technische universiteit eindhaven
V
Voorwoord Voor u ligt de studiegids voor de vijfjarige opleiding tot natuurkundig ingenieur aan de Technische Universiteit Eindhoven. Evenals vorig jaar heeft elke opleiding een eigen gids. Daarnaast wordt er een centrale gids uitgegeven met algemene TUE-informatie waarin het instellingsspecifieke deel van het studentenstatuut en elementen uit het voormalige studentenvademecum zijn opgenomen. Deze algemene gids bevat geen informatie meer over afzonderlijke opleidingen: de algemene gids en de opleidingsgidsen vullen elkaar aan. Wij hebben ernaar gestreefd om in deze gids alle zaken die de opleiding Technische Natuurkunde betreffen zo volledig en zorgvuldig mogelijk te beschrijven. Bovendien is getracht om de rechten en plichten van de student in studentvriendelijke taal te presenteren, met name waar het gaat over de wettelijk voorgeschreven onderwerpen. In deze gids staat wat de studenten en de faculteit van elkaar mogen verwachten. In de nabije toekomst zal naast deze papieren versie van de opleidingsgids ook de volledige informatie via het web beschikbaar komen. Voor de vakomschrijvingen is dat al het geval in de vorm van een elektronische vakkengids. Het is niet uitgesloten dat deze gids nog een aantal onvolkomenheden bevat. In het komend jaar zullen we de gids niet alleen inhoudelijk verbeteren, maar ook meer onderwerpen opnemen. Suggesties voor verbetering, aanvulling en 'ivijzigîng zijn van harte welkom. Namens de samenstellers wens ik onze eerstejaars studenten een goede start en de hogerejaars een succesvol_le voortzetting van de studie toe. We hopen dat deze gids mede bijdraagt tot een betere kwaliteit en studeerbaarheid van onze opleiding. dr ir F.A.P. Blom opleidingsdirecteur
Inhoud 1.
2.
Algemene informatie Leeswijzer I. I !.2 Inleiding over de faculteit Inleiding over de opleiding LJ
Organisatie 2.1
2.1.1 2.1.2
2.1.3 2.1.4 2-1.5
2.r.6 2.I.7
2.1.8 2.1.9
2.2
2.2.1 2.2.2 2.2.3
2.2.4 2.J 2-J.I 2.J.2
Bestuurlijke en onderwijskundige organisatie Het faculteitsbestuur (FB) Het opleidingsinstituut Technische Natuurkunde (OITN) De faculteitsraad De examencommissie De keuzeprogrammacommissie (KPC) De vrijstellingencommissie (VC) De opleidingscommissie (OC) De Propedeuse- (P-) en de Postpropedeuse-(PP-)raad De studentenonderwijsorganisatie (STOOR) Faciliteiten De bibliotheek Onderwijsruimten Kantine Kopieer- en printfaciliteiten Studieverenigingen De studievereniging J.Q:. v.d. Waals De Vereniging van Eindhovense Natuurkundig Ingenieurs (VENI) lnfonnatievoorziening A!gemeen Facultaire onderwijsadministratie Overzicht academisch jaar en examendata
J· Opleiding 3.1 Doelstelling Eindtennen 3.2 3-3 Toegang tot de opleiding voor natuurkundig ingenieur J.4
3-4.1 3+2
Opleiding De initiële, de verkorte en de vrije opleiding Gezamenlijke propedeuse Natuurkunde/Wiskunde
"
IJ IJ I4
'5 I7
'7 IS I8 19 I9 I9 20
20 20
2I 21 21 22
22 22
22 22
22 22
2J 2J
25
27 27 28 28 28 29
J-9
Samenwerking met de Katholieke Universiteit Nijmegen (KUN) Samenwerking met het Limburgs Universi1air Centrum (LUC), Diepenbeek, België Uitvoering onderwijsprogramma Deelname aan het onderwijs Inrichting Onderwijs in de Nederlandse taal College-, practicum- en instructieroosters Onderwijsvormen Contacturen Aanwezigbeidsplicht Studiepunten en studielast Studiekosten De studie Studlevaardigheden Studievertraging Studievoortgangsregistratie Studiebegeleiding
3-10
Stage en afstuderen
3-4-J
J-4-4 J-5 J-5-l J-5-2 J-5-J
J-5·4 J-5·5
J-5 6 J-5-7
J.6 J-7 J.8
J.8.r J.8.2 J.8.j
29
JO JO JO JO JO JI JI JI J2 J2 J2 J2 J2 JJ
JJ
J.II
J4 J4
J.I2
34
Evaluatie van het onderwijs Regelingen m.b.t. tentamens J.l2.1 Aanmelding en terugtrekking voor tentamens J.I2.2 Cijfer afhalen 3· 12-J Beoordelingen tentamens 3.12-4 lngangseisen, volgtijdelijkheid, geldigheidsduur 3-12.5 Inzagerecht 3-12.6 Fraude Examens J-IJ Bezwaar en beroep J-14 Wijzigingen in het studieprogramma J-!5 Accenten in de opleiding 3.16
J4 J5
J5 J6 J6 J6 J6 J7 J7 J7
4· Rechtsheschenning
39
5· Propedeuse 5.1 Functie van de propedeuse 5.2 Studieadvies 5·3 Studieprogramma 5·3·1 Opbouw studieprogramma 5-3.2 Deelname
45 45 45 45 46
43
j.J.J
s.J-4 5.J.5 5·3·6 5·3·7 j.J.8
5·4 5·5 ;.6
Het practicum Programma eerste trimester N-LI Programma tweede trimester N-1.2 Programma derde trimester N-1.3 Programma gecombineerde P-variant Technische NatuurkundejTechnische Wiskunde Propedeuseprogramma voor de hbo-opleiding- verkorte opleiding Vrijstellingen Jaarindeling/roosters Organisatorische regels m.b.t. het P-examen
6. Post-propedeuse 6.1 Toelatingsvoorwaarden 6.2 Studieprogramma PP 6.2.1 De opbouw van de postpropedeuse Practicum 6.2.2 6.2.J Programma ze jaar- vierde trimester N-2.1 6.2-4 Programma ze jaar- vijfde trimester N-2.2 6.2.j Programma ze jaar- zesde trimester N-2-3 6.2.6 Programma 3e jaar (kernprogramma) -zevende trimester N-3.1 6.2.7 Programma Je jaar (kern programma)- achtste trimester N-J.2 6.2.8 Programma Je jaar (kernprogramma)- negende trimester N-J.J 6.2.9 Laatste jaren - 4e en se jaar 6.2.10 PP -verkorte opleiding 6.2.JI PP gecombineerde opleiding natuurkunde/wiskunde Afstudeervarianten 6.J De hoofdvariant 6-4 6+' Multidisciplinair project (mdp) 6+2 Beroepsgerichte vakken 6+J Keuzevakken 6+4 Regels keuzeprogramma 6+5 Lijst ingenieursvakken 6-4.6 Stages- stagebureau 6+7 Verkenningsstage (zomerstage) 6+8 Afstudeeronderzoek 6+9 Het afstudeerverslag 6.4.10 De afstudeervoordracht 6.4.Il De ondervraging 6.4.12 Organisatorische regels m.b.t. het afsluitend examen
jO jO jl jl jl
53
55 55 55 55 ;6 57
;8 59 59 59 6o 6o 6J
61 62 62 62 6j 6J
6; 66 67
67 68 69 69 69
Afstudeervariant Klinische Fysica 6.5.1 Het programma (algemeen) 6.p Klinische Fysica vakken/beroepsgerichte vakken 6.5·3 Externe stage/stage in kliniek 6.j.4 Multidisciplinair project 6.5·5 Keuzeprogramma 6.5.6 Afstuderen 6.6 Afstudeervariant Lerarenopleiding 6.6.r OrîëntatieprogrammafBeroepsgerichte vakken 6.6.2 Externe stage 6.6.3 Vervolgprogramma didactiek 6.6-4 Afstuderen 6.6.5 Opmerkingen Lerarenopleiding 6.7 6.7.1 Inleiding 6.7.2 Organisatie, bestuur en commissies 6.7-J Doelstelling en eindtermen opleiding 6.7·4 Regelingen 6-7·5 Programma (algemeen) 6.7.6 Programma (inhoud) 6.8 Onderzoekgebieden van de capaciteitsgroepen (keuzecolleges)
6.5
7· Vakomschrijvingen
95
Bijlagen:
A. B.
c.
70 8o 70 7' 7' 7I 7I 72 72 72 72 73 73 73 73 73 74 75 76 77 77
257 259 271 28o
Onderwijs en examenregeling Regels en RichtJijoen Afkortingen
10
al~emene
informatie
12
al!:"emene informatie 1
Algemene informatie
1.1
Leeswijzer
Deze studiegids bevat informatie over de structuur, de organisatie en de inrichting van de opleiding Technische Natuurkunde in het vijfjarenprogramma. Voor informatie over de oude vierjaren-opleiding wordt verwezen naar de centrale studiegids, editie I997-1998. Deze gids ligt ter inzage op de studentenadministratie.
Er worden omschrijvlngen gegeven van alle vakken die door de faculteit Technische Natuurkunde verzorgd worden, zowel voor de eigen opleiding, als in de vorm van serviceonderwijs aan andere opleidingen. Naast omschrijvingen van de kernvakken geeft deze gids ook informatie over het onderzoekgebied van de diverse capaciteitsgroepen van de faculteit en de op deze gebieden betrekking hebbende keuzevakken. Dit is van belang voor het opstellen van het keuzeprogramma (stage, keuzevakken, afstuderen). Het opleidingsspecifieke deel van het studentenstarnut is in deze gids opgenomen. De in de wet voorgeschreven onderwerpen komen allemaal aan de orde; niet als afzonderlijk onderdeel, maar geïntegreerd in de verschillende hoofdstukken. Om als student volledig op de hoogte te zijn van alle rechten, plichten en regels is het lezen van het opleidingsspecifieke deel van het studentenstatuut alleen niet voldoende. Daarom zijn in deze gids ook de onderwijs- en examenregeling (OER) en de Regels en Richtlijnen (RR) als bijlagen opgenomen. Daarnaast wordt het instellingsspecifieke deel van het studentenstatuut via de algemene gids ook aan elke student kosteloos ter beschikking gesteld. Van de studenten wordt verwacht dat zij kennis hebben genomen van de inhoud van deze informatiebronnen. Evenruele russentijdse wijzigingen worden door het Opleidingsinstituut Technische Natuurkunde (OITN) via de faculteitsstudentenadministratie (FSA) bekend gemaakt. Voor nadere informatie enjof opmerkingen met betrekking tot deze uitgave van de studiegids wordt verwezen naar mw. El se van Eijndhoven, N-laag a1.36, tel. 040·(247)2182 of naar de studentenadministratie, mw. AnkiePuts of mw. Elly ten Pierick, N-laag a1.35, tel. 040-(247)2533·
1.2
Inleiding over de faculteit
De faculteit Technische Natuurkunde stelt zich tot doel natuurkundig ingenieurs op te leiden. Zij doet dat door onderzoek en onderwijs met elkaar te verweven. Daartoe is de faculteit opgedeeld in vakinhoudelijke capaclteitsgroepen die ingezet worden op multidisciplinaire onderzoekgebieden (de zogenaamde onderzoekscholen) en die voorts contacten met andere universiteiten en het bedrijfsleven onderhouden.
13
algemene informatie De faculteit verzorgt één opleiding, die tot natuurkundig ingenieur. De faculteit leidt studenten op tot een natuurkundig ingenieur die, met besef van zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid en met inzicht in de samenhang der wetenschappen, in staat is op academisch niveau enerzijds wetenschappelijk onderzoek te verrichten en anderzijds bij te dragen aan de onn.vikkeling van fysische instrumentatie, meettechnieken en toepassingen.
1.3
Inleiding over de opleiding
Vanwege het belang dat de faculteit hecht aan de integratie van onderwijs en onderzoek streeft zij ernaar de opleiding van de student zoveel mogelijk in een lopend onderzoek in te bedden. Vanwege de toepassingsgerichtheid van het onderzoek beperkt de faculteit zich tot drie hoofdaandachtsgebieden, te weten: Plasmafysica, Functionele Materialen en Stroming en Warmte. De capaciteitsgroepen zijn: Fysica en toepassingen van ionenbundels Fysica en toepassingen van versnellers Fysica van oppervlakken en grenslagen Gasdynamica Turbulentie en werveldynamica Halfgeleiderfysica Evenwicht en transport in plasma's Elementaire processen in gasontladingen Fysica van nanostructu ren Theoretische en experimentele atoomfysica en quanturnelektronica Systeem- en regeltechniek Lage temperaturen Fysische informatica en klinische fysica Klassieke theoretische natuurkunde en grondslagen Polymeerfysica Algemeen De specifieke doelstellingen en eindtermen van de opleiding worden uitgebreid beschreven in hoofdstuk 3 van deze gids.
14
organisatie
16
or~anjsatje
2
Organisatie
2.1
Bestuurlijke en onderwijskundige organisatie
In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de voor de student relevante bestuurlijke organen en commissies van de faculteit, met een korte beschrijving van hun taken en bevoegdheden en van de wijze waarop de shldent met hen in contact kan komen.
Globaal kan de onderwijsorganisatie in de faculteit als volgt geschetst worden: Het faculteitsbestuur (FB), onder voorzitterschap van de decaan, heeft de wettelijke taak om het onderwijs te organiseren en te coördineren. Het stelt daartoe een onderwijs- en examenregeling vast en houdt toezicht op de uitvoering daarvan. Het faculteitsbestuur stelt ook de examencommissie in. De examencommissie is de eerstverantwoordelijke voor de gang van zaken rond studieprogramma's en examens. De examencommissie heeft verder nog twee subcommissies ingesteld, te weten de keuzeprogrammacommissie (KPC) en de vrijstellingencommissie (VC). De officiële inbreng van studenten in de bewaking van het onderwijsproces is verzekerd via de opleidingscommissie (OC), waarin de helft van het aantalleden uit studenten bestaat. De OC heeft tot taak, desgevraagd of uit eigen beweging, advies uit te brengen aan het faculteitsbestuur over alle aangelegenheden op onderwijsgebied in de faculteit. Naast de inbreng van studenten via de OC bestaat er ook nog een aantal raden/organisaties waarin studenten deelnemen aan de kwaliteitsbewaking van het onderwijs (P-raad, PP-raad, STOOR, faculteitsraad). ln de praktijk zijn de onder-vijstaken van het faculteitsbestuur volledig gemandateerd aan de opleidingsdirecteur. Hij fungeert als centraal aanspreekpunt voor studenten en docenten voor alle onderwijszaken en geeft leiding aan het opleidingsinstituut. In dit instituut zijn de onderwijsondersteunende en administratieve activiteiten, zoals de studiebegeleiding, de studentenadministratie en het stagebureau ondergebracht. Het faculteitsbestuur (FB) Het FB is eindverantwoordelijk voor de vaststelling van de onderwijs- en examenregeling (OER), de regelmatige beoordeling, het toezicht op de uitvoering daarvan en de instelling van de examencommissie. Het FB is als volgt samengesteld: prof.dr ir Wim de Jonge, decaan (voorzitter) dr ir Vic Brabers, directeur bedrijfsvoering dr Rob van Welzen is Fred van Nijmweegen Erik Kieft, student 2.1.1
Secretariaat: mw. Anette Sezin, N-laag a1.40, tel. 040·(247)4261
17
or~anjsatje
Ofschoon de studenten niet vaak rechtstreeks contact zullen hebben met het FB, is het uiteindelijk toch met name bij de decaan waar zij 'verhaal kunnen halen', temeer daar de decaan tevens voorzitter van de examencommissie is. 2.1.2 Het opleidingsinstituut Technische Natuurkunde (OITN) Volgens de MUB, de wet Modernisering Universitaire Bestuursstructuur, dient het faculteitsbestuur in het bestuur van de opleiding te voorzien. In plaats van voor een meerhoofdig bestuur van de opleiding is in onze faculteit gekozen voor één persoon, te weten de opleidingsdirecteur.
De opleidingsdirecteur De opleidingsdirecteur is door het faculteitsbestuur gemandateerd voor de kerntaken op het gebied van het door de faculteit te geven onderwijs. Hij is het centrale aanspreekpunt voor studenten en docenten. Hij organiseert het onderwijs, ziet toe op de uitvoering daarvan en geeft leiding aan het OITN. Het OITN houdt zich bezig met alle zaken die het onderwijs betreffen, zowel inhoudelijke als organisatorische. Opleidingsdirecteur: dr ir Frans Blom, N-laag ar.32. tel. 040-(247)4174 Vervangster directeur: mw. drs Sonja Feiner-Valkier, N-laag ai. JO, tel. 040-{247)48II Secretariaat: mw. Anny van Herk. N-laag a1.36, tel. 040-(247)4866 2.1.3 De faculteitsraad De faculteitsraad heeft instemmingsrecht wat betreft het opleidingsspecifieke deel van het studentenstatuut en wat betreft een gedeelte van de OER. De faculteitsraad bestaat uit 5 personeelsleden (gekozen voor een periode van 2 jaar) en 5 studentenleden (gekozen voor een periode van I jaar). De samenstelling van de faculteitsraad is: prof.dr ir Rini van Dongen (voorzitter) Igor Aarts (vice-voorzitter) Rob Deckers Martijn Heek dr Leo van IJzendoorn jelle de jong
dr ir Gerrit Kroesen dr Ton van Leeuwen Meehiel Wilbrink Rinus Queens Verder draagt de studentengeleding van de faculteitsraad studentleden voor de opleidingscommissie voor bij het FB, alsmede een student-adviseur voor het FB zelf. Secretaris: mw. Anette Sezin, N-laag a1.44. tel. 040-(247)4261.
18
or~anjsatje
2.1 ·4
De examencommissie De examencommissie is belast met de organisatie en coördinatie van de examens en stelt daartoe regels vast voor de goede gang van zaken. In de bijlagen bij deze gids worden deze regels en richtlijnen samen met het onderwijs- en examenreglement beschreven. Ook is het deze commissie waaraan de student zijn zelf samengesteld keuzeprogramma ter goedkeuring moet voorleggen. De examencommissie neemt niet zelf de tentamens af, maar wijst examinatoren {examenbevoegde docenten) aan die de betreffende onderwijseenheden verzorgen. De commissie beoordeelt ook de verzoeken om vrijstelling van tentamens op grond van elders opgedane kennis en ervaring, en bepaalt het individuele vrijstellingenpakket van studenten voor de verkorte opleiding. Tegen beslissingen van de examencommissie kan de student in beroep gaan bij het College van Beroep voor de Examens (CBE} Yan de Technische Universiteit. De examencommissie bestaat uit de leden: prof.dr ir Wim de Jonge, decaan (voorzitter} dr ir Frans Blom prof.dr ir Rini van Dongen prof.dr Frans Sluijter prof.dr Boudewijn Verhaar ambtelijk secretaris: mw. Else van Eijndhoven, N-laag ar-36, tel. 040-(247)2182 2.1.5 De keuzeprogrammacommissie (KPC) Om aan de eisen voor het afsluitend examen te voldoen, dient er naast tentamens in de verplichte vakken ook een aantal examenonderdelen naar keuze te worden afgelegd. De student heeft een grote vrijheid in de samenstelling van zijn keuzeprogramma, mits hij aan bepaalde eisen voldoet. Het keuzeprogramma wordt namens de examencommissie beoordeeld door de KPC. Regels waaraan het keuzeprogramma moet voldoen worden gegeven in hoofdstuk 3· De leden van de KPC zijn: dr ir Frans Blom (voorzitter) profdr ir Rini van Dongen dr ir Marijn Gelten Gunnar Timmermans, (student} ambtelijk secretaris: mw. Else van Eijndhoven, N-laag al-)6, tel. 2182 2.1.6 De vrijstellingencommissie (VC) Deze commissie verleent namens de examencommissie vrijstellingen voor examenonderdelen op grond van met goed gevolg afgelegde tentamens bij andere faculteiten of andere instellingen voor hoger onderv.rijs. Deze commissie adviseert ook de examencommissie over het individuele vrijstellingenpakket voor studenten van de verkorte opleiding. De commissie bestaat uit: dr ir Frans Blom (voorzitter) dr ir Marijn Gelten ambtelijk secretaris: mw. Else van Eijndhoven, N-laag a1.36, tel. 2182
or~anjsatje
2.1.7 De opleidingscommissie (OC) De OC heeft tot taak om, desgevraagd of uit eigen beweging, advies uit te brengen aan het FB en de opleidingsdirecteur over alle aangelegenheden betreffende het onderwijs van de faculteit. Dit advies omvat o.a. de onderwijs- en examenregelîng.
Verder beoordeelt de OC jaarlijks de wijze van uitvoering van de ondetwijs- en examenregeling. De OC wordt samengesteld uit docenten en studenten, waarbij de helft van de leden voortkomt uit de aan de faculteit ingeschreven studenten. De samenstelling van de OC is als volgt: prof.dr ir Klaas Kopinga (ambtelijk voorzitter, geen lid) dr Peter Bobbert dr Herman Clercx prof.dr Joachim Wolter Patriek van Aarle (student) Hanneke Peperkamp (student) Ingrid Kieft (student) ambtelijk secretaris: mw. Else van Eijndhoven, N-laag a1.36, tel. 2182
2.1.8 De Propedeuse- (P-) en de Postpropedeuse-(PP-) raad In deze raden bespreken vertegenwoordigers van de studenten hveemaal per trimester samen met de docenten van het betreffende trimester het wel en wee van het eerste- resp. hogerejaarsonderwijs. De gang van zaken rond de colleges, instructies en practica wordt aan de orde gesteld en ook de tentamenresultaten worden besproken. Voorzittu P-raad: prof.dr ir Daan Schram Voorzitter PP-raad: dr ir Frans Blom Secretaris: mw. Ankie Puts, N-laag ar.35, tel. 2533 2.1.9 De studentenonderwijsorganisatie (STOOR) STOOR is een organisatie die zich bezighoudt met onderwijszaken op de faculteit. Zij bestaat uit vier studenten die vergaderen over onderwijsaangelegenheden die spelen op de faculteit. STOOR probeert een brug te slaan tussen de studenten en de docenten. Deze brug rust op drie pijlers: serviceverlening aan studenten, het onderhouden van contacten tussen studenten en docenten, en het begeleiden van studenten. Serviceverlening betekent o.a. het samenstellen van bundels met oude tentamenopgaven als oefenmateriaal en het verstrekken van informatie over stage- en afstudeermogelijkheden in de capaciteitsgroepen. Daarnaast houdt STOOR de duur van de stages in de gaten door het houden van stage-enquêtes. Voor de beste docent en de beste instructeur reikt STOOR elk jaar de onderwijsprijs uit. Tijdens het Overkoepelend Studenten Overleg (OSO) praten studenten uit verschillende raden en commissies samen over onderwijszaken. Een lid van STOOR heeft zitting in het Studenten Advies Orgaan (SAO) en het Bestuurlijk Overleg Natuurkunde Studenten (BONS) om contact te onderhouden met studenten van andere faculteiten resp. andere universiteiten.
20
organisatie STOOR begeleidt de intro begeleiders, die daarnadeP-mentoren van het eerste jaar worden, en organiseert voor hen cursussen bij het Bureau Studenten Psychologen. STOOR-leden begeleiden ook de shtdenten van deP- en PP-raad. De STOOR-kamer kun je vinden in N-laag, go.o4, tel. 040·(247)43o8
2.2
Faciliteiten
De faculteit Technische Natuurkunde is gevestigd in N-laag, in het cyclotrongebouw en in het nieuwe gebouw Cascade. In de gebouwen zijn de algemene regelingen van de TUE van toepassing (zie het instellingsspecifieke deel van het studentenstatuut). De bibliotheek De faculteitsbibliotheek is één van de bibliotheken van de TUE. Elke student kan gratis gebruikmaken van alle TUE-bibliotheken (zie instellingsspecifieke deel van het studentenstatuut). De faculteitsbibliotheek heeft een gespecialiseerde literatuurcollectie op die wetenschapsgebieden waarin de faculteit onderzoek verricht en onderwijs verzorgt. Uitlening geschiedt volgens het leenreglement dat op de faculteitsbibliotheek is in te zien. De uitleentermijn van boeken bedraagt 4 weken. 2.2.1
De natuurkundebibliotheek bevindt zich op de tweede verdieping (a-vleugel) van N-laag. De bibliothecaris van de natuurkundebibliotheek is ir Wim Boogaert, tel. 4345· Studieruimten bevinden zich in en rond de bibliotheek. In de bibliotheek wordt studenten de mogelijkheid geboden gebruik te maken van de daar aanwezige computers. Deze computers zijn volledig uitgerust en bieden ook toegang tot internet. Elke student krijgt eene-mailadres toegewezen. In de bibliotheek is in de loop van het studiejaar '98(99 een aantal notebookaansluitingen gerealiseerd: tevens wordt er nog een extra ruimte ingericht voor computerfaciliteiten. Onderwijsruimten Behalve in de bibliotheek is er een groot aantal notebookaansluitingen over het gehele gebouw N-laag verdeeld. De student kan ook gebruikmaken van de PC-zaal in de b-vleugel, volgens de daar geldende regels. Gebruik van de computer in verband met de studie heeft voorrang op ander gebruik. 2.2.2
De eerste- en tweedejaarscolleges vinden doorgaans plaats in de collegezalen van het auditorium tijdens de ochtenduren. Hogerejaarscolleges, werkcolleges en instructies worden 's middags gegeven, meestal in de onderwijsruimten van N-laag. Het eerste- en tweedejaarspracticum bevindt zich in de b-en c-vleugel van N-laag.
21
organjsatje Kantine Personeel en studenten van de faculteit kunnen beschikken over een kantine in N-laag en een pantry in het nieuwe gebouw Cascade. In de zomermaanden dient gebruik te worden gemaakt van de kantine in W-h oog. 2.2.3
2.2.4 Kopieer- en printfaciliteiten. Studenten kunnen kopieerkaarten kopen om gebruik te maken van het kopieerapparaat in N-laag, naast het magazijn in de a-gang op de begane grond. Kopieerkaarten zijn verkrijgbaar bij Henk Berendsen, N-laag a1.37, teL 3155In het kader van het notebookproject hebben de studenten de beschikking over zlaserjetprinterfaciliteiten, één in de bibliotheek en één in de PC-zaal. Pasjes zijn te koop bij de conciërges/portiersjmagazijn en in noodgevallen bij de practicumadministratie.
2.3
Studieverenigingen
2.J.I
De studievereniging J.D. v.d. Waals Deze vereniging organiseert excursies (zowel binnen- als buitenlandse), een symposium en tal van vakgerichte en sfeerbevorderende activiteiten, en verkoopt boeken tegen gereduceerde prijzen. Verder geeft de vereniging tweemaal per trimester de Koerier uit (samen met STOOR) en eenmaal per jaar de Almanak. Voor nuttige gesprekken kan men terecht in de Van der Waalskamer (tel. 040-(247)4397), en voor prettige gesprekken in de Van der Waalssalon, waar elke donderdag vanaf 16.oo uur een borrel gehouden wordt. Beide locaties bevinden zich in de g-vleugel, de studentenvleugel van gebouw N-laag.
2.3.2 De Vereniging van Eindhovense Natuurkundig Ingenieurs {VEN I) Deze alumni-vereniging is de vereniging van afgestudeerden van de faculteit Technische Natuurkunde. De doelstelling is het bevorderen van de contacten tussen de afgestudeerden onderling en hlssen faculteit en afgestudeerden. Voor meer informatie en voor aanmelding als lid: Vereniging VENI, TUE, N-laag, Postbus 513, 56ooMB Eindhoven.
2.4
Informatievoorziening
2.4.1 Algemeen Deze studiegids bevat de meest uitgebreide informatie over de structuur, de organisatie en de inrichting van de natuurkundeopleiding. Achlele informatie over (en wijzigingen in) het shldieprogramma, het collegerooster, de practica, de tentamens en examens, en andere voor het onderwijs van belang zijnde zaken, wordt gepubliceerd in de Cursor. Op internet wordt algemene informatie gegeven over het onderzoek en onderwijs van de faculteit N. Specifieke informatie van de verschillende capaciteitsgroepen hangt op de prikborden van de betreffende
22
orgaojsatje groepen. Collegeroosters. tentamenroosters, examenroosters en de vakkengids zijn ook in te zien op internet. Tevens is deze informatie beschikbaar op de publicatieborden tegenover de studentenadministratie. Ook in het faculteitsmedelingenblad Fysiscope is informatie te vinden over de capaciteitsgroepen en de faculteit in zijn algemeenheid. De studievereniging J.D. v.d. Waals en STOOR geven voor studenten tweemaal per trimester een blad uit: de Koerier. Informatie over uitslagen van tentamens en stage/afstudeermogelijkheden worden gepubliceerd op de prikborden in de a-gang tegenover de studentenadministratie. Informatie over tentamens is ook voor elke student individueel beschikbaar op internet. Studiemateriaal is verkrijgbaar bij de dictatenverkoop in de kelder van het hoofdgebouw. Daarnaast zorgt de studievereniging J.D. v.d. Waals voor centrale inkoop van boeken voor een aantal natuurkundevakken. 2.4.2 Facultaire onderwijsadministratie De onderwijsadministratie (FSA en stage bureau) van de opleiding Technische Natuurkunde staat onder leiding van mw. El se van Eijndhoven. De FSA is gevestigd in N-laag, a1.35, tel. 2533· De medewerksters hier zijn mw. Ankie Puts en mw. Elly ten Pierick. Hier worden in de meest algemene zin inlichtingen over de studie verstrekt.
Het stagebureau is gevestigd in N-laag, a1.36. De coördinatie van externe stages wordt verzorgd door mw. .Else van Eijndhoven en mw. Ankie Puts. Vooralsnog is de onderwijsadministratie de gehele dag geopend; eventuele wijzigingen van de openingstijden zullen tijdig bekendgemaakt worden. Voor aangelegenheden op het gebied van studiebegeleiding/advisering kan de student contact opnemen met mw. drs Sonja Feiner, a1.30, tel. 040-(247)48n (zie ook paragraaf 3.9).
2.5
Overzicht academisch jaar 1999/2ooo en examendata faculteit N
Het academisch jaar 1999/2000 is als volgt ingedeeld: Heifsttrimester: colleges van 30 augustus tjm I oktober 1999 en van 11 oktober tjm 12 november 1999, tentamens van 4-9 oktober 1999 en van 15 tjm 27 november 1999 Wintertrimester: colleges van 29 november tjm 17 december 1999, van 3 tjm 14 januari 2000 en van 24 januari t/m 25 februari 2ooo, tentamens van 17 tjm 22 januari 2ooo, van 26 februari tfm 4 maart 2ooo en van 8 maart tjm 18 maart 2000 Lentetrimester: colleges van 20 maart t/m zo aprilzoooen van 8 mei tfm 16 juni 2000, tentamens op 22 april en van I t/m 4 mei 2000 en van 19 juni tfm 8 juli 2000 Interim: tentamens van 14 t/m 19 augustus zooo
23
organisatie De examendata van de faculteit N zijn vastgesteld op:
P-fase 19 -04·2000
PP-fase 16-oz-zooo
12-07·2000
19·04·2000
22-09·2000
z8-o6-zooo
20-12-2000
3o-o8-zooo 18-I0-2000 20-JZ-2000
24
opleiding
26
opleiding
3
Opleiding
3.1
Doelstelling
De faculteit Technische Natuurkunde heeft als hoofddoelstelling het opleiden van studenten tot natuurkundig ingenieur en verzorgt daartoe technisch-natuurkundig onderwijs en verricht technisch-natuurkundig onderzoek. Deze processen dienen in voortdurende wisselwerking te worden uitgevoerd: noch onderwijs zonder onderzoek. noch onderzoek zonder onderwijs acht de faculteit denkbaar. Deze dubbele doelstelling leidt enerzijds tot het afleveren aan de maatschappij van natuurkundige ingenieurs en anderzijds tot bijdragen aan de vergroting van technisch-fysische kennis. Vanwege het grote belang dat de faculteit hecht aan de vervlechting van onderwijs en onderzoek, zorgt zij ervoor dat de faculteitsmedewerkers die voor hun wetenschappelijk onderzoek aan een onderzoekschool (resp. capaciteitsgroep) verbonden zijn, ook betrokken worden bij het onderwijs.
3.2
Eindtermen
De doelstellingen van de opleidingen zijn vertaald in een aantal eindtermen. De eindtermen stellen dat de natuurkundig ingenieur moet beschikken over: Kennis van de grondslagen van de natuurkunde met inbegrip van de daarvoor nodige wiskundige en technische basisbegrippen. Deze kennis moet direct of na een korte zelfstandige studie toegepast kunnen worden. Vaardigheid in het snel opnemen van nieuwe kennis in de beroepsuitoefening en in postacademische opleidingen. Vermogen om zelfstandig nieuwe ontwikkelingen in gebieden die op de eigen afstudeerrichting aansluiten, kritisch te volgen en hun toepasbaarheid voor speciale doeleinden te beoordelen. Vermogen om zich in te werken in andere specialisaties dan die van de eigen afshtdeerrichting of in andere vakgebieden, waar soortgelijke wetenschappelijke methoden worden gehanteerd. Inzicht in de samenhang der wetenschappen en de plaats van de natuurkunde in het geheel. Inzicht in de rol van de technische wetenschappen in de maatschappij; besef van de culturele waarden van deze wetenschappen en de verantwoordelijkheid van hun beoefenaars. Vaardigheid in de overdracht van eigen kennis aan anderen in woord en geschrift, bijvoorbeeld verslag uitbrengen over eigen onderzoek, zowel aan hen die werken in hetzelfde of een verwant gebied, als aan niet-specialisten.
27
op!ejdjn~ Vaardigheid in het herkennen van de fysische aspecten van technische problemen en het kunnen meewerken aan het oplossen van die problemen. Enige bekendheid met de beroepspraktijk van de ingenieur. De ingenieurs moeten middels innovatief denken en het introduceren van nieuwe technologie ook in staat zijn om een bijdrage te leveren aan de versterking van de kwaliteit van de samenleving.
3·3
Toegang tot de opleiding voor natuurkundig ingenieur
Om tot de initiële vijfjarige opleiding te worden toegelaten, moet de student in het bezit zijn van een vwo-diploma met de vakken natuurkunde en wiskunde-S in het pakket. Personen van 21 jaar en ouder die niet aan de vooropleidingseis voldoen, kunnen tot de opleiding worden toegelaten via het colloquium doctum. Een Commissie van Toelating toetst daartoe de kandidaten op hun kennis van natuurkunde, wiskunde-Ben Engels. Bovendien moet de kandidaat blijk geven van voldoende beheersing van de Nederlandse taal om het onderwijs met vrucht te kunnen volgen. De verkorte opleiding staat open voor studenten die in het bezit zijn van een hbo-natuurkundediploma met de afstudeerrichtingen toegepaste natuurkunde, besturingstechnologie, commerciële techniek of fotonica. hbo'ersmet afstudeerrichtingen besturingstechnologie, commerciële techniek of fotonica dienen tevens het propedeusediploma hbo-natuurkunde te bezitten. Uitgangspunt is dat de verkorte opleiding equivalent is aan de normale opleiding met het vijfjarencurriculum. De faculteit heeft daarom gekozen voor een vrijstellingsregeling van de examencommissie. hbo' ers met de vereiste diploma's worden voorlopig tot de verkorte opleiding toegelaten. Definitieve toelating vindt plaats als binnen één jaar het aangepaste propedeuseprogramma (drie wiskundevakken) met succes is afgerond. Details van deze toelatingsregels, de vrijstellîngsregeling en het studieprogramma voor de verkorte opleiding worden gegeven in de paragrafen s.J.8 en 6.2.10 van deze gids.
3-4
Opleiding
3·4·1 De initiële, de verkorte en de vrije opleiding De faculteit biedt de opleiding tot natuurkundig ingenieur aan in de vorm van de normale vijfjarige variant voor studenten met een vwo-diploma (de initiële opleiding) en als een korte (2,5- 3-jarige) variant voor hbo-afgestudeerden (de verkorte opleiding). Voor studenten van de generatie ·94 en ouder bestaat ook nog het vierjarige programma. De ingenieursstudie wordt naast voltijds ook als deeltijdsopleiding aangeboden. Belangstellenden voor deze deeltijdopleiding kunnen zich in verbinding stellen met de FSA van de faculteit.
opleiding Conform artikel 7-3lid 4 van de WHW kan een student zelf, uit onderwijseenheden die door de TUE verzorgd worden, een programma samenstellen. De examencommissie verleent goedkeuring aan het programma van deze zogenaamde vrije opleiding. Belangstellenden dienen hierover contact op te nemen met de FSA of de opleîdingsdirecteur. 3-4-2 Gezamenlijke propedeuse Natuurkunde/Wiskunde Voor zeer goede studenten bestaat ook de mogelijkheid om een gecombineerd propedeuseprogramma Technische Natuurkunde en Technische Wiskunde te volgen. Het gezamenlijk programma is natuurlijk zwaarder dan de afzonderlijke studieprogramma's natuurkunde en wiskunde, maar levert dan ook voor beide richtingen een P-diploma op. Voor een succesvol doorlopen van het gezamenlijke programma is het nodig dat de student over een zeer goede aanleg voor zowel natuurkunde als wiskunde beschikt, blijkend uit hoge vwo-eindcijfers. De keuze voor één van de twee studierichtingen behoeft dus pas na de propedeuse gemaakt te worden. Studenten die met goed gevolg de gecombineerde N/Wsk propedeuse hebben afgelegd kunnen beide opleidingen combineren in de PP-fase op basis van een individueel studie arrangement. 3+3 Samenwerking met de Katholieke Universiteit Nijmegen (KUN) De faculteit onderscheidt zich van de opleidingen aan de zusterfaculteiten van algemene universiteiten doordat zij in het bijzonder aandacht schenkt aan technische aspecten, zoals instrumentatie, systeem- en regeltechniek en aan warmte- en transportprocessen. Vee1 toekomstige studenten kunnen echter maar moeilijk kiezen tussen een technische en een algemene natuurkundeopleiding. Daarom hebben de faculteit Technische Natuurkunde van de TUE en de subfaculteit Natuurkunde van de Katholieke Universiteit Nijmegen (KUN) de handen ineen geslagen: zij bieden nl. een overstapmogelijkheid aan. Na het behalen van het propedeusediploma kan men overstappen van Nijmegen naar Eindhoven of.andersom, waarbij de studenten na zo'n overstap in het tweede jaar door de ontvangende faculteit intensief worden begeleid. 3·4·4 Samenwerking met het Limburgs Universitair Centrum (LUC), Diepenbeek, België Vlaamse studenten die een tweejarige kandidaatsstudie Natuurkunde aan het Limburgs Universitair Centrum (LUC) in Diepenbeek (België) afgesloten hebben, kunnen voortaan instromen in het derde jaar van de opleiding Technische Natuurkunde aan de TUE, om zo in drie jaar tijd de Nederlandse titel 'Natuurkundig Ingenieur' te behalen. Studenten wordt voorlopig een programma op maat geboden: vanafhet studiejaar 2000 zijn de onderwijsprogramma's van beide instellingen volledig op elkaar afgestemd.
opleidin!l' 3·5
Uitvoering onderwijsprogramma
3·5-I Deelname aan het onderwijs Voor de opleiding Technische Natuurkunde bestaan er geen beperkingen voor het volgen van het onderwijs, anders dan die ontstaan door de zogenaamde volgtijdelijkheid (zie J.I2.4)Mocht de student door capaciteitsproblemen van de instelling niet in de gelegenheid zijn om volgens het normale programma in een tri mester het volledige aantal (14) studiepunten te halen, dan draagt de faculteit er zorg voor dat de student hierdoor zo min mogelijk in de studievoortgang belemmerd wordt. In beginsel kan iedere student, ongeacht voor welke opleiding hij of zij is ingeschreven, deelnemen aan het onderwijs van alle opleidingen. Het College van Bestuur (CvB) heeft echter de bevoegdheid de toegang tot het onderwijs te beperken. 3·5·2 Inrichting De inrichting van de opleiding wordt op een aantal manieren bekendgemaakt. Allereerst is het onderwijsprogramma opgenomen in deze gids. De formele omschrijving van het programma staat in de OER. De OER is tevens als bijlage opgenomen in deze studiegids. Op basis van deze informatie kan de student zelf een goed oordeel vormen omtrent inhoud en inrichting van het onderv,rijs en over de examens. De opleiding is zodanig ingericht dat de student kan voldoen aan de norm voor de studie· voortgang. Dit betekent dat de opleiding voldoende tentamenmogelijkheden biedt, geen beperkingen stelt aan het volgen van het onderwijs door de student en de kwaliteit van het geboden onderwijs en studiemateriaal zo hoog mogelijk is. Uitgezonderd bijzondere omstandigheden, is de student zelfverantvmordelijk om gebruik te maken van de aangeboden tentamenmogelijkheden en daarmee te voldoen aan de studievoortgangsnorm. 3·5·3 Onderwijs in de Nederlandse taal Het onderwijs wordt gegeven en de examens worden afgenomen in het Nederlands. Hiervan kan worden afgeweken wanneer het onderwijs betreft dat in het kader van een gastcollege door een anderstalige docent gegeven wordt of indien de specifieke aard, de inrichting of de k·waliteit van het onderwijs dan wel de herkomst van de studenten daartoe noodzaakt, overeenkomstig een door het 'instellingsbestuur vastgestelde gedragscode. Zie artikel4.7 van het instellingsspecifieke deel van het studentenstatuut 3·5·4 College-, practicum- en instructieroosters Voor de aanvang van het collegejaar worden de examen- en tentamenroosters voor het hele jaar bekendgemaakt. Voor aanvang van een trimester worden de college-, de practicum- en de instructieroosters bekendgemaakt. Deze zijn gratis verkrijgbaar bij het Studenten Service Centrum (STU), en in te zien op internet.
30
opleiding 3-5·5 Onderwijsvormen In deze gids is beschreven op welke wijze de onderwijseenheden worden aangeboden. Hierbij zijn bij de opleiding Technische Natuurkunde de volgende onderwijsvormen te onderscheiden: Hoorcollege: College waarbij de docent kennis en inzicht overdraagt aan de studenten. De shldenten hebben niet of slechts zeer beperkt de mogelijkheid tot interactie d.m.v. het stellen van vragen of het voeren van discussie. Werkcollegejinstructiejbegeleide zelfstudie: Werkvorm bedoeld om via oefeningen de in het hoorcollege behandelde stof te verwerken waarbij oefening in een probleem- of casusgerichte behandeling van de stofvoorop staat. Studenten hebben de mogelijkheid vragen of discussiepunten voor te leggen aan de docent. Werk/projectgroepen: Onderwijs waarbij de interactie tussen studenten en docent voorop staat door middel van probleemoplossing, casusbehandeling of discussie. Van studenten wordt een actieve participatie gevraagd in de vorm van schriftelijke of mondelinge presentaties. Practicum: Onderwijsvorm waarbij de student praktische werkzaamheden moet verrichten die betrekking hebben op voor de opleiding essentiële vaardigheden. Het zelf opdoen van vaardigheden door de student onder toezicht van de docent staat hierbij voorop. Stage/afstuderen: Individuele begeleiding door een docent, waarbij het leren van het doen van zelfstandig onderzoek voorop staat. 3·5·6 Contacturen In de studieprogramma's, beschreven in hoofdstukken 5 en 6, van deze gids is het aantal contacturen per vak te vinden. 3·5·7 Aanwezigheidsplicht Omdat bij een practicum de uitvoering van het practicum tevens de tentamenvorm is, geldt voor alle practica van de opleiding voor alle studenten een aanwezigheidsplicht. Verder is de aanwezigheid bij het college Communicatieve Vaardigheden {3B52o) en bij de Cyclus Bijzondere ondezvverpen {JAJ?o) verplicht. Bij enkele colleges, waarbij een bonussysteem gehanteerd wordt, îs een gedeeltelijke aanwezigheidsplicht, mits men in aanmerking wil komen voor een bonus. Voor het overige onderwijs geldt geen aanwezigheidsplicht. Wel is bij veel vakken de aanwezigheid sterk aan te raden. Bij het doen van stages en bij het afstuderen is een regelmatige aanwezigheid op de 'werkplek' natuurlijk vanzelfsprekend.
Jl
oplejdjn~ 3.6
Studiepunten en studielast
Elk jaar van de opleiding bestaat uit 42 studiepunten. Een studiepunt komt overeen met 40 uur studie. De studielast van een onderwijseenheid wordt uitgedrukt in heeltallige studiepunten. Het afstuderen heeft een omvang van 44 studiepunten, hetgeen dus overeenkomt met een studielast van ruim een jaar. Als er tijdens het afstuderen problemen in verband met de temponorm ontstaan, kan de student verzoeken om een verklaring van de faculteit dat eenderde of n.veederde deel van het afstudeerwerk afgerond is. Deze verklaring wordt uitsluitend verleend na verificatie bij de afstudeerdocent. Zie ook paragraaf 4·3 van het instellingsspecifieke deel van het studentenstatuut
3·7
Studiekosten
Voor de algemene kosten die gelden op de Technische Universiteit Eindhoven wordt verwezen naar het algemeen deel van de studiegids. De totale kosten aan studiematerialen van de opleiding Technische Natuurkunde komt in geen van de studiejaren uit boven het door de Informatie Beheer Groep gegeven normbedrag vanf noo.-.
3.8
De studie
J.8.I Studievaardigheden Voor het opdoen van studievaardigheden in het eerste jaar is het mogelijk een algemene cursus studievaardigheden te volgen bij Bureau Studenten Psychologen. Studenten kunnen hiertoe contact opnemen met de studieadviseur of direct met Bureau Studenten Psychologen. Deze cursus wordt verzorgd door ouderejaarsstudenten en is speciaal toegespitst op de situatie bij Technische Natuurkunde. Ouderejaars kunnen voor hulp contact opnemen met de studieadviseur of ook direct met Bureau Studenten Psychologen. 3.8.2 Studievertraging Indien studievertraging optreedt door bijzondere omstandigheden (ziekte, familieomstandigheden, handicap. dyslexie. bestuurswerk) of doordat het studieprogramma niet studeerbaar is, kan hiervoor een financiële ondersteuning worden aangevraagd bij de TUE. Meer informatie hierover is te vinden in art. 3-4 van het algemene deel van het studentenstatuut Om hiervoor in aanmerking te komen dient u contact op te nemen met het bureau studentendecanen. Indien door studievertraging de wettelijke studievoortgangsnorm niet wordt behaald, dan wordt dit door de TUE doorgegeven aan de IBG (zie ook studievoortgangsregistratie). Het is raadzaam in geval van studievertraging contact op te nemen met de studieadviseur, mw. Sonja Feiner of met Bureau Studenten Psrchologen. Studenten die veel werkzaamheden verrichten in het belang van de TUE-gemeenschap kunnen recht doen gelden op het afleggen van mondelinge tentamens in plaats van schriftelijke en op andere tijdstippen dan de officieel
32
opleidingvastgestelde, te regelen met de desbetreffende docent( en). Gedacht wordt hierbij aan studenten die lid zijn van TUE-organen als de universiteitsraad of commissies daarvan, faculteitsraad, besturen van secties SS E, bestuur van Van der Waals of studenten die meewerken aan een éénrnalig groot project. Bij moeilijkheden wende men zich tot de opleidingsdirecteur. 3.8.3 Studievoortgangsregistratie De studievoortgang wordt door de FSA geregistreerd met behulp van het Onderwijs Informatie Systeem {OWIS). Bij onjuiste registratie dient de student contact op te nemen met de studentenadministratie.
Elk trimester stuurt het Srudenten Service Centrum (STU) een afschrift van de behaalde studieresultaten aan de student toe op zijn huis- of vakantieadres. Op dit afschrift staat ook het aantal behaalde studiepunten vermeld. Indien de student niet heeft voldaan aan de studievoortgangsnorm, wordt dit door de TUE doorgegeven aan de IBG. Als dit het geval is krijgt de student hiervan voor 1 november in bet volgend collegejaar bericht Indien de student het niet eens is met de registratie kan contact opgenomen worden met de FSA. De student kan al zijn studieresultaten opvragen op internet en bovendien krijgt hij van elk behaald resultaat een e-mailbericht toegestuurd.
3·9
Studiebegeleiding
De wet schrijft voor dat aan het eind van het eerste jaar een srudieadvies wordt gegeven door de studieadviseur. Adviezen zijn niet bindend maar geven wel een belangrijke boodschap. Er zijn verschillende adviezen, te weten: A Gezien de resultaten van het eerste shldiejaar nemen wij aan dat je de studie binnen de toegestane tijd kunt voltooien. B Ofschoon je kennelijk moeite hebt met bepaalde onderdelen van de shldie nemen we aan dat je deze studie binnen de toegestane tijd kunt voltooien. C Er bestaat ernstige twijfel over je geschiktheid voor deze studie. We verv.'achten dat je er niet in zult slagen de studie binnen de gestelde tijd te voltooien. D Je resultaten zijn van dien aard dat wij je moeten afraden de shtdie voort te zetten. In het eerste jaar houdt de studieadviseur tweemaal per jaar gesprekken met de studenten en worden eerstejaars nog bijgestaan door deP-mentoren. Deze P-mentoren worden door STOOR gevraagd om in augustus een groep van ongeveer tien studenten te begeleiden in een introgroep. Voor hogerejaars bestaat er het zogenaamde 'NetwerkN' -systeem, dat voor begeleiding zorgt. De contactpersoon voor de propedeuse- en postpropedeuse-studiebegeleiding is mw. drs Sonja Feiner, N-laag ai. JO, tel. 040-(247)48u.
33
opleiding 3.10
Stage en afstuderen
Tijdens de studie worden er twee stages verricht. De eerste stage (9 SP) is een interne stage bij een van de onderzoekgroepen van de faculteit N; de tweede stage (12 SP) is een externe stage, die gedaan wordt in het bedrijfsleven of in het buitenland. Informatie hiervoor is te verkrijgen bij het stagebureau (contactpersoon: mw. Else van Eijndhoven, N-laag ar.36). Het afstuderen (44 SP) kan zowel intern als extern plaatsvinden. Zowel voor stages als voor extern afstuderen is de toestemming van een examenbevoegd docent vereist. Deze examenbevoegde docent dient vermeld te worden op het keuzeprogramma. Tijdens de stage en het afstuderen wordt de student begeleid door een dagelijkse begeleider. De termijnen voor afspraken met de begeleiders dienen zodanig te zijn dat de student in redelijkheid binnen de daarvoor gestelde tijdsduur de stage/het afstuderen kan afronden. Met name voor de eerste stage dient de student er mede zelf voor te zorgen dat er goede afspraken over de stageduur gemaakt worden. zowel over het experimentele deel van de stage (zestig halve dagen) als over de afronding in de vorm van het verslag en de voordracht (dertig halve dagen). Op verzoek van de student worden alle data voor voortgangsbesprekingen en de nakijktermijn van tevoren vastgelegd. Is de begeleider voor langere tijd afwezig dan dient hij voor vervanging zorg te dragen.
3.11
Evaluatie van het onderwijs
Bij de faculteit Technische Natuurkunde wordt het onderwijs op een aantal manieren geëvalueerd. Van alle kernvakken worden enquêtes onder studenten gehouden. Deze worden behandeld in de OC. nadat de enquêtes doorgesproken zijn met de docent van het betreffende vak Afhankelijk van de uitslag van de enquête beslist de opleidingsdirecteur of verdere gesprekken met de betreffende docent(en) nodig zijn. Verder heeft de faculteit deP- en de PP-studieraden, waar directe terugkoppeling over colleges, werkcolleges, practica en tentamens tussen studenten en docenten plaatsvindt.
3.12
Regelingen m.b.t. tentamens
Aanmelding en terugtrekking voor tentamens De data waarop de tentamens worden afgenomen, worden voor aanvang van het studiejaar bekend gemaakt. Slechts in gevallen van organisatorische overmacht kan van deze regel worden afgeweken. 3.12.1
Aan het begin van elk trimester geeft de STU roosters uit waarop alle schriftelijke zittingen staan vermeld. Uiterlijk 14 dagen voor de betreffende tentamenperiode moet men zich bij de STU aanmelden door middel van inschrijving op de daar aanwezige PC's of via internet c.q.
34
op!ejdjn~ het Voice Respons-systeem. Alle schriftelijke tentamens worden in principe minstens tweemaal per jaar afgenomen. Wanneer een student niet verschijnt op een zitting waarvoor hij zich heeft aangemeld, wordt dit beschouwd als deelname met een niet-voldoende resultaat. Men kan dit voorkomen door zich minstens 5 dagen vóór de datum van de zitting terug te trekken op de daarvoor bestemde PC s of via internet. Indien het niet verschijnen een gevolg is van overmacht, bijvoorbeeld ziekte, moet men dit zo spoedig mogelijk melden bij de studentenadministratie aan mw. Ankie Puts of mw. Elly ten Pierick, N-laag, a1.35· tel. 2533· Voor tentamens, die mondeling worden afgenomen, moet men een afspraak maken met de docent of zijn secretaresse, minstens twee weken van tevoren. Voor een mondeling tentamen geldt dat de terugtrekking ook aan de docent moet worden meegedeeld. Bij het afleggen van elk tentamen (ook bij toetsen) moet men het inschrijvingsbewijs als student bij zich hebben. Cijfer afhalen Bij een aantal schriftelijke tentamens wordt het 'cijfer afhalen' toegepast. Daarmee bedoelt men de volgende procedure: het schriftelijk werk wordt op doordrukpapier gemaakt. Het witte voorblad levert men in, de gekleurde kopie behoudt men. Deze kopie kijkt men zelf na met behulp van de lijst met goede antwoorden en puntenverdeling, die na afloop van de zitting wordt verstrekt. Eén of twee weken na de zitting worden bij de FSA lijsten opgehangen die de tijden vermelden waarop men met de corrector en een arbiter over het defmitieve cijfer kan praten. Voor een zinvol gesprek is het zeer gewenst zelf een beoordelingsformulier volledig in te vullen. Sommige correctoren vermelden hun voorlopige beoordeling al op de lijsten bij de FSA. Men kan dan zelfbeoordelen of het zin heeft met de corrector te komen praten. In een aantal gevallen heeft het 'cijfer afualen' dan meer de vorm van een mondelinge herkansing. 3.12.2
J.I2.J Beoordelingen tentamens De uitslagen van schriftelijke tentamens worden binnen maximaal2o werkdagen (zie art. 15 van de OER, bijlage A) na de tentamendatum opgehangen op de prikborden. Hierbij wordt alleen het inschrijvingsnummer van de student vermeld. De resultaten van mondelinge tentamens worden direct na afloop aan de studenten meegedeeld door middel van het uitschrijven van een uitslagbon, die ondertekend wordt door de examinator. De resultaten van toetsen worden tijdens college bekendgemaakt. Na afloop van de betreffende periode worden lijsten opgehangen bij de FSA met het gemiddelde van de toetscijfers, eventueel na een herkansing. De beoordelingen van de practica en de oefeningen Werktuigbouwkundig schetsen worden door de practicumleiding bekendgemaakt. De beoordeling van een stage met inbegrip van het verslag en de voordracht wordt door de stagebegeleider vermeld op het stage formulier.
35
opleiding Tentamenuitslagen worden ook via e-mail aan de student doorgegeven. Viermaal per jaar, te weten na elke tentamenperiode, ontvangt de student ook nog een overzicht met de door hemfhaar in die periode behaalde vakken. Indien gegevens op deze overzichten niet juist zijn, dient de student onmiddellijk contact op te nemen met de studentenadministratie van de faculteit die het betreffende vak doceert. Indien alle onderdelen met voldoende resuhaat zijn afgelegd (bij het P-examen zijn bijzondere regelingen, zie aldaar) ontvangt de student van de examencommissie een diploma, dat ondertekend is door ten minste twee leden van die commissie. In een bijlage wordt een cijferlijst verstrekt. Voor deze examens (Propedeuse- en Ingenieursexamen) dient de student zich aan te melden (zie J.IJ, 5.6 en 6+12). 3.12.4 Ingangseisen, volgtijdelijkheid, geldigheidsduur Voor tentamens zijn geen îngangseisen van kracht. De geldigheidsduur van tentamens is onbeperkt. In artikel 12 van de OER wordt de volgtijdelijkheid (volgorde van tentamens) officieel vastgelegd. Het betreft allereerst het eerste jaar: practicumblokken I en 2 kunnen niet eerder worden afgesloten dan nadat het tentamen VWR (JAioo) met goed gevolg is afgelegd; aan practicumblok 3 kan niet eerder worden deelgenomen dan na het met goed gevolg afleggen van practicumblokken 1 en 2. Aan het natuurkundepracticum in het tweede jaar kan pas worden deelgenomen als blok 3 met goed gevolg is afgelegd en er minstens 27 SP van de overige studiepunten van de propedeuse zijn behaald. Inzagerecht Gedurende ten minste twintig en ten hoogste dertig werkdagen na de bekendmaking van de uitslag van een schriftelijk tentamen heeft de student het recht op inzage in zijn beoordeelde werk. Tevens wordt hem op verzoek tegen kostprijs een kopie verschaft van dat werk (zie ort. 17 OER). 3.12.)
