TAB 2. WONEN IN KERNHEM BOUWEN EN WONEN...21

I N H O U D S O P G A V E

INHOUDSOPGAVE WATER .............................................29

TAB 1. WEGWIJS IN KERNHEM

TAB 2. WONEN IN KERNHEM

WELKOM IN KERNHEM .....................7

BOUWEN EN WONEN ......................21

UITLEG VAN DE HANDLEIDING.........9

Duurzaam bouwen .......................21 Dubo-maatregelen ........................21 Gevolgen van duurzaam bouwen ..22 Duurzaam wonen.........................22 Woninginrichting..........................22 Milieubewust klussen ...................23 Duurzaam Wonen Team ...............23 “Duurzaam wonen is vooral bewust keuzes maken” ................24

Duurzaam waterbeheer ...............29

Duurzaam, voor nu en later ..........9 Zelf verantwoordelijk ..................10 Indeling van dit handboek ..........10 KERNHEM, TUSSEN VELUWE EN VALLEI ............................................11 Eenheid in verscheidenheid .......11 Architectuur .................................11 Driedeling .....................................12 BEWONER VAN KERNHEM..............13 “Milieubewust leven voor volgende generaties” ..................13 KAARTEN VAN KERNHEM ...............15 Vlekken A1 en A2 .........................17 Vlek A3..........................................18

AFVAL..............................................25 Afvalinzameling in ondergrondse afvalcontainers ..............25 Restafval ......................................26 Groente-, fruit- en tuinafval .........26 Gescheiden afvalinzameling .......26 Grof tuinafval ..............................26 Grof huisvuil ................................26 Wit- en bruingoed ........................27 Bouw- en sloopafval en autobanden .............................27 Glas ............................................27 Papier...........................................27 Textiel ..........................................27 Huishoudelijk chemisch afval .......27 Voorkomen is beter dan ..............28 Kringloopbedrijven .......................28 Vragen en klachten ......................28 Afvalcombinatie De Vallei.............28 Klachten over uw wijk ..................28 Overlast en zwerfvuil ...................28 Wethouder Peter van ’t Hoog over afvalinzameling in Kernhem ..................................28

Afvoer en infiltratie ......................30 Wadi’s, A-watergang en Slenk ......30 Voorkom vervuiling van ..............30 grondwater ...................................30 Bladafscheider en zandvangputje..30 Auto wassen ................................30 Hond uitlaten ...............................31 Schadelijke stoffen........................31 Lozen van afvalwater ...................31 Waterbesparing ............................31 Zelf water besparen......................31 Regenton ......................................31 Grondwatermeter .........................32 ENERGIE .........................................33 Energiezuinige wijk .....................33 Warmtelevering............................34 Elektrisch koken ...........................34 Zonnepanelen ...............................34 Duurzame energie .......................35 Groene stroom of natuurstroom?...35 Overstappen op duurzame energie 35 Energie besparen..........................36

3

I N H O U D S O P G A V E

VERVOER EN VERKEER .................37

TAB 3. NUON Verkeer .........................................37 Auto te gast .................................37 Ruim baan voor fiets en voetganger...............................38 Openbaar vervoer.........................38 Verkeersvoorzieningen ................38 Parkeren .......................................38 Carpoolen en autodelen ................39 Eerste Mandelige verenigingen in Kernhem ..................................40

Achter dit tabblad treft u informatie aan over warmtelevering en drinkwater. Naast energieadviezen treft u ook de algemene voorwaarden en tariefbladen aan.

TAB 4. ACHTERGRONDINFORMATIE OVER UW HUIS

GROEN ............................................41 Kernhem; wijk in het groen.........41 Ecologische zones .........................41 Plan Vleermuis .............................42 Ecologische zones in de ..............42 praktijk .........................................42 Ruimte voor dieren .......................42 Vleermuizen .................................42 Natuurlijk bermbeheer .................43 Natuurlijk tuinieren.....................43 Tuinafscheiding ............................43 Groeiplaatsen ...............................44 Wilde of inheemse planten ............44 Onderhoud ...................................44 Zelf composteren ..........................44 Dieren in uw tuin .........................45 Vlinders in uw tuin ......................45 Vogels ..........................................45 Ongewenste dieren .......................45

Informatie van de ontwikkelaar (bij een koopwoning) of van de woningcorporatie (bij een huurwoning)

TAB 5. ADRESSEN BOUWEN EN WONEN ........................1 AFVAL................................................2 WATER ...............................................2 ENERGIE ...........................................3 VERVOER EN VERKEER ....................3 GROEN ..............................................4

VOORZIENINGEN ............................47 ALGEMEEN........................................5 Cluster van voorzieningen ..........47 Sociaal-culturele voorzieningen ....47 Zorg .............................................48 Sporthal .......................................48 Scholen en kinderopvang ............48 Schoolwoningen............................48 Brede school .................................48 Kinderopvang ...............................48 Voorzieningen openbare ruimte ...........................................48 Straatmeubilair ............................48 Verharding ...................................49 Speelplaatsen en pleinen...............49 Straatnamen ................................49 Veilig wonen.................................49 Wijkbeheer/wijkagent ..................49 Kunst in Kernhem ........................50 Het andere plan vleermuis ............50 “Samenwerking levert meer resultaat dan de som der delen” .....................................50

4

TAB 6. EIGEN INFORMATIE Achter dit tabblad kunt u allerlei losse informatie bewaren over de wijk en uw woning. Te denken valt aan nieuwsbrieven, folders van leveranciers, tekeningen, contracten, of bijvoorbeeld de Afvalkalender.

W E G W I J S

1.

I N

K E R N H E M

WELKOM IN KERNHEM Als eerste wil ik u van harte feliciteren met uw woning in Kernhem. Ik hoop dat u er met veel plezier zult wonen. De afgelopen jaren hebben vele mensen met plezier gewerkt aan de totstand­ koming van Kernhem. De planologen, de land­ schapsarchitecten, de landmeters, de grondwerkers, de stratenmakers, de projectleider, de ontwikkelaars… Te veel medewerkers om hier op te noemen, maar wel allemaal mensen die enthousiast in uw nieuwe wijk aan de slag waren.

Kernhem is een bijzondere wijk. Natuurlijk voor u, maar ook voor ons. Het is voor het eerst dat het groen - de houtwallen en alle landschapselementen - er al is voordat de bewoners komen. Nieuw is ook de manier waarop wordt omgegaan met het regenwater in de wijk. Dit doen we om het groen een goede leefomgeving te bieden. We zorgen ervoor dat het groen ook groen blijft. Kernhem is een wijk die opvalt door de eenheid van materiaalgebruik (bakstenen, dakpannen, straat­ meubilair) en door de verscheidenheid in soorten en typen woningen. Het is een woonwijk van waar je zo maar even een wandeling op het landgoed Kernhem of een fantastische fietstocht door het agrarisch buitengebied kunt maken. Ook het centrum van Ede ligt op hooguit tien minuten fietsen. Kortom, Kernhem is een woonwijk die alles heeft en ik wens u daar veel woonplezier toe.

Simon van de Pol, wethouder Ruimtelijke ontwikkeling en Volkshuisvesting.



W E G W I J S



I N

K E R N H E M

W E G W I J S

2.

I N

K E R N H E M

UITLEG VAN DE HANDLEIDING Heeft u er wel eens bij stilgestaan dat u bij tal van apparaten een uitgebreide handleiding ontvangt, maar dat u bij de meeste woningen, waarvoor u het duizendvoudige neertelt, meestal slechts een sleutel ontvangt? Kernhem loopt in vele opzichten voorop. Dat ziet u ook aan dit handboek, dat eigenlijk de handleiding is voor de bewoners van Kernhem. Een boek waarin veel praktische informatie staat over uw woning en woonomgeving. De inhoud is samengesteld door de gemeente Ede in samenwerking met projectontwikkelaars, Woningcorporatie Woonstede en NUON. Wij bieden u een naslagwerk, waarin u veel antwoorden kunt vinden op uw vragen over de woning en wonen in de wijk Kernhem. Het handboek hoort bij uw woning. Dat wil zeggen dat u bij verhuizing het boek overdraagt aan de nieuwe bewoner.

Duurzaam, voor nu en later In de afgelopen periode ontving u veel uiteenlopende informatie. Het betrof gegevens over de woning zelf, maar ook informatie over de kwaliteiten van de wijk. De komende tijd gaat u zelf uw nieuwe woonomgeving ontdekken. U zult ondervinden wat het is om in een duurzaam gebouwde wijk als Kernhem te wonen. Dit betekent dat bij de bouw van de wijk uitputting, vervuiling en aantasting van het milieu zoveel mogelijk vermeden is. Het resultaat van duurzaam bouwen is op de eerste plaats een mooie, prettige en gezonde woonomgeving, maar ook een comfortabele woning. In uw woning profiteert u van de energiebesparende maatregelen. U woont in een groene omgeving met de natuur voor de deur. Door in Kernhem zorgvuldig om te gaan met natuur en milieu worden bodem, water, lucht en daarmee ook de gezondheid van u als bewoner beschermd. Al deze zaken samen bepalen voor een groot deel de kwaliteit van uw woonomgeving. Bij een duurzame ontwikkeling worden milieuproblemen niet doorgeschoven naar een andere generatie, maar zoveel mogelijk voorkomen door de generatie van nu.

9

W E G W I J S

I N

K E R N H E M

Zelf verantwoordelijk

Indeling van dit handboek

Een duurzaam gebouwde wijk is mooi, maar duurzaam leven is nog mooier. Uiteindelijk bepaalt u als consument namelijk de vraag naar consumptiegoederen en daarmee de vraag naar energie, water en grondstoffen. Tegelijkertijd bepaalt u de omvang en samenstelling van afvalstromen, bijvoorbeeld in de vorm van huishoudelijk afval.

Zoals u ziet bestaat dit handboek uit zes tabbladen. Achter het voorblad is de inhoudsopgave opgenomen. Achter het eerste tabblad vindt u een introductie over uw woning en uw wijk, maar ook over dit handboek. Achter het tweede tabblad komen de onderwerpen bouwen, afval, water, energie, vervoer & verkeer, groen en voorzieningen aan bod. Na een korte uitleg over de milieumaatregelen, volgt in ieder hoofdstuk een uitleg over hoe u zelf op een doeltreffende manier met de maatregelen om kunt gaan. Achter het derde tabblad zijn diverse folders van de NUON opgenomen. Na het vierde tabblad vindt u praktische informatie over uw huis. Als u een koopwoning heeft dan komen deze gegevens van de ontwikkelaar van uw huis; huurders treffen een naslagwerk van de woningcorporatie aan. Aan bod komen onder meer de ingebruikname van uw woning,

Het is belangrijk dat u als bewoner van Kernhem de ambities voor de wijk waarmaakt. De gemeente Ede heeft voor de wijk Kernhem veel bedacht. De bewoners spelen echter de belangrijkste rol als het gaat om duurzaam wonen. Om zelf een positieve bijdrage te kunnen leveren aan een duurzame woonomgeving, moet u eerst weten voor welke milieumaatregelen is gekozen en wat daarvan de consequenties voor u als bewoner zijn. U zult hierover, met name wanneer u uw wijk steeds verder ontdekt, waarschijnlijk vragen hebben. In dit handboek vindt u op de meeste vragen een antwoord.

10

instructies voor de bediening vaninstallaties en adviezen voor het onderhoud van de woning. Achter tabblad vijf kunt u de adressen vinden van verschillende organisaties, gerangschikt naar thema. Tot slot kunt u achter het zesde en laatste tabblad de informatie bundelen, die u zelf belangrijk vindt. U kunt hierbij denken aan losse folders, bijvoorbeeld over duurzaam wonen, de Afvalkalender en de nieuwsbrieven van Kernhem. Wij wensen u, namens alle mensen die hebben meegewerkt aan de realisatie van de wijk Kernhem, veel woonplezier toe! Gemeente Ede, oktober 2000 Gewijzigde versie, januari 2004

Wijzigingen voorbehouden, Aan de inhoud van dit handboek kunnen geen rechten worden ontleend.

W E G W I J S

3.

I N

K E R N H E M

KERNHEM, TUSSEN VELUWE EN VALLEI De woonwijk Kernhem in Ede is te vinden op een bijzondere locatie. De wijk ligt op de grens van de (hoge) Veluwe en de (lage) Gelderse Vallei. Bijzonder is ook de directe nabijheid van landgoed Kernhem. De gemeente Ede wil de groene structuur van de omgeving graag behouden en doorvoeren in de nieuw te bouwen wijk. De belangrijkste uitgangspunten bij de bouw van Kernhem zijn dan ook geweest: kwaliteit, duurzaamheid, ecologie en een wijk die is ingepast in de natuurlijke omgeving. In het huidige plan verrijzen er in Kernhem zo’n 3.500 woningen. In de toekomst kan dat uitgroeien tot 4.600. Voor het bouwen van 1.100 woningen in de zogeheten vlek C is nog wel het opstellen en in procedure brengen van een nieuw bestemmingsplan nodig.

Eenheid in verscheidenheid Kernhem is een wijk voor iedereen. Alleenstaanden en gezinnen, jongeren en senioren, allemaal vinden ze er een woning. Of het nu starters of doorstromers zijn. Er is grote variatie in het soort woningen. Naast huurwoningen zijn er goedkope, middeldure en dure koopwoningen. Er staan in Kernhem appartementen, aaneengeschakelde woningen, tweeonder-een-kapwoningen, vrijstaande woningen en er is een aantal bouwkavels waar mensen hun eigen huis op kunnen bouwen. Naast de verscheidenheid aan woningen is er in Kernhem toch sprake van een grote eenheid. Dit is goed te zien aan de donkerrode bakstenen en de rode dakpannen, die voor alle huizen zijn gebruikt. De eenstemmigheid wordt benadrukt door de hoogte van de bebouwing en de richting die de kappen van de woningen hebben.

Architectuur Wat architectuur betreft is Kernhem het beste te vergelijken met een historische nederzetting. Vroeger bouwden mensen zelf het huis dat ze nodig hadden. In dorpen kreeg je daardoor geen eenzijdig beeld. Niet alle huizen leken op elkaar. Dit beeld wilde het gemeentebestuur ook in 11

W E G W I J S

I N

K E R N H E M

Kernhem creëren. Het is tegenwoordig natuurlijk niet meer mogelijk om iedereen zijn eigen huis te laten bouwen, maar door verschillende architecten in te schakelen is Kernhem zeker geen eenzijdige wijk. De uitgangspunten voor de wijk – kwaliteit, duurzaamheid en ecologie – komen ook terug in de architectuur. Deze uitgangspunten en de stedenbouwkundige en architectonische uitstraling van de wijk zijn vastgelegd. Bij de verdere ontwikkeling van de wijk worden de nieuwe plannen dan ook nauwlettend getoetst.

Driedeling In Kernhem is een driedeling terug te vinden voor wat betreft de manier van wonen. De meeste huizen staan in een tuindorpachtige omgeving. De kavels zijn zoveel mogelijk omzoomd door hagen die dienst doen als erfafscheiding en die het groene karakter van de wijk benadrukken. De houtwallen vormen een natuurlijke omheining van het ‘dorp’. Hierbinnen zorgen een speels stratenpatroon en verschillende typen woningen en tuindieptes voor afwisseling. Iedere straat heeft zijn eigen accent, zoals een grote statige eik of een driehoekig gazon bij de woning aan de kop van de straat. Daarnaast zijn er verschillende buurtschappen, zoals de besloten buurtschap. Hier doet de openbare ruimte denken aan een dorpsstraat of een dorpsplein. Rond dat plein of rond de straat staan de woningen die geen eigen voortuin hebben, maar wel een erf of binnentuin. Andere voorbeelden van buurtschappen zijn het lage buurtschap en het woon-werkbuurtschap. In deze laatste buurschap wordt wonen gecombineerd wordt met een klein, aan huis gebonden bedrijf.

12

Tenslotte is er hoge bebouwing. De bebouwing langs de statige Laan van Kernhem vormt het gezicht voor de gehele wijk. De Oude Rijksweg (N224) heeft het karakter van een landgoedlaan en verbindt de wijk, onder meer door de driedubbele rij oude bomen, op een bijzondere manier met de rest van Ede.

W E G W I J S

I N

K E R N H E M

Betsie van den Brink, één van de eerste bewoners van Kernhem.

4.

BEWONER VAN KERNHEM ,,Tegenwoordig kunnen we het ons niet meer veroorloven om achteloos met het milieu om te gaan. Je kunt toch de generaties na ons niet opzadelen met een leefomgeving, die minder kwaliteit heeft dan nu.’’ Dit is de opvatting van Betsie van den Brink.

“Milieubewust leven voor volgende generaties” Van den Brink koos bewust voor wonen in de wijk Kernhem, hoewel er een aantal dingen volgens haar nog beter had gekund. ,,Helaas zijn niet al mijn wensen in de praktijk uitgevoerd. Zo had ik sanitair met twee spoelmogelijkheden milieuvriendelijker gevonden’’, geeft ze als voorbeeld. Over de zonnepanelen is ze enthousiast, maar ze verwacht van twee panelen weinig rendement. ,,Als er standaard een klokthermostaat in had gezeten, zou je meer energie bespaard hebben ‘’, zegt ze. ,,Bij het ontwikkelen van Kernhem is in elk geval de natuurlijke omgeving goed in de gaten gehouden. Dat is positief. De houtwallen worden niet weggeschoffeld, maar juist geaccentueerd. Niet de natuur, maar de woningbouw past zich aan. Ook over het watersysteem ben ik te spreken.’’ Voor Betsie weegt eveneens zwaar dat bij woningbouw duurzame materialen worden gebruikt, maar het gaat nog veel verder. ,,Ik vind het belangrijk dat ook tijdens productieprocessen het milieu waar mogelijk wordt ontzien.’’

13

W E G W I J S

I N

K E R N H E M

Graag had ze gezien dat in de regels voor de toewijzing van woningen ook het aspect ‘milieubewust’ was meegenomen. ,,Ik vraag me af of alle aanstaande bewoners wel weten waarvoor ze kiezen. Zo was er een mogelijkheid om je door NUON precies te laten uitleggen hoe het systeem van warmtelevering werkt. Weinig mensen hadden daar belangstelling voor.’’ Milieubewust leven betekent voor haar gewoon ‘n beetje nadenken. ,,Ik ben heus geen milieufreak. Ook ik rij in een auto, heb een magnetron en een droogtrommel. Die laatste is prima, maar zodra de was buiten kan drogen, heeft mijn droogtrommel rust. Zo’n apparaat vreet namelijk heel wat energie. Dat bedoel ik met een beetje nadenken.’’ Betsie hoopt tenslotte dat er in de wijk voldoende glas- en papierbakken komen, zodat het scheiden van afval gestimuleerd en bevorderd wordt.

14

W E G W I J S

5.

I N

K E R N H E M

KAARTEN VAN KERNHEM

15

W E G W I J S

16

I N

K E R N H E M

W O N E N

1.

I N

K E R N H E M

BOUWEN EN WONEN Het is belangrijk om de natuur te beschermen en schoon te houden en uitputting van grondstoffen te voorkomen. Zo wordt er bij de bouw van een huis tegenwoordig zoveel mogelijk rekening gehouden met het milieu. Dit is ook het geval geweest bij uw woning. U woont in een duurzaam gebouwde woning die in tal van opzichten afwijkt van een ‘normale’ woning. Een duurzame woning helpt mee aan het behoud van een gezonde leefomgeving, voor nu en in de toekomst. Natuurlijk hebben alle maatregelen pas echt effect als u hier zelf actief aan meehelpt. U zult er dus op moeten letten dat u uw woning ook duurzaam bewoont.

