Uitgave van Forfarmers Hendrix pluimvee nederland en belgië
VOer
taal
Nieuw: Pre-starter vleeskuikens
PLUIMVEE
NR 2 2014
9
Maximale ondersteuning op vertering en ontwikkeling Energie-neutraal stalsysteem
4
Het verschil tussen theorie en praktijk
13
2
Voertaal Pluimvee Inhoud 03 Marktonderzoek 03 Column: Frisse blik 04 Reportage: Nieuw energie-neutraal stalsysteem 06 Varia 07 De specialist: Ruud van Wee en Hans Klein Wolterink Reportage
08 Een goede start met VitaFocus
10/11
09 Speciale Pre-starter voor betere opstart vleeskuikens 10 Reportage: Veel aandacht en een beetje geluk 12 FarmConsult, wet- en regelgeving 13 Het verschil tussen theorie en praktijk
Voeding leghennen
8
14 Forza FeetFit Scan: zet de puntjes op de i 16 Nieuws & tips
Colofon Voertaal is een uitgave van ForFarmers Hendrix. Voor meer informatie kunt u terecht bij ForFarmers Hendrix, Lochem. Tel. 0573 – 288 800 E-mail:
[email protected] www.forfarmershendrix.nl Overname van artikelen is mogelijk na toestemming van de redactie en met bronvermelding.
FarmConsult
12
Forza FeetFit Scan
14
Marktonderzoek
Column
Hoge waardering voor kwaliteit voer, advies en kennis ForFarmers Hendrix krijgt een hoge
Rendement
waardering voor de kwaliteit van het voer
Uit het onderzoek blijkt dat tweederde
en het advies in de legpluimveesector.
van de bedrijven de prijs van het voer
Ook qua ervaring in en kennis van de
weliswaar belangrijk vindt, maar dat het
sector staat het bedrijf goed aangeschre-
rendement dat met het voer behaald
ven. Dat blijkt uit een onlangs gehouden
wordt, doorslaggevend is voor de
marktonderzoek onder legpluimvee-
aankoop ervan. De VitaFocus aanpak
bedrijven (klanten en niet-klanten) in
van ForFarmers Hendrix sluit hier
West-Duitsland.
naadloos op aan. Want met goed voer,
Het onderzoek – uitgevoerd door agrarisch marktonderzoeksbureau Geelen Consultancy - had tot doel om klant behoeften en aankoopmotieven nog beter in beeld te krijgen. Zo werd de respondenten gevraagd welke kenmerken van voerfabrikanten zij belangrijk vinden en hoe zij deze ervaren bij hun huidige voer-
een prima structuur en het juiste advies realiseren ondernemers die voeren van ForFarmersHendrix een extra voerwinst van 25 cent per hen. De enquête voor Nederlandse en Belgische leghennenhouders is in voorbereiding.
Frisse blik
De zomer is voor veel mensen een tijd om de zinnen te verzetten, het hoofd leeg te maken en even afstand te nemen zodat je je dagelijkse omgeving weer met een frisse blik bekijkt. In deze Voertaal het resultaat van onze frisse blik. Bij Broilers op voetzoolgezondheid bijvoorbeeld. De voetzoolscores zijn bij onze klanten flink verbeterd. Binnen de voeraanpak Forza hebben we
leverancier. Ook mochten ze rapport
een nieuwe scan ontwikkeld die in één
cijfers uitdelen voor deze kenmerken.
oogopslag duidelijk maakt waar verbeteringen mogelijk zijn. Op pagina 14 meer over deze Forza FeetFit Scan. Bij Layers is er hernieuwde aandacht voor de opstart van jonge koppels leghennen en introduceren we de Maagscore, een instrument waarbij we samenwerken met dierenartsen van de GD. Hiermee kunt u nog beter de gezondheid van uw dieren vaststellen. Kortom het wordt een drukke herfst, met veel nieuwigheden die we bij u thuis of op de verschillende beurzen graag met u bespreken. Wij hebben er zin in! Rinze Exterkate productmanager vleespluimvee P.S.: Waartoe een frisse blik in de dagelijkse praktijk kan leiden, leest u in het artikel over Paul Grefte met zijn zeer vernieuwende stal (zie pag. 4).
