kunnen spuitgieten en raadde het gebruik van een ander materiaal aan,

Concrete resultaten bij klanten

dat beter geschikt was voor de nieuwe verwerkingstechniek. De toepassing van een nieuwe techniek bood bovendien de mogelijkheid om heel wat bijkomende functies te integreren, zoals het graveren van een logo, pictogrammen voor de montage, een fabricagedatum, verbindingselementen, … De assemblage van de delen van de kast gebeurt voortaan door ze in elkaar te klikken in plaats van te schroeven of in elkaar te passen. De kast is ook stijver dan voordien, wat het vertrouwen van de gebruikers vergroot. Toen de stukken werden bewerkt, waren er soms tolerantieproblemen. Die zijn nu van de baan, want bij spuitgieten is de kwaliteit van de stukken constant. Sirris produceerde prototypes om het nieuwe design van de schakelaar te valideren, ontwikkelde een proefvorm en spuitgiette een preserie stukken. Dankzij de 2D- en 3Dplannen die na deze proeven werden opgesteld, kon Basalte de productie van de nieuwe

kast starten. Intussen heeft het bedrijf samen met Sirris al een nieuwe versie van de schakelaar ontwikkeld. De ervaring met kunststof spuiten die Basalte dankzij deze eerste concrete realisatie heeft opgedaan, stelt het bedrijf in staat andere innovatieprojecten in samenwerking met Sirris op te zetten.

CE+T Technics vernieuwt deurtelefoon

CE+T Technics heeft een nieuwe deurtelefoon ontworpen: de ‘EDOLink Tel’-deuropener. Om de originaliteit van het concept kracht bij te zetten, wou het bedrijf de behuizing een nieuwe vorm geven. Terwijl klassieke deurtelefoons doorgaans bestaan uit geassembleerde ge-ëxtrudeerde profielen, wilde CE+T Technics zijn product

een complexere 3D-vorm geven. Gezien dit met spuitgieten kan, deed het bedrijf een beroep op MAG&AL Technologies en Sirris om de haalbaarheid van thixomoulding (spuitgieten in halfvaste fase) van magnesium te bestuderen. Om de technologie rendabel te maken, moesten in dezelfde matrijs zes heel verschillende stukken tegelijk worden gespuitgiet. Een dergelijke matrijs balanceren met het oog op een correcte vulling van de vele caviteiten is een bijzonder precies werk. Het spuitgieten werd gesimuleerd met de Experto Viewcast-software. Nadat alles precies was afgesteld, werd een preserie gespuitgiet om de assemblage van de elementen te controleren. Vervolgens werd een reeks van 1.000 sets gespuitgiet. Vandaag commercialiseert CE+T Technics deze modulaire behuizing in zijn technisch ontwerp en toepassingen. In combinatie met een telefooncentrale is het mogelijk te communiceren met een bezoeker via een telefoon binnenshuis of buiten. 41

Coatings van Surtechno op matrijzen verbeteren de productie van kunststof bumpers Tijdens de productie van autobumpers uit polypropyleen kan er bij het spuitgieten onvoldoende vloei van de kunststof optreden, wat leidt tot golvingen op het bumperoppervlak. Kunststof dat lokaal aan het matrijsoppervlak blijft kleven zorgt bij het ontvormen voor een tweede, veel voorkomende oppervlaktefout. Surtechno uit Overpelt ontwikkelde voor deze problematiek een nieuw type oppervlaktebehandeling. Deze bestaat uit een combinatie van microstralen van het matrijsoppervlak en het vervolgens aanbrengen van een WS2coating (wolfraamsulfide). In samenwerking met

42

Sirris stelde het bedrijf het proces op punt en werden een aantal eigenschappen opgemeten. Het microstralen zorgt voor een gepaste textuur en verbeterde oppervlaktekwaliteit, terwijl de ultradunne coating voor een verlaagde wrijving zorgt. Oppervlakte-energiemetingen tonen aan dat er een goede bevochtiging optreedt en dat er weinig neiging is om bindingen met tegenmaterialen te vormen. De optimale textuur, verlaagde wrijving, het verdichte oppervlak en antikleefkarakter van de coating zorgen voor een opmerkelijke verbetering tijdens het spuitgieten van de bumpers. Er trad een verbeterde vloei op, kortere cyclustijden en een verbeterde oppervlaktekwaliteit van de bumpers. Samen met de spuit-gieter ontwikkelde Surtechno een matrijsoppervlak op maat, waarbij een viertal Surcolube-coatingtypes werden ingezet. Op de kernzijde werd vooral gestreefd naar een verbeterde vloei en minder aankleven, terwijl op de matrijszijde ook een

satijnafwerking van het bumperoppervlak gevraagd werd. Hierdoor kon men een betere hechting bereiken van de laklagen die achteraf werden aangebracht. De coating is vrij zacht, maar houdt het toch een groot aantal spuitcycli vol. Dit wijst op een zeer goede vloei van het materiaal, wat in combinatie met het verminderde aankleven de WS2-coating optimaal kan doen werken. Bovendien kan dit type coatings in een breed temperatuurgebied ingezet worden en is niet-toxisch. De praktijkresultaten stemden goed overeen met ontvormingstesten bij Sirris. Bij spuitgieten van hetzelfde polypropyleen kon in een labospuitgietmachine worden vastgesteld dat de ontvormingskrachten sterk daalden in functie van de soort Surcolubebehandeling. Diverse van deze coatingtypes werden op de bumpermatrijs aangebracht. Momenteel wordt de behandeling ook voor andere matrijstoepassingen voor kunststofverwerking ingezet.


Lancer Hosting positioneert zich als SaaS-hostingdienstverlener Lancer Hosting biedt hostingdiensten aan bedrijven. Sinds 2008 biedt het onder andere datamanagement aan zijn klanten aan via twee aparte datacenters in Lille en Zoersel. Lancer Hosting wil eveneens B2B SaaS-applications (Software as a Serviceprogramma’s voor bedrijven) hosten voor softwareontwikkelaars die zich via het hostingplatform kunnen richten naar ondernemingen. Op deze manier wil het bedrijf inspelen op de internationale groeiende trend van hosted- of ‘cloud’-B2B-Point Solutions voor specifieke bedrijfsnoden rond software. Sirris begeleidde Lancer Hosting in een stra-

tegisch project om zich in deze context te positioneren als SaaShostingdienstverlener. Hiervoor werd gezamenlijk een plan opgesteld dat zowel de nodige technologische ontwikkelingen en vermarkting naar locale bedrijven, als de identificatie van opstartpartners in kaart brengt.