Duurzaam bouwen Kernhem is duurzaam gebouwd. Dit betekent dat er bij de bouw van de woningen in Kernhem zorgvuldig is omgegaan met het milieu van nu en dat van de toekomst. Bij duurzaam bouwen wordt erop gelet dat uitputting van energiebronnen en grondstoffen wordt voorkomen. Ook wordt rekening gehouden met minder vervuiling van bodem, water en lucht en bescherming van planten, dieren en landschappen. Dit allemaal om er voor te zorgen dat ook toekomstige generaties beschikken over een schone, gezonde leefomgeving en voldoende energie en grondstoffen. Hier in Nederland, maar ook in de rest van de wereld. D U B O - M A AT R E G E L E N

Inmiddels heeft bijna ieder bouwproject duurzame aspecten. Om er voor te zorgen dat bouwbedrijven en gemeentes die duurzaam willen bouwen richtlijnen hebben, is het Nationaal Pakket Duurzaam Bouwen (Dubo) samengesteld. Hierin staan 200 verschillende maatregelen die duurzaam bouwen stimuleren. In Kernhem zijn ongeveer 150 van die maatregelen toegepast. Vergeleken met de gemiddelde nieuwbouwwijk is dit veel.

21

W O N E N

I N

K E R N H E M

Een aantal maatregelen die in Kernhem zijn toegepast hebben te maken met het ontwerp van de wijk. • Bij de inrichting van de wijk is bijvoorbeeld rekening gehouden met de bestaande natuur in het gebied. De wijk is ingepast in het groen en niet andersom. • Het grondwater en het oppervlaktewater worden op een bijzondere, zorgvuldige manier beheerd. • De woningen in Kernhem hebben geen kruipruimte, waardoor de grondwaterstand niet kunstmatig verlaagd hoeft te worden. • Vrijwel alle woningen hebben een gunstige ligging op de zon. Hierdoor wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van zonneenergie.

G E V O L G E N VA N D U U R Z A A M

Duurzaam bouwen heeft ook gevolgen voor hoe u met uw woning omgaat. Zo is het door ontbreken van de kruipruimte bij uw woning niet meer mogelijk om eenvoudig leidingen onder de vloer te leggen of te veranderen. Leidingen voor elektriciteit, water, telefoon en het centrale antennesysteem komen via de meterkast uw woning binnen en lopen verder in de vloer en muren.

Het resultaat van duurzaam bouwen is een mooie, prettige en gezonde woonomgeving en een comfortabele woning. Door energiebesparende maatregelen in uw woning draagt u bij aan de vermindering van de CO 2 uitstoot. U woont in een groene omgeving met de natuur voor de deur. Deze zaken samen bepalen voor een groot deel de kwaliteit van uw woonomgeving.

In uw woning is ook geen rookgasafvoer-voorziening voor bijvoorbeeld een open haard aangebracht. Het stoken van een open haard kan luchtvervuiling, maar ook gezondheidsproblemen veroorzaken. Doordat de meeste warmte via de schoorsteen verdwijnt, is een open haard bovendien onrendabel en heeft een negatief effect op de capaciteit van

Het positieve effect van duurzaam bouwen op het milieu is het grootst, als u de woning ook duurzaam bewoont. Dit klinkt vanzelfsprekend, maar blijkt het in de praktijk niet altijd te zijn. Er zijn veel mogelijkheden om in uw eigen huishouden een bijdrage te leveren aan bescherming van natuur en milieu in uw omgeving en indirect ook daarbuiten. Hier en in de andere hoofdstukken staat een aantal voorbeelden. Uiteindelijk bepaalt u natuurlijk zelf wat u in en om uw huis wilt doen en laten.

de verwarmingsinstallatie. Het is niet verboden om een open haard te bouwen, maar om bovengenoemde redenen wel af te raden.

Andere duurzaam bouwen maatregelen die zijn toegepast hebben te maken met de bouw van uw huis. •

•

•

•

Zo is uw woning optimaal geïsoleerd, om energie te besparen en geluidsoverlast te voorkomen. Het beton in uw woning bestaat voor een deel uit hergebruikt, fijngemalen bouwpuin. Kozijnen, trappen en balustrades zijn niet van tropisch hardhout gemaakt en waar mogelijk niet geverfd, gelakt of geïmpregneerd. Tijdens de bouw is het bouwafval gescheiden ingezameld en er is geen (ongecoat) zink, koper of lood gebruikt.

Een aantal van deze maatregelen komt in de volgende hoofdstukken uitgebreid aan bod.

22

Duurzaam wonen

BOUWEN

Als u bouwplannen heeft, dan gelden bepaalde regels. Voor meer informatie over de regels en de procedures met betrekking tot (ver)bouwen, kunt u contact opnemen met het Informatiecentrum Bouwen, Wonen en Milieu van de gemeente Ede (zie ‘Adressen’). Ook op internetsite van het ministerie van VROM kunt u over bouwvergunningen uitgebreide info vinden. In de informatie van de projectontwikkelaar of de woningcorporatie, verderop in deze map, vindt u meer informatie over uw woning, zoals de technische beschrijvingen, gebruikte materialen, tekeningen of de regels van de woningcorporatie.

WONINGINRICHTING

Net als bij het kopen van uw huis, is milieu niet het eerste waaraan u denkt bij het inrichten van uw woning. U kiest meubels, vloerbedekking en behang die u mooi en praktisch vindt. Toch neemt de laatste jaren de belangstelling voor milieu-aspecten van woninginrichting toe, zowel bij kopers als bij leveranciers en producenten. Bij de aanschaf en fabricage van producten, spelen zaken als afval, water- en energiebesparing, natuurbescherming, gezondheid, duurzaamheid en hergebruik een steeds grotere rol. Kies daarom zoveel mogelijk voor producten van natuurlijke materialen, die zo min mogelijk zijn bewerkt. We noemen een product duurzaam als het lang meegaat, hergebruikt kan worden of eenvoudig te repareren is. Zo is een vloerbedekking die lang meegaat milieuvriendelijker dan een vloerbedekking die snel moet worden vervangen. U kunt de levensduur van uw vloerbedekking verlengen door deze los te leggen, zodat u de vloerbedekking bij een verhuizing mee kunt nemen. Dit kan prima bij tapijt of bij een houten vloer. Natuurlijke materialen, zoals hout (met FSC keurmerk), linoleum,

W O N E N

I N

K E R N H E M

kurk, wol en kokos zorgen voor minder milieubelasting dan synthetische materialen. Vermijd producten waarin PVC is verwerkt, zoals bepaalde soorten laminaatparket of vinylvloerbedekking. Voor de productie van PVC is namelijk het giftige chloor nodig en bij verbranding komen er schadelijke stoffen vrij, zoals zoutzuur en dioxinen. Onderzoekers vermoeden dat stoffen, die in loop der jaren uit PVC-producten verdampen, schadelijk zijn voor de gezondheid. Kies eens voor een kringloopproduct. Het zijn allang niet meer alleen de arme studenten, die tweedehands spullen kopen voor hun woninginrichting. Het is zeker de moeite waard om voor de aanschaf van bijvoorbeeld meubels of huisraad eens te gaan kijken bij een kringloopbedrijf. Tegenwoordig hebben de meeste kringloopbedrijven een eigentijdse en professionele uitstraling, prima producten en een goede service. In het hoofdstuk ‘Afval’, verderop in deze map leest u daar meer over. U schaft wellicht ook elektrische apparaten aan voor uw nieuwe woning, zoals een wasmachine, koelkast, vriezer, tv en dergelijke. Om energie én geld te besparen, kunt u bij de aankoop van elektrische apparaten letten op het energieverbruik van het apparaat. In het hoofdstuk over Energie staat hierover meer informatie. MILIEUBEWUST KLUSSEN

U zult in uw woning ongetwijfeld aan de gang gaan met onderhoud, reparaties, verbeteringen of aanpassingen. Op dat moment moet u kiezen welke materialen u wilt gebruiken en hoe u de klus wilt gaan uitvoeren. U klust milieubewust als u minder milieubelastende materialen gebruikt, verantwoord en veilig werkt en zorgvuldig met het klusafval omgaat.

Milieubewust klussen begint met een goede voorbereiding. De doehet-zelfzaken adviseren u graag over milieubewust en veilig klussen. Het winkelpersoneel kan u bijvoorbeeld vertellen welke soorten verf, lijm of kit minder schadelijk zijn voor het milieu en uw gezondheid en of deze geschikt zijn voor de klus die u wilt uitvoeren. Deze producten doen in prijs en kwaliteit zeker niet onder voor gangbare producten. Als u aan de gang gaat met afvoerbuizen, let dan goed op de aansluitingen. In de wijk Kernhem wordt het regenwater namelijk via een ander systeem afgevoerd dan het spoelwater uit uw woning (zie verderop in deze map in het hoofdstuk over Water). Het schone regenwater gaat via grijsgekleurde buizen en een infiltratiesysteem de grond in. Vervuild spoelwater uit uw woning gaat via roodbruine buizen naar het riool. Klussen zonder afval is vrijwel onmogelijk. U moet uw afval echter op een verantwoorde manier opruimen. Grotere hoeveelheden bouwafval kunt u, tegen betaling, kwijt bij het afvalbrengstation van Afvalcombinatie De Vallei (zie ook ‘Adressen’). Resten verf, lijm of andere stoffen die tot huishoudelijk chemisch afval behoren, kunt u kwijt bij de Chemokar. In het hoofdstuk over Afval, verderop in deze map, leest u hier meer over. DUURZAAM WONEN TEAM

Speciaal voor Kernhem is het Duurzaam Wonen (DuWo) programma geschreven. Het DuWo-programma voor Kernhem is ontwikkeld door Global Action Plan Nederland, in

samenwerking met de gemeente Ede. Het programma is afgeleid van het Eco Team Programma voor huishoudens dat in achttien verschillende landen, wereldwijd en in vele varianten, mensen uitdaagt tot een duurzamere leefstijl. Het DuWo-programma voor Kernhem is speciaal bedoeld voor bewoners die meer uit hun woning en wijk willen halen. Als u deelneemt aan een DuWo-team, dan leert u meer over de voorzieningen in uw huis en over hoe u deze optimaal kunt gebruiken. Voorbeelden hiervan zijn de bediening van uw lage temperatuur verwarming of de mogelijkheden om water en energie te besparen. Een DuWo-team bestaat uit ongeveer zes buurtbewoners die acht keer bij elkaar komen onder leiding van een coach. Tijdens zo’n bijeenkomst bespreekt het team een thema en wisselen de leden ervaringen en tips over besparingen rondom dit thema uit. Elk teamlid bepaalt vervolgens voor zichzelf welke besparingen hij thuis kan en wil uitvoeren. Iedere bijeenkomst is er een ander thema aan de beurt. De thema’s zijn: afval, energie, water, vervoer, inkopen en leefomgeving & binnenmilieu. Omdat ook elke keer de meterstanden van de verschillende thema’s uitgewisseld worden, kan iedereen zien wat hij of zij in de tussenliggende tijd aan energie, afval en water bespaard heeft. Daarnaast kunnen binnen het DuWo-team initiatieven worden genomen om problemen in de wijk aan te kaarten of helpen op te lossen.

23

W O N E N

I N

K E R N H E M

De thema’s die behandeld worden staan beschreven in een werkboek, dat elk teamlid bij de start van het programma krijgt. De gemeente Ede vergoedt de kosten voor deelname aan het DuWo-team volledig. Deelname levert dus alleen maar besparingen op. Niet alleen in geld, maar ook voor het milieu. Bovendien leert u in een DuWo-team de nieuwe buurtbewoners snel kennen. Meer informatie over (deelname aan) een Duurzaam Wonen Team kunt u krijgen bij het IVN Consulentschap Gelderland (zie ‘Adressen’). Een medewerker van het IVN Consulentschap is graag bereid om een introductiebijeenkomst te houden voor een groep buurtbewoners.

IN TEAMVERBAND WERKEN AAN MILIEU

“Duurzaam wonen is vooral bewust keuzes maken” Hans Huitema is werkzaam bij het IVN Consulentschap Gelderland, de beroepsorganisatie van het IVN, vereniging voor natuur- en milieueducatie. Hans heeft een duidelijke mening als het gaat om duurzaam wonen: “Bij de bouw van het huis en de wijk waarin je woont, hebben de gemeente en ontwikkelaars veel moeite gedaan om het milieu te ontzien. Ik vind het vanzelfsprekend dat je in je huishouden dan extra let op milieubewust gedrag. Duurzaam wonen is een logisch vervolg op duurzaam bouwen en daarbij zijn de bewoners zelf aan zet. Het is een kwestie van je bewust zijn van de consequenties van je gedrag. Bewust handelen en bewust kiezen dus”. Hans vindt wel dat iedereen voor zichzelf uit moet maken hoe hij of zij leeft. “We kunnen alleen onszelf veranderen. Onze omgeving kunnen we alleen beïnvloeden door een goed voorbeeld te zijn en elkaar op een positieve manier aan te spreken op gedrag”. R O L VA N D E B E WO N E R S

Hans geeft aan dat de bewoners een belangrijke rol spelen als het gaat om duurzaam wonen. “De gemeente en ontwikkelaars zetten weliswaar een prachtige, duurzame wijk neer, maar de bewoners moeten de ambities waarmaken. Dat betekent: zelf verantwoordelijkheid nemen voor je leefomgeving. Het gaat daarbij niet alleen om natuur en milieu. Ook de sociale omgang is belangrijk. Kijken naar de mogelijkheden in plaats van naar de problemen geeft energie om in actie te komen. Dat neemt niet weg dat bewoners elkaar en andere verantwoordelijke partijen moeten kunnen aanspreken als men vindt dat het anders moet. Maar het is belangrijk dat mensen elkaar in hun waarde laten, zodat knelpunten samen opgelost kunnen worden”.

24

Hans is nauw betrokken bij de ontwikkeling en uitvoering van het project Duurzaam Wonen in duurzame gebouwde woningen. “In dit project zoeken bewoners van duurzaam gebouwde huizen naar een voor hun meest geschikte manier van milieuvriendelijk wonen. Allerlei milieuvraagstukken worden op praktische wijze vertaald naar de eigen woning”. De bewoners werken in teamverband een programma af, met behulp van achtergrondinformatie, een werkboek en een deskundige coach. De opzet blijkt te werken: “Het programma is gebaseerd op een jarenlang beproeft concept”, legt Hans uit. “Mensen vinden het leuk om op deze manier gezamenlijk bezig te zijn met milieuvriendelijk wonen. Men krijgt inzicht in het eigen milieugedrag en kan zelf kiezen. Deelnemers blijken ook lange tijd ná deelname aan het programma nog het aangewende gedrag te vertonen. Bovendien bevordert het programma de sociale contacten in de wijk. Naast onderwerpen, zoals energieverbruik en waterbesparing, komen ook allerlei zaken die het samenleven in een wijk bevorderen aan bod, zoals veiligheid en speelruimte voor kinderen en buurtactiviteiten. GOEDE VOORLICHTING

Het Duurzaam Wonen-project is slechts één van de middelen die bewoners helpt om het duurzame aspect van hun woonomgeving te benutten. “Bij de kleinste apparaten zit een bijsluiter maar bij een woning vrijwel nooit. Goede voorlichting is van essentieel belang voor prettig wonen”, vindt Hans. “De gemeente moet daarin het voortouw nemen. Bewoners moeten heldere en duidelijke informatie krijgen, zonder dat er met het opgeheven vingertje wordt gewezen”. Hans gelooft dat de bewoners best bereid zijn om op hun gedrag te letten wat het milieu betreft. “Als men vertrouwen heeft in de informatie die men krijgt, overtuigd is van het nut en noodzaak van gewenst gedrag, dan is het een kleine stap om ook daadwerkelijk dat milieuvriendelijke gedrag te vertonen”.

W O N E N

2.

I N

K E R N H E M

AFVAL De hoeveelheid afval die we jaarlijks met z’n allen produceren, groeit nog steeds, zij het gestaag. In 2005 werd er in Nederland in totaal 9.168.000.000 kilo huishoudelijk afval ingezameld. Dit is gemiddeld 562 kilo afval per persoon (CBS, november 2006).

Bijna de helft van het huishoude­l ijke afval bestaat uit gescheiden ingezamelde afvalstoffen. Dit afval wordt gerecycled, de rest wordt verbrand. De hoeveelheid gescheiden ingezameld afval is de laatste jaren nauwelijks gestegen, terwijl een groot deel van het geproduceerde afval nog gescheiden (en gerecycled!) kan worden. En recycling is belangrijk want door recycling worden grondstoffen bespaard, komen er veel minder schadelijke stoffen - bijvoorbeeld metalen uit batterijen - in het milieu en hoeft er veel minder afval te wordt verbrand. Bewust omgaan met afval, door zo min mogelijk afval te produceren en zo veel mogelijk afval te scheiden, is ook een belangrijk onderdeel van duurzaam wonen.

Afvalinzameling in onder­ grondse afvalcontainers Als bewoner van de wijk Kernhem heeft u te maken met een compleet andere vorm van afvalinzameling dan normaal in een woonwijk het geval is. U hoeft niet op de Afval­ kalender te kijken om te weten wanneer welke afvalcontainer aan de straat moet worden gezet. U kunt altijd, 24 uur per dag, uw afval kwijt. In uw wijk wordt het afval namelijk ingezameld in ondergrondse verzamelcontainers. De inwerpzuilen zijn speciaal voor Kernhem ontworpen. 25

W O N E N

I N

K E R N H E M

Gemiddeld is er per 27 woningen één zuil voor oud papier en karton, en één zuil voor restafval. De zuilen staan maximaal 75 meter van uw woning. U hoeft dus nooit ver te lopen met uw afval. De afvalcontainers worden door Afvalcombinatie De Vallei regelmatig geleegd. Dit systeem bespaart niet alleen ruimte, maar is ook schoner en levert een fraaier straatbeeld. De container is voorzien van een sensor, zodat via de computer op het kantoor van Afvalcombinatie De Vallei is af te lezen wanneer een container bijna vol is. Op dat moment wordt de lediging van de container ingepland. Het zal dus zelden voorkomen dat u een volle container aantreft. Voor het gebruik van de containers zijn er een paar dingen waar u op moet letten. Het is belangrijk, dat de trommel na gebruik goed gesloten wordt. Laat daarom geen afval uit de trommel steken wanneer u die sluit. Wanneer er bijvoorbeeld een stuk huisvuilzak naar buiten steekt, kunt u de trommel niet goed sluiten en de volgende gebruiker kan er dan niet meer in, omdat de slotpen dan klem zit in het slot. Het is ook belangrijk, dat u geen los afval in de trommel doet. Dat blijft vaak halverwege hangen en komt daardoor in het mechanisme te zitten. De volgende gebruiker kan de trommel dan ook niet meer openmaken. Probeer geen lange voorwerpen zoals latten, langs de trommel in de ondergrondse ­c ontainer te duwen. U maakt daarmee de boel stuk. Bovendien gaat daardoor de trommel vastzitten, waardoor anderen er geen gebruik meer van kunnen maken. Als u uw afval niet in de ­container kwijt kunt, bel dan meteen de Afvalcombinatie. Zet in geen geval afval naast de container. Dat geeft overlast voor de omwonenden en honden, katten en ongedierte gaan ermee aan de haal. Bovendien trekt het ratten en muizen aan. Afval naast de container plaatsen is ook strafbaar. Wanneer u afval naast de ondergrondse container aantreft, bel dan met de afdeling Toezicht van de gemeente Ede, telefoon 680132. Zij stelt dan een onderzoek in naar de illegale aanbieding van het afval en zal indien mogelijk de dader ­verbaliseren.