Reageren?
Mail naar
[email protected]
3
4
Reportage
Sunbro:
nieuw energie-neutraal stalsysteem “We hebben voldoende aan een kwart van de ventilatiecapaciteit van een traditionele stal en bezorgen de omgeving dus minder overlast”, aldus Paul Grefte.
Ondernemersechtpaar Paul en Monique
Hengevelde en Goor wordt gebouwd aan
Minder overlast
Grefte uit het Twentse Hengevelde
een nieuwe stal voor nog eens160.000
In 2004 was Paul al eens in contact geko-
houdt van techniek en puzzelen. Zelf
kuikens. Geheel volgens het zelf be-
men met Maurice Ortmans van Inno+ dat
bouwenis een passie. Daarnaast staan
dachte en beproefde stalconcept Sunbro.
met Terrasea een ventilatieconcept op de
ze open voor hun omgeving en vinden ze
Begin september moet alles klaar zijn
‘duurzaamheid’ een werkwoord. Al die
voor de open dag, zodat half september
factoren gecombineerd met hun vak als
de eerste kuikens kunnen komen. “Ik heb
pluimveehouder vormden de basis voor
altijd al enthousiasme voor het bouwen
het nieuwe energie-neutrale stalconcept
van stallen gehad”, vertelt Paul. “Niet
“Ik wil later niet met een onverkoopbaar bedrijf zitten”
Sunbro.
de traditionele concepten, maar meer
markt bracht wat hem wel aansprak. “Zij
duurzaam en bekeken door de bril van de
koelen binnenkomende lucht. Daardoor
Paul en Monique hebben samen een
pluimveehouder. Met het beste klimaat
kun je met minder ventilatiecapaciteit
onderneming in vleeskuikens. Naast de
voor de kippen en met zo min mogelijk
toe en heb je een kleinere luchtwas-
locatie in Hengevelde met 80.000 kui-
overlast voor de omgeving. Dus met
ser nodig. Ik ben met dit idee verder
kens, hebben ze een bedrijf in Ruurlo met
gebruik van luchtwassers.”
gaan puzzelen. Met het Sunbro-principe
160.000 kuikens. Iets verderop tussen
hebbenwe voldoende aan een kwart van
10 graden Celsius. Het grondwater wordt
en wordt in stappen van 5 meter met een
opgepompt en via een gesloten systeem
minimale lengte van 80 meter gebouwd.
met behulp van warmtewisselaars wordt
“Heel veel staat vast”, zegt Paul. “Dat
de stal vervolgens gekoeld of verwarmd,
komt omdat we dat uitvoerig beproefd
al naar gelang de omstandigheden.
hebben in de praktijk. Dit is gewoon
“Zo brengen we in de stal het ideale
de ideale afmeting qua eenheid en qua
kippenweer, met temperatuurverschillen
dierkosten. We hebben de beschikbare
in de seizoenen van +10 tot +20 graden
en benutbare ruimte geoptimaliseerd
Celsius. De pieken zijn veel minder heftig
en datzelfde geldt voor het gebruik van
en de scherpe randjes per dag zijn er
de materialen. Alles is heel zorgvuldig
ook vanaf. Want zeker in het voorjaar
doorgerekend en in de praktijk bewezen.
en najaar kunnen de dagtemperaturen
Want dat is voor mij ook heel belang-
enorm verschillen. Dat houd je met deze
rijk: ik wil in de toekomst niet met een
manier van klimaatbeheersing veel mak-
onverkoopbaar oud bedrijf zitten. Onze
kelijker dicht bij elkaar. En hoe rustiger
jongens moeten, als ze het bedrijf willen
het klimaat, hoe beter het is voor de dier-
overnemen, er op een goede manier een
gezondheid.” De nieuwe stallen worden
boterham mee kunnen verdienen. Juist
voorzien van ramen. Daglicht voor de die-
door rekening te houden met de omge-
ren hoort bij het dierwelzijn, vindt Paul.