3.12.6 Fraude Fraude is het opzettelijk handelen of nalaten van een examinandus dat erop is gericht het vormen van een juist oordeel omtrent zijnJhaar kennis, inzicht en vaardigheden geheel of gedeeltelijk onmogelijk te maken. De examencommissie kan de student voor ten hoogste één jaar uitsluiten van verdere deelneming aan het desbetreffende tentamen (zie Regels & Richtlijnen artikel 12).
3.13
Examens
Voor de P·examens stelt de examencommissie viermaal per jaar een uitslag vast van die studenten die zich daartoe hebben aangemeld. Aanmelding geschiedt bij de STU of via internet. De termijn voor aanmelding wordt bekend gemaakt door STU.
opleidin!l" Zesmaal per jaar is een ingenieursexamenzitting (PPz-examen). Hiervoor dient men zich zowel bij de STU als ook bij de FSA aan te melden. Na afloop van elke examenvergadering worden direct of binnen enkele dagen de diploma's uitgereikt. Zie voor verdere regelingen onder de Propedeuse of de Post-propedeuse (hoofdstukken 5 en 6). De examendata in het academisch jaar 1999/zooo zijn vermeld in paragraaf 2.5.
3.14
Bezwaar en beroep
De formele regeling van de rechtsbescherming van de student wordt uitgebreid behandeld in hoofdstuk 7 van het instellingsspecifieke deel van het studentenstatuut Hierin is ook opgenomen de regeling van het individueel en collectieve klachtrecht bij de decaan van de faculteit (zie art. 7+I). De student wordt echter sterk aangeraden in voorkomende gevallen eerst zijn bezwaren kenbaar te maken bij de opleidîngsdirecteur, alvorens in beroep te gaan bij het College van Beroep voor de Examens (CBE).
3.15
Wijzigingen in het studieprogramma
Er zullen geen wijzigingen in het lopende studiejaar plaatsvinden die de belangen van studenten redelijkerwijs kunnen schaden.
3.16 Accenten in de opleiding De faculteit kent slechts één opleiding, nl. die tot natuurkundig ingenieur. Er zijn echter ruime keuzemogelijkheden om accenten aan te brengen in bepaalde richtingen. Naast de hoofdafstudeervariant wordt er nog Klinische Fysica en een ingedaalde eerstegraads lerarenopleiding als afstudeervariant aangeboden (zie hoofdstuk 6). Ook is het mogelijk om na het behalen van het gecombineerde natuurkunde/wiskunde propedeutisch diploma deze combinatie in de postpropedeutische fase voort te zetten, in de vorm van een individueel studiearrangement Dit is geen afstudeervariant, maar een gecombineerd programma dat tot twee ingenieursdiploma's leidt, t.w. in de technische natuurkunde en technische wiskunde. Het keuzeprogramma biedt ook voldoende ruimte om (delen van) de certificaten Technologie van Duurzame Ontwikkeling (TDO), Technisch Management en Biomedische Gezondheidstechnologie (BMGT) te behalen. Ook kunnen er colleges gevolgd worden aan het Centrum voor Taal en Techniek. Informatie hierover kan verkregen worden bij: Centrum voor TDO, teL 040·(247)4463/4367 Technisch Management, tel. 040·(247)2190 BMGT, tel. 040·(247)2008 Centrum voor Taal & Techniek, tel. 040·(247)2912
37
opleiding
rechtsbescherm jog
40
rechtsbescherm jo~
4
Rechtsbescherming
Bezwaar- en beroepsprocedures. klachtrecht e.d. zijn opgenomen in het instellingsspecifiek gedeelte van het Studentenstatuut (hoofdstuk 7). Zie ook paragraaf }14 van deze gids. Tegen besluiten met betrekking tot tentamens en examens kan de student schriftelijk bezwaar aantekenen bij de Examencommissie van de faculteit. Verder is aan de TUE een College van Beroep voor de Examens (CBE) verbonden. Bij dit college kan zowel een student als een extraneus onder meer in beroep gaan tegen: beslissingen van examencommissies en examinatoren; beslissingen betreffende toelating tot de examens, b.v. een beslissing van een colloquium doeturn commissie; beslissingen inzake vaststelling van het aantal behaalde studiepunten met het oog op de tempobeurs en de prestatiebeurs. Wanneer men het niet eens is met een beslissing van een bestuursorgaan {in beginsel het College van Bestuur) betreffende een van de hieronder genoemde onderwerpen, dan kan men bezwaar indienen bij dit bestuursorgaan. Men kan bezwaar indienen tegen de beslissingen inzake: de inschrijving; tussentijdse beëindiging van de inschrijving; voldoening, vrijstelling, vermindering of terugbetaling van geld; financiële ondersteuning, bijvoorbeeld een beslissing waarbij financiële ondersteuning op grond van het hebben verricht van bepaalde bestuursactiviteiten wordt afgewezen; financiële ondersteuning op grond van het niet behaald hebben van de norm van de tempobeurs, dan wel van de prestatiebeurs; het verstrekken van de verklaring (administratieve controle) dat het getuigschrift van een met goed gevolg afgelegd examen kan worden afgegeven; het nemen van een maatregel tot ontzegging van de toegang tot gebouwen en terreinen van de universiteit. Is men het niet eens met een beslissing van dit bestuursorgaan, dan kan men in beroep gaan bij het College van Beroep voor het hoger onderv.·ijs.
41
rechtsbescherm in~
42
propedeuse
44
propede11se
5
Propedeuse
5.1
Functie van de propedeuse
De propedeuse heeft een oriënterend, motiverend en selecterend karakter. Het is zowel voor de student zelf als voor de faculteit van groot belang om zo snel mogelijk vast te kunnen stellen of de eerstejaars geschikt is voor de studie Technische Natuurkunde. De basisvakken {natuurkundige maar ook de wiskundige) dienen niet alleen deze selectieve functie te vervullen, maar ook een oriënterende en motiverende factor te zijn voor het vervolg van de studie in de PP-fase. Ook dient de propedeuse al een eerste oriëntatie op het beroepsveld te geven.
5.2
Studieadvies
Aan het eind van het eerste jaar van inschrijving voor de propedeutische fase van de voltijds opleiding wordt elke student namens het faculteitsbestuur schriftelijk op de hoogte gesteld over de voortzetting van de studie binnen of buiten de opleiding (niet-bindend studieadvies, zie paragraaf 3·9l· Bij de advisering wordt rekening gehouden met persoonlijke omstandigheden van de student.
5·3
Studieprogramma
5· 3.1 Opbouw studieprogramma Het initiële normale propedeuseprogramma omvat in totaal een studielast van 42 studiepunten (SP) in de vorm van colleges, werkcolleges, instructies en practica. Het jaar is globaal onderverdeeld in 3 trimesters, elk van 13 weken: 5 weken college, 1 week collegevrij (bestemd voor proef- en hertentamens), 5 weken college, 2 tot 3 weken collegevrij (bestemd voor tentamens). In de tabellen op de volgende bladzijden staan alle {verplichte) onderdelen van de propedeuse per trimester gerangschikt; daarbij is aangegeven het aantal trimesteruren (TU) van de colleges en instructies, het aantal studiepunten (SP) van elk onderdeel en de vorm waarin het tentamen wordt afgenomen (schriftelijk, toets, mondeling, verslag). De propedeutische programma's voor de gecombineerde variant Technische Natuurkunde{Technische Wiskunde (46 SP) en de verkorte opleiding zijn ook in deze tabellen opgenomen.
45
propedeuse Voor de aanvang van elk trimester wordt er door de STU een collegerooster verstrekt. Voor de instructies en practica worden de eerstejaarsstudenten van de faculteit Technische Natuurkunde in twee of drie groepen verdeeld, met voor elke groep een eigen instructie· en practicum rooster. Dit rooster is ook in te zien op internet. De werkcolleges zijn vaak over diverse locaties op de TUE verdeeld; de eerstejaarspractica bevinden zich in dec-vleugel van N-laag.
5·3·2 Deelname Het bezoek aan de colleges en werkcolleges/instructies is niet verplicht, maar wordt wel dringend aangeraden. Bij het practicum is er wel de verplichting om deingeroosterde proeven te doen. Bij verhindering wordt men verzocht contact op te nemen met de practicumadministratie. Bij het college Bijzondere Onderwerpen (3A370) is er een regeling voor wat betreft aanwezigheid en toetsing: dit wordt tijdens het eerste college bekendgemaakt. Zie ook J.5·7· 5·3·3 Het practicum Het natuurkundepracticum in het eerste jaar is verplicht en bestaat uit drie delen: Blok 1 Dit wordt voorafgegaan door het college Verwerking Waarnemingsresultaten (3A10o). Het practicum zelfbestaat uit 6 proeven, die individueel gedaan worden en elk 2 middagen per week in beslag nemen, inclusief de verslaglegging. Blok 2 In het hveede trimester worden 6 proeven gedaan in koppels die per proef wisselen. Het uitvoeren van de proef duurt z middagen, exclusief de verslaglegging. Blok 3 In het derde trimester doen de meeste studenten in wisselende koppels het standaarddeel, bestaande uit 6 proeven die ongeveer 3 middagen per week in beslag nemen. Bij .Blok 3 ligt de nadruk vooral op het ontwikkelen en uitvoeren van eigen ideeën. De studenten mogen daarom in overleg met de practicumleiding een aantal standaardproeven geheel of gedeeltelijk vervangen door zelfbedachte experimenten.
propedeuse 5-l-4
Programma eerste trimester N-1.1
zYqo
Analyse I De Graaf
2Y142
Instructie
2Y510
Lineaire algebra en lineaire analyse Sterk
TU
SP
Tent.
3
3
s
3 3
1
2Y512
Instructie
3
3ÄIOO
Venverking waarnemingsresultaten Duif Mechanica 1 Botman Werkcollege Inleiding PC-gebruik Van Welzenis/Swüste Instructie PC-gebruik Practicum PC-gebruik (9 middagen) Van Welzenîs/Swüste Cyclus bijzondere onderwerpen Van Hall Practicum natuurkunde Ie jaar, deel (12 middagen) Duif/Koenraad/Kroes en
2
3Ä200
3A202
JÄI20
3Äl22
JÄI2J
3A37o 3A003
2
2
s
3 2
2
2
1
Tentaminering: s = schriftelijk, t =toets, m =mondeling, v =verslag, 1
s
TU= 1 uur college per week gedurende 9 weken= 40 uur studielast= 1 SP
47
V
propedeuse Programma tweede trimester N-1.2
Analyse z De Graaf JÄZIO
JÄJIZ
SP
Tent.
3
3
s
Instructie
3
Mechanica 2 Botman Werkcollege
2
2
s
3 3
3
s
2
s
3
V
Elektriciteit en magnetisme
JÄlZJ
TU
I
Blom Werkcollege Trillingen en golven Van der Sanden Instructie
2
Practicum PC-gebruik
2
2
(3 middagen) Van Welzenis/S-wiiste
Werktuigbouwkundig schetsen (6 uur)
JÄOOJ
3A370
oefeningen (9 middagen) Raaijmakers Practicum natuurkunde Ie jaar, deel z (18 middagen) Duif, Koenraad, Kroesen Cyclus bijzondere onderwerpen Van Hall
Tentaminering:
s = schriftelijk. t =toets, m =mondeling, v = verslag. I TU
=
I uur college per week gedurende 9 weken= 40 uur studielast= 1 SP
V
propedeuse 5·3·6
2Y220
2Y222
3A300 3A302 3A440 3A442 3A430
sCoso scos2 3A033
JAJ?O
Programma derde trimester N·l.3
TU
SP
Tent.
3
3
s
3 2
2
s
3
3
s
2 2
2
s
2
2
s
3
V
Analyse 3 Huijberts Instructie Thermische verschijnselen Hirschberg Instructie
Elektriciteit en magnetisme
2
Blom Werkcollege
Techniek, wetenschap en maatschappij Lintsenjv.d. Sijde Elektronica 1 Persoon Instructie Practicum natuurkunde Ie jaar, deel 3 (9 middagen) DuifjKoenraadfKroesen Cyclus bijzondere onderwerpen Van Hall
Tentaminering: s =schriftelijk, t =toets, m =mondeling, v =verslag. r TU= I uur college per week gedurende 9 weken= 40 uur studielast=
49
V
1
SP
propedeuse 5·3·7
Programma gecombineerde P-variant Technische Natuurkunde/Technische Wiskunde
Voor studenten die de gecombineerde propedeuseopleiding volgen, omvat het programma de volgende vakken: SP 2 JAzoo Mechanica 1 Mechanica 2 2 3Ä210 3A24o Elektriciteit en magnetisme 1 3 3A440 Elektriciteit en magnetisme 2 3 2 3ÄJOO Thermische verschijnselen 2 3A310 Trillingen en golven Venverking waarnemingsresultaten JÄIOO Practicum natuurkunde Ie jaar, deel 1 en 2 )ÄOO) 3 2 3A043 Practicum natuurkunde Ie jaar, deel3 Analyse 1 2Y140 3 2Y18o Analyse 2 3 zYzzo Analyse 3 3 Lineaire algebra en lineaire <~:nalyse 1 zY510 3 2 2Z24o Pascal I + PC-gebruik Algebra 1 2 2F715 Computeralgebra 2 2F771 25270 Kansrekening en statistiek 3 zAo6o Fundamentele analyse 1 3 zHoo3 Wiskunde practicum
Studenten die stoppen met de gecombineerde NfWsk-propedeuse en verdergaan met de propedeuse voor natuurkunde, worden weer als reguliere natuurkundestudenten beschouwd. Voor hen geldt dan het pr'ogramma gegeven onder 5.).4 tjm s.J-6. 5·3·8
Propedeuseprogramma voor de verkorte opleiding
2Y230 2Y26o 2Y550
Analyse 3 voor hbo Analyse 4 lineaire algebra en lineaire Analyse
3 SP 2
3 SP 3 SP
Voor de verkorte opleiding dient de student binnen één jaar na inschrijving de vakken 3Y550 Lineaire algebra en analyse 2. 2Y230 Analyse 3 en 2Y26o Analyse 4 behaald te hebben. Voor de andere vakken van het propedeutisch programma van de verkorte opleiding wordt dan vrijstelling verleend. De student dient zelf vrijstelling aan te vragen voor de overige vakken bij de vrijstellingencommissie (zie 2.1.6).
50
propedeuse 5·4
Vrijstellingen
VrijsteHingen zijn bij de natuurkundeopleiding en bij de gecombineerde NjWsk-opleiding niet van toepassing voor eerstejaars die een vwo-opleiding hebben. Studenten met meer dan de normale V'NO-opleiding (bijvoorbeeld met goed gevolg afgelegde tentamens bij andere faculteiten of andere instellingen voor hoger onderwijs) kunnen zich wenden tot de VC (zie 2.r.6). Standaardvrijstellingen worden alleen verleend bij de verkorte opleiding voor hbo-ers.
5·5
jaarindeling/roosters
De college- en instructieroosters worden op diverse manieren bekendgemaakt (zie 3-S-4)-
5.6
Organisatorische regels m.b.t. het P·examen
De aanmelding geschiedt uiterlijk één maand voor de examendatum bij de STU op de daarvoor bestemde formulieren of via internetjVoice Response (zie ook 3.13). De studenten die voor het eerst aan het P-examen in juli willen deelnemen, moeten zich dan aanmelden vóór zij de beschikking hebben over alle resultaten van de tentamenperiode in juni. Indien men zich niet heeft aangemeld voor het examen in juli en voor alle examenonderdelen een voldoende heeft, wordt men do-or de examencommissie automatisch behandeld in een extra vergadering eind augustus. Ook in dit geval dient men zichzelf toch nog aan te melden voor het P-examen. Een student slaagt voor het examen indien alle onderdelen met voldoende resultaat zijn afgelegd. Door de examencommissie zijn echter enkele uitzonderingen gemaakt (zie RR, artikelq): Eén 5 mag behaald worden voor één van de onderdelen Analyse 1, 2 of 3; bij Mechanica en bij Elektriciteit en Magnetisme wordt een 5 voor het eerste deel gecompenseerd door een 7 {of hoger) voor deel 2. Studenten van de verkorte opleiding moeten binnen één jaar de 3 vakken doen en zijn geslaagd als alledrie deze vakken met voldoende resultaat zijn afgelegd. Zij dienen zichzelf op te geven voor het examen en moeten daarbij vrijstelling aanvragen voor de overige vakken bij de Vrijstellingencommissie.
51
propedeuse
52
postpropedeuse
54
postpropedeuse
6
Postpropedeuse
6.1
Toelatingsvoorwaarden
Studenten die in het bezit zijn van het P~diploma worden uiteraard zonder enige voorwaarden tot de PP-fase toegelaten. Als het P-diploma nog niet behaald is, zijn er ook geen beperkingen voor het volgen van hoor- en werkcolleges van het tweede jaar; wel zijn er voorwaarden voor het deelnemen aan het tweedejaars practicum. Om hiertoe te worden toegelaten dient men het practicum van het eerstejaar met een voldoende resultaat te hebben afgerond en ongeveer 8o% van de eerstejaarsvakken te hebben behaald. Men kan pas beginnen aan een eerste stage, nadat het hveedejaarspracticum met een voldoende is afgerond.
Voor men aan een tweede stage begint. dient men in het bezit te zijn van een goedgekeurd keuzeprogram ma. Met afstuderen kan pas begonnen worden indien men twee stages heeft afgerond en nog maximaalG SP open heeft staan aan keuzevakken.
6.2
Studieprogramma PP
Het reguliere postpropedeutisch programma beslaat vier jaar en omvat een kernprogramma, een keuzedeel, twee stages (waarvan één externe stage) en het afstudeeronderzoek Voor de studenten van de verkorte opleiding wordt een individueel programma opgesteld dat ongeveer drie jaar omvat, inclusief de drie propedeusevakken. 6.2.1 De opbouw van de postpropedeuse Het tweede jaar bestaat geheel uit verplichte kernvakken (in totaal 42 SP). In het derde jaar zijn er nog 27 SP aan kernvakken; de rest van het jaar, het gehele vierde en vijfde jaar zijn respectievelijk bestemd voor keuzevakken en stages, en het afstuderen. De verschillen in de keuzeprogramma's van de afstudeervarianten (hoofdvariant, klinische fysica variant en de leraren variant) wordt besproken in 6-3 tfm 6.6. 6.2.2 Practicum Het totale tweedejaarspracticum bestaat uit 3 onderdelen: a. Het natuurkundedeeL Dit bestaat wederom uit 3 onderdelen: Het N-Practicum (Blok 4 en 5) Dit beslaat twee trimesters waarin totaal7 proeven, van ieder 4 middagen, worden gedaan. Deze proeven worden in koppels met steeds wisselende samenstelling gedaan
55
postpropedeuse • Een cursus Oefeningen Laboratoriumtechniek van 5 middagen Een Bibliotheekinstructie van I middag. b. Een elektronicapracticum van 4 halve dagen c. Een practicum OVV (3B503). Dit beslaat 9 middagen verdeeld over
6.2.J
2Y550 2Y552
2
trimesters.
Programma 2.e jaar- vierde trimester N-2.1
Lineaire algebra en lineaire analyse Sterk Instructie
TU
SP
Tent.
J
3
s
3
3
s
2
2
s
2
2
s
2
2
s
2*
V
2
zYz6o Analyse 4 2Y262 3Boso
Ter Eist Instructie Geschiedenis van de qatuurkunde Sluijter{Verkerk
sFuo
Elektronica
5Fuz
3Bsoo JBo63
2
Hegt Instructie (4 middagen) Dataverwerving en -verv.;erking 1 Kopinga Practicum nahlurkunde, ze jaar
Tentaminering: s =schriftelijk, t = toets, m = mondeling, v =verslag, r TU = 1 uur college per week gedurende 9 weken = 40 uur studielast=
I
SP
postpropedeuse 6.2-4
ZYJOO
zY3oz JBIOo JBI02
JBI20
3B550
sFuz
38503
3Bo63
Programma ze jaar- vijfde trimester N-2 .2
Analyse 5 Hautus Instructie Golven en optica Kroesen Instructie Quanturnmechanica en atoomfysica
Beijerinck Dataverwerving en -verwerking Kopinga
2
TU
SP
3
3
3
3
3
3
m
3
2
s
Practicum elektronica 2 (4 middagen) (inclusief sFno) Hegt Practicum dataverwerving en -verwerking (5 middagen) Duif Practicum natuurkunde, ze jaar
*De 5 SP voor dit vak worden verstrekt na afloop van
V
V
3* 2
trimesters.
Tentaminering: s =schriftelijk, t =toets, m =mondeling, v =verslag. I TU= r uur college per week gedurende 9 weken= 40 uur studielast= 1 SP
57
Tent.
V
postpropedeuse 6.z.5
zY590 2Y592
3B130
Programma ze jaar- zesde trimester N-2.3
Lineaire algebra en lineaire analyse 3 De Graaf Instructie Thermodynamica
TU
SP
Tent.
3
3
s
3
3
s
2
2
mfs
3
3
s
2
2
Leys JBIJ2 JBI60
3BSJO 3B52o 3B503
Instructie Vastestoffysica Wolter Fysische transportverschijnselen 1 Van Heijst Communicatieve vaardigheden Verkerk Practicum dataverwerving en -verwerking
2
(4 middagen) Duif
Tentaminering: s =schriftelijk, t =toets, m =mondeling, v =verslag, 1 TU = 1 uur college per week gedurende 9 weken= 40 uur studielast= 1 SP
ss
V
postpropedeuse 6.2.6
Programma 3e jaar (kernprogramma) -zevende trimester N-J.I
zNziO
Inleiding in de numerieke methoden Mattheij
zNZIJ 2Y48o
Practicum inleiding în de numerieke methode
2Y482 JCIOO JCI02
3Br8o
6.2.7
JCIIO JCIIZ JCI40
3Cr6o 3C170
TU
SP
3
4
2
2
s
3
3
m
3
3
s
TU
SP
Tent.
3
m
Functietheorie Hautus Instructie Mathematische fysica en theoretische mechanica De Muynck Instructie Dynamische systemen Preisig
Tent.
2
Programma 3e jaar (kernprogramma) - achtste trimester N-3.2
Elektromagnetische velden Kamp Instructie Fysische transportverschijnselen Van Dongen Technische materiaalkunde Brongersma
2
2
2
2
2
s
2
2
s
TU
SP
Tent.
4
4
m
2
s
Chemische Fysica Miehels
6.2.8
JCizo J(I22
JBI70
Programma 3e jaar (kernprogramma)- negende trimester N·J·3
Quanturnmechanica en quanturnstatistiek Verhaar Instructie Kernfysica De Voigt
59
2 2
postpropedeuse 6.2.9 Laatste jaren - 4e en se jaar Multidisciplinair project, beroepsgerichte vakken, keuzevakken, stages en afstuderen. Zie keuzeprogramma (6.3 tfm 6.6). Tentamine ring: s =schriftelijk, t =toets, m =mondeling. v =verslag, I TU= I uur college per week gedurende 9 weken= 40 uur studielast= r SP
6.2.10 PP- verkorte opleiding Het postpropedeuseprogramma van de verkorte opleiding bestaat uit de volgende vakken (zie OER): A. Verplichte kernvakken
3Boso 2Y3oo 2Y590 3B520 3BI70 3Cioo JCIIo 3CI2o )C140 2N210
2Y480 JCI6o
Geschiedenis van de natuurkunde Analyse 5 Lineaire algebra en lineaire analyse 3 Communicatieve vaardigheden Kernfysica Mathematische fysica en theoretische mechanica Elektromagnetische velden Quanturnmechanica en quanturnstatistiek Fysische transportverschijnselen 2 [nleidîng in de numerieke methoden Functietheorie Technische materiaalkunde
z SP 3 SP 3 SP 2 SP 2 SP 3 SP 3 SP 4 SP 2 SP 4 SP 2 SP 2 SP
B. Aanvullende kernvakken Onder goedkeuring van de examencommissie te kiezen onderwijseenheden, die samen 13 studiepunten uitmaken: 3810o Golven en optica 3 SP JBI2o Quanturnmechanica en atoomfysica 3 SP JBIJO Thermodynamica 3 SP 3Bsoo Dataverwerving en -verwerking 1 2 SP JBsso Dataverwerving en -verwerking 2 JBI6o Vastestoffysica z SP JBI8o Drnamische systemen 3 SP 3Bo7J Natuurkundepracticum voor hbo'ers 2 SP 3B5o3 Practicum dataver.verving en -ver...verking 1 SP 3Cqo Chemische fysica 2 SP drie beroepsgerichte vakken (zie 6+2) 6 SP
6o
postpropedeuse C. Keuzeprogramma (voor de hoofd variant) Onder goedkeuring van de examencommissie te kiezen onderwijseenheden, die samen 72 studiepunten uitmaken:
Keuzevakken* Multidisciplinair project Afstudeeronderzoek** Voor de klinische-fysicavariant en de lerarenvariant wordt het programma beschreven in 6.3 e.v.
*
**
Keuzevakken bestaande uit: 8 SP te kiezen uit een lijst van ingenieursvakken (zie onder 6.4.2), 16 SP (evt. incl. verkenningsstage à 4 SP) vrij te kiezen uit aan de TUE gedoceerde vakken uit het derde- ofhogerejaarscurriculum. Dit afstudeeronderzoek dient binnen de faculteit te worden verricht.
6.2.11 PP gecombineerde opleiding natuurkunde/wiskunde Studenten die het gecombineerde natuurkunde/wiskunde propedeuseprogramma met goed gevolg hebben afgelegd, komen in aanmerking om deze combinatie in de P P-fase voort te zetten via een individueel studiearrangement Belangstellenden kunnen zich in verbinding stellen met de opleidingsdirecteur.
6.3
Afstudeervarianten
In onderstaand schema is het postpropedeutisch programma voor de drie afstudeervarianten weergegeven. Postpropedeutische programma's afstudeervarianten (met aantal SP) Jaar 2
3
4
Hoofdvariant kernprogramma (42) kernprogramma (27) interne stage (9) beroepsgerichte vakken (6) externe stage (12) multidisciplinair project (4) ingenieursvakken (8) vrije keuzevakken (r6)
5
afstuderen (42+2)
I Klinische Fysica
lerarenopleiding kernprogramma (42) kernprogramma (42) kernprogramma (27) kernprogramma (27) interne stage (9) interne stage (9) klinische fysica vakken (4) oriëntatie programma (6) stage in kliniek (r2) educatieve (externe) stage (12) multidiscipl.projed BMT/ geneeskunde (6) ingenieursvakken (8) ingenieursvakken (r6) vrije keuzevakken (8) didactiekvakken (24) klinische fysica keuzevakken (8) afstuderen (42+2) afstuderen (30+2)
I
61
postpropedeuse 6.4
De hoofdvariant
Na het tweede jaar (42 SP kernvakken) volgen er nog 27 SP aan kernvakken in het derde jaar. In het vierde en vijfde jaar zijn geprogrammeerd: een interne stage (9 SP), een externe stage {12 SP), een multidisciplinair project {4 SP), 24 SP aan keuzevakken (waarvan 8 SP ingenieursvakken) en het afstuderen (44 SP). 6.4.1 Multidisciplinair project (mdp) In het vierde programmajaar van het 5-jarig curriculum is het multidisciplinair project opgenomen. Het doel van het mdp is te oefenen met het werken in groepsverband. Deze groep bestaat uit medestudenten, waarvan de meesten niet onze natuurkundeopleiding volgen, en wordt begeleid door een staflid. De groep bepaalt zelf de strategie en de planning die bij het uitvoeren van de opdracht zal worden gevolgd. Het multidisciplinaire van het project wordt mede vormgegeven door het vaststellen van deelopdrachten die deels buiten de natuurkunde vallen.
De groep draagt zorg voor analyse en synthese van de resultaten van de deelopdrachten. Er wordt een verslag geschreven en er vindt een mondelinge presentatie plaats. Honorering 4 SP. Voor verdere inlichtingen kunt u terecht bij de begeleidende docenten: dr ir Care! Massen, tel. 4282 en ir Kees van Es, tel. 3385. 6.4.2 Beroepsgerichte vakken Uit onderstaande lijst dient een student 3 vakken te kiezen:
Code Omschrijving oAo2o Techniek en arbeid 0A320 Consumentengedrag oA8oo Ondernemingsrecht oBo6o Economie \'Oor N (niet samen met rArso) oC2oo Technologie en duurzaamheid oE2oo Data-analyse: onrn-ikkeling en evaluatie van technologiebeleid oE220 Octrooirecht en kennisbescherming oHo40 Informatie-ergonomie oKzso Technology assessment Bedrijfsfilosofie en bedrijfsethiek oL8so oN201 Feasibility studies IAI2I Marketing management voor technici Bedrijfseconomie voor niet-Bdk-srudenten IÄI50 (niet samen met oBo6o) Ondernemerschap in kleine en middelgrote organisaties IÄI9l 1Co6o Projectbeheersing
62
Trimester H
H
w L
w L L
w L
w w L H
w w
postpropedeuse rCno 1C200
rFno I}OJO rJr7o rjr8o rJrgo !T040 rZo6o 12220
IZ230 IZ240 IZ291
41110
Productiebeheersing Productie- en voorraadbeheersing voor niet Bdk-studenten Organisatieonderzoek Ergonomie Organisatiepsychologie Human factors in safety and reliability Personeelplanning Internationale productie en logistiek Ondernemen en recht Het onhverpen en veranderen van organisaties Inleiding kwaliteitsmanagement Organisatie en beshtring van technische innovatie (Internationaal) onderhandelen Industrieel ontwerpen
L L
W/L
w H H
w H
w w w L L
w
Afkorting: H =Herfst-, W =Winter-, L = Lentetrimester Vreemde talen mogen worden opgevoerd onder voorwaarde dat ze niet meer dan 2 SP (van de 6 SP) bedragen.
6-4-3 Keuzevakken Voor de hoofdvariant dient de student minimaal 24 SP aan keuzevakken in het keuzeprogramma op te nemen. Hiervan dienen minimaalS SP gekozen te worden uit de lijst van ingenieursvakken (zie 6+5). De overige keuzevakken (16 SP) kunnen vrij gekozen worden uit aan de TUE gedoceerde vakken behorend tot het derde, vierde of vijfde curriculumjaar. Ook is het mogelijk om een verkenningsstagejzomerstage van 4 SP in het vrije keuzedeel op te nemen (zie 6+7). Keuzevakkenomschrijvingen op het gebied van de wiskunde zijn te vinden op het adres: hnp,://v.ww.wîn.tue.nl/math/ondernrijs/keuzevakken 6.4.4 Regels keuzeprogramma Het eerste keuzeprogramma dient voor de aanvang van de tweede stage te zijn goedgekeurd. Het in te dienen keuzeprogramma dient te worden opgesteld in overleg met de afstudeerdocent- eventueel na advies van de studiebegeleider- en vereist zijn goedkeuring. Formulieren waarop de gegevens over het keuzeprogramma dienen te worden vermeld zijn verkrijgbaar bij de FSA. De KPC zal binnen 20 werkdagen na indiening van het keuze· programma de student schriftelijk meedelen of het ingediende programma al dan niet goedgekeurd is. Bij afkeuring of uitstel van de goedkeuring worden de redenen vermeld. Het is mogelijk een goedgekeurd programma alsnog te wijzigen. Een gewijzigd keuze· programma wordt door de KPC op dezelfde \vi.jze in behandeling genomen als een voor het eerst ingediend programma. Laatste wijzigingen dienen uiterlijk 3 maanden voor het afstuderen te zijn ingediend.
postpropedeuse De student heeft een grote vrijheid in de samenstelling van zijn keuzeprogramma, mits het aan bepaalde eisen voldoet. Om te beoordelen of dit het geval is, moet het keuzeprogramma worden voorgelegd aan de KPC. In principe komen alle in de studiegids vermelde vakken, die op de TUE gedoceerd worden voor het 3e, 4e en se cursusjaar, in aanmerking. Als honorering van een keuzevak geldt het aantal SP vermeld bij de omschrijvingen van het keuzevak in de studiegids.
Er kunnen ook keuzevakken aan andere instellingen van WO worden gevolgd, zulks ter goedkeuring van de KPC. In het algemeen dient het programma breed te zijn, d.w.z. niet alleen gericht op het afstudeeronderzoek. Het hoort voldoende wiskundige en theoretische diepgang te hebben. Zowel aan fundamentele als aan technologische aspecten moet aandacht besteed worden. Ook vakken uit de bedrijfskunde en de sociale wetenschappen verdienen aandacht. Ook komen vakken van de diverse certificaten in aanmerking (zie 3.16). Er bestaat ook de mogelijkheid extra vakken te doen buiten het keuzeprogramma. welke dan als zodanig vermeld worden op de cijferlijst bij het ingenieursexamen.
Begrips bepalingen: Afstudeerdocent: degene die de eindverantwoordelijkheid heeft voor het niveau en de beoordeling van het afstudeerwerk. Als afstudeerdocent kan optreden een hoogleraar of UHD van de faculteit. Examenbevoegd docent: degene die verantwoordelijk is voor het niveau en de beoordeling van een stage. Als examenbevoegd docent kan optreden: een lid van het vaste wetenschappelijk personeel van de faculteit en personen die jaarlijks door de examencommissie daartoe worden aangewezen. Dagelijks begeleider: degene die belast is met de dagelijkse gang van zaken tijdens de stage of het afstuderen. Deze taak kan gedelegeerd worden door de afstudeerdocent of de examenbevoegde docent. Regelingen voor keuzeprogramma's: De eerste stage vindt plaats binnen de faculteit. Op het keuzeprogramma wordt de naam van een examenbevoegd docent ingevuld. Van deze regel kan slechts worden afgeweken met toestemming van de KPC. Voor het verkrijgen van deze toestemming moet de student een schriftelijk gemotiveerd verzoek indienen bij de KPC. Uit dit verzoek, dat voor akkoord getekend is door de examenbevoegd docent, moet tevens blijken waar de stage plaatsvindt en wie de dagelijkse begeleider is. De tweede stage (bedrijfsstage of stage in het buitenland) vindt in ieder geval buiten de TUE plaats. Op het keuzeprogramma wordt ingevuld waar de stage plaatsvindt en wie de dagelijkse begeleider is. Dit onderdeel van het keuzeprogramma wordt voor akkoord getekend door een examenbevoegd docent. De afstudeerdocent tekent als laatste het gehele keuzeprogramma voor akkoord.
postpropedeuse 6.4·5 JFI8o JKIOo JKllo JKI2o JNIIO JNI6o JNzoo 3N210 3Nzzo JNz8o JPIOO
3Pno 3Pqo JPISO 3Pr6o
3Pzoo JPZJO
JSIOo JSIIO JSrzo JSISO
JSI70 JSzoo JS2IO
JS2JO ]S24o 3Szso 3S26o JTIOo JTI20
JTIJO 3Tr6o JTI90 3Tzoo JT2JO ]T240
JT25o 4)520 5LIJO sNozo 5N040
Lijst ingenieursvakken Reai-time data-acquisitie Ionenoptica Deeltjesversnellers Kernfysische analyse- en meetmethoden Quanturntheorie van de vaste stof Plasmafysica I Statistische mechanica D}'namica van de atmosfeer Theorie van microscopische wanordelijke media Polymeerfysica Molecuulbotsingen Inleiding plasmafysica Lasers in fysische experimenten Thermonucleair plasmaonderzoek Voortgezette plasmafysica Ellipsametrie Diodelaser-technieken Magnetisme Magnetisme bijzondere onderwerpen Groepentheorie Fysica van oppervlakken en grenslagen Optische verschijnselen in halfgeleiders Kryogene technieken Lage temperaturen bijzondere ondetv:erpen Recente ontwikkelingen in de halfgeleiderfysica Thermodynamica van irreversibele processen Elektrische transportverschijnselen in halfgeleiders Inleiding halfgeleiders en hun toepassingen Voortgezette stromingsleer Gasdynamica r Gasdynamica 2 Humane stromingsleer Aëroakoestiek Meerfasenstromingen Turbulentie Numerieke stromingsleer Geofysische stromingsleer Niet-lineaire dynamica Elektrische metingen in de geneeskunde Microgolftechniek Radio en radar
postpropedeuse 5N120
Beeldverwerking
SN ISO Techniek van de elektro-optische systemen en geïntegreerde optica SPI80 Elektromagnetische antennes I GH2JO Kinetiek en katalyse GKo4o
6Zno
Vastestofreacties Oppervlaktechemie
Deze lijst kan tussentijds bijgewerkt worden. De laatste gegevens zijn bekend bij de FSA.
6.4.6
Stages- stagebureau
Stages dienen als kennismaking met en oefening in het meewerken aan lopend onderzoek. Een stage bestaat uit een onderzoekperiode gevolgd door het schrijven van een verslag en het houden van een voordracht. De beoordeling berust op drie onderdelen. De capaciteitsgroep c.q. begeleiderof-indien een stage buiten de faculteit plaatsvindt- de contactdocent organiseert de openbare voordracht over het werk. De student krijgt voor het werk, het verslag en de voordracht één cijfer dat door een examenbevoegd docent wordt vastgesteld. Steeds geldt dat voor de aanvang van een stage een stageformulier (verkrijgbaar bij de FSA), gedeeltelijk ingevuld, dient te worden gedeponeerd bij de studentenadministratie c.q. het stagebureau. Ditzelfde formulier wordt na voltooiing van de stage aangevuld door de student met een samenvatting van het verslag en door de beoordelaa'r met de beoordeling.
Het îs mede de verantwoordelijkheid van de shldent dat hij erop toeziet een zodanig plan op te stellen dat de totale tijdsduur van het experimentele werk van de eerste stage beperkt blijft tot Go halve dagen en dat het totaal (incl. het schrijven van het verslag) niet uitloopt boven 90 halve dagen. Verder moet een student per week voldoende halve dagen besteden aan de stage. Men dient 2 stages te doen. De eerste stage {9 SP) dient plaats te vinden binnen één van de capaciteitsgroepen van de faculteit. De tweede stage (12 SP) wordt buiten de TUE gedaan, bij voorkeur in een bedrijf. De student dient zelfzorg te dragen voor een externe stageplaats. Hiertoe kan hij kiezen uit een drietal wegen: HU kan een externe stage regelen via een docent van de faculteit. Het gaat hier om contacten die stafleden hebben met bedrijven, wetenschappelijke instituten e.d. De inhoud en periode van de stage worden in overleg met de docent en de externe begeleider geregeld. HU kan een stage regelen via het stagebureau van de faculteit. Het stagebureau heeft een voorraad van deze stageplaatsen (duur 3 à 4 maanden) met globaal bekende inhoud waaruit de student kan kiezen. De student neemt vervolgens zelf contact op met het stageadres en overlegt met een docent over de precieze inhoud, planning en periode van de stage. Deze docent dient ook op het keuzeprogramma vermeld te worden. Het stagebureau bemiddelt bij het maken van afsprakenfcontracten van het bedrijf met de student. Eigen contacten. Een student dient, alvorens er bindende afspraken worden gemaakt over inhoud, planning en periode van de stage, een docent te zoeken die hem bij de stage zal begeleiden. Het stagebureau kan hierbij worden ingeschakeld. Een student dient zijn
66
postpropedeuse afspraken om•envijld door te geven aan het stagebureau middels een volledig ingevuld stageformulier. Een stageformulier en bijbehorend enquêteformulier is verkrijgbaar bij de FSA (N-laag a 1.35). Tijdens de uitvoering van de stage onderhoudt de student het contact met zijn begeleider van de faculteit. Deze is verantwoordelijk voor de beoordeling. De student meldt uiteindelijk bij het stagebureau dat de tweede stage is afgerond. Hij schrijft een korte samenvatting van het stagewerk op het stageformulier, laat dit beoordelen door de examenbevoegde docent en levert dit formulier. met het bijbehorend enquêteformulier in bij het stagebureau. Stafleden, docenten stagebureau: dr ir F.A.P. Blom en dr ir M.J. Geiten. 6+7 Verkenningsstage (zomerstage) Studenten kunnen een verkenningsstage doen in plaats van 2 keuzevakken (4 SP). De verkenningsstage heeft o.a. tot doel de student kennis te laten nemen van de werkverhoudingen in een bedrijf, van de bedrijfscultuur en van de organisatie van het bedrijf. Deze stage heeft dus niet primair tot doel vermeerdering of toetsing van kennis van de natuurkunde. De duur van de stage bedraagt 4 à 6 weken. Het bedrijfbepaalt de inhoud van de stage, de periode waarin de stage kan worden verricht en zorgt voor de begeleiding tijdens de stage. Deze stage behoeft de goedkeuring van een staflid (docent) van het stagebureau. Uiterlijk één week na beëindiging van deze stage dient een korte schriftelijke rapportage ingeleverd te worden bij het stagebureau van de faculteit. De beoordeling van de stage wordt - na overleg met de begeleider van het bedrijf- vastgesteld door een staflid van het stagebureau. De stafleden van het stagebureau zijn: dr ir F.A.P. Blom en dr ir M.J. Gelten. Afstudeeronderzoek De student kan pas aan zijn afstudeeronderzoek beginnen na voltooiing van beide stages en indien hij nog slechts een maximum van G SP open heeft staan aan keuzevakken. De afstudeerdocent en de student leggen hun afspraken schriftelijk vast op het formulier waarmee aan de FSA het onderwerp, de begindatum en de vermoedelijke einddatum van het afstuderen wordt meegedeeld. De afstudeerdocent/contactdocent zorgt in overleg met de student dat de duur van het onderzoek binnen redelijke grenzen overeenstemt met de tijd die er voor het afstuderen staat (44 SP à 40 uren studie). Indien een student niet voor I september gereed komt met zijn afstudeerwerk kan hij in verband met de tempobeurs via zijn afstudeerdocent verzoeken om reeds een gedeelte van zijn afstudeerwerk gehonoreerd te krijgen met studiepunten (I/3 resp. 2/3 deel). Men kan afstuderen in één van de capaciteitsgroepen van de faculteit, maar ook daarbuiten. In het laatste geval dient de student op zijn keuzeprogramma te vermelden waar hij gaat afstuderen. De afstudeerdocent van de faculteit N staat garant voor de kwaliteit van het afstudeerwerk. Vooral bij afstuderen bij een bedrijf moet men vooraf afspreken dat de ondervragîngscommissie volledig inzage (eventueel onder geheimhouding) van en toegang tot het werk krijgt.
postpropedeuse Bij extern afstuderen heeft de afstudeerder de volgende verplichtingen: a. Hij meldt de afstudeerdocent tijdig wanneer hij met het afstudeerwerk wil beginnen, zodat er voldoende tijd is voor overleg van de afstudeerdocent met degene die de verantwoordelijkheid heeft over het onderzoek waarvan het voorgenomen afstudeerwerk deel uitmaakt. b. Tijdens het verrichten van het afstudeerwerk houdt hij de afstudeerdocent in voldoende mate op de hoogte van de voortgang van het werk c Hij/zij beschikt over een goedgekeurd keuzeprogramma. d. Er dient voor de faculteit een openbaar verslag te komen. Indien het bedrijf geheimhouding wenst, zal een aangepaste versie van het verslag gemaakt moeten worden. Advies: teken geen contracten met clausules over zwijgplicht. Neem hierover contact op met de afstudeerdocent. Bij extern afstuderen heeft de afstudeerdocent de volgende taken: a. De afstudeeropdracht moet door hem zijn goedgekeurd voordat met het afstudeerwerk mag worden begonnen. b. Tijdens de afstudeerperiode onderhoudt hij voldoende contact met de student en zijn directe begeleider over de voortgang van het werk. c. Vooraf moet worden overeengekomen dat de ondervragingscommissie volledige inzage in en toegang tot het afstudeerwerk krijgt. Een exemplaar is bestemd voor de faculteit en dient zodoende openbaar te zijn. Let erop dat duidelijke afspraken hieromtrent van tevoren gemaakt worden. Het afstudeerwerk bestaat uit de navolgende onderdelen: 6.4.9 Het afstudeerverslag De student dient van zijn onderzoek een goed leesbaar, duidelijk en beknopt verslag met een samenvatting in getypte vorm aan de ondervragingscommissie te geven. Het afsrudeerverslag dient een hoofdstuk te bevatten, waarin technology-assessmentaspecten zijn opgenomen. Alle leden en adviseurs van de ondervragingscommissie en de FSA moeten dit verslag minstens 10 dagen voor de ondervraging in hun bezit hebben. Dat van de FSA is in eerste instantie ter inzage voor belangstellenden en wordt uiteindelijk in de verzameling afstudeerverslagen van de faculteitsbibliotheek opgenomen. Voor het vermenigvuldigen van het afstudeen•erslag kan men terecht bij het secretariaat van de capaciteitsgroep van de afstudeerdocent. In overleg met de Reproductiedienst zijn de volgende regels opgesteld: 1. De levertijd is maximaal t\vee weken, onafhankelijk van het aantal exemplaren. 2. Indien in het verslag foto ·s verwerkt zijn, dienen deze onafhankelijk van het benodigd aantal exemplaren, 4 weken voor de datum waarop het verslag klaar moet zijn, bij de Reproductiedienst te worden ingeleverd.
68
postpropedeuse 3· De dienst bindt de verslagen wanneer kaften tijdig worden ingeleverd. De kosten van het reproductiewerk, tot een maximum van 20 exemplaren, komen voor rekening van de groep waarin men het afstudeenNerk heeft verricht. 6410 De afstudeervoordracht De student dient over zijn onderzoek een voordracht van ongeveer 25 minuten te houden. Dit geschiedt in een openbare bijeenkomst van de faculteit die door de afstudeerdocent georganiseerd wordt na aanmelding voor het afsluitend examen bij de FSA. De afstudeervoordracht moet plaatsvinden vóór de ondervraging. De student dient twee weken voor deze voordracht een korte samenvatting met titel in te leveren (ca. 10 regels) bij de FSA.
6411 De ondervraging De afstudeerdocent bepaalt, in overleg met alle betrokkenen, het tijdstip van de ondervraging. Daarbij vindt in een ruim kader een discussie plaats over het werk en het verslag tussen de student en de ondervragingscommissie. De ondervragingscommissie wordt benoemd door de examencommissie en bestaat uit
minstens 4 examinatoren. Van de leden is er ten minste één die lid is van een andere capaciteitsgroep dan die van de afstudeerdocent binnen de faculteit Natuurkunde. ln de commissie kunnen deskundigen van buiten de faculteit zitting nemen en als examinator optreden. De afstudeerdocent fungeert als voorzitter van de ondervragingscommissie. Na de ondervraging deelt de voorzitter de beoordeling van het hele afstudeerwerk aan de ondervraagde mee. De ondervragingscommissie brengt verslag uit aan de examencommissie. Tevens doet de ondervragingscommissie een voorstel aan de examencommissie om al of niet een judicium toe te kennen. 6.4.12 Organisatorische regels m.b.t. het afshtitend examen De aanmelding geschiedt uiterlijk 23 werkdagen voor de examendatum zowel bij STU als bij FSA. Het dan bij FSA aanwezige goedgekeurde keuzeprogramma wordt als definitief beschouwd. Om administratieve redenen, dient de laatste wijziging van het keuzeprogramma uiterlijk drie maanden voor de examenzitting aan de KPC voorgelegd te zijn. Op het moment van aanmelding dienen alle kern- en keuzevakken alsmede stages met voldoende resultaat te zijn afgelegd. Controleer bij FSA of alle cijfers bekend zijn. De FSA zal bij aanvang van het afstuderen aan de hand van het ingeleverde afstudeerformulier de student en de afstudeerdocent berichten welke vakken nog openstaan. Bij een niet-complete lijst wordt de kandidaat van de lijst van deelnemers afgevoerd. Twee weken voor de afstudeervoordracht dienen bij de FSA de titel en de samenvatting van de voordracht ingeleverd te zijn. Voor de examenzitting dient een exemplaar van het afstudeerverslag bij de FSA te worden ingeleverd.
postpropedeuse 6.5
Afstudeervariant Klinische Fysica
Klinische Fysica {KF) is een ondersteunend specialisme in een ziekenhuis met betrekking tot de toepassing van alle fysische methodes en technieken bij diagnostiek en behandeling van patiënten. Het Eindhovense model voor de vierjarige postdoctorale opleiding tot geregistreerd klinisch fysicus volgens de opleidingseisen van de Nederlandse Vereniging van Klinisch Fysici (NVKF) bestaat uit tv.ree fasen. Het eerste deel bestaat uit een tweejarige ontwerpersopleiding Fysische Instrumentatie binnen het Stan Ackermans Instituut (SA!), waarbij het tweede jaar al in een ziekenhuis wordt doorgebracht. De volgende twee jaar van de opleiding vindt volledig in een ziekenhuis plaats en leidt na \'Oltooiing tot door de NVKF geregistreerd klinisch fysicus. De afstudeervariant Klinische Fysica biedt natuurkundestudenten de mogelijkheid om binnen de opleiding tot natuurkundig ingenieur reeds een duidelijk accent aan te brengen. Effectief bestaat het klinisch-fysisch deel van het keuzeprogramma uit ongeveer anderhalfvan de laatste 2,5 jaar van de studie. Deze variant bevat o.a. een verplichte stage van ongeveer 4 maanden (12 SP) in een kliniek, en een met klinische fysica gelieerd afstudeeronderzoek. Voor algemene informatie: dr ir Marijn Geiten, N-laag, a2.68, tel. 3398. 6.5.1 Het programma (algemeen) De verschillen met de hoofdvariant zijn globaal aangegeven in het schema van paragraaf 6.3. Studenten die voor deze variant kiezen, dienen een door de KPC goedgekeurd keuzeprogramma te hebben voordat ze met deze variant aanvangen. Voor studenten van de verkorte opleiding gelden iets andere regels m.b.t. de inhoud van het keuzeprogramma, bijv. zij hebben geen automatische vrijstelling voor de externe stage van 12 SP zoals bij de hoofdvariant Algemene aspecten betreffende de stages, het afstuderen, de keuzevakken en organisatorische regels m.b.t. het afsluitend examen. zoals vermeld in paragraaf 6.4 e.v. gelden ook voor deze afstudeervariant. Er is voor gekozen om hier alleen de verschillen met het programma van de hoofdvariant aan te geven. Inlichtingen bij mw. Else van Eijndhoven en dr ir Marijn Geiten. 6.5.2 Klinische Fysica vakketi/beroepsgerichte vakken In plaats van 6 SP aan beroepsgerichte vakken in de hoofdvariant, dienen studenten in deze variant 4 SP te doen aan klinisch-fysische vakken, te weten: 3Y130 Fysiologische Systemen {2 SP) . Klinisch-fysische meettechnieken (2 SP)*
*
Klinisch-fysische meettechnieken wordt voorlopig ingevuld met de vakken (naar keuze): 5L130 Elektrische metingen in de geneeskunde, of 5 Psoo Metingen aan respiratie en circulatie
70
postpropedeuse 6.5.3 Externe stage/stage in kliniek De externe stage van 12 SP dient in een kliniek (ziekenhuis) plaats te vinden.
6.5.4
Multidisciplinair project
Voor de klinische-fysicavariant heeft het mdp een omvang van 6 SP (in plaats van 4 SP voor de hoofdvariant) en wordt uitgevoerd in samenwerking met RMT-studenten of geneeskunde studenten van de Universiteit Maastricht. Inlichtingen en opgave voor het mdp bij de FSA.
6.5.5 Keuzeprogramma Het keuzeprogramma bestaat uit minimaal 24 SP, waarvan 8 SP aan ingenieursvakken (zie 6-4-5-), 8 SP vrij te kiezen en 8 SP uit onderstaande lijst:
oGwo oHo2o IZI70
JFr8o JFI90 JF2oo JKI20
JPI40 JTr6o 4A490 4A650
5Lo9o )LIJO SNI20
5P5oo
6No8s
Inleiding gerontechnologie licht en geluid Inleiding gezondheidszorg Stralingsdosimetrie Realtime data-acquisitie MRI en MRA Klinische fysica bijzondere onder.verpen Kernfysische analyse en meetmethoden Lasers in fysische experimenten Humane stromingsleer Functionele anatomie Weefselmechanica Tijddiscrete signaalverwerking Elektrische metingen in de geneeskunde Beeldverwerking Metingen aan respiratie en circulatie Medische statistiek Algemene klinische chemie 2
6.5.6
Afstuderen Het afstuderen kan zowel intern als extern plaatsvinden en dient een klinisch-fysisch of aan klinische fysica gelieerd onderzoek te omvatten. Met name in de capaciteitsgroep FIK (Fysische Informatica en Klinische Fysica) zijn dergelijke onderwerpen in ruime mate voorhanden, maar ook bijvoorbeeld in de capacîteitsgroepen TIB (Fysica en Toepassingen van Ionen bundels) en G DY (Gasdynamica) vindt interessant onderzoek op dit gebied plaats. Voor adviezen: dr ir Marijn Geiten, N-laag a2.68, tel. 3398.
71
postpropedeuse 6.6
Afstudeervariant Lerarenopleiding
In het voortgezet onderwijs is sprake van een groeiend tekort aan eerstegraadsdocenten, met name ook aan natuurkundeleraren. In paragraaf 6.7 wordt in het algemeen ingegaan op alle mogelijkheden om eerstegraadsbevoegdheden te verkrijgen. De faculteit Technische Natuurkunde biedt echter ook een speciale afstudeervariant Lerarenopleiding aan, waarbij met inachtneming van de eindtermen voor het diploma natuurkundig ingenieur nagenoeg het volledige vakkenpakket voor de eerstegraadsopleiding tot natuurkundeleraar is ingedaald. Het postpropedeutisch programma van deze variant is schematisch weergegeven in paragraaf 6-3- Evenals dat voor de afstudeervariant klinische fysica is gedaan, zullen ook hier voor de lerarenopleiding alleen de verschillen met de hoofdvariant worden toegelicht. Ook hier geldt dat de algemene regels voor de hoofdvariant van kracht zijn. De contactpersoon van de faculteit voor de lerarenvariant is dr Gerrit Verkerk, N-laag, b2.02. tel. 4171. Met hem dient het keuzeprogramma te worden doorgesproken. voorafgaande aan de indiening bij de KPC. 6.6.1 Oriëntatieprogramma/Beroepsgerichte vakken In plaats van 6 SP aan beroepsgerichte vakken in de hoofdvariant, dienen studenten in deze variant 6 SP te doen aan de volgende oriënterende vakken: JWjiO Onderwijskunder (r SP) 3W5oo Didactiek natuurkunde 1 (3 SP) 3W520 Schoolpracticum I en onderzoek van onder. .vijs 1 (2 SP) 6.6.2 Externe stage De externe stage van de lerarenvariant (12 SP) dient ingevuld te worden in de vorm van een (internationale) stage die op onderwijs is georiënteerd en plaats dient te vinden bij een instelling, instituut of bedrijf. In deze stage dienen aspecten van didactisch onderzoek, van schoolpracticum en andere voor de student relevante aspecten voor zijn persoonlijk functioneren als natuurkundedocent opgenomen te zijn. Mogelijke thema's zijn: informatie- en communicatietechnologie, leerinhoud (o.a. internet) en leermiddel (o.a. telecoaching, videoconferencing); natuur- en milieueducatie in internationaal perspectief; participatie in laboratorium-, onderzoeks-en eventueel ontwerpactiviteiten; individuele begeleiding leerlingen; verkenning van schoolorganisatie en het onderwijs in de natuurkunde in het betrokken land c.q. in de betrokken schoolsoort; presentatie (in het Duits of Engels) over het Nederlandse voortgezet onderwijs in vergelijking met het onderwijs op de betrokken school, toegespitst op natuurkundeondenvijs. 6.6.3 Vervolgprogramma didactiek Naast de externe stage van 12 SP dienen de hieronder vermelde vakken van het vervolgprogramma te worden gedaan.