26

Wat mag in de afval­ containers

Re s ta f val

A f valpa s

De containers zijn niet voor iedereen toegankelijk. Alleen de bewoners, die gebruik mogen maken van de container kunnen deze openen. Daarvoor heeft u de afvalpas nodig die u krijgt van Afvalcombinatie De Vallei. De afvalpas hoort bij de woning en is genummerd. De pas die u ­ontvangt is daardoor uniek. Wees zuinig op deze pas. Met deze pas heeft u alleen toegang tot de containers die bij uw woning staan. Wanneer u gaat verhuizen laat de pas dan achter in de woning. Wanneer u de pas per ongeluk meeneemt en de nieuwe bewoner vraagt een nieuwe pas aan, wordt die van u ongeldig gemaakt. Wanneer u de pas kwijt bent moet u dat melden, dan maken wij die ongeldig, zodat misbruik wordt voorkomen. U krijgt dan een nieuwe pas. Wanneer dat vaker gebeurt, worden de kosten bij u in rekening gebracht. H et geb r uik va n de a f valpa s

Druk op de startknop en houdt dan de pas voor het display. U hoort nu een tik. Dat betekent dat het slot is geopend. Op de display verschijnt een tekst dat u de trommel kunt openen. Wanneer u het afval heeft gestort sluit u de trommel weer. Heeft u nog een zak met afval doet u de procedure nogmaals. U heeft uw afvalpas altijd nodig als u afval wegbrengt naar het afvalbrengstation of laat ophalen door Afvalcombinatie De Vallei. Op uw afvalpas staat een elektronisch tegoed waarmee u gratis een bepaalde hoeveelheid afval kunt wegbrengen naar het afvalbrengstation of kunt laten ophalen door Afvalcombinatie De Vallei. U leest hier meer over in de afvalkalender.

In de zuil voor het restafval komt al het huisvuil dat overblijft en niet op een andere manier gescheiden kan worden aangeboden. Restafval wordt in Nederland verbrand. Grond, graszoden e.d. mag u niet in de ondergrondse container doen. Daardoor zou hij zo zwaar worden dat deze niet meer geledigd kan worden. Chemisch afval, glas, textiel, grof (tuin)afval en bouw en sloopafval mag u ook niet in de ondergrondse container deponeren. Daarvoor zijn ander mogelijkheden. Zie voor deze mogelijkheden de Afvalkalender. O ud papie r e n ka r to n

De trommel van de inwerpzuil voor oud papier en karton is voorzien van een brievenbusopening met een scharnierende klep, waar het papier en karton kan worden ingeschoven. Voor het gebruik van de papiercontainer is het pasje niet nodig. Wanneer u een kartonnen doos in de container wilt doen, moet u deze eerst stuk snijden. Wanneer u de doos alleen maar samenvouwt is de kans groot, dat deze in de zuil weer open vouwt, waardoor hij niet naar beneden in de container valt.

Gescheiden afval­inzameling Het gescheiden inzamelen van afval levert niet alleen milieuwinst op. Het scheelt ook in de kosten. Elke kilo afval die níet in de verbrandingsoven verdwijnt, bespaart 9 eurocent. Dat komt tot uiting in de hoogte van de afvalstoffenheffing die u als burger betaalt. De gemeente berekent de kosten van de afvalverwijdering namelijk volledig door aan alle huishoudens. Het op een juiste manier scheiden en verwerken van afval scheelt u uiteindelijk in de ­p ortemonnee. Voor de diverse soorten afval kunt u in Ede op verschillende plaatsen terecht. Hieronder kunt u lezen welk afval u waar in kunt leveren. Meer informatie hierover vindt u ook in de Afvalkalender die rond de jaarwisseling bij u in de bus valt. De Afvalkalender kunt u achter in deze map, bij de ‘Eigen informatie’ bewaren.

W O N E N

G r o f tui n a f val

Grof tuinafval, zoals takken en grote hoeveelheden snoei- en bladafval, kunt u op telefonisch verzoek laten ophalen door Afvalcombinatie De Vallei of zelf naar het afvalbrengstation aan de Neonstraat brengen. Aan beide mogelijkheden zijn kosten verbonden, als u geen gebruik maakt van de gratis punten op uw afvalpas. Prijzen kunt u vinden in de Afval­ kalender of op de internetsite van de Afvalcombinatie. Als u grof tuinafval aan wilt bieden, dan moet u takken zoveel mogelijk bundelen (maximale lengte tot 1.50 meter). Voor bladafval, klein snoei-afval en gemaaid gras kunt u speciale papieren zakken kopen bij diverse winkels in de gemeente. Het beste is natuurlijk om het tuinafval zelf te composteren of weg te brengen naar het afvalbrengstation. Kunt of wilt u dat niet en u wil het in de ondergrondse container gooien, doe dat dan nooit los, maar gebruik altijd een vuilniszak. Zo voorkomt u dat de trommel vast gaat zitten. G r o f hui s vuil

Ook grof huisvuil kunt u na een telefonische melding door Afval­ combinatie De Vallei op laten halen of zelf naar het afvalbrengstation brengen. Ook hiervoor worden kosten in rekening gebracht, als u geen gebruik maakt van de gratis punten op uw afvalpas. Meer informatie hierover kunt u vinden op de Afvalkalender en op de internetsite van de Afvalcombinatie (zie ook ‘Adressen’). Metaal wordt apart opgehaald om hergebruikt te worden. U wordt verzocht om oud metaal apart naast de rest van het grof ­h uisvuil te zetten. Om te voorkomen dat u betaalt voor het ophalen van het afval van anderen, enkele tips voor het aanbieden: • Zet het afval op de dag dat het opgehaald wordt om 7.30 uur buiten (dus niet de avond ­t evoren).

• Zet het afval dicht bij uw voortuin op het trottoir (dus niet bij een achterpad). • Zorg er voor dat het afval goed bereikbaar is voor de huisvuilauto.

I N

K E R N H E M

Dit spaart energie en grondstoffen. Porselein en keramiek mogen niet in de glasbak! Ook gloeilampen horen hier niet in thuis. Deze laatste producten kunnen bij het restafval. P apie r

W it - e n b r ui n goed

Afgedankte elektrische apparaten kunt u op verschillende manieren aanbieden. De onderdelen van de apparaten worden dan zoveel mogelijk hergebruikt en de schadelijke stoffen worden op een milieuvriendelijke wijze verwerkt. U kunt kiezen voor de volgende mogelijkheden: • Bij aankoop van een ­elektrisch apparaat kunt u uw oude ­a pparaat gratis inleveren bij de winkel waar u uw nieuwe product heeft gekocht. • Grote elektrische apparaten worden na melding gratis opgehaald door de Afval­ combinatie. • Kleine elektrische apparaten kunt u inleveren bij de ­Chemokar. • Alle wit- en bruingoed kunt u zelf gratis naar het afvalbrengstation brengen. B ouw - e n s loopa f val e n autoba n de n

Onder bouw- en sloopafval verstaan we al het afval dat door eigen werkzaamheden vrijkomt uit een woning of een tuin bij bouw, verbouw of sloopwerkzaamheden, zoals bielzen, schuttingen, steenachtige producten en schroten. Bouw- en sloopafval wordt niet opgehaald. U kunt dit afval zelf bij het afvalbrengstation afleveren. De kosten hiervoor kunt u vinden op de internetsite van de Afvalcombinatie of in de Afvalkalender. Autobanden worden niet opgehaald. Deze kunt u inleveren bij het ­a fvalbrengstation (niet gratis). G la s

Glas moet u zelf naar de glasbak brengen. Op verschillende plaatsen in uw wijk staan ondergrondse glasbakken voor de inzameling van glas. Het is belangrijk dat het glas op kleur gescheiden wordt en dat u doppen, kurken en deksels van het glaswerk haalt. Het ingezamelde glas wordt omgesmolten tot nieuw glas.

Veel (sport)verenigingen, kerken en scholen zamelen oud papier in. Als de papierprijs laag is ontvangen de inzamelaars subsidie van de gemeente. Bij de inzameling van papier helpt u dus niet alleen het milieu, maar ook scholen, kerken en verenigingen. Op de voorlichtings­ pagina van de gemeente in ‘Ede Stad’ vindt u een aantal keer per jaar een overzicht met locaties waar u het papier heen kunt brengen. Oud papier kunt u ook gratis inleveren bij het afvalbrengstation. In de Afval­kalender en op de internetsite van de Afvalcombinatie kunt u zien wat er wel en wat er niet bij het oud papier mag. U kunt overigens de hoeveelheid papier in uw brievenbus sterk ­verminderen. Als u een ja /nee sticker op uw brievenbus plakt, ontvangt u geen ongeadresseerd reclamedrukwerk meer, maar wel gratis huis-aan-huisbladen. Met een nee /nee ­s ticker geeft u aan dat u ook geen gratis huis-aan-huisbladen wilt ­o ntvangen. Dit scheelt per jaar zo’n 51 kilo aan papier in uw brievenbus. De sticker kunt u onder andere verkrijgen bij Afvalcombinatie De Vallei, bij het Informatiecentrum Bouwen, Wonen en Milieu of bij uw wijkbeheerder (zie ‘Adressen’). T e x tiel

Voor afgedankte kleding, die nog in goede staat is, zijn betere ­b estemmingen te vinden dan de afvalcontainer. Op verschillende plaatsen in Ede, zoals bij winkel­ centra, staan speciale containers voor de inzameling van schoenen, kleding of ander textiel. Ook kunt u deze spullen inleveren bij enkele kringloopbedrijven (zie ook ‘Adressen’). Daarnaast krijgt u vier keer per jaar een speciale plastic kledingzak in uw brievenbus. Via deze zak kunt u draagbare kleding laten afvoeren. De datum van de ophaaldag staat op de zak. Voor versleten kleding en ander oud textiel kunt u terecht bij de Retourette (zie ook ‘Adressen’).

27

W O N E N

I N

K E R N H E M

H ui s houdeli j k chemi s ch a f val

Huishoudelijk chemisch afval is afval waar schadelijke stoffen in zitten. Bij verbranding hiervan kan luchtvervuiling ontstaan. Om te voorkomen dat er schadelijke stoffen in de lucht, de bodem of het water komen, moet dit afval apart worden ingezameld om verantwoord te kunnen worden verwerkt. U heeft hiervoor een Milieubox gekregen. In deze afsluitbare box kunt u uw huishoudelijk chemisch afval verzamelen en op een veilige plaats, buiten bereik van kleine kinderen, bewaren. U kunt de Milieubox met inhoud gratis inleveren bij de Chemokar of bij het afvalbrengstation in Ede. Laat de producten zoveel mogelijk in de originele verpakking zitten, zodat de medewerker van de Chemokar of het afvalbrengstation weet om welke stoffen het gaat. Gooi nooit

Een aantal dingen die u zelf kunt doen om de afvalberg te verkleinen zijn: • Door bij de aankoop van producten te letten op het soort verpakkingsmateriaal kunt u veel afval besparen. • Met de bekende ‘ ja /nee ’ en ‘ nee /nee ’ stickers op de brievenbus voorkomt u de wekelijkse berg reclamemateriaal die in uw ­b rievenbus glijdt. • Kleding, meubels en andere ­s pullen die nog goed zijn, kunnen naar de kringloopwinkel. • Het gft -afval dat u zelf composteert in uw tuin hoeft niet ingezameld en verwerkt te worden. K r i n gloopbed r i j ve n

In gemeente Ede zijn verschillende kringloopbedrijven actief, die ­afgedankte spullen inzamelen, zonodig repareren en reinigen en

verschillende soorten chemisch afval bij elkaar en zet nooit afval onbeheerd neer bij de halteplaats van de Chemokar. U voorkomt daarmee levensgevaarlijke (!) situaties. Op de Afvalkalender staat aangegeven waar en wanneer de Chemokar in Kernhem komt. Op de internetsite van de Afvalcombinatie en in de Afvalkalender kunt u vinden welke producten tot het huishoudelijk ­chemisch afval behoren.

vervolgens verkopen. Deze vorm van hergebruik vermindert de hoeveelheid afval, die anders verbrand zou moeten worden.

Voorkomen is beter dan…

A f valcombi n atie D e V allei

Afval scheiden is goed. Afval ­voor­komen is nog veel beter. Als u spullen langer gebruikt, verkleint de afvalberg. Duurzame goederen gaan langer mee en repareren is vaak goedkoper dan nieuw kopen. ­Wegwerpartikelen zoals plastic tassen, plastic borden en bestek, wegwerpluiers maar ook wegwerpfotocamera’s e.d. vergroten de afvalberg. Het is dus beter om deze producten te vermijden.

Vragen en klachten Het kan zijn dat u vragen of klachten heeft die te maken hebben met het onderwerp afval. Hieronder kunt u zien met welke soort klacht u waar terecht kunt.

In de gemeente Ede is Afvalcombinatie De Vallei verantwoordelijk voor de inzameling van huisvuil. Als u vragen heeft die te maken hebben met (het ophalen van) huishoudelijk afval of u heeft last van ongedierte, dan kunt u hiermee bij de Afvalcombinatie terecht. Kijk voor openingstijden en adresgegevens bij ‘Adressen’. K lachte n ove r uw wi j k

Voor klachten over troep op straat in uw eigen wijk, zoals hondenpoep, zwerfvuil of een kapotte straatlantaarn, kunt u terecht bij Meldpunt Beheer. Kijk voor het telefoonnummer bij ‘Adressen’. O ve r la s t e n zwe r f vuil

Bij het meld- en informatiepunt voor milieuklachten kunt u onder meer terecht met klachten over zwerfvuil of illegale vuilstort. Kijk voor ­a dresgegevens en telefoonnummer bij ‘Adressen’. 28

Wethouder Peter van ‘t Hoog over afvalinzameling in Kernhem

In de eerste bouwfase van Kernhem worden het restafval en het oud papier ingezameld via ondergrondse ­containers. Ede koos vooral uit esthetisch ­oogpunt voor ondergrondse afvalinzameling. “Inmiddels hebben we de nodig ­ervaring opgedaan met deze wijze van afval­ inzameling in Kernhem en andere buurten in Ede”, zegt Peter van ’t Hoog, wethouder van onder meer milieuzaken. “Ondergrondse afvalinzameling heeft voordelen. De bewoners hebben geen ruimte nodig om hun groene en bruine containers neer te zetten. En voor de werknemers, die het afval inzamelen, is het veel minder belastend”, legt Van ’t Hoog uit. Maar uit de eerste ervaringen blijkt ook dat het succes van de ondergrondse afvalinzameling in Kernhem grotendeels afhangt van de bewoners zelf. “De inwerpzuilen zijn fraai vormgege­ ven en passen mooi bij het straatbeeld. Maar je moet er niet van alles maar in proberen te proppen, want dan blokkeert het systeem”, waarschuwt Van ’t Hoog. “Grof huisvuil laat je ophalen door de Afvalcombinatie, of je brengt het zelf weg. Het afvalbrengstation ligt op nog geen kilometer afstand van Kernhem, dus dat moet toch te doen zijn”, vindt Van ‘t Hoog. Van ’t Hoog is een groot voorstander van de ondergrondse glasbakken in Kernhem: “Glas kan voor 100% hergebruikt worden. Apart inzamelen van glasafval uit huis­ houdens is dus prima voor het milieu. We hebben daarom op zo’n honderd locaties in Ede glasbollen neergezet, om het de inwoners van onze gemeente zo gemakkelijk mogelijk te maken om glas apart in te leveren”. Van ’t Hoog wijst er op dat men de glasbakken verstandig gebruikt. “Het glas hoort ín de bak en niet ernaast. En het glas gooi je er natuur­ lijk niet om 1 uur ’s nachts in, zodat ­o mwonenden er geen last van hebben”.

W O N E N

3.

I N

K E R N H E M

WATER De wijk Kernhem is gebouwd op de grens van de hoog gelegen Veluwe en de veel lager gelegen Gelderse Vallei. Het is belangrijk dat er met het grondwater in Kernhem zorgvuldig wordt omgegaan, zodat het grondwaterpeil van de Veluwe en de Gelderse Vallei hoog genoeg blijven. De grondwaterstand is namelijk voor de natuur in en rond Kernhem van groot belang; bomen en planten gaan dood als ze met hun wortels niet meer bij (schoon) grondwater kunnen.

Het water in de wijk Kernhem wordt daarom duurzaam beheerd. Dit betekent dat de grondwaterstand niet wordt verlaagd, dat vervuiling van het water wordt voorkomen, dat er bespaard wordt op gebruik van drinkwater en vooral: dat het regenwater zoveel mogelijk in de grond komt in plaats van in het riool.

Duurzaam waterbeheer U zou het misschien niet zeggen, maar Nederland verdroogt. Uitdroging van de bodem heeft drie oorzaken: • onttrekking van grondwater voor de winning van drinkwater en voor de industrie; • versnelde afvoer van water in landbouwgebieden; • verstening van het oppervlak in stedelijke gebieden, waardoor het regenwater niet meer in de grond kan zakken. Om er voor te zorgen dat het grondwater in de omgeving van Kernhem op peil blijft, is er voor gekozen om zo min mogelijk in te grijpen in de waterhuishouding. Hierdoor kan een zo natuurlijk mogelijke situatie blijven bestaan, wat goed is voor natuur en milieu. De bestaande grote bomen bepalen nu bijvoorbeeld voor een groot deel het groene beeld van uw woonomgeving. Door kunstmatige verlaging van de grondwaterstand zouden veel van deze bomen het niet overleven. 29

W O N E N

I N

K E R N H E M

A F V O E R E N I N F I LT R AT I E

Een belangrijke oorzaak van verdroging is een dichte wegverharding, waardoor regenwater rechtstreeks het riool in stroomt. In Kernhem gebeurt dit niet. Het grondoppervlak in Kernhem is zo min mogelijk verhard. Het regenwater dat van de woonstraten en de daken komt, wordt niet afgevoerd via het riool, maar via een apart buizenstelsel. Het vervuilde spoelwater gaat via roodbruine buizen naar het riool. Het schone regenwater komt, via de putten in het wegdek, terecht in het grijsgekleurde buizenstelsel en gaat de grond in. Dit heet infiltratie. Het schone water blijft dus behouden voor de wijk, waardoor de grondwaterstand op peil blijft. Om wateroverlast te voorkomen, zijn er grote reservoirs geplaatst onder de grond. De reservoirs noemt men ‘infiltratiekoffers’. De infiltratiekoffers liggen in de straten of onder de grasbermen. Deze kunststof bakken vangen het regenwater uit het aparte buizensysteem op. Vanuit de infiltratiekoffers zakt het water langzaam naar de ondergrond, naar het grondwater.

loopt dwars door de vlekken A en B. De A-watergang is in het westen aangesloten op de ‘Slenk’. Deze laaggelegen wateropvang heeft naast een opslagfunctie, een belangrijke functie voor de dieren en de planten in de wijk. Het overtollig regenwater dat niet op deze manier verwerkt kan worden, wordt afgevoerd via het riool. Het water in de A-watergang en de Slenk is in beheer en onder-

WA D I ’ S , A - WAT E R G A N G E N

houd bij Waterschap Vallei en Eem (zie ook ‘Adressen’).