ving, maar ook door up-to-date materialen en technieken te gebruiken en het
Beproefd en doorgerekend
beste klimaat voor de kuikens te reali-
De stallen die volgens het Sunbro-con-
seren, hoop ik dat voor elkaar te krijgen.
cept gebouwd worden, maken gebruik
En het is natuurlijk mooi als ook andere
van bepaalde optimale waarden. De stal
pluimveehouders daar hun voordeel mee
is bijvoorbeeld standaard 44 meter breed
kunnen doen.”
de ventilatiecapaciteit van een traditionele stal. Dat komt puur en alleen door de koeling van de binnenkomende lucht. We hoeven dus veel minder lucht te verplaatsen en zorgen op die manier dus voor minder overlast. Want vooral als het warm weer is, moet je ventileren en dat is nu net het moment dat veel andere mensen ook buiten zitten. Juist omdat we zo dicht tegen de bebouwde kom van het dorp zijn gevestigd, is het voor ons een heel belangrijk punt.” Ideaal kippenweer De lucht wordt gekoeld via grondwater
Er is volop daglicht in de stal, via de zijwanden die voor meer dan de helft uit glas bestaan en via
met een temperatuur van ongeveer
lichtkoepels in het dak.
5
6
Varia
FarmFeed Hedimix
Kwaliteit en advies voor een scherpe prijs Leghennen en vleeskuikens krijgen
van enkelvoudige voeders kan sterk
ment vloeibare en droge bijproducten,
steeds vaker een rantsoen voorgezet
fluctueren. Kennis van de markt en de
vochtrijke voeders en ruwvoeders en
van granen in combinatie met een
prijsontwikkelingen is daarom cruci-
strooisels. De minimum bestelgrootte
aanvullend mengvoer. Vooral mais en
aal om het juiste aankoopmoment te
is 16 ton per product. Informatie, advies
tarwe zijn populair, maar ook gerst,
bepalen. Ook op dat punt is FarmFeed
en bestellingen: Bel 0573 – 288 80.
soja- en raapschroot en bietenpulp
Hedimix pluimveehouders graag van
worden veel toegepast.
dienst. “Wij worden bijvoorbeeld regel matig gebeld door veehouders die
Pluimveehouders die zeker willen
advies willen over aankopen op termijn,
zijn van een goede kwaliteit zijn bij
maar we tippen geïnteresseerden ook
FarmFeedHedimix aan het juiste adres.
proactief als we weten dat ze op zoek
“Wij doen alleen zaken met gerenom-
zijn. De ondernemer bepaalt uiteindelijk
Wekelijks de laatste marktontwik
meerde leveranciers en hebben een
zelf wat hij doet.”
kelingen en prijsinformatie in uw mailbox? Ga naar www.farmfeed-
eigen kwaliteitsmanager die zorgdraagt voor een structurele kwaliteitscon-
FarmFeed Hedimix maakt deel uit van
hedimix.nl en meld u aan voor de
trole”, vertelt Erik Lenferink, teamleider
ForFarmers en levert naast enkelvou-
digitale nieuwsbrief FeedMail.
enkelvoudige grondstoffen. De prijs
dige voeders een compleet assorti-
Nieuwe verkoopleider legpluimvee
Maagscore sleutel tot goede darmgezondheid
Nanko van der Wens is sinds 1 juni
ForFarmers Hendrix heeft in samenwerking met de
2014 in dienst bij ForFarmers
Gezondheidsdienstvoor Dieren in Deventer de maag-
Hendrixals verkoopleider legpluim-
score ontwikkeld. De maagscore is een uniek instrument
vee Nederland. Nanko is 34 jaar
dat de gezondheid van een koppel leghennen bepaalt.
en heeft na het behalen van zijn
Hoe gezonder het koppel, hoe beter het resultaat.
