te gast in
Vietnam
Maak kennis met het échte leven!
Meo Vac Lao Cai Sa Pa
Lai Chau
Zw
ar
te
Ro
ri
Dien Bien Phu
de
vi
ri
CHINA vi
Lang Son er
er
Hanoi
*
Hai Phong
Golf van Tonkin
Thanh Hoa
LAOS
VIETNAM
Hainan
Vinh Ha Tinh
Zuid-Chinese zee
Vinh Moc Hué Da Nang Hoi An
THAILAND
My Lai
Quy Nhon
og
la
nd
Pleiku
Ce
nt
ra
le
Ho
CAMBODJA
Nha Trang Dalat
Tây Ninh Cu Chi
Phu Quoc Golf van Thailand
Ho Chi Minh Stad Chao Doc Can Tho Zuid-Chinese zee M e k o n gd e l ta
0
Ca Mau Con Dao
150 km
te gast in
Vietnam Samenstelling en redactie Hans de Clercq en Kees van Teeffelen
Uitgeverij Informatie Verre Reizen
Colofon Uitgave Informatie Verre Reizen VOF Postbus 1504, 6501 BM Nijmegen T 024-355 25 34 E info@te gastin.nl I www.tegastin.nl
Samenstelling en redactie, Hans de Clercq en Kees van Teeffelen Eindredactie, Kees van Teeffelen Foto omslag, Mirjam Letsch Vormgeving, Mike van de Mortel Druk, 9e herziene druk, februari 2015 ISBN 978-94-6016-053-0
Andere uitgaven te gast in: Indonesië • Maleisië • Thailand • Myanmar • Laos • Cambodja • China • Zuid-Korea • Japan • India • Nepal • Bhutan • Sri Lanka • Egypte • Marokko • Cyprus • Turkije • Jordanië • Iran • Oman • Israël & Palestijnse gebieden • Ghana • Ethiopië • Oeganda • Kenia • Tanzania • Namibië • Zuid-Afrika • Guatemala & Honduras • Costa Rica & Panama • Nicaragua • Cuba • Curaçao • Suriname • Peru & Bolivia • Argentinië & Chili • Rusland & Oekraïne • Australië & Nieuw-Zeeland • VS & Canada
© 2015 Informatie Verre Reizen VOF Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, internet of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van de auteurs en de uitgever. Deze uitgave werd met de meeste zorg samengesteld. Indien deze toch onjuistheden blijkt te bevatten, kunnen uitgever en auteurs daarvoor geen aansprakelijkheid aanvaarden.
Inhoud Voor altijd in ons hart
5
Hans de Clercq
Een wereld van verschil
11
Kees van Teeffelen
Eten van de straat
18
Mirjam Letsch
Magisch maatwerk
24
Patricia Jacob
Ontsnappen aan het keurslijf
30
Oscar Salemink
De oorlog voorbij
34
Hans de Clercq
De gegrilde duiven van Cholon
40
Mirjam Letsch
Natte voeten in de delta
45
Kees van Teeffelen
Motormannen van naam
50
Patricia Jacob
Minderheden in een sprookjeslandschap
56
Bas Naus
Reisinformatie
67
Verdere informatie
80
4 Toegang tot de Ngoc Son Tempel in het Hoan Kiem meer – Foto: Elzbieta Sekowska/iStock.com
Hans de Clercq
Voor altijd in ons hart Hanoi groeit sneller dan je kunt bijhouden. Telkens als we naar Vietnam teruggaan is de hoofdstad gegroeid. Uitdijende buitenwijken, bouwputten en hijskranen. Maar wat nooit echt zal veranderen is de oude binnenstad. Daar kunnen we gerust op zijn. Gelukkig maar, want er is zoveel moois te zien.