SLENK

Als de grondwaterstand erg hoog is en het dan ook nog erg hard regent, dan kan het water niet meer in de grond infiltreren. Het water stroomt dan over het wegdek naar de hoofdontsluitingswegen. Hier wordt het water opgevangen in greppels. Deze greppels noemen we ‘wadi’s’. Ze liggen langs de hoofdontsluitingswegen in de wijk. Een wadi is oorspronkelijk de benaming voor een droge rivierbedding in woestijnachtig gebied, waarin alleen water staat als het hard geregend heeft. Het water dat zich verzamelt in de wadi’s stroomt naar de centraal in de wijk liggende A-watergang. Deze

Voorkom vervuiling van grondwater

er telkens op letten dat regenwater en afvalwater via twee verschillende systemen worden afgevoerd. U mag daarom geen schrobputje aanleggen onderaan de regenpijp. Een verdere beschrijving van de bladafscheider en zandvangputje kunt u lezen in de informatie van de projectontwikkelaar of woningcorporatie Woonstede, verderop in deze map. AU TO WA S S E N

Op plaatsen waar het water in de grond kan infiltreren, is het belangrijk om vervuiling te voorkomen. Deze vervuiling zou immers direct in grondwater, sloten en vijvers terecht komen. Als bewoner van Kernhem bent u medeverantwoordelijk voor de kwaliteit van het water in uw wijk. Uw eigen gedrag en het gedrag van de andere wijkbewoners bepalen voor een belangrijk deel het succes van het waterbeheer in Kernhem. Door onderstaande spelregels te volgen, verkleint de kans op vervuiling van het water in uw wijk. BLADAFSCHEIDER EN ZANDVA N G P U T J E

De dakgoten en regenpijpen van uw woning staan rechtstreeks in verbinding met het ondergrondse infiltratiesysteem. Om te voorkomen dat bladeren en zand het systeem verstoppen, zijn onderaan de regenpijp een bladafscheider en zandvangputje aangebracht. Het is belangrijk 30

dat u minimaal twee keer per jaar de bladafscheider en het zandvangputje leeg maakt. Daarnaast moet u

In Kernhem is het niet toegestaan de auto voor de woning op straat te wassen. Het waswater bevat namelijk verontreinigende stoffen, zoals aanslag van uitlaatgassen, slijtageresten van banden en asfalt of bijvoorbeeld pekel. Als u uw auto voor uw eigen woning wast, dan

W O N E N

komen deze vervuilende stoffen in het infiltratiesysteem en daarmee in de grond terecht. Dit is natuurlijk niet de bedoeling. Daarom zijn er op meerdere plaatsen in de wijk autowasplaatsen aangelegd. De dichtstbijzijnde autowasplaats is op hooguit tweehonderd meter van uw woning en hij is aangesloten op het riool. De wasplaats is voorzien van een watertappunt, waar u eenvoudig uw tuinslang op aan kunt sluiten (‘Gardena’ aansluiting van messing). Met de sleutel van de kraan kunt u water aftappen. De sleutel past op de kranen van alle wasplaatsen in Kernhem. Het tappunt is voorzien van een momentkraan die na een druk op de knop steeds enkele minutenwater geeft. Op die manier kunt u eenvoudig uw watergebruik regelen, zonder dat er onnodig water wordt verspild. H O N D U I T L AT E N

U moet uw hond niet in de goot laten poepen. Deze goten staan namelijk in verbinding met de ondergrondse infiltratievoorzieningen. In Kernhem zijn speciale

SCHADELIJKE STOFFEN

Zorg ervoor dat als u buitenshuis werkt met schadelijke stoffen zoals olie, verf, smeer- of reinigingsmiddelen, u altijd de bodem voldoende beschermt met bijvoorbeeld een plastic zeil. Het gebruik van chemische middelen tegen onkruid, ongedierte of aanslag is natuurlijk sterk af te raden. Deze middelen komen anders in het grondwater terecht. Tuincentra kunnen u adviseren in biologisch afbreekbare bestrijdingsmiddelen. Om het grondwater te beschermen kunt u ‘s winters bij gladheid uw stoepje het beste met zand bestrooien. Zout veroorzaakt namelijk vervuiling van het grondwater. L O Z E N VA N A F VA LWAT E R

In ieder huishouden komt het wel eens voor dat u met teveel afvalwater zit om door de gootsteen te spoelen. Normaal gesproken is het geen probleem als u dit water buiten op straat in de goot of put loost. Echter, in de wijk Kernhem moet u dit niet doen. De straatgoten en –putten zijn namelijk niet rechtstreeks op de riolering aangesloten, maar op het infiltratiesysteem. U kunt dit water beter, in kleine hoeveelheden tegelijk, via het toilet afvoeren. Spoelwater, dat verontreinigd is met chemische middelen, moet u naar de Chemokar of het Afvalbrengstation brengen (zie ook ‘Adressen’). Hieronder valt ook spoelwater waarin u kwasten heeft gereinigd die voor verf op waterbasis zijn gebruikt.

Waterbesparing

hondentoiletten aangegeven. Op deze plaatsen zijn voorzieningen aangelegd, die voorkomen dat hondenpoep via het regenwater in de grond verdwijnt. De hondentoiletten of uitlaatstroken zijn voorzien van zand. Ze worden regelmatig schoon gemaakt en twee keer per jaar wordt het zand volledig vernieuwd. In de wijk moet u uw hond aanlijnen. Als u uw hond eens lekker los wilt laten lopen, dan kan dit in het losloopgebied voor honden, tussen de watersingel en de N224 in de wijk Veldhuizen (nabij de Koelhorst).

In uw woning zijn verschillende maatregelen getroffen om het verbruik van drinkwater te verminderen. Zo beschikt u over een waterbesparende douchekop, volumestroombegrenzers in de keuken- en wastafelkraan, een aparte dunnere warmwaterleiding naar de keukenkraan en een waterbesparend toilet met spaarknop en stortbak van zes liter in plaats van de gebruikelijke negen liter. Dit allemaal om onnodig waterverbruik te voorkomen.

I N

K E R N H E M

ten voor Vitens verzorgen. Hieronder valt dus ook Ede. Voor informatie over waterlevering en waterbesparing en met vragen of klachten over het drinkwater kunt u bij NUON terecht (zie ook ‘Adressen’). Z E L F WAT E R B E S PA R E N

Uw huis is dan wel voorzien van diverse waterbesparende snufjes, uiteindelijk wordt de hoeveelheid water die u bespaart vooral bepaald door uw eigen gedrag. Draai bijvoorbeeld de kraan dicht tijdens het tanden poetsen, handen wassen en scheren. Zet de wasmachine alleen aan als deze vol is. Repareer lekkende kranen, want een lekkende kraan kost al gauw zo’n 1000 liter water per jaar. Vindt u het heerlijk om een bad te nemen, overweeg dan om een waterbesparend bad te kopen, dat naar het lichaam is gevormd. Bewust omgaan met water kan u zo’n vijftien liter water per dag besparen! REGENTON

Naast het besparen van water kunt u er op letten dat u voor het water dat u nodig heeft zoveel mogelijk water uit een duurzame bron (regenwater) gebruikt. Bij sommige woningen in Kernhem is een regenton geplaatst, zodat voor het begieten van planten geen drinkwater gebruikt hoeft te worden. Als u zelf een regenton wilt plaatsen, dan kunt u terecht bij een tuincentrum of een bouwmarkt. Zorg voor een overloop van de ton naar de afvoer, anders overstroomt de ton bij een flinke regenbui. Let er bij het plaatsen van de regenton op, dat u de aanvoer en overloop boven de bladafscheider en het zandvangputje aansluit. Zo blijven de waterafvoer en het infiltratiesysteem goed functioneren. Als u de regenton op een verhoging plaatst en onderaan een kraantje maakt, dan kunt u eenvoudig een emmer of gieter vullen.

Vitens is in uw wijk de leverancier van het drinkwater. In het voorzieningsgebied van voormalig NUON Water blijft NUON de klantencontac31

W O N E N

I N

K E R N H E M

Grondwatermeter De stand van het grondwater is heel belangrijk voor planten en dieren. Daarom is in Kernhem alles in het werk gesteld om de natuurlijke grondwaterstand te handhaven. Op het moment van schrijven staat een project op stapel dat de natuurlijke waterhuishouding in Kernhem onderstreept. In de ecozone wordt namelijk een bijzonder vormgegeven grondwatermeter geplaatst. De educatieve grondwatermeter bestaat uit een roestvrijstalen buis met ruitjes, waardoor de grondwaterstand in de bodem kan worden afgelezen. Er is een maatverdeling in drie kleuren. Als het peil binnen het groene gedeelte staat, is de stand van het grondwater goed. Binnen het gele gedeelte wordt de stand kritiek en rood betekent dat het grondwaterpeil te laag staat voor de natuur in het betreffende gebied. In één oogopslag is dus te zien of het grondwater hoog genoeg staat.

32

W O N E N

4.

I N

K E R N H E M

ENERGIE Sinds het eind van de 19 e eeuw is het steeds warmer geworden op aarde en stijgt de zeespiegel. We noemen dit het broeikaseffect. Men heeft lang gedacht dat deze klimaatverandering een natuurlijke oorzaak zou kunnen hebben. Inmiddels lijkt het erop dat het broeikaseffect zeer waarschijnlijk door de mens wordt veroorzaakt. De belangrijkste stoffen die zorgen voor het broeikaseffect zijn koolstofdioxide (CO 2), methaan (CH 6) en lachgas (N 2O).

Koolstofdioxide komt vrij bij de verbranding van olie, gas en kolen. In de dampkring werkt de koolstofdioxide als het glas van een serre: de zonnestralen kunnen er wel in, maar de warmte kan er niet uit. Om het broeikaseffect tegen te gaan, moeten we minder fossiele brandstoffen gebruiken en meer gebruik maken van natuurlijke energiebronnen, zoals wind, water en zon.

Energiezuinige wijk In de wijk Kernhem zijn allerlei maatregelen genomen om energie te besparen, uitputting te voorkomen en de uitstoot van CO 2 te verminderen. De Energie Prestatie Coëfficiënt (EPC) is een maat voor energiegebruik van een woning. Hoe lager de EPC, hoe energiezuiniger de woning. Het Rijk heeft bepaald dat de EPC voor een nieuwbouwwoning hooguit 1,0 mag zijn. Door extra energiebesparende maatregelen te treffen kan de EPC verder omlaag. In Kernhem is een EPC van 0,8 mogelijk. Daarmee wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan de vermindering van het broeikaseffect. Gelukkig moeten nu alle nieuwbouwwoningen in Nederland aan aangescherpte energie-eisen voldoen.

33

W O N E N

I N

K E R N H E M

Energiebesparing wordt onder meer bereikt door de volgende maatregelen: • Vrijwel alle woningen in Kernhem hebben een gunstige ligging op de zon. Van bijna alle huizen ligt de voor- of achtergevel op het zuiden. • Om de zonnewarmte zoveel mogelijk te benutten, is zestig procent van het glas in de zuidgevel verwerkt. • De woningen in Kernhem zijn aangesloten op een warmteleveringsnet en hebben een lage temperatuur verwarming (LTV). • Uw woning is zeer goed geïsoleerd. De isolatiepakketten zijn dikker dan in een traditionele woning. • De meeste woningen in Kernhem zijn voorzien van twee zonnepanelen (PV-cellen) die het zonlicht in elektriciteit omzetten.

WA R M T E L E V E R I N G

•

in Ede. Door sluiting van de ENKA bleek het echter niet meer rendabel te zijn om de benodigde energie op te wekken in de WKC. Gedurende het schrijven van dit handboek is de gemeente in onderhandeling met de NUON over een alternatief. Tot deze tijd wordt de warmte geleverd door de tijdelijke voorziening in de wijk.

Uw huis is zoveel mogelijk tochtvrij gemaakt en heeft een gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning.

Al deze maatregelen bij elkaar maken de wijk Kernhem tot één van de meest energiezuinige nieuwbouwwijken in Nederland. Een aantal maatregelen wordt hierna uitgelegd.

Uw woning is voorzien van warmtelevering. Warmtelevering is een systeem waarbij de warmte voor de centrale verwarming en het warm tapwater afkomstig is uit één centrale. De cv-ketels zijn vervangen door één ‘grote ketel’ waar de schoorsteengassen doorlopend gecontroleerd worden. Deze collectieve verwarming blijkt rendabeler te zijn dan individuele verwarming van uw huis. Doordat uw woning geen cv-ketel, geiser of boiler heeft, wordt er bovendien ruimte bespaard. Ook zijn, door het ontbreken van een kachel, luchttoevoer en –afvoer overbodig. Warmtelevering heeft in uw woning weinig onderhoud aan de installatie nodig. Het was de bedoeling dat de warmte voor Kernhem geleverd zou worden door de warmtekrachtcentrale (WKC)

Vanuit de (tijdelijke) energievoorziening gaat het warme water naar de regelkamer in de woonwijk. In deze regelkamer wordt de warmte overgedragen aan de leiding die het warme water bij u thuis brengt. Deze aanvoerleiding vindt u in de meterkast. Via de radiatoren van uw ver-

warming geeft het water de warmte af aan uw huis. Nadat het water door de radiatoren is gestroomd, verlaat het uw woning via de retourleiding, die u weer in uw meterkast terug vindt. In de meterkast ziet u ook een warmtewisselaar. Deze regelt dat het koude drinkwater wordt verwarmd. Het drinkwater is dan als warm tapwater te gebruiken in de keuken en de badkamer. Energiebedrijf NUON heeft het warmtelevering-systeem aangelegd in Kernhem. Voor meer informatie over warmtelevering en over uw meterkast, zie tab 3 waarachter uitgebreide informatie van de NUON is opgenomen (zie ook ‘Adressen’). ELEKTRISCH KOKEN

In de wijk Kernhem liggen geen gasleidingen, waardoor u alleen elektrisch kunt koken. Dat is misschien even wennen, maar u zult snel de grote voordelen van elektrisch koken ervaren. Het is veilig en schoon, omdat stroom geen zuurstof nodig heeft en er geen verbrandingsgassen in uw woning vrijkomen. De keuken blijft dus schoner en droger. Indien u gewend bent op gas te koken, zult u merken dat moderne toepassingen, zoals inductie, keramisch of infrarood koken, veel voordelen bieden. Z O N N E PA N E L E N

Op het dak van de meeste woningen zijn twee zonnepanelen met photovoltaïsche cellen (PV-cellen) geïnstalleerd. Deze PV-cellen zetten zonne-energie om in elektriciteit in de vorm van gelijkstroom. Een zogenoemde ‘omvormer’, die gekoppeld is aan het zonnepaneel, zet de gelijkstroom om in 230 volt wisselstroom. De opgewekte elektriciteit wordt geleverd aan het energienet (aan de NUON dus), als u tenminste de stekker van het zonnepaneel in het stopcontact doet. De hoeveelheid elektriciteit die u aan de NUON levert wordt van uw verbruik afgehaald. 34

W O N E N

De zonnepanelen op uw dak leveren ongeveer 5% van uw energiebehoefte op jaarbasis. Uw dak is zo ontworpen dat er nog meer zonnecellen geplaatst kunnen worden. Als u dus extra zonnepanelen aan wilt schaffen om nog meer elektriciteit op te wekken met behulp van zonlicht, dan kan dat. Hoewel zonnepanelen momenteel nogal duur zijn in aanschaf, groeit de vraag naar panelen erg snel. Steeds meer mensen willen in hun eigen energiebehoefte voorzien, of kiezen bewust voor schone en duurzame energie. Beschrijving van uw zonnestroominstallatie vindt u in de informatie van de projectontwikkelaar of woningcorporatie Woonstede, verderop in deze map, of op de internetsite van Energieonderzoek Centrum Nederland (zie ‘Adressen’). In de informatie van NUON vindt u een beschrijving van uw meterkast en de elektriciteitsmeter.

Duurzame energie Energie die opgewekt is uit natuurlijke energiebronnen die niet opraken noemen we duurzame energie. Bij de energiewinning en energieomzetting mogen geen schadelijke milieu-effecten optreden. Voorbeelden van duurzame energiebronnen zijn wind, water, zon, biomassa, aardwarmte en omgevingswarmte.

I N

K E R N H E M

G R O E N E S T R O O M O F N AT U U R -

OV E R S TA P P E N O P D U U R Z A M E

STROOM?

ENERGIE

Duurzame energie kunnen we verdelen in Groene stroom en Natuurstroom. Er is nogal wat verwarring over deze twee. Veel mensen denken dat Groene stroom en Natuurstroom hetzelfde zijn, maar dat is niet het geval.

Als stroomgebruiker heeft u invloed op de hoeveelheden Groene stroom en Natuurstroom die geproduceerd worden. De technologie om uit duurzame energiebronnen elektriciteit op te wekken kost nu nog meer geld dan het opwekken van energie in milieuvervuilende kolen- en gascentrales. Maar door extra investeringen kan steeds meer elektriciteit uit duurzame bronnen worden opgewekt. U betaalt aan deze investeringen mee, door bijvoorbeeld Natuurstroomklant van uw energiebedrijf te worden. Afhankelijk van de energiemaatschappij en de stroomsoort (Groene stroom of Natuurstroom), betaalt u iets meer of even veel voor uw elektriciteit. Uw (meer)kosten worden geïnvesteerd in het opwekken van duurzame energie.

Groene stroom (of ecostroom) is elektriciteit die voornamelijk wordt opgewekt door de verbranding van biomassa (snoeiafval). Een klein deel komt van windmolens en waterkrachtcentrales. Biomassa is organisch materiaal dat bestaat uit (resten van) planten en bomen en uit dierlijke mest. Biomassa kan, bijvoorbeeld door verbranding, omgezet worden in energie. Bij de verbranding komt CO 2 vrij, maar door groei en aanplant halen planten en bomen weer evenveel CO 2 uit de lucht als dat er bij verbranding is vrijgekomen. Bovendien raakt bio-massa vrijwel niet uitgeput en er komen betrekkelijk weinig vervuilende stoffen vrij. Daarom wordt biomassa een duurzame energiebron genoemd. Natuurstroom wordt voor 100% opgewekt uit wind, water en zon. Volgens sommige milieuorganisaties is dit de enige echte vorm van duurzame energie.

Voor meer informatie kunt u terecht op de website van Greenprices (zie ‘Adressen’).

Met behulp van een zonnepaneel kunt u zelf duurzame energie produceren. Deze vorm van energie die opgewekt wordt door middel van zonlicht, noemen we zonnestroom. Zonnestroom is duurzame energie omdat licht een natuurlijke bron is die altijd aanwezig is en niet opraakt. Bij de winning en omzetting van zonnestroom treden geen schadelijke milieu-effecten op. Voor meer informatie over duurzame energie kunt u het Projectbureau Duurzame Energie raadplegen (zie ‘Adressen’).

35

W O N E N

I N

K E R N H E M

Energie besparen Er is veel gedaan om uw huis energiezuinig te maken. Bepaalde voorzieningen zullen echter alleen optimaal functioneren als u er bewust mee omgaat. Dit geldt bijvoorbeeld voor de lage temperatuur verwarming. Maar ook door bewust te leven en te kopen kunt u veel energie besparen. Let maar eens op de volgende zaken: • In een gemiddeld huishouden gaat tweederde van het elektriciteitsverbruik naar elektrische apparaten en verlichting. Wasmachine, wasdroger, koelkast, tv en computer zijn maar een paar van de elektrische apparaten, die in veel huishoudens niet meer zijn weg te denken. Om energie én geld te besparen, kunt u bij de aankoop van deze apparaten letten op het energiegebruik. Op de meeste grote apparaten vindt u het energielabel dat het energiegebruik aangeeft. Klasse A is het meest efficiënt en een apparaat uit klasse G het minst. Gemiddeld is een apparaat uit klasse A 45% zuiniger dan apparaten met een D- of E-label. •

•

Gemiddeld heeft een huishouden 31 lampen. Voor dezelfde lichtintensiteit verbruikt een spaarlamp ongeveer 80% minder energie dan een gloeilamp. Lampen die meer dan twee tot drie uren per dag branden, kunt u beter vervangen door spaarlampen. Het aanbrengen van een dimmer is minder energiebesparend dan vaak wordt gedacht. Wanneer 50% van het licht wordt gedimd, bedraagt het elektriciteitsverbruik nog altijd 75%. Let bij aanschaf van nieuwe apparaten op de mogelijkheid of ze volledig uitgeschakeld kunnen worden. De stand-by-stand van bijvoorbeeld televisie, audioapparatuur, videorecorder en kruimeldief is vaak de oorzaak van het sluipverbruik van elektrische apparaten. Hierdoor gaat in een gemiddeld huishouden jaarlijks zo’n 400 kilowattuur verloren. Wist u bijvoorbeeld dat een televisie, die tien uur in de standby-stand staat evenveel energie verbruikt als een televisie die een uur aanstaat?

Voor meer informatie en tips kunt u terecht bij Milieu Centraal of bij de NUON (zie ‘Adressen’). 36

W O N E N

5.