Think Wize verhoogt schaalbaarheid van activiteiten door meer product georiënteerd softwareaanbod Think Wize is een Gentse softwareontwikkelaar die op maat oplossingen bouwt voor bedrijven uit verschillende sectoren. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een aantal herbruikbare technolo-

gie- en bedrijfsprocescomponenten. Think Wize wil de schaalbaarheid van zijn activiteiten verder verhogen door een transitie naar meer product georiënteerd softwareaanbod. Gezien de ervaring binnen het bedrijf met verschillende softwaretechnologieën en met verschillende bedrijfsprocessen is hiervoor een rijk p allet aan mogelijkheden voorhanden. Sirris begeleidde Think Wize in het selectieproces van de meest relevante pistes. Op basis van een shortlist, werd de customer-development-methodologie van Steve Blank toegepast, om een concreet softwarepro-duct uit te werken op het vlak van klantensegment, aanbodsspecificaties en businessmodel. Tevens werd het bedrijf begeleid in de organisatorische aanpassingen die hiermee gepaard gaan.

43

ADB ontwerpt nieuwe ledverlichting voor luchthavenbebakening ADB is wereldwijd markt-leider voor systemen voor luchthavenbebakening. Om zijn marktpositie te behouden moet het bedrijf innovatief zijn en componenten en toestellen ontwerpen die steeds performanter en compacter zijn. Dit houdt in dat de afkoelingssystemen voor de elektro-nica efficiënter moeten worden. Daarom ontwikkelde het een nieuw led-verlichtingsysteem waarin de dioden op een printplaat worden gemonteerd, die in contact staat met een grote radiator. Deze zijn samen op een aluminium frame bevestigd. Leds geven veel warmte af en de thermische dissipatie moet absoluut toereikend zijn om een voldoende lange levensduur van de leds te garanderen. 44

ADB deed een beroep op Sirris om het ontwerp van het systeem vanuit thermisch oogpunt te valideren. Sirris ontwikkelde voor de thermische simulatiesoftware Flotherm een vereenvoudigd geometriemodel dat niettemin representatief was voor de warmtetransfers van het door ADB voorgestelde ontwerp. Dit referentiemodel werd vervolgens geoptimaliseerd rekening houdend met de aanvaardbare volumes wat het design van de koelvinnen (heat sinks) betreft: de grootte, het aantal en het ontwerp van de ribben. Het model werd onder verschillende milieuen klimaatcondities gevalideerd. De resultaten werden geleverd in de vorm van waarden van de werktemperatuur op de kritieke punten (verbindingen, printplaten, koelvinnen) en de thermische cartografie van het hele model. ADB beschikt nu over de nodige gegevens om de afkoeling van de leds te optimaliseren. De onderneming kon tegelijk kennis

verwerven in thermisch beheer, wat bij een volgend innovatieproject nuttig kan zijn.

Greenskin DVMH ontwikkelt nieuw concept voor groendaken

Een groendak is niet alleen esthetisch, maar beschermt tegen veroudering en brand, isoleert het gebouw, is geluiddempend en heeft een positieve invloed op het milieu, zodanig zelfs dat stedenbouwkundige reglementeringen ze meer en meer voorschrijven. Om tegemoet te komen aan deze vraag ontwikkelde het Brusselse bedrijf Greenskin DVMH een industrialiseerbare oplossing in de vorm van een modulair, gestan-daardiseerd en vooraf geassembleerd systeem, toepasbaar op nieuwe en bestaande gebouwen. Het bestaat uit boxen, een zwevende bodem en verstelbare poten. Het bedrijf deed


een beroep op Sirris voor het 3D-ontwerp van de box, de realisatie van prototypes en de fabricage van een preserie. Bij het ontwerp werd rekening gehouden met functionele eisen: onderling verwisselbare mo-dules die gemakkelijk te plaatsen zijn, de toevoeging van extra elementen mogelijk maken en die geen beletsel vormen voor de installatie van zonnepanelen en de doorvoer van kabels, buisleidingen, ... Daarnaast werd ook een analyse gemaakt van de beperkingen inzake fabricage, kosten, assemblage en transport. Het materiaal werd geïdentificeerd en door simulatie kon de gietbaarheid van de stukken worden nagegaan, de spuitgietparameters en de keuze van het voedingssysteem en de benodigde pers geoptimaliseerd. Op basis van dit ontwerp realiseerde Sirris een eerste prototype door sintering van polyamide. Er waren twee stukken nodig om de assemblage van de boxen te kunnen evalueren. Na optimalisatie van

de bevestiging werd een preserie stukken met vacuümgieten van polyurethaan (zeer vergelijkbaar met het uiteindelijke materiaal) gerealiseerd. Het systeem werd ontwikkeld in samenwerking met het WTCB, dat het in zijn laboratoria heeft getest en gevalideerd. Greenskin DVMH heeft voor zijn groendakconcept al een Europees octrooi en momenteel loopt een aanvraag voor een wereldoctrooi. Het bedrijf beschikt over enkele gegoten stukken voor prospectiebezoeken aan potentiële klanten. Sirris heeft ook een kost-prijsstudie gemaakt en het bedrijf begeleid bij het zoeken van een industriële partner.

Harol verkort de doorlooptijd met Quick Response Manufacturing Familiebedrijf Harol Consyst groeide op 60 jaar tijd uit van een kleine schrijnwerkerij tot één van Europa’s meest toonaangevende zonwering- en poortenfabrikanten. De producten van Harol zijn in grote mate seizoensgebonden: tijdens de lente- en zomermaanden draait de productie op volle toeren. Het aanbod bestaat voornamelijk uit klantspecifieke producten die maketo-order worden geproduceerd. Dit houdt in dat er quasi geen afgewerkte componenten of producten op voorraad gehouden worden. Het ruime aanbod en de seizoensschommelingen resulteerden in een grote complexiteit en variabiliteit van de orderstromen op de productievloer, wat aanleiding gaf tot lange doorlooptijden 45

en een te lage leverbetrouwbaarheid. Tien jaar geleden startte Harol daarom met een lean-manufacturingtraject. De productie en productieaansturing werden geoptimaliseerd, maar ondanks deze inspanningen bleef Harol kampen met sterk variabele doorlooptijden en heel wat hectiek op de werkvloer. Om deze problemen te verhelpen, besloot Harol om met de hulp van Sirris te starten met de implementatie van Quick Response Manufacturing. Deze strategie omvat een uitgebreide set van best practices om de doorlooptijd te reduceren. De best practices zijn specifiek gericht op bedrijven die een groot aantal varianten in beperkte volumes produceren. Hierdoor voldeed de QRM-benadering beter dan de lean-filosofie aan de noden van Harol. Harol was zo het het eerste Belgische productiebedrijf dat hierop overschakelt. Sirris en Harol verlegden ook de state-of-the-art door een nieuwe best practice te ontwikkelen: het zelfsturende aansturingssysteem 46

’POLWIP’, dat toelaat orders ongezien snel en vlot door de productie te loodsen. POLWIP is een sterk visueel systeem, gebaseerd op kleurcodes, dat ook de retourstromen van de lege transportkarren coördineert. Harol startte met de implementatie van de QRM-strategie binnen de productgroep ‘knikarmschermen’ en breidt die nu verder uit naar de andere productgroepen. De doorlooptijden hebben zich gehalveerd en zijn nu zeer goed voorspelbaar.