diploma Commerciële Economie
De maagscore geeft de ontwikkeling van de klier- en
aan de Hogeschool van Arnhem
spiermaag aan. Dit wordt aan de hand van verschillende
en Nijmegenbij diverse bedrijven
onderdelen bepaald. Zo vormt de maagscore de sleutel
ervaringopgedaan als accountmanager. Tot zijn
tot een goede darmgezondheid.
indiensttreding was Nanko directeur/eigenaar van zijn
In het vierde kwartaal zijn er verschillende VitaFocus
eigen recruitmentbureau in de grond-, weg- en water-
Regiotap-avonden waar ook de Maagscore nader wordt
bouw. “De sector is nieuw voor mij, maar ik voel me tot
toegelicht. Let op uw brievenbus.
dusver als een vis in het water. Als ondernemer bied je een verfrissende nieuwe blik waarmee klanten hun voordeel kunnen doen.”
Meer info?
www.forfarmershendrix.nl/maagscore
De specialist
7
‘Het kennisniveau is sterk toegenomen’ Ruud van Wee en Hans Klein Wolterink,
Ruud (r.): “De professionaliseringsslag
Zij zorgen ervoor dat je lol in je werk
beide 25 jaar in dienst bij ForFarmers
in de sector. Het kennisniveau is sterk
houdt. En dat is nodig om met elan door
Hendrix, blikken terug. Ooit elkaars
toegenomen, zowel bij onze klanten als in
te kunnen gaan.”
concurrent, inmiddels goede collega’s.
onze organisatie. Er is binnen ForFarmers
Hans begon zijn carrière als bedrijfs-
Hendrix meer aandacht voor training en
Heb je nog een leuke anekdote over
leider op pluimveeteelt proefbedrijf in
opleiding. Zo kunnen we samen zorgen
elkaar?
Marum en Ambt Delden, maar stapte
voor een topresultaat.”
Hans: “Jaren geleden maakten we een
over naar CoöperatieTwente in Delden.
studiereis naar Engeland. We vertrokken
Ruud werd als aspirant voorlichter aan-
Het leukste aan je werk?
met de boot vanuit Hoek van Holland en
genomen bij ABC en ging niet meer weg.
Hans: “Het is bijna een hobby geworden.
nog maar nauwelijks op de Noordzee was
Na de start in een allround functie, zijn
Het contact met klanten en de mensen
Ruud al zeeziek en ging hij plat.”
ze zich allebei gaan specialiseren. Ruud
eromheen en de onderlinge kennisuitwis-
Ruud: “Op excursies gedraagt Hans zich
in vleeskuikens en op technisch gebied
seling geven veel voldoening. Het mooiste
als een toerist, hij bekijkt alles door de
(ventilatie en management) en Hans rich-
is om een bedrijf van de grond af op te bou-
zoeker van zijn fotocamera. En hij is ge-
ting vleeskuikenouderdieren.
wen. Als je in een prettig team werkt, vliegt
obsedeerd door hanengedrag. ‘Een goede
de tijd. Je bent bezig met je vak en voor je
haan komt niet met de voeten aan de
De grootste verandering in die 25 jaar?
organisatie. Je wilt de beste zijn en geres-
grond’ is zijn stelregel. Op een of andere
Hans (l.): “We hebben een breder en
pecteerd worden en gekend in de markt.
manier ontaarden onze telefoongesprek-
beter gespecialiseerd team per sector
Dat is een continu mooie uitdaging.”
ken al heel snel in grappen.”
en er is veel meer kennis en informatie
Ruud: “De band met klanten, niet-klanten
beschikbaar.”
en collega’s is voor mij zeer belangrijk.
8
Voeding leghennen
Een goede start met VitaFocus Een goed begin is het halve werk.
