te gast in
Nieuw-Zeeland
Maak kennis met het échte leven!
Cape Reinga Bay of Islands Kaitaia Whangarei STILLE ZUIDZEE Peninsula
Auckland
Bay of Plenty
N oordereiland
Hamilton Rotorua
Gisborne Taupo
New Plymouth TASMANZEE
Napier
Wanganui
Golden Bay Tasman Bay Abel T a s m a n N.P.
Murchison Kaikoura Greymouth
Zuidereiland
Milford Sound
Zu
id
e
j li
ke
Al
p
en
Christchurch
Fairlie Timaru
Queenstown
STILLE ZUIDZEE
Dunedin Invercargill 0 Stewart Island
150
300 km
Wellington
*
te gast in
Nieuw-Zeeland Samenstelling en redactie Wilma Lankhorst & Kees van Teeffelen
Uitgeverij Informatie Verre Reizen
Colofon Uitgave Informatie Verre Reizen VOF Postbus 1504, 6501 BM Nijmegen T 024-355 25 34 E
[email protected] I www.tegastin.nl
Samenstelling en redactie, Wilma Lankhorst en Kees van Teeffelen Eindredactie, Kees van Teeffelen Foto omslag, James Heremaia/Tourism New Zealand Vormgeving, Mike van de Mortel, www.stollenberg.com Druk, 3e druk, september 2015 ISBN 978 94 6016 058 5
Andere uitgaven te gast in: Indonesië • Maleisië • Thailand • Myanmar • Vietnam • Cambodja • China • Japan • Zuid-Korea • India • Nepal • Bhutan • Sri Lanka • Egypte • Marokko • Cyprus • Turkije • Jordanië • Iran • Oman • Israël & Palestijnse gebieden • Ethiopië • Oeganda • Tanzania • Namibië • Zuid-Afrika • Costa Rica & Panama • Cuba • Curaçao • Suriname • Peru & Bolivia • Argentinië & Chili • Rusland & Oekraïne • Australië • VS & Canada
© 2015 Informatie Verre Reizen VOF Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, internet of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van de auteurs en de uitgever. Deze uitgave werd met de meeste zorg samengesteld. Indien deze toch onjuistheden blijkt te bevatten, kunnen uitgever en auteurs daarvoor geen aansprakelijkheid aanvaarden.
Inhoud De Kiwi en zijn kostgangers Marja Kerst en Pim Verver
Met Outdoors meer karakter
5 10
Stefan Heger
Maori koesteren hun identiteit
15
Toon van Meijl
Het drama in de Moordenaarsbaai
23
Jan-Willem Driessen
In het spoor van Chris Booth
28
Wilma Lankhorst
Een walhalla voor vliegvissers
34
Nico de Boer
De heropleving van Ta Moko
39
Liesbeth Steur
Het gevoel van onmetelijke ruimte
44
Anne Wesseling
Oog in oog met de Hobbits
50
Wilma Lankhorst
Whale watching bij de Maori
52
Hans Avontuur
‘This is your first jump?’
58
Martin VanSteenkiste
Speel de quiz met Vicky!
63
Stefan Heger
Reisinformatie Verdere informatie
69 79
4 Omgeving Wanaka op Zuidereiland – Foto: Sherpa/Shutterstock.com
Marja Kerst en Pim Verver
De Kiwi en zijn kostgangers Met wie deelt de Nieuw-Zeelander toch die immense ruimte waarin hij is terechtgekomen? Die paradijselijke ruimte, zo groot als het Verenigd Koninkrijk, met zijn vulkanen, gletsjers, regenwouden en subtropische eilandjes?