Polyvision ontwikkelde het duurzame, interactieve whiteboard eno Sinds 1971 produceert het Genkse Polyvison geëmailleerd plaatstaal in een continu coilcoatproces.

Dit basisproduct ‘ceramicsteel’ wordt onder meer gebruikt als schrijfoppervlak voor witte schrijfborden en krijtborden. Polyvision wilde het concept van schrijfborden een niveau hoger nemen en ontwikkelde eno. Dit interactieve whiteboard heeft een oppervlak gebaseerd op ‘e3 environmental ceramicsteel’. Dankzij deze coating is het bord bijzonder duurzaam, droog afveegbaar en magnetisch. Hierdoor is het multifunctioneel, waarmee het zich onderscheidt van alle andere interactieve whiteboards. Het geëmailleerde schrijfoppervlak maakt gebruik van de Anoto-technologie: een gecodeerd puntjespatroon wordt via zeefdruk op het oppervlak aangebracht en ingebrand. Op deze manier ontstaat een onverslijtbare en voor het blote oog vrijwel onzichtbare print die het mogelijk maakt om via een digitale pen de positie van de pen draadloos via bluetooth door te sturen naar een computer. Dankzij het gebruik van


de innovatieve deklaag is eno bovendien milieuvriendelijk en heeft een vrijwel onbeperkte levensduur. Het e3 environmental ceramicsteel dat gebruikt werd in het innovatieve bord maakte van Polyvision het eerste Europese bedrijf met een product dat ‘Cradleto-Cradle’ gecertificeerd is. Polyvision heeft op eno een octrooi genomen en werkte in het ontwikkelingstraject samen met universiteiten en onderzoeksinstellingen, waaronder Sirris.

Melk van hogere kwaliteit dankzij Unisensor Unisensor uit Wandre ontwikkelt en produceert diagnose- en detectie-instrumenten om contaminaties in voedingswaren mee op te sporen. Het bedrijf verkoopt ook teststrookjes om antibioticaresten in melk te detecteren. Deze

metingen gebeuren doorgaans manueel en in situ, maar bieden geen absolute zekerheid over de tijd die verstreken is tussen de vereiste opwarming van de vloeistof ter voorbereiding van de test en de feitelijke onderdompeling van het teststrookje. Om het risico op afwijkingen te minimaliseren, consulteerde het bedrijf Sirris. Het doel was de ontwikkeling van een gebruiksvriendelijk, robuust en goedkoop systeem - compatibel met de moderne opwarmingssystemen, waarmee de vloeistofstalen automatisch kunnen worden gecontroleerd via sticks die reageren op het te detecteren product. Sirris ontwikkelde een elektronische kaart die de uitgewisselde signalen tussen een verwarmingselement en het nieuwe meettoestel verwerkt. Deze signalen activeren een elektromagneet, die de onderdompeling van de stick in de vloeistofstalen toelaat of tegenhoudt, en dit gedurende de vooraf ingestelde tijd. De teststrookjes blijven de hele tijd zichtbaar, maar

kunnen uitsluitend op geprogrammeerde en gecontroleerde wijze in de stalen worden gedompeld. Hiervoor maakte het een 3D CAD-ontwerp van alle systeemcomponenten en hun individuele opbouw, waarna aan de hand daarvan met polyamidesintering een eerste prototype kon worden gemaakt om het gekozen concept te valideren. Na verbeteringen werd nog een tweede prototype gemaakt om de functionaliteiten van het apparaat verder te verfijnen. Na twee maanden al kon Unisensor zijn nieuw diagnoseinstrument presenteren op een vakbeurs in Australië en polsen naar belangstelling vanuit de markt. Sirris realiseerde daarop een reëel prototype uit gezandstraald aluminium en stelde een uitgebreid dossier op waarmee Unisensor op zoek kon naar een partner voor productie en verdere productieoptimalisatie.

47

Van der Velden Beton innoveert nieuwe kunststof vloeren Van der Velden Beton is gespecialiseerd in het produceren van betonnen vloerelementen voor veestallen, waaronder betonnen roosters die de uitwerpselen van de dieren laten doorvallen in kelders onder de stallen. De kmo wilde snel reageren op de nieuwe wetgevingen rond het ontsnappen van ammoniak- en methaangassen uit kelders die uitwerpselen opvangen en zijn producten aanpassen. Het bedrijf bedacht een technische oplossing die niet alleen gebruik maakt van een betonnen constructie, maar ook elastomeer componenten in de vloer integreert. Aangezien het bedrijf hierover geen kennis in huis had, deed het een beroep op Sirris. De mechanische en materiaaltechnische eisen aan het nieuwe product waren niet 48

minimaal. Mechanisch gezien moest een elastomeer component ontwikkeld worden die de zware belastingen van vee en tractoren kon weerstaan. Daarom moest er gezocht worden naar een oplossing die de mechanische belasting op de betonnen componenten overgebracht. Het geschikte materiaal moest een elastomeer zijn met een goede chemische resistentie tegen ammoniak, methaan en detergenten èn bestand tegen extreme negatieve temperaturen tot -30 °C voor afzetmarkten met strenge winters, zoals Polen en Canada. Voeling met de markt maakte duidelijk dat de levensverwachting van dit nieuwe product toch 10 jaar is, waar de rest van de betonnen vloer al gauw 30 tot 35 jaar moet functioneren zonder kwaliteitsvermindering. Sirris hielp bij de verdere uitwerking van het bestaande concept en stelde, gelinkt aan dit concept, ook een nieuw materiaal voor dat voldeed aan de vele eisen. Concreet kozen de kunststoffenexperts bij Sirris voor rubber, omdat dit de verschillende

mechanische en chemische eisen aan het product combineert. Na de materiaalkeuze werden ook nog uitgebreide mechanische eindige-elementenanalyses uitgevoerd om de betrouwbaarheid te bevestigen en de exacte dimensionering vast te leggen. Vandaag beschikt Van der Velden Beton over een eerste elastomeer product dat het uitgebreide gamma betonproducten aanvult. Het opent de mogelijkheid om nog beter te beantwoorden aan de vraag van deze specifieke markt en zich te onderscheiden van concurrenten.