Hennen leggen hierdoor langer door en
Bepaal deze van te voren in overleg met
Door bij de opstart van jonge hennen
produceren meer eieren, met behoud
de hennenleverancier en de account-
op het legbedrijf de juiste maatregelen
van ei- en schaalkwaliteit.
manager van ForFarmers Hendrix. De
te treffen, wordt de basis gelegd voor
gewichtsontwikkeling van de hennen in
een uitstekend resultaat aan het eind
De VitaFocus-aanpak hanteert verschil-
de startfase is een goed controlemiddel
van de legronde. Zo kan een hogere
lende doelstellingen. Voor witte koppels
om te zien hoe een koppel in zijn vel zit.
voerwinst van 25 eurocent extra per
geldt dat ze kunnen worden aangehou-
Daarnaast is het van belang dat de stal
hen worden gerealiseerd.
den tot 100 weken (501 eieren), voor
goed op orde is als de jonge hennen op
bruine koppels tot 90 weken (450 eieren).
het legbedrijf arriveren. Door hier al de
Of het nu gaat om witte of bruine hen-
Investeren in jonge hennen betaalt zich
puntjes op de i te zetten, kunt u net dat
nen, een goed begin start met VitaFocus,
zo dubbel en dwars terug in het tweede
beetje meer rendement pakken, zo leert
de voedingsaanpak voor leghennen van
deel van de legperiode.
de ervaring van de accountmanagers
ForFarmers Hendrix. In deze voedings-
en technisch specialisten. In Agroscoop
aanpak zitten speciale voerlijnen voor
Aandachtspunten
Legmanager komt dit ook naar voren:
de eerste periode als de hennen op
Om optimaal te profiteren van de goede
klanten van ForFarmers Hendrix raap-
een legbedrijf arriveren. Met VitaFocus
eigenschappen van VitaFocus moet
ten gedurende 2013 zo’n 12 eieren meer
krijgen leghennen dus precies wat ze
ook het management goed op orde
per opgehokte hen.
nodig hebben, in elke fase van hun leven.
zijn, zoals de voer- en lichtschema’s.
Gerard ten Bosch, leghennenhouder in Halle bij Neuenhaus (D) “Voordat ik een nieuw koppel krijg, overleg ik altijd eerst met de kuikenbroederij (het Anker) en mijn adviseur van ForFarmers, Wouter Katier. Met zijn drieën bepalen we dan welk voer de jonge hennen krijgen en hoe de opvang verder moet verlopen. Dat werkt heel goed. De laatste twee ronden zat er ook geen verschil in dit advies. Ik begin altijd met de VitaFocus Preleg, dat is helemaal afgestemd op jonge hennen in de opstartfase. Het enige wat ik de laatste ronde nog extra heb gedaan, is vitaminen en mineralen toevoegen aan het drinkwater.”
9
Voeding vleeskuikens
Speciale Pre-starter
voor betere opstart vleeskuikens
De Pre-starter kan gewoon op het kuikenpapier worden gestrooid.
Vanwege de veranderende genetica is
aminozuren. Aan andere aminozuren is
weer bij aan een efficiënte groei. Want
de opstart van vleeskuikens steeds
juist méér behoefte onder meer om de
alles wat niet verteerd wordt, komt er
meer precisiewerk. Voor het beste
vleesaanzet te stimuleren. Door daar
via de mest weer uit.”
resultaat is het heel belangrijk om vanaf
via de samenstelling van de Pre-starter
het prille begin zo goed mogelijk aan
op in te spelen, bieden we het kuiken
Voordelen
te sluiten bij de behoeften van het dier.
maximale ondersteuning op vertering
De voordelen van de Pre-starter?
Dat was de belangrijkste reden voor
en ontwikkeling.”
Een snellere opname, betere vitaliteit
ForFarmers Hendrix om een speciaal
“Goed verteerbaar voer zorgt voor efficiënte groei”
van de eendagskuikens en een unifor-
pre-startvoeder op de markt te brengen voor de eerste vijf levensdagen van een vleeskuiken. De Pre-starter is makkelijk in het gebruik; het kan gewoon op het kuiken
Goed verteerbaar
papier gestrooid worden. Honderd gram
De vitaminen, mineralen en andere
per kuiken is voldoende voor de eerste
sporenelementen die aan het voer zijn
vijf dagen. “Het is een mooie aanvul-
toegevoegd, zorgen voor maximale
ling binnen onze Forza-aanpak”, zegt
ondersteuning bij de opbouw van het
Jaap Zonneveld, nutritionist broilers.
lichaam. ”Deze toevoegingen zijn op een
“In de eerste dagen is de behoefte
nog hoger niveau gebracht. We maken
van een kuiken anders. De verengroei
bovendien gebruik van specifieke vetten.
bijvoorbeeld is nog beperkt, dus heeft
Daardoor is het voer heel goed verteer-
het minder behoefte aan bepaalde
baar voor het vleeskuiken en dat draagt
mer koppel. Het resultaat: een betere opstart. Uiteindelijk draagt dat bij aan voorspelbaar topresultaat met werkplezier!