I N

K E R N H E M

VERVOER EN VERKEER Mobiliteit speelt in Nederland een belangrijke rol. Hoewel de meeste mensen het belangrijk vinden om zich snel te kunnen verplaatsen, liefst met de auto, hecht men toch ook waarde aan veiligheid, woongenot én een schoon milieu. Daarom wordt voortdurend gezocht naar oplossingen voor overvolle wegen, onveilige verkeerssituaties, geluidsoverlast, straten vol met ‘blik’ en bodem- en luchtvervuiling. Er worden maatregelen genomen om het autoverkeer te beperken en andere vervoersmiddelen te stimuleren. Het doel is het vergroten van de bereikbaarheid en veiligheid, maar ook het behouden van een schone, prettige leefomgeving voor nu én later.

Verkeer Het duurzame karakter van de wijk Kernhem is ook terug te zien in de verkeersstructuur van de wijk. Voor de verschillende vormen van verplaatsen zijn eigen voorzieningen gemaakt. Hierbij is het uitgangspunt: In Kernhem is de auto te gast en krijgen fietsers en voetgangers ruim baan. De maatregelen zijn genomen om de rust, ruimte en veiligheid te behouden. Als bewoner van Kernhem moet u zich prettig en veilig kunnen voelen in uw buurt. De voorwaarden zijn aanwezig, maar u bent zelf, samen met uw mede-buurtbewoners, verantwoordelijk voor uw gedrag. AUTO TE GAST

Kernhem is zo ontworpen dat autoverkeer zo min mogelijk hinder veroorzaakt. Doorgaand autoverkeer wordt geweerd. Voor bewoners en bezoekers is de wijk natuurlijk wel per auto bereikbaar, maar het uitgangspunt is dat andere vervoersmiddelen een goed alternatief bieden.

37

W O N E N

I N

K E R N H E M

Het autoluwe karakter blijkt onder meer uit het feit dat bijna de hele wijk is ingericht als 30-kilometerzone. Een beperkt deel is zelfs autovrij gemaakt (Poelbos). Daarnaast zijn de woonstraten smal, zodat twee auto’s er niet tegelijk door kunnen rijden. Ze kunnen elkaar alleen passeren als een van de twee uitwijkt naar een inrit van een woning of een parkeerterrein. Autoverkeer kan ook niet van vlek A (oostelijk deel) naar vlek B (westelijk deel) rijden. Hierdoor worden de houtwallen minder vaak doorsneden en wordt het autoverkeer binnen de wijk beperkt. Op de wegen die een aansluiting hebben op de rijksweg N224 ligt de maximum snelheid wel iets hoger. Het is hier toegestaan om vijftig kilometer per uur te rijden. Het verkeer op deze weg, waarlangs fietsstroken liggen, heeft bovendien voorrang op het verkeer in de zijstroken. De 50-kilometerweg is zo breed, dat autoverkeer elkaar gewoon kan passeren. RUIM BAAN VOOR FIETS EN VOETGANGER

Fietsen is aantrekkelijk: de fiets is een schoon en goedkoop vervoermiddel, neemt weinig parkeerruimte in, heeft lage afschrijvingskosten en zorgt voor de nodige lichaamsbeweging. Voor verplaatsingen over een kleinere afstand is de fiets de beste

OPENBAAR VERVOER

keuze. In Kernhem wordt het fietsgebruik dan ook gestimuleerd. Er zijn goede fietsverbindingen en aantrekkelijke wandelroutes aangelegd. Fietsers kunnen gebruik maken van alle wegen waarover ook het autoverkeer rijdt. Daarnaast zijn er doorsteekjes die alleen voor fietsers en voetgangers zijn. De hoofdfietsroute in Kernhem loopt in een rechte lijn langs de houtwal door de wijk. Deze weg vormt de verbinding tussen de verschillende delen van de wijk met het centrum van Ede. Voor een rit naar Ede-centrum kunt u ook kiezen voor een mooie, meer recreatieve route langs het landgoed Kernhem. Ook tussen de verschillende delen van de wijk zijn uitstekende fietsverbindingen aangelegd. Alle bestemmingen zijn per auto wel bereikbaar, maar binnen de wijk gaat het op de fiets vaak sneller. Misschien is uw verhuizing naar de nieuwe, duurzame wijk Kernhem een goede reden (vaker) de fiets te gebruiken of om een nieuwe fiets te kopen.

Voor belangrijke bestemmingen als het centrum en het station en verplaatsingen over grotere afstand is het openbaar vervoer een goed alternatief voor de auto. Op het moment van schrijven van deze map doet de busmaatschappij Kernhem (nog) niet aan, omdat er nog onvoldoende inwoners zijn. Op termijn komen er echter goede openbaar vervoersvoorzieningen in uw wijk. Tot die tijd kunt u gebruik maken van de alternatieven, zoals de regiotaxi en de bestaande buslijnen in de buurt van Kernhem. Voor meer informatie over deze buslijnen en het openbaar vervoer in (de buurt van) uw wijk kunt u contact opnemen met Connexxion, de regiotaxi of met Openbaar Vervoer Reisinformatie (zie ‘Adressen’).

Verkeersvoorzieningen Een aantal voorzieningen die te maken hebben met het verkeer zijn in Kernhem niet hetzelfde als u wellicht gewend bent bij uw vorige woning. De parkeerplaatsen in Kernhem bijvoorbeeld zijn anders ingericht dan in een normale wijk. Bovendien zijn de huiseigenaren verantwoordelijk voor het onderhoud van de parkeerplaatsen. Dit wordt dus niet gedaan door de gemeente Ede. Daarnaast heeft Kernhem speciale autowasplaatsen. Dit om er voor te zorgen dat het vuil op de auto niet in het grondwater terechtkomt. PA R K E R E N

De gemiddelde parkeernorm voor Kernhem is vastgesteld op 1,5 auto per woning. Dit cijfer is inclusief het parkeren van bezoekers en wijkt niet af van de landelijke normen voor nieuwbouwsituaties. Toch hoeft u in Kernhem vanuit uw woning niet uit te kijken op lange rijen geparkeerde auto’s. Langs de meeste straten zijn namelijk geen parkeerplaatsen aangelegd en is parkeren ook niet toegestaan. Om parkeren in wegbermen te voorkomen zijn bovendien antiparkeerpaaltjes geplaatst. Alleen in een paar noord-zuidstraten en in de Laan van Kernhem zijn parkeervakken gemaakt die langs de rijbaan liggen. In straten waar de auto niet langs de kant van de weg geparkeerd mag worden, is het natuurlijk wel toegestaan om even te stoppen om de boodschappen uit te laden. 38

W O N E N

Als het kan, parkeert u uw auto natuurlijk op uw eigen oprit. Als u

van de gemeenschappelijke belangen van eigenaren en gebruikers

geen ruimte heeft om uw auto op uw eigen terrein te parkeren, dan kunt u hiervoor terecht op de speciaal daarvoor ingerichte parkeerhofjes. De meeste parkeerplaatsen op de parkeerhofjes zijn voorzien van een huisnummertegel in het wegdek. Woningen die niet beschikken over een parkeerplaats op eigen terrein, hebben hierdoor het gebruiksrecht van een parkeerplaats. Let er op dat u uw auto op uw eigen parkeerplaats neerzet en niet op die van iemand anders! Voor bezoekers zijn extra plaatsen op het terrein gemaakt. Parkeren buiten de parkeervakken is niet toegestaan en kan u een flinke boete opleveren.

van de mandelige zaak. De vereniging heeft twee hoofdtaken. Ten eerste het beheren, onderhouden en zonodig vernieuwen van de mandelige zaak. In de tweede plaats stelt de vereniging, in overleg met de leden, gedragsregels op. Bij kantoor Van Putten Van Apeldoorn Notarissen in Ede zijn alle verenigingen opgericht.

De parkeerterreinen in de wijk zijn gezamenlijk eigendom van de huiseigenaren, net als de hagen in sommige gebieden. Dit noemen we ‘mandeligheid’. De notaris heeft hiervoor per blok woningen een ‘Vereniging Mandelige Parkeerterreinen (en Hagen)’ opgericht. Alle huiseigenaren in de wijk zijn hiervan automatisch lid. Voor de huurwoningen is woningcorporatie Woonstede lid van de vereniging. Het bestuur van de vereniging wordt gevormd door enkele vrijwilligers uit uw buurt. Via de ledenvergadering heeft u als huiseigenaar medezeggenschap over het beheer van de gezamenlijke parkeerterreinen en de hagen. Het doel van de vereniging is het bevorderen

Meer informatie over deze verenigingen en de regels die gelden, kunt u vinden in uw koopovereenkomst. CARPOOLEN EN AUTODELEN

Wellicht bent u één van de vele automobilisten die zijn auto gebruikt voor de dagelijkse rit van huis naar het werk. Een auto is een comfortabel en gemakkelijk vervoersmiddel en biedt plaats aan meer dan één persoon. Toch rijden veel automobilisten alleen in hun auto naar het werk en weer terug. Carpoolen biedt de mogelijkheid om met meerdere mensen, die dezelfde bestemming hebben, één auto te gebruiken en de kosten te verdelen. Dat spaart niet alleen het milieu, maar met de huidige brandstofprijzen ook de portemonnee! Reken maar eens uit wat u iedere dag kunt besparen als u uw auto samen met iemand anders kunt delen. U zult zien dat het al snel € 500,- per jaar kan schelen! Bovendien werkt u mee aan het bestrijden van de files, want elke auto minder op de weg is er één.

I N

K E R N H E M

Er zijn in Nederland een heleboel carpoolterreinen waar u uw eigen auto kunt parkeren om vervolgens met iemand anders mee te rijden. Deze carpoolterreinen liggen meestal in de buurt van de op- en afritten van snelwegen. Ook in de buurt van Kernhem, vlak bij de aansluiting op de A30 wordt zo’n terrein aangelegd. Vanuit de wijk is dit terrein (met fietsenstalling), goed per fiets bereikbaar. Voor informatie over (andere) carpoolterreinen of voor een geschikte carpoolpartner kunt u terecht bij VCC (Vervoers Coördinatie Centrum) Oost. Deze organisatie heeft een computerprogramma waarmee u zich kunt inschrijven als u wilt carpoolen. Het computerprogramma gaat voor u op zoek naar een geschikte carpoolpartner. Inschrijving is gratis en het leidt tot geen enkele verplichting (zie ook ‘Adressen’). Gedeeld autogebruik of ‘autodate’ is de omschrijving van een veelvoud aan grote, kleine, commerciële en niet-commerciële projecten in het land, waarbij één auto door meerdere huishoudens gedeeld wordt. Een auto delen kan eenvoudig met uw buurman of een familielid om de hoek, maar het kan ook met ‘derden’. Het voordeel van het delen van een auto is duidelijk: u deelt de (hoge) kosten van een auto en bespaart zo al vlug een flink bedrag per maand. Natuurlijk is ook hier het voordeel voor het milieu belangrijk. Door het delen van een auto hoeven minder auto’s geproduceerd te worden, wat minder vervuiling oplevert. Meer informatie over autodelen kunt u krijgen bij de Stichting voor Gedeeld Autogebruik (zie ‘Adressen’).

39

W O N E N

I N

K E R N H E M

Morren zegt dat ieder lid van zijn vereniging op de hoogte is dat de hagen niet verwijderd mogen worden.

EERSTE MANDELIGE VERENIGINGEN IN KERNHEM

“Goede informatie verschaft duidelijkheid” Iedere Kernhembewoner is automatisch lid van één of twee verenigingen (hagen en/of parkeerplaatsen), dit geldt voor zowel de koop- als de huurwoningen. Bertus Morren, Betsie van den Brink, René Benning, Cornelis Bosch, Wim van de Elzen en Dave van Noort vormden samen het bestuur van de eerste gezamenlijke Verenigingen: Mandelige Parkeerterreinen en Mandelige Hagen (in juridische termen betekent ‘mandeligheid’ gemeenschappelijk eigendom). VERANTWOORDELIJK

Tijdens de eerste informatieavond heeft dit zestal zich spontaan gemeld. Voornaamste reden is dat zij zich verantwoordelijk voelden. Tot ‘hun’ vereniging behoren de woningen gelegen aan Poelbos 1 tot en met 37 en 2 tot en met 54, Mollenbos 2 tot en met 30 en Laarwoud 7. In totaal gaat het dus om 39 woningen, zowel in de koop- als huursector. Kernhem krijgt meer van dergelijke verenigingen. Hun voornaamste taak is het beheren en onderhouden van de gemeenschappelijke parkeerplaatsen en in de meeste gevallen de gemeenschappelijke hagen. De leden van de verenigingen moeten dat onderhoud ook zelf betalen. De vereniging zorgt er voor dat daar voldoende geld voor beschikbaar is. Tot de taken hoort ook het opstellen van huisregels die juridisch zijn getoetst en die worden geaccordeerd door alle leden. Bertus Morren legt uit dat de auto bijvoorbeeld alleen op speciaal daarvoor ingerichte plaatsen mogen worden gewassen, “daar wordt het vervuilde water opgevangen en komt het niet direct in het grondwater terecht. Ook kan men bijvoorbeeld niet zomaar op de parkeerplaats olie verversen.” De verenigingen dragen bij aan duidelijkheid over het gebruik en het beheer van de mandelige parkeerplaatsen en zorgen ze voor eenduidige afspraken over de hoogte van de hagen.

40

Volgens Bertus Morren is voor de eerste verenigingen een pioniersrol weggelegd. ,,Laat de nog komende verenigingen vooral bij ons aankloppen, zodat ze het wiel niet opnieuw hoeven uit te vinden’’, zegt hij. Daarnaast lijkt het hem zinvol te zijner tijd een overkoepelend orgaan in het leven te roepen, waarin alle verenigingen zijn vertegenwoordigd. Vanaf juni 2003 bestaat er een wijkplatform Kernhem. In het wijkplatform praten verschillende bewoners met elkaar over overkoepelende zaken in Kernhem. Het gaat dan niet over je eigen straat, maar over zaken die voor de hele wijk van belang zijn. ,,Zo kunnen we er gezamenlijk voor zorgen dat Kernhem datgene wordt wat de Gemeente Ede, architecten, projectontwikkelaars en natuurlijk de bewoners ooit voor ogen hadden en hebben; een woongebied waar respect is voor natuur- en milieu in een veilige, prettige en kindvriendelijke omgeving. Daar zijn nu eenmaal spelregels voor nodig. Het veraangenaamt tenslotte je eigen leefomgeving.” INFORMEREN

“Bij onze vereniging wordt informatie doorgegeven via nieuwsflitsen. Ook zijn er natuurlijk ledenvergaderingen. Zo plannen we onze jaarlijkse algemene ledenvergadering voor hagen, van deze vereniging is in ons geval iedereen lid, altijd in de eerste of tweede week van het nieuwe jaar. Na afloop van de vergadering kunnen we dan met zijn allen onder het genot van een hapje en drankje elkaar een gelukkig nieuw jaar toewensen. Dit wordt door een ieder bijzonder gewaardeerd en verhoogt de samenhorigheid”, aldus Morren. Nadrukkelijk stellen de bestuursleden dat de vereniging geen buurtvereniging is, die allerlei gezellige activiteiten organiseert. Maar alles wat de leefbaarheid van ‘hun stukje Kernhem’ betreft, heeft wel de aandacht.

W O N E N

6.

I N

K E R N H E M

GROEN ‘Echte natuur’, niet beïnvloed door de mens, bestaat in Nederland nauwelijks meer. Door bouwen, aanleggen van wegen, landbouw en andere activiteiten van de mens, kan de natuur in Nederland vrijwel nergens ongemoeid zijn gang gaan. Maar dat wil niet zeggen dat er in Nederland geen plaats is voor de natuur. Integendeel. De meeste mensen vinden ‘groen’ in hun eigen woonomgeving erg belangrijk. Bij de bouw van nieuwe woonwijken wordt hier tegenwoordig wel degelijk rekening mee gehouden. Ook dit is een onderdeel van duurzaam bouwen.

Kernhem; wijk in het groen We hebben al eerder gezien dat kwaliteit, duurzaamheid en ecologie de belangrijkste uitgangspunten zijn van Kernhem. Deze uitgangspunten zijn ook terug te vinden in de inrichting van het groen in de wijk. Kernhem bevat, in vergelijking met andere wijken van gelijke ouderdom, opmerkelijk veel groen. Dit komt doordat de woonblokken (bijna minutieus) zijn ingepast in het bestaande groen. Samen met de nieuw aangelegde, openbare en particuliere beplanting krijgt de wijk hierdoor een groen, natuurlijk karakter. Dit maakt Kernhem niet alleen voor planten en dieren van meet af aan aantrekkelijker dan vele andere nieuwbouwwijken, maar zeker ook voor menselijke bewoners. Een groene woonomgeving is mooi, het geeft rust en het is gezond. ECOLOGISCHE ZONES

Planten en dieren zijn in hun bestaan afhankelijk van elkaar en van hun omgeving. Dit noemen we ecologie. Een ecologische zone is een gebied dat uit water en/of groen bestaat en zo is ingericht dat er verschillende soorten dieren en planten kunnen leven. Voordat de wijk gebouwd werd, was het gebied Kernhem ecologisch gezien een 41

W O N E N

I N

K E R N H E M

waardevol gebied. De gemeente wilde ook na de bouw van de wijk een groene, natuurlijke omgeving houden. Daarom is de wijk zorgvuldig ingepast in de omgeving en niet omgekeerd. Belangrijkste ecologische onderdelen zijn de brede zone langs de Doesburgerdijk, de houtwallen en de Slenk. De houtwallen zijn de lange stroken beplanting van voornamelijk bomen en struiken, op een verhoogde wal van grond, boomstobben en stenen. Deze zijn vroeger door boeren aangelegd. Ze vormen een waardevol leefgebied voor allerlei planten en dieren. De zone langs de Doesburgerdijk is een boswal. Dit is, net als een houtwal, een verhoogde brede wal. Hij is alleen breder dan een houtwal. Op de wal groeit voornamelijk eikenbos. De Slenk is het westelijke, laagst gelegen gebied van Kernhem, tegen de A30 aan. De Slenk wordt gevoed met water uit de A-watergang. PLAN VLEERMUIS

Om de wijk Kernhem op een goede manier in de omgeving in te passen heeft de gemeente Bureau Zijaanzicht ingehuurd. Het bureau heeft een ontwerp gemaakt waarin de huizenbouw gerealiseerd kon worden in het bestaande groen. Bij het ontwerp is het bureau uitgegaan van de benadering dat de ecologische zones een onderdeel van de wijk moeten zijn en dat planten, dieren en mensen naast elkaar moeten kunnen leven. Bewoners van Kernhem moeten dus rekening houden met de natuur in hun wijk.

42

Aan de hand van de uitgangspunten en inventarisatie van de archeologie, het water, de landschapselementen en de doortrekroutes voor dieren in de wijk, zijn er twee ontwerpen bedacht. ‘Plan Vlinder’ en ‘Plan Vleermuis’. Uiteindelijk is bij de uitvoer van Kernhem gekozen voor ‘Plan Vleermuis’. Dit plan sloot het beste aan bij de lijnvormige elementen in het landschap, zoals de houtwallen. Wegen, wandelpaden en de infiltratiegreppel lopen evenwijdig aan de houtwallen en niet dwars er doorheen. Het plan is zo genoemd omdat de vleermuis symbool staat voor dieren die gebruik maken van lijnvormige elementen in het landschap. In het plan zijn vier leefmilieus te onderscheiden, namelijk hoogopgaande beplanting (houtwallen en laanbeplanting), kruidenranden (langs de houtwallen), water en oevers (sloten, greppels en de Slenk) en stadswoningen met tuinen met hagen.