72
postpropedeuse Dit programma van 24 SP komt in de plaats van het multidisciplinaire project (4 SP), 8 SP aan vrije keuzevakken, en een gedeelte van het afstuderen (12 SP) van de hoofd variant. 3W610 Onderwijskunde 2 (3 SP) 3W6oo Didactiek natuurkunde 2 (3 SP) 3W6z1 Schoolpracticum za (4 SP) 3W622 Schoolpracticum zb (3 SP) 3W7.10 Onderwijskunde 3 (3 SP) 3W700 Didactiek natuurkunde 3 (2 SP) 3W721 Schoolpracticum 3a {4 SP) 3W730 Capita Selecta 3 (2 SP)
Afstuderen Het afstudeeronderzoek is t.o.v. de hoofdvariant ingekort met 12 SP (32 i.p.v. 44 SP) en kan zowel intern als extern gedaan worden in een experimentele of theoretische groep (met uitzondering van de groep vakdidactiek natuurkunde). Ter compensatie dienen in totaal 16 SP aan ingenieursvakken gedaan te worden (zie 6.3). 6.6.) Opmerkingen Bij deze ingedaalde variant wordt voor 7 SP vrijstelling verleend in verband met elders vervvorven kennis en vaardigheden tijdensdes-jarige ingenieursopleiding. Uitgangspunt is dat in principe het diploma voor eerstegraadsdocent tegelijk met het ingenieursdiploma verstrekt wordt. Echter, bij niet voldoende functioneren tijdens het schoolpracticum kan verlenging van de lerarenopleiding opgelegd worden.
6.7
Lerarenopleiding
6.7.1 Inleiding De Technische Universiteit Eindhoven verzorgt de eerstegraads lerarenopleiding voor een drietal schoolvakken: natuurkunde, wiskunde en scheikunde. De eerstegraads docent wordt opgeleid voor het eerstegraads gebied van het voortgezet onderwijs, dat is de bovenbouw van havo en vwo. Deze eerstegraads bevoegdheid is 'inclusief', dat wil zeggen dat de bevoegdheid naast het eerstegraads- ook tweedegraadsgebied omvat. Coördinator voor de lerarenopleiding natuurkunde is dr Gerrit Ver kerk, N-laag b2.02, tel 040-2474I7I. 6.7.2 Organisatie, bestuur en commissies De Technische Universitaire Lerarenopleiding (TULO) is een samenwerkingsverband van de lerarenopleidingen van de Technische Universiteit Eindhoven, de Technische Universiteit Delft en de Universiteit Twente. De TUE is penvoerder van TULO. De drie universiteiten hebben hun bestuurlijke bevoegdheid overgedragen aan de Landelijke Stuurgroep TULO.
73
postpropedeuse De Landelijke Stuurgroep TU LO heeft als taak het afstemmen van de inhoud en het toezien op de kwaliteit van de opleiding, het toetsen van onderwijs- en examenreglementen en van de onderzoeksprogramma's. TULO-Eindhoven is een zelfstandig TUE-instituut, dat nauw samenwerkt met de opleidingen technische natuurkunde, technische wiskunde en scheikundige technologie. De dagelijkse leiding van het instituut berust bij de wetenschappelijk directeur, prof.dr Johan van der Sanden.
Het instituut wordt beshturd door de Gemeenschappelijke Commissie TULO-Eindhoven. De betrokken faculteiten hebben de bevoegdheden die krachtens de wet aan hen zijn toegekend met betrekking tot de lerarenopleiding. overgedragen aan deze commissie. De Gemeenschappelijke Commissie stelt onder andere de onderwijs- en examenregeling vast en stelt de gemeenschappelijke toelatings- en examencommissie in. De opleidingscommissie brengt desgevraagd of uit eigen beweging advies uit aan de Gemeenschappelijke Commissie over alle aangelegenheden betreffende het onderwijs van de opleiding. De opleidingscommissie bestaat uit docenten en studenten. De opleidingsdirecteuren van de betreffende faculteiten wonen het overleg van de opleidingscommissie bij met adviserende stem. Verder heeft de commissie nog twee vaste adviseurs, van wie er één wordt aangewezen door Fontys Hogescholen en één door een school voor voortgezet onderwijs waarmee de TUE een samenwerkingsovereenkomst heeft gesloten. De toelatings- en examencommissie is belast met de toelating van studenten tot de lerarenopleiding, het beoordelen van verzoeken tot vrijstelling voor onderdelen van het programma en met de coördinatie rondom de examens en het aanwijzen van examinatoren. De regels en richtlijnen hieromtrent zijn beschreven in de onderwijs- en examenregeling. 6.7.3 Doelstelling en eindtermen opleiding De Technische Universitaire Lerarenopleiding biedt afgestudeerde ingenieurs of anderen met een relevante {bèta-technische) academische opleiding en ingenieurs in opleiding mogelijkheden om zich te kwalificeren voor het beroep van docent voor de vakken natuurkunde, scheikunde of wiskunde in het eerstegraads gebied van het voortgezet onderwijs. De opleiding omvat zowel vakdidactische, als onderwijskundige, psychologische en pedagogische aspecten. TULO maakt zich sterk voor 'de ingenieur voor de klas'; docenten met een technischwetenschappelijke achtergrond zijn van vitaal belang voor een samenleving waarin techniek en technologie een zo belangrijke rol spelen. In het 'Raamplan voor de Universitaire Lerarenopleiding' van de Vereniging van Samenwerkende Universiteiten (VSNU, 1996) wordt een viertal bekwaamheidseisen voor de
74
postpropedeuse eerstegraads docent onderscheiden: de wetenschappelijke instelling, de vakoverstijgende instelling, de professionele, innovatiegerichte instelling en de pedagogische instelling. Deze eisen zijn uitgewerkt tot eindtermen. In globale termen beoogt de Technische Universitaire Lerarenopleiding dat de beginnende docent: een aanvangsbebvaamheid bezit voor de uitoefening van de docentenfunctie in het huidige en toekomstige onderwijs. Het gaat daarbij niet alleen om lesgeven, maar ook om het begeleiden van leerlingen, het deelnemen aan buitenschoolse activiteiten, het verrichten van taken in de schoolorganisatie, het ontwikkelen en evalueren van leer- en lesplannen en het op de hoogte blijven van het onderwijsbeleid van de overheid en van de brede maatschappelijke context rondom onderwijs; in staat is kritisch te reflectere-n op zijn afhaar pedagogisch-didactisch handelen; voldoende bereidheid heeft om mee te werken aan innovaties in het onderwijs en aan daarmee samenhangend onderzoek. 6.7.4 Regelingen Studenten dienen zich bij het secretariaat van de lerarenopleiding N-laag b2.o8 aan te melden via een daar te verkrijgen aanmeldingsformulier. Alle aanmeldingen worden behandeld door de toelatings-en examencommissie. De commissie besluit of kandidaten toelaatbaar zijn, of er aanvullende eisen voor toelating geformuleerd moeten worden. Aan toelating tot de opleiding zijn in ieder geval twee voorwaarden verbonden: I. De kandidaat beschikt over het ingenieursdiploma dat behoort bij het schoolvak waarin eerstegraads bevoegdheid wordt verlangd, of studeert daarvoor, of beschikt over een doctoraaldiploma met een vakkenpakket dat door samenstelling en breedte aansluit bij de eisen van het schoolvak (ter beoordeling door de commissie). 2. De kandidaat heeft met voldoende resultaat een oriëntatieprogramma op de lerarenopleiding gevolgd. Degenen die op grond van vooropleiding of ervaring menen vrijstelling te kunnen krijgen voor bepaalde studieonderdelen van de lerarenopleiding, dienen daartoe schriftelijk een met redenen omkleed verzoek bij de toelatings- en examencommissie in te dienen. Na het verkrijgen van het bewijs van toelating dienen studenten zich als student aan de lerarenopleiding in te schrijven bij het Studenten Service Centrum. De lerarenopleiding kan zowel voltijds als in deeltijd gevolgd worden. Gedurende het hele studiejaar kan met de opleiding begonnen worden: daartoe zijn instapmodulen onhvikkeld. In het algemeen wordt de donderdag gebruikt als 'instituutsdag'; dat betekent dat het theoriedeel en de instituutsoefeningen van de lerarenopleiding vooral op de donderdag geprogrammeerd zijn. De lerarenopleiding bestaat voor een groot gedeelte uit het werken op een stage- of praktijkschool. De afspraken met deze scholen voor voortgezet onderwijs worden voor langere tijd
75
postpropedeuse gemaakt. Dat betekent dat de student voor dit onderdeel van de opleiding verplichtende afspraken gedurende een langere periode maakt. Een belangrijke voorwaarde voor een goede opleiding is de geintegreerde theorie-praktijkbenadering. Dat wil zeggen dat er een wisselwerking tussen theorie en praktijk plaats moet vinden om het optimale effect te kunnen bereiken. Daarom zijn in de lerarenopleiding theorievakken en de schoolpraktijkvakken parallel aan elkaar geprogrammeerd. 6.7.5 Programma (algemeen) Het gemeenschappelijk TULO-curriculum van de lerarenopleiding is verdeeld in een drietal fasen, die afzonderlijk geprogrammeerd doorlopen kunnen worden. De oriëntatiefase omvat een programma van 6 studiepunten. Het programma van de basisfase bestaat uit 22 studiepunten en het verdiepingsfaseprogramma beslaat 21 studiepunten. Het totale programma kan zowel {deels) initieel als post-initieel gevolgd worden. Daartoe kent de lerarenopleiding de volgende varianten: De a-variant. Bij deze variant worden alle fasen van de opleiding post-initieel doorlopen. De 6-variant. Studenten volgen in deze variant het oriëntatieprogramma tijdens hun ingenieursstudie. De overige onderdelen worden post-initieel afgewerkt. De 28-variant. Zowel het oriëntatie- als het basisprogramma wordt tijdens de ingenieursstudie doorlopen. Het verdiepingsprogramma volgt post-initieel De 42-variant (De afstudeervariant Lerarenopleiding. zie 6.6). Vrijwel het gehele programma van de lerarenopleiding wordt gevolgd tijdens de ingenieursstudie. Slechts enkele studiepunten resteren. Deze zullen post-initieel in eenin-servicetraject ingevuld worden. Studenten die de vijfjarige ingenieursopleiding technische natuurkunde, technische wiskunde of scheikundige technologie volgen of gevolgd hebben, zullen in het algemeen in aanmerking komen voor vrijstellingen. Het wettelijk en door het College van Bestuur vastgestelde instellingscollegegeld bedraagt voor het studiejaar 1999·2000 bij inschrijving als voltijd student f1 2.816,- en als deeltijd student fl 1.877,-. Of je studiefinanciering kunt krijgen, is mede afhankelijk van je persoonlijke situatie. Voor het studiejaar 1998-1999 waren de volgende regels globaal geldig voor post-irritiele studenten: Wie na 1 augustus 1991 voor het eerst is ingeschreven in het Hoger Onderwijs en nog geen 27 j
postpropedeuse De regeling omtrent de studiefinanciering wordt herzien. Het is bij het ter perse gaan van
deze opleidingsgids nog niet duidelijk of dezelfde regels gelden voor het studiejaar 19992000.
Voor meer informatie kan men terecht bij het Studenten Service Centrum.
In veel gevallen wordt het post-initieel volgen van de lerarenopleiding door studenten gecombineerd met een betaalde baan in het onderwijs. 6.7.6
Programma (inhoud)
Oriëntatieprogramma:
3W510
Onderwijskunde I
3Wsoo
Didactiek natuurkunde
3W520
Schoolpracticum 1 en onderzoek van onderwijs
Basisprogramma: 3W610 Onderwijskunde
SP) SP) (4 SP) IJ SP) (7 SP) (2 SP)
2
Schoolpracticum 2a Schoolpracticum zb Schoolpracticum ze Capita Selecta 2
Verdiepingsprogramma: 3W7ro Ondenvijskunde 3 3W7oo Didactiek natuurkunde 3 3W740 Onderzoek van onderwijs 3W721 Schoolpracticum 3a 3W722 Schoolpracticum 3b 3W730 Capita Selecta 3
6.8
I
(1 SP) (J SP) (2 SP)
IJ IJ
2
3W6oo Didactiek natuurkunde 3W621 3W622 3W623 3W63o
1
IJ
SP)
(2 SP) (6 SP)
(4 SP) (4 SP) (2 SP)
Onderzoekgebieden van de capaciteitsgroepen (keuzecolleges)
Fysica en Toepassingen van lonenbundels (fiB) Werkterreinen Proton Induced X-Ray Emission (PIXE) in biomedisch onderzoek- De concentraties van spoorelementen in biomedische preparaten kunnen met een gefocusseerde 3 Me Vprotonen bundel uit het cyclotron (diameter 2 11m) plaatsafhankelijk gemeten worden. De röntgenstraling die ontstaat is karakteristiek voor de in het preparaat aanwezige elementen. De toepassingsgebieden omvatten: elementanalyse van tumoren, (hart)spierweefsels, vaatobstructies en beengroei. Dit in samenwerking met o.a. de UM (Maastricht), het Catharinaziekenhuis {Eindhoven), het AMC (Amsterdam) en de universiteit van Krakow (Polen).
77
postpropedeuse lonenbundelanalysetechnieken - Ionenverstrooiingstechnieken worden toegepast om concentraties en diepteprofielen te meten van verschillende elementen in de vaste stof. Zowel de verstrooide projectielen als de uitgestoten trefplaatkernen kunnen worden gedetecteerd. Toepassingen van de elementanalyse betreffen o.a. modelkatalysatoren (faculteit T), halfgeleiders (groep HGF) en amorfe koolstof- en siliciumlagen (groep ETP). Nieuw onderzoek aan {half)geleidende polymeren m.b.v. recoiltechnieken legt een interessante verbinding htssen kernf>·sische analysemethoden, scheikunde en vastestoffysica. Onderzoek met radioactieve tracers- Positron Emissie profilering is een binnen het Schuit Katalyse Instituut ontwikkelde unieke methode om chemische reacties in werkende katalysatoren onder praktische, operationele condities te bestuderen. Hierbij wordt gebruikgemaakt van moleculen die gemerkt zijn met kortlevende positron-emitters zoals uC, 13N en 150 die geproduceerd zijn m.b.v. het cyclotron. Momenteel worden de hydra-isomerisatie van n-hexaan (verhoging octaangetal benzine) en de reiniging van uitlaatgassen bestudeerd. In de komende jaren zal het detectiesysteem verder worden uitgebouwd naar 2 x 16 detectoren.
Radioactiviteit van leef- en woonomgeving- Het bepalen en modelleren van de radonuitgassing vanuit de bodem en vanuit bouwmaterialen wordt samen met de faculteit Bouwkunde onderzocht. Er worden projecten opgezet die moeten leiden tot een minimale stralingsbelasting t.g.v. de natuurlijke radonactiviteit Stage- en afstudeermogelijkheden
Bij de groep zijn diverse stage- en afstudeermogelîjkheden op bovengenoemde gebieden. Een concrete opsomming zou te ver voeren. Geïnteresseerde studenten wordt verzocht zich in verbinding te stellen met een van de contactpersonen. Groepsleider en contactpersonen
Groepsleider: prof.dr M.j.A de Voigt, cyc, kamer 2.21, tel. 4053 Contactpersonen: dr L.J. van ljzendoorn, cyc, kamer 2.16, tel. 4341 Zie ook onze website http:ffwww.cycl.phys.tue.nl Keuzevakken
3K12o Kernfysische analyse- en meetmethoden 3K130 Radio-isotopentechniek Fysica en Toepassingen van VersoeHers (FTV) Werkterreinen
Hoofdthema is de bouw van elektronenversnellers en de bijbehorende diagnostische apparatuur. Hiermee worden vervolgens bundeldynamicastudies uitgevoerd. De groep beschikt over twee operationele lineaire elektronenversnellers. Eén daarvan wordt gebruikt als bestralingsfacilîteit voor o.a. polymeren. in samenwerking met de faculteit T. De tweede zal
postpropedeuse dienen als injector in een racetrack-microtron dat in de groep ontwikkeld is. Daarnaast is gestart met het ontwerp en de bouw van een foto-injector, die zeer korte elektronenbundels (100 fs) van hoge helderheid zal produceren. De langetermijntoepassing is injectie in een laser-gedreven plasmaversneller. Ten slotte wordt in internationaal verband deelgenomen aan een ontwerpstudie naar een krachtige neutronen bron: de European Spallation Souree (ESS). Toepassingen hiervan zijn gericht op versnelleraangedreven kernfusie en de transmutatie van radioactief afval. Stage- en afstudeermogel~kheden Stage- en afstudeerplaatsen zijn enerzijds gericht op numerieke simulaties van bundeldynamica en versnelstructuren en anderzijds op experimentele realisatie van de versnellers en de bijbehorende diagnostische apparatuur. Neem contact op met een van de hieronder genoemde personen. Groepsleider en contactpersonen Groepsleider: prof.dr M.f. van der Wiel, cyc, kamer 2.18, tel. 4321 Contactpersonen: dr )J.M. Botman, cyc, kamer 2.12, tel. 4003, dr ir O.J. Luiten, cyc, kamer 2.14, tel. 4359·
Keuzevakken 3K10o Ionenoptica 3K110 Deel~esversnellers
Fysica van Oppervlakken en Grenslagen (FOG) Werkterreinen Het onderzoek bestaat uit fundamenteel onderzoek aan eigenschappen van oppervlakken en grenslagen, en op toepassingen gericht onderzoek dat in projectvorm wordt uitgevoerd (contractresearch, STW- en SONjFOM-projecten).
Oppervlakterelaxatie- en -segregatieprocessen zorgen ervoor dat de atomaire samenstelling en structuur van oppervlakken sterk verschilt van die van de diepergelegen lagen. Bij het onderzoek worden moderne technieken als Auger-spectroscopie, XPS, SIMS, Scanning Tunneling Microscopy (STM), Atomie Force Microscopy (AFM) en spectroscopische ellipsametrie gebruikt, terwijl voor het bestuderen van de allerbuitenste atoomlaag ionenverstrooîîngsapparatuur {LEIS) is ontwikkeld. Een deel van het onderzoek richt zich ook op het ontwikkelen van nieuwe methodes voor oppervlakteonderzoek Naast onderzoek aan oppervlakte-eigenschappen van materialen als halfgeleiders. legeringen, oxides en polymeren, wordt ook de interactie van ionen met de vaste stof bestudeerd. De kennis die hiermee wordt verkregen vindt toepassing bij de projecten. Belangrijke voorbeelden zijn het onderzoek naar de atomaire structuur en samenstelling van de oppervlakken
79
postpropede IJ Se van katalysatoren. brandstofcellen en geleidende polymeren. Vooral LEIS en AFM bieden hier
unieke mogelijkheden. Meer informatie over de groep is te vinden op internetpagina http:/ Jwww.phys.tue.nljfog. Stage- en afstudeemtagelijkheden
Bij de groep zijn talloze stage- en afstudeermogelijkheden. Een concrete opsomming zou te ver voeren. Geïnteresseerde studenten wordt verzocht zich in verbinding te stellen met een
van de contactpersonen. Groepsleider en contactpersonen
Groepsleider: prof.dr H.H. Brongersma, N-laag cr.IO, tel. 4281 Contactpersonen: prof.dr H.H. Brongersma. dr C.F.J. Flipse, dr A.W. Denier van der Gon, dr R.G. van Welzenis Keuzevakken
3S150 Fysica van oppervlakken en grenslagen 3S27o Nanofysica Gasdynamica (GDY} Werkterreinen
De groep werkt aan gasdynamica, stromingsakoestiek en verbrandingsverschijnselen. De gasdynamica is de leer van compressibele stromende media die onder meer supersone stromingen, sterke geluidsgolven en het ontstaan en de eigenschappen van schokgolven beschrijft. De groep past gasdynamische principes toe bij de bestudering van de vraag hoe druppels ontstaan en groeien. Een voorbeeld daarvan is de puls-expansiebuis waarin in een groot drukbereik druppelvorming {nudeatie) en druppelgroei in aan aardgas verwante mengsels worden beshtdeerd. Daarnaast werkt de groep aan supersone expansiestromingen waarin sterke afkoeling van het gas een dichte nevelwolk veroorzaakt (samenwerking met Stork). In de stromingsakoestiek kunnen staande akoestische golven worden gevoed door de interactie met wervels, waardoor drukpulsaties van hoge amplitude kunnen ontstaan. Dit is soms gewenst, zoals bij spraak en muziek. soms ongewenst. Naast industriële contacten (Gasunie, TPDfTNO, Philips) wordt onderzoek verricht in het kader van een Europees project (Frankrijk, Zweden, Engeland). Bij verbranden gaat het om een gecombineerde beschrijving van chemische reactiviteit en massa- en energietransport. Het onderzoek richt zich vooral op de verbranding en vergassing
Bo
postpropedeuse van poederkooL In het laboratorium worden processen onderzocht met behulp van een schokbuis en een 'gridreactor' {waarin poederkool elektrisch verhit kan worden). Het verloop van reacties wordt onderzocht met behulp van stralingsmetingen, in het bijzonder infraroodabsorptie. De resultaten worden verwerkt in modellen, die conclusies opleveren die waardevol zijn voor praktische toepassing (KEMA, Demkolec, Shell).
Stage- en afstudeermogelijkheden Bij de groep zijn talloze stage- en afstudeermogelijkheden. Een concrete opsomming zou te ver voeren. Geïnteresseerde studenten wordt verzocht zich in verbinding te stellen met een van de contactpersonen. Groepsleider en contactpersonen Groepsleider: prof.dr ir M.E.H. van Dongen, gebouw Cascade, kamer 2.19, teL 31I0/3194 Contactpersonen: prof.dr ir M.E.H. van Dongen, drA. Veefkind, dr ir A. Hirschberg, prof.dr ir H.W.M. Hoeijmakers Keuzevakken 3T12o Gasdynamica 3T16o Humane stromingsleer 3T190 Aëroakoestiek 3T240 Numerieke stromingsleer 3T270 Kolen en elektriciteit Turbulentie en Werveldynamica (WDY)
Werktt:rreinen Wervels en turbulente stromingen komen in een grote verscheidenheid van situaties voor. Hierbij kan men denken aan de stroming achter auto's en vliegtuigen, de omstroming van gebouwen, de verbrandingskamers van motoren, de stroming in scheidingscylonen, of de stroming in oceaan en atmosfeer. Vele andere voorbeelden zijn te noemen. Ondanks dit veelvuldig voorkomen van wervels en ook van turbulentie zijn er nog steeds zeer veel onopgeloste vragen omtrent de dynamische eigenschappen van zowel de wervels als van de totale stroming. [n de groep Turbulentie en Werveldynamica wordt geprobeerd door middel van experimenteeL theoretisch en numeriek onderzoek enkele van die vragen te beantwoorden. Stage- en afstudeermogelijkheden De groep werkt stevig samen met tal van instituten in binnen en buitenland. Bij het meeste stage- en afstudeerwerk, zowel bij theorie, experiment als numeriek werk, is er een goede kans dat men bij deze contacten betrokken raakt. Voor stage- en afstudeermogelijkheden wordt men verzocht zich in verbinding te stellen met een van de contactpersonen.
St
postpropedeuse Groepsleider en contactpersonen Groepsleider: prof.dr ir G.J.F. van Heijst, gebouw Cascade, kamer 1.42, tel. 2722/3110 Contactpersonen: prof.dr ir G.J.F. van Heijst, dr H.J.H. Clercx, dr ir W. van de Water, ir J.H. Voskamp, prof.dr D.C. Montgomery Keuzevakken JTroo Voortgezette stromingsleer 3T220 Chaos 3T250 Geofysische stromingsleer 3T28o Turbulente stromingsverschijnselen 3T290 De fysica van turbulentie
HalfgeleiderfYsica (HGF) Werkterreinen In de groep staat fysisch onderzoek aan laag-dimensionale halfgeleidersystemen centraal. Hierbij dienen vooral GaAs/AlGaAs en InGaAsjlnP als modelsysteem. De epitaxiale groei van deze systemen is inmiddels zo goed begrepen dat lagen met nagenoeg perfecte kristallografie en zeer weinig verontreinigingen kunnen worden gegroeid. Het onderzoek heeft een multidisciplinair karakter. Naast het experimenteel en theoretisch fysisch onderzoek, dat met name verschijnselgericht is, gebeurt er in de groep materiaalkundig onderzoek dat voor een gedeelte scheikundig is, en onderzoek aan devices en biervoor relevante concepten. Dit laatstgenoemde onderzoek heeft ten dele een elektrotechnisch karakter. In alle gevallen is het onderzoek zowel fundamenteel als toegepast.
In de groep speelt het fysisch onderzoek zich vooral af op een drietal gebieden, die elkaar overlappen: Onderzoek naar groei met behulp van MBE (moleculaire-bundelepitaxie) en CBE (chemische-bundelepitaxie) van III-Vepitaxiale halfgeleiderlagen (GaAs/ AlGaAs en InP/InGaAs), samen met hun elektro-optische karakterisatie. Hierbij worden ook metaalhalfgeleiderovergangen onderzocht. Onderzoek naar optische verschijnselen. Hierbij wordt de nadruk gelegd op verschijnselen die zich op zeer korte tijdschaal (picosecondegebied) in halfgeleidernanosystemen afspelen. Onderzoek naar de transporteigenschappen van laag-dimensionale elektronengassen. In het bijzonder worden magneto-quantumverschijnselen bij lage temperaturen en hoge magneetvelden onderzocht. Een deel van het onderzoek wordt uitgevoerd in samenwerking met andere groepen in de industrie, overhelrlsinstituten of universiteiten. De groep maakt deel uit van toponderzoeksschool COBRA.
82
postpropedeuse Stage- en afstudeermogelijkheden Bij de groep zijn talloze stage· en afstudeermogelijkheden. Een concrete opsomming zou te ver voeren. Geïnteresseerde studenten wordt verzocht zich in verbinding te stellen met een van de contactpersonen. Groepsleider en contactpersonen Groepsleider: prof.dr J.H. Wolter. N-laag c2.10, 4294,
[email protected] Contactpersonen: dr P.M. Koenraad, N-laag d2.04. 4105,
[email protected] Keuzevakken JS19o Vastestoffysica bijzondere onderwerpen 3S230 Recente ontwikkelingen in de halfgeleiderfysica JSzso Elektrische transportverschijnselen in halfgeleiders 3S26o Inleiding halfgeleiders en hun toepassingen Evenwicht en Transport in Plasma's (ETP)
Werkterreinen De groep ETP houdt zich bezig met fundamentele en toegepaste plasmafysische onderwerpen, waarbij er aandacht is voor verschillende aspecten: I. Onderzoek van stromingsgedrag en van kinetiek en straling van plasma's, met geavanceerde diagnostiek en met behulp van plasmamodellen. Daarbij is de wisselwerking tussen wand en plasma een nieuw aandachtspunt. 2. Dan is er aandacht voor de snelle depositie van dunne lagen van o.a. gehydrogeneerd amorf silicium en van verbindingen met koolstof. Dit werk wordt in samenwerking met velen, o.a. met industriële groepen en TNO, gedaan en is gericht op fabricage van zonnecellen en van dunne harde lagen. } Het derde onderwerp is de fysica en chemie van atomen en moleculen, die met plasma's worden geproduceerd. Binnen het kader van o.a. een Rolling Grant van FOM wordt hierbij vooral gekeken naar de interacties van radicalen in plasma's en aan geconditioneerde oppervlakken. 4· In samenwerking met Philips worden de mogelijkheden tot modelleren en optimaliseren van Jichtbronnen onderzocht. Het opwekken en transport van straling is daarbij uiteraard aan de orde. Straling kan ook worden gebruikt voor spectrachemische analyse. Mede in dat verband worden verschillende tabletop-plasma's bestudeerd. Bij de experimentele studies worden als diagnostiek optische massa- en laserspectroscopie gebruikt. Stage- en afitudeermogelijkhedett Er zijn vele mogelijkheden, met accenten op experiment, plasma's, (laser) diagnostiek, in situ-bemonstering, modelvorming en analyse. toepassingen bij dunne lagen en bij licht.
postpropedeuse Groepsleider en contactpersonen Groepsleider: prof.dr ir D.C. Schram Contactpersonen: dr ir M.C.M. van de Sanden (over r,2), dr J.J.A.M. van der Mullen (over 1,4), dr R.A.H. Engeln (over I,J). Keuzevakken JPIIo Inleiding plasmafysica JYIOO Astrofysica • zomercursus Voortgezette plasmafysica
Elementaire Processen in Gasontladingen (EPG) Werkterreinen De groep EPG doet onderzoek op het gebied van de fysica en de technologie van plasma's van lage temperaturen. Zo zoeken we bijvoorbeeld naar de mogelijkheden om de elektronentemperatuur van de plasma's in tl-buizen met speciale verhittingsteehoi eken te beïnvloeden. Doel is daarmee de lichtopbrengst of de kleur te veranderen. Ook wordt het gedrag van plasma's van gasontladingen onderzocht door middel van numerieke simulatie.
Een belangrijk onderzoek in de groep is de bestudering van de vorming van poeders in RFontladingen. In hetkader van een Europees samenwerkingsverband (Brite Euram IJ) wordt thans een onderzoek afgerond dat gedaan is aan de vorming van microscopische poederdeeltjes (<< 100 nm) in het plasma. Als deze deeltjes op het substraat vallen, vernietigen zij de te fabriceren structuur. Dit is een belangrijke oorzaak voor uitval van chips in de industriële fabricage. Maar de poeders zoals gevormd in plasma's hebben ook groot technologisch potentieel. Zij kunnen worden gebruikt als drager voor katalysatoren wanneer ze, in het plasma, daarmee worden bedekt. Ook is aangetoond dat de nanostructuren die in plasma's worden gevormd specifieke eigenschappen hebben, zoals bepaalde fluorescentieeigenschappen. Ten slotte is het gedrag van poeders in plasma's op fundamentele grond interessant. Bij het onderzoek worden onder meer de volgende plasmadiagnostieken gebruikt: ellipsometrie. massaspectrometrie met energieselectie, verstrooiingsellipsometrie, infraroodspectroscopie aan radicalen en poeders, microgolfinterferometrie/foto-detachment m.b.v. een laser, optische emissiespectroscopie en laser-geïnduceerde fluorescentie Stage- en afstudeermogelijkheden Bij de groep zijn talloze stage- en afstudeermogelijkheden. Een concrete opsomming zou te ver voeren. Geïnteresseerde studenten wordt verzocht zich în verbinding te stellen met een van de contactpersonen.
postpropedeuse Groepsleider en contactpersonen Groepsleider: dr ir G. Kroesen, N-laag fuo, teL 4357 Contactpersonen: dr ir G. Kroesen, dr ir E. van Veldhuizen, dr ir W. Stoffels, prof.dr W. Rutgers Keuzevakken
3P16o Voortgezette plasmafysica 3P2oo Ellipsametrie 3P230 Natuurkunde van kernfusie als energiebron 3P240 Energie en duurzaamheid Fysica van Nanostructuren (FNA) Werkterreinen Het werkterrein omvat experimenteel fysisch onderzoek aan laag-dimensionale vastestofsystemen, waarin de dimensie in een of meer richtingen is gereduceerd tot op de schaal van een nanometer. In deze nanostructu.ren treden nieuwe, soms spectaculaire magnetische, magneta-optische of elektrische effecten op, die hand in hand gaan met de ontwikkeling van technologische toepassingen. Typerend is het effect van de reuzenmagnetoweerstand in magnetische nanostructuren, dat nu al wordt toegepast voor het uitlezen van harddisks met ultrahoge dichtheden. De groep FNA werkt intensief samen met het Philips Research Lab, alsmede met andere (semi-) industriële partners via EEG- en STW-projecten.
Onderwerpen die momenteel in de belangstelling staan zijn onder andere: Reuzenmagnetoweerstand Ultrasnelle spindynamica in nanostructuren Ferromagnetische narradraden Magnetische interacties via ultradunne (half-)geleiders Tunnelmagnetoweerstand in juncties Nanokristallijne materialen. Voor het fabriceren van nanostructuren staat EU.FORAC (Eindhoven University nano-Film depOsition Research and Analysis Center) centraaL Dit is een uitgebreide faciliteit van ultrahoog-vacuüm opdamp-, sputter-, en in situ analysetechnieken, waarmee in principe ieder gewenst atomair gelaagd materiaal kan worden gemaakt en geanalyseerd. Daarnaast heeft de groep een breed scala aan experimentele (ex situ) technieken in huis zoals magnetometrie, magneto-optica, kernspinresonantie, elektronspinresonantie, Mössbauer-spectroscopie en geleidingsmetingen. Er wordt samengewerkt met de groepen FOG en AQT om productietechnieken van gelaagde systemen (EUFORAC) te integreren met nieuwe instrumentele methoden voor laterale nanostructuren, zoals laserfocussering van supersone atomaire bundels, en manipulatie van individuele atomen via scanning tunneling microscopie.
ss
postpropedeuse Stage- en afstudeermogelijkheden Bij de groep FNA zijn studenten op elk van de genoemde onderwerpen inzetbaar. Stagiair(e)s en afstudeerders zullen uiteraard ook ingezet worden bij de depositie- en analyse-faciliteit EUFORAC. Geïnteresseerde studenten wordt verzocht zich in verbinding te stellen met een van de contactpersonen.
Groepsleider en contactpersonen Groepsleider: prof.dr ir W.J.M. de Jonge, N-laag e1.10, teL 4260 of5778 Contactpersonen: dr ir H.j.M. Swagten, dr B. Koopmans. Keuzevakken JSIOo Magnetisme 3Sno Magnetisme bijzondere onderwerpen 3S270 Nanofysica
Theoretische en Experimentele Atoomfysica en Quanturnelektronica (AQT) Werkterreinen Het onderzoek van de groep beslaat een drietal onderwerpen. waarbij laserkoeling en lasermanipulatie van metastabiele edelgasatomen voor de productie van zeer intense bundels met zeer lage snelheden een centrale rol speelt: Ultra-koude botsingen (1 mK) van elektronisch geëxciteerde edelgasatomen in bundels en atoomvallen, toepassing bij Bose-Einstein-condensatie (GEM I NI) Atomaire optica en quantumelektronica, interactie van vrije atomen met een stralingsveld, toepassing bij tomografie van een golffunctie (QNDfQT) Etsen met vrije F-radîcalenfionen op Si in een bundel-oppervlakteopstelling: dynamica van de reactielaag (SCEPTER) Doel van het onderzoek is het verwerven van inzicht in de dynamica van deze systemen: welke krachten en welke mechanismen zijn verantwoordelijk voor de waargenomen processen zoals b.v. ionisatie bij botsingen, de eindtemperatuur bij laserkoeling, of de anisotropîe bij etsreacties? Het onderzoek van de groep is veelzijdig. Op de eerste plaats is er de experimenteertechniek, waaraan hoge eisen worden gesteld. Toepassing van ultra-hoogvacuümtechnieken, geavanceerde atoombundelbronnen, kleurstoflasers, diodelasers en ingenieuze detectoren voor fotonen en deeltjes is noodzakelijk om kleine signalen met voldoende nauwkeurigheid te meten. Op de tweede plaats is er het vakgebied van toegepaste informatica: meetstrategie, dataverwerking en data-analyse. De vaak lange meettijden vereisen een goed gekozen meetstrategie. Anderzijds moet de grote hoeveelheid meetdata zorgvuldig bewerkt worden om de gewenste informatie op te leveren.
86
postpropedeuse Op de derde plaats is er de theoretische onderbouwing van de meetgegevens. De geleverde informatie over de atomaire botsingen en de wisselwerking van atomen met lasers is van zeer fundamentele aard en vereist uiteindelijk een beschrijving in termen van semiklassieke of volledig quanturnmechanische modellen. Op dit gebied is er sterke wisselwerking met de theoretische natuurkunde. Een stormachtige ontwikkeling vindt de laatste jaren plaats op het gebied van het afkoelen van neutrale atomen door middel van laserkoeling en andere koelingsmethoden. Ook met het opslaan van koude atomen in magnetische en optische valkuilen (traps) is snelle vooruitgang geboekt. Hierdoor is een geheel nieuw fysisch regime ontsloten. De groep werkt aan een aantal deelprojecten die de onhvikkelingen ondersteunen vanuit de theorie, te weten: atomaire fonteinen, koude atomen in magnetische en optische traps, koude foto-associatie, mogelijkheid van waarneming van Knudsen-spîngolven in een waterstofmaser, en tot slot drie-deeltjesbotsingen in een spingepolariseerd atomair waterstofgas. Stage- en afstudeermogelijkheden Door combinatie van bestanddelen is er een breed scala van mogelijkheden voor stage- en afstudeeronderzoek. Afhankelijk van de belangstelling van de student wordt een passend 'menu' samengesteld. Groepsleider en contactpersonen Groepsleider: prof.dr B.J. Verhaar, N-laag a2.14, 2728 Contactpersonen: prof.dr H.C.W. Beijerinck, prof.dr B.J. Verhaar, dr K.A.H. van Leeuwen, dr ir E.J.D. Vredenbregt Keuzevakken
JNIJO Voortgezette quanturnmechanica (groepentheorie) 3NI40 Voortgezette quanturnmechanica (veldentheorie) 3N270 Inleiding elementaire deeltjes 3Proo Molecuulbotsingen 3PI40 Lasers in fysische experimenten JP19o Laserkoelîng in theorie en praktijk 3P2:to Diodelaser-technieken 3P22o Molecuul-oppervlak-interactie en vacuümtechniek 3S270 Nanofysica Systeem- en Regeltechniek (SRT) Werkterreinen De groep houdt zich bezig met de experimentele en theoretische modelvorming van werkelijk bestaande systemen en met de automatische besturing van met name industriële productieprocessen. Momenteel wordt aandacht besteed aan methoden waarmee men automatisch
postpropedeuse dynamische modellen van processen kan bepalen en regelaars kan ontwerpen. Aan de onderwerpen zit zowel een praktische als een experimentele en een theoretische kant, zodat accenten doorgaans naar behoefte verlegd kunnen worden. In het fundamentele onderzoek)s de aandacht in het bijzonder gericht op niet-lineair dynamisch gedrag, met name met betrekking tot de theoretische en experimentele modelvorming, de identificatie van de parameters in niet-lineaire modellen, en het ontwikkelen van regelconcepten die met het niet-lineaire systeemgedrag rekening houden. Naast enkele industriële toepassingen wordt ook gekeken naar afvalwaterzuivering. Systemen die hun werkmodi veranderen als gevolg van een gebeurtenis worden steeds interessanter voor de robotica, de veiligheid van alarmafhandeling en -analyse, sequentiële besturing, productieprocessen en productiemanagement, voorraadbeheer en marketingsystemen. Stage- en afstudeermogelijkheden Studenten die zich willen oriënteren op de mogelijkheden van stage- enjof afstudeerwerk, kunnen zich in verbinding stellen met het groepssecretariaat, dat hun de nodige lectuur en inlichtingen kan verschaffen. Groepsleider en contactpersonen
Groepsleider: prof.dr dîpl.îng H.A. Preisig, gebouw Cascade, kamer J.Iï, tel. 2578/2530 Contactpersonen: mw. Th. de Leeuw, secretariaat Keuzevakken
3F12o Geavanceerde regelingen JFI70 Procesbesturing lage Temperaturen (LTE) De groep houdt zich bezig met fysische en technische aspecten van lage temperaturen. De technische aspecten betreffen momenteel de ontwikkeling van koeltechnieken in sterke samenwerking met de industrie. Met name staat het onderzoek aan de pulsbuis en het thermoakoestisch effect centraal. Bij koelmachines mag de koudeproductie bij de expansie van een gas niet op dezelfde plaats gebeuren als de warmteproductie bij de compressie, want dan gebeurt er netto niets. Bij de nieuwe koelmethoden {voor het temperatuurgebied van 2 K tot kamertemperatuur) zorgt niet een zuiger, maar het gas zelf voor de noodzakelijke verplaatsingen. Naast het onderzoek aan koeltechnieken worden in de groep projecten ondernomen van een meer tijdelijk karakter. ln 1999 stellen we een onderzoek in naar de mogelijkheden van het gebruik van vloeibaar aardgas als brandstof voor autobussen en vrachtwagens en inschakeling van onze nieuwe koeltechnieken bij het vloeibaar maken van aardgas. 88
postpropedeuse Stage- en afstudeermogelijkheden
Bij de groep zijn talloze stage- en afstudeermogelijkheden. Deze kunnen variëren van thermodynamische en hydrodynamische modelvorming, numerieke simulatie, ontwerp en doormeten van experimentele opstellingen, tot het echt sleutelen aan opstellingen. Geïnteresseerde studenten wordt verzocht zich in verbinding te stellen met prof. De Waele.
Grot:psleider en contactpersoon Groepsleider en contactpersoon: prof.dr A.T.A.M. de Waele, N-laag duo, tel. 4215 Keuzevakken
3Szoo Cryogene technieken Fysische Informatica en Klinische Fysica (FIK) Werkterreinen
De groep bestaat uit twee deel groepen: een groep Fysisch-Technische Informatieverwerking (FTI) en een groep Klinisch-Fysische Meettechnieken (KFM). Beide groepen houden zich op hun eigen terrein bezig met onderwijs en onderzoek op het gebied van meettechniek en automatisering van data-acquisitie. Het onderzoek in de groep FTI is gerlcht op de ontwikkeling van strategieën voor reai-time data-acquisitie, gegevensverwerking en -presentatie, en experimentbesturing. De nadruk ligt hierbij op een integrale aanpak van de opzet van het experiment, de keuze van de meetmethode, de realisatie van de hardware en de ontwikkeling van de software.Er is een sterke wisselwerking met andere groepen binnen en buiten de faculteit. De groep levert een belangrijke bijdrage aan het onderzoek naar de vochthuishouding in technologische poreuze materialen, dat in samenwerking met de faculteiten B, Ten Wsk&J en derden buiten de TUE (TUD, TNO) wordt uitgevoerd. De bij dit onderzoek gebruikte MRI (Magnetic Resonance Irnaging) scanners worden in eigen beheer ontwikkeld en geautomatiseerd. De groep KFM richt het onderzoek op de analyse van meettechnieken ten behoeve van de klinische fysica. Dit is het vakgebied waarin de natuurkundige samen met medische specialisten in een ziekenhuis werkt aan de patiëntenzorg. Het onderzoek heeft een 'meetmethodegericht' karakter. Zowel de mogelijke toepassingsgebieden als de beperkingen van de methoden worden onderzocht. De rode draad door het onderzoek is het verwerven, analyseren, evalueren en representeren in quasi-real-time van grote hoeveelheden data (waaronder medische beelden) met name ten behoeve van vaatfunctiediagnostiek met behulp van MRI en MRA. Er wordt met een groot aantal ziekenhuisen samengewerkt. Daarnaast is in samenwerking met de medische faculteit van de Universiteit van Maastricht en de faculteit Werktuigbouwkunde van de TUE een onderzoekproject opgezet om het celskelet in de levende spiercel te visualiseren en de gevolgen van mechanische belasting te evalueren.
postpropedeuse Stage- en afstudeermogelij'kheden Stage- en afstudeermogelijkheden in de groep FTI hebben vooral betrekking op de ontwikkeling van meetmethoden, inclusief hard- en sofuvare, en op het onderzoek naar de vochthuishouding in poreuze materialen. In de groep KFM ligt de nadruk op toepassing in een klinische omgeving. Geïnteresseerde studenten kunnen zich in verbinding stellen met een van de contactpersonen. Groepsleider en contactpersonen Groepsleider: prof.dr ir K. Kopinga, N-laag fz.Io, tel. 4304 Contactpersonen FTL prof.dr ir K. Kopinga, dr A.M. Duif, dr ir P.H.A. Mutsaers, prof.dr LH.C. Snoeckx. dr ir L Pel Contactpersonen KFM: dr ir M.J. Geiten, îr Chr. Huyskens, dr ir C.H. Massen, prof.dr ir P.F.F. Wijn Keuzevakken 3F18o Reai-time data-acquisitie JFI90 Magnetische Resonantie Imaging en Angiografie {MRI en MRA) 3F zoo Klinische fysica bijzondere onderwerpen 3fzro Cursus Veiligheid en Risicoanalyse 3F220 Stralingsdosimetrie JYIJO Fysiologische systemen 3Zr40 Analyse fysische meetmethoden
Klassieke Theoretische Natuurkunde en Grondslagen (KTN) Werkterreinen Het onderzoek van de groep ligt op het terrein van de plasma- en atmosfeerfysica. In samenwerking met het FOM-instituut voor Plasmafysica 'Rijnhuizen' te Nieuwegein spitst het huidige plasmafysisch werk zich toe op de bestudering van de wisselwerking van ultrakorte en ultra-intense laserpulsen met plasma's. De versnelling van elektronen in het zog van de lichtpuls is de drijfveer achter dit werk. Samen met het KNMI in de Bilt wordt onderzoek gedaan aan de wisselwerking van zogeheten interne zwaartekrachtsgolven met de zuidpool wervel. Doel van dit werk is het transport van massa {denk aan ozon) door de wand van de wervel beter te begrijpen. Tenslotte zal de groep binnenkort starten met het toepassen van eerder ontwikkelde tomografische technieken om verticale ozonprofielen te bepalen.
De groep houdt zich ook bezig met grondslagenonderzoek, Om paradoxen te vermijden blijkt het in de quanhlmmechanîca nodig het meetproces expliciet in de beschouwing te betrekken. We bestuderen concrete meetprocedures o.a. in de quantumoptica. Dit geeft aanleiding tot een uitbreiding van het mathematische formalisme van de quantummechanica: positieve operatorwaardige maten. De wiskundige eigenschappen daarvan worden onderzocht en vervolgens toegepast. We vergelijken de informatie verkregen met gegeneraliseerde metingen met die van traditionele methoden {zoals quantum-tomografie). 90
postpropedeuse Stage- en afstudeennogdijkheden
Bij de groep zijn talloze stage- en afstudeermogelijkheden. Een concrete opsomming zou te ver voeren. Geinteresseerde studenten wordt verzocht zich in verbinding te stellen met een van de contactpersonen. Groepsleider en contactpersonen
Groepsleider: prof.dr F.W. Sluijter, N-laag a2.42, tel. 2743/4288 Contactpersoon: dr LP.J. Kamp, N-laag a2.40. tel. 4292 Keuzevakken
3NI70 Theoretische natuurkunde bijzondere onderwerpen 3N18o Algemene relativiteitstheorie 1 3N190 Algemene relativiteitstheorie 2 3N 210 Fysica van de atmosfeer 3N230 Methodologie van de natuurkunde 3N 250 Grondslagen van de quanturnmechanica 3N26o Theoretische plasmafysica PolymeerfYsica (PFY) Werkterreinen
In de capaciteitsgroep Polymeerfysica wordt theoretisch onderzoek gedaan aan polymeren en andere functionele materialen. Daarbij gaat het om het begrijpen van de relatie tussen de moleculaire en microstructuur van het materiaal, de microscopische fysische processen waarmee deze structuren tot stand komen, en de materiaaleigenschappen die eruit volgen. Methoden uit uiteenlopende gebieden van de theoretische fysica kunnen hierbij worden gebruikt: statistische fysica, percolatietheorie, quanturntheorie van de vaste stof, maar ook grootschalige computersimulaties. De groep werkt nauw samen met andere capaciteitsgroepen en met polymeerchemicî, materiaalkundigen en informatici uit de faculteiten Scheikundige Technologie, Werktuigbouw en Informatica. Een belangrijk deel van het onderzoek vindt plaats binnen het kader van het Technologisch Topinstituut Polymeren, het Dutch Polymer Institute. Twee hoofdgebieden \'an onderzoek zijn: r. De elektrische en optische eigenschappen van functionele materialen die voor toepassing in de moderne informatie- en communicatietechnologie ontwikkeld worden, zoals halfgeleidende polymeren en anorganische III-V halfgeleiders. Voor polymeren die men in lichtgevende diodes (LEDs) hoopt te gaan gebruiken wordt bijvoorbeeld onderzocht hoe de geleiding en de uitzending van licht bepaald worden door de elektronische structuur van de afzonderlijke polymeerketens en door de manier waarop deze ketens een percolerend netwerk van goed-geleidende domeinen vormen. Gebruikte methoden zijn ook toepasbaar op anorganische systemen en samen met de capaciteitsgroep Halfgeleiderfysica worden III-V halfgeleiders onderzocht i.v.m. nieuwe technieken van optische communicatie.
postpropedeuse 2.
De moleculaire en microscopische ordening van polymeerketens tijdens het maken en venverken van polymeren en de (vooral mechanische) eigenschappen die daardoor bepaald worden. Met methoden uit de statistische fysica en door middel van grootschalige computersimulaties wordt nagegaan hoe de intermoleculaire krachten en de snelheid van moleculaire bewegingen de structuurvorming (kristallisatie, fasescheiding, netwerkvorming, ... ) bepalen, en daarmee de eigenschappen op grotere lengteschalen. Daarnaast wordt i.v.m. slagvastheid en levensduur gekeken wat de fundamentele fysische mechanismen zijn waarlangs microscopische schade en wanordelijke breukpatronen ontstaan tijdens het gebruik van polymeren.
Veel van de onderwerpen die voor polymeren worden onderzocht hebben te maken met het wanordelijke karakter van deze materialen en hebben een algemenere statistisch-fysische achtergrond. In de capaciteitsgroep wordt daarom ook enige aandacht besteed aan veiVIante onderwerpen buiten de polymeerfysica. Stage- en afstudeennogelijkheden Gezien de breedte van het aandachtsgebied zijn er veel mogelijkheden voor stages en afshtdeerprojecten. Onder andere via het Dutch Polymer Instihtte kunnen dit ook stages in relatie tot industriële onderwerpen en stages binnen de industrie zijn. Groepsleider en contactpersonen Groepsleider: prof.dr M.A.j. Michels, N-laag a2.48, tel. 2748, e-mail
[email protected] Contactpersonen: dr P.A. Bobbert, dr ir P.P.A.M.van der Schoot Keuzevakken 3Nno Quanturntheorie van de vaste stof 3N12o Voortgezette qunatumtheorie van de vaste stof 3N2oo Statistische mechanica 3N220 Theorie van microscopisch wanordelijke media 3N28o Polymeerfysica
Algemeen (ALG) Werkterreinen De capaciteitsgroep Algemeen omvat het bureau van de faculteit (haar ambtelijk apparaat. financiën, personeelszaken e.d.), het Onderwijsinstituut Technische Natuurkunde, de werkgroepen Didactiek en Natuurkunde & Samenleving. en de FysicawinkeL Laatstgenoemde drie worden hier besproken.
92
··--- postpropedeuse De werkgroep Didactiek De werkgroep Didactiek verricht, naast onderwijs in het kader van de lerarenopleiding. vakdidactisch onderzoek, dat wil zeggen onderzoek op het gebied van het onderwijs in de natuurkunde, in het bijzonder in de hoogste klassen van het voortgezet onderwijs. Dit onderzoek is in het algemeen serviceverlenend aan het onderwijsveld. Zo wordt lesmateriaal ontwikkeld, onderzoek gedaan naar de didactische presentatie van leerstof door onderwijsverzorgers en de verwerking van de leerstof door leerlingen en naar de evaluatie van het onderwijs (de toetsing). Onderwerpen die veel aandacht krijgen zijn: Het laboratorium in het studie huis, met aandacht voor practicum, projectwerk en technisch ont\verpen; Probleemoplossen in het natuurkundeonderwijs: onderzocht wordt aan welke eisen lesmateriaal en didactische aanpak moeten voldoen; Veldwerk, waarbij ingespeeld wordt op onderzoeksvragen van natuurkundeleraren. Enkele voorbeelden zijn techniek in de natuurkunde en milieutechnologie op schooL In het onderzoek zijn participatiemogelijkheden voor studenten (stage, afstudeerwerk of multidisciplinair project). Het onderzoek is fysisch, technisch en sociaal-wetenschappelijk van karakter en kan, afhankelijk van de keuze van studenten, meer fysisch ofwel meer didactisch ingevuld worden, Dit betekent dat ook studenten die de lerarenopleiding niet \'algen, kunnen bijdragen in het onderzoeksprogramma. Groepsleider en contactpersonen Groepsleider en contactpersoon: dr G. Verkerk, N-laag b2.02, teL 4171 Keuzevakken 3W2oo Didactiek der natuurkunde 3W233 Schooloriëntatie 3W430 Vakdidactiek 3W 440 Keuzepakket 3W450 Didactisch onderzoek 3W46o Schoolpracticum 3W48o Didactisch onderzoek 3Y2oo Naruurkunde en maatschappij De werkgroep Natuurkunde en Samenleving De werkgroep Natuurkunde en Samenleving (N&St verdiept zich bezig in de maatschappelijke gevolgen van de natuurwetenschappen en de technische toepassingen ervan. De techniek, met de natuurwetenschap als sturend mechanisme op de achtergrond heeft een zeer grote verruiming van de menselijke bestaansmogelijkheden gegeven. De techniek blijkt echter tevens een bedreiging te kunnen vormen voor het bestaan. Vandaar dat N&S-groepen de ontwikkelingen in de techniek veelal kritisch volgen.
93
post-propedeuse De programma's van de groep zijn erop gericht vaardigheden te ontwikkelen om vraagstukken op het raakvlak van natuurwetenschap en samenleving te analyseren, tot een oplossing te brengen of daaraan bij te dragen. Deze aanpak wordt gecombineerd met de doelstelling studenten inzicht te laten verwerven in de rol die de naruurwetenschap en ook de wetenschapper zelf speelt in de samenleving. Veelal staat een multidisciplinaire probleemaanpak centraal. Het gaat niet alleen om technische oplossingen; ze zullen in een goede sociale en economische samenhang ten uitvoer moeten worden gebracht. willen ze tot succes leiden. Stages dienen onderwerpen te omvatten die niet uitsluitend natuurwetenschappelijk enjof technologisch van aard zijn maar ook maatschappelijke aspecten bevatten. Indien mogelijk wordt de begeleiding met een specifieke deskundige gedeeld.
Groepsleider en contactpersonen Groepsleider en contactpersoon: dr B. van der Sijde, N-laag gi.oi, tel. 4339/3485 KeuzM~akken
3Y250 Natuurkunde en ethiek 3Y26o Techniek, vrede en veiligheid
De Fr•sicawinke.l De Fysicawinkel is een van de acht wetenschapswinkels van de Technische Universiteit Eindhoven. Deze 'winkels' doen onderzoek voor en geven advies aan individuen of groepen die onvoldoende kennis en mogelijkheden hebben om op eigen kracht een oplossing voor hun problemen te vinden. De aanvragen die binnenkomen, worden behandeld door de vier studenten die als student-assistent bij de Fysicawinkel werken. Zij worden begeleid door wetenschappelijk en technisch personeel van onze faculteit. Indien nodig worden er metingen verricht om tot een oplossing of advies te komen. Meestal betreft het problemen op het gebied van geluidsoverlast {verkeerslawaai, industrielawaai en woongeluid) en, in toenemende mate. op het gebied van trillingsoverlast. Sporadisch komt het voor dat een probleem van een zodanige omvang en niveau is, dat hiervoor een stagiair ingezet kan worden. Deze wordt dan begeleid door een wetenschappelijk medewerker van de TU, en wordt natuurlijk ook met raad en daad terzijde gestaan door de studenten die bij de Fysica~Arinkel werken. De Fysicawinkel is gevestigd in N-laag go.o5, tel. 3370.
Groepsleider en earltactpersonen Voorzitter begeleidingscommissie: C.A. Copraij, N-laag a1.28, tel. 4873 Leden begeleidingscommissie: dr ir A. Hirschberg, dr ir M.C.M. v.d. Sanden
94
vakomschrijvingen
vakomschrijvingen 7
Vakomschrijvingen
3A003 Practicum natuurkunde, deel1 + 2 Algemene gegevens Doelgroep: N5-r.r. N5-1.2, N;JWSp.r., N5JWS5-r.2, WSsJN 5-r.r., WS5/Ns-r.2 Shldiepunten: 3 Voorkennis: 3Aioo Verwerking waarnemingsresultaten Docenten: dr A.M. Duif dr P.M. Koenraad dr ir G.M.W. Kroesen dr A.M. Duif, N-laag fz.o4, 2582,
[email protected] Inlichtingen: dr P.M. Koenraad, N-laag d2.o4. 4105,
[email protected] dr ir G.M.W. Kroesen, N-laag fuo, 4357,
G. M. W. Kroesen @phys.tue.nl
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm:
Tentamenvorm: Studiemateriaal:
practicum Blok 1: 2 middagenfweek gedurende 6 weken. Aanvang 4e week Ie trimester. Blok 2: 2 middagenjweek gedurende 9 weken. Beoordeling proeven, verslagen en meetrapporten. 3009 Natuurkundepracticum deel I (JAOOJ), handleiding, fl. 7,00 3320 Natuurkundepractîcum, deel2 (3Aoo3), handleiding, fl. 5,oo
Inhoudsbeschrijving Inhoud: Blok r bestaat uit het verrichten van een zestal eenvoudige proeven. De proeven zijn gericht op het gebruik en eigenschappen van een aantal meetinstrumenten. Bij de uitwerking van de experimenten wordt speciaal aandacht besteed aan het opzetten van een meetrapport Alle proeven moeten met een voldoende beoordeeld zijn om aan blok 2 deel te mogen nemen. Blok 2 bestaat uit het verrichten van een zestal proeven. De student leert zelf experimenteren. Elke proef wordt individueel uitgewerkt tot een volledig verslag. Voor elke proef met verslag wordt een cijfer gegeven. Uit de cijfers voor de proeven wordt een eindcijfer voor het totaal bepaald. Dit eindcijfer moet ten minste een zes zijn om aan blok 3 deel te mogen nemen.