Wat zullen de inwoners van Hanoi vreemd hebben opgekeken, toen in april 2011 in een meer in het centrum van de oude stad een reuzenschildpad levend en wel uit het water werd gevist. Hoewel, levend, het dier was doodziek, zat onder de zweren en verwondingen. Maar belangrijker: het mythische dier bestond dus écht. Niet dat ze daar ooit aan getwijfeld hadden, kom nou toch, geen Vietnamees zal de legende bestrijden die diep teruggrijpt op de trotse geschiedenis van hun land. Hoe zat het ook alweer? Toen Vietnam in de 15e eeuw bezet was door de Chinezen, vond koning Le Loi, toen hij op het meer zat te vissen, een reusachtig gouden zwaard in zijn net. Met dit wapen bleek de koning zo oppermachtig, dat hij er de Chinese bezetter mee wist te verjagen. Na de veldslag roeide hij naar het midden van het meer om het zwaard terug te geven aan het water, toen een gouden schildpad opdook, het zwaard in de bek nam en naar de diepte verdween. Sindsdien heet het meer Ho Hoan Kiem, letterlijk: ‘Het Meer van het Teruggegeven Zwaard’. En nu bleek warempel dat het dier echt bestond. Of in elk geval, een verre nazaat. 5
Ooit hadden ze al eens zo’n schildpad gevonden, in de bloedhete zomer van 1968. De inwoners van Hanoi herinneren het zich goed en vertellen het graag. Door de hitte stond het water in het meer dramatisch laag en daar lag hij, een kanjer van bijna 250 kilo en morsdood, door zuurstofgebrek. Minstens 400 jaar oud, zeiden mensen die het weten konden. Waarna ze hem hebben opgezet en als Doornroosje in een glazen kist gelegd. Wie hem zien wil moet naar de Ngoc Son tempel, Tempel van de Jade Berg. Een wonderschoon kleinood op een eilandje in het Hoan Kiem meer, bereikbaar via een donkerrode houten brug met alweer zo’n sprookjesnaam: Brug van de Opgaande Zon. Als je geluk hebt zie je schildpadjes op de oever. Kleintjes, uitgezet door gelovige stedelingen. De grote, de levende legende, is verpleegd en leeft gezond en wel in een afgezet stukje Hoan Kiem naast de tempel. Het oude hart van de stad
Zou ik een loflied op alle bezienswaardigheden van Hanoi willen zingen, dan had ik de helft van dit boekje nodig. Het operagebouw en de statige, met bomen omzoomde lanen die herinneren aan de Franse overheersers. De vele musea die de stad rijk is. De Tempel van de Literatuur, talloze pagodes, oude stadspoorten, de brug over de Rode Rivier, gebouwd door Gustave Eiffel. Maar ik beperk me, noodgedwongen, tot het oude hart van de stad, pal naast Hoan Kiem. Oude wijk moet je eigenlijk zeggen, een wirwar van straten en stegen, terecht een van de trekpleisters van Hanoi. De wijk heet, met enige nostalgie, ‘36 straten’. Een herinnering aan lang vervlogen keizerlijke tijden. Dit stadsdeel werd gebouwd in de 13e eeuw, strak ingedeeld naar de beroepsgroepen die elk hun afgebakend territorium 6
Drukte in de oude wijk – Foto: Hans de Clercq
hadden. De straatnamen beginnen allemaal met Hang, wat winkel betekent, of handel. Maar de tijd heeft de geschiedenis ingehaald. In Hang Bo, waar ooit mandenmakers zaten, vind je nu ook reisbureaus en restaurants. In Hang Dao (zijde) koop je vervalste merkhorloges en Hang Bac, ooit het domein van de zilversmeden, is nu een kleurrijke mengelmoes van eethuisjes, hotels, winkels met illegale dvd’s en traditionele Chinese medicijnen. De smalle trottoirs zijn geblokkeerd door geparkeerde scooters en brommers, waardoor je als voetganger je toevlucht moet nemen tot de straat, waar je dan weer de strijd moet aanbinden met rijdende scooters en brommers. En fietsers, handkarren, toeterende auto’s en schuifelende vrouwtjes met 7
Restaurantje in pijpenlade – Foto: Hans de Clercq
een lange bamboestok over de schouder met aan weerszijden een zwiepende mand groenten of fruit. De traditionele huizen die de tand des tijds hebben doorstaan zijn unieke tunnelwoningen: smalle, diepe pijpenlades, een handige truc om belasting te ontwijken, die vroeger geheven werd op basis van de breedte van de gevel. Ook mochten ze nooit meer dan twee etages hebben, geen enkel woonhuis mocht hoger zijn dan het keizerlijk paleis. Maar Vietnamezen zijn vindingrijk. Als je de verdiepingen zo laag mogelijk maakt, kan je er misschien drie maken in plaats van twee? Jazeker. Geen probleem voor kleine Vietnamezen. Wel voor een uit de kluiten gewassen Nederlander. Op bezoek in het ouderlijk huis van een goede vriend is het bukken geblazen, tot groot vermaak van onze gastheren. De traditie van twee verdiepingen is achterhaald, de keizer is dood en er is gebrek aan woonruimte. Nu 8