Ecologische zones in de praktijk Bij de realisatie van Kernhem zijn bestaande houtwallen breder gemaakt, in open plekken bomen (vooral eiken) en struiken aangeplant en langs de randen wilde planten ingezaaid. De houtwallen worden zo min mogelijk doorsneden om verstoring te voorkomen. Op plaatsen waar de houtwallen wel doorkruist worden, zijn voorzieningen getroffen voor de dieren. Daarnaast zijn nieuwe ecologische zones aangelegd. Deze zones bestaan uit hoger gelegen wallen van grote boomstronken en zand en lager gelegen, uitgegraven plekken. Door de verschillen in hoog, laag, zonnig, schaduw, droog en nat kunnen er veel verschillende planten en dieren leven in de ecologische zones. Voor de aanleg is schrale zandgrond gebruikt in plaats van zwarte aarde. Op deze voedselarme zandgrond krijgen wilde (soms zeldzame) planten, die van nature in dit gebied voorkomen, meer kans. Ecologische zones zijn gevoelig voor betreding. Als u echter tijdens het wandelen gewoon de paden volgt, dan is er niets aan de hand. Uw hond mag niet loslopen in de bos- en houtwallen.

RUIMTE VOOR DIEREN

Door de bijzondere inrichting van de wijk Kernhem kunnen er niet alleen mensen wonen maar is er ook ruimte voor verschillende planten- en diersoorten. In en onder de bomen en struiken van de houtwallen leven allerlei kleine en grotere dieren, zoals de rosse woelmuis, wezel en de bosuil. Aan de zuidzijde van de houtwal ligt een strook met bloeiende planten, die aantrekkelijk is voor vlinders, andere insecten en hagedissen. De greppels langs de houtwal bieden schuilplaatsen voor bijvoorbeeld kikkers en padden. Dieren gebruiken het groen en het water in de wijk niet alleen om te wonen en voedsel te zoeken maar ook om zich te verplaatsen van het ene naar het andere gebied. Zo vormen de houtwallen een verbinding tussen het Edese Bos en de Wallenburgsteeg, tussen het landgoed Kernhem en de wijk Veldhuizen en tussen de wijk Kernhem en het agrarische gebied aan de noordkant van de wijk. Op sommige plaatsen in de wijk kruisen deze ‘wegen’ van dieren de wegen van de mens; de straten, fietspaden en busbanen. Op deze plaatsen zijn voorzieningen aangebracht om te voorkomen dat de dieren worden overreden. Bij een kruising tussen een houtwal en een weg is de weg versmald en is onder de weg door een faunatunnel aangelegd zodat dieren er veilig onderdoor kunnen. Dankzij de paddentunnels onder de wegen kunnen padden en kikkers veilig hun vaste trekroutes volgen. De bruggen over sloten zijn zo ontworpen, dat dieren ook langs de waterkant onder de weg door kunnen gaan. De afstand tussen de bomen in houtwallen en lanen zijn zo klein mogelijk gehouden, omdat dit belangrijke vliegroutes zijn voor vleermuizen. VLEERMUIZEN

Vleermuizen nemen een bijzondere plaats in Kernhem. Kernhem heeft een vleermuizenkunstwerk en het ontwerp waarop Kernhem gebaseerd is heet niet voor niets ‘Plan Vleermuis’. In de omgeving van Kernhem komen namelijk zeven soorten vleermuizen voor. Ze oriënteren zich met behulp van geluid, dat ze zelf voortbrengen en dat mensen niet kunnen

W O N E N

horen. Deze geluiden worden weerkaatst door bijvoorbeeld bomen en struiken, zodat de vleermuizen op hun gehoor weten waar ze vliegen. Alle soorten in Kernhem gebruiken de oude houtwallen door het gebied dan ook als oriëntatiepunten om langs te vliegen. De watervleermuis en de rosse vleermuis leven bijvoorbeeld in kolonies in holle bomen in het Edese Bos en op het landgoed Kernhem (in de Doolhoflaan). In de avondschemering in de zomer vliegen deze vleermuizen, langs de houtwallen en laanbomen, naar hun jachtgebieden: de vijvers en singels in de wijk Veldhuizen. Omgekeerd vliegen de dwergvleermuis, de ruige dwergvleermuis en de laatvlieger van de stedelijke omgeving in Ede naar het Edese Bos om op insecten te jagen. Ook zij gebruiken onderweg de houtwallen en laanbomen om zich te oriënteren. Zonder de houtwallen zouden de vleermuizen verdwalen. Vooral de Doolhoflaan, de Kernhemseweg, de Veenseweg en de noordzijde van de N224 zijn belangrijk. De Doolhoflaan is dan ook aangewezen als vleermuizenreservaat. Vleermuizen gebruiken de ultrasone geluiden ook om op insecten te jagen. Een kolonie van vijftig vleermuizen kan in één zomer wel tien tot vijftien kilo insecten eten! Vleermuizen zijn niet schadelijk en ongevaarlijk voor mensen.

soenen in de wijk worden voor een groot deel ecologisch beheerd. Dit betekent dat de beplanting bestaat uit verschillende soorten die van nature in deze omgeving voorkomen. In het voorjaar en tijdens de zomermaanden bloeien in de bermen allerlei inheemse planten. De bermen worden jaarlijks twee tot drie keer gemaaid, maar pas als de planten zijn uitgebloeid en zaden hebben gekregen. Ook in de plantsoenen groeien onder de bomen en tussen de struiken wilde planten. De grasbermen worden eens in de twee weken gemaaid. Er worden geen chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt, maar dat gebeurt al heel lang niet meer in de gemeente Ede.

Natuurlijk tuinieren U heeft allerlei mogelijkheden om een tuin aan te leggen, die past bij de groene, natuurlijke omgeving van uw wijk. Een traditionele tuin met een dichte omheining, geheel betegeld of met een kort geschoren gazonnetje, met een onkruidvrije borderrand, afrikaantjes of petunia’s, vinden sommige mensen mooi en praktisch. Een meer natuurlijke inrichting van uw tuin biedt echter veel meer variatie en een grotere rijkdom aan planten- en diersoorten in uw buurt. Natuurlijk tuinieren is niet moeilijk. Met een beetje bewust tuiniergedrag zult u zien dat uw tuin al snel verschillende insecten en andere dieren aantrekt, zoals vogels en vlinders.

N AT U U R L I J K B E R M B E H E E R

Uiteraard wordt niet alleen bij de inrichting, maar ook bij het beheer van Kernhem rekening gehouden met de natuur. De bermen en plant-

TUINAFSCHEIDING

Sommige mensen kiezen ervoor om als afscheiding tussen hun tuin en die van de buren of de openbare weg,

I N

K E R N H E M

een dichte, houten schutting neer te zetten. U heeft dan wel veel privacy, maar eigenlijk past dit beeld niet bij de groene, natuurlijke omgeving waarin u woont. Een erfafscheiding van planten of struiken (een haag) geeft na enige tijd ook de gewenste privacy en past beter in de natuurlijke omgeving dan een traditionele schutting. Langs de kavelgrenzen van uw woning zijn voor de oplevering dan ook hagen aangeplant als erfafscheiding. Voor de aanplant van de hagen zijn vooral haagbeuken gebruikt. De haagbeuk komt van nature voor in deze omgeving. De gemeente hoopt dat u het voorbeeld van de hagen volgt en de natuurlijke aankleding van uw tuin voortzet. Voor advies hierover kunt u terecht bij uw tuincentrum. Op sommige plekken langs de parkeerstroken zijn houten schuttingen geplaatst. Deze schuttingen moeten gehandhaafd blijven. Als bewoners een dergelijke schutting willen op plaatsen waar deze bij oplevering niet staan, kunnen zij deze tegen betaling krijgen. De hagen zijn beeldbepalend voor Kernhem. Ze benadrukken niet alleen het groene karakter van de wijk, maar dragen ook bij aan een eenduidige uitstraling. U mag de hagen dan ook niet verwijderen. Als de hagen worden verwijderd, kunt u hiervoor een boete krijgen. In sommige gebieden zijn de hagen rondom uw erf, net als de parkeerplaatsen, gezamenlijk eigendom van alle huiseigenaren in de buurt. Dit heet ‘mandeligheid’. De notaris heeft hiervoor per blok woningen een ‘Vereniging Mandelige Parkeerterreinen en Hagen’ opgericht, waarvan de huiseigenaren automatisch lid zijn. Voor de huurwoningen is woningcorporatie Woonstede lid van de vereniging. Via de vereniging hebben huiseigenaren medezeggenschap over het beheer en onderhoud van de hagen. Enkele buurtbewoners vormen vrijwillig het bestuur van de vereniging en informeren u over de hagen. Bij kantoor Van Putten Van Apeldoorn Notarissen in Ede zijn alle verenigingen opgericht. In andere gebieden zijn de hagen via een erfdienstbaarheid ten gunste van de gemeente Ede beschermd. De eigenaren moeten de hagen onderhouden en mogen ze niet verwijderen. 43

W O N E N

I N

K E R N H E M

Meer informatie over de regels voor het instanthouden van de hagen kunt u vinden in uw koopovereenkomst. Een groene erfafscheiding voor uw tuin kan ook bestaan uit gevlochten wilgentenen of uit een gaas-scherm met een ruime maaswijdte, waartegen klimplanten groeien. Goede ‘klimmers’ zijn bijvoorbeeld hedera (klimop), wingerd, kamperfoelie, heggerank of klimroos. Zo’n afscheiding is niet duur, vraagt weinig onderhoud en neemt weinig ruimte in beslag. Gebruikt u toch liever hout in de tuin, geef dan de voorkeur aan hout met het zogeheten FSC-keurmerk. U weet dan zeker dat u hout koopt dat afkomstig is uit duurzaam beheerde bossen. Daarmee wordt het tropische regenwoud gespaard. Ook Europees hardhout, zoals eiken, robinia of kastanje, is een goede keuze voor in uw tuin. Als u geïmpregneerd hout koopt, controleer dan of er geen schadelijke middelen zijn gebruikt, zoals wolmanzouten. G R O E I P L A AT S E N

Een natuurlijke tuin heeft een heleboel verschillende plekjes, allemaal met hun eigen klimaatje. U kunt deze verschillende groeiplaatsen creëren door bijvoorbeeld reliëf aan te brengen of plaatsen met extra kalk (schelpen) of compost te bedekken. Het geraamte van de tuin wordt gevormd door bomen en struiken. In de laag daaronder groeien allerlei kruiden. Kruid-, struik- en boomlagen komen ook in de natuur voor en trekken elk andere soorten insecten,

vogels en kleine zoogdieren aan. Op de bodem ligt een strooisellaag van afgevallen bladeren en takjes, waarin allerlei kleine dieren leven die het ‘afval’ omzetten in humus en plantenvoedsel. In de tuin komen dus diverse biotopen voor, zoals: hoog en droog, laag en vochtig, zanderig en voedselarm, humusrijk en voedselrijk, zonnig en warm of schaduwrijk en koel. Elk biotoop heeft zijn eigen bewoners. Hoe meer verschillende biotopen, hoe meer verschillende soorten dieren in uw natuurlijke tuin.

jeneverbes of taxus. Een haag van coniferen of thuja’s past veel minder in de omgeving en heeft weinig te bieden aan het dierenleven.

WILDE OF INHEEMSE PLANTEN

ONDERHOUD

In een ecologische tuin kiest u zoveel mogelijk voor plantensoorten, die van oorsprong in de omgeving voorkomen (wilde of inheemse planten). Het is belangrijk dat u elke plantensoort op de juiste plek

Voor veel insecten en kleine zoogdieren is het belangrijk dat u uw tuin niet te netjes onderhoudt. In een ruige hoek in uw tuin kunt u brandnetel, zuring en distel hun gang laten gaan. In de winter kunt

zet, afhankelijk van de eisen die de soort stelt. Mits ze op de goede groeiplaats staan kunnen wilde planten zich beter handhaven dan speciaal gekweekte of buitenlandse planten. Ze zijn bijvoorbeeld beter bestand tegen nachtvorst of droogte en hebben minder last van concurrentie van andere soorten. Bovendien zijn inheemse planten aantrekkelijker voor dieren dan ‘vreemde’ planten. Zo bevatten de bloemen van inheemse planten meer stuifmeel en nectar dan die van uitheemse planten.

u een aantal uitgebloeide bloemen laten staan, waartussen rupsen en insecten overwinteren. Bovendien eten vogels de zaden uit de uitgebloeide planten. Ook rommelhoekjes met bijvoorbeeld een blad- of takkenhoop zijn erg in trek als overwinteringsplaats. Ze bieden woon- en schuilplaatsen aan bijvoorbeeld egels en padden.

Als u een haag in of langs uw tuin wilt aanleggen, gebruik dan haagbeuk, beuk, liguster, meidoorn, hulst,

Bij een natuurlijke tuin hoort ook een milieubewuste manier van tuinieren. In een ecologische tuin worden uiteraard geen kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt. Beter is het om ongewenste planten te verwijderen met de hand. Door veel schoffelen en harken ontstaat een kiembed voor ongewenste storingsplanten (onkruiden). Het met de hand verwijderen of afknippen van ongewenste planten zorgt voor rust in de grond. U heeft dan minder last van ‘onkruid’ en wilde planten krijgen de kans om zich uit te zaaien. ZELF COMPOSTEREN

Composteren is een biologisch proces, waarbij organisch materiaal door kleine beestjes, bacteriën en schimmels wordt omgezet in een humusachtig product; compost. Deze compost verbetert de structuur van de grond, waardoor de grond minder snel uitdroogt. Bovendien bevat compost voedingsstoffen voor planten. Composteren is een onderdeel van de natuurlijke kringloop. Ook in de 44

W O N E N

natuur worden afgevallen bladeren en takken verteerd, waardoor humus en voedingsstoffen ontstaan voor de planten. U kunt thuis zélf uw groente-, fruit- en tuinafval (GFT) composteren en de compost in uw eigen tuin verwerken. Het meeste GFT-afval is geschikt om zelf te composteren. Variatie in fijnheid, vochtigheid, stevigheid, structuur en hoeveelheid materiaal levert de beste resultaten op. Als u thuis wilt composteren, kunt u kiezen voor een composthoop, -bak of -vat. Voor een grote tuin is een composthoop erg handig. Een compostbak kunt u zelf maken en compostvaten zijn verkrijgbaar bij tuincentra of sommige bouwmarkten. U kunt de composthoop het beste plaatsen op een beschutte, beschaduwde plek waar af en toe een beetje zon komt. Het composteringsproces verloopt sneller als het warm is. Als u in de zomer of vroeg in de herfst begint, dan is de compost in het volgend voorjaar klaar. Let er op dat de composthoop niet te dicht bij uw woning ligt. Dit kan, vooral in de zomer, zorgen voor stankoverlast.

Dieren in uw tuin Als u uw tuin op een natuurvriendelijke manier heeft aangelegd, dan komen de dieren vanzelf. Misschien ziet u in eerste instantie alleen de vogels. Maar als wat u beter kijkt, dan ziet u vast en zeker ook de insecten en kleine bodemdieren die in uw tuin wonen. Als u geluk heeft, krijgt u zelfs bezoek van egels, kikkers, hagedissen of eekhoorntjes. Net als bij planten heeft ook elk dier zijn eigen wensen als het gaat om favoriete plekjes in de tuin. Bij de aanleg van uw tuin kunt hier al rekening mee houden. VLINDERS IN UW TUIN

De vele soorten bloeiende kruiden langs houtwallen, in de bermen en plantsoenen maken de wijk Kernhem tot een aantrekkelijke omgeving voor vlinders. Om vlinders ook in uw tuin te krijgen, moet uw tuin een aanvliegroute hebben, zodat vlinders de tuin kunnen bereiken. De tuin mag dus niet helemaal omsloten zijn, maar wel voldoende beschut liggen. Vlinders houden van zon en beschutting.

I N

K E R N H E M

voedselplanten als waardplanten. Laat verder aan het eind van de zomer een hoekje met uitgebloeide bloemen staan. De meeste vlindersoorten overwinteren namelijk als rups en vinden beschutting tussen de uitgebloeide stengels van planten. VOGELS

In de omgeving van Kernhem komen veel vogelsoorten voor. Dit komt onder andere door de vele houtwallen die Kernhem heeft. U kunt uw tuin extra aantrekkelijk maken voor vogels door volle, doornige struiken aan te planten. Hierin nestelen onder andere het roodborstje, de merel, de heggenmus en het winterkoninkje. Daarnaast kunt u besdragende struiken, zoals hulst, meidoorn, liguster, gelderse roos, kornoelje of krent planten. Deze worden door allerlei bessenetende vogels bezocht. Met het plaatsen van een drinkschaal of vogelbadje en het

Voor meer informatie over zelf composteren en over wat wel en wat niet op de composthoop mag, kunt u onder andere terecht op de internetsite van milieu centraal (zie ‘Adressen’). Daarnaast is het belangrijk dat er het hele jaar door bloemen aanwezig zijn. Vlinderstruik (Buddleia), kattenstaart, jacobs-kruiskruid, guldenroede, struikheide en anjersoorten zijn erg geliefd. De vlinders vinden nectar in de bloemen. Deze zoete lekkernij geeft ze genoeg energie om te kunnen vliegen en om voor de voortplanting te zorgen. Andere planten die in een vlindertuin moeten staan zijn waardplanten. Dit zijn planten waarop vlinders hun eitjes leggen. De uitgekomen rupsen eten de waardplanten. Veel rupsen zijn kieskeurig en eten alleen bepaalde plantensoorten. De rups van de kleine vos eet bijvoorbeeld alleen brandnetels, de rups van het koolwitje is gek op kool en de rups van de distelvlinder eet van de distel. In een vlindervriendelijke tuin staan dus zowel (bloeiende)

‘s winters ophangen van vetbollen en pindasnoeren, maakt u uw tuin tot een waar vogelparadijs. Ook kunt u natuurlijk een nestkastje ophangen. Dit is vrij eenvoudig en soorten als koolmees, pimpelmees, vliegenvanger en boomkruiper maken er dankbaar gebruik van. Gebruik voor het kastje liefst ongeverfd hout. Als u niet zo handig bent dan kunt u natuurlijk ook gewoon een nestkastje kopen bij uw tuincentrum. Hang het nestkastje voor het einde van de winter op een beschutte plaats, stevig aan de muur of in een boom. Na het uitvliegen van de jonge vogels, kunt u het nestkastje van binnen schoonmaken. ONGEWENSTE DIEREN

Sommige insecten en andere dieren kunnen ongewenst in uw tuin voorkomen. Hoewel deze ongewenste 45

W O N E N

I N

K E R N H E M

gasten nuttig kunnen zijn in de vrije natuur, wilt u niet dat ze schade veroorzaken in uw tuin. U hoeft geen chemische bestrijdingsmiddelen te gebruiken om van deze beestjes af te komen. Mieren houdt u buiten de deur door uw voorraadkasten goed schoon te houden, zoetigheid afgesloten te bewaren en spleten en kieren te dichten. Goudsbloemen of tomatenplanten bij de keukendeur houden de mieren buiten. Bij het nest uitstrooien van verse knoflooktenen of bladeren van lavendel, tijm of marjolein, verdrijft de mieren. Ook kunt u de ‘mierenroute’ naar uw woning bestrooien met witte peper. Er over strijken met een verse knoflookteen of begieten met uiensap helpt ook. Wespen binnenshuis voorkomt u door etenswaren en fruit goed weg te bergen. U kunt wespen buiten op afstand houden door ze weg te lokken. Zet bijvoorbeeld een bierflesje, gevuld met een laagje limonadesiroop, op enige afstand van uw terras. De wespen die het flesje inkruipen, kunnen er niet meer uit en verdrinken. Indien u een wespennest dicht bij huis of in uw woning heeft, stop dan nooit de vliegopening dicht. U kunt het nest beter laten verwijderen. U kunt hiervoor zonodig contact opnemen met Afvalcombinatie De Vallei (zie ‘Adressen’). Slakken houden van vochtige plekken, waar tuinafval ligt. Ruim daarom op plaatsen waar de slakken veel kunnen beschadigen het

46

zeep-spiritusmengsel te maken van een halve liter water met een klein scheutje spiritus en groene zeep. Dit spuit u op de plant en herhaalt u om de tien dagen, totdat de luizen zijn verdwenen. Dopluis, schildluis en wolluis bestrijdt u door ze aan te stippen met een penseeltje en onverdunde spiritus.

tuinafval op. U kunt rondom de gevoelige planten een vijf centimeter brede barrière leggen van grind, zaagsel, schelpengruis of eierschalen. Slakken hebben namelijk een hekel aan droog en scherp materiaal en kruipen hier niet overheen. Ook kunt u in het voorjaar (voordat het jonge blad zich ontvouwt) de planten besproeien met een zoutoplossing. Verder is het verstandig om natuurlijke vijanden van de slak, zoals vogels, padden en egels, de ruimte te geven in uw tuin. Zij ruimen de slakken dan voor u op. Bladluizen zijn kleine groene diertjes die leven van plantensappen, waardoor de plant verzwakt en af kan sterven. Wilde planten zijn minder gevoelig voor bladluizen dan gekweekte soorten. Om luis te voorkomen kunt u lavendelstruikjes of knoflooktenen planten. U kunt bladluizen bestrijden, door een

W O N E N

7.