97
vakomscbrijvin~en 3A033 Practicum natuurkunde, deel3 Algemene gegevens Doelgroep: Ns-r.J, NsfWSKj-I.J, WSs/NS-I.J Studiepunten: 3 JÄOOJ Practicum natuurkunde, deel 1 + 2 Voorkennis: JAIOO Venverking waarnemingsresultaten Docenten: dr A.M. Duif dr P.M. Koenraad dr îr G .M. W. Kroesen Inlichtingen: dr A.M. Duif, N-laag f2.o4, 2582,
[email protected] dr P.M. Koenraad, N-laag d2.04, 4105,
[email protected] dr ir G.M.W. Kroesen, N-laag fuo, 4357·
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: practicum 3 middagen per week gedurende 8 weken.
Tentamenvorm:
Beoordeling proeven, verslagen en meetrapporten.
Studiemateriaal:
3403 Natuurkundepracticum, deel3 (JAOJJ). handleiding, fl. s.oo
Inhoudsbeschrijving Inhoud: Het standaarddeel van blok 3 bestaat uit het verrichten van een zestal proeven waarbij de nadruk ligt op het ontwikkelen en uitvoeren van eigen ideeën. Voor elke proef met verslag/meetrapport wordt een cijfer gegeven, die samen resulteren in een eindcijfer voor blok 3·
yakomscbrjjyjo~en 3Atoo Verwerking waarnemingsresultaten Algemene gegevens
Doelgroep:
N)-I.I.A, N;jWSK)-I.LA, WS;/Np.t.A
Studiepunten: Docent: Inlichtingen:
dr A.M. Duif
dr A.M. Duif, N-laag f2.04, 2582,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm:
Tentamenvorm: Studiemateriaal:
5 weken, college blokvorm. schriftelijk, herfst A, 2.5 uur schriftelijk, herfst B, 2.5 uur 3479 Verwerking van waarnemingsresultaten (3Aioo), syllabus, fl 8,oo
Inhoudsbeschrijving Inhoud:
meetfouten en hun oorzaken betrouwbaarheidsintervallen bij meetresultaten notatie van meetresultaten rekenregels voor 1oo% en 68% betrouwbaarheidsintervallen partiële afgeleiden (simpele benadering)
kans, kansdichtheid, frequentieverdeling bij stochastische processen gemiddelde, variantie, standaardafwijking, steekproefvariantie, standaardafwijking van het steekproefgemiddelde relatie meetonzekerheid- aantal metingen normale verdeling en Poissonverdeling afhankelijke en onafhankelijke meetonzekerheden het combineren van meetresultaten met verschillende onzekerheden kleinste kwadratenmethode, rechtelijnaanpassing methoden om tot een rechtelijnaanpassing te komen het maken van grafieken verslaglegging: meetrapporten en verslagen
99
yakomscbrjjyjngen 3A12o Inleiding PC-gebruik Algemene gegevens Doelgroep: Ns-r.1. Onderdelen van dit vak: 3A123 Practicum PC-gebruik 3A122 Instructie inleiding PC-gebruik Voorkennis: geen Docenten: dr R.G. van Welzenis (college) dr ir C.H.W. Swüste Inlichtingen: dr ir C.H.W. Swüste, N-laag ei.o+ 3383,
[email protected] dr R.G. van Welzenis, N-laag buo, 4157,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken. college, 2 uur 9 weken, instructie 9 weken, practicum Instructie wordt een half uur voor het practicum gegeven. Practicum wordt in een middag gegeven. Tentamenvorm: toets tijdens practicum Studiemateriaal: 3465 Inleiding PC-gebruik I {JAizo), syllabus, fl. 15,00 boek: 'Basiscursus C++', ze herziene uitgave, leen Ammeraal academie service, Schoonhoven 1995, ISBN 90·395·0134·3· Inhoudsbeschrijving Het verkrijgen van de technische vaardigheden op een PC, nodig Doel: gedurende de gehele studie Natuurkunde. Inhoud:
week nummer
onderwerpen
0
vóór het begin van het trimester: inleiding OS, Win95 begrippen map/ directory en file voor diegenen die daar behoefte aan hebben Notebook, netwerken, e-mail, FTP, literature search pakketten: tekst· en dataverwerking. Labwindows, Graphics, Maple, Matlab C++, basisbegrippen, simpele variabelen, lussen
I
2
3
100
college nummer
practicum nummer
os
C1
NET
C2
PAK
CJ
C++
I
vakomschrijvingen 4 ;
constanten, enumeratie, îf, switch, onversie en typecasting bibliotheken, pointer, array, string, files
c4
C++
c;
C++ 3
CG
(++ 4
C7
C++ 5 C++ 6 C++ 7
z
TENTAMENWEEK
6 8 9
functies functies vervolg recursie en iteraties objecten en klassen
IO
EINDTOETS
7
C8 C9
TOETS
3A122 Instructie inleiding PC-gebruik Algemene gegevens Doelgroep: N5-1.1. Onderdelen van dit vak: JA I zo Inleiding PC-gebruik 3A123 Practicum PC-gebruik Docenten: • dr ir C.H.W. S'Wi.iste (instructie) • drs A.L. Tal (instructie) Inlichtingen: dr ir C.H.W. Swüste, N-laag e1.o4, 3383,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: instructie, wordt per week een half uur gegeven
Inhoudsbeschrijving Inhoud: Voorafgaand aan en in combinatie met het practicum PC-gebruik
101
yakomschrijvingen 3A123 Practicum PC-gebruik Algemene gegevens Doelgroep: N5-1.L Studiepunten: 2 Onderdelen van dit vak: 3A12o Inleiding PC-gebruik 3A122 Instructie inleiding PC-gebruik Docenten: • dr ir C.H.W. Swüste (practicum) • drs A.L. Tal (practicum) dr ir C.H.W. Swüste, N-laag e1.04, 3383,
[email protected] Inlichtingen: Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: practicum 9 halve dagen • notebook wordt gebruikt Tentamenvorm: toetsen notebook, verplicht Studiemateriaal: Inhoudsbeschrijving Inhoud: Kennismaken met het gebruik van PC's. Oefeningen in Windows 95, Pakketten, netwerkprogrammatuur en CJC++.
102
yakomscbrjjyjo~en
3A2oo Mechanica 1 voorN Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Onderdelen van dit vak: Docent: Inlichtingen:
Ns-r.r., Nj/WSKs-r.r., WSj/Ns-r.r. 2
3A202 Werkcollege mechanica dr J.I. M. Botman mw. drs S. Feiner-Valkier, N-laag ai. JO, 48n
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college. 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, herfst B, 3 uur schriftelijk, winter A, 3 uur Studiemateriaal: University Physics, Young and Freedman, Addison-Wesley, hoofdst. 1 tfm 9 Inhoudsbeschrijving Inhoud: Inhoud: vectorrekening ééndimensionale beweging: kinematica twéé- en driedimensionale beweging: kinematica dynamica: de wetten van Newton toepassing van de wetten van Newton arbeid en kinetische energie potentiële energie en energiebehoud impuls, krachtstoot en botsingen rotatie van starre lichamen
3A202 Werkcollege mechanica Algemene gegevens Doelgroep: Ns-r.r., Ns/WSj-Lr., WSjfNj-I.!. Onderdelen van dit vak: 3Azoo Mechanica r voor N Docenten: • drs S. Feiner-Valkier (werkcollege) • dr ir M.J. de Graaf (werkcollege) Inlichtingen: drs S. Feiner-Vallder, N-laag ai.JO, 48n, S.Feî
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, werkcollege, 3 uur Shldîematerîaal: boek zie JAzoo, verplicht
103
va komscb rijvin!:"en 3A210 Mechanica 2 voorN Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Voorkennis: Docent: Inlichtingen:
Ns-r.z, NsfWSKs-r.z. WSs/Ns-r.z 2
3A2oo Mechanica 1 voor N dr }.I.M. Botman drs S. Feiner-Valkier, N-Jaag ai. JO. 48u
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, winter B, 3 uur schriftelijk, lente A, 3 uur Shldiemateriaal: University Physics, Young and Freedman, Addison-Wesley, hoofdst. 10 tjm 14 en 39 aanvullend studiemateriaal Inhoudsbeschrijving
Inhoud;
poolcoördinaten dynamica van roterende lichamen gravitatie; Kepierbaoen statica roterende coördinatenstelsels; schijnkrachten rel a tivitei ts theorie
3A212 Werkcollege mechanica Algemene gegevens Doelgroep: N5-1.2, NsfWSs-r.:z, WSsfNS·L2 Onderdelen van dit vak: 3A2IO Mechanica 2 voorN Docenten: drs S. Feiner-Valkier (werkcollege) • drir M.J. de Graaf(werkcollege) Inlichtingen: drs S. Feiner-Va\kier, N-laag aiJO, 4811,
[email protected]
OndeJWijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: werkcollege, 3 uur Studiemateriaal: boek zie 3A210
104
yakomscbrijyjngen 3A240 Elektriciteit en magnetisme 1 Algemene gegevens Doelgroep: Ns-r.z, N5JWSp.2, WSs/Ns-Lz Shl.diepunten: 3 Onderdelen van dit vak: 3A242 Instructie elektriciteit en magnetisme Docenten: dr îr H.J.M. Swagten
dr P.A. Bobbert Inlichtingen:
dr ir Swagten, N-laag el.o8, 4279,
[email protected]
dr P.A. Bobbert, N-laag az.J6. 4352,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens
Onderwijsvorm:
college
Tentamenvorm:
schriftelijk, winter B, 3 uur schriftelijk, lente A, 3 uur University Physics, Young and Freedman, Addison-Wesley, hfdst.
Studiemateriaal:
22
tjm 27
Inhoudsbeschrijving Inhoud: Hoofdzakelijk elektrische en magnetische Yerschijnselen in vacuüm. Elektrostatica: wet van Coulomb, superpositiebeginseL Veldsterkte, potentiaal, ruimtelading: wet van Gauss. Capaciteit, energie van het elektrische veld. Influentie, spîegelbeeldladingen. Elektrische stromen: wet van Ohm, wetten van Kirchhoff.
3A242 Instructie elektriciteit en magnetisme Algemene gegevens N)·L2, NsfWSS·L2_. WSsfN)-1.2 Doelgroep: Onderdelen van dit vak: 3A240 Elektriciteit en magnetisme Docenten: dr P.A. Bobbert dr ir H.J.M. Swagten dr ir C.H.W. Swüste
1
Ondervdjs en tentamengegevens Onderwijsvorm: werkcollege Studiemateriaal: University Physics, Young and Freedman, Addison-Wesley, hoofdstukken 22 tfm 27. Inhoudsbeschrijving Inhoud: Geïntegreerd in het college 3A240. 105
vakomschrjjyjngen 3A3oo Thermische verschijnselen voorN Algemene gegevens Doelgroep: Nj-LJ, NjfWSj-Lj, WSj/Nj-LJ Studiepunten: 2 Onderdelen van dit vak: 3A302 Instructie thermische verschijnselen 2Y140 Analyse 1 Voorkennis: 2Yr8o Analyse 2 2Y510 Lineaire algebra en lineaire analyse r JA2oo Mechanica r voor N JA2IO Mechanica 2 voorN Hoofdstukken uit de vakken: 2Y140 differentiaal- en integraalrekening, 2Yr8o meervoudige integralen, 2Y510 determinanten, 3A2oo arbeid, energie, behoudswetten en botsingsprocessen, JA2ro traagheidsmoment en rotatie-energie Docent: dr ir A. Hirschberg dr ir A. Hîrschberg, Cascade 2.24, 2163,
[email protected] Inlichtingen: Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college. 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, lente 8, 3 uur schriftelijk. zomer, 3 uur Studiemateriaal: 3312 Thermische verschijnselen (3A3oo), vraagstukken, fl. 8,50 3502 Thermische Verschijnselen (3A3oo), syllabus, fL 7,00 3410, deel II statistische methoden in de natuurkunde
lnhoudsbeschrijving Inhoud: Idealegaswet en de definitie van temperatuur. Energie behoud, eerste hoofdwet en warmte hoeveelheid. Kinetische gastheorie, druk van een gas op een wand, vrije weglengte. Effusie. diffusie, viscositeit en warmtegeleiding. Interacties tussen moleculen, de toestandsvergelijking van Van der Waals, viriaalcoëfficiënten, de wet van de overeenkomende toestanden en vloeistof-dampevenwicht
106
yakomscbrjjyjngen 3A302 Instructie thermische verschijnselen Algemene gegevens Doelgroep: NS-LJ, NsfWSs-I.J. TM-LJ, WSs/NS-LJ Onderdelen van dit vak: )A)OO Thermische verschijnselen voorN Docenten: dr ir A. Hirschberg dr ir M.C.M. van de Sanden prof.dr ir W. van de Water
Inlichtingen:
dr ir A. Hirschberg, Cascade 2.24. 216), A.Hirschb"
[email protected] prof.dr ir W. van de Water, Cascade 1.05, 3443
Onderwijs en tentamengegevens
Onderwijsvorm:
6 weken, instructie,
Srudiemateriaal:
3312 Thermische verschijnselen ()A)OO), vraagstukken, fl. 8,50
2
uur
3A310 Trillingen en golven voor N Algemene gegevens N;-r2. NsfWSs·r2, WSs/NS-L2, TM-2.2 Doelgroep: Studiepunten: 2 Voorkennis: zY510 Lineaire algebra en lineaire analyse I JAzoo Mechanica 1 voor N 3A240 Elektriciteit en magnetisme 1 Hoofdstukken l:I-Ît de vakken: zYsw, LALA I, complexe getallen en differentiaalvergelijkingen. JA2oo wetten van Newton, arbeid, kinetische energie en vermogen, potentiële, energie en energie behoud, wet van Ohm, wetten van Kirchhoff, werking spoel, capaciteit, weerstand, 3A240 wet van Ohm, wetten van Kirchhoff. werking spoel. capaciteit, weerstand Docent: dr ir M.C.M. van de Sanden Inlichtingen: dr ir M.C.M. van de Sanden, N-laag a1.72, 3474,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, winter B, 3 uur schriftelijk, lente A, 3 uur Studiemateriaal: 3402 Trillingen voorN 1.2 (3A310), syllabus, fl 8,50
107
yakomscbrjjyjngen Inhoudsbeschrijving Inhoud: Te beschouwen als een basisvak voor de gehele studie; en dit vak komt onder meer aan de orde bij de volgende vakken: mechanica: trillingen vanjaan mechanische systemen elektriciteit en magnetisme: bij de behandeling van de wetten van Maxwell en de voortplanting van elektromagnetische (em) golven. golven en optica: in onder andere de golfVoortplanting van emgolven in de materie. quanturnmechanica en atoomfysica: bij de Schrödinger-vergelijking in relatie met de harmonische oscillator. kernfysica: bij vibraties en rotaties dynamische systemen mathematische fysica, deeltjesversnellers, etc. Uiteraard is de opsomming niet volledig. De doelstelling van het college richt zich op de kennismaking met mechanische, elektrische trîlling- en golfverschijnselen uitgaande van het opstellen van (in) homogene differentiaalvergelijkingen. Bij de behandeling wordt gebruikgemaakt van de complexe rekenwijze. Confrontatie zal plaatsvinden met een aantal zeer belangrijke begrippen uit de natuurkunde zoals impedantie, afhankelijkheid van de frequentie, resonantie, bandbreedte, verstemming, fasediagrammen. kwaliteitsfactor, demping en vermogensoverdracht. De analogie van elektrische en mechanische trîllingen worden besproken. Toepassing van deze begrippen op een aantal eenvoudige schakelingen. filters, transformatoren, lange leidingen, operationele verstekkers en gekoppelde kringen. Het n.veede deel van het college is gericht op de bestudering van golfverschijnselen ter voorbereiding op het college 'Golven en Optica' (3810o). Met name de wiskundige beschrijving van golven komt aan de orde, alsmede het samenstellen van golven met verschillende fasen, voortplantingsrichting en frequenties.
108
va kom scb rijyj n gen 3A312 Instructie Trillingen en Golven Algemene gegevens Doelgroep: Onderdelen van dit vak: Docent: Inlichtingen:
N5-1.2, Ns/WSKS·I.2, WSsflNS·L2, TM-2.2 3A31o Trillingen en golven voorN dr ir M.C.M. van de Sanden dr îr M.C.M. van de Sanden, N-laag a1.72, 3474, M .C.M. v.d. Sanden @phys. tue.nl
Onderwijs en tentamengegevens Onderwiisvorm: 9 weken, instructie, 2 uur Studiemateriaal: 3402 Trillingen voorN 1.2 (3A310), syllabus, fl. 8.50
109
yakomschrjjyjngen 3A370 Speciale onderwerpen der natuurkunde voorN Algemene gegevens N-u., N-r.2, N-r.3. Doelgroep: Studiepunten: 2 Inlichtingen: dr P.J. van Hall, N-laag
a2.12,
42;3
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: college Tentamenvorm: verslag Studiemateriaal: nader aan te geven
Inhoudsbeschrijving Een reeks van ongeveer 18 voordrachten over actuele onderwerpen uit Inhoud: de natuurkunde.
110
yakomscbrjjyjngen 3A410 Natuurkunde 1 voorT Algemene gegevens Doelgroep: T-Ts-u Studiepunten: 2 Docenten: ir P.F.A.M. Janssens dr ir C.H. Massen Inlichtingen: ir P.F.A.M. Janssens, STW 2.41. 3694,
[email protected] dr ir C.H. Massen, N-Jaag eo.o2, 4282,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: college knijpcollege - cluster Wis- & Natuurkunde Tentamenvorm: toets en schriftelijk Studiemateriaal: 3451 Naruurkunde I voorT {3A4ro), Knijpvellen, fl. 8,50 3496 Natuurkunde 1 voorT, Aantekeningen bij het college (3A4ro), fl. 6,oo University Physics, Crummett and Western Inhoudsbeschrijving Doel: De student leert fYsische begrippen hanteren die een rol spelen in de scheikunde en leert problemen oplossen met behulp van deze begrippen. Het gaat hierbij om botsende deeltjes. kinetische gastheorie, elektrische stromen en operationele versterkers. Inhoud: Fysische meetmethoden: de natuurkundige manier om metingen te verwerken. lineariseren en foutenhokjes. Overeenstemming van theorie en experiment. Elektriciteit: wetten van Kirchhoff, operationele versterkers. Kinetische gastheorie: equipartitie, ideale gaswet, eerste hoofdwet, soortelijke warmte. Moleculaire behandeling van vrije weglengte diffusie, viscositeit, warmtegeleiding in gassen. Mechanica: opstellen van bewegingsvergelijkingen, gebruik van beginvootw'aarden aan de hand van scheikundige voorbeelden. Elastische en niet-elastische botsingen in chemische reacties.
yakomscb rjjyin!:"en 3A420 Natuurkunde 2 voorT Algemene gegevens Doelgroep: Ts-Ts-1.2 Studiepunten: 2 Docenten: ir P.F.A.M. Janssens dr ir C.H. Massen Inlichtingen: ir P.F.A.M. Janssens, STW 2.41, 3694,
[email protected] dr ir C.H. Massen, N-laag eo.oz, 4282.
[email protected] mw. M.C. Groenendijk, N-laag f2.o8, 4248 Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: college, 4 uur Tentamenvorm: toets en schriftelijk Studiemateriaal: 3500 Aantekeningen bij bet college Natuurkunde
2
voorT (r.z)
(3A4zo), !L G,so
University Physics, Crummett and Western Inhoudsbeschrijving Doel: De student leert fysische begrippen hanteren die een rol spelen in de scheikunde en leert problemen oplossen met behulp van deze begrippen. Het gaat hierbij om snelheidsverdeling van moleculen in gassen, trillingen, wisselstromen, elektrostatica en magnetostatica. Elektrostatica en magnetostatica: Inhoud: • Maxwell-wetten voor statische, elektrische en magnetische velden Maxwell-Boltzmann-snelheidsverdeling in gassen. Wisselstroom: complexe schrijfwijze bij gedwongen trillingen impedantie en vermogen filters analoog integreren en differentiëren.
112
yakomsch rijving-en 3A430 Techniek, wetenschap en maatschappij Algemene gegevens Doelgroep: N5·LJ Studiepunten: 2 • prof_dr ir H.W. Lintsen Docent: Inlichtingen: mw. M. Dekkers, 2043, TEMA-gebouw Z.7
Onderwijs en tentamengegevens Ondenvijsvonn: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, lente B, 3 uur schriftelijk, zomer, 3 uur StudiemateriaaL r6r6 4oo.ooo jaar Maatschappij en Techniek, fl. 15,00 3476 Techniek, Wetenschap en Maatschappij, fl. 4,50
lnhoudsbeschrijving Inhoud: In dit college zal aandacht worden geschonken aan een drietal aspecten. In de eerste plaats zal worden ingegaan op historische aspecten van de techniek. Verder zal aandacht worden geschonken aan het beroep van de natuurkundige ingenieur zoals de beroepspraktijk, zijnjhaar rol in de maatschappij en aspecten van invloed, macht en maatschappelijke verantwoordelijkheid.
113
vakomschrijving-en 3A440 Elektriciteit en magnetisme Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Onderdelen van dit vak: Voorkennis: Docenten:
Inlichtingen:
2
NS-I.J, NsJWSS-I.J, WSs/Ns-r.J 3 3A442 Instructie elektriciteit en magnetisme 2 3A240 Elektriciteit en magnetisme I dr ir H.J.M. Swagten dr P.A. Bobbert dr ir Swagten, N-laag el.o8, 4279,
[email protected] dr P.A. Bobbert, N-laag a2.36, 4352,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, lente B, 3 uur schriftelijk, zomer, 3 uur Studiemateriaal: University Physics, Young & Freedman, hoofdst. 28 t/m 33
Inhoudsheschrijving Inhoud: Magnetische velden: magnetische veldlijnen. beweging van geladen deeltjes in een magnetisch veld, kracht en koppel op een kringstroom. Wet van Ampère. Elektromagnetische inductie: wetten van Faraday, Lenz, Manvell. (Zelf)inductie. Wisselstromen. Elektromagnetische golven: Maxwell-vergelijkingen, energie en impuls. Bandenmodel van geleiding in metalen en halfgeleiders.
114
vakomschrijvingen 3A442 Instructie elektriciteit en magnetisme
2
Algemene gegevens Doelgroep: Ns-rJ, Ns/WSs·I.J, WSs/Ns-rJ Onderdelen van dit vak: 3A440 Elektriciteit en magnetisme z Voorkennis: 3A240 Elektriciteit en magnetisme 1 Docenten: dr P.A. Bobbert dr ir H.J.M. Swagten dr P.A. Bobbert, N-laag az-36, 4352,
[email protected] Inlichtingen: dr ir Swagten, N-laag el.o8, 4279,
[email protected] dr ir C. Swüste, N-laag e1.04, 3338,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens werkcollege Studiemateriaal: University Physics, Young & Freedman, hoofdst. z8 tjm 33
Onder~Arijsvorm:
I nhoudsbesch rijving Inhoud: Geïntegreerd in het college 3A440.
115
yakom sch riiyjng-en 3A46o Mechanica Algemene gegevens WSj-L2 Doelgroep: Studiepunten: 2 Docent: dr R.W. van der Heijden (college) dr R.W. van der Heijden, N-laag d2.o6, 4214, Inlichtingen:
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, colstructie, 3 uur Tentamenvorm: schriftelijk, winter 8. 3 uur schriftelijk, lente B, 3 uur Studiemateriaal: University Physics, Young and Freedman, Addison-Wesley, hoofdstuk 1 tjm 9 Inhoudsbeschrijving Inhoud: Korte geschiedenis van de mechanica: vectorrekening: samenstellen van vectoren, vectorcomponenten, inwendig en uitwendig vectorproduct, differentiëren en integreren van vectoren puntkinematica: beweging van een punt, snelheid, versnelling, poolcoördinaten, richting en kromming van de baan puntdynamica: wet van Newton, bewegingsvergelijkingen, krachten, impuls, impulsmomenten, energie, beweging in een centraal symmetrisch veld, wetten van Kepler. Tweedeeltjessystemen, botsingen, gereduceerde massa dynamica van puntmassa's: massamiddelpunt, massamiddelpuntstelsel, impuls, impulsmoment, energie, behoudswetten
116
vakomschrijvingen 3A470 Technisch fysische beginselen
1
Algemene gegevens Doelgroep: BDK-l.I.A Studiepunten: 2 Verzorgd door: Lage Temperaturen Docenten: prof.dr A.T.A.M. de Waele (college) • dr ir H.H. Willems (college) Onderwijs en tentamengegevens
Onderwijsvorm:
5 weken, college, 2 uur 5 weken, instructie, 2 uur
Tentamenvonn:
Dit tentamen wordt gehouden samen met het tentamen van het vak 3A48o. Voor beide onderdelen samen krijgt men 3 uur. Voor een enkel
onderdeel staat anderhalf uur, maar men mag de volle drie uur Studiemateriaal:
benutten. University Physics, H.D. Young & R.A. Freedman, Addison-Wesley, 9e druk
loboudsbeschrijving Het doel van dit vak is om studenten kennis aan te reiken en Doel: vaardigheden te laten ontwikkelen om technisch-fysische problemen te kunnen analyseren en beoordelen. De behandelde stof vormt een basis voor andere technische bedrijfskundige vakken, zoals onder andere de vakken uit de reeks Technische Grondbeginselen en Technisch · Dynamische Systemen Inhoud: Onderwerpen die aan de orde komen: Inleiding geschiedenis van de natuurkunde, grootheden, eenheden, dimensiecontrole van formules, significante cijfers, omgaan met schatting van orde van grootte, vectoren (begrip, optellen, aftrekken, scalair product en vectorproduct). Beweging van puntmassa, beweging langs een rechte lijn, kracht, massa, impuls. arbeid. vermogen, kinetische energie, potentiële energie, energiebehoud, beweging in drie dimensies, vrije val, hoeksnelheid, hoekversnelling, centripetale kracht, wetten van Newton. Beweging van lichamen massamiddelpunt. starre lichamen, traagheidsmoment, impulsmoment. krachtmoment, koppel, roterende lichamen, stabiele rotatie. gyroscoop.
117
yakomscb rijving-en 3A48o Technisch fysische beginselen
2
Algemene gegevens Doelgroep: BDK-LLB Studiepunten: I Verzorgd door: Lage Temperaturen Docenten: • prof.dr A.T.A.M. de Waele (college) • dr ir H.H. Willerus (college) prof.dr A.T.A.M. de Waele, N-laag duo, 4215 Inlichtingen: Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 5 weken, college, 2 uur 5 weken, instructie, 2 uur Tentamenvorm: Zie bij het vak 3A470 Studiemateriaal: University Physics, H.O. Young & R.A. Freedman, Addison-Wesley, 9e druk Inhoudsbeschrijving Het doel van dit vak is om studenten kennis aan te reiken en Doel: vaardigheden te laten ontwikkelen om technisch-fysische problemen te kunnen analyseren en beoordelen. De behandelde stof vormt een basis voor andere technische bedrijfskundige vakken, zoals onder andere de vakken uit de reeks Technische Grondbeginselen en Technisch Dynamische Systemen Inhoud: Onderwerpen die aan de orde komen zijn: Periodieke beweging: harmonische beweging, fasehoek, amplitude, energie. mathematische slinger, gedempte trilling, resonantie. Vloeistofmechanica: druk, soortelijke massa, opwaartse kracht, oppervlaktespanning, wet van Bernouilli. viscositeit, wet van Poiseuille. Warmte en thermodynamica: warmteoverdracht, toestandsvergelijking van ideale gassen en Van der Waals gassen, thermische uitzetting. warmtecapaciteit, fasendiagram, inwendige energie, arbeid. eerste hoofdwet, soorten processen, kringproces, entropie, tweede hoofdwet, warmtepomp. koelmachine, stirlingmotor. Geluid: geluîdsnelheid, intensiteit, decibel, Dopplereffect. Electrastatica en elektrische stromen: lading, wet van Coulomb, elektrisch veld, veldlijnen, potentiaal, condensator, capaciteit. diëlectricum, serie- en parallelschakeling van weerstanden, wetten van Kirchhoff, ampèremeter, voltmeter. inwendige weerstand.
118
vakomschrijvingen Magnetisme en elektromagnetische inductie: magnetisch veld, magnetische flux. lorentzkracht, kracht op een stroomwin ding, inductie, wet van Faraday, wet van Lenz, zelfinductie, wederkerige inductie.
3Asoo Natuurkundige grondslagen 1 Algemene gegevens Studiepunten: 2 Docent: dr ir F.A.P. Blom (college) Inlichtingen: dr ir F.A.P. Blom, NL a 1.32, 4174/4866,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college,
2
uur
3A510 Natuurkundige grondslagen Algemene gegevens Studiepunten: 2 Docent: dr ir F.A.P. Blom (college) Inlichtingen: dr ir F.A.P. Blom, NL a 1.32, 4174/4866,
[email protected] Onderwijs en tentamengege\'ens Onderv.rijsvorm: 9 weken, college,
2
uur
3A520 Natuurkundige grondslagen 3 Algemene gegevens Studiepunten: 2 Docent: dr ir F.A.P. Blom (college) Inlichtingen: dr ir F.A.P. Blom, NL a LJZ, 4174/4866,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college,
2
uur
119
vakomscbriiyjngen 3Boso Geschiedenis van de natuurkunde Algemene gegevens Doelgroep: N5-2.1 Studiepunten: 2 Docenten: prof.dr F.W. Sluijter (college) dr G. Verkerk (college) dr G. Verkerk N-laag b2.02, 4171,
[email protected] Inlichtingen:
Onderwijs en tentamengegevens Ondenvijsvorm: 9 weken, college, 2 uur onderwijsvorm college, groepswerk Tentamenvorm: dossiers, (portfolio's) Studiemateriaal: dictaat 'Technische Fysica in ontwikkeling' + stencils. Inhoudsbeschrijving Er wordt een overzicht gegeven van de historische ontwikkeling van de Inhoud: natuurkunde van Thales van Milete tot heden. waarbij accenten worden gelegd die van jaar tot jaar kunnen verschillen. Verder is het de bedoeling dat studenten zich onder begeleiding groepsgewijs (volgens de ideeën van cooperative learning) en individueel verdiepen door het kiezen van onderiVerpen, het verzamelen en het onderling uitwisselen van informatie en het samenstellen van een groepsdossier resp. een individueel dossier. !CT-mogelijkheden worden optimaal benut omdat de studenten beschikken over een laptop.
120
yakomscbrjjyjo~en
38063 Practicum natuurkunde 2e jaar Algemene gegevens Ns-2.1, Nj-z.z Doelgroep: Studiepunten: 5 Voorkennis: JÄOOJ Practicum natuurkunde, deel I + 2 JÄ033 Practicum natuurkunde, deel 3 3Aroo Verwerking waarnemingsresultaten dr A.M. Duif Docenten: dr P.M. Koenraad dr ir G.M.W. Kroesen Inlichtingen: dr A.M. Duif. N-laag f2.o4, zs8z,
[email protected] dr P.M. Koenraad, N-laag d2.04, 4105,
[email protected] dr ir G.M.W. Kroesen. N-laag fi.Io, 4357·
[email protected]. Alle verdere inlichtingen betreffende het practicum bij ing. J. Millenaar, N-laag bo.oz, 2762. Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: practicum z8 halve dagen Studiemateriaal: 3409 Natuurkundepracticum N 4/5 (JB06J), handleiding. fl 9.so Opmerkingen: studenten die aan het begin van het vierde trimester minder dan 8o% van het eerstejaars curriculum hebben behaald krijgen eventueel de gelegenheid dit vak in het se en Ge trimester te doen. Inhoudsbeschrijving Inhoud: Dit practicum bestaat uit 3 onderdelen: 1. practicum natuurkunde 2. oefeningen laboratoriumtechniek 3· bibliotheekinstructie Ad 1. Practicum: tijdens het standaarddeel van het tweedejaarspracticum worden kennis en experimentele vaardigheid verder uitgebouwd waarbij een groei naar zelfstandig experimenteren wordt gestimuleerd. Gedurende het 4e en se trimester moet een aantal proeven gedaan worden uit het totale aanbod. Gelet moet worden op een evenwichtige verdeling over de diverse soorten proeven. Bij een aantal proeven ligt de nadruk op toepassing van de elektronica. De proeven worden afgesloten met een meetrapporti verslag en beoordeeld met een cijfer. N.B. Studenten die aan het begin van het vierde trimester minder dan circa 8o% van het eerstejaars curriculum hebben behaald
121
vakomschrijvingen worden eventueel in de gelegenheid gesteld het tweedejaars Npracticum in het 5e + Ge trimester te doen. Ad 2. Oefeningen laboratorîumtechniek: inzicht en vaardigheid verkrijgen voor het zelf vervaardigen van hulpmiddelen bij experimentele opstellingen aan de hand van een werktekening. Omgaan met gereedschappen, materialenkennis en veiligheid in de werksituatie. Ad l Bibliotheekinstructie: gebruik van online catalogus, classificatieschema en trefwoordensysteem. Technischwetenschappelijke literatuurbronnen. Methodisch literatuuronderzoek met behulp van documentaire informatiesystemen.
122
yakomscbriiyjngen 3B1oo Golven en optica Algemene gegevens Ns-2.2, TM-2.2 Doelgroep:
Studiepunten: Onderdelen
3
van dit vak: Voorkennis:
3B102 Instructie golven en optica 2Y140 Analyse 1 2Y220 Analyse 3 2Y26o Analyse 4 2Y5I0 Lineaire algebra en lineaire analyse I 3A310 Trillingen en golven voorN 3Ä310 Trillingen en golven voorN: dictaat hfdst I (inleiding), Pedrotti en Pedrotti en hdst 8 (Golfvergelijkingen) 2Y510 Lala 1: dictaat, hfdst 1 en 3 (complexe getallen, matrices) 2Y140 Analyse r: dictaat, hfdst 4, 5 en JO (differentieren en integreren, rijen en reeksen) 2Y220 Analyse} dictaat, paragraaf 2 (ruimtelijke operatoren) 2 Y26o Analyse 4: hfdst 5 (Fourier-analyse) dr ir G.M.W. Kroesen (college) dr ir G.M.W. Kroesen. N-laag fuo, 4357,
[email protected]
Hoofdstukken uit:
Docent Inlichtingen:
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur 9 weken, instructie, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, winter B, 3 uur schriftelijk, lente A, 3 uur Studiemateriaal: 'Jntroduction to Opties' van F.L. Pedrotti en L.S. Pedrotti. Inhoudsbeschrijving Inhoud: Het college Golven en Optica is een inleidend college. Vanwege de beperkte tijd kan slechts een aantal van de onderwerpen die eigenlijk tot een inleidend college behoren, worden behandeld. In het begin van het college ligt de nadruk op de voortplanting van de elektromagnetische golf in materialen. Het begrip brekingsindex wordt ontwikkeld uit de polariseerbaarbeid van stoffen onder invloed van een elektromagnetische vlakke golf. Duidelijk wordt dat absorptie van licht in hetzelfde kader kan worden behandeld. Het gedrag van het optisch golfveld bij passage van een scheidingvlak van twee media leidt tot de wetten van Presnel voor de amplitudereflectie- en -transmissiecoëfficiënt. Hiermede kan dan de geometrische optica worden ontwikkeld. Bij de behandeling van de optische afbeelding wordt ruimschoots gebruikgemaakt van een beschrijving met matrices. Deze beschrijving stoelt op de paraxiale
123
vakomschrijvjn~en benadering en is niet meer geldig wanneer de stralengang een te grote hoek maakt met de optische as van een afbeeldend systeem. Om een indruk te geven van de werkelijke problemen bij optische beeldvorming worden de z.g. afbeeldingsfouten van Seidel besproken. Uit de fysische optica, waarbij men rekening houdt met de fase van een golfveld, wordt eerst het begrip interferentie van golfvelden besproken aan de hand van de proef van Young. Een tweetal interferometers wordt behandeld: de Michelson-interferometer met zijn tweevoudige interferentie en het Fabry-Péroetalon met zijn meervoudige interfererende golfveld. Het begrip coherentie in golfvelden wordt globaal ingevoerd. Polarisatie wordt behandeld aan de hand van het Jones-matrixformalisme. De begrippen elliptisch, circulair en lineair gepolariseerd licht worden onder andere in het kader van die beschrijving geïntroduceerd. Ook polarisatoren worden in dit formalisme behandeld. En passant leren we het begrip dubbele breking kennen, dat ten grondslag ligt aan vele optische elementen. Van de buigingsverschijnselen wordt de nadruk gelegd op de Fraunhofer-buiging berekend volgens de methode Huygens-Fresnel. Een belangrijk punt is hier de introductie van het begrip buigingsbegrensd oplossend vermogen van optische systemen. Vanuit de behandelde Frauhofer-buiging aan een meervoudige spleet wOrdt de aandacht gericht op diffractieroosters en spectrometers. De laatste colleges handelen over lasers: hierin komen veel van de voorheen behandelde ondervverpen opnieuw aan de orde.
38102 Instructie golven en optica Algemene gegevens N-2.2, Ns-2..2., TM-2.2 Doelgroep: dr ir G.M.W. Kroesen (instructie) Docenten: • dr ir W. W. Stoffels (instructie) • dr ir E.M. van Veldhuizen (instructie) Inlichtingen: dr ir E.M. van Veldhuizen. N-laag f1.o6, 3455·
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: instructie Inhoudsbeschrijving Inhoud: Nadere uitwerking collegestof 3B10o, alsmede toepassing collegestofbij oplossen van vraagstukken.
124
yakomscbrjjyjngen 38120 Quantummechanica en atoomfysica Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Onderdelen van dit vak: Voorkennis:
Hoofdstukken uit: Docent: Inlichtingen:
Ns-z.z
J JBizz Vraaguur quanturnmechanica en atoomfysica zY510 Lineaire algebra en lineaire analyse 1 3Azoo Mechanica 1 voor N JAZIO Mechanica 2 voorN JAJOO Thermische verschijnselen voorN zY)IO lala I, hfdst 2 (differentiaalvergelijkingen) JAJOO Thermische verschijnselen, hfdst 2 {kansverdelingen en verwachtingswaarden) dr H.C.W. Beijerinck dr H.C.W. Beijerinck, N-laag a1.86, 4375·
[email protected] dr ir K.A.H. van Leeuwen, N-laag gz.o8, 4094
Onderwijs en tentamengegevens
Onderwijsvorm:
9 weken, college, 3 uur
Tentamenvorm: Shldiematerîaal:
9 weken, instructie, I uur mondeling 3437 Quanturnmechanica en Atoomf)•sîca (3812o), syllabus, fL 45,00
Inhoudsbeschrijving Inhoud: Hoofdstuk: I. The atomie view of matter: 2. Molecular masses, atomie masses, periadie table, Maxwell's speed distribution law, callision probabillity, mean free path, Boltzmann's distribution law 3· The atomie view of electricity: 4· Electrical discharges, nonrelativistic charged-partîcle ballistics, Thomson's measurement of qjm, electron ie charge, Avogadro constant, positive rays, isotopes, mass spectroscopy 5· The atomie view of radiation: 6. Electrodynamics, therm al radiation, emission and absorption of radiation, black-body radiation, Planck's law: emission quantized, photoelectric effect 7· The atomie marlels of Rutherford and Bohr: 8. Size of nucleus, spectra. the hydragen spectrum, the Bohr modeland theory of the a torn, ionization potentials, resonance potentials, pboton absorption
125
yakomscbriiyjogen 9· Waves and partides: Io.Duality of light, Campton scattering, the De .Broglie hypothesis, Bobr's first postulat, matter refraction, wave groups, the Heisenberg uncertainty principle, double slit experiment n. Wave mechanics: 12. One-dimensional squarewellof infinite depth, one-dimensional squarewellof fini te depth, momenturn of eigenfunctions, harrier penetration, harmonie oscillator, parity I} Wave mechanics of the hydragen a torn: 14. Two-body problem, Schrödinger's equation in spherical coordinates, orbital angular momentum, magnetic moments of atoms, intrinsic spin of the electron, total angula momenturn J 15. Many-electron atoms: 16.The Helium problem, Pauli's exclusion principle, L-S coupling, atomie spectroscopy, the Zeeman effect
126
yakomscbrjjyjogen 38130 Thermodynamica Algemene gegevens Doelgroep: N;-2.3
Studiepunten: Onderdelen van dit vak: Voorkennis: Hoofdstuk:
Docenten: Inlichtingen:
3 3B132 Instructie thermodynamica JAJOO Thermische verschijnselen voorN JAJOO Thermische verschijnselen voorN, hfdst 2 (Temperatuur en warmte: macroscopische beschrijving) dr R.W. van der Heijden (college) dr M.R. Leys (college) dr R.W. van der Heijden, N -laag d2.o6, 4214,
[email protected] dr M.R. Leys, N-laag c2.o4, 4865.
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 7 weken, college, 4 uur 9 weken, instructie, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, lente 8, 3 uur schriftelijk, zomer, 3 uur Studiemateriaal: Physical chemistry, P.W. Atkins, verplicht, verkrijgbaar bij: shldievereniging Van der Waals I nhoudsbeschrijving Inhoud: Voor dit college is het boek Physical Chemistry van P.W. Atkins noodzakelijk Een aantal geleeteerde opgave uit het boek zullen tijdens de instructies worden behandeld. Op het college zullen de hoofrlsrukken I tot en met 8 worden besproken en ook hoofdstuk I9. Hoofdstuk I sluit aan bij het vak Thermische verschijnselen, toestandsgrootheden en kritische constanten worden ingevoerd. Vervolgens wordt ingegaan op de eerste hoofdwet (wet van behoud van energie), inwendige energie en enthalpie en het begrip reversibiliteit. Daarna komt de tweede hoofdwet ter sprake en het begrip entropie als toestandsgrootheid. Het theorema van Nernst wordt ingevoerd als derde hoofdwet Belangrijke thermodynamische toestandvergelijkingen zijn de Helmholtz-en Gibbsenergie. Deze laatste stelt ons in staat de chemische potentiaal te definiëren. Aan de hand van het fasediagram worden begrippen als evenwicht en faseovergangen van de eerste en tv.'eede orde toegelicht. Mengsels worden besproken gebruikmakend van partiële molaire
127
yakomscbriiyjogen grootheden. Tot slot zullen de concepten van de statische thermodynamica worden behandeld. Hierbij spelen de partiele functies een cruciale rol bij het leggen van het verband tussen microscopische en macroscopische eigenschappen van de materie.
38132 Instructie thermodynamica Algemene gegevens Doelgroep: N·2.3 Docenten: dr R.W. van der Heijden dr M.R. Leys
Inlichtingen:
dr R.W. van der Heijden, N-laag dz.oG, 4214,
[email protected] dr M.R. Leys, N-laag cz.o4. 4865,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, instructie, 2 uur Studiemateriaal; 3330 Thermodynamica (38130), syllabus, fl. 14,00 • 3331 Thermodynamica (3BIJO), vraagstukken, fl. J,Oo
128
yakomschrjjyjn~en
38160 Vastestoffysica
Algemene gegevens Doelgroep: Np.J Studiepunten: 2 Verzorgd door: Halfgeleiderfysica Onderdelen van dit vak: 3B162 Vraaguur Vastestoffysica Voorkennis: 2Y26o Analyse 4 3A240 Elektriciteit en magnetisme I
Hoofdstukken uit:
Docent: Inlichtingen:
3A440 Elektriciteit en magnetisme
2
3A240 E&M I, Maxwell-vergelijkingen 3A440 E&M 2, materie in elektrisch en magnetisch veld 2Y26o Analyse 4, Fourier-reeksen. Enige kennis van quanturnmechanica is nuttig. niet strikt noodzakelijk. prof.dr J.H. Wolter prof.dr J.H. Wolter, N-laag cz.Io, 4294.
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens
Onderwijsvorm: fentamenvorm:
9 weken, college, 2 uur mondeling en schriftelijk, herfst A, 3 uur Introduetion to Solid State Physics, Charles Kittel
[nhoudsbeschrijving [nhoud: Het college is de eerste kennismaking met de Vastestoffysica. Het bestrijkt een vrij breed terrein van onderwerpen. Het doel wordt nagestreefd die grondslagen te behandelen, die nodig zijn voor een latere verdieping van kennis op de deelgebieden coöperatieve verschijnselen, halfgeleiderfysica en materiaalkunde.
129
yakomscbrjjyjngen 38162 Vraaguur vastestoffysica Algemene gegevens Doelgroep: Onderdelen van dit vak: Docent: Inlichtingen:
Np.J
3Br6o Vastestoffysica prof.dr J.H. Wolter prof.dr J.H. Wolter, N-laag c2.10, 4294,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: instructie Inhoudsbeschrijving Inhoud: In het tweede deel van het trimester wordt bij voldoende belangstelling een aantal malen de mogelijkheid geboden tot het stellen van vragen.
130
yakomscbrijyjn~en
38170 Kernfysica Algemene gegevens Doelgroep: NS-J.J Studiepunten: 2 Voorkennis: 3B120 Quanturnmechanica en atoomfysica, aanbevolen Docenten: prof.dr M.J .A. de Voigt (college) dr LJ. van IJzendoorn Inlichtingen: prof.dr M.J.A. de Voigt, Cyclotrongebouw 2.21, 4053 mw. A. Eliëns, Cyclotrongebouw 2..17, 4048.
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, lente B, 3 uur schriftelijk, zomer, 3 uur Studiemateriaal: Introductory Nuclear Physics, K.S. Krane (Wiley) Inhoudsbeschrijving Inhoud:
basisbegrippen; eenheden, dimensies quanturnmechanische principes. eigenschappen stabiele kernen; kernstraal ladingsmassaverdeling, kernmassa, bindingsenergie, Q-waarde impulsmoment, spin, pariteit, magnetisch moment, quadrupoolmoment. kernmodellen; schillenmodel. radioactief verval, vervalswetten, productie en verval, alfa-, bèta- en gamma straling, splijting, natuurlijke activiteit, datering, dosimeterie. beta-verval; neutino, anti-neutrino, Q-waarde. gamma-verval; energie. overgangswaarschijnlijkheid spinpariteitsselectieregels, interne conversie. kernreacties; heboudswetten kinematica, isospin, werkzame doorsnede, Coulomb- en kernverstrooiing. kernmomenten mesonfysica; Yukawa deel~e. deeltjes-fysica; wisselwerking, Feynman-diagrammen, quarkmodel, unificatie van natuurkrachten.
131
yakomschriivjn~en 38180 Dynamische systemen en regeltechniek Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis:
Docent: Inlichtingen:
Ns-J.I
J Systeem- en Regeltechniek JAJOO Thermische verschijnselen voorN
3BI30 Thermodynamica 3B5oO Dataverwerving-en verwerking, 1 38503 Practicum dataverwerving en -verwerking 38510 Fysische transportverschijnselen 1 prof. dr diplom.-ing. H.A. Preisig (college) prof. dr diplom.-ing. H.A. Preisig, Cascade 3-17, 2578,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur 9 weken, instructie, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, herfst B. 3 uur schriftelijk, winter A, 3 uur Studiemateriaal: dictaat Johoudsbeschrijving Inhoud:
perfect control in contrast with realisable control; motivation of modelling ; basic control structures modeHing of dynamic systems in the time domain; dynamic conservatîon principles; state-space representations; properties of boundaries; transfer of extensive quantities; kinetics and state variabie transformations basics oflinear continuous systems: linearisation; solutions in the time domaio and Laplace domain; (polynomial) transfer functions; Bode plots and their approximatîon; Nyquist plots; block diagrams; stability (Eigenvalue criterion); similarity transformations; observability and controllability; diagonal canconical farm; Kalman decomposition basics of linear discrete systems; sampling of continuous systems; aliasing; shift operator representation; stability fixed-structure controllers; On-Off and Proportional-IntegralDifferential (PID) controller; discrete representation; tuning; antiwindt_~p; practical rules ofthumb selected material with a view on ad vaneed control
132
yakomscb riiyjngen 38360 Natuurkunde 3 voorT Algemene gegevens Tp.2.A Doelgroep: Studiepunten: 2 dr K.A. H. van Leeuwen Docent: Inlichtingen: dr K.A.H. van Leeuwen, N-laag gz.o8, 4094,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 5 weken, hoorcollegefdiscussîecollege, 5 uur Cluster Wiskunde en Natuurkunde Tentamenvorm: schriftelijk, winter A, 3 uur University Physics, William P. Crummett Studiemateriaal: Johoudsbeschrijving Inhoud: Rotaties, impulsmoment, inductie, elektromagnetische golven, optica, halfgeleiders.
38430 Optica voor W Algemene gegevens Doelgroep: Ws-PPJ-4·3· Ws-W-PP2·3·3· aanbevolen voor sectie Precision Engineering Studiepunten: 2 Verzorgd door: Halfgeleiderfysica Docent: dr J.E.M. Haverkort (college) Inlichtingen: dr J.E.M. Haverkort, N-Iaag c2.o6, 4205,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: Tentamenvorm:
Studiemateriaal:
9 weken, college, 2 uur schrifteliik, lente B, 3 uur schriftelijk, zomer, 3 uur mondeling in overleg Hecht Eugene, Opties, 3e druk
Inhoudsbeschrijving Inhoud:
Het college richt zich op de optica als een belangrijke experimentele techniek in het laboratorium en in praktijksituaties. Een werktuigbouwer is vooral een gebruiker van de verschillende optische technieken.
133
yakomscbrijvin~en
Het college zal zich dan ook richten op het aandragen van het benodigde optische gereedschap ten behoeve van metingen van werktuigbouwkundig belangrijke parameters. Aan de hand van dit gereedschap zullen de verschillende optische principes worden behandeld. Inleiding lasers Licht als golfverschijnsel Interferometers voor afstand en verplaatsingsmetingen, anemometrie Spectroscopische technieken: diffractieverschijnselen Plaatsopgeloste metingen: microscopie, focusseren, geometrische optica Reflectie en breking van licht Meting van spanningen: polarisatie en dubbele breking
38432 Instructie Optica voor WMT Algemene gegevens Doelgroep: WMT-J.I. Onderdelen van dit vak: 3B430 Optica voor W Inlichtingen: Bij de docent Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, instructie, I uur
134
vakomscb rijving-en 38470 Fysische transportverschijnselen Algemene gegevens Doelgroep: TM-2.2, Ws-W-PPI-2.2, Ws-WMT-PPI-2.2 Studiepunten: 2 Verzorgd door: Transportfysica Voorkennis: 2Yo6o Multivariabele analyse zYIJO Calculus Docenten: prof.dr ir G.J.F. van Heijst (college) dr H.J.H. Clercx (begeleide zelfstudie) dr H.J.H. Clercx, Cascade 2.15, 268o,
[email protected] Inlichtingen: prof.dr ir G.J.F. van Heijst, Cascade 2.17, 2722 Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur 9 weken, begeleide zelfstudie, 1 uur Tentamenvorm: schriftelijk. winter B, 3 uur schriftelijk, lente B, 3 uur Geen openboektentamen. Formuleblad wordt uitgereikt Studiemateriaal: 3438 Fysische transportverschijnselen deel I (oB410), fl. 18,50 bundel tentamenvraagstukken met uitwerkingen loboudsbeschrijving Inhoud: Na een inleidende beschrijving van vloeistofbeweging en de kinematica van vloeistofdeeltjes worden de heboudswetten van massa en impuls in integraal- en differentiaal vorm afgeleid. De constitutieve vergelijkingen worden behandeld en de stromingsvergelijkingen (Navier-Stokes} met de bijbehorende randvoorwaarden worden besproken. Exacte oplossingen van de Navier-Stokes-vergelijkingen worden afgeleid voor stromingen tussen twee vlakke parallelle platen (zowel Couette- als Poiseuille-stroming), stroming in een pijp met cirkelvormige doorsnede, de stroming in een vloeistoffilm langs een hellende plaat, en eenvoudige instationaire stromingen. Dimensieloze kentallen worden geïllustreerd aan de hand van een aantal voorbeelden. Daaropvolgend komen wrijvingsloze stromingen aan de orde en wordt de vergelijking van Bernoulli, potentiaalstroming, en het lift-theorema van KuttaJoukowski behandeld. Na deze min of meer algemene inleiding zullen specifieke onderwerpen behandeld worden zoals stroming om lichamen, grens lagen, wrijvingsgedomineerde stromingen met aandacht voor smeringstheorie en interne stromingen. Het college wordt afgesloten met een inleiding in de theorie van turbulente stromingen en een overzicht van compressibele stromingen.
135
yakomscbrjjyjng:en 38490 Technische mechanica Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Docent Inlichtingen:
Ep.J
3 dr ir M.J. de Graaf dr ir M.J. de Graaf, Cyclotrongebouw 2.17, 4870
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur Tentamenvorm: schriftelijk, lente B, 3 uur schriftelijk, zomer, 3 uur Studiemateriaal: wordt nog bekend gemaakt. Johoudsbeschrijving Inhoud: Kinematica en dynamica van een puntmassa, arbeid, energie, impuls, impulsmoment. Dynamica van t\oveedeeltjessystemen en van een verzameling puntmassa's. Starre lichamen: rotatie om een vaste as, en vlakke dynamica van een star lichaam. Relatieve beweging en traagheidskrachten. Trillingen en eventueellineaire deformaties.
yakomscbrijyjngen 3Bsoo Dataverwerving-en verwerking,
t
Algemene gegevens Ns-2.1 Doelgroep:
Studiepunten: Onderdelen van dit vak: Docent:
Inlichtingen: Informatie over het practicum:
2
38503 Practicum dataverwerving en -verwerking prof.dr ir K. Kopinga prof.dr ir K. Kopinga, N-laag f2.10, 4304.
[email protected] dr A.M. DuifN-laag f2.04, 2582
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur 8 weken, practicum instructie (3B;o3) wordt in 8 gehele middagen gegeven Tentamenvorm: schriftelijk, herfst B, 3 uur Studiemateriaal:
schriftelijk, winter A, 3 uur 3487 Dataverwerving en -verwerking (3B5o3), practicumhandleidîng, n. 7,oo 3511 Dataverwerving en -verwerking 2 (3Bsoo), fl. 8,oo notities die uitgereikt worden bij het college
Inhoudsbeschrijving Inhoud: In dit college wordt aandacht besteed aan verschillende aspecten die van belang zijn bij het meten van fysische grootheden, de omzetting hiervan in elektrische signalen en de verwerking van deze signalen met behulp van een computer. Eigenschappen van een aantal typen sensoren. Digitale filters en correlatie. Automatisering van experimenten. Reaitime meetsystemen: architectuur, hardware en software. Koppeling experiment en computer: interfaces, interputs, pipelining, parallellisme. Programmering van computers: assembly language, hogere programmeertalen. Het practicum (38503) bestaat uit t-.vee delen. In het eerste deel (5e trimester) wordt een fysisch experiment aangestuurd met een meetcomputer in een hogere programmeertaal. In het tweede deel (6e trimester) worden enkele machinetaalprocedures geschreven. Uiteindelijk worden enkele apparaten aangeshturd in machinetaal.
137
yakomschriiyjngen 38503 Practicum dataverwerving en -verwerking Algemene gegevens Doelgroep: N-2.2 en N-2-3 Studiepunten: 1 Docent: dr A.M. Duif Inlichtingen: dr A.M. Duif, N-laag fz.o4, 2582,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: practicum instructie wordt in 8 gehele middagen gegeven Studiemateriaal: 3487 Dataverwerving en -verwerking (38503), practicumhandleiding,
fl.