Agfa-Labs biedt toegang tot top materiaalexpertise aan derden aan Agfa’s Materials Technology Center is al jarenlang een toonaangevend onderzoekscentrum voor ontwerp, optimalisatie, formulering en depositie van multifunctionele materialen en deklagen


voor industriële toepassingen. Tot voor kort gebeurde al het onderzoek in dit lab exclusief voor Agfa Graphics, Agfa Healthcare en Agfa Materials. Het Materials Technology Center wilde zijn expertise in materiaal-onderzoek valoriseren door ook diensten aan te bieden aan derden. Agfa startte daarom ruim een jaar geleden met de commercialisering van deze activiteit. Om de dienstverle-ning verder uit te bouwen vroeg Agfa aan Sirris om begeleiding bij de ontwikkeling van een passende, marktgerichte technologiestrategie. De strategieoefening startte met het oplijsten van de verschillende technologiedomeinen in het Materials Technology Center. Per technologiedomein werden mogelijke doelmarkten en de modaliteiten van het aanbod vastgelegd. Aan de hand van een strategisch raamwerk werden de meest belovende expertises geïdentificeerd, die samen een aantrekkelijk aanbod vormen voor een ruime doelgroep van bedrijven en over een langere termijn sterke troeven bieden in het Europese materiaallandschap. Als gevolg van dit traject

creëerde Agfa het openinnovatieplatform ‘AgfaLabs’. Met dit openinnovatieplatform richt het zich tot een aantal belangrijke sectoren: imaging & printing, packaging, plastics & polymers en andere sectoren waarin functionele materialen een rol spelen. Agfa-Labs stelt een ervaren, multidisciplinair team met een stateof-the-art uitrusting ter beschikking voor de uitvoering van geavanceerd materiaalonderzoek, reversed engineering en troubleshooting. Daarnaast behoort het samen ontwikkelen van nieuwe producten en functionele deklagen tot de kern van het openinnovatieaanbod voor derden, gebruik makend van de ervaring van Agfa in functioneel chemisch design, coating, jetting en printing op industriële schaal. Dankzij de inzet van high-throughput-technieken kan Agfa-Labs ook helpen bij het versnellen van de productontwikkeling in formulering, screening en testen. Agfa-Labs beschikt bovendien over toegang tot pilot- en productiefaciliteiten en engineering support van Agfa en kan dus gemakkelijk labprototypes opschalen.

Fidel ID maakt van Belgische identiteitskaart een getrouwheidskaart Het jonge Brusselse bedrijf Fidel ID heeft een innovatieve dienstverlening gecreëerd, Freedelity genaamd. Het loyaliteitssysteem Freedelity verlegt de grenzen van klantenbinding en maakt hierbij gebruik van de Belgische elektronische identiteitskaart (eID). Het systeem, ontworpen op maat van de handelaar en consument, maakt komaf met de talloze klantenkaarten en uitpuilende portefeuilles. Het maakt per gebruiker een unieke herkenningscode aan, waarmee deze in het systeem op te sporen is. In het kader van het strategische innovatieprogramma Mistral hielp Sirris Fidel ID bij het definiëren van zijn strategische partnerschappen om zijn aanbod te verrijken en zich te positioneren ten opzichte van concurrerende systemen. Hiervoor ontwikkelde Sirris een originele methode om partnerschappen van ondernemingen op te bouwen op basis van complementariteit van hun aanbod.

49

Gedreven door passie

Julien Magnien Additive manufacturing Julien studeerde in 2010 af als burgerlijk ingenieur energie aan de Universiteit van Luik. Hij maakte kennis met Sirris tijdens een stage in het kader van zijn thesis en ging in september 2010 bij Sirris aan de slag. Wat heb je geleerd nadat je bij Sirris aan het werk ging? “Ik heb er alles geleerd over de professionele wereld en vooral ook over teamwerk. Ik heb gebruik kunnen maken van de vaardigheden die ik in de jeugdbeweging heb opgedaan als het gaat om groepswerking, dialoog en samenwerking. Na mijn ‘theoretische’ studie vond ik het aangenaam om met zeer concrete situaties aan de slag te kunnen, praktisch bezig te zijn en initiatief te nemen zonder daarbij de teamgeest uit het oog te verliezen. De laser-cladding-machine is mijn hoofdverantwoordelijkheid. Bij deze additive-manufacturingtechniek wordt op lokale, beheerste wijze gesmolten metaal aangebracht door projectie van metaalpoeder in een laserbundel. De techniek maakt het mogelijk coatings aan 52

te brengen (anticorrosie, antislijtage…), dure onderdelen te repareren en componenten in tal van legeringen te vervaardigen (Ti, Ni, Co…).” Heb je een concreet voorbeeld van je werkzaamheden? “De laser-claddingmachine is gloednieuw, maar de onderzochte toepassingen zijn nu al bijzonder interessant: een smid wil zijn smeedmatrijzen met stelliet herladen, een fabrikant van nucleaire afsluiters wil kobalt door een andere legering vervangen, een luchtvaartbedrijf onderzoekt met Sirris de reparatie van turbineschoepen, er wordt onderzoek gevoerd naar de realisatie van een zeer resistente thixosmeedmatrijs enz.” Waar ligt volgens jou de toekomst? “De fabrikanten van de machine hebben nog

niet eens alle problemen helemaal opgelost en de industrie vraagt al naar specifieke mogelijkheden. Er is dus veel werk aan de winkel om de beperkingen van deze technologie duidelijk in beeld te brengen, de toegepaste materialen te diversifiëren en nieuwe toepassingen te ontwikkelen. Door opleidingen en via kennisoverdracht met collega’s zal ik in staat zijn mijn gloednieuwe vaardigheden te versterken en te diversifiëren, zodat ik de laser-cladding-technologie – de technologie van de toekomst – tot in de details leer beheersen.”

Laurent Seronveaux Microfabrication Laurent is afgestudeerd als industrieel en burgerlijk ingenieur werktuigbouwkunde en werkt nu in het Sirris Microfabrication Application Lab Wat is je expertisedomein en je evaring? “Na mijn studies ging ik aan de slag bij een onderzoeksbureau gespecialiseerd in eindige-elementenberekeningen voor de luchtvaart. Vervolgens werkte ik enige tijd als projectverantwoordelijke bij een kmo, nog steeds binnen de luchtvaart. Deze onderneming is, van de specificaties tot de kwalificaties, meester over haar producten. Daarna wilde ik mijn ervaring naar andere sectoren uitbreiden. Zo kwam ik bij Sirris terecht.” Wat voor nieuws heb je geleerd sinds je bij Sirris werkt? “De luchtvaart is een hightechsector die als zeer innovatief wordt beschouwd en veel jonge ingenieurs aantrekt. Maar nadat ik bij Sirris aan de slag ging, werd ik me ervan bewust dat vooral de onderzoekscentra, de universiteiten en de kmo’s de echte innovatierisico’s nemen. De toepassing van nieuwe