I N

K E R N H E M

VOORZIENINGEN De kwaliteit van uw woonomgeving wordt mede bepaald door de voorzieningen die er aanwezig zijn. Het is belangrijk dat u voor verschillende zaken in hun eigen buurt terecht kunt. Kernhem krijgt daarom een breed aanbod aan voorzieningen op het gebied van onderwijs, zorg, cultuur, vrije tijd en informatie. De gemeente wil optimaal tegemoet komen aan de behoeften van uiteenlopende bewonersgroepen. Zo komen er niet alleen voorzieningen voor kinderopvang, maar ook voorzieningen voor ouderen. Verder komen er winkels en voorzieningen die voldoen aan de behoefte aan vrijetijdsbesteding.

Cluster van voorzieningen Tijdens de realisatie van Kernhem vindt er een herstructurering van de wijk Veldhuizen plaats. Hierdoor is er de mogelijkheid om de voorzieningen voor beide wijken te koppelen. Een deel van de voorzieningen komt daarom in het gebied tussen Kernhem en Veldhuizen. In het voorzieningencluster ’Het Nieuwe Landgoed’ komen onder meer winkels, waar u terecht kunt voor uw dagelijkse boodschappen. Ook medische voorzieningen, een bibliotheek, kinderopvang, een sporthal en andere sociale en maatschappelijke voorzieningen worden gerealiseerd in het cluster. Het wordt niet alleen een plaats om boodschappen te doen, maar ook een plaats om te recreëren. Er is bijvoorbeeld ruimte voor een mooi, groen park. Het groen van het park loopt door in de wijken Kernhem en Veldhuizen. S O C I A A L - C U LT U R E L E V O O R ZIENINGEN

In het voorzieningencluster komt ook een buurthuis waar sociaal-culturele activiteiten worden aangeboden voor wijkbewoners. Daarnaast wordt er gedacht aan de realisering van een popoefenruimte en een ruimte voor kunstzinnige vorming. Hier kunt u dan terecht voor het deelnemen aan muziekonderwijs, of gewoon om naar muziek te luis47

W O N E N

I N

K E R N H E M

Scholen en kinderopvang Basisonderwijs mag in geen enkele wijk ontbreken. Er komen in Kernhem in totaal vier scholen voor het basisonderwijs. Zij komen bewust niet in het voorzieningencluster, maar worden verspreid over de wijk en komen dus in de directe omgeving van de woningen. Uiteindelijk worden er twee protestants-christelijke scholen, één openbare school en één school met een rooms-katholieke achtergrond gerealiseerd. S C H O O LWO N I N G E N

teren. Natuurlijk vergeten we ook de ouderen niet. In het voorzieningencluster komen namelijk ook ouderenvoorzieningen. Hier worden in de toekomst activiteiten georganiseerd, speciaal gericht op de steeds groter wordende groep ouderen. ZORG

Kernhem krijgt een eigen medisch centrum. Hierin is plaats voor basis-gezondheidsvoorzieningen, zoals een huisarts, een tandarts en een fysiotherapeut, maar ook voor bijvoorbeeld een apotheek en een praktijk voor verloskunde. SPORTHAL

In de eerste plaats is de sporthal gepland voor het gymnastiekonderwijs voor de basisscholen in Kernhem. Er is bewust niet gekozen voor afzonderlijke gymnastieklokalen bij de verschillende scholen. Een sporthal biedt ruimere sportmogelijkheden, omdat het gebouw ‘dubbel’ kan worden gebruikt. Overdag sporten de schoolkinderen in de sportzaal, ’s avonds de wijkbewoners en de sportclubs. Door de sporthal te vergroten is het mogelijk officiële wedstrijden te laten plaatsvinden. De sporthal komt vlakbij een ontsluitingsweg in de wijk te staan.

Het gebruik van schoolwoningen is nieuw voor de gemeente Ede. Schoolwoningen zijn eigenlijk gewone woningen, die snel en goedkoop verbouwd kunnen worden tot een school. Het omgekeerde is eveneens mogelijk. Van een schoollokaal is eenvoudig een woning te maken. De schoolwoningen zijn, totdat het voorzieningencluster klaar is, ook beschikbaar voor andere voorzieningen. BREDE SCHOOL

Bij de ontwikkeling van de scholen is uitgangspunt geweest, om naast onderwijs ook andere functies in het schoolgebouw aan te bieden. Dit uitgangspunt is in het land al op meerdere plekken uitgevoerd en staat bekend als de Brede School. In de Brede School staat de ontwikkeling van onderwijskansen voor kinderen centraal. De school krijgt echter een bredere dan alleen een educatieve functie. Ook op sociaal en pedagogisch gebied gaat de school een rol spelen. De mogelijkheid bestaat om de scholen ook in de avond te gebruiken. Zo kan een Brede School bijvoorbeeld peuteren buitenschoolse opvang bieden. Met deze ontwikkeling speelt de Brede School in op wensen van (werkende) ouders. Zo krijgt de school een steeds belangrijkere functie in de samenleving. Aanmelding van uw kind voor een school, verloopt via de schoolbesturen. Adressen van de schoolbesturen treft u in de voorlichtingsgids van de gemeente Ede aan.

48

K I N D E R O P VA N G

Ook voor de nog steeds toenemende vraag naar kinderopvang is in Kernhem de nodige ruimte gereserveerd. Onder kinderopvang verstaan we kinderdagverblijf, peuterspeelzaal, buitenschoolse opvang en gastouderopvang. Er komen in Kernhem twee peuterspeelzalen, één kinderdagverblijf en een centrum voor buitenschoolse opvang. De Brede School heeft daarnaast een rol in de peuteropvang en buitenschoolse opvang.

Voorzieningen openbare ruimte Een openbare ruimte is een plek in de wijk waar iedereen kan en mag komen. De gemeente is verantwoordelijk voor de inrichting van de openbare ruimte. S T R A AT M E U B I L A I R

Het straatmeubilair in Kernhem is bijzonder. Om de rust en de eenheid in de wijk te benadrukken en verder te versterken is er gekozen voor een ‘familielijn’ in het straatmeubilair. Zo kun je duidelijk zien dat alles bij elkaar hoort. Het meubilair past qua vorm, materiaal en kleur bij de houtwallen en bij de donkerrode baksteen van de woningen. Veel onderdelen in de openbare ruimte horen bij het straatmeubilair. Let bijvoorbeeld maar eens op de verlichtingselementen, schuttingen, zitbanken en prullenbakken. Zij horen allemaal bij dezelfde familie. Maar ook de antiparkeer- en afscheidingspaaltjes, inwerpzuilen voor afval en de paalhouders voor de waterkranen op de autowasplaatsen zijn allemaal door hetzelfde bureau ontworpen. Natuurlijk is er bij het ontwerp van het straatmeubilair rekening gehouden met het duurzame karakter van Kernhem. Voor de uitvoering van het meubilair zijn onder andere onbehandeld larikshout met een laagje milieuvriendelijke olie, beton en staal gebruikt. Al het materiaal is milieuvriendelijk en van een hoge kwaliteit. De antiparkeerpaaltjes zijn bijvoorbeeld gemaakt van voor 95 procent gerecycled gietaluminium. En de planken van de schuttingen worden niet met ‘gewone’, gegalvaniseerde boutjes bevestigd, maar met boutjes van roestvrij staal. Ook het meubilair voldoet dus aan de hoge eisen van Kernhem.

W O N E N

Voor kinderen is het Houtplein een belangrijke ontmoetingsplaats. In de besloten buurtschap is het Houtplein een openbare ruimte die doet denken aan een intiem dorpsplein in een dorpsstraat. Het plein bestaat uit een noordelijk en zuidelijk deel. De delen zijn via een brug met elkaar verbonden.

VERHARDING

De straten en pleinen in Kernhem zijn zoveel mogelijk verhard met gebakken klinkers. Er zijn met name roodbruine klinkers gebruikt en zo min mogelijk betonmaterialen, waardoor de wijk een ‘tuindorp-achtig’ karakter heeft. U kunt deze vorm van verharding ook toepassen op uw eigen oprit, terras of tuinpad. Dit past mooi bij het beeld in de wijk. Daarnaast weet u zeker dat deze klinkers geen schadelijke stoffen afgeven aan het regenwater. U kunt bij de wijkbeheerder informeren naar mogelijke gunstige voorwaarden voor de aanschaf van dezelfde gebakken klinkers als in de straten. Voor het reinigen van verharding moet u geen schoonmaakmiddelen gebruiken, omdat deze het grondwater kunnen vervuilen. Bij het uitkiezen van de soort verharding kunt u er op letten of de verharding zonder veel problemen handmatig is schoon te houden.

Het noordelijke plein, Kleine Houtplein, functioneert als speelplek voor de kinderen van de naastgelegen school. Er is een klein, afgesloten schoolplein voor de groepen 1 en 2. Daarnaast heeft het plein een openbare functie, omdat het zich uitstekend leent voor multifunctioneel gebruik. Het zuidelijke plein, Grote Houtplein, heeft een open inrichting met meerdere bomen en bankjes. Dit plein kan fungeren als trapveldje. Ook is het mogelijk om rond dit plein te skaten. Op beide pleinen is een kunstwerk geplaatst. Dit kunstwerk staat in het teken van de vleermuis. Meer over dit kunstwerk kunt u lezen bij ‘Kunst in Kernhem’.

K E R N H E M

gedeelte van de wijk viel de keus op namen met het achtervoegsel ‘heide’. De straten in vlek B liggen in het laagste deel van de wijk. In deze nattere hoek in het westen krijgen de straten daarom namen die eindigen op ‘venen’, ‘waarden’ en ‘meren’. De ideeën voor straatnamen zijn overigens afkomstig uit het handboek van de Vereniging voor Natuurmonumenten VEILIG WONEN

Sociale veiligheid wordt door veel bewoners belangrijk gevonden. De politie heeft regels opgesteld die de sociale veiligheid in uw wijk vergroten. Bijna het hele plan Kernhem, zowel binnen als buiten de woningen, voldoet aan dit politiekeurmerk veilig wonen. In het stedenbouwkundig plan zijn hiervoor verschillende maatregelen getroffen. De belangrijkste kenmerken zijn: • • • •

geen doorlopende achterpaden verlichte achterpaden geen parkeerterreinen groter dan 50 plaatsen toezicht vanuit zijramen op de parkeerplaatsen en speelplaatsen

S T R A AT N A M E N

WIJKBEHEER/WIJKAGENT

Alle straten in Kernhem zijn vernoemd naar Nederlandse natuurgebieden. In een duurzame wijk lijkt dat een passende keuze. Achter de toekenning van straatnamen in Kernhem ligt nog een andere filosofie. In de wijk is van oost naar west sprake van een hoogteverschil van zo’n vijf meter. De straten hebben een naam die past bij het gebied. Het oostelijke gedeelte, waar ook vlek A3 ligt, is het hoogste stuk van de wijk. Vandaar dat de straatnamen daar het achtervoegsel ‘berg’ hebben.

De medewerkers van de afdeling Wijkbeheer zijn actief in uw buurt om uw woonomgeving zo te onderhouden, dat u zich er prettig voelt. Schoon, heel en veilig zijn de belangrijkste doelen voor wijkbeheer. De wijkbeheerders besteden aandacht aan de gehele openbare ruimte. Zij doen dat samen met u. Ook werken zij samen met andere partners in de buurt zoals Toezicht, Politie, Woonstede en Welstede.

S P E E L P L A AT S E N E N P L E I N E N

Kinderen kunnen volop spelen in Kernhem. Voor de jongste kinderen in de wijk zijn er speelplekken dichtbij huis. Er geldt een maximum afstand van tweehonderd meter. Ieder blok woningen heeft daardoor z’n eigen speelplek. Het speelmateriaal is op iedere speelplaats anders. Uitgangspunt is dat de plekken samen met bewoners worden ingericht. De gemeente maakt hiertoe een voorbeeldenboek en heeft een regiserende rol. De gemeente geeft eveneens de budgetten en de basisinrichting, zoals paden en verlichting, aan.

I N

In de vlekken A1 en A2 levert dat namen die eindigen op ‘woud’ voor de ontsluitingswegen en voor de kleinere zijwegen namen die eindigen op ‘bos’. De straten in de besloten buurtschappen dragen het achtervoegsel ‘hout’. Voor het middelste

U kunt contact opnemen met uw het Meldpunt Beheer als u vragen, opmerkingen of klachten heeft die te maken hebben met uw woonomgeving. De medewerkers van het meldpunt doen al het mogelijke om u zo snel mogelijk te helpen. Voor Kernhem zijn een vaste wijkbeheerder en wijkagent aangesteld (zie ‘Adressen’).

49

W O N E N

I N

K E R N H E M

Kunst in Kernhem

HET ANDERE PLAN VLEERMUIS

In uw wijk is ruim aandacht besteed aan kunst. Bij de ontwikkeling van nieuwe woonwijken maakt de gemeente gebruik van beeldplannen. In een beeldplan geeft een beeldend kunstenaar zijn visie op kunst in de wijk. Kunstenaar Jan van IJzendoorn maakte het beeldplan voor Kernhem. Met dit plan wordt kunst in de wijk vormgegeven. In het plan zijn de volgende thema’s te onderscheiden: ‘Water & Tijd’, ‘Ecologische & Landschappelijke waarden’ en ‘Beeldenlaan van Kernhem’.

Het eerste project dat uit het beeldplan voortkomt, is ‘Het andere plan vleermuis’ van kunstenaar Erick de Lyon. Dit kunstwerk geeft Kernhem een bijzonder accent. Kunst associeert men meestal met een object. Een beeld of schilderij bijvoorbeeld. De vorm die het heeft, is de vorm die het houdt. Het kunstwerk van Erick de Lyon is hierop een uitzondering. Het verandert voortdurend, wat het onvoorspelbaar en spannend maakt. Met het kunstwerk wil de maker ons bewust maken van het gegeven dat de fauna onderdeel is van onze leefomgeving.

Het eerste hoofdthema ‘Water & Tijd’ houdt nauw verband met het gegeven, dat waterbeheer een belangrijke plaats inneemt in Kernhem. Zo kunnen bijvoorbeeld begrippen als ‘stromen’ of ‘vloeien’ zichtbaar en/of voelbaar gemaakt worden in een kunstwerk. Bij de invulling van het hoofdthema ‘Ecologische & Landschappelijke waarden’ kunnen kunstenaars uitgaan van de grote waarde, die wordt toegekend aan de bomen en planten in de wijk. Het derde en laatste hoofdthema, ‘Beeldenlaan van Kernhem’, maakt al direct duidelijk wat de bedoeling is: een spoor van beelden langs de Laan van Kernhem die zo belangrijk is voor de stedenbouwkundige opzet van de nieuwe wijk. De werken moeten de laan op een bijzondere manier meer inhoud geven en het spannender maken deze hoofdas te volgen.

Verdeeld over de twee Houtpleinen staan acht lichtmasten. Vijf op het Grote en drie op het Kleine Houtplein. De masten zijn elf meter hoog en hebben een witte, ronde schijf met een doorsnede van bijna anderhalve meter. In elke schijf zit een lamp. Als de lampen aangaan, ontstaan lichtvlekken op het plein. De schijven lijken dan, met de donkere lucht als achtergrond, zwevende lichtgevende vlakken. De lampen in de schijven worden aangestuurd door vleermuizen. Op landgoed Kernhem zijn twee microfoons opgesteld. De microfoons vangen de ultrasone geluiden op die vleermuizen uitzenden tijdens het vliegen en jagen. De geluiden worden omgezet in elektrische signalen. Deze signalen sturen de lampen in de schijven van de lichtmasten aan. Hierdoor ontstaan bewegingen van steeds weer aanspringende en wegebbende lichtgevende cirkels. Door deze bijzondere aansturing van licht gaat de wijk leven met de aanwezigheid van vleermuizen.

In de winter, als de vleermuizen een winterslaap houden, is er een hele trage lichtbeweging te zien. Deze doet denken aan de ademhaling van vleermuizen in hun winterslaap. Daarnaast liggen in het plein betonplaten waarop de namen en silhouetten van de zeven op Kernhem levende vleermuizen te zien zijn.

“Samenwerking levert meer resultaat dan de som der delen” Wijkbeheerder Ellen Knippenborg en wijkagent John Jacobi zijn regelmatig in ‘hun’ wijk te vinden. Allebei maken ze deel uit van het wijknetwerk Kernhem waarin verschillende partijen nauw samenwerken aan leefbaarheid en veiligheid in de wijk. Daarnaast maken ook een buurtopbouwwerker, een woonconsulent van Woonstede en een milieuwacht deel uit van dit netwerk. ,,De opzet van Kernhem is echt heel bijzonder,” vindt Knippenborg. “Zoveel volwassen groen in een nieuwbouwwijk, dat zie je zelden,” vervolgt zij, “voor de bewoners betekent het dat ze in een mooie groene wijk wonen. Maar het vergt ook extra aandacht. Ze mogen bijvoorbeeld de auto niet voor de deur wassen. De meesten hebben dit er echter graag voor over.” Knippenborg is sinds twee jaar de wijkbeheerder van Kernhem. In het buurtsteunpunt aan de Doesburgerdijk heeft ze haar kantoor. Maar ze gaat ook vaak op de fiets de wijk in om goed op de hoogte te blijven van wat er allemaal speelt. ,,Bewoners weten mij meestal wel te vinden als ze vragen hebben. Vaak hebben ze vragen over het onderhoud in de wijk, maar er komen oook regelmatig vragen binnen over de verdere plannen voor Kernhem.’’ Wijkagent Jacobi vindt het belangrijk dat de bewoners hem kennen en dat ze hem benaderen als ze vragen hebben. “Als er problemen zijn die de politie aangaan, dan probeer ik om samen met de bewoners een oplossing te vinden. Jacobi werkt ook elders in Ede als wijkagent. Door deze combinatie kan hij minder tijd dan gewenst in Kernhem doorbrengen. Jacobi onderstreept dat het belangrijk is om een vinger aan de pols te houden bij de mensen in de wijk. Het wijknetwerk is hiervoor erg belangrijk. Ieder lid heeft zijn eigen rol, en levert zo een belangrijke bijdrage aan de opbouw van Kernhem.

50

A D R E S S E N

ADRESSEN

BOUWEN EN WONEN Informatiecentrum Bouwen, Wonen en Milieu BEZOEKADRES

Stadskantoor De Doelen, Raadhuisplein 2, 6711 DE, Ede P O S TA D R E S

Postbus 9024, 6710 HM, Ede TELEFOON

0318 - 680 933

OPENINGSTIJDEN

maandag tot en met donderdag van 9.00 tot 17.00 uur en vrijdag van 9.00 tot 20.00 uur INTERNET

www.wic-ede.nl

Projectontwikkelaar / woningcorporatie (Noteer hieronder het adres van de projectontwikkelaar die uw huis gebouwd heeft of van de woningcorporatie.)