7,00
Inhoudsbeschrijving
Inhoud:
De inhoud wordt aangepast. Was nog niet ter beschikking.
vakomschrijvingen 38510 Fysische transportverschijnselen 1 Algemene gegevens Doelgroep: N5-2-3
Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis:
Docenten: Inlichtingen:
3 Turbulentie en Werveldynamica 2Y140 Analyse 1 2 Yr8o Analyse 2 2 Y220 Analyse 3 2Y26o Analyse 4 2Y3oo Analyse 5 prof.dr ir G.J.F. van Heijst (college) • ir J.H. Voskamp (instructie) prof.dr ir G.J.F. van Heijst, Cascade 2.17,
2722
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur 9 weken, instructie, I uur Tentamenvorm: schriftelijk. lente 8, 3 uur schriftelijk. zomer, 3 uur Studiemateriaal: dictaatnr. 3438, Fysische transportverschijnselen voorN deel I (JBSIO) fl 19,00 In het dictaat 3438 wordt verwezen naar enkele studieboeken, waaronder P.K. Kundu, 'Fluid Mechanics', Academie Press 1990. Er is een bundel uitgewerkte tentamenvraagstukken beschikbaar. Inhoudsbeschrijving Hoofstuk Inhoud: 1. Kinematica en de wet van massabehoud: stroomlijnen, trajcetorieen, kinematica van vloeistofdeeltjes, behoud van massa 2. Impulswet, impulsmomentwet en constitutieve vergelijking: impulswet in differentiaalvorm, impulswet in integraalvorm, spanningstensor, constitutieve vergelijking } Exacte oplossingen van de Navier-Stokes-vergelijkingen: vlakke laminaire stroming tussen evenwijdige vlakke platen, Couettestroming, stroming langs hellend vlak onder invloed van de zwaartekracht, laminaire buisstroming (wet van Poiseuille), instationaire stroming door bewegende vlakke plaat, oscillerende vlakke plaat in half-oneindig medium 4· Dimensieloze grootheden, kentallen en gelijkvormigheid: dimensieloze Navier-Stokes-vergelijking, kentallen van Strouhal, Fraude en Reynolds, dynamische gelijkvormigheid, modelproeven, kentallen voor het karakteriseren van stromingen '39
yakomschrjjyjogen 5- Wrijvîngsloze stromingen: Bernoulli-vergelijking, vorticiteit en circulatie, stroomfunctie en snelheidspotentiaal, potentiaalstromingen, lift-theorema 6. Grenslagen: grenslaag aan een vlakke plaat, Van Karman impulsvergelijking, loslating, stroming om stomp voorwerp 7- Wrijvingsgedomineerde stromingen: hydrodynamische smering, kruipstroming om een bol 8. Interne stromingen: stationaire ID-kanaalstroming, inloopstroming in een buis, volledig ontwik!<elde stroming, secondaire stromingen
yakomscbrjjyjng:en 38520 Communicatieve vaardigheden natuurkunde Algemene gegevens
Doelgroep:
Ns-z.J. Ns-3-I
Studiepunten: Docenten:
2
Inlichtingen:
drs P.C. uit den Boogaart dr G. Verkerk drs A. J. Vervoorn dr G. Verkerk. N-laag bz.oz, 4171,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens
Onderwjjsvonn:
9 weken, college, 4 uur onderwijs is in de vorm van college, presentaties, groepswerk
Tentamenvonn:
opdrachten tijdens college
Studiemateriaal:
handleiding met informatie en opdrachten
lnhoudsbeschrijving Inhoud: Het vak bestaat uit twee delen. De eerste helft (4 weken), verzorgd door drs P.C. uit den Boogaart en drs A.}. Vervoom, bestaat uit een cursus vergadertechniek en een cursus mondeling presenteren. De r.veede helft (4 weken) wordt verzorgd door dr G. Ver kerk, het accent ligt op het houden van een voordracht (natuurkundig onderwerp) die op de video wordt opgenomen en waarover discussie plaatsvindt. Daarnaast kunnen zowel in theoretische als in praktische zin aan de orde komen: leidinggeven, groepsprocessen, gespreksvoering en schriftelijk rapporteren. Er wordt toepassingsgericht gewerkt in groepen van 16 studenten gedurende een hele middag per week (4 college-uren = 3 klokuren). Het vak wordt aangeboden in trimester 2-3 (aan twee groepen) en ook in trimester 3.1.
vakomschrijvingen 38550 Dataverwerving en -verwerking, deel2 Algemene gegevens Ns-2.2 Doelgroep: Studiepunten: 2 Voorkennis: 2Y26o Analyse 4 2Y510 Lineaire algebra en lineaire analyse I 2Y550 lineaire algebra en lineaire analyse 2 zYs1o Lala 1, hoofdstuk z,differentiaalvergelijking 2Y550 Lala 2, hoofdstuk 9, differentiaalvergelijking+ Laplace-transformatie, 2Y26o Analyse 4, hoofdstuk 5, Fourier-reeksen. Docent: prof.dr ir K. Kopinga prof.dr ir K. Kopinga, N-laag f2.10, 4304,
[email protected] Inlichtingen: Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, winter 8, 3 uur schriftelijk, lente A, 3 uur StudiemateriaaL 3505 Dataverwerving en -verwerking 2(3B5so), syllabus, fl. • handleiding werkcollege
IO,oo
Johoudsbeschrijving Inhoud: In dit college wordt aandacht besteed aan verschillende aspecten die van belang zijn bij het meten van fysische grootheden, de omzetting hiervan in elektrische signalen en de verwerking van deze signalen met behulp van een computer. Responsie van meetsystemen op diverse ingangssîgnalen. Relatie tussen pulsresponsie en overdrachtsfunctie. Convolutie en correlatie. Fourier-, LapJace-en z-transformatie. Digitale en analoge filters. DFT en FFT. Ruis. Effecten van begrenzing in tijd- en frequentiedomein. Een deel van de stofkomt aan de orde tijdens een computerondersteund werkcollege. Hoofdstuk: 1. Beschrijving van Systemen: Inputfoutput-opera tor, input; outputdifferentiaalvergelijking, convolutie, transferfunctie, niet-lineariteit 2. Voorbeelden van syste~en: nuldeordesystemen, eersteordesystemen, N:eedeordesystemen 3· Lineaire tijdsinvariante systemen: impulsresponsie, convolutiestelling, stapresponsie, responsie eersteordesysteem, benaderingen, rare functies 4- Eigenfuncties en eigenwaarden: overdrachtsfunctie, systeemfunctie. inschakelverschijnselen
yakomscbriiyjngen 5· Laplace-transformatie: voorbeelden en eigenschappen Laplacetransformatie, veelgebrulkte transformaties 6. Inverse Laplace-transformatie: mogelijke typen polen, voordelen Laplace-transformatie, directe constructie in het s-domein, transformatie input/output-differentiaalvergelijkingen, combinatie deelsystemen 7- Fourier-transformatie: Fourier-reeksen, trigoniometrische polynomen, periodieke voortzetting, niet-periodieke functies, complexe schrijfwijze, eigenschappen Fourier-transformatie, veelgebruikte transformaties 8. Tijddiscrete signalen: elementen tijddiscreet systeem, input/outputdifferentievergelijking, convolutiestelling, eigenfuncties en eigenwaarden, bepalen systeemfunctie, harmonische signalen, bemonstering periodieke signalen 9· Z-transformatie: voorbeelden en eigenschappen z-transformatie, veelgebruikte transformaties 10. Inverse z-transformatie n. Diverse toepassingen: correlatie, ruis, relatie continue en tijddiscrete signalen, discrete Fourier-transformatie
143
vakomschrijvingen 38560 Technische warmteleer Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis: Docenten: Inlichtingen:
Es-2.2 J Transportfysica 2Y140 Analyse r 2 Y18o Analyse 2 drA. Veefkind (college) prof.dr ir W. van de Water (college) drA. Veefkind, Cascade LIJ, 4499 prof.dr ir W. van de Water, Cascade 1.05, 3443
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur Tentamenvorm: schriftelijk, winter B, 3 uur schriftelijk, lente B, 3 uur Studiemateriaal: 3509 Technische Warmteleer (3Bs6o), fl. n,so
Inhoudsbeschrijving Inhoud: Er zal een inleiding worden gegeven in de thermodynamica. Het begrip thermodynamisch systeem zal ingevoerd worden, alsmede de eigenschappen en toestanden ervan. Thermodynamische processen zullen behandeld worden, alsmede de verschillende vormen van energie (overdracht). De eerste en tweede hoofdwet van de thermodynamica zullen worden besproken. De thennodynamische temperatuur zal worden ingevoerd en de entropie. De voor energieomzetting belangrijke grootheden vrije energie, vrije enthalpie en exergie zullen worden besproken. De vaardigheid in de stof zal worden geoefend aan de hand van eenvoudige vraagstukken. Er wordt een introductie gegeven van de klassieke statistische mechanica. De Maxwell-Boltzmann-verdeling wordt besproken. Verder zal worden ingegaan op temperatuur en gasdruk, het ideale gas en de equipartitie van energie. Elementaire transportprocessen zullen worden behandeld, zowel in evenwichts- als niet-evenwichtssituaties. Hiertoe wordt het begrip vrije weglengte ingevoerd. Speciale aandacht zal worden geschonken aan het transport in verdunde gassen. Het transport van warmte in vaste materie zal worden besproken: de beschrijving van geleiding, convectie en straling. De modellering van stationair warmtetransport wordt behandeld, alsmede eenvoudige gevallen van niet-stationair transport. E.e.a. zal worden toegepast op eenvoudige modellen \'an de warmtehuishouding van elektronische componenten.
144
yakomschrijyjngen 3C1oo Mathematische fysica en theoretische mechanica Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Onderdelen van dit vak: Voorkennis:
Hoofdstukken uit:
Docent: Inlichtingen:
Ns-J.I
3 Klassieke Theoretische Natuurkunde en Grondslagen
3Cro2 Werkcollege mathematische fysica en theoretische mechanica 2Y220 Analyse 3 zYz6o Analyse 4 zYJoO Analyse 5 2Y510 Lineaire algebra en lineaire analyse I zYsso Lineaire algebra en lineaire analyse 2 3A2oo Mechanica I voor N 2Y510 Lala r, Matrices. zYsso Lala 2, Afbeeldingen. 2Y220 Analyse 3, divergentie, rotatie, gradiënt, Gauss en Stokes. 2Yz6o Analyse 4, Fourier-transformaties. Geheel: zYJOO Analyse 5 en 3A2oo Mechanica voorN. dr W.M. de Muynck dr W.M. de Muynck, N-laag a2.34, 4351
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 1 uur 9 weken, werkcollege, 4 uur Tentamenvorm: mondeling of vraagstuk vraagstuk: door groep van 2 studenten gezamenlijk. zelfstandig oplossen van een omvangrijke opgave Studiemateriaal: 3317 Mathematische Fysica en Theoretische Mechanica (3Croo). syllabus, fl. 18,oo opgavenverzameling loboudsbeschrijving Inhoud: Hoofdstuk: I. Variatierekening: variatie van functionalen, algemene variatieproblemen, variatie als differentiatie, variatierekening met nevencondities, coördinatentransformaties in de Euler· vergelijkingen. 2. Klassieke mechanica: principe van Hamilton, bindingen, gegeneraliseerde impuls, constanten van de beweging, symmetrieeen, Hamilton·formalisme, klassieke mechanica in de faseruimte, beweging om een evenwicht, linearisatie.
145
1
ya komsch riivin!l'en 3· Continue systemen: eigenwaardeproblemen voor de snaar, linieare analyse, Shum-Liouville vergelijkingen, Laplace-operator, eigenwaardenprobleem en variatierekening. 4- Algemene dynamische systemen: inhomogene differentiaalvergelijkingen, functie van Green, beginwaardenvraagstuk inhomogene problemen, de golfvergelijking in twee en drie ruimtelijke dimensies, de diffusievergelijking.
3C102 Werkcollege mathematische fysica en theoretische mechanica Algemene gegevens Doelgroep: N5-J.I Studiepunten: 2 Verzorgd door: Klassieke Theoretische Natuurkunde en Grondslagen Onderdelen van dit vak: 3C10o Mathematische fysica en theoretische mechanica Docenten: drs J.W. v.d. Horst (werkcollege) • ir R. Trines (werkcollege) • drs A. Reitsma (werkcollege) dr W.M. de Muynck, N-laag a2.34, 4351 Inlichtingen: Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: werkcollege Inhoudsbeschrijving Inhoud: Toepassing collegestofbij oplossen vraagstukken.
vakomschrjjyjngen 3C11o
Elektromagnetische velden
Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Onderdelen van dit vak: Voorkennis:
Docent: Inlichtingen: Studeerwijzer:
Nj-J.2 3 Klassieke Theoretische Natuurkunde en Grondslagen
3Cnz Instructie Elektromagnetische velden 3A240 Elektriciteit en magnetisme 1 3A440 Elektriciteit en magnetisme 2 JCioo Mathematische fysica en theoretische mechanica dr ir L.P.). Kamp dr ir L.P.J. Kamp. N·laag az-40, 4292,
[email protected] http' I fwww.phys.tue.nlfktn/ktn_tue.html
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur Tentamenvorm: mondeling
Studiemateriaal: •
Collegeaantekeningen Classica] electrodynamics, third edition, J.D. Jackson
Johoudsbeschrijving Inhoud: Hoofdstuk 1. Elektromagnetisme in vacuüm Elektrostatica: wet van Coulomb, wet van Gauss, elektrische potentiaal, vergelijkingen van Poisson en Laplace, elektrostatische potentiële energie, energiedichtheid, multipalen Magnetostatica: Stroomdichthied, magnetische inductie, vectorpotentiaat magnetisch dipoolmoment Tijdsafhankelijke velden Maxwellvergelijkingen: Inductiewet van Faraday, Energie in magnetisch veld, vectorpotentiaat scalaire potentiaal, ijktransforrnaties, Hamiltoniaan voor puntlading in uitwendig e.m. veld 2. Elektromagnetisch veld in een medium: middelingproces, gemiddelde ladingsdichtheid, gemiddelde stroomdichtheid, materiaalvergelijkingen 3· Energie en impuls van e.m. golven in een medium: energie- en impulsdichtheid, vlakke e.m. golven, golven in geleidende media 4- Golfgeleiders en trilholten: velden aan het oppervlak van en binnen een geleider, cilindrische golfgeleiders en trilholten
147
yakomscbrjjyjngen 5· Straling uitgezonden door gelokaliseerde oscillerende bronnen: Greense functies, multipool-onhvikkeling, elektrische dipoolstraling, magnetische dipool- en elektrische quadrupoolstraling, straling van bewegende puntladingen 6. Speciale relativiteitstheorie: Galilei-invariantie, Lorentztransformatie, ruimte-tijdgeometrie, gelijktijdigheid, Lorentzcontractie en tijduitrekking, relativistische mechanica, covariante
vorm van em-vergelijkingen, bewegingsvergelijking voor puntlading in uitwendig em-veld in covariante vorm
3C112 Instructie Elektromagnetische velden Algemene gegevens Doelgroep: Verzorgd door: Onderdelen van dit vak: Docent: Inlichtingen:
N5·J.2 Klassieke Theoretische Natuurkunde en Grondslagen
JCuo Elektromagnetische velden dr ir LP.). Kamp dr ir L.P.J. Kamp, N-laag a2.40, 4292,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, instructie, Tentamenvorm: nvt
2
uur
yakomschriiyjngen 3C120 Quantummechanica en quantumstatistiek Algemene gegevens Doelgroep: Nj-J.J
Studiepunten:
4
Verzorgd door: Onderdelen van dit vak: Voorkennis:
Theor. en Exp. Atoomfysica en Quanturnelektronica
Docent: Inlichtingen:
3Cr22 Instructie quanturnmechanica en quanturnstatistiek 2Y590 Lineaire algebra en lineaire analyse 3 3Croo Mathematische fysica en theoretische mechanica 3Cno Elektromagnetische velden prof.dr B.J. Verhaar prof.dr B.J. Verhaar, N-laag a2.14, 2728, B.J
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 4 uur Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: D.J. Griffiths, Introduetion to Quantummechanics, aanbevolen • collegeaantekeningen Inhoudsbeschrijving Inhoud: Quantummechanica: Schrödinger-vergelijking, eigenfuncties, oneigenlijke eigenfuncties. Dirac-formalisme, postulaten quantummechanica, geladen deeltjes in elektrisch en magnetisch veld, spin, identieke deeltjes (Fermî-Dirac en Bose-Einstein-statistiek), benaderingsmethoden {tijdonafhankelijke storingsrekening, variatierekening, tijdafhankelijke storingsrekening), overgangswaarschîjnlijkheid, selectieregels. Quanturnstatistiek verdelingswetten van MaXY~e11-Boltzmann, FermiDiracen Bose-Einstein. toestandssom, elektronengas in metalen, fotonengas, Bose-Einstein-condensatie, paramagnetisme.
149
yakomscbriiyjngen 3C122 Instructie quanturnmechanica en quanturnstatistiek Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Onderdelen van dit vak: 3CI2o Quanturnmechanica en quanturnstatistiek Voorkennis: JCizo Quanturnmechanica en quanturnstatistiek Docent: dr P.A. Bobbert Inlichtingen: dr P.A. Bobbert, N-laag az.3G, 4352,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, instructie,
2
uur
3C140 Fysische transportverschijnselen voorN, deel
2
Algemene gegevens Doelgroep: Nj-p Studiepunten: 2 Verzorgd door: Gasdynamica Voorkennis: zYJOO Analyse 5 3B510 Fysische transportverschijnselen 1 3Bsro FTV, in het geheelzYJOO Analyses. hoofdstukken I en differentiaalvergelijkingen prof.dr ir M.E.H. van Dongen Docent: Inlichtingen: prof.dr ir M.E.H. van Dongen, Cascade 2.19, 3194,
[email protected]
2,
Oudenvijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, winter B, 3 uur schriftelijk, lente A, 3 uur Studiemateriaal: 3447 Fysische transportverschijnselen voorN 2 (3C140), tentamenvragen, fL 8,50 3491 Fysische transportverschijnselen voorN, deel2 (3C140), syllabus, fl. n.oo stencils
partiële
yakomscbrjjyjogen Inhoudsbeschrijving Inhoud: Eerst worden de energiewet en de bijbehorende kentallen afgeleid. Op grond daarvan worden verschillende vormen van warmtetransport behandeld: warmtegeleiding {stationair en instationair) bij afwezigheid van stroming, convectie[ warmtetransport en viskeuze dissipatie. Vervolgens komen turbulente transportvergelijkingen en turbulente stroming in buizen en kanalen aan de orde. Daarna volgen temperatuurgrenslagen en vrije convectie. Tot slot wordt een inleiding gegeven tot de theorie van compressibele stromingen. Aan de orde komen de (gewijzigde) wet van Bernoulli, geluidssnelheid, geluidsgolven, resonantie en supersone stroming (Lavaltuit). Hoofdstuk: 1. Inleiding 2. Energiewet energiewet in integraalvorm, energiewet in differtentiaalvorm, randvoorwaarden, warmteoverdrachtscoëfficient, invloed van viskeuze dissipatie, getal van Brinkman, dimensieloze parameters bij energiewet 3· Warmtegeleiding: warmtegeleidingsvergelijking, stationaire warmtegeleiding, instationaire warmtegeleiding + Turbulente stromingen: oorzaken van turbulentie, middeling van Navier-Stokes-vergelijkingen, modellen voor turbulente stromingen, turbulente grenslagen 5· Conveehef warmtetransport: temperatuurgrenslagen bij gedwongen convectie, warmteoverdracht bij interne stromingen, thermische ontwikkelde buisstroming, vrije convectie, grenslagen bij vrije convectie 6. Compressibele stromingen: akoestische vergelijkingen voor stilstaande of uniforme media, vlakke golven, bol golven, akoestische energie, compressibele variant van vergelijking van Bernoulli, de Lavaltuit.
151
yakomscbrjjyjngen 3Ct52 Bibliotheekinstructie Algemene gegevens Inlichtingen: ir. W.M. Boogaerdt, N-laag a2.70, 4397/4345 Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, instructie,
2
uur
3C16o Technische materiaalkunde Algemene gegevens Doelgroep: Nj-)-2 Studiepunten: 2 Voorkennis: Kristalstructuren, Miller-indices, röntgenanalyse, college vaststoffYsica • prof.dr H.H. Brongersma Docenten: • dr ir A.M. de Jong Inlichtingen: prof.dr H.H. Brongersma, N-laag cuo, 4281,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, winter B, 3 uur schriftelijk, lente A, 3 uur Studiemateriaal: W.D. Callîster, Materials Scîence and Engineering, an introduction, 3rd ed., Publ.: J. Wiley and sans. Hoofdstukken uit dit boek., aanbevolen collegeaantekeningen Inhoudsbeschrijving Inhoud: In dit college wordt naast een inleiding over de faseleer, fasediagrammen en diffusie in de vaste stof, nader ingegaan op de relatie-eigenschappen en structuren van materialen. Aangezien elektrische, magnetische en optische eigenschappen in andere colleges aan de orde komen, zullen vooral de thermische en mechanische eigenschappen behandeld worden. Specifieke materialen: legeringen, keramiek en glas, polymeren, composieten.
152
ya kam sch rj jyj n g-en 3C170 Chemische fyscica Algemene gegevens Doelgroep: Ns-p
Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis: Docent: Inlichtingen:
2
Polymeerfysica JÁJOO Thermische verschijnselen voorN }BIJO Thermodynamica prof.dr M.A.J. Miehels (college) prof.dr M.A.J. Michels, N-laag a.2.26, 4349·
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, winter B, 3 uur schriftelijk, lente A, 3 uur Studiemateriaal: dictaat Inhoudsbeschrijving Inhoud: In nauw overleg met de docenten van de colleges JAJOO Thermische verschijnselen voorN en 3BI30 Thermodynamica wordt ten opzichte van voorgaande jaren de inhoud van het college Chemische fysica in het studiejaar 1999·2000 geheel gemoderniseerd.
153
yakomschrjjvjngen 3Doto Optica voor BMT Algemene gegevens Doelgroep: BMT-PPr-2.2 Studiepunten: 2 Docenten: • dr ir G.M.W. Kroesen {college & begeleide zelfstudie) • dr ir E.M. van Veldhuizen (college & begeleide zelfstudie) Inlichtingen: dr ir G.M.W. Kroesen. N-laag h.IO, 4357,
[email protected] Oudenvijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur 9 weken, begeleide zelfstudie, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, winter B. 3 uur schriftelijk, lente B, 3 uur Studiemateriaal: Pedrotti F.L., Pedrotti L.S. (.r996), Introduetion to opties, Prentice Hall, ISBN o-r3-or6973· verplicht Inhoudsbeschrijving Inhoud: Er wordt gestreefd naar een min of meer complete dekking van alle terreinen van de optica die voor BMT-studenten van belang zijn. Nadruk zal niet komen te liggen op mathematische compleetheid, maar meer op breedte van de kennis die wordt opgedaan. De volgende onderwerpen worden behandeld: lichtbronnen en detectoren, geometrische optica, optische instrumenten, lensfouten, fluorescentie, microscopie, lasers, fibers, buiging.
154
yakomscbrjjyjo~en 3Do2o Elektromagnetisme Algemene gegevens Doelgroep: BMT-PPr-2.3 Studiepunten: 2 2Yo6o Multivariabele analyse Voorkennis: zY130 Calculus Docenten: • dr A.M. Duif prof.dr ir K. Kopinga Inlichtingen: prof.dr ir K. Kopinga, N-laag f2.10, 4304,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur 9 weken, begeleide zelfstudie, Tentamenvorm: schriftelijk, lente B, 3 uur schriftelijk, zomer, 3 uur Studiemateriaal: boek en reader
2
uur
Inhoudsbeschrijving Inhoud: Veel experimentele technieken die in de klinische praktijk worden gebruikt, zijn gebaseerd op elektrische enf of magnetische effecten. In dit vak wordt ingegaan op de natuurkundige achtergrond van deze effecten. Na een behandeling van statische elektrische en magnetische velden zullen elektromagnetische velden aan de orde komen. Hierna zal worden ingegaan op elektrische en magnetische verschijnselen die in materialen optreden, zoals polarisatie, magnetisatie en elektrische geleiding. Ook zal enige aandacht besteed worden aan wisselspanningsschakelingen en de beweging van geladen deeltjes in elektrische en magnetische velden. Tot slot zal worden ingegaan op de wisselwerking van elektromagnetische velden met atomen en atoomkernen.
155
yakomschrijvingen 3D030 Stroming en diffusie Algemene gegevens Doelgroep: BMT-PPr-2.3 Studiepunten: 2 Verzorgd door: Faculteit N: Turbulentie en Werveldynamica Voorkennis: JDJOO Grondslagen van transportprocessen Docenten: prof.dr ir G.J.F. van prof. dr ir G.J.F. van Heijst (college & begeleide zelfstudie) prof.dr H.A.J. Stroijker Boudier (college & begeleide zelfstudie) dr ir F.N. van de Vosse (college & begeleide zelfstudie) Inlichtingen: prof.dr ir G.J.F. van prof. dr ir G.J.F. van Heijst, Cascade 2.17, 2722 dr ir F.N. van de Vosse, WH 0.123, z838.
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college. 2 uur 9 weken, begeleide zelfstudie, Tentamenvorm: schriftelijk, lente B, 3 uur schriftelijk, zomer, 3 uur Studiemateriaal: dictaat is in voorbereiding
2
uur
Inhoudsbeschrijving Inhoud: Voor het instandhouden van het menselijk lichaam speelt transport van brandstoffen, voedingstoffen, geneesmiddelen en afValstoffen, ofwel deeltjes+transport in het algemeen, een essentiële rol. Het college Stroming en diffusie levert basiskennis voor begrip en modellering van transport van stoffen door stroming (convectie[ transport) en diffusie {diffusieftransport). Uitgangspunt hierbij is de fysische basis en de mathematische formulering die aan deze transportprocessen ten grondslag liggen. Na een korte inleiding waarin de relevantie van transportprocessen in fysiologische systemen wordt aangegeven. zal uitgaande van de heboudswetten voor massa en impuls voor t-componentssystemen, deeltjestransport in wrijvingslozeen wrijvingsgedomineerde stroming worden behandeld en toegepast op fysiologische systemen. Theorie van diffusieftransport in vrije oplossingen en door nietbiologische membranen wordt behandeld op basis van de heboudswetten voor meercomponentssystemen. Deze theorie wordt vervolgens geïllustreerd aan de hand van diffusieprocessen die een rol spelen bij de opname en afgifte van deeltjes door biologische membranen en in biologische weefsels .Tot slot wordt gecombineerd convectief-diffusief transport behandeld met toepassing in de klaring door organen, renale uitscheiding en dialyse.
yakomscbrijvin~en 30040 Optische meetmethoden voor BMT Algemene gegevens Studiepunten: 3 Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: vaardigheidsblok
30300 Grondslagen van transportprocessen Algemene gegevens Doelgroep: BMT-P-1.3 Studiepunten: 2 Verzorgd door: Gasdynamica Onderdelen van dit vak: 3D3o4 Grondslagen van transportprocessen deel A 3D3o8 Grondslagen van transportprocessen deel B Docenten: • prof.dr ir M.E.H. van Dongen (college) • dr ir A. Hirschberg (college) Inlichtingen: dr ir A. Hirschberg, Cascade 2.24, 2163,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur 9 weken, begeleide zelfstudie, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, lente 8, 3 uur schriftelijk, zomer, 3 uur Dit vak wordt door Ie-jaars BMT-shtdenten in het lentetrimester via deeltentamens afgerond. De vakcodes hiervoor zijn: 3D304 Grondslagen van transportprocessen deel A, 3D3o8 Grorl.dslagen van transportprocessen deel B Studiemateriaal: syllabus Inhoudsbeschrijving Inhoud: In dit vak worden de volgende endenverpen op elementair niveau behandeld: Massa: a. Integraal massabehoud: controlevolume, massaflux, dichtheid, concentratie, verblijftijd. b. Moleculair .massatransport: ·random walk, diffusie in verdunde gassen en vloeistoffen. c. Diffusie en wet van Fick concentratiegradiënt, diffusieweerstand.
157
vakomscbrjjvjo~en Impuls: a. Integraal impulsbehoud: controlevolume, impulsflux 1-D, impulsflux vectorieel, druk. b. Behoud van mechanische energie: Bernoulli, loslating, verlies in pijpen (hubulentie). c. Moleculair impulstransport schuifspanning. definitie viscositeit, Newtonse media, viscositeit van verdunde gassen, viscositeit van vloeistoffen, suspensies en rheologie. d. Viskeuze stromingen: Poiseuille stroming, Stokestraming om bol, turbulentie. Energie: a. Thermodynamische begrippen: temperatuur, warmtecapaciteit, eerste hoofdwet, moleculaire interpretatie, arbeid. b. Integraal energiebehoud voor een stroming: controlevolume, energieflux, arbeid. c. Moleculair energietransport en warmteoverdracht: temperatuurvereffening, warmtegeleiding in gassen, warmtegeleiding door een wand, warmteoverdrachtscoëfficiënt. De stof wordt geïllustreerd met biologische en fysiologische toepassingen en voorbeelden.
va kom scb riiyj n !:"en 3F12o Geavanceerde regelingen Algemene gegevens Doelgroep: N-4-2 .. Nj-4.2., Wj-4.2. Shldiepunten: 3 Verzorgd door: Systeem- en Regeltechniek Docenten: dr ir H.A. van Essen dr ir R.J.P. van der Linden Inlichtingen: dr îr H.A. van Essen, WH 1.129, 2998/2140, H.A. v. Essen@wtb. tue.nl dr ir R.J.P. van der Linden, Cascade 3·13· 3726/2530 Secretariaat Systeem en Regeltechniek, Cascade J.I8, 2530 Onderv.:ijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college.
2
uur
Tentamenvorm:
9 weken, begeleide zelfstudie, 2 uur opdracht opdracht en mondelinge bespreking
Studiemateriaal:
stencils
Inhoudsbeschrijving Inhoud: Model.Predictive Control (MPC) is een vorm van regelen waarbij een dynamisch procesmodel in combinatie met een dynamische optimalisatie wordt gebruikt om voor een systeem een optimale sturing te realiseren. De regeling is inzichtelijk {tijddomein), maar ook geschikt voor multivariabele systemen met begrenzingen op sturingen en procescondities. Daardoor maakt deze vorm van regelen een sterke opmars door in de industrie en is het inmiddels de, in de industrie, meest voorkomende vorm van geavanceerde regeling. Het college behandelt M PC voor lineaire en niet-lineaire systemen met en zonder begrenzingen, alsmede de modelvorming, tuning, stabiliteit, robuustheid en prestatie van de regeling. Voorbeelden en applicaties in de industrie worden gedemonstreerd en geoefend aan de hand van de Matlab-MPC toolbox.
159
yakomscbriiyjogen 3F170
Procesbesturing
Algemene gegevens Doelgroep: BDK-J-2, N-p, N5-p, T5-4.2 Studiepunten: 2 Verzorgd door: Systeem- en Regeltechniek Docenten: prof.ir H. Leegwater Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, winter B, 3 uur schriftelijk, lente A, 3 uur Studiemateriaal: George Stephanopoulos, Chemica! Process Control, uitgeverij Prentice Hall, ISBN o-rJ-128596-J
Inhoudsbeschrijving Inhoud: De meeste continue en batchgewijze productieprocessen in de industrie kunnen slechts goed bedreven worden indien een meet- en regelsysteem wordt toegep-ast dat specifiek gericht is op de beheersing van het proces dat onderhevig is aan verstoring en veranderingen. Binnen dit systeem zijn regelingen actief om de processen daadwerkelijk te beshtren. Om een goede regeling te ontwerpen, is zowel inzicht nodig in het statische en dynamische gedrag van het te regelen proces, als kennis van regeltechnische aspecten. In het college wordt ingegaan op de modelvorming van concrete fysische en chemische processen (wat wel en niet verwaarlozen), analyse van het procesgedrag, ook middels dynamische simulatie (MatlabfSIMULINK) en het ontwerpen van proces regelingen. Toepassing van (vaak reeds eerder) geleerde theorie en technieken staat centraal in dit college. In het college wordt niet letterlijk het boek gevolgd; vanuit de industriële praktijk van de docent zal soms met een iets andere invalshoek de stofbesproken worden. Voor studenten blijkt het moeilijkste deel van dit college juist de toepassing en de modelvorming van concrete processen te zijn. Aangeraden wordt om zich middels het uitwerken van opgaven en computersimulaties hierin te bekwamen. Los van het college kan indien gewenst instructie gevolgd worden in het gebruik van Matlabf SIM U LINK; aan studenten kan een tijdelijke licentie van dit softwarepakket worden verleend voor de duur van het college. Tevens wordt als extra de mogelijkheid geboden om gemeenschappelijk opgaven uit te werken, inclusief computersimulaties, onder begeleiding van een student-assistent.
r6o
va komscb riiyjng-en 3F18o Real·time data-acquisitie Algemene gegevens Doelgroep: N·J·l· N-4-J, NS·J.J, NS·+J Studiepunten: 2 Verzorgd door: Fysische Informatica en Klinische Fysica Voorkennis: JBsoo Dataverwerving-en verwerking, I 3Bsso Dataverwerving en -verwerking, deel2 Docent: prof.dr ir K. Kopinga Inlichtingen: prof.dr ir K. Kopinga, N-laag f2.10, 4304,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: college blokvonn, 5 middagen mondeling Tentamenvorm: aantekeningen Studiemateriaal: lnhoudsbeschrijving Inhoud: In dit college wordt ingegaan op een aantal zaken die van wezenlijk belang zijn bij reai-time verzameling en verwerking van grote hoeveelheden meetgegevens. Aan de orde komen de architectuur van data-aquisitiesystemen, pipelining en parallellisme, communicatie, busstructuren, de opzet en werking van een aantal geavanceerde interfaces alsmede digitale signaal processoren (DSP's). Een aantal automatiseringsstrategieen zal worden toegelicht aan de hand van actuele fysische experimenten, bijvoorbeeld NMRjMRI. ellipsometrie, SPIXE en meerkanaais hittedraad-anemometrie.
vakomschrjjyjngen 3F190 Magnetische Resonantie I rnaging en Angiografie (MRI en MRA) Algemene gegevens Es-+r, Ej-j.I, N-4.1, N-j.I, Ns- 4 .r, Nj-j.r, WMT-4.1, WMT-s.r Doelgroep: Studiepunten: 2 Verzorgd door: Fysische Informatica en Klinische Fysica Docenten: prof.dr ir K. Kopinga prof.dr P.F.F. Wijn Inlichtingen: prof.dr ir K. Kopinga, N-laag f2.10, 4304,
[email protected] prof.dr P.F.F. Wijn. Prof.dr ir Wijn is te bereiken bij de afdeling klynische fysica in het St. Joseph Ziekenhuis in Veldhoven, tel 0402j88694 Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, winter A, 3 uur Opmerkingen: Dit vak wordt om de twee jaar gegeven; dit jaar niet.
lnhoudsbeschrijving Inhoud: Het college gaat in op de fysische achtergronden van kernspinresonantie. Naast verschillende image-acquisitietechnieken worden een aantal fysische, technische en medische toepassingen behandeld waaronder de magnetische resonantie-angiografie (het visualiseren van bloedvaten en het meten van de bloedflow in de vaten).
r62
yakomschrjjyjogen 3F2oo Klinische fysica b.o. Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
Es-4-1, N-4-1, N-S-'· N5-4-1, NS-)-I, TM-4.1, WMT-4-1 2
Fysische Informatica en Klinische Fysica prof.dr P.F.F. Wijn prof.dr P.F.F. Wijn prof.dr ir Wijn is te bereiken bij de afdeling klynische fysica in het St. Joseph Ziekenhuis in Veldhoven, tel 040-25886g4 dr ir M.J. Geiten, N-laag ai. JO, 3398
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur verplichte aanwezigheid bij college Tentamenvorm: scriptie en toets, 1,5 uur readers Studiemateriaal: Opmerkingen: Dit vak wordt om de tvlee jaar gegeven; dit jaar wel. lnhoudsbeschrijving Inhoud: In dit college worden met behulp van een aantal gastsprekers actuele onderwerpen uit de klinische fysica behandeld. Vorm en inhoud van het college zullen steeds nader worden bekend gemaakt.
yakomscbrjjyjn~en
3F210 Veiligheid en risicoanalyse Algemene gegevens Doelgroep' N-4·3· Ns-4-3 Studiepunten: 2 Docenten: prof.dr mr dr B.A.J.M. de Mol dr T.W. van der Schaaf Inlichtingen: mw. R. Boom en M. van de Elshout, Ng 1.06, 2550,
[email protected] ir H.J. van Kleffens, N-laag a2.54, 488r,
[email protected] Onderwijs en tentamengege\•ens Onderwijsvorm: 5 weken, college, 4 uur begin: half maart's middags Tentamenvorm: toets dmv computersimulatie Inhoudsbeschrijving
Inhoud:
Het belang van veiligheid en risicoanalyse, toegepast bij industrie-, gezondheidszorg- en ontwerpprocessen, wordt toegelicht. De in het collegedictaat verstrekte kennis wordt door voornamelijk zelfstudie verworven. Tijdens de colleges wordt de kennis gerelateerd aan voorbeelden uit de praktijk van transport, ARBO & Milieu, constructieontwerpen en geneeskunde. In de cursus worden verder de volgende thema's behandeld: veiligheidsconcepten en methodieken, integratie met kwaliteitszorg, veranderingsmanagement, proces- en werkplekanalyse, taakongevals- en risicoanalyse, safety culture en risk en safety management (ECM en PRISMA). Het college wordt afgesloten met een toets waarin de opgedane kennis aan de hand van een casus d.m.v. een computersimulatie wordt toegepast.
ya kom scb rjjyj n g-en 3F220
Stralingsdosimetrie
Algemene gegevens Doelgroep: N-+2., N5-5.2 Studiepunten: 2 Verzorgd door: Fysische Informatica en Klinische Fysica Voorkennis: 3B170 Kernfysica 3Y130 Fysiologische systemen stralingsfysica Docent: ir Chr.J.Huyskens (college) Shtdeerwijzer: http: f fwww.tue.nljsbd/ Onder\\''Îjs en tentamengegevens Ondervvijsvorm: 6 weken, college, 3 uur Tentamenvorm: scriptie en toets Studiemateriaal: Dictaten en reders Opmerkingen: Dit vak wordt om de twee jaar gegeven; dit jaar wel. Toelating na overleg in verband met beperkte deelname. Verplichte deelname aan colleges/ werkcolleges en praktijkoefening. Vorm en tijd van colleges zullen nader worden bekendgemaakt. Inhoudsbeschrijving Doel: Inzicht verschaffen in de grondslagen, modellen en technieken van dosimetrie voor ioniserende straling bij uitwendige en inwendige blootstelling. Inhoud: Tijdens de colleges wordt ingegaan op: concepten, grootheden en eenheden ter beschrijving van stralingsbronnen, stralingsvelden, bestralingspaden en energieoverdracht; berekeningsgrondslagen enmodellen voor biofysische en medische dosimetrie en toegepaste dosimetrie voor stralingsbescherming. Het college omvat ook basiskennis over biologische effecten van stralîngsblootstelling. de betekenis voor de gezondheid en de beginselen van dosis beheersing.
t6S
ya komscb rjjyjng-en 3K1oo lonenoptica Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent Inlichtingen:
N-p, NS·J.2 2
Fysica en Toepassingen Van Versnellers dr J.I.M. Botman dr J.I.M. Botrnan, Cyclotrongebouw 2.12, 4003,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, zuur
Tentamenvorm:
mondeling
Studiemateriaal: Opmerkingen:
dictaat Dit vak wordt om de twee jaar gegeven; dit jaar niet.
Inhoudsbeschrijving Doel: Het vak vindt toepassing in ionenoptische instrumenten en systemen:
elektronenmicroscoop, massaspectrometer, bundelgeleidingssystemen, Inhoud:
deeltjesvers ne Hers. Het college behandelt de banen van ionen in elektrische en magnetische velden en geleiding van ionen bundels. Gebruikte wiskundige methoden: matrixrekening, variatierekening, canonieke transformaties.
t66
yakomschrijvin~en 3K11o
Deeltjesversnellers
Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
N-J.J. 2
Fysica en Toepassingen Van Versnellers dr J.I.M. Bohnan dr J.I.M. Botman, Cyclotrongebouw 2.12, 4003,
[email protected]
Oudenvijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: college
Tentamenvorm:
mondeling
Studiemateriaal: Opmerkingen:
dictaat Dit vak \vordt om de twee jaar gegeven; dit jaar wel.
Inhoudsbeschrijving Het college behandelt globaal de diverse versnellingsmachines. Daarna Inhoud: wordt overgegaan op de algemene principes van versnelling en de lineaire en niet-lineaire beweging van geladen deeltjes in periodieke elektrische enjof magnetische velden. Een voorbeeld van een resonantie-effect zal worden gegeven. Gebruikte wiskundige methoden In het college wordt gebruik gemaakt van matrixrekening, oplossing van de Laplace-vergelijking, canonieke transformaties. Leerstoflijst/inhoudsopgave 1. Eenvoudige basisformules gebruikt bij versnellers. 2. Principes van diverse versnellingsmachines: cyclotron, synchrotron, microtron, lineaire versnellers 3- Kwalitatieve beschouwing van versnelling. Momenturn compaction factor, principe van fasestabiliteit, isochronie, synchrotronoscillaties. 4· Kwantitatieve beschrijving van de versnelling. Voorstelling in de faseruimte van Liouville. 5· Lineaire beschrijving van banen in een circulaire versneller. Eigenellips, Twisparameters, bundelomhullende, baanstabiliteit. 6. Gebruik van de klassieke mechanica voor het beschrijven van de banen in cyclotrons. Isochronie, evenwichtsbaan, betatronoscillaties. 7· Beschrijving van niet-lineair gedrag van de banen in cyclotronvelden. Optreden van resonanties.
yakom scb riivin!l"en 3K120 Kernfysische analyse- en meetmethoden Algemene gegevens Doelgroep: N-4-J, Ns-+J Studiepunten: 2 Verzorgd door: Fysica en Toepassingen Van lonenbundels Voorkennis: 38170 Kernfysica Docenten: dr L.J. van IJzendoorn {college) dr ir P.H.A. Mutsaers (college) Inlichtingen: dr LJ. van ljzendoom, Cyclotrongebouw 2.16, 4341, LJ.
[email protected] dr ir P.H.A. Mutsaers, Cyclotrongebouw 2.15, 3468,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onden:vijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, lente B, 3 uur of mondeling Studiemateriaal: Introductory Nuclear Physics, K.S. Krane, hfdst. 7 en
20,
aanbevolen
Inhoudsbeschrijving Inhoud: Het college sluit aan op het basiscollege Kernfysica 3BI70 en accentueert de instrumentele en experimentele aspecten van de elementenanalyse met behulp van kernfysische technieken, vooral gericht op de toepassingsgebieden: natuurkunde, scheikunde, biologie en geneeskunde. r. Detectiemethoden: interactie straling met materie, afremming en dracht geladen deeltjes, absorptie röntgen en gamma straling. Compton-verstrooiing. Gas-. halfgeleider- en scintillatiedetectoren. Schakelingen met detectoren. Energie-, tijd- en coïncidentiemetingen. 2. Verstrooiing van geladen deeltjes, kinematica, werkzame doorsneden. Rutherford-terugverstrooiings-elementanalyse. Nucleaire verstrooiing, recoil verstrooiingstechnieken, channeling. 3· Deeltjes-geïnduceerde X-ray emissie als analysetechniek Atomaire processen, binnenschil-ionisatie, fluorescentie. achtergrondstraling. Concentratie bepalingen, gevoeligheden, detectielimieten. De nadruk zalliggen op de toepassingen van de verschillende technieken voor elementanalyse van preparaten. Deze preparaten spelen een rol bij het onderzoek aan de vaste stof, bij plasmafysica, bij de chemische technologie of bij biofysische en medische problemen.
t68
yakomschrijyjo~en
Toepassingsgebieden: Materiaalwetenschappen vastestoffysica, plasmafysica etc. Chemische technologie biologie, geologie, gezondheidszorg Leerstoflijstfinhoudsopgave: 1. interactie van ionen en gammastraling met materie 2. detectoren voor Me V-ionen, gamma- en röntgenstraling 3- analyse technieken met MeV-ionenbundels 4- channeling 5- deeltjes geinduceerde röntgenemissie
3K130 Radio-isotopentechniek Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
N-4-3, NS-5·3 2
Fysica en Toepassingen van Ionenbundels prof. dr ir J.J .M. de Goeij (college) prof. dr ir J.J.M. de Goeij \voensdags te bereiken op 040-2474355 of 2474048. Andere dagen bereikbaar op: OIS-2786713 of 2786171.
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, lente B, 3 uur of mondeling Mondeling alleen bij kleine aantallen Studiemateriaal: Kopieën van alle op college vertoonde transparanten, diverse stencils als achtergrondmateriaat oefensommen met uitwerking. InhoudsbeschrijviJ!-g Inhoud: Interactie van nucleaire straling (alfa-, bèta-, en gammastraling) met materie. Detectie van nucleaire straling en diverse soorten detectoren. Dosimetrie voor ioniserende straling. Principes van gebruik van ingekapselde bronnen en hun toepassing in diverse gebieden. Principes van gebruik van radioactieve tracers en hun toepassing met name in geneeskunde en techniek. Productie van radioactieve tracers.
vakomschrijvingen 3N11o Quanturntheorie van de vaste stof Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis: Docent: Inlichtingen:
N- 4 .1. Ns-4.1, N-4.1 2
Polymeerfysica 3Brzo Quanturnmechanica en atoomfysica dr P.A. Bobbert dr P.A. Bobbert, N·laag a2.J6, 4352,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: 3423 Quanturntheorie van de vaste stof I (3Nno). syllabus, fl. 6.oo Inhoudsbeschrijving Inhoud: In het college behandelen we de quanturnmechanica van elektronen in kristallen in het één-elektron-beeld. Eerst komen de benaderingen aan bod die leiden tot dit één-elektron beeld en tot het beschouwen van alleen de elektronen in de buitenste schillen. Daarna komen de begrippen translatieroos ter, kristalstructuur en reciproke rooster aan bod. Een uitvoerig bewijs wordt geleverd van het Bloch-theorema. De vlakke-golfmethode ter bepaling van bandstructuren wordt geïntroduceerd en in het kader van de empirische pseudopotentiaalmethode toegepast op de halfgeleider Si en het metaal Al. Aan de orde komen vervolgens de begrippen toestandsdichtheid, Fermi-oppervlak en Brillouin zone. Het semi-klassieke model voor de elektrondynamica wordt behandeld. De elektrische geleiding van een kristal wordt bediscussieerd in de relaxatietijd benadering. Er wordt ingegaan op het effect van donoren en acceptoren op de geleiding. Tot slot volgt een illustratie van de toepassing van de vlakkegolfmethode op heterostructuren
170
yakomscbrjjyjn~en
3N120 Voortgezette quanturntheorie van de vaste stof Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis: Docent: Inlichtingen:
N-4.2., N5-4.2., of nader te regelen in overleg met docent 2
Polymeerfysica 3Nuo Quanturntheorie van de vaste stof dr P.A. Bobbert dr P.A. Bobbert, N-laag a2.JG, 4352,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: Collegedictaat {kopieën verkrijgbaar bij docent) Inhoudsbeschrijving In dit college ligt de nadruk op de beschrijving van de elektronInhoud: elektroninteractie. Begonnen wordt met een behandeling van de
Hartree-Fock-theorie. Vervolgens wordt de dichtheidsfunctionaaltheorie behandeld en de lokale dichtheidsbenadering daarvan. Er wordt kort ingegaan op de lokale spindîchtheidsbenadering, van belang in magnetische materialen. Na behandeling van het tweedequantisatieformalisme wordt de storingstheorie in de elektronelektroninteractie uit de doeken gedaan en de representatie daarvan in Feynman-diagrammen. Het GW-fonnalisme voor de ab înitioberekening van elektron bandstructuren wordt bediscussieerd. Tot slot komen kristalroostertrillingen aan de orde, fononen, en hun wisselwerking met elektronen.
171
va kom scb rj jyj n ~en 3N130 Voortgezette quanturnmechanica (groepentheorie) Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
N-4.1, N5·4.1 3 Theor. en Exp. Atoomfysica en Quanturnelektronica prof.dr B.J. Verhaar prof.dr B.J. Verhaar, N-laag a2.14, 2728,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur Tentamenvorm: mondeling Inhoudsbeschrijving Inhoud: Het college heeft de bedoeling inzicht te geven in de wijze waarop de groepentheorie kan worden gebruikt bij symmetriebeschouwingen in de quanhtmmechanica. Daarbij wordt gedacht aan atomen, moleculen, vaste stof, atoomkernen en elementaire deeltjes. Geprobeerd wordt de grote lijnen van de toepassingen van de groepentheorie te schetsen zonder veel details van de eerdergenoemde toepassingsgebieden.
172
yakomscbrijyjn~en
3N140 Voortgezette quanturnmechanica (veldentheorie) Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
N-4-I, Nj-4.1
3 Theor. en Exp. Atoomfysica en Quanturnelektronica prof.dr B.J. Verhaar prof.dr B.J. Verhaar, N-laag a2.14, 2728,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken. college, 3 uur Tentamenvorm: mondeling
lnhoudsbeschrijving Inhoud: Het college heeft de bedoeling de fysica van elektronen; fotonen en andere deeltjes te introduceren op een meer fundamentele manier dan in het voorgaande deel van de studie {inclusief quantummechanica), nl. via de theorie van de gequantiseerde velden. Het college heeft het karakter van een inleiding in dit gebied. Aan de orde komen de quantisatie van een scalair veld, scheppings- en vemietigingsoperatoren, niet-gequantiseerde spin-1/2 veld (relativistische Dirac-vergelijking), Fermi- Dirac- en Bose-Einstein-statistîek, fotonen, S-matrix, Feymanndiagrammen.
173
yakomschrijvin g:en 3N170 Theoretische natuurkunde bijzondere onderwerpen Algemene gegevens Studiepunten: 2 Klassieke Theoretische Naruurkunde en Grondslagen Verzorgd door: prof.dr F.W. Sluijter Docent: Inlichtingen: prof.dr F.W. Sluijter. N-laag a2-42. 2743 Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college,
Tentamenvorm:
2
uur
mondeling
Inhoudsbeschrijving Het vak 'Theoretische natuurkunde B.O.' is gereserveerd voor Inhoud: initiatieven van studenten of medewerkers van de faculteit op het gebied van de natuurkunde, in de ruimste zin van het woord. Er kunnen zeer uiteenlopende onderwerpen aan de orde komen. De tentamenvorm wordt in overleg met de docent afgesproken. Als u een idee hebt, organiseer dan dit vak!
174
yakom scbrijving:en 3N18o Algemene relativiteitstheorie 1 Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis:
Docenten: Inlichtingen:
N-J.J. N;-J.J 2
Klassieke Theoretische Natuurkunde en Grondslagen 2F8oo Tensorrekening en differentiaalmeetkunde, aanbevolen Parallel aan het college wordt gedurende de eerste twee weken een korte introductie Tensorrekening gegeven (2x2 uur) dr W.M. de Muynck prof.dr F.W. Sluijter dr W.M. de Muynck, N-laag a2.34, 4351 prof.dr F.W. Sluijter, N-laag a2.42, 2743
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk of mondeling Studiemateriaal: R. Adler, e.a.: Introd. to general relativity, Me Graw Hill, Kogakusha Ltd. 2nd edition 1975 B.F. Schutz: 'A fi.rst course in General Relativity', Cambr. Un. Press,
I985 LP. Hughston e.a.: 'An introduetion to general relativity', Cambr. Un. Pr., 1990 Inhoudsbeschrijving Inhoud: Korte inleiding tensoranalyse, krommingstensor, Bianchi-identiteiten, Eînsteîn-vergelijking voor de lege ruimte. Schwarzschild-oplossing en. gevolgen. Kmskal-coördinaten en Ken-metriek. Zwarte gaten.
175
yakomschrjjyjngen 3N190 Algemene relativiteitstheorie 2 Algemene gegevens Doelgroep: N-4.r, N5-4.r Studiepunten: 2 Verzorgd door: Klassieke Theoretische Natuurkunde en Grondslagen JNI8o Algemene relativiteitstheorie 1 Voorkennis: dr W.M. de Muynck Docenten: prof.dr F.W. Sluijter dr W.M. de Muynck, N-laag a2.34, 4351 Inlichtingen: prof.dr F.W. Sluijter, N-laag a2.42, 2743 Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk of mondeling Studiemateriaal: R. Adler, M. Bazin, M. Schiffer: Introduetion to general relativity, Me Graw Hili, Kogakusha Ltd. znd edition I975B.F. Schutz: A first course in general relativity, Cambridge Univ. Press, Cambridge 1985 Inhoudsbeschrijving Inhoud: Wiskundige structuur Einstein-vergelijkingen, zwaartekrachtsgolven. De inhomogene Einstein-vergelijkingen, energie-impulstensoren, elektromagnetisme, de inwendige Schwarzschild-oplossing. Robertson Walkier metriek. Kosmologische modellen.
yakomscbrijyjn~en
3N2oo Statistische mechanica Algemene gegevens Doelgroep: Srudiepunten: Verzorgd door: Voorkennis: Docent Inlichtingen:
N-4.1, N 5-4 .I 2
Klassieke Theoretische Natuurkunde en Grondslagen 3C120 Quanturnmechanica en quanturnstatistiek dr P.A. Bobbert dr P.A. Bobbert, N-laag az.36, 4352,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: 3310 Statistische Mechanica (3Nzoo), syllabus. fl. 9.50
Inhoudsbeschrijving Quanturnstatistische introductie van de begrippen entropie, Inhoud: temperatuur en chemische potentiaal. De factoren van Bolzmann en Gibbs en de canonieke en grootcanonieke toestands sommen. Thermodynamische identiteit. Verdelingsfuncties van Fermi-Diracen van Bose-Einstein. Veel toepassingen zoals het tvv·ee-nîveausysteem: de harmonische oscillator; het monoatomaire ideale gas, het fermiongas en witte dwergen, fotonen en de stralingswet van Planck fononen en soortelijke warmte van een kristaL Einstein-condensatie en superfluïditeit
177
yakomscbrijvingen 3N210 Fysica van de Atmosfeer Algemene gegevens Doelgroep: N-p, Ns-p
Studiepunten:
2
Verzorgd door: Voorkennis: Docent: Studeerwijzer:
Klassieke Theoretische Natuurkunde en Grondslagen 38130 Thermodynamica prof.dr H. Kelder (college) http: ffwww.phys.tue.nlfktnfktn_tue.html
Onderwijs en tentamengegevens
Onderwijsvorm:
9 weken, college,
Tentamenvorm: Studiemateriaal:
schriftelijk en mondeling John T. Houghton: The Physics of Atmospheres, Cambridge Univ. Press, Cambridge 1989 tijdens het college uit te reiken aantekeningen. verplicht
2
uur
Inhoudsbeschrijving Inhoud: In het college wordt een algemeen overzicht gegeven van fysische processen in de atmosfeer.
yakom scbriivin2"en 3N220 Theorie van microscopisch wanordelijke media Algemene gegevens Doelgroep: N-p, Nj-).2 Studiepunten: 2 Klassieke Theoretische Natuurkunde en Grondslagen Verzorgd door: Docent: prof.dr M.A.J. Miehels Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken. college, 2 uur Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: dictaat Opmerkingen: Dit vak wordt alleen in overleg gegeven.
Inhoudsbeschrijving Microscopisch wanordelijke media zijn media waarin structuur en Inhoud: eigenschappen sterk variëren op een lengteschaal die groter is dan die der moleculen, maar veel kleiner dan die van de globale waarneming. Dit houdt in dat lokaal vaak al een beschrijving mogeliik is in termen van macroscopische eigenschappen, maar dat voor de globale macroscopische eigenschappen een tweede statistische middeling noodzakelijk is. Zulke wanordelijke media komen niet alleen van nature veel voor, maar worden ook gemaakt vanwege hun bijzondere eigenschappen (isolator-geleidercomposieten, versterkte materialen, heterogene katalysatoren ... ). Het college bestaat uit twee delen. In het eerste deel (dictaat) worden praktische voorbeelden besproken en wordt duidelijk gemaakt dat tussen totaal verschillende media en de fysische processen daarin (bv. diffusie door poreuze gesteenten) grote overeenkomsten bestaan, die een unificerende beschrijving van het effectieve gedrag (bv. effect. diffusiecoëfficiënt) mogelijk maken m.b.v. mathematische fysica en statistische mechanica. Een aantal benaderingen wordt behandeld om tot expliciete resultaten te komen voor de effectieve constanten van microscopisch wanordelijke media. Tot slot wordt aangetoond hoe de zelfconsistente theorie een 'percolatieovergang' van isolator naar geleider voorspelt in een isolator/geleider-mengsel. Het tweede deel van het college (boek) behandelt de statistische roostertheorie van percolatie in isolator/geleider-composieten en vergelijkbare systemen. Er worden expliciete berekeningen gegeven van clustergrootteverdeling, correlatielengte en percolatiedrempel in een exact-oplosbaar model. Daarna wordt duidelîjk gemaakt hoe dit dicht bij de percolatiedrempel aanleiding geeft tot universeel schalingsgedrag van grote clusters, en wat de rol van fractale structuren hierin is. Tot slot
179
yakomscbriiyjngen zal het tot zover puur geometrische percolatiemodel worden vertaald naar schalingswetten voor de effectieve geleiding dicht bij de percolatieovergang van isolatorjgeleider-composieten.