Terwijl ik me dit afvraag, ontwaakt het dorpje Murchison op het Zuidereiland. Het is een maandagochtend in januari, het begin van een nieuwe werkweek. Tientallen borden met kreten als Open en Take away worden naar buiten gesleept door de bewoners. “Het is goed dat je gereserveerd hebt”, vertrouwde de eigenaar van het motel me gisterenavond toe. “It’s peak of the season.” De brede weg is leeg op een paar auto’s na. Horizontale slierten nevel nemen een deel van het uitzicht op de bergen weg. Oranje vlaggetjes wapperen vrolijk aan lantarenpalen en wensen de voorbijganger nog steeds een gezegend kerstfeest toe. De oude man in de souvenirwinkel zit eenzaam tussen zijn sokken en sleutelhangers. Toptijd? De enige rimpel in het stille water verschijnt rond lunchtijd. Een bus vol Japanse toeristen legt aan voor een tussenstop. De groep tuimelt als één man naar buiten. Aan de overkant zetten ze elkaar horizontaal, verticaal en diagonaal op de foto. Ook de souvenirwinkel stroomt vol; in een half uur tijd moet de man van zo veel mogelijk sokken met ingebreide schapen af. We maken een praatje wanneer de rust is weergekeerd. Gemoedelijk leunt hij achterover in een groenleren fauteuil. Zijn kruiswoordpuzzel5
Stefan Heger
Met Outdoors meer karakter Jaarlijks nemen duizenden Nieuw-Zeelandse scholieren deel aan survivaltochten in de wildernis. Naar de filosofie van de beroemde bergbeklimmers Sir Edmund Hillary en Graeme Dingle ontwikkelen ze daardoor een sterk karakter. Tijdens de tochten leren ze om samen te werken, respect te tonen voor elkaar en de natuur, en doorzettingsvermogen te ontwikkelen.
In 1953 bereikten de in Auckland geboren Sir Edmund Hillary en zijn sherpa Tenzing Norgay de top van de Mount Everest, met 8848 meter de hoogste berg van de wereld. Het bezorgde Hillary, die in 2008 op 88-jarige leeftijd overleed, wereldwijd een absolute heldenstatus. Bovendien zorgde hij er met zijn prestatie voor dat de bergsport en het outdoor-toerisme nog meer in de genen van de Kiwi’s werd verankerd. Geïnspireerd door de prestaties van Hillary ontwikkelde zijn pupil Graeme Dingle zich tot een begenadigd bergklimmer. Hij beklom als eerste in één zomer alle belangrijke Europese bergen via de gevaarlijke noordwand en ontdekte nieuwe delen van Antarctica. Hij deed inmiddels tweehonderd bergbeklimmingen als eerste. Probleemjongeren op het rechte pad
Begin jaren zeventig kwam Dingle op het idee om jongeren mee de natuur in te nemen omdat het bij zou dragen aan hun fysieke en mentale ontwikkeling. Hij deed zijn inspiratie op in Wales waar hij destijds als buitensportinstructeur werkte. “Veel kinde10
Hillary Outdoors gids geeft uitleg – Foto’s: Stefan Heger
ren waar ik in Wales mee te maken kreeg, kwamen uit de grote stad en vonden het leuk om Pakistanen in elkaar te slaan”, vertelt hij. “Mijn doel was om ze weer op het rechte pad te krijgen. Dat deed ik door ze mee de natuur in te nemen.” In de natuur stelde Dingle de probleemjongeren voor zware uitdagingen waarbij ze goed moesten samenwerken om zich er doorheen te slaan. Dit werkte zo goed dat hij dit ook in Nieuw-Zeeland is gaan opzetten. Daar ging hij te rade bij zijn mentor Sir Edmund Hillary. Die heeft het geld dat hij verdiende met zijn bergbeklimmingen altijd geïnvesteerd in een betere samenleving. In arme streken in Nepal liet hij scholen bouwen en ook in eigen land was hij erg maatschappelijk betrokken. Het voorstel van Dingle sprak hem direct aan. En zo ging in 1972 aan de Mangatepopo rivier in het ruwe vulkanische landschap van het Tongariro National Park het eerste Sir Edmund Hillary Outdoor Pursuits Centre of New Zealand van start. De organisatie, die nu Hillary Outdoors heet, heeft inmiddels tienduizenden scholieren mee de natuur in genomen. In 2006 opende een tweede outdoor centrum op Great Barrier Island voor de kust van Auckland. 11
Traditionele Maori-groet – Foto: Hans Avontuur
Toon van Meijl
Maori koesteren hun identiteit De inheemse bewoners van Nieuw-Zeeland, de Maori, staan bekend als een sterk en trots volk met een rijke cultuur. Zo begroeten ze elkaar met een hongi, waarbij de neuzen tegen elkaar worden gedrukt. En het nationale rugbyteam pept zich voor een wedstrijd op met de haka, een indrukwekkende dans.