10
Reportage
Aandacht voor de hennen staat bij de familie Takman voorop. V.l.n.r.: Gerard Nij Bijvank (accountmanager ForFarmers Hendrix), Derk-Jan, Geesje en Jan Takman.
Veel aandacht en een beetje geluk De familie Takman doet er nuchter over:
kijken. Dan weten we wat we kunnen
goed verspreiden. “Zo raken ze ook aan
om hennen ruim 85 weken goed aan de
verwachten. Je hoopt op een uniform kop-
je aanwezigheid gewend en voorkom je
leg te houden, moet je geluk hebben met
pel dat boven de gewichtsnorm zit, maar
stress.”
het koppel. Maar met geluk alleen red je
dat heb je niet in de hand.” Alles waar
het niet. Vakmanschap en veel aandacht
de ondernemers wel invloed op hebben,
Sectie
voor de dieren zorgen ervoor dat de
wordt echter tot in de puntjes geregeld.
De uniformiteit van het koppel krijgt voor-
potentievan een koppel ook daadwerke-
Dat begint met optimale omstandigheden
al de eerste acht weken extra aandacht.
lijk wordt benut.
in de stal bij de opvang van de hennen.
Jan: “We controleren goed op wormen
Vervolgens krijgen de dieren alle aan-
en afwijkingen, zodat we snel kunnen
“Als de opfokker goed zijn best doet,
dacht. Zoon Jan loopt met grote regel-
ingrijpen als er iets mis dreigt te gaan.
hebben wij er profijt van”, stelt Derk-Jan
maat door de stallen om het gedrag en
We willen voorkomen dat er achterblijvers
Takman. “Veertien dagen voor de hennen
de conditie van de hennen te observeren
in het koppel ontstaan.” Om de vinger aan
komen, gaan we altijd even bij de opfokker
en ze in beweging te houden zodat ze zich
de pols te houden laat de familie Takman
Bedrijfsprofiel Derk-Jan en Geesje Takman vormen samen met hun zoon Jan een VOF. Jan werkte voorheen als kraanmachinist, maar draait sinds januari 2013 volledig mee in het legpluimveebedrijf in Lutten. Het bedrijf is al jaren in de familie. Toen DerkJan het overnam van zijn ouders was het nog een gemengd melkvee- en varkensbedrijf. Later kwamen er vleeskuikens en sinds 2004 is men volledig overgeschakeld op leghennen. Er is een volièrestal voor 14.500 hennen en een volièrestal met wintergarten voor 37.500 hennen.
Resultaten laatste koppel Ras:
Lohmann Brown Classic
Legperiode:
85 weken
Aantal eieren poh: 394,3 Uitval: 5,2% Gem. eigewicht:
62,6 gram
Eigewicht einde legperiode: 66 gram 2e soort over het hele koppel: 3,2% Rantsoen: opstart met Preleg (1 – 1,5 kg per hen), Startvoer tot week 27 en vervolgens Topvoeders. Omdat de eieren wat te zwaar werden, is na week 55 overgestapt op Stabiel. Dit is tot het eind gevoerd.
op gewicht te komen”, legt Derk-Jan uit.
alle relevante gegevens in de digitale
“Als je dat gaat overhaasten, halen ze
legkalender in. De weekcijfers worden
die 85 weken niet. De hennen worden er
in Agroscoop Legmanager opgenomen
tegenwoordig wel op gefokt om langer
en met behulp daarvan maakt account-
door te leggen, maar dan moet je wel de
manager Gerard Nij Bijvank informa-
juiste omstandigheden creëren.”
tieve analyses van de bedrijfsprestaties.