3N230 Methodologie van de natuurkunde Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
N-4.1, N5-4-1 2
Klassieke Theoretische Natuurkunde en Grondslagen dr W.M. de Muynck dr W.M. de Muynck. N-laag a2-34, 4351
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: syllabus Opmerkingen; Het vak 3N231 is identiek aan 3N230. De tentaminering geschiedt d.m.v. een scriptie en levert 3 SP op. lnhoudsbeschrijving Inhoud: Het vak methodologie van de natuurkunde omvat een kritische analyse van de methoden die hebben geleid tot de acceptatie van onze moderne fysische theorieën. Het college bestaat uit twee delen. Het eerste deel is meer van wetenschapsfilosofische aard. Behalve het zogenaamde standaardbeeld van de natuurwetenschappelijke methode worden hierin verschillende houdingen besproken die de fysicus tegenover de natuurkundige werkelijkheid en de kennis omtrent die werkelijkheid kan aannemen. Het tweede deel behandelt methodologische aspecten van de moderne natuurkundige theorieën (klassieke mechanica, statistische mechanica, quantummechanica, elektrodynamica, speciale en algemene relativiteitstheorie). Speciaal wordt aandacht geschonken aan de (vaak impliciete) vooronderstellingen die aan deze theorieën ten grondslag liggen.
180
yakomscbrijyjn~en 3N250 Grondslagen van de quanturnmechanica Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis: Docent: Inlichtingen:
N-4·3· N5-4-3 2
Klassieke Theoretische Natuurkunde en Grondslagen 3C120 Quanturnmechanica en quanturnstatistiek dr W.M. de Muynck dr W.M. de Muynck, N-laag a2.J4, 4351
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: syllabus
2
uur
lnhoudsbeschrijving Inhoud: Het college Grondslagen van de quanturnmechanica heeft tot doel: 1. het aangeven van de verschillende manieren waarop het wiskundige formalisme kan worden geïnterpreteerd; 2. het signaleren van verwarringen als gevolg van het niet duidelijk aangeven welke interpretatie wordt gebezigd; 3· het bespreken van recente experimenten die niet kunnen worden beschreven met het standaardformalisme van de leerboeken; 4· het ontwikkelen van een gegeneraliseerd formalisme ter beschrijving van bovengenoemde experimenten; 5· het exploiteren van inzichten omtrent de interpretatie, verkregen door toepassing van het gegeneraliseerde formalisme; 6. het oplossen van paradoxen van de quanturnmechanica die het gevolg zijn van toepassing van het (te beperkte) standaardformalisme.
yakomscbrijvin~en 3N26o Theoretische plasmafysica Algemene gegevens Doelgroep: N-J.J, N5-J·l· N-J·l Studiepunten: 2 Verzorgd door: Klassieke Theoretische Natuurkunde en Grondslagen Voorkennis: 3Cuo Elektromagnetische velden 3C140 Fysische transportverschijnselen voor N, deel 2 Docent prof.dr ir T. J. Schep Inlichtingen: prof.dr ir T.J. Schep, N-laag a2.26, 4349 Studeerwijzer: http: //www.phys.tue.nlfktnfktn_tue.html
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: dictaat. aanbevolen lnhoudsbeschrijving Inhoud: De plasmafysica omvat de studie van materie in een toestand waarbij de aanwezigheid van geladen deeltjes essentieel is voor de eigenschappen. Plasma's treft men aan in de natuur. ionosfeer. zon en in het laboratorium (gasontladingen, beheerste kernfusie). Na een inleiding waarin belangrijke begrippen en definities worden geïntroduceerd, zal uitgebreid worden ingegaan op zogeheten vloeistofmodellen voor plasma's. De relevante vergelijkingen en hun geldigheidsgebied worden afgeleid. Oplossingen van deze vergelijkingen voor een plasma in evenwicht voor cilindrische en toroïdale geometrie worden bestudeerd. Tot slot is er aandacht voor golfoplossingen. Met name Alfvèn, whistler en magnetoakoestische golven worden behandeld. Botsingsloze demping en instabiliteit door wisselwerking van golven met deeltjes komen ook aan de orde.
182
vakomschrijvingen 3N270 Inleiding elementaire deeltjes Algemene gegevens Doelgroep: N-J.J, Nj-J.J
Studiepunten:
2
Verzorgd door:
Theor. en Exp. Atoomfysica en Quanturnelektronica
Voorkennis: Docent:
Electramagnetische speciale relativiteitstheorie, quantumfysica. Bassisbegrippen groepentheorie prof.dr S.j. de jong
Inlichtingen:
prof.dr S.J. de Jong, 024·36sziG8, sî
[email protected]
KUN
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college,
2
uur
Tentamenvorm:
schriftelijk, lente B. 3 uur
Studiemateriaal:
of mondeling D.Griffiths, Introduetion to elementary particle~
Inhoudsbeschrijving
Inhoud:
Het college behandelt de structuur van de materie op de kleinst mogelijke lengteschalen en bij de hoogst mogelijke energieën, die momenteel bereikbaar zijn. Hier worden de elementaire bouwstenen adequaat beschreven door het Standaard Model van elektrozwakke en sterke interacties. Het college beoogt inzicht te geven in de algemene structuur van deze theorie. Onderwerpen die aan bod komen zijn: eisen die relativiteitstheorie en quanturnmechanica stellen aan een correcte beschrijving van elementaire deeltjes en hun interacties, een eenvoudige inleiding op Feynman-diagrammen: geladen leptonen en neutrino's, leptonische quanturngetallen en het tellen van neutrino-generaties ; zwakke interacties, voorspelling vanW-en Z-bosonen en hun interacties, huidige experimenten metZ-en W-bosonen bij LEP; Quarks en gluonen. chromodynamica en quark-confinement structuur van hadronen (baryonen en mesonen), jet fragmentatie, diep inelastische verstrooiing en energieafhankelijkheid van de koppelingscansta nte: noodzaak van het bestaan van het Higgs-deeltje, huidige experimentele informatie over het Higgs-deeltje; tekortkomingen van het standaardmodel en experimenten die komen om uit te zoeken hoe het wel zit. Behalve aan de theoretische aspecten, wordt ruime aandacht besteed aan de experimentele aspecten van het onderzoek in de hogeenergiefysica.
yakomscbrjjyjngen 3N28o Polymeerfysica Algemene gegevens Doelgroep: Ns-p Studiepunten: 2 Verzorgd door: Polymeerfysica Onderdelen van dit vak: 3A3oo Thermische verschijnselen voorN 3BI30 Thermodynamica Voorkennis: 3A3oo Thermische verschijnselen voor N 3B130 Thermodynamica profdr M.A.J. Miehels (college) Docent: Inlichtingen: prof.dr M.A.J. Michels, N-laag a.z.z6, 4349,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, winter B, 3 uur Studiemateriaal: dictaat
yakomschrjjyjng:en 3P100 Molecuulbotsingen Algemene gegevens Doelgroep: N-p, Nj-J-2
Studiepunten:
3
Verzorgd door: Voorkennis: Docent: Inlichtingen:
Theor. en Exp. Atoomfysica en Quanturnelektronica JBI20 Quanturnmechanica en atoomfysica dr H.C.W. Beijerinck dr H.C.W. Beijerinck, N-laag a1.86, 4375.
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens
Onderwijsvorm:
9 weken, college. 3 uur
Studiemateriaal:
dictaat-literatuurstudie over vrij onderwerp, aanbevolen
lnhoudsbeschrijving Inhoud: Theorie en praktijk van elastische en inelastische botsingen van geëxcîteerde atomen en moleculen, behandeld in het kader van de klassieke en quanturnmechanica met veel aandacht voor de semiklassieke correspondentie van beide oplossingsmethoden. Wisselwerkingspotentialen van (geëxciteerde) atomen. Deeltjesbanen en afbuigfunctie in de klassieke mechanica. Differentiële werkzame doorsnede en totale werkzame doorsnede als waarneembare grootheden van het strooiproces. Quanturnmechanische oplossing m.b.v. de methode van partiële golven. Toepassing van een optische potentiaal voor de beschrijving van een strooiproces met verlies van deel~es (b.v. ionisatie). Semi-klassieke interpretatie van resultaten, beschrijving van oscillaties in de werkzame doorsneden in termen van buiging en interferentie. Toepassing op Penning-ionisatie en botsingen bij zeer lage temperaturen in het Kelvin-regime.
tBs
yakomscbrjjyjo~en 3P11o Inleiding plasmafysica Algemene gegevens Doelgroep: N-p. NS-).2 Studiepunten: 2 Verzorgd door: Evenwicht en Transport in Plasma's 3A240 Elektriciteit en magnetisme 1 Voorkennis: 3A 300 Thermische verschijnselen voor N 3A440 Elektriciteit en magnetisme 2 JBI2o Quanturnmechanica en atoomfysica prof.dr ir D.C. Schram Docent: Inlichtingen: prof.dr ir D.C. Schram, N-laag a1.8o, 4369,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk of mondeling Studiemateriaal: dictaat Inhoudsbeschrijving Inhoud: Dit college dient vooral gezien te worden als een basiscollege in de plasmafysica, waarbij meer elementaire begrippen de nodige aandacht krijgen. Als zodanig is het ook leerzaam voor diegenen die geen stage in de Plasmafysica overwegen, maar toch enige kennis van de vierde aggregatietoestand, het plasma, willen opdoen. Het dient tevens als onderbouw voor het volgen van een tweetal caputcolleges uit het onderwijsaanbod van de groep Plasma- en Atoomfysica: Voortgezette Plasmafysica (3P16o) en Thermonucleair Onderzoek (3P150). Het eerste deel wordt in de vorm van een zomerschool gegeven. De inhoud van deze colleges zal meer onderhevig zijn aan accentverschuivingen. Het college is ingedeeld in een negental hoofdstukken die samenvallen met de negen collegeweken van een trimester. In de eerste twee hoofdstukken wordt aan de hand van een aantal begrippen als quasineutraliteit, Debye-lengte. werkzame doorsneden, relaxatietijden voor evenwicht, geleidbaarheid, diffusie, drift en verschijnselen in magneetvelden. het begrip plasma nader toegelicht. Vervolgens wordt in een viertal hoofdstukken ingegaan op de elementaire processen in een plasma. Hieronder vallen elastische wisselwerkingen tussen geladen deeltjes onderling (Coulomb-botsingen) en interacties tussen geladen deeltjes en atomen (geïnduceerde dipoolwisselwerking). Voordat ingegaan wordt op inelastische botsingsverschijnselen (aanslag, ionisatie) en straling (lijnstraling, continue straling), wordt het begrip reversibiliteit en detailed balancing behandeld. De collectieve beschrijving
186
yakomscbrjjyjn~en
van een geïoniseerd milieu wordt opgezet aan de hand van de Boltzmann-transportvergelijking voor de snelhei rlsverdeling van plasmadeeltjes. Deze leidt via de zogenoemde momentenmethode tot de heboudswetten voor massa, impuls en energie. Een specifieke toepassing van massabehoud wordt in het kader van botsingsstralîngsmodellen voor aangeslagen toestanden nader uitgewerkt. Tot slot wordt in het laatste hoofdstuk een representatief overzicht van de voornaamste gasontlading- en plasmavormen gegeven: en de verschillende bronnen die in de plasmachemie gebruikt worden. Townsend-ontlading, glimontlading en boogontlading. Tevens wordt in het kort het thermonucleaire plasma besproken.
yakomscbrjjvjn~en
3P140 Lasers in fysische experimenten Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docenten:
Inlichtingen:
N-4-1, N5-4.1 3 Theor. en Exp. Atoomfysica en Quanturnelektronica • dr H.C.W. Beijerinck • dr K.A. H. van Leeuwen dr K.A.H. van Leeuwen, N-laag g2.o8, 4094, K.A. H. v. Leeuwen@phys. tue .nl
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur Tentamenvorm: mondeling
en miniscriptie f mondeling Studiemateriaal:
3458 Lasers in fysische experimenten (3P14o), fl. 12,oo
Johoudsbeschrijving De basistheorie die noodzakelijk is om Jasers te begrijpen en met lasers Inhoud: te werken: golfoptica, resonatortheorie, wisselwerking tussen atomen en licht, elementaire lasertheorie. Verder wordt een aantal typen lasers behandeld en toepassingsgebieden aangeduid. Het college kan zowel als eerstefase keuzecollege alsook als tweedefase college gevolgd worden, waarbij de eisen aan het niveau zullen worden aangepast. Inleiding. Elektromagnetische golven. Quantisering van het stralingsveld. Coherente toestanden van het veld. Gaussische single-mode laserbun deis. Optica met Gaussische bundels. Interactie straling met atomen: Einstein-coëfficiënten. Interactie straling met atomen: Semiklassiek, absorptie en gestimuleerde emissie. Interactie straling met atomen: Quantummechanisch. spontane emissie. lijnprofielen. Laserwerking. drie-niveau lasers. Vier-niveau lasers. Voorbeelden van lasers. Toepassingen.
188
yakomscbrjjyjn~en
3P16o Voortgezette plasmafysica Algemene gegevens Doelgroep: N-4.1, Ns-4.1 Studiepunten: 2 Verzorgd door: Elementaire Processen in Gasontladingen Evenwicht en Transport in Plasma's Voorkennis: 3Pno Inleiding plasmafysica dr ir G.M.W. Kroesen (college) Docenten: dr ir M.C.M. van de Sanden (college) prof.dr ir O.C. Schram Inlichtingen: dr ir G.M.W. Kroesen, N-laag fuo, 43)ï,
[email protected] dr ir M.C.M. van de Sanden, N-laag a1.72, 3474,
[email protected] prof.dr ir O.C. Schram, N-laag a1.8o, 4369,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: college Intensieve cursus (Socrates) in zomer. 20 blokken college en 10 blokken masterclass. Tentamenvorm: scriptie Studiemateriaal: syllabi en eventueel delen van boeken en artikelen Inhoudsbeschrijving Inhoud: In de intensieve cursus worden na een korte inleiding fundamentele problemen uit de plasmafysica behandeld. Daarbij komen aan de orde plasmakinetiek plasma evenwichten, stralings- en botsingsprocessen en de dynamica van plasma's. Ook moleculaire processen passeren de revue, mede in relatie met plasmadepositie, etsen en opper-ilaktemodificatie. Daarbij is aandacht voor plasma's van verschillende vorm en voor plasma's in lage en hoge drukregimes. Daarnaast wordt ook oppervlakte-plasmawisselwerking behandeld. Het college wordt gegeven în het Engels en wordt verzorgd door een keur van docenten van vele Europese universiteiten. De cursus is gericht op studenten in de laatste fase van hun studie en is bedoeld als een up-todate expositie van de plasmafysische kennis. Een belangrijk deel is gewijd aan de nieuwste ont\vikkelîngen op het gebied van plasmatechnologie. De cursus (en masterclass) wordt tevens gevolgd door een groot aantal studenten van andere Europese universiteiten.
yakomscbrjjyjngen 3P190 Laserkoeling in theorie en praktijk Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docenten:
Inlichtingen:
N-J.J, N-+3· N5-J.3, N5-4-3 3 Theor. en Exp. Atoomfysica en Quanturnelektronica • dr H.C.W. Beijerînck dr K.A.H. van Leeuwen dr K.A.H. van Leeuwen, N-laag g2.o8, 4094,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur Tentamenvorm: Een of twee uur college geven + miniscriptie over literatuuronderzoek; mondelinge bespreking hiervan Studiemateriaal: dictaat Inhoudsbeschrijving
Inhoud:
Theorie en toepassingen van het manipuleren van atoombundels met licht: collimatie, afremmen, stoppen, koelen, invangen. Zowel Dopplercooling als sub-Doppler-technieken, waarmee tot extreem lage temperaturen kan worden gekoeld, komen aan bod. Het college kan zowel als eerstefase keuzecollege alsook als tweedefase college gevolgd worden, waarbij de eisen aan het niveau aangepast worden.
yakomsch riiyjng-en 3P2oo Ellipsametrie Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent Inlichtingen:
N-4-3, Ns-4.J 2
Elementaire Processen in Gasontladingen dr ir G.M.W. Kroesen dr ir G.M.W. Kroesen, N-laag fi.Io, 4357,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens
Onderwijsvorm: Tentamenvorm: Studiemateriaal:
9 weken, college, scriptie
2
uur
wordt uitgereikt tijdens het college.
Inhoudsbeschrijving Ellipsametrie is een oppervlaktefysische meettechniek die de laatste tien Inhoud: jaar gestaag aan populariteit heeft gewonnen. Mede debet hieraan is de gelukkige omstandigheid dat ellipsametrie geen ultrahoog vacuüm nodig heeft, zoals de meeste andere oppervlaktefysische technieken. Dit zorgt er voor dat ellipsametrie ook toegepast kan worden voor metingen tijdens het met een plasma bewerken van een oppervlak. De meettechniek ellipsametrie berust op de verandering van de polarisatie van een lichtgolf als deze reflecteert aan een grensvlak tussen twee media. Als er een dunne laag op een oppervlak zit, dan treden er meervoudige reflecties op, welke interfereren. De berekening van het totale gedrag maakt gebruik van de Fresnel-wetten en het superpositiebeginsel. Men kan ellipsametrie bedrijven in verschillende delen van het spectrum. Elk van de spectrale gebieden heeft zijn eigen toepassingen. Zo meet men in het UV en zichtbaar vooral elektronische eigenschappen van de ladingsdragersbulk, in het nabije en midden-IR ziet men individuele vibraties van chemische bindingen terwijl het verre IR licht werpt op roostertrilJin gen. Alle gebieden zullen uitgebreid behandeld worden.
yakomschrijvin~en 3P210 Diodelaser-technieken Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent Inlichtingen:
N-4-2., Ns-4.2. 2
Theor. en Exp. Atoomfysica en Quanturnelektronica dr K.A.H. van Leeuwen dr K.A.H. van Leeuwen, N-laag g2.o8, 4094.
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: dictaat
2
uur
Inhoudsbeschrijving Inhoud: Het college behandelt diodelasers en een aantal nieuwe technieken in het gebruik ervan. Eigenschappen van diodelasers en de oorsprong
daarvan, lijnbreedteversmalling, frequentiestabilisatie en injection locking van diode laser arrays behoren tot de onderwerpen die aan bod komen. Het college kan zowel als eerstefase keuzecollege alsook als tweedefase college gev-olgd worden, waarbij de eisen aan het niveau aangepast worden.
192
vakomschrijvingen 3P220 Molecuul-oppervlak-interactie en vacuümtechniek Algemene gegevens Doelgroep: N- 3.1, N- 4 .1, NS-J.I, Ns- 4 .1 Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
2
Theor. en Exp. Atoomfysica en Quanturnelektronica prof.dr ir LJ.F. Hermans prof.dr ir L.J.F. Hermans, N-laag g2.02, 2550
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: Kopieen van transparanten boek 'Vacuumtechniek', L.Wolterbeek Muller (KI uwer), aanbevolen boek 'Vacuumtechniek', E. Suurmeijer en J. Verhoeven (NEVAC), aanbevolen lnhoudsbeschrijving Inhoud: Dit college omvat verschijnselen die successievelijk optreden als de vrije weglengte toeneemt van minder dan een micrometer tot meer dan een kilometer: van atmosferische druk tot ultrahoog vacuüm. Bij zulke grote vrije weglengten wordt het gedrag van een gas volledig bepaald door molecuul-wandbotsingen. Derhalve zijn molecuul-oppervlakinteractie en vacuümtechniek nauw venvant. Behandeld worden onder meer: het gedrag van warmte- en deeltjestransport bij afnemende druk; nieuwe verschijnselen die optreden bij lage druk; theorie en praktijk van molecuul-oppervlakinteractie; rol van vibratie en rotatie; oriëntatie en alignment; accommodatie en energie-uitwisseling; molecuuloppervlakpotentialen; fysische en chemische adsorptie; absorptie/ desorptiedynamica; vacuümtechniek: het realiseren en meten van zeer lage drukken. Dit college bouwt voort op het college Thermische verschijnselen van dr ir A. Hirschberg.
193
yakomscbrijyjn~en
3P230 Natuurkunde van kernfusie als energiebron Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
N-).2, N5-J.2 2
Elementaire Processen in Gasontladingen prof.dr N.L. Lopes Cardozo prof.dr N.L. Lopes Cardozo, 03o-Go96999
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: dictaat
2
uur
Johoudsbeschrijving De fusie van de kernen van waterstofisotopen kan veel energie Inhoud: vrijmaken en daarmee een relatief schone en duurzame energiebron voor de toekomst opleveren. Een zichzelf onderhoudende fusiereactie kan worden bereikt in een waterstofplasma met een temperatuur van 100 miljoen graden. Op het college worden behandeld: de principes die ten grondslag liggen aan een fusiereactor; elementaire fysica van hete plasma's; theoretische concepten in vogelvlucht; discussie van de openstaande vragen en inventarisatie van de beren op de weg naar de commerciële fusiereactor. N.B. Het college wordt slechts gegeven bij minimale deelname van 8 studenten. Opgave vóór 1 november bij E. van Eijndhoven. Indien een aantal studenten kleiner dan 8 zich aanmeldt, wordt in overleg met de docent een mogelijkheid gezocht om toelichting op de stof te krijgen en tentamen te doen.
194
va kom scb rijvin gen 3P240 Energie en duurzaamheid Algemene gegevens Doelgroep: Srudiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
N-p. Ns-J.Z 3 Elementaire Processen in Gasontladingen dr ir E.M. van Veldhuizen dr ir E.M.·van Veldhuizen, N-laag f1.o6, 3455,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur 3 weken, practicum, 3 uur 3 middagen practicum Tentamenvorm: scriptie Studiemateriaal: 3508 Energie en Duurzaamheid (3P240), fl. 14,00 lnhoudsbeschrijving Inhoud: Na een inleiding in de mathematische grondslagen van lineaire programmering en simulatie volgt een toepassing van deze technieken op vier onderwerpen die direct uit de praktijk komen: L Een energiemodel voor Nederland. 2. Een wereldenergiemodeL 3. De koolstofcyclus. 4· De milieugerichte levenscyclusanalyse. Het geheel wordt ondersteund door een computerpracticum van drie middagen waar bovengenoemde problemen aan de orde komen.
19S
ya kom schriiyinf!eD 3S1oo Magnetisme Algemene gegevens Doelgroep: N- 3.1, Ns- 3.r Studiepunten: 2 Verzorgd door: Fysica Van Nanostructuren Docenten: • prof.dr ir W.J.M. de Jonge • dr ir H.J.M. Swagten prof.dr ir W.j.M. de Jonge, N-laag euo, 426o,
[email protected] Inlichtingen: Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: dictaat
2
uur.
Inhoudsbeschrijving
Inhoud:
Het college geeft een algemene inleiding in het vakgebied magnetisme. Aan de orde komt de oorsprong van het magnetisme, zowel in het geval van geïsoleerde atomen of ionen, als in het geval van vaste stoffen. Behandeld wordt zowel een klassieke als een quanturnmechanische aanpak. Een overzicht wordt gegeven van een aantal algemeen toepasbare, op magnetische verschijnselen gebaseerde meetmethoden, waaronder magnetische resonantietechnieken, zoals elektronspinresonantie, kernspinresonantie en het Mössbauer-effect. Tot slot wordt ingegaan op het verschijnsel magnetische ordening.
vakomscbrijyjngen 3S11o Magnetisme bijzondere onderwerpen Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
N-4.1. Ns-4-I 2
Fysica Van Nanostructuren prof.dr ir W.J.M. de Jonge prof.dr ir W.J.M. de Jonge, N-laag euo, 4260,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, zuur Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: Stencils, boeken Inhoudsbeschrijving Tijdens het college wordt nader ingegaan op enkele actuele onderInhoud: werpen, zowel theoretisch als meettechnisch, binnen het vakgebied magnetisme. Deze onderwerpen worden, al naar gelang hun aard, behandeld door een of meer leden van de groep Fysica van Nanostructuren. Het college wordt incidenteel gegeven.
197
yakomscbrijvingen 3S120 Groepentheorie Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
N-3.1, N5-3-1 2
Fysica Van Nanostructuren dr ir C.H.W. Swüste dr ir C.H.W. Swüste, N-laag e1.04, 3383,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: boek+ dictaat
2
uur
Inhoudsbeschrijving Inhoud: Symmetrie speelt een essentiële rol in de natuurkunde. Behouden grootheden (quantumgetallen) en heboudswetten voor een systeem zijn vaak direct te relateren aan de symmetrie van dat systeem, d.w.z. het invariant-zijn van het systeem onder zekere operaties zoals rotaties, translaties (plaats en/ of tijd), permutaties van deeltjes etc. Omgekeerd kan men, gegeven de symmetrie van het probleem, trachten zoveel mogelijk uitspraken te doen over het systeem, bijvoorbeeld: maximale toegestane ontaarding van energieniveaus, selectieregels voor overgang tussen niveaus, opsplitsing energieniveaus bij verlaging van symmetrie. Behalve dat dit een meer direct fysisch en systematisch inzicht geeft in de eigenschappen van een systeem, kan het ook bij het berekenen van typische eigenwaardenproblemen tot een aanzienlijke vereenvoudiging (rekentijd) van het probleem leiden {energiebandberekeningen). In het college zal getracht worden, na een korte behandeling van een aantal begrippen uit de groepentheorie, m.b.v. eenvoudige voorbeelden de toepassingsmogelijkheden (met nadruk op de fysica van de vaste stof) te schetsen.
vakomschrjjvjngen 3S150 Fysica van oppervlakken en grenslagen Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
N-p, Ns-J-2 2
Fysica Van Oppervlakken en Grenslagen prof.dr H.H. Brongersma prof.dr H.H. Brongersma, N-laag CI.Io, 4281,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk Studiemateriaal: dictaat + eigen aantekeningen Inhoudsbeschrijving
Inhoud:
Aan de orde komen bijzondere eigenschappen van oppervlakken en grenslagen en analysemethoden hiervoor. De samenstelling en structuur van de allerbuitenste atoomlaag van een oppervlak verschilt i.h.a. sterk van die van de diepergelegen lagen. Er worden theoretische modellen uitgewerkt waarmee deze verschillen verklaard/ voorspeld kunnen worden. De nadruk Jigt op inzicht i.p.v. op wiskundige afleidingen. Enkele belangrijke oppervlakteanalyse methodes (principe, mogelijkheden en problemen) worden besproken.
199
yakomscbrjjvjngen 3S190 Vastestoffysica bijzondere onderwerpen Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
N-J.J, N5-3-3 2
Halfgeleiderfysica prof.dr J.T. L Devreese prof.dr J.T.L Devreese, N-laag
1A.12,
O·J2·3651403
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: In onderling overleg te bepalen Studiemateriaal: Artikelen in de recente vakliteratuur en handgeschreven nota's (of transparanten) van de docent Inhoudsbeschrijving Inhoud: Recente ontwikkelingen betreffende elektronische structuren en dynamica in de gecondenseerde materie.
200
yakomschrjjyjngen 3S2oo Kryogene technieken Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis: Docent: Inlichtingen:
N-j.l, NS·J.I 2
Lage Temperaturen 3B16o Vastestoffysica, verplicht prof.dr A.T.A.M. de Waele prof.dr A.T.A.M. de Waele, N-laag d1.1o, 4215
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college,
2
uur
Tentamenvorm:
mondeling
Studiemateriaal:
Zal nader bekend worden gemaakt.
Inhoudsbeschrijving Inhoud: Kryogene techniek is de verzamelnaam voor alle toepassingen en methoden waarbij lage temperaturen een rol spelen. In dit college wordt aangesloten op het werk in de capaciteitsgroepen op dit gebied. Behandeld worden de methoden om gassen vloeibaar te maken en om lage temperaturen te bereiken (7oK, maar ook micro- en millikelvingebied). De bijzondere eigenschappen van vloeibaar helium worden behandeld. Ook methoden om temperaturen te meten komen aan de orde. Toepassingen op andere gebieden van techniek en samenleving worden kort genoemd.
201
vakomschrijving-en 3S230 Recente ontwikkelingen in de halfgeleiderfysica Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis: Docent: Inlichtingen:
N-J.J. N-4-3· N-j-J, Nj·J-3. N5-4-3· Nj-5-3 2
Halfgeleiderfysica Vastestoffysica (3B16o) prof.dr J.H. Wolter prof.dr J.H. Wolter, N-laag cz.Io, 4294,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens
Onderwijsvorm:
9 weken, college,
Tentamenvorm: Studiemateriaal:
mondeling of scriptie {in overleg) kopieën van overheadsheets en verwijzingen naar publicaties. aanbevolen
2
uur
Inhoudsbeschrijving In dit college wordt aan de hand van recentelijk gepubliceerd werk de Inhoud: fysica van laagdimensionale halfgeleiderstructuren besproken en uitgelegd. Dit betreft zowel optische verschijnselen als transportverschijnselen. Bijzondere aandacht krijgen magnetotransportverschijnselen zoals het quanturn-Hall-effect De fysica van deze laagdimensionale halfgeleiders speelt zich af in kunstmatig gestructureerde materialen. Deze worden met behulp van geavanceerde groeitechnieken vervaardigd. In dit college worden drie groeitechnieken besproken. te weten metal-organic chemica! vapour deposition (MOCVD), molecular beam epitaxy (MBE) en chemica! beam epitaxy (CBE). Deze groeitechnieken zijn het gereedschap waarmee de fysicus de voor zijn probleem enjofbelangstelling nodige halfgeleider· structuren kan ontv.terpen en realiseren. Dit ontwerpaspect krijgt bijzondere nadruk. Op het college wordt vooral aandacht geschonken aan de fundamentele aspecten. Er wordt echter ook verwezen naar mogelijke toepassingsgebieden, die vooral op het gebied van de opto-elektronica en telecommunicatie liggen.
202
vakomscbriivjn~en
3S250 Elektrische transportverschijnselen in halfgeleiders Algemene gegevens Doelgroep: N-p, Ns-p Studiepunten: 2 Halfgeleiderfysica Verzorgd door: 3A240 Elektriciteit en magnetisme I Voorkennis: 3A440 Elektriciteit en magnetisme 2 3Br6o Vastestoffysica dr P.M. Koenraad Docent: Inlichtingen: dr P.M. Koenraad, N-laag d2.04, 4105,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorrn: mondeling Studiemateriaal: Eigen aantekeningen, uitgereikte bladen en enkele hoofdstukken uit standaard boeken lnhoudsbeschrijving De theorie van het elektrische transport in halfgeleiders wordt Inhoud: behandeld voor zover deze direct van belang is voor de interpretatie van experimenten. Het college start met de behandeling van de theorie van elektrische geleiding waarbij het accent ligt op de aard van de diverse verstrooiingsprocessen. Daarna wordt de transportvergelijking van Boltzmann behandeld en worden uitdrukkingen afgeleid voor transportcoëfficiënten in de relaxatietijdbenadering (Hall-effect, transversale magnetoweerstand, thermo-elektrische effecten). Speciale aandacht wordt geschonken aan transportverschijnselen in aanwezigheid van sterke magneetvelden (magnetoquantumtransport): quantisatie in landau-niveaus, Shubnikov-de Haas-effect, magnetofononeffect, thermomagnetische effecten. Als laatste onderwerp komen aan de orde de elektrische transporteigenschappen van een 2-dimensionaal elektronengas. Dit ondenverp sluit nauw aan bij een deel van het onderzoek in de groep Halfgeleiderfysica.
203
yakomscbrjjyjn~en
3S26o Inleiding halfgeleiders en hun toepassingen Algemene gegevens Doelgroep: N-p, N5-J.I Studiepunten: 2 Verzorgd door: Halfgeleiderfysica Voorkennis: JBIOo Golven en optica JBI6o Vastestoffysica Docent: dr J.E.M. Haverkort Inlichtingen: dr }.E.M. Haverkort, N-laag c2.o6, 4205,
[email protected] Oudervvijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk of mondeling Studiemateriaal: 3480 Optische verschijnselen in halfgeleiders (JSI70), syllabus, fl. 10,50 Johoudsbeschrijving Inhoud: De stormachtige onn.vikkelingen van internet, de personal computer en de glasvezelcommunicatie vinden alle hun oorsprong in het beschikbaar komen van nieuwe halfgeleidermaterialen van een zeer hoge zuiverheid. Met name de nog steeds voortgaande miniaturisatie en de ontwikkeling van laagdimensionale halfgeleiderstructuren staan aan de wieg van veel industriële toepassingen. Naast de enorme impact die de transistor heeft op onze huidige samenleving vinden velerlei opto-elektronische componenten hun toepassing in onder andere telecommunicatie (glasfibercommunicatie voor kabeltelevisie en telefonie), cd-spelers, laserprinters, fiber-optische datalinks en zonnecellen. Uitgaande van een voorkennis op niveau van het college Vastestoffysica zal in dit college aandacht worden geschonken aan enkele elementaire eigenschappen van zowel bulk (3D) als gelaagde halfgeleiderstructuren. Allereerst zullen enkele moderne laag-dimensionale halfgeleiderstructuren \'-.'Orden geïntroduceerd. Hierbij kan de samenstelling 'a toomlaagje voor atoomlaagje' worden gekozen zodat de bandenstructuur en daarmee de eigenschappen optimaal zijn voor een specifieke toepassing. Vervolgens worden de 'gedoteerde halfgeleiders' besproken. Met doteringsatomen is het mogelijk om geleidende kanaaltjes, 'stuwdammen' en juncties met een diodekarakteristiek te maken. Deze basisprincipes zullen worden toegepast op enkele belangrijke halfgeleidercomponenten. Hoe kun je een elektrische stroom schakelen of versterken? Hoe kun je een elektrische stroom omzetten in een lichtbundel en hoe kun je die lichtbundel vervolgens weer elektrisch detecteren? En is het ook mogelijk om een lichtbundel te moduleren of ruimtelijk te schakelen? Al deze functies worden tegenwoordig verricht door minuscule 204
yakomschriiyjngen halfgeleidercomponenten. De fysische basisprincipes van deze componenten zullen in dit college worden behandeld. Dit college heeft een toegepast karakter. De nadruk zal dan ook liggen op het geven van een overzicht van alle relevante deelaspecten van een halfgeleidercomponent Een meer diepgaande of formele behandeling van elk van die deelaspecten wordt niet nagestreefd. Desgewenst kan de student zich verder verdiepen în een van deze deelaspecten middels een scriptie. Dit levert 1 studiepunt op
3S270 Nanofysica Algemene gegevens Doelgroep: N-4-2., N5·4.2. Studiepunten: z Verzorgd door: Theor. en Exp. Atoomfysica en Quanturnelektronica Docenten: dr ir C.F.J. Flipse dr K.A.H. van Leeuwen dr ir H.J.M. Swagten Inlichtingen: dr ir C.F.J. Flipse, N-laag CI.02, 4118,
[email protected] dr K.A.H. van Leeuwen, N-laag g2.o8, 4094,
[email protected] dr ir H.J.M. Swagten. N-laag e1.o8, 4279,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: miniscr. enjoflit.studie Inhoudsbeschrijving Inhoud: Nanostructuren staan de laatste jaren sterk in de belangstelling. Enerzijds bieden nieuwe fysische technieken zoals, ScanningProbeen atomairebundeltechnîeken, nieuwe mogelijkheden om nanostructuren te maken en te onderzoeken, anderzijds zijn de wat meer conventionele groeitechnieken zoals MBE, elektronen- en optische lithografie zodanig geperfectioneerd dat na nostructuren met hoge reproduceerbaarbeid en precisie gemaakt kunnen worden. Dit heeft geleid tot een nauwe samenwerking van een aantal groepen bunnen de faculteit Natuurkunde. In het college nanofysica zal worden ingegaan op zowel de fabricage als de fysische eigenschappen van metallische- en halfgeleidemanostructuren. Naast fabricagemethoden zullen ook fysische eigenschappen in dit college aan de orde komen. Door vedaging van de dimensionaliteit in nanostructuren blijkt dat de elektronische, optische en magnetische eigenschappen vaak sterk verschillen van driedimensionale systemen. 205
vakomschrijvingen 3T1oo Voortgezette stromingsleer Algemene gegevens Doelgroep: N- 3.2, Ns- 3.2 Studiepunten: 2 Verzorgd door: Turbulentie en Werveldynamica Voorkennis: 38470 Fysische transportverschijnselen JBSJO Fysische transportverschijnselen I Docent: prof.dr ir G.J.F. van Heijst Inlichtingen: prof.dr ir G.J.F. van Heijst, Cascade 2.17, 2722 Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk of mondeling Afhankelijk van het aantal studenten dat het college volgt. Studiemateriaal: 3482 Voortgezette stromingsleer (3Troo), syllabus, fl. 15,50 Inhoudsbeschrijving Inhoud: In het college Voortgezette Stromingsleer worden twee onderwerpen behandeld die een centrale plaats innemen in de stromingsleer, namelijk (I) werveldynamica en (IJ) het gebruik van complexe functies bij het oplossen van potentiaal-stromingsproblemen. Wervels komen in veel vormen voor, zowe1 in de vrije natuur als in diverse technische situaties. Hun afmetingen bestrijken een breed spectrum, variërend van zeer kleine (bijv. gequantiseerde wervels in supervloeibaar helium) tot zeer grote lengteschalen (bijv. orkanen, atmosferische depressies, de Grote Rode Vlek van Jupiter). Ze spelen een belangrijke rol in de aërodynamica, bij de voortstuwing van schepen, in de aëroakoestiek, in stromingsmachines, in de oceanografie, etc. Voor een goed begrip van de elementaire processen in deze disciplines is kennis van werveldynamica onontbeerlijk. Onder bepaalde omstandigheden kunnen stromingen in goede benadering worden beschreven met potentiaaltheorie. Het oplossen van potentiaalstromingen wordt aanzienlijk vereenvoudigd door toepassing van de theorie der complexe functies. Hiermee is het mogelijk op elegante \\'Ïjze (via conforme transformaties) gecompliceerde stromingscanfiguraties te reduceren tot relatief eenvoudige problemen die analytisch opgelost kunnen worden.
206
vakomschrijyjn~en
3T120
Gasdynamica
Algemene gegevens Doelgroep: N-4-'· N5-41 Studiepunten: 2 Verzorgd door: Gasdynamica Voorkennis: 3B470 Fysische transportverschijnselen 3B)IO Fysische transportverschijnselen 1 3C140 Fysische transportverschijnselen voorN, deel2 prof.dr îr M.E.H. van Dongen Docent: Inlichtingen: prof.dr ir M.E.H. van Dongen, Cascade 2.19. 3194,
[email protected] Onderv..·ijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: dictaat op college verkrijgbaar Johoudsbeschrijving De gasdynamica omvat dat deel van de stromingsleer, waar de Inhoud: samendrukbaarheid van het stromend medium, gekarakteriseerd door de geluidssnelheid, een belangrijke rol speelt. In het college komen aan de orde: eendimensionale golfvoortplanting in buizen; vervorming van golven met een hoge amplitude; het ontstaan van vrijwel discontinue drukgolven, schokgolven waarover de toestand van het medium sterk kan veranderen. Demogelijkheid om goed gedefinieerde schokgolven op te wekken zijn in een schokbuis en daarmee fysische en chemische gaseigenschappen te bestuderen. Analogie tussen golven in een gas en 'golven' in verkeersdichtheid op een autoweg. Stationaire stroming van samendrukbare gassen door een kanaal van variabele doorsnede.
207
yakomscbrijyjogen 3T16o Humane stromingsleer Algemene gegevens Doelgroep: N-n. Ns-n Studiepunten: 2 Verzorgd door: Gasdynamica VoorKennis: 38470 Fysische transportverschijnselen 38510 Fysische transportverschijnselen I 3C140 Fysische transportverschijnselen voorN, deel 2 Docenten: dr îr F.N. van de Vosse (college) prof.dr ir M.E.H. van Dongen Inlichtingen: prof.dr ir M.E.H. van Dongen, Cascade 2.19, 3194,
[email protected] dr ir F.N. van de Vosse, WH 0.123, 2838,
[email protected] Ondetwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college,
2
uur
Tentamenvorm:
schriftelijk
Studiemateriaal:
dictaat (op college beschikbaar)
Inhoudsbeschrijving Inhoud:
Het vak Humane Stromingsleer behandelt een aantal aspecten van stromingen in het menselijk lichaam. Na een fysiologische inleiding volgt een overzicht van de belangrijkste stromingsverschijnselen in het menselijk lichaam. Aan de orde komen: stationaire en instationaire stromingen in bochten en vertakkingen, de invloed van de flexibiliteit van de wand, golfvoortplanting in bloedvaten. In het laatste deel van het college komen zowel de typische viskeuze eigenschappen van bloed ter sprake als de stroming van bloed en bloedcellen in de dunste vaten.
208
yakomscbrijyjn~en
3T190 Aëroakoestiek Algemene gegevens Doelgroep: N-4.). N)-+3 Studiepunten: 2 Verzorgd door: Gasdynamica Docenten: • dr ir A. Hirschberg • dr S.W. Rienstra Inlichtingen: dr ir A. Hirschberg, Cascade
2.24,
2163,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: A.P. Dowling, J.E. Ffowcs Williams: 'Sound and sourees of sound', Ellis Horwood 1982 (hoofdstukken 1 t/m 7), aanbevolen uitgereikte aantekeningen Inhoudsbeschrijving Inhoud: Aëroakoestiek is de leer van het ontstaan van geluid uit instationaire stromingen van gassen en vloeistoffen. Het college behandelt een deel van het boek van Dowlîng en Ffowcs Wilhams (1g8z). Na een introductie van de belangrijkste akoestische begrippen en een korte behandeling van golven in leidingen en resonatoren gaat de hoofdaandacht naar Lighthill's theorie voor de geluidsopwekking door stromingen. De theorie wordt zoveel mogelijk toegelicht aan de hand van concrete toepassingen.
209
yakomscbrjjyjngen 3T22o Chaos Algemene gegevens Doelgroep: N-4-r. N5-4.1
Studiepunten: Verzorgd door: Docent Inlichtingen:
2
Turbulentie en Werveldynamica prof.dr ir W. van de Water prof.dr ir W. van de Water, Cascade 1.05, 3443
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: miniscriptie f mondeling Studiemateriaal: dictaat. Het computerpracticum is beschikbaar via internet. Inhoudsbeschrijving Inhoud: Chaos is wanordelijk gedrag van niet-lineaire systemen met weinig graden van vrijheid: heel eenvoudige systemen, maar ze zijn niet lineair. We proberen te begrijpen waarom de weg naar chaos vaak universeel is. deze universaliteit komt tot uitdrukking in een renormalisatie theorie die de invariantie van de dynamica bij veranderingvan schaal uitdrukt. We bespreken de Feigenbaum-Cvitanovic renormalisatievergelijking voor de weg naar chaos via periodeverdubbelingen. We bewandelen vervolgens de weg naar chaos langs de gulden snede bij wedijver van niet-lineaire oscillatoren. De nadruk ligt op systemen met wrijving, maar we zullen ook een eenvoudige geometrische beschrijving zien van de weg naar chaos in Hamilton-systemen. Fractals vormen een illustratie van een theorie van schalen. Het is mogelijk om een thermodynamische beschrijving te geven van deze vreemde objecten. Tot slot bespreken we praktische technieken om niet lineaire systemen te beshtren en chaos te beïnvloeden. Het college biedt fundamenteel inzicht in dit moderne onderwerp, maar de praktische toepassing in eenvoudige systemen staat centraal. Een deel van de college uren wordt besteed aan een computerpracticum waarin aan de hand van geanimeerde simulatie wordt geoefend met de collegestof
210
yakomschriiyjn~en
3T240 Numerieke stromingsleer Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent Inlichtingen:
N-4-2 .. Nj-4.2. 2
Gasdynamica prof.dr ir H.W.M. Hoeijmakers • prof.drîr H.W.M. Hoeijmakers, Cascade 2.20, 3168 • prof.dr ir M.E.H. van Dongen, Cascade o.so, 3194
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: hand-out
2
uur
Inhoudsbeschrijving Het college geeft een overzicht van wiskundige stromingsmodellen met Inhoud: de aannames en benaderingen die hieraan ten grondslag liggen, zoals die gebruikt worden in de numerieke stromingsleer. De nadruk ligt hierbij op stromingen bij hoge Reynolds-getallen. Een introductie wordt gegeven in de numerieke oplostechnieken die gebruikt worden in rekenmethoden gebaseerd op de verschillende stromingsmodellen. Aan de orde komen randelementmethoden, eindigedifferentie en eindîgevolumemethoden. Ook zal netwerkgeneratie op hoofdlijnen worden behandeld. Voorbeelden van toepassing worden gebruikt om inzicht te geven in de sterke en zwakke punten van verschillende numerieke stromingssîmulatiemethoden.
211
va komscb rijvin!::en 3T250 Geofysische stromingsleer Algemene gegevens Doelgroep: N-J.J. N-4·3· Ns-J.J, Nj-4.J Studiepunten: 2 Verzorgd door: Turbulentie en Werveldynamica Voorkennis: 3B470 Fysische transportverschijnselen 3B510 Fysische transportverschijnselen r 3Troo Voortgezette stromingsleer Docenten: prof.dr ir G.J.F. van Heîjst (college) dr H.j.H. Clercx Inlichtingen: prof.dr ir G.J.F. van Heijst, Cascade 2.q, 2722 dr H.J.H. Clercx, Cascade 2.15, 268o
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: Collegedictaat geofysische stromingsleer (in Engels). P.K. Kundu, 'Fluid Mechanics', Academie Press 1990 J, aanbevolen Pedlosky, 'Geophysical Fluid Dynamics', Springer-Verlag, New York (2nd ed.) 1987. aanbevolen Inhoudsbeschrijving De grootschalige stromingen in de atmosfeer en de oceaan worden Inhoud: in belangrijke mate bepaald door de planetaire rotatie en door de dichtheidsstratificatie van het medium. In de cursus zullen een aantal fundamentele aspecten van roterende en gestratificeerde stromingen worden behandeld, waardoor men een beter inzicht krijgt in de diverse dynamische verschijnselen in zeeën. oceanen en planetaire atmosferen. Onderwerpen die aan de orde komen zijn: geostrofische stromingen, behoud van potentiële vorticiteit, Ekman-grenslagen, opspin-verschijnselen, windgedreven oceaancirculatie, Boussinesq-vergelijking, golfverschijnselen in roterende engestratificeerde media, dichtheidsstromingen, geostrofische aanpassing, barotrope en barochene instabiliteit, aspecten van tweedimensionale turbulentie en dynamica van coherente wervels. In het kader van het bijbehorende Practicum Geofysische stromingsleer (3T253) kunnen de deelnemers in laboratorium- en PC-sessies zelf enkele situaties onderzoeken waarin de behandelde stof aan de orde komt.
212
yakomschrjjyjogen 3T253 Practicum geofysische stromingsleer Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docenten:
Turbulentie en Werveldynamica prof.dr ir G.J.F. van Heijst (practicum) dr H.J .H. Clercx
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvonn:
practicum
practicum is 5 halve dagen Inhoudsbeschrijving Inhoud: In het bij het college Geofysische stromingsleer (3T25o) behorende practicum maakt de student kennis met laboratoriummodellering alsmede met numerieke simulatie van geofYsische stromingen.
213
yakomschriivjngen 3T270 Kolen en elektriciteit Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis: Docent: Inlichtingen:
Ej-J.I, N-J-I. Nj-J.I, TM-J.I
J Turbulentie en Werveldynamica 38560 Technische warmteleer drA. Veefkind drA. Veefkind, Cascade 1.13, 4499
Onderwijs en tentamengegevens Onderv.djsvorm: 9 weken. college, 3 uur Tentamenvonn: schriftelijk StudiemateriaaL 3513 Kolen en elektriciteit I, fl. 5,50 3516 Kolen en elektriciteit 2, fl. s,oo lnhoudsbeschrijving Inhoud: In het college wordt eerst kort ingegaan op enkele materiaaleigenschappen van kool, zoals de chemische samenstelling, de molecuulstructuur en de poreusiteit. De verbranding en vergassing van een poederkooldeeltje wordt beschreven als een samenspel van verschillende deelprocessen, die zich voltrekken in het deeltje, aan het deeltjesoppervlak of in de buurt van het deeltje. De oppervlaktereacties worden beschreven met een adsorptie-desorptiemodeL De verbranding of vergassing kan ook sterk afhankelijk zijn van het zuurstoftransport, zowel naar het deeltje toe als in de poriën. Ook dit effect zal worden behandeld. Kort zal worden ingegaan op industriële processen en· installaties (zoals meerfaseverbrandingen en toepassing van wervelbeden stofu.·olkreactoren) .. Thermodynamische analyse van de productie van elektriciteit in kolencentrales zal worden behandeld na een korte herhaling van thermodynamische grondslagen. Op basis van de heboudswetten van de stromingsleer zullen gas- en stoomturbines worden behandeld. Een en ander zal worden toegepast op een beschrijving van de kolenvergassings-STEe centrale in Buggen urn. Tot slot zal nog aandacht geschonken worden aan de reiniging van rookgassen bij kolencentrales.
214
vakomschrijvjngen 3T28o Turbulente stromingsverschijnselen Algemene gegevens Doelgroep: N-p, N5·J.2. W5-PPJ-4.z. Studiepunten: 2 Verzorgd door: Turbulentie en Werveldynamica Voorkennis: 3B470 Fysische transportverschijnselen 3B510 Fysische transportverschijnselen 1 Docenten: dr H.j.H. Clercx (college) prof.dr ir G.J.F. van Heijst (college) prof.dr ir A.A. van Steenhoven (college) Inlichtingen: dr H.J.H. Clercx, Cascade 2.15. z68o,
[email protected] prof.dr ir G.J.F. van Heijst, Cascade 2.17. 2722 prof.dr ir A.A. van Steenhoven, WH 3-130, 2140, A.A.v.Steenhoven@'.vtb.tue.nl Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: Nieuwstadt F.TM., Turbulentie, Epsilon Uitgaven (1992), aanbevolen lnhoudsbeschrijving Inhoud: Veel stromingen in de natuur en in de techniek zijn turbulent. Het college biedt een inleiding in de theorie van dergelijke turbulente stromingen. Omdat turbulentie ontstaat vanuit instabiele laminaire stroming wordt allereerst aandacht geschonken aan stabiliteitsanalyse. Vervolgens komen algemene kenmerken van turbulentie aan de orde, waaronder statistische eigenschappen en spectra. De structuur van turbulente stromingen in de buurt van een vaste wand krijgt speciale aandacht, alsmede aspecten van vorticiteit en de kinetische energiehuishouding. Tot slot worden sluitingsmodellen, numerieke simulaties en turbulente diffusie behandeld.
215
yakomschrijvingen 3T290 De fysica van turbulentie Algemene gege"'ens Doelgroep: N-+I, NH.I 2 Studiepunten: Verzorgd door: Turbulentie en Werveldynamica Voorkennis: 3B470 Fysische transportverschijnselen 3B510 Frsische transportverschijnselen 1 Docent: prof.dr ir W. van de Water Inlichtingen: prof.dr îr W. van de Water, Cascade 1.05, 344 3 Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken. college, 2 uur Tentamenvorm: miniscriptie 1 mondelîng Studiemateriaal: U. Frisch, Turbulence, Cambridge, 1995. Er is een synopsis van de collegestof met oefenmateriaal beschikbaar Johoudsbeschrijving Inhoud: Turbulentie is de wanordelijke stroming van gassen en vloeistoffen en het begrijpen van turbulentie is van groot technisch belang. Het college gaat uit van een onlangs verschenen boek waarin turbulentie wordt behandeld vanuit de statistische fysica en de moderne theorie van dynamische systemen. Fundamenteel fysisch inzicht in het verschijnsel turbulentie staat centraal. We beginnen met een zorgvuldige statistische beschrijving in termen van spectra en correlatiefuncties. De fenomenologie van turbulentie geeft vervolgens aanleiding tot de bekende theorie van Kolmogorov. Het schalingsconcept speelt een belangrijke rol: turbulentie heeft geen voorkeur voor een bepaalde lengteschaaL Het is mogelijk om deze schaalinvariantie tot uitdrukking te brengen in een renormalisatietheorie. Dit leidt tot een praktisch turbulentiemodel dat toegepast wordt in de techniek. We zullen dan ook in staat zijn om andere praktische turbulentiemodellen beter op hun waarde te schatten. Tot slot worden de eigenaardigheden van turbulentie in twee dimensies behandeld. Het college heeft raakvlakken met het college 'Turbulentie stromingsverschijnselen', dat een meer inleidend karakter heeft Beide colleges kunnen echter, met het vak 'Fysische transportverschijnselen' (3B510 of 3B47o) als voorkennis onafhankelijk van elkaar gevolgd worden.
216
yakomscbrjjvjn~en
3W2oo Didactiek der natuurkunde Algemene gegevens Doelgroep: LNA-J-2, N-p, Ns-J-2 Studiepunten: 2 Algemeen Verzorgd door: Docent: dr G. Verkerk dr G. Verkerk, N-laag b2.02., 4171,
[email protected] Inlichtingen: Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken. college. 3 uur 9 weken, werkcollege. 3 uur
Tentamenvorm:
schriftelijk
Studiemateriaal:
dossier (portfolio) 3489 Didaktiek der Natuurkunde (3W2oo). fl. Io,oo
In hourlsbeschrijving Het vak geeft een overzicht van de huidige stand van zaken in de Inhoud: natuurkundedidactiek Aan de orde komen onderwerpen als: doelstellingen, leerplan en leerstof, werkvormen, leerboeken en onderwijsvernieuwing, het nahturkundepracticum, toetsing en toetsing van practicumvaardigheden. Tijdens het college worden ook proeven gedemonstreerd en video-opnamen vertoond. Naast kennisverwerving van de vakdidactiek beoogt het vak ook verwerving van didactische vaardigheden. Daarvan worden studenten geacht te participeren in het college door proeven uit te leggen en door delen van college te verzorgen over de behandeling van fysische on denverpen en begrippen zoals: het massa- en gewichtsbegrip, centripetaal of centrifugaal of beide, karakteristieke temperaturen van een stof en begripsontwikkeling in de optica.
217
va kom sch rijyj n !l"en 3W230 algemene didactiek Algemene gegevens Doelgroep: N-J.J. N5-J-J 2 Studiepunten: Inlichtingen: dr R. Taconis, N-laag bz.n, 5140 Onderwijs en tentamengegevens OndeiViijsvorm: 9 weken, college, 4 uur werkcollege Tentamenvorm: portfolio met daarin de gemaakte opdrachten Inhoudsbeschrijving Inhoud: Dit vak is onderdeel van het oriëntatieprogramma van de lerarenopleiding, maar is ook interessant voor iedereen die voorziet als ingenieur met niet-fysici te zullen samenwerken. Het vak heeft het karakter van een hoor-, werkcollege en is modulair gestructureerd waardoor flexibele instap mogelijk is. Naast onderwijs- en communicatievaardigheden komen onderwijskundige onderwerpen aan de orde die voor de bètavakken gemeenschappelijk zijn. Aan de orde komen technieken voor het oplossen van problemen c.q. vraagstukken en het verhelderen van de voor buitenstaanders vaak moeilijke technische vakbegrippen.
218
vakomschrijvingen 3W233 Schooloriëntatie Algemene gegevens LNA~p, N~p. N5-p Doelgroep: Studiepunten: 2 Verzorgd door: Algemeen dr G. Verkerk Docent: Inlichtingen: dr G. Verkerk, N-laag b2.02, 4171,
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: leerpracticum Studiemateriaal: handleiding schriftelijke informatie en opdrachten
Inhoudsbeschrijving Enerzijds worden in het kader van schooloriëntatieactiviteiten met en Inhoud: op scholen georganiseerd. Deze activiteiten zijn gericht op de schoolpraktijk, dus op de school als opleidingsinstituut, de docenten, de leerlingen. Anderzijds wordt er aandacht besteed aan de mogelijkheden voor didactisch onderzoek en ontwikkelingswerk op school en de methoden en technieken van dit onderzoek. Immers van een eerstegraads leraar of lerares wordt méér verwacht dan alleen maar onderwijs verzorgen.
219
yakomscbrijyjngen 3W430 Vakdidactiek Algemene gege\·ens Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
4 Algemeen dr G. Verkerk dr G. Verkerk, N-laag bz.o2, 4171,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: college 20 weken college en werkcoUege 3 uur
Tentamenvorm:
portfolio's
Studiemateriaal:
Verzameld schriftelijk materiaal in ordners en studiewijzers met opdrachten.
Inhoudsbeschrijving Inhoud: In vakdidactiek komen de vakspecifieke onderwijskundige onderwerpen aan de orde. Doordat dit vak parallelloopt aan het schoolpracticum
gedurende het gehele jaar, is het magdijk relaties te leggen met de schoolpraktijk. De onderwerpen zijn ingedeeld in een vijftiental modulen. Er vinden op basis van opgedane ervaringen en ontwikkelingen voortdurend aanpassingen plaats. Enkele voorbeelden van bestaande modulen zijn: gebruik van context, natuurkunde in de tweede fase, natuur- en scheikunde in de basisvorming, algemene natuurwetenschappen en onderzoeksvaardigheden.