gaan de smalle huizen onbekommerd de hoogte in, zeven, soms acht etages. Voor hoogtevrees is hier geen ruimte. Vader des vaderlands
Een bezoek aan Hanoi is niet compleet zonder een bezoek aan Ho Chi Minh. Zijn gebalsemde lichaam ligt sinds zijn dood in 1969 opgebaard in een reusachtig mausoleum waar alles aan gedaan is om de bezoeker een gevoel van totale nietigheid te geven. Je kunt je afvragen wat de oude leider zou zeggen van dit eerbetoon en het gesol met zijn lichaam. Niet veel goeds, dat is duidelijk. In zijn testament had hij vastgelegd dat hij gecremeerd wilde worden, maar zijn opvolgers sloegen zijn wens in de wind en besloten hem, in de traditie van Lenin en Mao, voor eeuwig op te baren. Vervelend voor ome Ho, zoals de Vietnamezen hem liefdevol noemen, maar een slimme zet van de Partij: een dode volksheld onder handbereik bindt het volk tot eenheid. Een bezoek aan het mausoleum is een fascinerende ervaring. Er gelden strikte spelregels. Respectvolle kleding, geen handen in je zakken, geen hoofddeksels, en fotograferen is strikt verboden. Camera’s en tassen moeten worden afgeven, je krijgt een bonnetje, na afloop krijg je het aan een ander loket weer terug, alles is verbluffend efficiënt geregeld. Grote groepen schoolkinderen staan zwijgend hand in hand in stille afwachting van wat gaat komen. Een geüniformeerde bewaker begeleidt ons, maar wenkt eerst een groep met medailles behangen veteranen, zij krijgen voorrang. Dan gaan we het mausoleum in, de monumentale trappen op waar aan weerszijden de vaandeldragers staan. Door brede gangen gaat het, je voelt je allengs kleiner worden, en dan opeens door een deur naar de gekoelde ruimte 9
66 Vrouwen met bananen in Hoi An – Foto: Hans de Clercq
Reisinformatie Ambassades Communicatie Documenten Elektriciteit Eten en drinken Feestdagen Fooien Fotograferen Geld Gezondheid Klimaat en kleding Literatuur en kranten Onderhandelen Openingstijden Taal Tijdsverschil Transport Voorzorgsmaatregelen
Verdere informatie Boeken Websites
67
te gast in
Vietnam
De landenuitgaven TE GAST IN bevatten artikelen van meerdere auteurs die een speciale band hebben met een land. Zij schrijven op levendige wijze en met kennis van zaken over onderwerpen die hen na aan het hart liggen. Het geeft een goed inzicht in de levenswijze en omgangsvormen van de bewoners van het land. Bovendien bevat elke uitgave nuttige reistips. Een aanrader voor iedereen die interesse heeft voor verre landen en wil weten wat er achter de schermen gebeurt.
Was Vietnam 25 jaar geleden nog een agrarisch land waar boeren en vissers voornamelijk voor de lokale markt leverden, vandaag de dag is het een van de grootste exporteurs van gewassen als rijst en koffie. Ook de industriële bedrijvigheid is enorm toegenomen. Een andere sector die sterk in opkomst is, is het toerisme. Dit komt mede omdat er afgelopen jaren veel geïnvesteerd is in vliegvelden, wegen en accommodatie. Dat maakt dat je als toerist vandaag de dag alle uithoeken van het land kunt bezoeken. Het klimaat, maar ook de kleine behuizing en de straathandel maken dat een groot deel van het leven zich buitenshuis afspeelt. Overal in het land zie je eetstalletjes op straat waar de heerlijkste gerechten worden klaargemaakt. Als westerse bezoeker krijg je doorgaans de nodige aandacht en aanspraak. Mensen vragen je van alles. Niet dat ze uitvoerig uitleg verlangen. Maar meer om een idee te krijgen met wie ze van doen hebben. Want ook elkaar stellen Vietnamezen beleefdheidsvragen, onder meer om afkomst en rangorde te peilen.
‘TE GAST IN is het ultieme voorpretboekje’ Flying Dutchman Magazine 9
789460
160530
www.tegastin.nl