E-MAILADRES

[email protected] Voor informatie over een huis kopen of huren in Kernhem kunt u contact opnemen met het Woon-infocentrum.

BEZOEKADRES

OPENINGSTIJDEN

maandag tot en met vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur en elke eerste vrijdag van de maand van 9.00 tot 20.00 uur. INTERNET

www.ede.nl Kies daar bij ‘Ik ga naar de balie van…’ voor ‘Bouwen, Wonen en Milieu’ Bij het Informatiecentrum Bouwen, Wonen en Milieu kunt u terecht met alle vragen over bestemmingsplannen, vergunningen, vergunningverleningen en vergunningvrij bouwen.

Wooninfo-centrum BEZOEKADRES

Stadskantoor De Doelen, Raadhuisplein 2, 6711 DE, Ede P O S TA D R E S

IVN Consulentschap Gelderland BEZOEKADRES

P O S TA D R E S

Jansbuitensingel 13, 6811 AB, Arnhem P O S TA D R E S

Jansbuitensingel 13, 6811 AB, Arnhem TELEFOON

TELEFOON

026 - 351 29 27 INTERNET

www.nme-gelderland.nl of www.ecoteam.nl

INTERNET

E-MAILADRES

[email protected] Bij het IVN Consulentschap kunt u terecht met vragen over een duurzaam wonenteam. Zij kunnen u vertellen wat een duurzaam wonenteam is en hoe u hier in deel kunt nemen.

E-MAILADRES

Postbus 8185, 6710 AD, Ede TELEFOON

0318 - 68 01 60

1

A D R E S S E N

AFVAL

Kringloopcentrum Ede

WATER

BEZOEKADRES

Afvalcombinatie De Vallei BEZOEKADRES

De Bezem, Neonstraat 4 (bedrijventerrein ‘Kievitsmeent’), 6718 WV, Ede P O S TA D R E S

Postbus 3, 6710 BA, Ede TELEFOON

0900 - 20 20 161 of 0318 - 64 81 60 OPENINGSTIJDEN

kantoor: maandag tot en met vrijdag van 7.30 tot 12.00 uur en van 12.30 tot 17.00 uur afvalbrengstation: maandag tot en met vrijdag van 8.00 tot 15.00 uur en op zaterdag van 9.00 tot 15.00 uur INTERNET

www.afvalcombinatie.nl E-MAILADRES

[email protected] Bij de Afvalcombinatie kunt u terecht met vragen die te maken hebben met (het ophalen van) huishoudelijk afval of met klachten over ongedierte. Bij het Afvalbrengstation kun u uw grof huisvuil, grof tuinafval, bruin- en witgoed en bouwafval aanbieden. Voor vragen over deze zaken kunt u terecht bij het kantoor.

Meldpunt Beheer TELEFOON

0318 - 68 06 60 OPENINGSTIJDEN

maandag tot en met vrijdag van 8.00 tot 16.30 uur U neemt contact op met het Meldpunt Beheer als u vragen heeft over het onderhoud van bijvoorbeeld bermen, fietspaden, vijvers, speeltoestellen of verkeersborden. Ook als u last heeft van hondenpoep, zwerfvuil, vandalisme of een kapotte straatlantaarn kunt u afdeling beheer bellen.

Retourette BEZOEKADRES

Rozenplein 8, Ede Bij de Retourette kan het volgende afval gescheiden worden aangeboden: schoenen, kleding & textiel, blik, kartonnen drankverpakkingen, batterijen, flessen met én zonder statiegeld, kunststofflessen, papier & karton.

2

Frankeneng 4, Ede P O S TA D R E S

Frankeneng 4, 6717 AG, Ede TELEFOON

0318 - 63 28 18 OPENINGSTIJDEN

maandag tot en met zaterdag van 9.00 tot 17.00 uur Het Kringloopcentrum zamelt afgedankte, bruikbare spullen in, zoals kleding & textiel, meubels, huishoudelijke apparaten, enz. Bij het Kringloopcentrum kunt u natuurlijk ook terecht voor de aankoop van tweedehands producten tegen aantrekkelijke prijzen.

Waterschap Vallei & Eem BEZOEKADRES

Fokkerstraat 16, 3833 LD, Leusden P O S TA D R E S

Postbus 330, 3830 AJ, Leusden TELEFOON KLANTENSERVICE

033 - 43 46 000 ALARMNUMMER

0800 - 099 0800 ( gratis - 24 uur per dag bereikbaar) OPENINGSTIJDEN

maandag tot en met vrijdag tussen 8.30 en 16.30 uur INTERNET

www.wve.nl E-MAILADRES

Afdeling Toezicht Meld- en informatiepunt voor milieuklachten BEZOEKADRES

[email protected] Waterschap Vallei en Eem zorgt voor beheer en onderhoud van het oppervlaktewater in uw omgeving.

De Manenberg, Molenstraat 80, Ede P O S TA D R E S

Afdeling Toezicht, Postbus 9024, 6710 HM, Ede TELEFOON

0318 - 68 01 32 OPENINGSTIJDEN

maandag tot en met donderdag van 8.00 tot 18.00 uur, vrijdag van 8.00 tot 21.00 uur en zaterdag van 9.00 tot 17.00 uur (na 17.00 uur en op zaterdag via intercom bij de ingang) Bij Afdeling Toezicht kun u terecht voor meldingen en vragen over milieuklachten, zoals klachten over zwerfvuil of illegale vuilstort.

NUON Customer Care Center P O S TA D R E S

Postbus 40021, 6803 HA, Arnhem TELEFOON KLANTENSERVICE

0900 - 08 08 ( € 0,10 p.m.) STORINGSNUMMER

0800 - 0513 INTERNET

www.nuon.nl NUON zorgt in Kernhem voor de klantencontacten van Vitens. Mocht u vragen hebben over de afrekening van het water of graag meer informatie willen over drinkwater, dan kunt u hiermee bij de NUON terecht.

Vitens TELEFOON KLANTENSERVICE

0900 - 0650 STORINGEN

0800 - 0359 (24 uur per dag, 7 dagen in de week) INTERNET

www.vitens.nl Vitens is het bedrijf dat zorgt voor de levering van drinkwater in Kernhem. Bij storingen of noodgevallen die te maken hebben met de levering van drinkwater kunt u bij Vitens terecht.

A D R E S S E N

ENERGIE NUON Customer Care Center P O S TA D R E S

Postbus 40021, 6803 HA, Arnhem

E-MAILADRES

[email protected] Het ECN voert onderzoek uit op het gebied van energie, onder andere over zonnepanelen.

TELEFOON KLANTENSERVICE

0900 - 08 08 ( € 0,10 p.m.) STORINGSNUMMER

0800 - 0513 INTERNET

www.nuon.nl Energiebedrijf NUON is verantwoordelijk voor de energielevering in uw wijk. Ook heeft NUON het warmteleveringssysteem in Kernhem aangelegd. U kunt hier terecht voor vragen, klachten en informatie over energie in uw wijk.

Projectbureau Duurzame Energie BEZOEKADRES

Jansbuitensingel 7, 6811 AA, Arnhem P O S TA D R E S

Postbus 12, 6800 AA, Arnhem TELEFOON

0900 - 98 92 ( € 0,10 p.m.) INTERNET

www.duurzame-energie.nl Voor informatie en vragen over duurzame energie.

Novem BEZOEKADRES

Catharijnesingel 59 P O S TA D R E S

030 - 23 93 641 of 030 - 23 93 493 INTERNET

www.novem.nl INTERNET

www.epa.nl (voor een EPA-advies) E-MAILADRES

[email protected] De missie van Novem (Nederlandse Onderneming Voor Energie en Milieu) is werken aan een duurzame samenleving, zowel in Nederland als daarbuiten. Novem geeft informatie over energie en milieu.

BEZOEKADRES

Rijnstraat 8, 2515 XP, Den Haag P O S TA D R E S

Postbus 20951, 2500 EZ, Den Haag TELEFOON

070 - 339 39 39 INTERNET

www.vrom.nl Bij het ministerie van VROM (Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer) kun u terecht met alle vragen over ruimte, wonen, milieu en rijksgebouwen, dus ook met alle vragen over energie.

GreenPrices BEZOEKADRES

Ecofys BV, Kanaalweg 16G, 3526 KL, Utrecht P O S TA D R E S

Postbus 8408, 3503 RK, Utrecht TELEFOON

030 - 2808 300 INTERNET

www.greenprices.com Voor een overzicht van de kosten van groene stroom bij de verschillende energiemaatschappijen kunt u GreenPrices raadplegen.

BeldeZon TELEFOON

0900 - 23 53 39 66 www.beldezon.nl Voor informatie over de aanschaf van zonnepanelen.

Milieu Centraal BEZOEKADRES

Pausdam 2, 3512 HN, Utrecht P O S TA D R E S

Pausdam 2, 3512 HN, Utrecht TELEFOON (KANTOOR)

Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN)

T E L E F O O N ( I N F O R M AT I E L I J N )

BEZOEKADRES

INTERNET

P O S TA D R E S

Postbus 1, 1755 ZG, Petten TELEFOON

0224 - 564949 INTERNET

www.ecn.nl

0900 - 92 92 ( € 0,50 p.m.) 0900 – 1475 ( € 0,35 p.m. sprekende computer ) INTERNET

www.ovr.nl of www.9292ov.nl TELETEKST

pagina 755 Voor een persoonlijk reisadvies en voor onafhankelijke informatie over bus, trein, tram, metro, veerboot en taxi.

VCC (Vervoers Coördinatie Centrum) Oost BEZOEKADRES

Oude Oeverstraat 120, 6811 JZ, Arnhem P O S TA D R E S

Postbus 221, 6800 AE, Arnhem TELEFOON

026 - 353 76 80 C A R P O O L I N F O R M AT I E L I J N

026 - 353 76 95 OPENINGSTIJDEN

maandag tot en met vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur INTERNET

www.vcc.nu E-MAIL

[email protected] Particulieren kunnen zich bij VCC-Oost o.a. inschrijven voor carpoolmatching. De organisatie biedt werkgevers advies en ondersteuning bij mobiliteitsmanagement.

INTERNET

030 - 230 50 70

Westerduinweg 3, Petten

Openbaar Vervoer Reisinformatie TELEFOON

VROM

Postbus 8242, 3503 RE, Utrecht TELEFOON

VERVOER EN VERKEER

0900 - 17 19 ( € 0,15 p.m.) www.milieucentraal.nl E-MAILADRES

[email protected] Milieu Centraal is een landelijke organisatie die consumenten praktische en betrouwbare milieu-informatie biedt. De informatie is getoetst door een forum van onafhankelijke deskundigen.

Stichting voor Gedeeld Autogebruik BEZOEKADRES

St. Jacobsstraat 331, 3511 BP, Utrecht P O S TA D R E S

St. Jacobsstraat 331, 3511 BP, Utrecht TELEFOON

030 - 297 14 44 INTERNET

www.autodate.nl E-MAIL

[email protected] Bij deze stichting kunt u informatie krijgen over het delen van een auto met anderen. De Stichting voor Gedeeld Autogebruik is een gesubsidieerde stichting die als doel heeft het gedeeld autogebruik bekend te maken en te stimuleren.

3

A D R E S S E N

Connexxion

Milieu Centraal

BEZOEKADRES

BEZOEKADRES

Infopost, Oude Stationsstraat, Arnhem P O S TA D R E S ( k l a n t e n s e r v i c e ) Antwoordnummer 1860, 2000 WC, Haarlem TELEFOON (informatielijn) 0900 – 266 63 99 ( € 0,10 p.m.) OPENINGSTIJDEN

klantenservice maandag tot en met vrijdag van 8.00 tot 19.00 uur infopost Arnhem maandag tot en met vrijdag van 7.00 tot 19.00 uur, zaterdag van 9.00 tot 12.30 uur en van 13.00 tot 17.00 uur en zondag van 10.00 tot 12.30 en van 13.00 tot 17.00 uur INTERNET

www.connexxion.nl Voor een reactie op de dienstverlening, informatie of verloren voorwerpen kunt u terecht bij de klantenservice van Connexxion. Bij de infopost kunt u terecht voor strippenkaarten en abonnementen, maar ook voor bijzondere kaartsoorten, busboekjes, folders en (dienstregeling-) informatie.

Regiotaxi De Vallei P O S TA D R E S

Postbus 604, 3900 AP, Veenendaal T E L E F O O N ( I N F O R M AT I E )

0318 - 61 62 62 TELEFOON (RESERVERINGEN)

0318 - 65 57 77 INTERNET

www.regiotaxidevallei.nl E-MAIL

[email protected] De regiotaxi in uw buurt.

Pausdam 2, 3512 HN, Utrecht P O S TA D R E S

Pausdam 2, 3512 HN, Utrecht TELEFOON

(kantoor) 030 - 230 50 70 TELEFOON

(informatielijn) 0900 - 17 19 ( € 0,15 p.m.) INTERNET

www.milieucentraal.nl E-MAILADRES

[email protected] Milieu Centraal is een landelijke organisatie die consumenten praktische en betrouwbare milieu-informatie biedt, bijvoorbeeld over composteren. De informatie is getoetst door een forum van onafhankelijke deskundigen.

VOORZIENINGEN Meldpunt Beheer TELEFOON

0318 - 68 06 60 OPENINGSTIJDEN

maandag tot en met vrijdag van 8.00 tot 16.30 uur U neemt contact op met het Meldpunt Beheer als u vragen heeft over het onderhoud van bijvoorbeeld bermen, fietspaden, vijvers, speeltoestellen of verkeersborden. Ook als u last heeft van hondenpoep, zwerfvuil, vandalisme of een kapotte straatlantaarn kunt u wijkbeheer bellen.

Buurtsteunpunt BEZOEKADRES

Doesburgerdijk 7, Ede P O S TA D R E S

Afdeling Beheer TELEFOON

0318 - 680 673 Voor voorlichting over ecologisch groen kunt u contact opnemen met deze afdeling van de gemeente Ede.

Meldpunt Beheer TELEFOON

0318 - 68 06 60 OPENINGSTIJDEN

maandag tot en met vrijdag van 8.00 tot 16.30 uur U neemt contact op met het Meldpunt Beheer als u vragen heeft over het onderhoud van bijvoorbeeld bermen, fietspaden, vijvers, speeltoestellen of verkeersborden.

Postbus 9024, 6710 HM, Ede TELEFOON

0318 - 57 53 60 (bij geen gehoor graag inspreken en je wordt teruggebeld). OPENINGSTIJDEN

maandag en donderdag van 9.00 tot 13.00 uur en dinsdag en woensdag van 9.00 tot 17.00 uur Bij het Buurtsteunpunt kunt u terecht met problemen in of klachten over uw wijk.

Afdeling Toezicht Meld- en informatiepunt voor milieuklachten BEZOEKADRES

De Manenberg, Molenstraat 80, Ede P O S TA D R E S

GROEN

Gelderse Milieu Federatie GMF BEZOEKADRES

Afvalcombinatie De Vallei BEZOEKADRES

De Bezem, Neonstraat 4 (bedrijventerrein ‘Kievitsmeent’), 6718 WV, Ede P O S TA D R E S

Postbus 3, 6710 BA, Ede TELEFOON

0900 - 20 20 161 of 0318 - 64 81 60 OPENINGSTIJDEN

maandag tot en met vrijdag van 7.30 tot 12.00 uur en van 12.30 tot 17.00 uur INTERNET

www.afvalcombinatie.nl E-MAILADRES

[email protected] Bij de Afvalcombinatie kunt u onder andere terecht met vragen over ongediertebestrijding.

4

Jansbuitensingel 14, 6811 AB, Arnhem P O S TA D R E S

Postbus 1085, 6801 BB, Arnhem TELEFOON

026 - 351 50 69 E-MAILADRES

[email protected] INTERNET

www.gmf.milieu.net De Gelderse Milieufederatie (GMF) is het samenwerkingsverband van meer dan honderd lokale natuur- en milieuorganisaties. Samen met deze organisaties ontwikkelt de GMF o.a. visies en alternatieven op plannen om overheden en andere instanties te doordringen van het belang van natuur, landschap en (leef)milieu in Gelderland.

Afdeling Toezicht, Postbus 9024, 6710 HM, Ede TELEFOON

0318 - 68 01 32 OPENINGSTIJDEN

maandag tot en met donderdag van 8.00 tot 18.00 uur, vrijdag van 8.00 tot 21.00 uur en zaterdag van 9.00 tot 17.00 uur (na 17.00 uur en op zaterdag via intercom bij de ingang) Bij Afdeling Toezicht kun u terecht voor meldingen en vragen over milieuklachten, zoals klachten over zwerfvuil of illegale vuilstort.

Informatiecentrum Bouwen, Wonen en Milieu BEZOEKADRES

Stadskantoor De Doelen, Raadhuisplein 2, 6711 DE, Ede P O S TA D R E S

Postbus 9024, 6710 HM, Ede

A D R E S S E N

TELEFOON

0318 - 680 933 OPENINGSTIJDEN

maandag tot en met vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur en elke eerste vrijdag van de maand van 9.00 tot 20.00 uur. INTERNET

www.ede.nl Kies daar bij ‘Ik ga naar de balie van…’ voor ‘Bouwen, Wonen en Milieu’. Bij het Informatiecentrum Bouwen, Wonen en Milieu kunt u terecht met alle vragen over bestemmingsplannen, vergunningen, vergunningverleningen en vergunningvrij bouwen.

ALGEMEEN Gemeente Ede BEZOEKADRES

Bergstraat 4, 6711 DD, Ede P O S TA D R E S

Postbus 9022, 6710 HK, Ede TELEFOON

0318 - 68 09 11 OPENINGSTIJDEN

maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur INTERNET

www.ede.nl E-MAILADRES

[email protected] Als u contact op wilt nemen met een medewerker van de gemeente Ede of vragen wilt stellen aan een wethouder, dan kunt u hier terecht.

Projectbureau / Projectvoorlichting Kernhem P O S TA D R E S

hondenpoep, zwerfvuil, vandalisme of een kapotte straatlantaarn kunt u wijkbeheer bellen.

Buurtsteunpunt BEZOEKADRES

Doesburgerdijk 7, Ede P O S TA D R E S

Postbus 9024, 6710 HM, Ede TELEFOON

0318 - 57 53 60 (bij geen gehoor graag inspreken en u wordt teruggebeld). OPENINGSTIJDEN

maandag en donderdag van 9.00 tot 13.00 uur en dinsdag en woensdag van 9.00 tot 17.00 uur Bij het Buurtsteunpunt kunt u terecht met problemen in of klachten over uw wijk.

Gemeentelijk Informatiecentrum BEZOEKADRES

Stadskantoor De Doelen, Raadhuisplein 2, 6711 DE, Ede TELEFOON

0318 - 68 02 10 OPENINGSTIJDEN

maandag tot en met vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur Bij het Gemeentelijk Informatiecentrum kunt u terecht voor alle producten en dienstverlening van de gemeente Ede.

Projectontwikkelaar / woningcorporatie (Noteer hieronder het adres van de projectontwikkelaar die uw huis gebouwd heeft of van de woningcorporatie.) BEZOEKADRES

Postbus 9022, 6710 HK, Ede TELEFOON

0318 - 680 138 INTERNET

www.ede.nl/kernhem E-MAILADRES

P O S TA D R E S

[email protected] Voor alle vragen over de voortgang, planning en ontwikkeling van uw wijk.

Meldpunt Beheer

TELEFOON

TELEFOON

0318 - 68 06 60 OPENINGSTIJDEN

maandag tot en met vrijdag van 8.00 tot 16.30 uur U neemt contact op met het Meldpunt Beheer als u vragen heeft over het onderhoud van bijvoorbeeld bermen, fietspaden, vijvers, speeltoestellen of verkeersborden. Ook als u last heeft van

INTERNET

E-MAILADRES

5

A D R E S S E N

AANTEKENINGEN

6