220
yakomschrijvingen 3W440 Keuzepakket Algemene gegevens Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
4 Algemeen dr G. Verkerk dr G. Verkerk, N-laag b2.02, 4171,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: bijzondere opdracht Tentamenvorm: portfolio's Studiemateriaal: Afhankelijk van de gemaakte keuzes, onder andere in ordners Inhoudsbeschrijving Het keuzepakket wordt vastgesteld in overleg met de docent in Inhoud: opleiding. Er kan gekozen worden voor vakken die verrijkend zijn in verband met de opleiding of het toekomstig functioneren. Men kan daarbij denken aan f)•sisch of fYsisch didactisch georiënteerde vakken zoals: geschiedenis van de natuurkunde, natuurkunde en samenleving, roldoorbrekend natuurkundeonderwijs. Men kan ook kiezen voor meer sociaal wetenschappelijke vakken.
3W450 Didactisch onderzoek Algemene gegevens Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
5 Algemeen dr G. Verkerk dr G. Verkerk N-laag bz.oz, 4171,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens ûnder.vijsvorm: stage lnhoudsbeschrijving Inhoud: Didactisch onderzoek is nadrukkelijk opgenomen in de universitaire lerarenopleiding. De universitair opgeleide eerstegraads leraar dient een redelijke mate van didactische onderzoekservaring opgedaan te hebben tijdens zijn of haar opleiding. De keuze van het onderzoek wordt in belangrijke mate bepaald door de docent in opleiding zelf. Voorwaarde is dat zoveel mogelijk aangesloten wordt bij lopend onderzoek en dat deskundige begeleiding plaatsvindt.
221
yakomschrjjyjn~en
3W46o Schoolpracticum Algemene gegevens Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
21
Didactiek Natuurkunde dr G. Verkerk dr G. Verkerk N-laag b2.o2, 4171,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: stage Studiemateriaal: handleiding voor 'Het schoolpracticum', Verkerk Inhoudsbeschrijving
Inhoud:
De omvang van het schoolpracticum is wettelijk voorgeschreven: een half jaar stage op één of meer scholen, waarbij men ten minste 125 lessen zelf volledig moet verzorgen. De lerarenopleiding is opgezet volgens het 'geïntegreerde model': gedurende de opleiding vinden instituutsactiviteiten en schoolpracticum activiteiten naast elkaar en, indien mogelijk en zinvol, in relatie met elkaar plaats. De accenten die met betrekking tot het schoolpracticum gelegd worden in de opeenvolgende trimesters sluiten aan op een groei naar zelfstandigheid en verantwoordelijkheid van de docenten in opleiding. Opmerking: het schoolpracticum kan ook gedeeltelijk in een betaalde baan plaatsvinden.
222
va kom scbrjjvjng-en 3W470 Algemene didactiek en onderwijskunde Algemene gegevens Studiepunten: 3 dr R. Taconis, N-laag bz.n, 5140 Inlichtingen: Onderwijs en tentamengegevens
Onderwijsvorm: Tentamen vorm:
college werkcollege portfolio met daarin de gemaakte opdrachten.
Inhoudsbeschrijving Inhoud: Dit vak is onderdeel van het basisprogramma van de lerarenopleiding, maar is ook interessant voor iedereen die voorziet als ingenieur met niet-fYsici te zullen samenwerken. Het vak heeft het karakter van een hoor-werkcollege en is modulair gestructureerd waardoor flexibele instap mogelijk is. Naast onderwijs- en communicatievaardigheden komen onderv.rijskundige onderwerpen aan de orde die voor de bètavakken gemeenschappelijk zijn. Bijvoorbeeld: het oplossen van technische problemen, onderwijs van vak-.begrippen, het .begeleiden van leerlingen en het verwerven van studeervaardigheden voor de exacte vakken.
3W48o Didactisch onderzoek Algemene gegevens Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
6 Algemeen dr G. Verkerk dr G. Verkerk, N-laag b2.02, 4171,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: werkcollege Inhoudsbeschrijving Inhoud: Didactisch onderzoek is nadrukkelijk opgenomen in de universitaire lerarenopleiding. De universitair opgeleide eerstegraads leraar dient een redelijke mate van didactische onderzoekservaring opgedaan te hebben tijdens zijn of haar opleiding. De keuze van het onderzoek wordt in belangrijke mate bepaald door de docent in opleiding zelf. Voorwaarde is dat zoveel mogelijk aangesloten wordt bij lopend onderzoek en dat deskundige begeleiding plaatsvindt.
223
vakomscbrjjyjngen 3Y1oo Astrofysica Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
N-J.I, N)-}l
3 Evenwicht en Transport in Plasma's dr J.J.A.M. van der Mullen dr J.J.A.M. van der Mullen, N-laag a1.78, 4043,
J. J.A.M. v.d.Mullen@ phys. tue.nl Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur Tentamenvorm: mondelîng en vraagstuk Studiemateriaal: 3332 Inleiding tot de Astrofysica (JYIOo), fl. IJ,OO boek: 'The new cosmos', A. Unsold boek: 'The physical universe', F.H. Shu boek:' Modern astrophysics', B.W. Carroll en D.A. Ostlie
Inhoudsbeschrijving Inhoud: De astrofysica wordt gedoceerd als illustratie van de wijze waarop fysische processen ten grondslag liggen aan astronomische verschijnselen. Daarbij zijn in het algemeen extreme situaties in het geding die in het laboratorium niet realiseerbaar zijn (zeer ijle of zeer dichte materie, zeer hoge temperaturen. zeer grote magneetvelden, zeer grootschalige afmetingen e.d.). Behalve een aantal 'klassieke' astrofysische hoofdstukken worden ook zeer recente (en opzienbarende) onderzoeksresultaten behandeld. De behandeling van dit vak gaat zowel in de breedte als in de diepte. Het streven is om verschillende fysische disciplines ter sprake te brengen om daarmee bij te dragen aan verdieping van het algemeen fysisch inzicht. Het is leerzaam te zien hoe overal in de kosmos de verschijnselen gehoorzamen aan dezelfde universele fysische wetten.
224
yakomscb rjjvin!:"en 3Y130 Fysiologische systemen Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Onderdelen van dit vak: Voorkennis: Docent: Inlichtingen:
W5-WMT-PP1-2.2 2
Fysische Informatica en Klinische Fysica
Fysiologische systemen Basiskennis natuurkunde-scheikunde-biologie prof.dr L.H.E.H. Snoeckx prof.dr LH.E.H. Snoeck:x, N-laag az.68. 5612,
[email protected] Voorheen was dit vak voor W-studenten 4A570 Analyse van fysiologische systemen. JYI)I
Ondérwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur 9 weken, begeleide zelfstudie, 2 uur Tentamenvorm: vraagstuk 'Fysiologie van de mens', J.A. Bernards en L.N. Bouwman, verplicht Studiemateriaal: boek: 'Human Physiology', R. Schmidt enG. Thews, of'Fysiologie van de mens', J.A. Bernards en L.N. Bouman
Inhoudsbeschrijving In het college worden de systemen behandeld die gericht zijn op de Inhoud: homeostase in het menselijk lichaam, zoals: stof- en energiewisseling, spijsyertering, thermoregulatie, bloed- en lymfecirculatie, ademhaling, water- en zouthuishouding, motoriek en zenuwstelsel.
225
yakomschrjjvin~en
3Y131 Fysiologische systemen Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Onderdelen van dit vak: Voorkennis: Docent: Inlichtingen:
N-3-2, Ns- 3.2
3 Fysische Informatica en Klinische Fysica
3Yqo Fysiologische systemen Basiskennis natuurkunde-scheikunde-biologie prof.dr LH.E.H. Snoeckx prof.dr L.H.E.H. Snoeckx, N-laag a2.68, 5612,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur 9 weken, begeleide zelfstudie, 2 uur I week, practicum, 8 uur Het practicum vindt plaats in Maastricht schriftelijk, open vragen Tentamenvorm: Studiemateriaal: 'Fysiologie van de mens', J.A. Bernards en LN. Bouwman lnhoudsbeschrijving In het college worden de systemen behandeld die in het gezond Inhoud: functionerende menselijk lichaam worden gebruikt om de homeostase optimaal te houden. Hiertoe behoren stof- en energiewisseling in de cel, spijsvertering, thermoregulatie, bloedcirculatie, ademhaling, water- en zouthuishoudîng, motoriek en sensorîek, vegetatieve zenuwstelseL Bij dit college en het aantal studiepunten behoort een practicum dat wordt gegeven op de Universiteit van Maastricht (I dag).
226
yakomscbrjjyjngen 3Y2oo Natuurkunde en maatschappij Algemene gegevens N- 3.r, N- 4 .r, N5-3.r, N5-4 .1 Doelgroep: Studiepunten: 2 dr ir B. van der Sijde Docent: dr ir B. van der Sijde, N-laag a2.35, 4339,
[email protected] Inlichtingen: Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, z uur In het collegejaar 1999/2000 wordt dit vak niet gegeven wel getentamineerd. schriftelijk Tentamenvorm: of scriptie dictaatnr 3497, Natuurkunde en Maatschappij (3Yzoojzor), fl. 22.50 Studiemateriaal: Opmerkingen: het vak 3Y201 is inhoudelijk hetzelfde als 3Yzoo. De tentaminering geschiedt door middel van een scriptie en levert 3 sp op.
lnhoudsbeschrijving Inhoud:
Dit college is (hoewel ook toegankelijk voor andere studierichtingen zoals TeMa) bedoeld voor natuurkundestudenten om dieper kennis te maken met aspecten van de natuurkunde (soms natuurwetenschappen) en de samenleving. Het collegedictaat is ingedeeld in een negental hoofdstukken die samenvallen met de voormalige negen collegeweken. Er worden drie hoofdstukken gewijd aan meer algemene onderwerpen: de geschiedenis van de techniek, technologiemodellen en controverseproblematiek De zes overige hoofdstukken worden besteed aan meer concrete onderwerpen, waarbij in het algemeen de invloed van de natuurkunde (soms de natuur.vetenschappen) en het belang van de samenleving leidraad voor de keuze is geweest. De onderwerpen zijn: kernbewapening, kernenergie, radioactiviteit, milieuproblemen, energieproblematiek en lasers. Het doel van het college is om zich nader te bezinnen op de gevolgen van het bedrijven van wetenschap en technologie op de maatschappij, eventueel in een kritische context. Die kritische bezinning kan bestaan uit het nadenken over de begrenzing van de kracht van de zogenoemde reductionistische denkwijze, en begrip voor de aard van controversen. Maar ook een goed niYeau van inhoudelijke kennis over alle genoemde onderwerpen is een van de doeleinden.
227
yakomscbrijvin~en 3Y250 Natuurkunde en ethiek Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Onderdelen van dit vak: Docent: Inlichtingen:
N-J.2, Ns-J-2 2
3Y251 Natuurkunde en ethiek dr P.J. van Hall dr P.J. van Hall, N-laag azj8, 4253,
[email protected]
Onderwijs en tentamengegevens Ondenvijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: mondeling Studiemateriaal: syllabus, aangevuld met kopieën uit de literatuur Opmerkingen: 3Y256 is inhoudelijk identiek aan 3Y251. De tentaminering geschied door middel van een scriptie en levert 3 sp op. Inhoudsbeschrijving Inhoud: In de eerste plaats zal aandacht besteed worden aan de wijsgerige ethiek om een kader te maken voor een zinnige en zindelijke discussie. Daarna volgt een overzicht van enkele belangrijke opvattingen in de wetenschapsfilosofie (Kuhn, Popper). Hierbij ligt de nadruk op die aspecten die ethisch relevant zijn. Vervolgens zullen we ons spiegelen aan hedendaagse sociale filosofen, onder welke Sartre en Habermas. Hierdoor verv,rachten we op het spoor te komen van de vragen die ontstaan, wanneer natuurkunde en ethiek met elkaar geconfronteerd worden.
228
vakomschrijvingen 3Y26o Techniek, vrede en veiligheid Algemene gegevens Doelgroep: BDK-4.2., N-3-2, N-4.2., Ns-J-2, Ns-4.2., TM-4.2. Shldiepunten: 2 dr ir B. van der Sijde Docent: Inlichtingen: dr ir B. van der Sijde, N-laag a2.35· 4339·
[email protected] Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur Tentamenvorm: schriftelijk, winter B, 3 uur of scriptie Studiemateriaal: 3504 Keuzecollege: Techniek, vrede en veiligheid 1997-1998, fl. 21,50 Opmerkingen: het vak 3Y261 is inhoudelijk identiek aan 3Yz6o. De tentaminering geschiedt door middel van een scriptie en levert 3 sp op.
lnhoudsbeschrijving Inhoud: Een college Techniek, Vrede en Veiligheid op een Technische Universiteit behoort zich in bepaalde opzichten te onderscheiden van een college Polemologie op een van de algemene universiteiten, maar zal ook venvantschap vertonen. Bij de inhoud kan men drie belangrijke aspecten onderscheiden: 1. Politieke en ethische aspecten Hieronder vallen onder andere polemologische beschouwingen over het waarom van oorlog en vredesoperaties, maar tevens ook over het waarom van vrede (bijv. in West-Europa) en de ethische inbreng van godsdiensten, stromingen en individuele personen. 2. Omvang, nut en gevaren van de bestaande bewapening Hieronder valt onder andere de status van de arsenalen van verschillende massavernietigingswapens, conventionele wapens (zware wapens en handwapens, van belang in interstatelijke conflicten). 3· De specifieke rol van wetenschap en techniek, behalve bij de vervaardiging van wapens ook bij de ontmanteling, controle, monitoring en conversie. Hierbij kan men denken aan de VN-missies om de toestand in Afrika in ogenschouw te nemen, de safeguards bij de Conventie voor Chemische Wapens, de nucleaire wapens, de detectie van mijnen, inlichtingen via satellieten etc.
229
yakom schrijyjog-en 3Z140 Analyse fysische meetmethoden Algemene gegevens Doelgroep: N-p, Ns-J.2 Studiepunten: 2 Verzorgd door: Fysische Informatica en Klinische Fysica dr ir C.H. Massen Docenten: • dr L.J. van IJ zendoorn (college) dr ir C.H. Massen, N-laag eo.oz. 4282,
[email protected] Inlichtingen: Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college,
Tentamenvorm: Studiemateriaal:
2
uur
In overleg 3341 Fysische Analyse Methoden (JZIOo), syllabus, fl. 6,50
Johoudsbeschrijving Inhoud: Verschillende chemische analyse methoden worden besproken. Speciale aandacht wordt besteed aan fundamentele meetgrenzen, praktische
meetgrenzen en toepassingsgebieden.
230
yakomscbrjjyjngen 2Ao6o Fundamentele analyse
1
Algemene gegevens Doelgroep: NsfWSKS-LJ, WSS-LJ, WSsfiNS-I.J, WSjfNS-T.J Studiepunten: 3 Faculteit WSKJI: Wiskunde, Stochastische en Deterministische Syst. Verzorgd door: Docent: Prof.dr ir M.L.J. Hautus Prof.dr ir M.LJ. Hautus, HG 8.rr, 2628,
[email protected] Inlichtingen: • Wiskunde, Analyse, HG 8.38, (040)247 2753
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur Tentamenvorm: schriftelijk, lente B. 3 uur schriftelijk, zomer, 3 uur Studiemateriaal: 2489 Fundamentele analyse
I
(2Ao6o), syllabus, fl
s.so
Ioh oudsbeschrijving In dit college worden een aantal belangrijke begrippen uit de analyse op Doel: een wiskundig strenge manier geïntroduceerd. Van deze begrippen worden eigenschappen geformuleerd en bewezen. De nadruk lîgt niet zozeer op het berekenen (van integralen, limieten, afgeleiden etc.) maar op nauwkeurig toepassen van de wiskundige methoden en het geven van bewijzen. Op deze manier proberen we de student de kennis en vooral de wiskundige discipline bij te brengen die nodig zijn voor de geavanceerde beoefening van de toegepaste wiskunde. Inhoud: Invoering reële getallen, verdieping van de begrippen supremum en infimum. Rijen: Bolzano \Veierstrass. Cauchy-rijen, intervallennesten, verdichtingswaarden, limes inferior, limes superior. Eenvoudige topologie in R"n, i.h.b. voor n=r, 2, 3: open en gesloten verzamelingen, compactheid. Continue functies. Weekinhoud: Week r-2: Hoofdstuk r: De reële getallen, rijen Week J-4: Hoofdstuk 2: Rijen en volledigheid Week s-6: Hoofdstuk 3= Topologie Week7-8: Hoofdstuk 4: Functies Week 9-ro: uitloop, herhaling
231
ya komsch rjjyjng-en 2F715 Algebra
t
Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis: Docent: Inlichtingen: Studeerwijzer:
NjfWSj-1.2, WS5-1.2, WSjflNj-I-2, WSj/Nj-1.2
3 Faculteit WSK/1: Wiskunde, Discrete Algebra en Meetkunde 2F020 Verzamelingenleer 2Y5ro lineaire algebra en lineaire analyse 1 dr F.G.M.T. Cuypers dr F.G.M.T. Cuypers, HG 9-91,2965,
[email protected] • Wiskunde, Discrete Wiskunde, HG 9·93· (040)24ï 5141 http:/ ;wv.w.win.tue.nl;-ida
Ondel"VIIijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, colstructie. 3 uur Tentamenvorm: schriftelijk, winter B, 3 uur schriftelijk, lente B, 3 uur Studiemateriaal: 2534 Algebra I (2f710). syllabus, fl. n,so
lnhoudsbeschrijving Doel: De student heeft rekenvaardigheid in de ring van de gehele getallen Z, van de gehele getallen Z/nZ modulo n, van de veeltermen met coëfficiënten in een gegeven ring. en van de veeltermen modul a een gegeven veelterm. kan permutaties vermenigvuldigen en inverteren, en de uitkomst interpreteren. kan methoden uit de theorie van de gehele getallen en veeltermringen combineren bij het oplossen van diverse problemen in de praktijk van de digitale communicatie. is in staat de symmetrieën van een gegeven meetkundige configUratie (zoals een graaf of object in de Euclidische ruimte) te bepalen in termen van permutaties. weet sorteeralgoritmen permutatietheoretische te interpreteren. kan heeltallige, polynomiale, en permutatieproblemen analyseren op hun algoritmische aspecten. gereedschap uit de computeralgebra gebruiken voor het oplossen van rekenintensieve algebraïsche problemen op gebieden van getallen (al of niet modulo n), veeltermen en permutaties.
232
va kom scb rjjvin!:"en Inhoud:
Het rekenen met gehele getallen en veeltermen; daar komen bij te pas de ggd, het kgv, het Euclidisch algoritme, irreducibiliteit (dwz. het
priem zijn), de zeefvan Eratosthenes. factorisatie, de Chinese reststelling, modulo rekenen, het oplossen van een lineaire vergelijking,
en een praktische benadering van de begrippen ring. nuldeler, inverteerbaar en lichaam. Verder komen aan de orde symmetrie
permutaties, en enkele praktische toepassingen van al deze begrippen in de informatica en de digitale communicatie.
2F771
Computeralgebra
Algemene gegevens Doelgroep: NsJWSKs-r.r., WSs-r.r., WS;JIN;-r.r., WSs/Nj-r.I. Studiepunten: 2 Verzorgd door: Faculteit WSK/1: Wiskunde, Discrete Algebra en Meetkunde Docent: Prof.dr A.E. Brouwer Inlichtingen: Prof.dr A.E. Brouwer, HG 9.90. 2642,
[email protected] • Wiskunde, Discrete Wiskunde, HG 9·93· (o4o)247 5141 http: I lwv.'\V. win. tue .nll ma th/ dwI personal pages fa eb I ca I Studeerwijzer: Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, colstructie, 3 uur Tentamenvorm: opdracht Inhoudsbeschrijving Doel: Een computeralgebra pakket is een computerprogramma waarmee de gebruiker zowel numerieke als symbolische berekeningen kan uitvoeren. Daarnaast zijn er tal van grafische faciliteiten beschikbaar. Doel van het vak is een eerste kennismaking met zo'n pakket. Inhoud: In de vorm van een werkcollege zullen aan de hand van opgaven een aantal onderwerpen de revue passeren. Er zal zowel op technische vaardigheden worden ingegaan als ook enigszins op de wiskundige achtergrond. Gebruikt wordt het pakket MATHEMATICA, versie 3.0.
233
vakomschrijvingen 2H003 Wiskunde practicum Algemene gegevens Doelgroep: N5/WS5-1.J, WSp.r., WS5-r.2, WS5-1.), WS5f1N5-r.r., WS5/IN5-1.2, WS5/IN5-t.), WS5/N5-r.r., WS5/N5-r.2, WS5/N5-r.3 Studiepunten: 0 Verzorgd door: Faculteit WSK/1: Wiskunde, Toegepaste Analyse Docent: drs C.R. van Walt van Praag drs C.R. van Walt van Praag. HG 8.88. 2184,
[email protected] Inlichtingen: • Wiskunde, Analyse, HG 8.56. (040)247 4760 Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: practicum Inhoudsbeschrijving Doel: Oefeningen behorende bij de colleges analyse I, 2 en 3, lineaire algebra en lineaire analyse 1 en 2, verzamelingenleer, fundamentele analyse I. Voor elk van de genoemde onderdelen kunnen de studenten door het Inhoud: inleveren van een aantal opgaven of het maken van een toets o, 0.5 of I bonuspunt verdienen. Dit punt telt mee bij het bijbehorende examenonderdeel. Wanneer een bepaald examenonderdeel overgedaan Wordt vervallen de behaalde bonuspunten. Precieze gang van zaken wordt bij het begin van het practicum bekend gemaakt.
234
vakomscbrijyjngen 2N210
Inleiding in de numerieke methoden
Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
E-J-1, IT-J.I, Ns-J-I, TM-4-1 4 Faculteit WSKJI: Wiskunde, Scientîfic Computing Prof.dr R.M.M. Mattheîj Prof.dr R.M.M. Mattheij, HG 8.36, zo8o,
[email protected] Wiskunde, Analyse, HG 8.)8, (040)247 2753
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur 9 weken, instructie, 3 uur Tentamenvorm: schriftelijk. herfst B, 3 uur schriftelijk. winter A, 3 uur Studiemateriaal: 2473 Inleiding numerieke methoden (zNz10), syllabus, fl. 8,50 Inhoudsbeschrijving Inhoud: Inleiding. efficiency. stabiliteit: (afrond)fouten, conditiegetaL Interpolatie en differentiatie: Lagrange-interpolatie, Richardsonextrapolatie. Numerieke integratie: Newton-Lotes Gauss-kwadratuur, adaptieve methoden. Wortels van vergelijkingen: iteratieve processen, methode van Newton, intervalmethoden. Numerieke methoden voor beginwaarde problemen: Runge-Kutta-methoden, lineaire meerstaps methoden, stijve differentiaalvergelijkingen. Systemen van vergelijkingen: lineaire stelsels, conditie, stabiliteit van Gausseliminatie, Ne\'lion-proces. Eindige differentiemethoden voor tweepunts-randwaardeproblemen.
235
yakomscbrijyjn~en 2S270 Kansrekening en statistiek Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis: Docent: Inlichtingen:
Nj/WSKp.J, WSj-LJ, WSs/INp.J, WSs/Nj-LJ
3 Faculteit WSKJI: Wiskunde, Statistiek 2Y140 Analyse 1, verplicht 2Yr8o Analyse 2, verplicht dr J.H.J. Einmahl
dr J.H.J. Einmahl, HG 9.24, 2499,
[email protected] • Wiskunde, Besliskunde en stochastiek, HG g.ro, (040)247 3130
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, co1lege, 3 uur 9 weken, instructie, 3 uur Tentamenvorm: schriftelijk, open vragen, lente B, 3 uur schriftelijk, open vragen, zomer, 3 uur onbeschreven Statistisch compendium en zakrekenmachine zijn toegestaan bij tentamen. Studiemateriaal: 2 218 Statistisch compendium, f1. s.so J.A. Rice, 'Mathematica! Statistics and Data Analysîs', 2nd ed. (1995), Duxbury Press. (GEWIS-prijs f76.5o), verkrijgbaar bij: GEWIS, HG 8.79 Inhoudsbeschrijving Doel:
Inhoud:
rekenen met kansen werken met stochastische variabelen, i.h.b. met hun verdelingsfuncties en dichtheden werken met een aantal specifieke kansverdelingen werken met stochastische vectoren, i.h.b. voorwaardelijke en marginale verdelingen uitrekenen en onafhankelijkheid nagaan verwachtingen bepalen eenvoudige limietstellingen toepassen meest aannemelijke schatters en momentenmethode-schatters uitrekenen en hun eigenschappen bepalen De begrippen kans, voorwaardelijke kans en onafhankelijkheid. Stochastische variabelen en verdelingsfuncties. Veel gebruikte kansverdelingen. Simultane en voorwaardelijke kansverdelingen. Functies van stochastische grootheden. Verwachting. variantie en covariantie. Limietstellingen. Het begrip steekproef. Inleiding in de statistische schattingstheorie. Eigenschappen van schatters. Technieken ter verkrijging van schatters. Betrouwbaarheidsintervallen.
vakomscbrjjyin!:"en 2Y140 Analyse 1 Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
Nj-!.1., Nj/WSj-1.1., WSj-!.1., WSj/INj-!.1., WSjJNj-LI.
3 Faculteit WSKjl: Wiskunde Prof.dr ir J. de Graaf Prof.dr ir J. de Graaf HG 8.94, 4381,
[email protected] • Wiskunde, Analyse, HG 8.56, (o4o)247 476o
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college. 3 uur 9 weken, instructie, 3 uur WSs, WSsfiNs en WSs/Ns krijgen de instructie tijdens het wiskundepracticum. Tentamenvonn: schriftelijk, herfst B, 3 uur schriftelijk, winter 8, 3 uur Studiemateriaal: 2560 Analyse I, fl. 12,oo I nhoudsbeschrijving Doel: De student kan: werken met de gangbare wiskundige notatie voor intervallen, sommen en producten de methode volledige inductie toepassen om eenvoudige "is kundige expressies te verifiëren. lîmieten berekenen van elementaire functie-expressies. De beschikbare technieken hierbij zijn; standaardlimieten, l'Hópital en Taylor. afgeleiden van (samenstellingen van elementaire functies berekenen. het Taylor-polynoom van een (samenstelling van elementaire functies) opschrijven en een uitdrukking en schatting van de restterm geven. eenvoudige integralen berekenen via de technieken substitutie en partiële integratie. Ook oneigenlijke integralen. reeksen op convergentie/divergentie onderzoeken met de technieken: Majorantenj Minoranten criterium, limietkenmerk, integraalkenmerk, kenmerken van Cauchy en d'Alembert. rekenen en werken met de machtreeksvoorstellingen van de meest gangbare elementaire functies. Wiskundige notaties voor intervallen, sommen en producten. Volledige Inhoud: inductie. Binomium van Newton. Limieten. Differentiaalrekening. Integraalrekening. Middelwaardestelling. Regel van De l'Hópital. Taylorpolynomen. Reeksen met convergentiecriteria. Machtreeksen. Eenvoudige manipulaties met machtreeksen. 237
yakomscbrjjyjngen 2Y18o Analyse 2 Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis: Docent: Inlichtingen:
Nj-1.2, Nj/WSp.2, WSj-!.2, WSjf!Nj-1.2- WSsfNj-!.2
J Faculteit WS K/I: Wiskunde 2Y140 Analyse r, verplicht Prof.dr ir J. de Graaf Prof.dr ir J. de Graaf, HG 8.94, 4381,
[email protected] • Wiskunde, Anályse, HG 8.56, (o40)247 4760
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur
Tentamenvorm: Studiemateriaal:
9 weken, instructie, 3 uur WSs. WSs/INs en WSs/Ns krijgen de instructie tijdens het wiskundepractîcum. schriftelijk, winter B, 3 uur schriftelijk, lente B, 3 uur 2521 Analyse 2 (zY18o), syllabus, fl. 6,50
Inhoudsbeschrijving Doel:
De student kan: recurrente betrekkingen voor integralen opstellen op systematische wijze de volgende 3 typen integralen berekenen: integralen van rationale functies, goniometrische integralen, integralen met wortelvorm. zich functies van 2 en 3 variabelen aanschouwelijk voor weten te stellen met behulp van niveaulijnen en grafieken, respectievelijk met behulp van niveauoppervlakken. gebieden in de 2- en 3-dimensionale ruimte beschrijven met behulp van grafieken van functies en ongelijkheden. krommen en oppervlakken beschrijven met parametervoorstellingen. partiële afgeleiden van functies van meerdere variabelen berekenen en daarbij de kettingregel weten te gebruiken. een functie van meerdere variabelen, in een omgeving van een punt, lineariseren. D.w.z. raakvlakken aan de grafiek kan berekenen. D.w.z. de 'totale' afgeleide kan berekenen. de 'gradiënt van een functie' interpreteren. een integraal over een 2-dimensionaal gebied opstellen, deze integraal schrijven als een herhaalde integraal en deze, in eenvoudige gevallen berekenen. Dit alles ook in poolcoördinaten.
238
yakomschrjjyjngen
Inhoud:
een integraal over een ydîmensionaal gebied opstellen, deze schrijven als een, 3-voudig, herhaalde integraal en deze, in eenvoudige gevallen berekenen. Dit alles ook in cylindercoördinaten en bolcoördinaten. inhouden van omwentelingslichamen berekenen met Guldin en met de Schijvenmethode. omgaan met meervoudige oneigenlijke integralen. integralen over krommen en oppervlakken berekenen. Voortzetting integraalrekening van functies van I variabele. Functies van meerdere variabelen, grafieken, niveautîjnen. Differentiaalrekening voor functies van meerdere variabelen. Meervoudige integralen. Parametervoorstellingen van krommen en oppervlakken. Lijnintegralen. Oppervlakteintegralen.
239
yakomschrjjyjn~en 2Y220 Analyse 3 Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis: Docent: Inlichtingen:
Nj-I.J, NjfWSKj-LJ, WSj-LJ, WSj/INj-I.J. WSjfNj-I.J
3 Faculteit WSK/1: Wiskunde 2Y140 Analyse I, verplicht 2Y18o Analyse 2, verplicht dr ir H.J .C. Huijberts dr îr H.J.C. Huijberts, HG 8.09, 4230,
[email protected] • Wiskunde, Analyse, HG 8.38, (040)247 2753
Oudenvijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur 9 weken, instructie, 3 uur WSs, WSs/INs en WSs/Ns krijgen de instructie tijdens het wiskundepracticum. Tentamenvonn: schriftelijk. lente B, 3 uur schriftelijk, zomer, 3 uur Studiemateriaal: 2535 Analyse 3 (2Y230), syllabus, fl. 14,00 Inhoudsbeschrijving Doel: De student kan: de multiplicatoren methode van Lagrange toepassen bij het berekenen van de eerste orde punten behorende bij een gegeven object functie van meerdere variabelen op een gegeven verzameling de in doelstelling 1 gevonden eerste orde punten classificeren onder andere met behulp van het gedrag van de gradiënt van de object functie en de stelling van Weierstrass de stelling van Gauss toepassen bij het berekenen van de integraal van een gegeven vector veld over een gegeven integratieoppervlak de stelling van Stokes toepassen bij het berekenen van de integraal van een gegeven vector veld langs een integratiekromme conservatie vectorvelden en bronvrije vectorvelden detecteren en eventuele scalaire potentialen en vectorpotentialen bepalen uitgaande van een simpel fysisch probleem een wiskundig model opstellen en berekeningen uitvoeren en vervolgens resultaten coördinaatvrij interpreteren vectoroperaties uitvoeren in niet-cartesische plaatsafhankelijke coördinatenstelsels
240
yakomscbrjjyjn~en
Inhoud:
Extrema van functies van meer variabelen; multiplicatorenmethode van Lagrange; operaties op vecton•elden en scalarvelden; lijn-, oppervlakteen volume-integralen in R3; stellingen van Gauss, Green en Stokes; scalaire potentialen en vectorpotentialen; Maxwell-vergelijkingen; orthogonale kromlijnige coördinaten.
2Y230 Analyse 3 Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis:
Docent: Inlichtingen:
Es-2.1, Ns-2.1 3 Faculteit WSKJI: Wiskunde 2Y140 Analyse 1, verplicht zYr8o Analyse 2, verplicht 2Y510 Lineaire algebra en lineaire analyse I, verplicht zYsso Lineaire algebra en lineaire analyse 2, verplicht dr J.C. van der Meer dr J.C. van der Meer, HG 8.92, 4451,
[email protected] • Wiskunde, Analyse, HG 8.56, (040)247 4760
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur 9 weken, instructie, 3 uur Tentamenvorm: schriftelijk, herfst B, 3 uur schriftelijk, lente B, 3 uur schriftelijk, zomer. 3 uur Studiemateriaal: 2 535 Analyse 3 (2Y23o), syllabus, fl. 14,00 Inhoudsbeschrijving Doel: De student kan: de multiplicatorenmethode van Lagrange toepassen bij het berekenen van eerste-orde punten, behorende bij een gegeven objectfunctie van meerdere variabelen op een gegeven verzameling. de in doelstelling 1 gevonden eerste-orde punten classificeren. onder andere met behulp van het gedrag van de gradiënt van de objectfunctie en de stelling van Weierstrass. bij het onderzoek naar de aard van de eerste-orde punten bepaalde standaardsituaties herkennen en daaruit conclusies trekken. de stelling van Gauss toepassen bij het berekenen van de integraal van een gegeven vectorveld over een gegeven integratieoppervlak.
241
yakomschrijyjngen
Inhoud:
de stelling van Stokes toepassen bij het berekenen van de integraal van een gegeven vectorveld langs een gegeven integratiekromme. uitgaande van een simpel fysisch probleem een wiskundig model opstellen om berekeningen uit te voeren en vervolgens de resultaten coördinaatvrij interpreteren. vectoroperaties uitvoeren in niet-cartesische plaatsafhankelijke coördinatenstelsels. Extrema van functies van meer variabelen. Multiplicatorenmethode van Lagrange. Operaties op vectorvelden. Lijn-, oppervlakte- en volumeintegralen in RJ. Stellingen van Gauss, Green en Stokes. Scalaire potentialen. Vectorpotentialen. Orthogonale kromlijnige coördinaten.
2Y26o Analyse 4 Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis:
Docent Inlichtingen: Studeerwijzer:
Ns-2.I, TM-2.1, WS5-2.1
3 Faculteit WSKJI: Wiskunde 2YI40 Analyse I, verplicht 2Yr8o Analyse 2, aanbevolen 2Y5Io Lineaire algebra en lineaire analyse I, aanbevolen 2Y550 Lineaire algebra en lineaire analyse 2, aanbevolen dr A.F.M. ter Eist dr A.F.M. ter Eist, HG 8.93, 2859,
[email protected] • Wiskunde, Analyse, HG 8.56, (040)247 4760 http:f jwwv.·. win. tue.nljmathjondenvijs/2 Y260
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur 9 weken, instructie, 3 uur Tentamenvorm: schriftelijk, herfst B, 3 uur schriftelijk, winter B, 3 uur Studiemateriaal: 2 420 Analyse 4 voorEen N (2Y26o), syllabus en vraagstukken, fl. 9,00 E. Kreyszig: 'Ad vaneed engineering rnathema tics', 7th Edition, Wiley, New York, I99J., aanbevolen J.H.J. Almering: 'Analyse', Delftse Unitgevers Maatschappij, se druk, I988., aanbevolen
yakomschrijyjngen Inhoudsbeschrijving Na het bestuderen van dit collegevak wordt van de student verwacht Doel: dat hij van rijen en reeksen van functies kan vaststellen of ze al dan niet
uniform convergeren, uniforme convergentie kan toepassen bij continuiteit, differentiëren en integreren van limieten en sommen van rijen,
van oneigenlijke integralen de convergentie kan vaststellen, integralen kan uitdrukken in termen van bèta- en gamma-functies,
van periodieke functies de reële en complexe Fourier-reeksen, resp. de Fourier-cosinus- en Fourier-sinusreeksen kan bepalen en de
convergentie van deze reeksen kan vaststellen,
Inhoud:
de limiet van zekere expliciet gegeven reeksen kan bepalen met behulp van de theorie van Fourier-reeksen en de stelling van Parseval, een niet-periodieke functie kan voorstellen door een Fourierintegraal en de inversiestelling van Fourier kent, differentiaalvergelijkingen van Euler-Cauchy kan oplossen, de lineaire afhankelijkheid of onafhankelijkheid van oplossingen van een differentiaalvergelijking van de tweede orde kan vaststellen met de Wronskiaan, inhomogene lineaire gewone differentiaalvergelijkingen van de tweede orde kan oplossen met behulp van de methode van reductie van de orde en de methode van variatie van constanten, met behulp van machtreekssubstitutie differentiaalvergelijkingen van de tv:eede orde met analytische coëfficiënten kan oplossen, de differentiaalvergelijking van Legendre kan oplossen en enige eenvoudige eigenschappen van de Legendre-polynomen kent, een lineaire differentiaalvergelijking van de tweede orde in de buurt van een regulier singulier punt met de methode van Frobenius kan oplossen, de differentiaalvergelijking van Bessel kan oplossen en enige eenvoudige eigenschappen van de Bessel-functies kent. Voortzetting reeksen. Uniforme convergentie van reeksen. Gamma- en bèta-functie. Fourier-reeksen en -integralen. Machtreekssubstitutie bij het oplossen van differentiaalvergelijkingen. Frobenius-methode.
243
vakomschrjjyjn~en
2Y300 Analyse 5 Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen:
Studeerwijzer:
Np.2. WS5-TE-J.2
J Faculteit WSKJI: Wiskunde Prof.dr îr M.LJ. Hautus Prof.dr ir M.LJ. Hautus, HG 8.n, 2628,
[email protected] • Wiskunde, Analyse, HG 8.38. (040)247 2753 http: J/www. win. tue .nlj mathf onderwijs/ 2 Y300 findex.html
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur 9 weken, instructie, 3 uur Tentamenvorm: schriftelijk. winter B, 3 uur schriftelijklente B, 3 uur Studiemateriaal: 2 s6z Analyse S(2YJOO), fl. 7-50
lnhoudsbesçhrijving De bedoeling van dit college is de studenten te laten kennismaken met Doel: de basistheorie en de standaard oplossingsmetboden voor partiële differentiaalvergelijkingen uit de mathematische fysica, te weten de golfvergelijking, de potentiaalvergelijking en de diffusievergelijking. Daartoe wordt gebruik gemaakt van de vectoranalyse zoals behandeld in Analyse 3 (bijv. formule van Gauss) en van de in dit college behandelde Sturm-liouville-probleem. Behandeld worden: Inhoud: Introductie van partiële differentiaalvergelijkingen van de tweede orde, goedgeformuleerde problemen, uniciteitsstellingen. Oplosmethoden: methode van separatie voor homogene en inhomogene vergelijkingen, methode van d'Aiembert voor de golfVergelijking, methode van de Fourier-transformatie. Weekinhoud: Week 1.2>3: Hoofdstukoen r Week 4.5,6: Hoofdstuk 2 Week 7,8,9' Hoofdstuk 3
244
vakomschrijvingen 2Y480 Functietheorie Algemene gegevens Doelgroep: E·J.I, Nj·J.I, WSj·DC·J.I, WSj·TE·J.I Studiepunten: 2 Verzorgd door: Faculteit WSKfi: Wiskunde Prof.dr ir M.LJ. Hautus Docent Prof.dr ir M.L.J. Hautus, HG 8.n, 2628,
[email protected] Inlichtingen: • Wiskunde, Analyse, HC 8.)8, (040)247 2753 Studeerwijzer: http:/ Jwww.win.tue.nlfmathjanfcontroljwscomalojfunctietheoriej index.html Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 2 uur 9 weken, instructie. 3 uur
Tentamenvorm:
schriftelijk, herfst B, 3 uur
Studiemateriaal:
schriftelijk, winter B, 3 uur 2 383 Functietheorie {2Y48o), syllabus en vraagstukken, fl. 9,50
Inhoudsheschrijving Inhoud: Analytische functies, machtreeksen, hoofdstelling van de complexe integratie, singulariteiten, residu en, reeksen van analytische functies, Taylor-reeks, Laurent-reeks, toepassing van residuen op de berekening van integralen.
245
yakomschrjjyjn~en
2Y510
Lineaire algebra en lineaire analyse
Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis:
Docent: Inlichtingen:
1
Ns-r.J., NsfWSKs-r.r., ws 5-r.r., WS5/IN5-r.r., WSs/Ns-r.r. 3 Faculteit WSKfl: Wiskunde Vertrouwdheid met het rekenen in de reële getallen, notaties voor verzamelingen en afbeeldingen, de exponentiële functie, goniometrische functies als sinus en cosinus, eenvoudige goniometrische, formules, kwadraat afsplitsen, elementaire regels voor differentiëren en integreren. dr H.j.M. Sterk dr H.J.M. Sterk. HG 9.52, 2727.
[email protected] • Wiskunde, Discrete Wiskunde, HG 9·93· {040)247 5141
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur 9 weken, instructie, 3 uur WSs, WSsfiNs en WSs/Ns krijgen de instructie tijdens het wiskundepracticum. schriftelijk, herfst B, 3 uur Tentamenvorm: schriftelijk, winter 8, 3 uur en een bonusopdracht. Studiemateriaal: 2299 Lineaire algebra en lineaire analyse 1 en 2 (2Y510/zYsso), syllabus, fl. 23,00 Studiehandleiding LALA Inhoudsbeschrijving Doel:
de elementaire bewerkingen met complexe getallen uitvoeren, de ligging van complexe getallen in het complexe vlak grafisch weergeven; de verschillende voorstellingswijzen voor complexe getallen (poolcoördinaten versus beschrijving met reële en imaginaire deel) in elkaar overvoeren; rekenen met de complexe e-macht. de complexe sinus en cosinus, de complexe e-macht gebruiken bij de beschrijving van trillingen; kwadratische vergelijkingen oplossen, verlagen van de graad toepassen bij het oplossen van veeltermvergelijkingen; complexwaardige functies differentiëren en integreren; Je orde differentiaalvergelijkingen oplossen; lineaire 2e orde differentiaalvergelijkingen met constante coëfficiënten oplossen;
yakomscbrjjyjn~en
Inhoud:
matrices reduceren tot normaalvorm ('vegen') en met behulp daarvan stelsels lineaire vergelijkingen oplossen, matrices inverteren; een basis en de dimensie van een lineaire deelruimte bepalen; determinanten berekenen en met behulp van determinanten bepalen of (vierkante) stelsels vergelijkingen één of meer oplossingen hebben; inproducten gebruiken om orthonomale bases van een inproductruimte te bepalen met behulp van het procédé van Gram-Schmidt; loodrechte projecties op lineaire deelruimten bepalen; Complexe getallen (rekenen met complexe getallen, gebruik poolcoördinaten, complexe e-macht, complexe sinus en cosinus, veeltermen, kwadraat afsplitsen, afgeleide en primitieve van complexwaardige functies, harmonische trîllingen): 6 uur. re orde differentiaalvergelijkingen, ze orde differentiaalvergelijkingen met constante coëfficiënten: 4 uur. Matrices (rekenen met matrices, reduceren tot normaalvorm, stelsels lineaire vergelijkingen oplossen): 4 uur. Vectorruimten {lineaire deelruimte, stelsel vectoren, onafhankelijk stelsel, basis. dimensie, coördinaten, parametervoorstelling): 6 uur. Rijenruimte en kolommenruimte van een matrix, rang, determinant 4 uur. Inproducten (lengte, afstand, orthonormale basis. Gram-Schmidt procédé): 4 uur.
247
r
•
2Y550 Lineaire algebra en lineaire analyse 2 Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis: Docent: Inlichtingen:
N)-2.I, TM-2.:1, WSS-!.2, WSsfiN)-1.2
3 Faculteit WSKfl: Wiskunde 2Y5:ro Lineaire algebra en lineaire analyse I, verplicht Elementaire regels voor differentiëren, primitiveren en breuksplitsen. dr H.j .M. Sterk dr H.J.M. Sterk, HG 9.52, 2727.
[email protected] • Wiskunde, Discrete Wiskunde, HG 9·93· (040)247 5141
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur 9 weken, instructie, 3 uur WSs, WS5/IN5 en WSs/Ns krijgen de instructie tijdens het wiskundepracticum. Tentamenvorm: schriftelijk, winter B, 3 uur schriftelijk, lente B, 3 uur en een bonusopdracht. Studiemateriaal: 2 299 Lineaire algebra en lineaire analyse I en 2 (2Y)J0/2Y550), syllabus, fl. 2J,OO Studiehandleiding LALA lnhoudsbeschrijving Doel:
lineaire afbeeldingen onderzoeken op beeldruimte, nulruimte en hun dimensies. lineaire afbeeldingen met behulp van matrices beschrijven. eigenwaarden en eigenvectoren van een lineaire afbeelding van een vectorruimte naar zichzelf berekenen, aan de hand hiervan vaststellen of de afbeelding diagonaliseerbaar is en zo ja de afbeelding door middel van een diagonaalmatrix beschrijven en het resultaat interpreteren. invariante deelvarianten van een lineaire afbeelding van een vectorruimte naar zichzelfbepalen en hiermee een matrixvoorstelling van de afbeelding bepalen met één of meer ~lokken langs de diagonaal. van een orthogonale afbeelding in R2 of .R3 de meetkundige betekenis bepalen. kwadratische vormen in hvee variabelen op standaardgedaante brengen met behulp van symmetrische matrices en het resultaat benoemen.
va komscb rijvin!:"en stelsels lineaire differentiaalvergelijkingen van de Je orde met constante coëfficiënten m.b.v. basistransformatietechnieken ontkoppelen en vervolgens oplossen. differentiaalvergelijkingen en stelsels differentiaalvergelijkingen oplossen met behulp van Laplace-transformatie. Lineaire afbeeldingen (nulruimte, beeldruimte, dimensiestelling, voorstelling met matrices, coördinatentransformatie, eigenwaarde,
Inhoud:
eigenvector, karakteristieke vergelijkingen, diagonaalgedaante, invariante deelruimte): 12 uur college. Orthogonale en symmetrische afbeeldingen, kwadratische vannen:
uur college. Stelsels eerste-orde lineaire differentiaalvergelijkingen met constante coëfficiënten, Laplace-transformatie: 5 uur college. 10
2Y590 Lineaire algebra en lineaire analyse 3 Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis:
Docent: Inlichtingen:
Np. 3, wss-DC.J.J, wss-TE·J.J 3 Faculteit WSKJI: Wiskunde 2Y140 Analyse I, verplicht 2Y18o Analyse 2, verplicht 2Y26o Analyse 4· verplicht 2Y3oo Analyse 5, aanbevolen 2Y510 Lineaire algebra en lineaire analyse I, verplicht 2Y550 Lineaire algebra en lineaire analyse 2, verplicht Profdr îr J_de Graaf Prof.dr ir J. de Graaf, HG 8.94, 4381,
[email protected] • Wiskunde, Analyse, HG 8.56, (040)247 4760
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 9 weken, college, 3 uur 9 weken, instructie, 3 uur Tentamenvorm: schriftelijk, lente B, 3 uur schriftelijk, zomer, 3 uur Studiemateriaal: 2469 Lineaire Algebra en Lineaire Analyse 3, Vraagstukken, fl7,50
249
vakomscb riiyjn !!en Inhoudsbeschrijving Doel: Na bestudering van dit collegevak wordt van de student verwacht dat hij in diverse eindigdimensionale vectorruimten van polynomen {in I, 2, of 3 variabelen) de nulruimte en beeldruimte kan bepalen van partiële differentiaaloperatoren als DELTA, Lz en (x,NABLA). Deze vectorruimten betreffen vooral polynomen van graad hoogstens n en homogene polynomen van graad n, n vast gekozen. bases kan geven in bovengenoemde vectorruimten of deelruimten daarvan, i.h.b. in de ruimte van homogene harmonische polynomen (sferische harmonischen). de begrippen 'Banach-ruimte' en 'Hilbert-ruimte' kent en weet wat een begrensde lineaire afbeelding is. de notaties en elementaire eigenschappen kent van de 12-rijtjesruimten en de L2-functie-ruin'lten. kan werken met elementaire Hilbert-ruimte begrippen d.w.z. met inproducten. normen. sterke en zwakke convergentie, complete orthonormale stelsels vectoren {"bases'), lineaire functionalen. kan werken met speciale operatoren in Hilbert-ruimten, d.w.z. met (zelf-)geadjungeerde, normale en isometrische operatoren en ook met projectieoperatoren, compacte operatoren en Fourieroperatoren. de spectrale ontbindingsstelling kent van compacte Hermitische operatoren en deze in eenvoudige gevallen kan toepassen. De actie van de Laplace-operator, de Impulsmoment operatoren en de Inhoud: normaal afgeleide op ruimten van polynomen. Harmonische polynomen en sferische harmonischen op de bol. Banach-ruimten. Hilbert-ruimten van functies. Ortbonannale bases. Unitaire. Hermitische en compacte operatoren in Hilbert-ruimten. De spectrale voorstelling van compacte Hermitische operatoren.
vakomschrijvingen 2Z240 Pascal1 en PC gebruik Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Docent: Inlichtingen: Studeerwij zer:
BS+'- Ns/WSKS-LL, WSS-LL, WSs/NS-LI. 2
Faculteit WSK/1: Informatica, Parallelle Systemen dr ir T. VerhoefT • dr ir T. Verhoeff, HG 6.43. 4125,
[email protected] Informatica, Parallelle systemen, HG 6.73_. (040) 247 http: j jv.ww. win. tue.nljcsjpajeducJzZz4o /
)OIO
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: 5 weken, college, 2 uur 9 weken, practicum, 3 uur Notebook wordt gebruikt Tentamenvorm: opdracht Studiemateriaal: Walter Savitch, 'Pascal: An Introduetion to the Art and Science of Programming', BenjaminfCummings, 1995·· verplicht Inhoudsbeschrijving De student leert zelfstandig eenvoudige Pascal programma's voor een Doel: PC te lezen, verwerken, analyseren, documenteren, modificeren en schrijven. Inhoud: Van de programmeertaal Pascal komen aan bod de elementaire datatypes integer, real, boolean, char, ' ..', array, text, expressies+,-,>,=, mod, etc. en opdrachten read, write, ';',':=',begin-end, if-then-else, for-':='-to-do, while-do, repeat-until, procedure, function. Weekinhoud: 1. Programma als automaat; invoer, uitvoer, toestand, toestandsverandering. Programmastructuur, variabelen, declaratie, typering, expressies, opdrachten, annotatie. Ontwikkeltraject van een programma. Voorbeeld. Pascal types: integer, array; expressies:'+', '>','=';opdrachten: read, write, ';', ':=', if-then-else, for-:=-to-do, begin-end. z. Syntax versus semantiek; programmeerconventies, leesbaarheid. Tweedimensionale array, geneste for-lus. Pascal: while-do, const, type,' ..', repeat-until. 3· Procedure als afkorting van een stel opdrachten, generalisatie d.m.v. parameters, functie als afkorting van een expressie, globale versus lokale variabelen. Pascal: procedure, function.
251
yakomschriiyjngen 4- Operating system, bestanden, compileren. stand-alone executable. Prestatiematen: tijd, geheugen. Structuur van tekstbestanden. Pascal: input, output, text, eof(f). eoln(f), read(f, ... ), readln(f). write(f.... ), writeln(f), longint 5· Vervolg tekstbestanden, lfO redirection. Karakteristieken van 'n goed programma: correct, efficiënt, robuust, uitbreidbaar, herbruikbaar, duidelijk, makkelijk te gebruiken, ... Pascal: Assign, Close. reset, rewrite, ParamCount, ParamStr. Op het practicum wordt de eerste zes weken de collegestof geoefend aan de hand van wat kleinere opgaven. De rest van het practicum wordt besteed aan een reeks grotere programmeeropdrachten ter afronding van het vak
48023 Werktuigbouwkundige aspecten in de Technische Natuurkunde Algemene gegevens Doelgroep: E-3.2, NsJWSK5-1.2, TM-2.2 Studiepunten: I Verzorgd door: Faculteit W: Werktuigbouwkunde, Werktuigkundige Energietechnologie • T.A.M. Jansen (practicum) Docenten: Jog A.A. Raaijmakers (practicum) Ing A.A. Raaijmakers, WL LJI, 4150 Inlichtingen: Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: practicum Notebook wordt gebruikt Tentamenvorm: opdracht opdracht wordt afgesloten met een mondelinge presentatie Studiemateriaal: 4436 Handleiding schetsen en tekenen voorEen N (4Bo23), fl. Is,oo a notebook, potlood hardheid H, I plastic potloodgum.
Inhoudsbeschrijving Inhoud:
Vaardigheid in het kunnen lezen van werktuigbouwkundige tekeningen Maatvoering, maattolerantie en ISO-passingsstelsel Inleiding sterkteleer Materialen {ferro, non-ferro, kunststoffen. keramiek e.d.) Materiaaleigenschappen en de beinvloeding ervan Werktuigonderdelen (schroefbouten, wentellagers e.d.) P & 1 systemen {blok-, hoogte- en hoeveelheidssytemen) Projectlezen Meet- en regelapparatuur voor de procesindustrie 252
vakomscbrjjvjngen sCoso Elektronica Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis: Docent: Inlichtingen:
1
voor Natuurkunde
Ns-1.3, N-1.3 2
Faculteit E: Informatie- en Communicatiesystemen 3A3ro Trillingen en golven voorN, verplicht Ir G.G. Persoon Ir G.G. Persoon, EH ).18. 3388.
[email protected] • mw H.C.M. Balvers-v.d. Aa, EH s.o6, tel. 247 33 92
Onderwijs en tentamengegeYens Onderwijsvorm: hoorcollege Instructie 2 uurfweek 1 uurjweek Tentamenvorm: Schriftelijk in de tentamenperiode van het lentetrimester en in 6e week van het herfsttrimes ter. Shldiemateriaal: 5 657 Elektronica r voorN (sCoso). syllabus, fl. 7,50 5 745 Elektronica 1 voorN ()Coso), Examenopgaven. fl 9,00 5 746 Elektronica 1 voorN (sCoso), Oefenopgaven en uitwerkingen, fl. s.oo Inhoudsbeschrijving Doel:
Inhoud:
Het kunnen analyseren van eenvoudige elektronische schakelingen het kunnen interpreteren van specificaties van(eenvoudige)schakelingen op grond van specificaties de geschiktheid van een schakeling voor een bepaald doel kunnen beoordelen. Halfgeleider bouwstenen, versterkers met discrete componenten, operationele versterkers, tegenkoppeling, schakelingen met operationele versterkers, Vrijstellingsregeling: zij die menen op grond van hun vooropleiding of andere opgedane ervaring in aanmerking te komen voor vrijstelling kunnen hierover contact opnemen met de docent.
253
yakomschrjjyjngen sFuo
Elektronica
Algemene gegevens Doelgroep: Studiepunten: Verzorgd door: Voorkennis: Docent: Inlichtingen:
2
voorN
Ns-2.1, N-2.1 en N-2.2 (kernvak) 2
Faculteit E: Informatie- en Communicatiesystemen Elektronica 1 voorN {sCoso) dr ir J.A. Hegt dr ir J.A. Hegt, EH 5-25, 38ro,
[email protected] Mw. H.C.M. Balvers- V.d. Aa. EH 5.06, tel. 247 33 92
Onderwijs en tentamengegevens Onderwijsvorm: hoorcollege instructie 2 uurfweek 1 uurfweek Tentamenvorm: Schriftelijke toets m.b.t deel 1 van de collegestof en practicumopdrachten m.b.t. deel 2 Studiemateriaal: 5613 Elektronica 2 voorN (sFo;o.sFo73), syllabus, fl. IO,oo 5676 Elektronica 2 voorN, Practicumhandleiding (sFn.o), fL 7,00 Evt. losse stencils, uit te delen tijdens het college. Software in outlook publicfolders., verplicht Inhoudsbeschrijving Doel: De student kan: eenvoudige combinatorische en sequentiële schakelingen analyseren en ontwerpen; conversies uitvoeren tussen verschillende getalsrepresentaties; het gedrag analyseren van diverse soorten analoog/digitaal en digitaal/analoog omzetters; eenvoudige programma's opstellen voor een microprocessor; een microprocessor toepassen in een eenvoudige experimentele opstelling. Inhoud: Deel r: Combinatorische schakelingen: begrip 'digitaal'; Boole-algebra: operaties, wetten, eigenschappen, rekenregels, dualiteit; logische poorten: standaard poorten (als elektronische implementatie van logische operaties), poortfamilies (TIL, ECL, MOS, GaAs), nietideaal statisch gedrag, niet-ideaal dynamisch gedrag; combinatorische functies: disjunctieve en conjunctieve (normaal-) vorm, vereenvoudigen van functies, Karnaugh-diagram; realisatie van grote logische schakelingen: programmeerbare logica (PAL, PLA, FPGA), programmeerbare geheugens (PROM). full custom IC's. 254
yakomschriiyjn~en
Sequentiële schakelingen: terugkoppeling, geheugenwerking, 'toestand', flip-flops, synchronisatie; synthese van sequentiële schakelingen: toestandsdiagram, toestandscodering. toestandstabel, realisatie. Getalsrepresentaties: binair, Gray-codes, hexadecimaal, binary cocled decimal, sign and magnitude, offset binary, 2's complement. Conversie analoog naar digitaal en v.v.: statisch en d)·namisch gedrag, niet-idealiteiten; DJ A-conversie: principes en voorbeelden van DACs; A/D-conversie: principes en voorbeelden van ADCs. Deel2: Microprocessoren {illustratie aan de hand van 8o5r familie): inleiding: motivatie, microprocessor als flexibel digitaal systeem, samenhang hardware/software. structuur van een microprocessor; geheugens en adresseringsmethoden; Booleaanse processing; instructieset: data transport, rekenkundig. logisch, programma vertakking; assembler, interrupts; timers/counters; seriële communicatie; programmavoorbeelden.