De traditionele cultuur van de Maori (spreek uit: Maa-orie) is overal aanwezig in het openbare leven in Nieuw-Zeeland. Maoritradities staan ook centraal in het nationaal imago van een modern, multicultureel land waarin zogenaamd ‘primitieve’ mensen vreedzaam samenleven met een meerderheid die afstamt van Europese kolonisten. Toch is dit beeld eenzijdig. Het verhult de problemen die samenhangen met de achtergestelde positie van de Maori in Nieuw-Zeeland. Tegelijkertijd geeft het een verkeerde 15
indruk van de rol van traditionele gebruiken en gewoonten in het leven van veel Maori, met name jongeren. In vergelijking met inheemse minderheden in andere landen, zoals de Australische Aborigines, konden de Maori doorgaans op meer respect rekenen. Het ontzag dat de Britse kolonisten voor hen koesterden was niettemin ondergeschikt aan het politiek doel om een westerse staat te vestigen in de Zuidzee. Vandaar ook dat in de negentiende eeuw de Maori met geweld hun gronden zijn ontnomen toen het niet goedschiks lukte om Nieuw-Zeeland onder Britse overheersing te brengen. Na de landoorlogen en de daarmee samenhangende epidemieën van besmettelijke ziekten zoals het griepvirus, waartegen de inheemse bevolking nog geen enkele weerstand had opgebouwd, werden de Maori zelfs met uitsterven bedreigd. Tegen het einde van de negentiende eeuw resteerden nog slechts 40.000 Maori. Dit is amper 10 procent van het bevolkingsaantal dat de ontdekkingsreiziger James Cook aantrof toen hij als eerste westerling in 1769 voet aan wal zette. Armoede in de stad
Momenteel vormen de Maori ongeveer 15 procent van de Nieuw-Zeelandse bevolking. Ruim 80 procent van hen is woonachtig in verstedelijkt gebied, waar ze meestal behoren tot de armere bevolkingsgroepen. Zij zijn duidelijk het slachtoffer van de crisis die Nieuw-Zeeland teistert sinds 1973, toen Groot-Brittannië lid werd van de Europese Unie. Daarmee raakte het land immers zijn belangrijkste exportmarkt voor agrarische producten kwijt. De levensstandaard is sindsdien dramatisch gedaald voor iedereen, maar de effecten van de economische neergang zijn ongetwijfeld het meeste voelbaar onder de Maori. 16
Te Puia Rotorua – Foto: Eric-Lindberg/Tourism New Zealand
Reisinformatie Ambassades Communicatie Documenten Douane Elektriciteit Eten en drinken Feestdagen en festivals Fooien Fotograferen Geld Gezondheid Inkopen Klimaat Kranten Logies Openingstijden Taal Tijdverschil Transport Veiligheid
Verdere informatie Boeken Films
te gast in
Nieuw-Zeeland
De landenuitgaven TE GAST IN bevatten artikelen van meerdere auteurs die een speciale band hebben met een land. Zij schrijven op levendige wijze en met kennis van zaken over onderwerpen die hen na aan het hart liggen. Het geeft een goed inzicht in de levenswijze en omgangsvormen van de bewoners van het land. Bovendien bevat elke uitgave nuttige reistips. Een aanrader voor iedereen die interesse heeft voor verre landen en wil weten wat er achter de schermen gebeurt.
Nieuw-Zeeland, een eiland zo groot als het Verenigd Koninkrijk, staat bekend om zijn ruige natuur en spectaculaire landschappen. Om hier te kunnen overleven moet je over veerkracht beschikken. Vandaar dat veel Kiwi’s al op jonge leeftijd deelnemen aan pittige outdoor expedities. Opvallend aanwezig in het openbare leven zijn de Maori, de inheemse bewoners. Op diverse plaatsen kun je hun ceremoniële zang- en dansuitvoeringen bijwonen. Indrukwekkend is Ta moko, de tatoeagekunst, die de orale geschiedenis van de Maori zichtbaar maakt. De onmetelijke ruimte van het land stimuleert je om er op uit te trekken. Op het Noordereiland ontdek je in het spoor van landschapskunstenaar Chris Booth bijzondere land art-projecten. In de wateren nabij Taupo ga je vliegvissen op forellen. Op het Zuidereiland stap je in Kaikoura aan boord om walvissen te spotten. Op zoek naar een flinke adrenalinestoot, ga je bungeejumpen vanaf een brug bij Queenstown. Tijdens een kano- en wandeltocht in het Abel Tasman Nationaal Park spot je onbekende vogels. En op het grillige Stewart Island speel je de hilarische pubquiz met Vicky.
‘TE GAST INis het ultieme voorpretboekje’ Flying Dutchman Magazine 9
789460
160585
www.tegastin.nl