Om de lichtintensiteit in het systeem nog
Vooral de mogelijkheid om de eigen
extra op te voeren, wordt in die eerste
resultaten te vergelijken met andere
periode de mestband iedere drie dagen
bedrijven, vinden de ondernemers
afgedraaid.
erg interessant. “Ik heb het niet zo op studiegroepen, daar worden de verhalen
Trappetjes
alleen maar opgepoetst”, vindt Takman
Balen luzerne – twee in elk comparti-
senior. “Maar hier heb je wat aan. Net
ment – geven de hennen afleiding en
als aan het advies van Gerard. Hij komt
zorgen voor rust in de stal. Trappetjes
hier al heel lang en is echt betrokken bij
tussen de systemen naar de nesten
ons bedrijf.”
bieden de hennen extra mogelijkheden
“Ik probeer mijn advies af te stemmen
om de oversteek te maken. “De meeste
op de werkwijze van de boer, zodat het
hennen redden zich ook zo wel, maar het
past in zijn manier van werken, want
gaat juist om die laatste paar procent die
uiteindelijk moet hij het toch zelf doen”,
een extra zetje nodig heeft”, aldus Jan.
stelt Gerard. “De familie Takman inves-
“Je moet het ze zo gemakkelijk mogelijk
teert veel tijd in de hennen, dus ook als
maken. Het helpt om grondeieren te
ik iets adviseer wat meer inspanning
voorkomen en ook om de hennen beter
vergt, wordt dat hier gewaardeerd. En
door de stal te verdelen.”
dat zie je terug in de resultaten.” DerkJan Takman knikt instemmend. “Bij het
Analyses
laatste koppel liep alles perfect, behalve
Om inzicht te krijgen in de resultaten van
de eierprijzen”, concludeert hij spijtig.
al hun inspanningen, voert Jan wekelijks
regelmatig sectie verrichten op enkele hennen. “Dat levert veel informatie op. Je ziet precies hoe ze zich ontwikkelen en of de darmen in orde zijn.” “Als ze wormen hebben, dan geven we altijd twee behandelingen met een tussentijd van zes weken”, vult Geesje aan. “Dan weet je tenminste zeker dat het afdoende is.” Licht Een nieuw koppel krijgt bij de opstart tien uur licht. Dat wordt vervolgens geleidelijk opgeschakeld naar vijftien à zestien uur. “We doen daar iets langer over dan op de meeste bedrijven gebruikelijk is, omdat we ze echt de tijd willen geven om goed
Vader en zoon Takman volgen de resultaten nauwgezet via Agroscoop Legmanager.
11
12
FarmConsult
De provincie kijkt steeds vaker mee In toenemende mate stellen provin-
‘zorgvuldige veehouderij’ van de provin-
cies regels op die de ontwikkelings-
cie Noord-Brabant is daar momenteel
ruimte voor agrarische ondernemers
het bekendste voorbeeld van. Veehou-
beperken. De ‘Verordening ruimte’
derijen die in Brabant willen uitbreiden,
van de provincie Noord-Brabant met
moeten ontwikkelingsruimte verdienen
haar ‘Brabantse Zorgvuldigheidsscore
door op verschillende onderdelen (ge-
Veehouderij’ (BZV) was de afgelopen
zondheid, dierenwelzijn en leefomgeving)
tijd regelmatig in het nieuws. Maar ook
voldoende punten te scoren. Onlangs
andere provincies trekken de teugels
hebben ook Zuid-Holland en Gelderland
strakker aan.
hun beleid met betrekking tot veehouderijen aangepast.
Wie uitbreidingsplannen heeft, doet er goed aan om deze plannen te toetsen aan
Vooral intensieve veehouderijen krijgen
derijbedrijven niet meer welkom. En
de provinciale regels. Want waar eerder
met provinciale beperkingen te maken.
uitbreiding mag alleen onder strenge
volstaan kon worden met een bestem-
Zo zijn o.a. in Groningen, Drenthe,
voorwaarden. Grondgebonden veehou-
mingsplantoets, kijkt nu de provincie
Gelderland, Noord- en Zuid-Holland
derijen krijgen over het algemeen meer
steeds vaker kritisch mee. De aanpak
en Zeeland nieuwe intensieve veehou-
ontwikkelingsruimte.