ontwikkelingen in de luchtvaartproductie wordt in feite vertraagd door de kwaliteits-, kwalificatie- en validatiesystemen van de luchtvaartautoriteiten. Deze sector gaat dus meestal aan de slag met innovaties die zichzelf al bewezen hebben en ontwikkelt ze verder.” Wat boeit je het meest, wat stimuleert je om verder te gaan? “Bij Sirris houd ik me bezig met industriële en onderzoeksprojecten in diverse domeinen, zoals eindigeelementenberekening en het ontwerp van mechanische producten. Ik ben vooral sterk betrokken bij geprinte elektronica. Om op deze niche in te spelen koos Sirris voor de AJPtechniek (Aerosol Jet Printing) gekozen en haalde de uitrusting hiervoor eind 2009 in huis. In 2010 hebben we ons via industriële projecten in deze gloednieuwe technologie ingewerkt. Veel ondernemingen toonden zich al snel geïnteresseerd. We

hebben diverse concrete toepassingen kunnen onderzoeken: gsm- of zeer hoge frequentieantennes, haalbaarheidsstudies voor het printen van ‘energy harvesting’-systemen, flexibele accu’s, multifunctionele sensoren, zoals ultrasound in combinatie met vochtigheid en temperatuur, enz.” Als we het over de toekomst hebben, waar denk je dan aan? “In de komende jaren zal geprinte elektronica een sleutel voor innovatie zijn voor ondernemingen – ook voor kmo’s. Talrijke nieuwe producten zullen het licht zien. En met de door Sirris gekozen technologie kunnen die nu al op efficiëntere, meer economische, meer ecologische wijze en met minder productiestappen worden vervaardigd. Alle soorten materialen kunnen worden geprint – in 3D, meerlaags, op diverse substraten. De deur staat dus open voor alle sectoren.” 53

Nikolaas Van Riet mechatronics Nikolaas overwoog als fysicus gespecialiseerd in de akoestiek eerst een academische loopbaan, maar verliet die piste voor een carrière bij Sirris.

Vanwaar deze koersverandering? “Sirris startte net de adviseerdienst voor geluid op en zocht hiervoor een medewerker met kennis van zaken. Wat me vooral aantrok aan deze job was de praktische kant: je krijgt te maken met concrete geluidsproblemen bij bedrijven, op ‘echte’ machines. Je wordt ook geconfronteerd met problemen van heel verschillende aard, waar je telkens weer een pasklare oplossing voor moet zoeken. ” Hoe voelt een fysicus zich in een ingenieursomgeving? “Door mijn achtergrond benader ik de dingen vanuit het oogpunt van de fysica. Deze ‘andere kijk’ op problemen is vaak complementair aan de visie van de ingenieurs bij Sirris en van bedrijven en is zo een meerwaarde in onze zoektocht naar op54

lossingen.Na enkele jaren bij Sirris nam ik er het domein van trillingen bij als expertise. Dit was een logische evolutie, want trillings- en geluidsproblemen zijn vaak sterk gelinkt aan elkaar, doordat ze beide hun oorsprong hebben in de dynamica van het beschouwde systeem.” Wat zie je deze situatie verder evolueren in de toekomst? “Geluid blijft trouwens een groeiende uitdaging voor bedrijven, mede door nieuwe veranderingen in de wet die op til staan. Tot nu toe volstonden voor veel bedrijven enkele kleine ingrepen om aan de wet te voldoen, maar we komen stilaan tot een punt, waarop dit niet meer voldoende is om wettelijk nog in orde te zijn. Grondige en grote innovatietrajecten zullen zich meer en meer opdringen, ook bij de

machinebouwers. Als we als experts willen volgen, moeten we verder kijken dan alleen de aanpak van geluid en trillingen. We moeten ons eerder focussen op grotere multidisciplinaire trajecten die diepgaande innovaties nastreven, zoals het herontwerp van machines. Zo kunnen we niet alleen de stillere machines creëren, waar de wet en gebruikers om vragen, maar volledig nieuwe machines met meer en nieuwe functionaliteiten. Vanuit mijn achtergrond en dankzij de inzichten die ik binnen deze expertise verworven heb, zie ik heel wat mogelijkheden voor de toekomst: verschillende zaken in één traject opnemen en tegelijk weer opportuniteiten creëren, het hangt allemaal samen. Dit alles komt terug in een recent opgestart traject rond ecomechatronica, een nieuwe uitdaging voor mij.”

Bart Verlinden advanced manufacturing Bart is industrieel ingenieur en behaalde master na master industrial management. Hij maakte met zijn doctoraatsverdediging over productieplanning en –optimalisatie in plaatwerk een positieve indruk op Sirris. Wat houdt jou geboeid in je job? “Wat mij initieel verraste was de dynamiek, creativiteit en flexibiliteit van zienswijze aan de situatie van bedrijven, die je als expert aan de dag moet leggen. Productoptimalisatie gaat zeer breed en is daardoor nooit hetzelfde, maar heel afwisselend. Elk project is anders, waardoor je in alle sectoren terecht komt, van atelier tot hightech omgeving en van familiebedrijf tot grote international. Vaak bouw je een persoonlijke relatie op met deze bedrijven. Productiebedrijven hebben het soms moeilijk om hun positie aan te houden of te verbeteren. Dit is voor ons een grote uitdaging. Ik geloof niet dat de productie volledig uit België zal wegtrekken. Onze productiebedrijven zitten immers vlakbij hun klanten en kunnen zeer flexibel reageren wanneer veranderingen vereist worden.

Dit gaat niet zomaar wanneer je productie zich in Azië bevindt.” 2010 was voor jou...? “Het jaar van QRM! Wat lean vroeger was, is QRM nu en dit wordt gedreven door de markt, die voor snelheid, efficiëntie en kleine in plaats van grote series kiest. De methode is al jaren succesvol in de VS, maar werkt uiteraard ook daarbuiten.” En hoe moet het nu verder? “Veel bedrijven weten ondertussen dat het beter moet in productie, maar ze weten niet hoe. Een screening van de productie om dit te ontdekken is een eerste stap. Zeer opvallend in 2010 waren dan ook de vele productiescreenings. Heel wat bedrijven begrijpen dat ze na de crisis de boot niet mogen missen.” “Dat innovatie minder eenvoudig is dan het soms lijkt, ontdek je pas wan-

neer je midden in zo’n project staat. Hindernissen waar je voorheen niet stil bij zou gestaan hebben, duiken plots op en zo begrijp je waarom veel bedrijven bang zijn voor innovatie. Wij kunnen bedrijven helpen waar nodig door voor hen een aanpak uit te denken en methodieken toe te passen. We denken vooruit en kijken uit voor opportuniteiten die dynamiek creëren om verder te gaan en te innoveren. Soms houdt dit enig risico in, maar wanneer we dit samen met een bedrijf durven nemen, schept dit het nodige vertrouwen om een stap verder te durven gaan. Sirris kan hulp bieden bij het denkwerk, dankzij haar expertise en netwerk en indien nodig als projectleider optreden, iets waar heel wat kleinere bedrijven baat bij hebben. Dankzij onze interventie durven ze over de grenzen heen kijken.” 55