Instructie:
Deze is bedoeld ter ondersteuning \'an het college. Hiertoe worden illustratieve voorbeelden en opgaven behandeld. Programmeervoorbeelden worden besproken aan de hand van simulaties van de microprocessor m.b.v. het notebook.
Practicum:
Het bijbehorende practicum is gebaseerd op een daartoe speciaal onhvorpen microcontrollersysteem met DACs, ADCs, programmeerbare signaalgeneratoren, enz. Als host gebruiken de deelnemers hun notebook. Tijdens de re middag worden inleidende opdrachten uitgevoerd ter kennismaking met het systeem, de editor, de assembler, de linker, de downloader, enz. Tijdens de ze tjm 4e middag worden de eigenlijke opdrachten uitgevoerd. Het gaat hierbij om experimenten met het accent op microprocessor ondersteund meten. verwerken en sturen.
255
vakomscbrjjvjn~en
Bijlage A Onderwijs en examenregeling INHOUD
Par. 1 Par. 2 Par. 3 Par. 4 Par. 5
Par. 6 Par. 7 Par. 8
Par. 9 Par. ro Par.
11
art
pag.
Algemeen
r t/m 5
Propedeuse
6 en 7 8 en 9
259 259 26) 265 266 267 268 269 269 270 270
Postpropedeuse Goedkeuring onderwijseenheden Afleggen van tentamens
IO 11
Tentamen-uitslag Vrijstelling Examens Vooropleiding Studiebegeleiding Slot- en invoeringsbepalingen
tfm
14
15 tfm 17
r8 19 en zo 21
tfm
23
24 25 tfm 27
OndeiVv'ijs- en examenregeling zoals bedoeld in art. 7.13 van de Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek, voor de vijfjaren opleiding Technische Natuurkunde. De raad van de faculteit Technische Natuurkunde gelet op: de artikelen 7.13 en 9.32 van de Wet op het Hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek; gehoord de vaste commissie voor de examens van de studierichting Technische Natuurkunde; gehoord de opleidings· commissie van de studierichting Technische Natuurkunde; op voorstel van het faculteitsbestuur; BESLUIT:
De volgende onderwijs· en examenregeling voor de vijfjaren opleiding Technische Natuurkunde vast te stellen:
259
Par.
1
-Algemeen
Artikel 1 - Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling is van toepassing op het onderwijs en de examens van de vij~aren opleiding Technische Natuurkunde. verder te noemen: de opleiding. De opleiding wordt verzorgd binnen de faculteit Technische Natuurkunde, verder te noemen: de faculteit.
Artikel2 - Begripsbepalingen I.
2.
In deze regeling wordt verstaan onder: a. De wet de Wet Hoger Onde!"W'ijs en Wetenschappelijk Onderzoek (Stb. 1992,593); b. Propedeuse: de propedeutische fase van de opleiding, als bedoeld in art. 7.8. van de wet; c. Postpropedeuse: het gedeelte van de opleiding, dat volgt op de propedeuse; d. Practicum: een praktische oefening binnen of buiten de universiteit, als bedoeld in art. 7.1} van de wet. Waar in deze regeling wordt gesproken van student (student: mfv) worden daaronder tevens verstaan auditoren en extraneï.
Artikel 3 - Doel van de opleiding
Met de opleiding wordt beoogd zodanige kennis, inzicht en vaardigheden bij te brengen op het gebied van de technische natuurkunde, dat de afgestudeerde in staat is tot zelfstandige wetenschapsbeoefening of tot het beroepsmatig toepassen van wetenschappelijke kennis.
Artikel 4 - Voltijds f deeltijds De opleiding wordt uitsluitend voltijds ingericht. Artikels- De examens van de opleiding
In de opleiding kunnen de volgende examens worden afgelegd: Het propedeutisch examen; Het afsluitend examen.
Par.
2 -
Propedeuse
Artikel 6 - Samenstelling I.
De propedeuse omvat de volgende onderwijseenheden met de daarbij vermelde studielast: r. Mechanica I 3A2oo 2 SP 2. Mechanica 2 3A210 2 SP 3· Elektriciteit en magnetisme 1 3A240 3 SP Elektriciteit en magnetisme 2 3A440 3 SP 4· 5· Thermische verschijnselen 3A300 2 SP 6. Trillingen en golven 3A31o 2 SP
260
2.
3·
4-
5·
6.
7· Cyclus bijzondere onderwerpen 3A370 2 SP 8. Verwerking waarnemingsresultaten 3A1oo I SP Inleiding PC-gebruik 3AI23 2 SP 9· 3A003 3 SP 10. Practicum natuurkunde, blok I en 2 I I. Practicum natuurkunde, blok 3 3A033 3 SP 12. Analyse I 2YI40 3 SP I}. Analyse 2 2Y1So 3 SP 14. Analyse 3 2Y220 3 SP IS- Lineaire algebra en lineaire analyse 1 2Y510 3 SP 16. Elektronica I sCoso 2 SP I7. Techniek. wetenschap en maatschappij oZo8o 2 SP 18. Werktuigbouwkundig schetsen 4B023 I SP Indien de student daarom verzoekt, kan de examencommissie goedkeuren, dat hij een of meer onderwijseenheden vervangt door een of meer andere onderwijseenheden, mits zijn propedeutische studielast daardoor niet minder dan 42 studiepunten gaat bedragen. Goedkeuring van de examencommissie als bedoeld in lid 2 wordt verkregen indien het andere onderwijseenheden betreft die behoren tot de propedeuse van de verkorte opleiding van het hbo(N). De in lid 3 genoemde propedeuse van de verkorte opleiding omvat de volgende onderwijseenheden met de daarbij vermelde studielast: I. Mechanica I 3A2oo 2 SP 2. Mechanica 2 3A2ro 2 SP 3Elektriciteit en magnetisme r 3A240 3 SP Elektriciteit en magnetisme 2 3A440 3 SP 4· 5· Thermische verschijnselen 3A300 2 SP 6. Trillingen en golven 3A310 2 SP 7· Practicum natuurkunde, blokren 2 3A003 3 SP 8. Practicum natuurkunde, blok 3 3A033 3 SP 9· Analyse 1 2Y140 3 SP 10. Analyse 2 2Yr8o 3 SP I!. Analyse 3 voor hbo 2Y230 3 SP 12. Analyse4 2Y26o 3 SP 13· Lineaire algebra en lineaire analyse 1 zYsro 3 SP 14. Lineaire algebra en lineaire analyse 2 zYsso 3 SP IS- Elektronica 1 sCoso 2 SP I6. Techniek, wetenschap en maatschappij oZo8o 2 SP Goedkeuring van de examencommissie als bedoeld in lid 2 wordt verkregen indien het andere onderwijseenheden betreft, welke behoren tot de gezamenlijke propedeuse Natuurkunde/Wiskunde. De in lid 5 genoemde gezamenlijke propedeuse NjWsk omvat de volgende onderwijseenheden met de daarbij vermelde studielast:
Mechanica I Mechanica 2 Elektriciteit en magnetisme 1 3· Elektriciteit en magnetisme 2 4Thermische verschijnselen 5· Trillingen en golven 6. Verwerlting waarnemingsresultaten 7· Practicum natuurkunde. blok 1 en 2 8. Practicum natuurkunde, blok 3 (Wsk) 9· 10 Pascal I + PC-gebruik 11. Computer algebra 12. Analyse 1 IJ. Analyse 2 14. Analyse 3 Ij. Lineaire algebra en lineaire analyse 1 r6. Algebra 1 17. Algebra 2 r8. Kansrekening en statistiek 19. Fundamentele analyse 1 7· De in lid 5 genoemde andere onderwijseenheden betreffen de nrs. de gezamenlijke propedeuse NfWsk. !.
2.
3A2oo
2 SP 2 SP 3 SP 3A24o 3 SP 3A440 2 SP JÀ}OO 2 SP JAJIO }ÄIOO r SP JAOOJ 3 SP 2 SP JA043 2 .... 2 SP 2 .... 2 SP 2Y140 3 SP 2Y18o 3 SP zYzzo 3 SP 2Y510 3 SP 2 SP 2F710 2F72o 2 SP zS .. 3 SP zAo6o 3 SP 1 tfm 6 en 8 tfm 18 van JÄ2IO
Artikel 7 - Propedeutische praetiro De volgende onderwijseenheden van de propedeuse omvatten, naast het onderwijs in de vorm van hoorco1leges, een practicum in de daarbij aangegeven vorm en van ·de· daarbij vermelde omvang: 1: Inleiding PC-gebruik, 9 halve dagen; (toetsing via practicum) 2: Werktuigbouwkundig schetsen, 7 halve dagen; (toetsing via oefeningen) 2. Van de verplichting tot het deelnemen aan een practicum kan door de examencommissie vrijstelling worden verleend, onder meer op grond van gewetensbezwaren. In dat geval kan de examencommissie bepalen dat het practicum op een andere, door haar te bepalen wijze wordt verricht. 3- Het met voldoende resultaat verrichten van de hierna genoemde practica geldt als het behalen van het tentamen van de desbetreffende onderwijseenheden: Practicum natuurkunde, blok 1 en 2 Practicum natuurkunde, blok 3 Inleiding PC-gebruik Werktuigbouwkundig schetsen 1.
262
Par. 3 - Postpropedeuse Artikel 8 - Samenstelling I. De postpropedeuse omvat in elk geval de volgende onderwijseenheden met de daarbij vermelde studielast: I. Golven en optica JBIOo J SP 2. Quanturnmechanica en atoomfysica JBI20 J SP Thermodynamica jBIJO J SP l· 3Bsoo 4 SP + Dataverwerving en -verwerking Vastestoffysica 2 SP JBI60 5· 6. Fysische transportverschijnselen 1 3B510 J SP Geschiedenis van de natuurkunde 2 SP JBOjO 7· Practicum natuurkunde, 2e jaar* 8. JB06J 5 SP I SP JBjOJ 9· Practicum dataverwerving en -verwerking IO. Analyse 4 2Y26o J SP 11. Analyse 5 2YJOO J SP I2. Lineaire algebra en lineaire analyse 2 2Ysso J SP IJ. lineaire algebra en lineaire analyse 3 2Y590 J SP 2 SP sFno I+ Elektronica 2 ** Ij. Communicatieve vaardigheden 2 SP 3B520 I6. Kernfysica 2 SP jBI70 2 SP I7. Fysische transportverschijnselen 2 JCI40 !8. Technische materiaalkunde 2 SP JCI6o JBI80 J SP '9· Dynamische systemen 20. Mathematische fysica en theoretische mechanica JCIOO J SP 21. Elektromagnetische velden JCIIO J SP 22. Quanturnmechanica en quanturnstatistiek 3C12o 4 SP 2). Chemische fysica 2 SP 3C170 2N210 24. Inleiding in de numerieke methoden 4 SP 2j. Functietheorie 2 SP 2Y48o 26. Beroepsgerichte onderwijseenheid a) 2 SP 3··· 2 SP 27. Beroepsgerichte onderwijseenheid b) 3·· 28. Beroepsgerichte onderwijseenheid c) 2 SP 3·· *: Dit practicum bestaat uit de onderdelen: Practicum natuurkunde, blok 4 en 5, Oefeningen laboratoriumtechniek en Bibliotheekinstructie. **· Deze onderwijseenheid bestaat uit de onderdelen elektronica 2 en het practicum elektronica 2. 2. De postpropedeuse omvat voorts een aantal door de student onder goedkeuring van de examencommissie te kiezen onderwijseenheden, die samen 93 SP uitmaken:
Keuzevakken* 24 SP Eerste stage 9 SP 12 SP Tweede stage Multidisciplinair project 4 SP Afstudeeronderzoek 44 SP *· Ondervvijseenheden bestaande uit 8 SP te kiezen uit een lijst van ingenieursvakken, r6 SP (evt. incl. zomerstage à 4 SP) vrij te kiezen vakken uit aan de TUE gedoceeerde onderwijseenheden behorend tot het derde of hogere jaars curriculum. 3· De postpropedeuse van de verkorte opleiding omvat in elk geval de volgende onderwijseenheden met de daarbij vermelde studielast: I. Geschiedenis van de natuurkunde 3Boso 2 SP 2. Analyse 5 2YJOO 3 SP 3· Communicatieve vaardigheden 3B520 2 SP Lineaire algebra en lineaire analyse 3 2Y590 4· 3 SP 5· Kernfysica 3B170 6. Mathematische fYsica en theoretische mechanica 3C10o 7· Elektromagnetische velden 3Cno 8. Quanturnmechanica en quanturnstatistiek 3C12o Fysische transportverschijnselen 2 3C140 9· 10. Inleiding in de numerieke methoden 2N210 rr. Functietheorie 2Y480 2 SP 12. Technische materiaalkunde 3Cr6o 2 SP 4· De postpropedeuse van de verkorte opleiding omvat voorts onder goedkeuring van de examencommisie te kiezen onderwijseenheden, die samen 13 studiepunten uitmaken: I. Golven en optica 3Broo 3 SP 2. Quanturnmechanica en atoomfysica 38120 3 SP 3· Thermodynamica 3B130 3 SP Dataverwerving en -verwerking 3B5oo 4 SP 4· 5· Vastestoffysica 3B1Go 2 SP 6. Dynamische systemen 3Br8o 3 SP 7· Natuurkunde-practicum voor hbo' ers 38073 2 SP 8. Practicum dataverwerving en -verwerking 38503 1 SP 9· Chemische fysica 3C170 2 SP ro. Beroepsgerichte onderwijseenheid a) 3-2 SP 11. Beroepsgerichte onderwijseenheid b) 3·· 2 SP 12. Beroepsgerichte onderwijseenheid c) 3·· 2 SP 5· De postpropedeuse van de verkorte opleiding omvat voorts onder goedkeuring van de examencommisie te kiezen onderwijseenheden, die samen 72 studiepunten uitmaken: Keuzevakken* . 24 SP Multidisciplinair project 4 SP Afstudeeronderzoek** 44 SP
*·
Onderwijseenheden bestaande uit: 8 SP te kiezen uit een lijst van ingenieursvakken. r6 SP (evt. incl. zomerstage à 4 SP) vrij te kiezen vakken uit aan de TUE gedoceerde onderwijseenheden behorend tot het derde of hogere jaars curriculum. Dit afstudeeronderzoek dient binnen de faculteit te worden verricht.
Artikel 9 - Postpropedeutische practica 1. De volgende postpropedeutische onderwijseenheden omvatten elk, naast het onderwijs in de vorm van hoorcolleges, 'n practicum in de daarbij aangegeven vorm en van de daarbij vermelde omvang: Elektronica 2, 4 halve dagen; practische oefeningen Inleiding in de numerieke methoden, 12 halve dagen; praktische oefeningen 2. Artikel7, lid 2 is van overeenkomstige toepassing. 3· Het tentamen van een hierna genoemde onderwijseenheid kan niet worden afgelegd dan nadat het desbetreffende practicum met voldoende resultaat is verricht: Inleiding in de numerieke methoden 4· Het met voldoende resultaat verrichten van de hierna genoemde practica geldt als het behalen van het tentamen van de desbetreffende onderwijseenheden: Practicum natuurkunde, ze jaar Practicum dataverwerving en -verwerking
Par. 4- Goedkeuring onderwijseenheden Artikel1o - De goedkeuringsprocedure r. Een verzoek tot goedkeuring van ~en keuze van één of meer onderwijseenheden als bedoeld in art. 6, lid 2 van deze regeling, wordt door de student minstens 3 maanden voordat hij zich voor het desbetreffend examen dient aan te melden, bij de examencommissie ingediend. Een verzoek tot goedkeuring van een keuze van een of meer onderwijseenheden als bedoeld in art. 8 van deze regeling, wordt door de student vóór de aanvang van zijn tweede stage, doch uiterlijk in het derde trimester van zijn derde studiejaar -voor de student van de verkorte opleiding dus uiterlijk in het derde trimester van zijn tweede studiejaar- bij de examencommissie ingediend; bij wijziging van een gemaakte keuze uiterlijk drie maanden voordat hij zich bij het desbetreffende examen dient aan te melden. 2. Een verzoek tot goedkeuring van een programma als bedoeld in art. 7·3· lid 4 van de wet wordt door de student tenminste 3 maanden voordat hij zich voor het eerste tot dat programma behorende tentamen dient aan te melden, ingediend bij de examencommissie. 3- Een besluit goedkeuring te onthouden wordt door de examencommissie gemotiveerd genomen, nadat de student in de gelegenheid is gesteld te worden gehoord. 4· De examencommissie beslist binnen twintig werkdagen na ontvangst van het verzoek, of, indien het verzoek is ingediend binnen een academische vakantie, binnen tien werkdagen na afloop daarvan.
De examencommissie kan de beslissing voor ten hoogste tien werkdagen verdagen. Van de verdaging wordt voor de afloop van de in de eerste volzin genoemde termijn schriftelijk mededeling gedaan aan de student. 5· De student wordt van de beslissing onverwijld schriftelijk in kennis gesteld. Indien de examencommissie niet binnen de eventueel verdaagde termijn, bedoeld in het derde lid, heeft beslist, wordt de goedkeuring geacht te zijn verleend.
Par. 5 - Afleggen van tentamens Artikel u - Tijdvakken en frequentie tentamens 1. Tot het afleggen van de tentamens van de in art. 6 en art. 8 genoemde onderwijseenheden wordt tenminste tweemaal per jaar gelegenheid gegeven, waarvan in de examenperiode aansluitend op de periode waarin het onderwijs in die onderwijseenheid wordt aangeboden. 2. In afwijking van het bepaalde in het eerste lid wordt tot het afleggen van het tentamen van een onderwijseenheid waarvan het onderwijs in een bepaald studiejaar niet is gegeven, in dat jaar tenminste eenmaal de gelegenheid geboden. 3· In bijzondere gevallen kan de examencommissie al dan niet op verzoek van de student toestaan dat wordt afgeweken van het bepaalde in lid 1 en 2. Artikel 1.
12 -
Volgorde tentamens
a. Propedeuse: Het Practicum natuurkunde blok I en 2 kan niet eerder worden afgesloten dan nadat het tentamen van de onderwijseenheid Verwerking waarnemingsresultaten met goed gevolg is afgelegd; aan het Practicum natuurkunde blok 3 kan niet eerder worden deelgenomen dan na het met goed gevolg afleggen van het Practicum natuurkunde blok I en 2. b. Postpropedeuse: Aan de practica genoemd in artikel 9, lid 4· kan niet eerder worden deelgenomen dan na het met goed gevolg afleggen van het Practicum natuurkunde, blok 3 en het behalen van 27 SP van de overige onderwijseenheden van de propedeuse.
Artikel 13 - Vonn van de tentamens 1. De tentamens van de onderwijseenheden genoemd in art. 6, lid 1, lid 4 en lid 6 en art. 8, lîd"I, lid 3 en lid 4, worden schriftelijk afgelegd, met uitzondering van de volgende tentamens, die op de daarbij aangegeven wijze worden afgelegd: Cyclus bijzondere onderwerpen (scriptie) Inleiding PC-gebruik (practische oefening via practicum) Practicum natuurkunde, blok Jen 2 en blok 3 (practische oefeningen+ verslag) Werktuigbouwkundig schetsen (practische oefeningen) Practicum natuurkunde, ze jaar (practische oefeningen+ verslag, oefeningen laboratoriumtechniek en bibliotheekinstructie) Practicum dataverwerving en -verwerking (practische oefeningen+ verslag)
266
2.
Communicatieve vaardigheden (schrîftelijkfmondeling, voordracht) Quanturnmechanica en atoomfysica {mondeling) Vaste stoffysica (mondeling dan wel schriftelijk) Mathematische fysica en theoretische mechanica (mondeling dan wel schriftelijk) Elektromagnetische velden {mondeling dan wel schriftelijk) Quanturnmechanica en quanturnstatistiek (mondeling dan wel schriftelijk) Stages (verslag, voordracht en mondeling) Multidisciplinair project (verslag, voordracht en mondeling) Afstudeeronderzoek (verslag, voordracht en ondervraging door de ondervragingscommissie) Op verzoek van de student of van de docent kan de examencommissie in bijzondere gevallen toestaan dat een tentamen op een andere dan de voorgeschreven wijze wordt afgelegd. Aan lichamelijk of zintuiglijk gehandicapte studenten wordt de gelegenheid geboden de tentamens op een zoveel mogelijk aan hun individuele handicap aangepaste \V:Îjze afte leggen. De examencommissie wint zo nodig deskundig advies in alvorens te beslissen.
Artikel 4 -Mondelinge tentamens 1. Bij voorkeur wordt niet meer dan één persoon tegelijk mondeling getentamineerd, tenzij de examencommissie anders heeft bepaald. 2. Een mondeling tentamen wordt in principe in het openbaar afgenomen, tenzij de examencommissie of de desbetreffende examinator in een bijzonder geval anders heeft bepaald, dan wel de student daartegen bezwaar heeft gemaakt.
Par. 6 - Tentamenuitslag Artikel15 - Vaststelling en bekendmaking tentamenuitslag 1. Terstond na het afnemen van een mondeling tentamen stelt de examinator de uitslag vast en reikt hij de student een desbetreffende schriftelijke verklaring uit. 2. De examinator stelt de uitslag van een schriftelijk tentamen vast en verschaft de nodige gegevens aan de administratie van de faculteit binnen de hierna te noemen termijnen: a. Met betrekking tot een tot de propedeuse behorend tentamen: ro werkdagen na afloop van de examen periode, \Vaarin het tentamen is afgenomen; b. Met betrekking tot een tot de postpropedeuse behorend tentamen: 15 werkdagen na afloop van de examenperi ode, waarin het tentamen is afgenomen: c. Met betrekking tot een tentamen dat buiten een examenperiode is afgenomen: 20 werkdagen na het afnemen van het tentamen. De administratie van de faculteit maakt de uitslag onverwijld schriftelijk aan de student bekend door middel van uitreiking van een schriftelijk bewijsstuk. 3· T.a.v. een op andere wijze dan mondeling of schriftelijk af te leggen tentamen ontvangt de student een schriftelijke verklaring omtrent de uitslag binnen 10 werkdagen na het verstrijken van de examenperiode die aansluit op de periode waarop het onderwijs is aangeboden.
4Op de schriftelijke verklaring omtrent de uitslag van een tentamen wordt de student gewezen op het inzagerecht, bedoeld in art. 17, eerste lid, alsmede op de beroepsmogelijkheid bij het college van beroep voor de examens en de in acht te nemen beroepstermijn.
Arti"kd 16- Geldigheidsduur De geldigheidsduur van met goed gevolg afgelegde tentamens is onbeperkt. In afwijking hiervan kan de examencommissie m.b.t. een onderwijseenheid waarvan het tentamen langer dan zes jaar geleden met goed gevolg is afgelegd, een aanvullend dan wel vervangend tentamen opleggen. Artîkel17- Inzagerecht Gedurende twintig werkdagen na de bekendmaking van de uitslag -...cm een schriftelijk tentamen krijgt de student al dan niet op zijn verzoek inzage in zijn beoordeelde werk. Tevens wordt hem op zijn verzoek tegen kostprijs een exemplaar verschaft van dat werk. 2. De examencommissie kan bepalen, dat de inzage of de kennisneming geschiedt op een vaste plaats en op tenminste twee vaste tijdstippen. Indien de betrokkene aantoont door overmacht verhinderd te zijn of te zijn geweest op een aldus vastgestelde plaats en tijdstip te verschijnen, wordt hem een andere mogelijkheid geboden, zo mogelijk binnen de in het eerste lid genoemde termijn. 3- Gedurende de in het eerste lid genoemde termijn kan elke belangstellende kennis nemen van vragen en opdrachten van het desbetreffende tentamen, alsmede zo mogelijk van de normen aan de hand waarvan de beoordeling heeft plaatsgevonden. 4· Indien door overmacht aan de in de voorgaande leden gestelde termijnen niet kan worden voldaan, kan de examencomissie in overleg met de student een regeling treffen om het inzagerecht te kunnen uitoefenen. 1.
Par. 7- Vrijstelling Artîkel18- Vrijstelling van tentamens 1. De examencommissie kan op verzoek van de student, de desbetreffende examinator gehoord, vrijstelling verlenen van een tentamen van een in art. 6 resp. art. 8 genoemde onderwijseenheid, indien de student tenminste voldoet aan een van de hierna te noemen voorwaarden: 1. Behaald tentamen van een qua inhoud en studielast overeenkomstige onderwijseenheid van een andere universitaire opleiding in Nederland of daarbuiten, van de Open Universiteit dan wel van een hogere beroepsopleiding in Nederland: 2. Be\vijs van tijdens een opleiding buiten het Nederlands hoger onderwijs opgedane kennis of ervaring dan wel van door hem in ander verband reeds verrichte werkzaamheden.
268
Par. 8 - Examens Artikel 19 -Aanmelding voor uitslag examen Tenminste drie maal per jaar stelt de examencommissie de uitslag van het examen vast van die studenten die zich daartoe bij de Centrale Studentenadministratie hebben aangemeld en die zich voor het afsluitend examen bovendien bij de faculteits studentenadministratie
hebben aangemeld. Artikel 20
- Uitslag examen en getuigschrift De examencommissie onderzoekt of de student de tot de opleiding of propedeutische fase behorende tentamens met goed gevolg heeft afgelegd. Is dat het geval, dan is het examen afgelegd. 2. In afwijking van het bepaalde in het eerste lid kan de examencommissie, alvorens de uitslag van het examen vast te stellen, zelf een onderzoek instellen naar de kennis, het inzicht en de vaardigheden van de student m.b.t. een of meer tot de opleiding behorende ondenvijseenheden. 3· Ten bewijze dat het examen met goed gevolg is afgelegd \vordt door de examencommissie een getuigschrift uitgereikt. Het getuigschrift wordt namens de examencommissie ondertekend door de voorzitter en tenminste een ander lid van de examencommissie. Bij de uitreiking van het getuigschrift wordt mededeling gedaan van de beroepsmogelijkheid bij het college van beroep voor de examens en de in acht te nemen beroepstermijn. 4· Ingeval de student blijk heeft gegeven van uitzonderlijke bekwaamheid kan dit op het getuigschrift worden vermeld met de woorden 'met lof'. 1.
Par. 9- Vooropleiding Artikel21 - Vervangende eisen deficiënties vooropleiding I. Deficiënties in de vooropleiding m.b.t. de vakken Natuurkunde en Wiskunde B worden opgeheven door het met goed gevolg afleggen van de toetsen Natuurkunde en Wiskunde B. afte nemen door de Commissie van Toelating. 2. Indien eisen gesteld zijn inzake voldoende beheersing van de Nederlandse taal wordt daaraan voldaan door het met goed gevolg afleggen van de toets Nederlands. Artikeln - Equivalente vooropleiding De door de Commissie van Toelating erkende equivalente diploma's van secundair c.q. voorbereidend wetenschappelijk onderwijs geven toegang tot de opleiding, onverminderd het bepaalde in art. 21. Artikel23 - Colloquium doeturn Het toelatingsonderzoek. als bedoeld in art. 7.29 van de wet, bestaat uit de toetsen Natuurkunde, WiskundeBen Engels alsmede ·een mondeling onderhoud met de Commissie
van Toelating, waarin blijk dient te worden gegeven van geschiktheid voor de opleiding en van voldoende beheersing van de Nederlandse taal om het onderwijs met vrucht te kunnen volgen.
Par.
10-
Studiebegeleiding
Artikel24 - Studievoortgang en studiebegeleiding 1.
2.
Het faculteitsbestuur draagt zorg voor een zodanige registratie van de studieresultaten, dat tenminste eenmaal per trimester aan elke student een overzicht verschaft kan worden van de door hem behaalde resultaten. Het faculteitsbestuur draagt zorg voor studiebegeleiding van de studenten, die voor de opleiding zijn ingeschreven, mede ten behoeve van hun oriëntatie op mogelijke studiewegen in en buiten de opleiding.
Par.
11 -
Slot en invoeringsbepalingen
Artikel 25 - Bijzondere gevallen en wijziging
Indien zich bij de toepassing van deze regeling gevallen voordoen waarin deze regeling niet voorziet. beshst de examencommissie. De examencommissie stelt de faculteitsraad hiervan onverwijld in kennis. 2. Wijzigingen van deze regeling worden door de faculteitsraad op de wettelijk voorgeschreven wijze bij afzonderlijk besluit vastgesteld. } Geen wijzigingen vinden plaats die van toepassing zijn op het lopende studiejaar. tenzij de belangen van de studenten daardoor redelijkerwijs niet worden geschaad. 4· Wijzigingen kunnen voorts niet ten nadele van de studenten van invloed zijn op: De goedkeuring. die krachtens art. 6 of art. 8 is verkregen; Enige andere beslissing welke krachtens deze regeling door de examencommissie is genomen ten aanzien van een student. 1.
Artikel2 6 - Bekendmaking 1.
2.
Het faculteitsbestuur draagt zorg voor een passende bekendmaking van deze regeling, van de regels en richtlijnen die door de examencommissie zijn vastgesteld, alsmede van wijziging van deze stukken. Elke belangstellende kan op het faculteitsbureau inzage verkrijgen in de in het eerste lid bedoelde stukken.
Artikel 27 -Inwerkingtreding
Deze regeling treedt in werking op I september 1995. Aldus vastgesteld bij besluit van de raad van de faculteit Technische Natuurkunde op 13 december 1995.
profdr F. W.Sluijter voorzitter
mw. E.S.Nagelkerke secretaris
270
Bijlage B Regels en richtlijnen Regels en richtlijnen zoals bedoeld in artikel7.12 vierde lid van de Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek voor de opleiding Technische Natuurkunde De examencommissie voor de opleiding Technische Natuurkunde gelet op: artikel7.12, lid 4 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek; BESLUIT: De volgende regels en richtlijnen voor de opleiding Technische Natuurkunde vast te stellen:
Artikel1 - Begripsomschrijvingen I. In deze regels en richtlijnen wordt verstaan onder OER: de geldende onderwijs- en examenregeling bedoeld in artikel7.13 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) vastgesteld door de faculteitsraad: 2. De overige in deze regels en richtlijnen voorkomende begrippen hebben dezelfde betekenis als in de OER en in de WHW. Artikel 2 - Dagelijkse gang van zaken van de examencommissie De examencommissie kan subcommissies benoemen die belast zijn met taken van de examencommissie. Hiermee wordt in ieder geval de keuzeprogrammacommissie, kpc, en de vrijstellingencommissie bedoeld. 2. De subcommissies zijn verantv.·oording schuldig aan de examencommissie.
1.
Artikel 3 - Het afnemen van tentamens 1. De examencommissie wijst voor het afnemen van elk tentamen één of meer examinatoren aan. 2. Elk tentamen omvat het door de examinator te verrichten onderzoek naar de kennis, het inzicht en de vaardigheden van de student alsmede de beoordeling van de uitkomsten van dat onderzoek. J. Ingeval één en hetzelfde tentamen al dan niet te zelfder tijd door meer dan één examinator wordt afgenomen en de uitkomst daarvan wordt beoordeeld, ziet de desbetreffende examencommissie erop toe, dat die examinatoren beoordelen aan de hand van dezelfde normen. Daartoe worden de desbetreffende normen door de betrokken examinatoren tevoren schriftelijk vastgelegd. Zo nodig wijst zij een voor het tentamineren eerstverantwoordelijke examinator aan. 4· De examinator stelt vast of is voldaan aan de voorwaarden voor toelating tot het tentamen. 5· De ondervragingscommissie als bedoeld in art. 13lid 1 van de OER wordt samengesteld door of namens de examencommissie en bestaat uit tenminste vier personen, te weten:
271
De afstudeerdocent als voorzitter, Ten minste drie leden van de wetenschappelijke staf, waarvan: Minstens één lid van de vakgroep van de afstudeerdocent of, indien het afstudeeronderzoek buiten de faculteit heeft plaatsgevonden, een lid van de betreffende (vak)groep, Minstens één lid behorende tot een andere vakgroep van de faculteit dan die van de afstudeerdocent, Eventuele andere leden of deskundigen van buiten de faculteit. De ondervragingscommissie beoordeelt het afstudeeronderzoek namens de examencommissie. Artikel 4 - Beslissingen van de examencommissie Beslissingen worden door de examencommissie genomen bij gewone meerderheid van stemmen. Bij het staken van de stemmen is de kandidaat niet geslaagd. De leden van de wetenschappelijke staf die het onderwijs verzorgen, hebben in de vergadering van de examencommissie een adviserende stem. De studie-adviseur, de studentendecaan en zonodig de studentenpsycholoog kunnen de examencommissie gevraagd en ongevraagd advies geven bij beslissingen over een student. 2. De examencommissie is bevoegd om in bijzondere gevallen de beslissing aan te houden tot de volgende vergadering. De commissie neemt in dat geval zo spoedig mogelijk contact op met de student. 3· De examencommissie kan de uitslag, die in een eerdere vergadering is vastgesteld, herzien in het voordeel van de student, indien nieuwe gegevens over hem daartoe aanleiding geven. 4· Aan de vaststelling van een examenuitslag dienen tenminste drie leden van de examencommissie deel te nemen. r.
Artikel5- Het getuigschrift en de cijferlijst 1. De uitreiking van het getuigschrift geschiedt in het openbaar, tenzij de examencommissie in bijzondere gevallen anders heeft bepaald. 2. Op de keerzijde van het getuigschrift worden de tot het examen behorende onderdelen vermeld alsmede, in voorkomende gevallen, welke bevoegdheid aan het getuigschrift is verbonden. Daarenboven worden de niet tot het examen behorende onderwijseenheden vermeld waarin, voordat over de uitslag van het examen is beslist, op verzoek van de student is geëxamineerd, mits de desbetreffende tentamens met goed gevolg zijn afgelegd. 3· Uitzonderlijke bekwaamheid, bedoeld in artikel 20, lid 4 van de OER, is aanwezig wanneer de student voor zijn afstudeeronderzoek het cijfer 10 behaald heeft, of voor zijn afstudeeronderzoek het cijfer 9 én voor zijn post-propedeutische tentamens een gewogen gemiddelde tenminste gelijk aan het cijfer 8 behaald heeft. De examencommissie spreekt haar grote waardering uit als deze cijfers zijn
A= 9 en PPG < 8,o of A~ 8 en PPG >7,5 De examencommissie spreekt haar waardering uit als deze cijfers zijn: A= 8 en PPG < 7·5 of A= 7 en PPG > 7,0. Waarbij A = de beoordeling van het afstudeeronderzoek ontdaan van evenhlele toevoegingen en PPG =het gewogen gemiddelde van de post-propedeutische tentamens. 4· Aan de student wordt bij de uitreiking van het getuigschrift een afzonderlijke cijferlijst verstrekt. Amkel 6 - De tijdstippen
Schriftelijk af te nemen tentamens worden afgenomen op de tijdstippen die tenminste twee maanden tevoren door of namens de examencommissie worden vastgesteld met inachtneming van het bepaalde in artikel n van de OER. 2. Bij de vaststelling van de tijdstippen bedoeld in het eerste lid wordt zoveel mogelijk voorkomen dat tentamens samenvallen. 3· De in het eerste lid bedoelde tijdstippen worden met het oog op een adequate bekendmaking daarvan, medegedeeld aan het bestuur van de faculteit en de Centrale Studenten Administratie. 4· Mondeling af te nemen tentamens worden op een door de examinator zo mogelijk na overleg met de shldent te bepalen tijdstip afgenomen, met inachtneming van het bepaalde in artikel n van de OER. 5· Het bepaalde in het eerste tot en met derde lid is van overeenkomstige toepassing op de tentamens die anders dan schriftelijk of mondeling worden afgenomen. L
Artikel 7 - De aanmelding I. De aanmelding voor een centraal georganiseerd tentamen geschiedt bij de Centrale Studentenadministratie door overhandiging of inzending van het daarvoor bestemde formulier dan wel door het invoeren van data in een computersysteem binnen de daartoe door het College van Bestuur gestelde termijn. 2. Indien een student deelneemt aan een tentamen zonder zich overeenkomstig het hiervoor bepaalde te hebben aangemeld, vindt geen beoordeling van het gemaakte werk plaats en wordt geen cijfer vastgesteld. De examencommissie kan afwijkingen toestaan van het bepaalde in dit lid. 3· De student van de verkorte opleiding dient zich in zijn eerste studiejaar aan te melden voor het P-examen. 4· De in artikel 19 van de OER bedoelde aanmelding geschiedt uiterlijk 20 werkdagen voor het tijdstip waarop de examencommissie examenuitslagen vaststelt. Het bepaalde in lid 1 is van overeenkomstige toepassing. De examencommissie zorgt voor tijdige bekendmaking van de tijdstippen waarop de examenuitslagen worden vastgesteld.
273
5· Bij de in art. 19 OER bedoelde aanmelding bij de faculteits studentenadministratie voor het afsluitend examen dient de student in het bezit te zijn van een goedgekeurd keuzeprogramma en tevens dient hij alle onderwijseenheden, behalve het afstudeeronderzoek, met voldoende resultaat te hebben afgelegd. 6. De aanmelding voor deelname aan een tentamen van een door een andere faculteit verzorgde onderwijseenheid dient te geschieden volgens de richtlijnen van de service verlenende faculteit. 7· De examencommissie kan afwijkingen toestaan van het bepaalde in dit artikeL Artikel 8 - De terugtrekking 1. Terugtrekking voor tentamens is toegestaan, mits deze uiterlijk plaatsvindt vijf werkdagen voordat het desbetreffende tentamen zou· worden afgelegd. Terugtrekking op een later tijdstip is uitsluitend toegestaan ingeval van overmacht van de student, te beoordelen door de examencommissie. Alvorens een dergelijke beslissing te nemen hoort de examencommissie de studie-adviseur of studentendecaan. 2. De terugtrekking dient te geschieden door een mededeling aan de instantie bij wie ingevolge het bepaalde in artikel 7 de aanmelding heeft plaatsgevonden. Bij toegestane terugtrekking kan de examencommissie besluiten dat alsnog in dezelfde examenperiode tentamen kan worden afgelegd. 3· Ontijdige terugtrekking en niet-verontschuldigbare afwezigheid heeft tot gevolg dat de student het tentamen niet meer in dezelfde examenperiode mag afleggen. Voor de toepassing van het bepaalde in artikel n, eerste lid, van de OER wordt het tentamen beschouwd als te zijn afgelegd. De examencommissie kan in bijzondere gevallen afwijkingen toestaan van het in dit lid bepaalde. Artikel 9 - Vrijstelling van praktische oefeningen 1. Een verzoek om vrijstelling van de verplichting tot het deelnemen aan een praktische oefening, als bedoeld in de artikelen 7· lid 2 en 9, lid 2 van de OER wordt door de student met redenen omkleed ingediend bij de examencommissie, die terzake in de regel het advies inwint van de desbetreffende examinator. De indiening geschiedt tenminste 2 maanden voordat de praktische oefening, waarvan vrijstelling wordt gevraagd, aanvangt. 2. Een besluit om de vrijstelling geheel of gedeeltelijk niet te verlenen wordt door de examencommissie niet genomen dan nadat de student in de gelegenheid is gesteld te worden gehoord. 3· De examencommissie neemt een gemotiveerde beslissing binnen een maand na ontvangst van het verzoek De student wordt van het besluit onverwijld in kennis gesteld. Artikel1o- Vrijstellingvan een tentamen. I. Indien een student bij of krachtens de wet reeds vrijstelling geniet voor een of meer tentamens doet hij hiervan mededeling aan de examencommissie. 2. Een verzoek tot vrijstelling van het afleggen van een tentamen wordt ingediend bij de examencommissie, die terzake in de regel het advies inwint van de desbetreffende examinator.
274
3· Een besluit om de vrijstelling geheel of gedeeltelijk niet te verlenen wordt door de examencommissie niet genomen dan nadat de student in de gelegenheid is gesteld te worden gehoord. 4· De examencommissie neemt een gemotiveerde beslissing binnen een maand na ontvangst van het verzoek. De student wordt van het besluit onverwijld in kennis gesteld. Artikeln - De orde tijdens een tentamen 1. De examencommissie draagt ervoor zorg, dat ten behoeve van een schriftelijk tentamen surveillanten worden aangewezen, die erop toezien dat het tentamen in goede orde verloopt. 2. De student is verplicht zich op verzoek van of vanwege de examencommissie te legitimeren met het voor dat studiejaar geldige bewijs van inschrijving. 3- Aanwijzingen van de examencommissie e.g. examinator of surveillant, die voor de aanvang van het tentamen zijn bekend gemaakt, alsmede aanwijzingen die tijdens het tentamen en onmiddellijk na afloop daarvan gegeven worden, dienen door de student te worden opgevolgd. 4- Een student, die niet voldoet aan het bepaalde bij of krachtens het tweede en derde lid kan door de examencommissie c.q. examinator worden uitgesloten van verdere deelname aan het desbetreffende tentamen. De uitsluiting is slechts van toepassing op het tentamen, tijdens hetwelk de onregelmatigheid is geconstateerd. De uitsluiting heeft tot gevolg dat geen uitslag van het desbetreffende tentamen wordt vastgesteld. Voordat de examencommissie c.q. examinator een besluit tot uitsluiting neemt, stelt zij de student in de gelegenheid terzake te worden gehoord. 5· De duur van het tentamen is zodanig dat studenten naar redelijke maatstaven gemeten, voldoende tijd hebben om de vragen te beantwoorden. 6. De tentamenopgaven mogen door de student na afloop van het tentamen worden meegenomen, tenzij de examinator daartegen bezwaren heeft. dan wel de aard van de tentamenopgaven zich daartegen verzet.
Artikel12 - Fraude Wanneer terzake van het afleggen van een tentamen fraude wordt geconstateerd of vermoed, wordt dit door de surveillant zo spoedig mogelijk schriftelijk vastgelegd. De surveillant kan de student verzoeken eventuele bewijsstukken beschikbaar te stellen. Een weigering hiertoe wordt in het schriftelijk verslag vermeld. De student wordt in de gelegenheid gesteld een schriftelijk commentaar bij het schriftelijk verslag van de surveillant te voegen. Het schriftelijk verslag en het eventuele schriftelijke commentaar worden zo spoedig mogelijk ter hand gesteld van de examencommissie. 2. De examencommissie kan de student voor ten hoogste een jaar uitsluiten van verdere deelneming aan het desbetreffende tentamen. 3· Voordat de examencommissie enige beslissing als bedoeld in het vorige lid neemt stelt zij de student in de gelegenheid terzake te worden gehoord.
1.
275
Artikel13 - De vragen en opgaven r. 2.
3-
4-
5·
6. 7·
De vragen en opgaven van het tentamen gaan het tijdig tevoren bekend gemaakte studiemateriaal waaraan de tentamenstof is ontleend niet te buiten. De tentamenstafis zo evenwichtig mogelijk gespreid over de vragen en opgaven van het tentamen. De vragen en opgaven van een tentamen zijn duidelijk en ondubbelzinnig, en zijn zodanig gesteld of bevatten zodanige aanwijzingen dat de student kan weten hoe uitvoerig en gedetailleerd de antwoorden moeten zijn. Geruime tijd voor het afnemen van het desbetreffende tentamen maakt de examencommissie c.q. examinator bekend op welke manier uitvoering wordt gegeven aan het bepaalde in artikel 13 van de OER met betrekking tot de wijze waarop het tentamen wordt afgelegd. De examencommissie of examinator kan de studenten geruime tijd voor het afnemen van een schriftelijk tentamen in de gelegenheid stellen kennis te nemen van een schriftelijke proeve van een dergelijk tentamen alsmede van de model-beantwoording en de normen aan de hand waarvan de beoordeling heeft plaatsgevonden. De tentamens worden afgenomen in het Nederlands of, voorzover de examencommissie of examinator dit nodig of gewenst acht, in een andere taal. Indien de student verzoekt het tentamen daarvan in een andere taal dan het Nederlands te mogen afleggen_. kan de examinator dit toestaan. Wanneer hij dit niet kan of wil doen, moet het verzoek twee weken voor het tentamen tot de examencommissie gericht worden. Indien de examencommissie het verzoek -inwilligt wijst zij zonodig een andere examinator aan.
Artikel14 - De beoordeling 1.
2.
De beoordeling van een tentamen wordt als regel uitgedrukt in gehele getallen volgens de beoordelingsschaal 1 t/m ro, bij uitzondering kan GN (gedaan) of GO (goed) worden gebruikt. Indien de examencommissie besluit zelf een onderzoek in te stellen als bedoeld in art. 20, lid 2 van de OER wordt de beoordeling daarvan eveneens uitgedrukt in gehele getallen. Voor practica kunnen ook de volgende beoordelingen worden gebruikt ON (onvoldoende) ofVO (voldoende). Vrijstelling van het afleggen van een tentamen dan wel van het deelnemen aan een practicum wordt gelijkgesteld met de beoordeling: Voldoende en aangeduid met: VR. Een tentamen is met goed gevolg afgelegd, indien het is beoordeeld met het cijfer 6 of hoger dan wel met de beoordeling: VO ofVR. Een tentamen is niet met goed gevolg afgelegd, indien het is beoordeeld met het cijfer 4 oflager, dan wel met de beoordeling: ON. Ten aanzien van een tentamen, dat is beoordeeld met een 5, bepaalt de examencommissie afbet al dan niet met goed gevolg is afgelegd. hetzij nadat de student zich heeft aangemeld voor de uitslag van het examen, hetzij nadat de student daarom heeft verzocht. Daarbij betrekt de examencommissie de uitslagen van de overige door de student afgelegde tot het examen behorende tentamens.
3· Onverminderd het bepaalde in artikel 3· lid 3 geschiedt de beoordeling van schriftelijke tentamens zo mogelijk aan de hand van tevoren schriftelijk vastgelegde, en evenhteel naar aanleiding van de correctie van het gemaakte werk bijgestelde normen. Het cijfer van een tentamen, dat toetsgewijs schriftelijk is afgenomen gedurende de collegeperiode, wordt bepaald door (gewogen) rekenkundig middelen van cijfers voor de toetsen. 4· De \Vijze van beoordeling is zodanig dat de student kan nagaan hoe de uitslag van zijn tentamen tot stand is gekomen. 5· Indien een student een tentamen meer dan eenmaal heeft afgelegd. neemt de examencommissie voor de vaststelling van de uitslag van het examen het hoogst behaalde resultaat in aanmerking. 6. De examencommissie zal tijdig bekend maken in welke gevallen zij zelf een onderzoek als bedoeld in art. 20, lid 2 van de OER zal instellen. 7- Het propedeutisch examen en het afsluitend examen kennen als uitslagen 'GESLAAGD' en 'AFGEWEZEN'. 8. Een shtdent is voor het propedeutisch dan we) afsluitend examen geslaagd, indien hij de tentamens met goed gevolg heeft afgelegd, alsmede. voor zover van toepassing, indien het door de examencommissie zelfingestelde onderzoek met een getal van 6 of hoger is beoordeeld. Voor het tentamen Mechanica-I en voor het tentamen Elektriciteit en magnetisme-I geldt dat het cijfer 5 als 'met goed gevolg afgelegd' wordt beschouwd, indien het behaalde cijfer voor het tentamen Mechanica-2, resp. voor het tentamen Elektriciteit en magnetisme- 2, 7 of hoger is. Voor het tentamen Analyse-I, resp. het tentamen Analyse-2, resp. het tentamen Analyse-3 geldt dat het cijfer 5 als 'met goed gevolg afgelegd' wordt beschouwd, indien het cijfer behaald voor het tentamen van zowel Analyse-2 als Analyse-3, resp. van het tentamen van zowel Analrse-r als Analyse-3, resp. van het tentamen van zowel Analyse-I als Analyse-2 6 of hoger is. Voor het tentamen Elektronica-2 geldt dat, hetzij voor het onderdeel Elektronica-2, hetzij voor het onderdeel Practicum elektronica-z, minimaal een 5 gehaald moet worden. Voor de studenten die volgens het vierjarige curriculum aan het propedeutische examen deelnemen geldt bovendien dat het cijfer 5 behaald voor het tentamen Lineaire algebra en lineaire analyse-I, resp. tentamen Lineaire algebra en lineaire analyse-2 geldt dat het cijfer 5 als 'met goed gevolg afgelegd' wordt beschouwd, indien het cijfer behaald voor het tentamen Lineaire algebra en lineaire analyse-2, resp. het tentamen Lineaire algebra en lineaire analyse-I, 6 of hoger is. 9· De examenuitslag luidt 'AFGEWEZEN', indien de student niet is geslaagd conform lid 8 van dit artikel. Artikei15 - Registratie van de uitslog I.
De administratie van de faculteit draagt zorg voor de registratie van de uitslagen van de tentamens en examens alsmede voor de registratie van aan een student uitgereikte getuigschriften en geeft deze gegevens terstond door aan de Centrale Studenten
277
2.
Administratie. Over geregistreerde gegevens met uitzondering van gegevens over uitgereikte getuigschriften, wordt aan anderen dan de student. de examencommissie, het college van bestuur, het college van beroep voor de examens, de studie-adviseur, de studentendecaan en de studentenpsycholoog geen mededeling gedaan. Met toestemming van de shldent kan van het bepaalde in de vorige volzin worden afgeweken. De examencommissie c.q. de examinator deelt de uitslag via de faculteitsstudentenadminîstratie mee aan de centrale studentenadministratie, die de student op de hoogte stelt.
Artikel16 -De nabespreking 1. Zo spoedig mogelijk na de bekendmaking van de uitslag van een mondeling tentamen vindt desgevraagd dan wel op initiatiefvan de examinator een nabespreking plaats tussen de examinator en de student. Dan wordt de gegeven beoordeling gemotiveerd. 2. Gedurende een termijn van twintig werkdagen, die aanvangt op de dag na de bekendmaking van de uitslag. kan de student, die een tentamen anders dan mondeling heeft afgelegd aan de examinator om een nabespreking verzoeken. De nabespreking geschiedt op een door de examinator te bepalen plaats en tijdstip. 3· Indien de examinator een collectieve nabespreking heeft georganiseerd, kan de student een verzoek als bedoeld in het vorige lid pas indienen, wanneer hij bij de collectieve bespreking aanwezig is geweest en het desbetreffende verzoek motiveert of wanneer hij door overmacht verhinderd is geweest bij de collectieve bespreking aanwezig te zijn. 4· Het bepaalde in het vorige lid is van overeenkomstige toepassing, indien de examinator aan de student gelegenheid biedt om diens uitwerking te vergelijken met modelantwoorden. 5· De examinator kan ahvijkîngen toestaan van het bepaalde in het tweede en derde lid. Artikel q - Het gebruikmaken van een afivijkingsmogelijkheid 1. De student kan de examencommissie of examinator verzoeken dat zij alvorens zij van een in de OER of in deze regels en richtlijnen geboden afv.:ijkingsmogelijkheid gebruikmaken, de studie-adviseur of studentendecaan in de gelegenheid stellen advies uit te brengen. 2. Indien de examinator van de in het eerste lid bedoelde afurijkingsmogelijkheîd gebruik maakt. stelt hij de examencommissie daan•an in kennis. 3· Een student die de verkorte opleiding volgens art. 6, lid 3 van de OER. wil volgen dient zicb daartoe in de introduktieperiode aan te melden bij de studiebegeleider voor deze verkorte opleiding. 4· Het met goed gevolg afleggen van het tentamen Analyse 3 {2Y220) door een student die de propedeuse van de verkorte opleiding volgt als bedoeld in art. 6, lid 3 van de OER, wordt gelijk gesteld met het behalen van het tentamen Analyse 3 voor hbo (2Y230). 5· Indien een student de postpropedeuse van de verkorte opleiding aansluitend op het propedeuseprogramma als bedoeld in art. 6, lid 3 van de OER, wil volgen, dient hij tenminste binnen één jaar na eerste inschrijving een voldoende te hebben behaald voor de onderwijseenheden:
Analyse 3 voor hbo (2Y23o), Analyse 4 (2Y26o), Lineaire algebra en lineaire analyse
2
(2Y550).
Artike118 - De maatstaven De examencommissie c.q. de examinator neemt bij de beslissingen, die zij moeten nemen, tot richtsnoer de volgende maatstaven- en weegt bij strijdigheid het belang van hantering van een maatstaf tegen dat van de andere af-: a. Het behoud van kwaliteits- en selectie-eisen van tentamens en examens; b. Doelmatigheidseisen, onder meer tot uitdrukking komend in een streven om: Tijdverlies voor studenten, die snelle voortgang met de studie maken, bij de voorbereiding van een tentamen of examen zoveel mogelijk te beperken; Studenten zo nodig te bewegen hun studie af te breken, indien het slagen voor een tentamen of examen onwaarschijnlijk is geworden; c. Bescherming tegen zichzelf van de student die een te grote studie-last op zich wil nemen; d. Mildheid ten opzichte van studenten, die door omstandigheden buiten hun schuld in de voortgang van hun studie vertraging hebben ondenronden. Artikel19 -Beroepsrecht Tegen beslissingen van de examencommissie of van examinatoren staat beroep open bij het college van beroep voor de examens bedoeld in artikel 7-60 van de Wet. Artikel 20 - Wljzigingen van deze regels en richtlijnen De examencommissie kan deze regels en richtlijnen wijzigen. Wijzigingen, die van toepassing zijn op het lopende studiejaar, kunnen in deze regels en richtlijnen slechts worden aangebracht, voorzover de belangen van studenten hierdoor redelijkerwijs niet worden geschaad. De examencommissie draagt zorg voor bekendmaking van de wijzigingen. Artikel21 - Slotbepaling ln gevallen waarin deze regels en richtlijnen niet voorzien. beslist de examencommissie. Artikel22 -Inwerkingtreding Deze gewijzigde regels en richtlijnen treden in werking op 1 september 1995. Aldus vastgesteld door de examencommissie voor de opleiding Technische Natuurkunde op 22 augustus 1995
279
afkortingen
Bijlage C Afkortingen
hbo
= Biomedische en Gezondheidstechnieken =Bestuurlijk Overleg Natuurkunde Studenten =College van Beroep voor de Examens =College van Bestuur = Faculteitsbestuur = Faculteitsstu.dentenadministratie = Hoger beroepsonderwijs
IBG
=
KPC
=
BMGT BONS CBE CvB
FB FSA
Informatiebeheergroep
Keuzeprogrammacommissie =Katholieke Universiteit Nijmegen LUC = Limburgs Universitair Centrum MUB =Modernisering Universitaire Bestuursorganisatie N-laag = gebouw Natuurkunde laag oe = Opleidingscommissie OER =Onderwijs en Examenregeling OITN =Opleidingsinstituut Technische Natuurkunde aso =Overkoepelend Studenten Overleg OWIS =Onderwijs informatiesysteem P-raad =Propedeuse-raad PP-raad = Post-propedeuse-raad RR = Regels en Richtlijnen SAO =Studenten Advies Orgaan SP = Studiepunten STOOR = Studenten Onderwijswijs Organisatie STU = Srudenten Service Centrum TDO =Technologie van Duurzame Ontv.rikkeling TU = Trimester uur VC = Vrijstellingencommissie VEN! =Vereniging van Eindhovense Natuurkundig lngenieurs VWO =voorbereidend wetenschappelijk onderwijs
KUN
280
~~=~ T~ilil~ ~ ~[~i il ili~\il~ ï~ilïli ï t( 59
Telefoon (040) 24 72224
9941818
technische universiteit eind hoven
Postbus 513 5600 MB Eindhoven Telefoon (040) 24 7 25 33 Telefax (040) 246 74 53 e-mail
[email protected]
I faculteit techn ische natuurkunde