Bart Vangrimde Composites Bart had al een bewogen carrière achter de rug voor hij bij Sirris terecht kwam: na zijn opleiding van industrieel ingenieur met optie elektromechanica kon hij via een studiebeurs in Canada een masterdiploma te behalen en daarna doctoreren rond het onderwerp boutverbindingen in composietmaterialen. Hoe verliep je carrière na je terugkeer naar België? “Na enkele jaren als medewerker en begeleider van een onderzoeksgroep aan de K.U.Leuven maakte ik de overstap naar de industrie. Ik startte bij het Waalse Sonaca als onderzoeksmedewerker in composietmaterialen en werkte onder meer mee aan het ontwerp van een prototype voor een ‘slat’ (vliegtuigonderdeel), waarbij we de opbouw uit verschillende metalen onderdelen vervingen door één composietonderdeel, om de assemblagekosten te doen dalen. Later werd ik er projectleider van het Europese onderzoeksproject ALCAS, dat nieuwe low-cost structuren ontwikkelde voor vliegtuigvleugels via de RTM-techniek. De prototypes van beide projecten waren zo veelbelovend dat Sonaca besloot de RTM-techniek 56

te industrialiseren. Toen in 2009 het SLC-Lab in de startblokken stond en een medewerker zocht, zag ik dit als een opportuniteit. Ik wilde dit nieuwe initiatief helpen opstarten en mijn jarenlange ervaring in industriegericht onderzoek inzetten. Ondertussen hebben we onze eerste successen geboekt en konden we onze portfolio aanvullen met enkele nieuwe onderzoeksprogramma’s. De samenwerking met de K.U.Leuven werpt ook haar vruchten af. We bouwen niet alleen een nieuwe expertise op binnen Sirris, maar werken ook dagelijks nog onze eigen kennis bij. Deze constante evolutie houdt het boeiend.” Jouw visie op de toekomst van composietmaterialen? “In het huidige kader zijn composietmaterialen de sleutel tot succesvolle ap-

plicaties. Het belangrijkste hierbij is de combinatie van productontwerp, zorgvuldig gekozen volgens productietechniek en materiaal, en productvereisten. Eenmaal we dit voldoende onder de knie hebben, zullen de materialen nog aan belang winnen, omdat ze een meerwaarde aan producten kunnen toevoegen. Deze toegevoegde waarde is voor bedrijven de voorwaarde om voor composieten te kiezen. In dit snel veranderende landschap heeft het SLC-Lab zijn plaats veroverd: productontwerp en –ontwikkeling komen niet uitdrukkelijk aan bod aan de universiteiten en hogescholen, het Lab heeft deze leemte kunnen opvullen. Wie in de toekomst wil weten hoe een product uit composietmateriaal te maken, moet bij ons terechtkomen.”

Heidi Van den Rul smart coatings Heidi doctoreerde in chemie aan de universiteit van Hasselt toen nanotechnologie en solgel- en natchemische coatingtechnieken net doorbraken. Als onderzoeker en academisch medewerker werkte ze mee aan een groot project rond solgel – een primeur voor een Belgische universiteit en legde zo haar eerste contacten met de bedrijfswereld. Hoe kwam je bij Sirris terecht? “Door structurele veranderingen maakte onze afdeling deel uit van imec. De interactie met de industrie werd intenser, al bleef het werk grotendeels academisch. Eigenlijk wilde ik meer samenwerken met de industrie èn blijven onderzoeken. Sirris zocht nieuwe medewerkers om het Smart Coating Lab opstarten. Dit leek de perfecte match, de uitdaging die ik zocht.”

onderzoek naar functionele coatings die op goedkope en toegankelijke manieren toe te passen zijn: dippen, printen, ... Ervaring opdoen, oplossingen vinden die tot meer en grotere succesvolle projecten leiden, om zo de bekendheid van het lab verder uitbouwen: dat is een blijvende motivatie.” Hoe zie je je expertise in de toekomst evolueren en hoe denk je hierop in te kunnen spelen?

Wat maakt je job zo boeiend?

“De uitbouw van het lab staat ook in de toekomst centraal.

“Het lab komt nu pas goed op dreef. Stilaan winnen we aan bekendheid en er lopen steeds meer vragen binnen. Vergeet niet dat Sirris in Diepenbeek tot voor kort vooral gekend was voor haar ontwikkelingen in PVD en CVD. Het lab ontwikkelt en doet

Het is niet de bedoeling dat we coatings verkopen, wel willen we oplossingen in oppervlaktebehandeling ontwikkelen voor specifieke situaties. Ik zie hierbij een groot potentieel in ‘easy-to-clean’-coatings. Zoals onder meer al op de European Coating

Show bleek, bevinden heel wat ontwikkelingen zich momenteel in de laatste onderzoeksstadia of hebben net het labo verlaten. Commercieel staan deze nieuwe coatings nog nergens en er zijn nog heel wat verbeteringen nodig naar multifunctionaliteit toe. Hierop zou het Smart Coating lab strategisch kunnen inspelen. Als onderzoeksinstelling kunnen we de ontwikkelingen voor de bedrijven naar de praktijk vertalen, ze afstemmen op hun noden en activiteiten. De interesse in de industrie is er alvast, de brug nog niet. Dit is alvast een hele uitdaging voor de toekomst.”

57

Pascal Pollet technology coaching Als burgerlijk ingenieur elektrotechniek gespecialiseerd in optica startte Pascal zijn carrière aan de K.U.Leuven met projecten in visietechnologie en optica. Hoe verliep de weg naar Sirris? “Al na enkele jaren maakte ik de overstap naar de industrie. Als projectingenieur bij een producent van connectoren kwam ik via opleidingen in aanraking met consulting en MRP II (manufacturing resources planning). Ik raakte gefascineerd door opkomende benaderingen zoals lean, en door de ongewone technieken die ze hanteren, met soms verrassende resultaten. Zo belandde ik bij het toenmalige WTCM als medewerker voor een afdeling die zich voornamelijk bezig hield met de organisatie van productiebedrijven.” Was er van al dan nieuws nog meer dan je kon boeien? “Via onderzoeksprojecten groeide mijn kennis en interesse voor de werking van zelfsturende systemen en kon ik mij verder 58

verdiepen in deze materie. Er ging een nieuwe wereld voor mij open: terwijl de industrie zich nog maar de basis eigen maakte, keken we met onze projecten al verder. Tegelijkertijd raakte ik ook betrokken bij het Mistralprogramma, dat tot doel heeft bedrijven te helpen met het uittekenen van hun technologiestrategie. Ook hier blijkt de systeembenadering weer interessant. Bedrijfsstrategie en productieaansturing worden vaak gezien als aparte kennisdomeinen, maar eigenlijk passen ze binnen één breder vakdomein. Beide werken immers met systemen, waardoor er heel wat gemeenschappelijke elementen zijn. Eenmaal je ziet hoe systemen in elkaar zitten, kan je op zoek gaan naar patronen in bedrijven en naar hefbomen om die systemen in beweging te brengen. ”

Wat is je het meest bijgebleven uit 2010? “Niet alleen kenden de workshops rond QRM (Quick Respons Manufacturing) enorm succes, er volgenden ook verschillende projecten uit.Zo implementeerden we bij Harol een zelfsturend aansturingsmechanisme om orders snel en vlot door de productie te loodsen, met sterk gereduceerde, goed voorspelbare doorlooptijden als resultaat. Bij Agfa Gevaert kwamen we via een intensief traject tot een oplossing om de materiaalexpertise in huis verder uit te bouwen en te vermarkten: het open-innovatieplatform Agfa-Labs dat diensten in materiaalonderzoek aanbiedt. Bedrijven nieuwe inzichten bijbrengen, hen in beweging zetten en de eerste kiemen voor vernieuwing leggen, dat maakt deze business zo boeiend.”

Nick Boucart software engineering Na 12 jaren als softwareontwikkelaar bij verschillende bedrijven ging Nick aan de slag bij de Software-engineering-groep van Sirris in Brussel.

Jouw ervaring en expertise? “Ik heb altijd een grote affiniteit gehad met agile software development. Wat mij boeit is niet alleen wat men bouwt, maar ook hoe men dat doet. In 2003-2004 had de opkomst van Web 2.0 een fascinerende en inspirerende werking op mij. Het hele gebeuren sprak mij toen echt aan. De combinatie van alles wat met software te maken heeft, gelinkt aan moderne technologieën, heeft mij bij Sirris gebracht.” Heb jij daar voorbeelden van binnen Sirris? “Er zijn onder andere twee grote Europese projecten, Flexi en Twins, waarin men ‘social media’ in een professionele omgeving toegepast heeft. Het Flexi-project draait rond het prioritiseren van ‘require-

ments’. In ons onderzoek hebben we getracht de productmanager te ondersteunen met collaboratieve tools. Onze stelling was dat Web 2.0-tools de productmanager konden bijstaan in het beter betrekken van diverse stakeholders bij het maken van productbeslissingen. In het Twins-project trachtten we collaboratieve tools te gebruiken om vroegtijdig technische risico’s te identificeren tijdens de ontwikkeling van hardware en software. We hebben toen onder andere gebruik gemaakt van ‘activity feeds’, ‘tagging’ en ‘commenting’.” Jouw hoogtepunt in 2010? “Opmerkelijk was alvast de groeiende vraag van bedrijven om Web 2.0 te gebruiken voor hun interne communicatie, project management en processen. Hierin zit een groot potentieel om

innovatie op een andere manier aan te pakken. Het ITEI-project blijft zonder twijfel de grootste doorbraak voor 2010. Het project is gestart vanuit de observatie dat het moeilijk wordt om waarde te creëren met software. Softwarebouwers moeten steeds straffere dingen ontwikkelen, maar er bestaat geen kader om aan innovatiemanagement te doen. Om de innovatieprocessen te ondersteunen heeft Sirris samen met VTT (Finland) een consortium van 29 partners in drie verschillende landen op poten gezet. In 2010 is het kader afgewerkt en werd de website Sinnobok. org ontwikkeld, die de aanleiding tot een boek gegeven heeft. Maar dat is voor 2011…”

59

Jaarrapport 2010

Feiten en cijfers Andere 7%

Verdeling inkomsten

Project subsidies 53%

%

k euro

Facturatie diensten

22%

5.396

Andere

7%

Lidgelden

Project-subsidies

Totaal OPBRENGSTen

18%

4.366

53%

13.093

100%

€ 24.767

Lidgelden 18%

Facturatie diensten 22%

1.911

Bijdragen aan derden 2%

Kosten 25%

Onderaannemingen 10%

Verdeling kosten Personeelskost

k euro

55%

12.903

2%

570

Onderaannemingen

10%

Kosten

26%

5.994

Totaal KOST

100%

€ 23.349

Bijdragen aan derden Afschrijvingen

62

%

7%

2.347

1.535

Personeelskost 55%

Afschrijvingen 7%

Verdeling subsidies In k EUR

Subsidiebron / instantie / jaar

2006

2007

2008

2009

2010

Vlaanderen

3.732

3.688

4.480

5.309

6.375

513

499

330

362

Brussel

Wallonië

735

3.549

Federaal

Europese Unie

1.038

TOTAAL

9.569

786

3.114 936

9.026

792

3.563 712

9.878

924

949

4.161

4.047 302

645

1.418

11.403

13.092

k€

Subsidies per overheid

6500 6000 5500 5000 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0

n 2006 n 2007 n 2 008 n 2 009 n 2010

Brussel

Vlaanderen

Wallonië

Federaal

Europese Unie

Interventies bij bedrijven 5.062 interventies (advies, projecten, diensten) * 1.848 verschillende ondernemingen 2.086 betalende projecten en diensten (€ 5,4 miljoen)

63

Statutair Leden van de Algemene raad Leden aangewezen door Agoria Voorzitter: Patrick Steverlynck, Bestuurder, Picanol NV, Ieper Vice-Voorzitter: Paul Soete, Gedelegeerd bestuurder, Agoria, Brussel Jean-Paul Appelman, Engine & Components Planning Manager, Caterpillar Belgium SA, Gosselies (Charleroi) Willy Boghe, General Manager, Oerlikon Balzers Coating Benelux NV-SA, Sint-Truiden Georges Campioli, Directeur-generaal, Agoria Wallonie, Brussel Pol Collart, After Sales and C&W Services Director, Alstom Belgium Transport SA, Marcinelle (Charleroi) Bill Collin, Voorzitter van de Raad van bestuur, Amos SA, Angleur (Liège) Floriane de Kerchove, Directeur, Agoria Brussel, Brussel Wilson De Pril, Directeur-generaal, Agoria Vlaanderen, Brussel Marc de Sauvage, General Manager, Bekaert NV, B.U. Bekaert Engineering, Ingelmunster Luc Desimpelaere, Director Innovation Programs, Barco NV, Kortrijk Danny Goderis, Head of Bell Labs Belgium, Alcatel-Lucent Bell NV, Antwerpen Geert Heyse, Managing Director, Dymo BVBA, Sint-Niklaas Paul Jacobs, Gedelegeerd bestuurder, Metakor NV, Heule (Kortrijk) François Macq, Gedelegeerd bestuurder, Macq NV, Brussel Christian Marville, Technical Manager, R-Tech SA, Liège 64

Diederik Naessens, Directeur Technologie, LVD Company NV, Gullegem (Wevelgem) Herman Van der Auweraer, Corporate Director RTD, LMS International NV, Heverlee (Leuven) An Van de Vel, Manager Scientific Relations, Umicore Research, Brussel Christian Vanhuffel, General Manager, Agoria, Brussel Werner Verberckt, Director Operations, Niko NV, Sint-Niklaas Koen Verhaert, CEO, Verhaert Design & Development NV, Kruibeke Dirk Vermeersch, Director Operations, Samsonite Europe NV, Oudenaarde Jean-Pierre Wallemacq, Industrieel en Technologisch Directeur, Herstal SA, Herstal Lid aangewezen door VBO Paul Soete, Gedelegeerd bestuurder, Agoria, Brussel Leden aangewezen door de werknemersorganisaties Door het Algemeen Belgisch Vakverbond ABVV Nico Cué, Secretaris-generaal “MWB-FGTB”, Beez (Namur) Marc Lenders, Politiek-Secretaris MWB, Brussel Door het Algemeen Christelijk Vakverbond - ACV Marc De Wilde, Voorzitter, ACV-CSC-Metea, Brussel Bernard Wilmotte, Studiedienst ACV-CSCMetea, Brussel

Leden gecoöpteerd door de industrie Jean-Luc Bozet, Professor aan de Université de Liège, Liège Patrick De Baets, Professor aan de UG, Gent Roger Legras, Professor aan de Université Catholique de Louvain, Louvain-la-Neuve Hendrik Van Brussel, Professor aan de K.U.Leuven, Heverlee (Leuven) Leden aangewezen door de overheid Tania De Roeck, Directeur Collectief Onderzoek & Kennisdiffusie, IWT, Brussel Hugues Dumont, Adviseur-generaal, FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, Brussel Eric Sleeckx, Wetenschappelijk Adviseur, IWT, Brussel Pierre Villers, Inspecteur-generaal, Ministerie van het Waals Gewest, DGO 6, Jambes (Namur) Nog aan te duiden, Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Dienst Onderzoek en Innovatie, Brussel Leden van de raad van bestuur Voorzitter: Patrick Steverlynck, Bestuurder, Picanol NV, Ieper Vice-Voorzitter: Paul Soete, Gedelegeerd bestuurder, Agoria, Brussel Leden Georges Campioli, Directeur-generaal, Agoria Wallonie, Brussel Floriane de Kerchove, Directeur, Agoria Brussel, Brussel

Wilson De Pril, Directeur-generaal, Agoria Vlaanderen, Brussel Marc de Sauvage, General Manager, Bekaert NV, B.U. Bekaert Engineering, Ingelmunster Luc Desimpelaere, Director Innovation Programs, Barco NV, Kortrijk Marc De Wilde, Voorzitter, ACV-CSC-Metea, Brussel Hugues Dumont, Adviseur-generaal, FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie, Brussel Danny Goderis, Head of Bell Labs Belgium, Alcatel-Lucent Bell NV, Antwerpen Christian Vanhuffel, General Manager, Agoria, Brussel Jean-Pierre Wallemacq, Industrieel en Technologisch Directeur, Herstal SA, Herstal L eden van de directieraad Sirris Vlaanderen Voorzitter: Luc Desimpelaere, Director Innovation Programs, Barco NV, Kortrijk Leden Dominique Maes, Manager Technology, Michel Van de Wiele NV, Marke (Kortrijk) Wilson De Pril, Directeur-generaal, Agoria Vlaanderen, Brussel Tania De Roeck, Directeur Collectief Onderzoek & Kennisdiffusie, IWT, Brussel Marc de Sauvage, General Manager, Walter Decleyre (vaste plaatsvervanger), Manager Innovation & New Product Development Bekaert NV, B.U. Bekaert Engineering, Ingelmunster

65

Rudy Geens, R&D manager, Havells Sylvania Lighting Belgium NV, Tienen Rik Hillaert, Director Development engineering, Samsonite Europe NV, Oudenaarde Jan Leuridan, Executive Vice-President and CTO, Herman Van der Auweraer (vaste plaatsvervanger), Corporate Director RTD, LMS International NV, Heverlee (Leuven) Kristof Roelstraete, R&D Manager, Picanol NV, Ieper Guido Van Den Berghe, Production Engineering Manager, Asco Industries NV, Zaventem Leden van de directieraad Sirris Wallonie Voorzitter: Michel Foucart, Voorzitter Gedelegeerd bestuurder, Technord Automation SA, Tournai Leden Jean-Paul Appelman, Engine & Components Planning Manager, Caterpillar Belgium SA, Gosselies (Charleroi) Michel Bilocq, Directeur Aankoop en Logistiek, Sonaca SA, Gosselies (Charleroi) Georges Campioli, Directeur-generaal, Agoria Wallonie, Brussel Bill Collin, Voorzitter van de Raad van bestuur, Amos SA, Angleur (Liège) Jean-François Cortequisse, Technisch Directeur, Techspace Aero SA, Milmort (Herstal) Patrick Graas, Directeur Onderzoek & Ontwikkeling, Valeo Vision Belgique SA, Meslin-l’Evêque (Ath) 66

Yves Jongen, Gedelegeerd bestuurder Chief Research Officer, Ion Beam Applications SA, Louvain-la-Neuve (Ottignies-Louvain-laNeuve) Christian Vandecasserie, Bestuurder, Aseptic Technologies SA, Isnes (Gembloux) Pierre Villers, Inspecteur-generaal, Ministerie van het Waals Gewest, DGO 6, Jambes (Namur) Jean-Pierre Wallemacq, Industrieel en Technologisch Directeur, Herstal SA, Herstal Leden van de directieraad Sirris Brussel Directieraad Agoria Brussel vervult de functie Leden van de algemene directie Jeroen Deleu, Directeur Brussel Herman Derache, Directeur Vlaanderen Guy Fryns, Directeur Wallonië Jos Pinte, Algemeen Directeur

Verantwoordelijke uitgever Sirris, Marie-France Rousseau

67

Diamant Building Boulevard A. Reyerslaan 80 B-1030 Brussel/Bruxelles tel. +32 2 706 79 44 [email protected] www.sirris.be

Jaarverslag concrete antwoorden op actuele uitdagingen

Recommend Documents