Natuurbeschermingswetvergunning
Wat kunt u doen? Heeft u nog geen Natuurbescher-
een geldige NB-vergunning kunnen
dat onder de PAS de aankoop van
mingswetvergunning? Dan is het
overleggen. Daarnaast is een NB-
ammoniak in principe niet meer is
verstandig om na te gaan of u er één
vergunning van belang bij de uitbeta-
toegestaan. U kunt er natuurlijk voor
moet aanvragen.
ling van toeslagrechten. Hiervoor geldt
kiezen om straks van de PAS gebruik
namelijk als voorwaarde dat het bedrijf
te maken. Maar wilt u zelf de regie
Met de Natuurbeschermingswet-
over de vereiste vergunningen beschikt.
over uw bedrijfsontwikkeling blijven
vergunning (NB-vergunning) mag
Heeft u deze niet, dan kunt u gekort
voeren, dan is het raadzaam om vóór
ammoniak worden uitgestoten
worden op de uitbetaling van de toeslag-
de PAS een NB-vergunning aan te
op beschermde natuurgebieden.
rechten.
vragen. FarmConsult kan deze aan-
Agrarischeondernemers van wie het
vraag voor u verzorgen.
bedrijf bijvoorbeeld is gewijzigd of ge-
Het kabinet wil begin 2015 de uitstoot
groeid, moeten al een NB-vergunning
van ammoniak gaan regelen via de
hebben. De provincie handhaaft hier
ProgrammatischeAanpak Stikstof
ook op, soms op verzoek van derden.
(PAS). De exacte invoeringsdatum
Wie voor financiering van zijn plannen
daarvan is nog onbekend . Een belang-
bij de bank aanklopt, moet bijna altijd
rijk verschil met de huidige situatie is
Meer informatie?
Bel FarmConsult 0573-288 989
13
Innovatie
Haus Düsse
Het verschil tussen theorie en praktijk Praktijkonderzoek is een belangrijke
onderzoek gedaan naar de invloed
komende half jaar staan er proeven ge-
pijler onder de voedingsaanpakken van
van zonnebloemzaadschroot op de
pland met een additief dat de darmge-
ForFarmers Hendrix. Wat op papier
technische legprestaties van hennen.
zondheid kan verbeteren. “Interessant
goed lijkt, wordt dan getest. Alleen
“Hieruit hebben we geleerd, hoe we
is ook de proef met voer dat qua eiwit
bewezen voordelen vinden de weg naar
zonnebloemzaadschroot het beste in
en aminozuren een afwijkende samen-
onze klanten. Voor praktijkonderzoek
leghennenvoer kunnen toepassen.”
stelling heeft”, vindt Albert. “Hiermee
met leghennen maakt ForFarmers
In een andere proef is onderzocht of
onderzoeken we of het aandeel eiwit
onder andere gebruik van de faciliteiten
het mogelijk was om de eischaalkwa-
verlaagd kan worden, zodat de hennen
van Haus Düsse, een onderzoeksinstel-
liteit te verbeteren met een speciaal
het voer beter benutten. Daardoor zal
ling en praktijkschool in Nordrhein-
preparaat en additief. “Hieruit bleek dat
er minder ammoniak worden uitgesto-
Westfalen (D).
het additief niet deed wat we op papier
ten. Goed voor het milieu, maar als dit
ervan verwachtten. Maar ook dat hoort
werkt, zal het ook de darmgezondheid
Haus Düsse doet proeven met voer dat
erbij, soms is het heel lastig verbe-
van de leghennen ten goede komen.
is geproduceerd in de ForFarmers-
teringen te vinden voor zaken die van
Eind van het jaar weten we meer.”
fabriek in Langförden. Momenteel
nature al goed zijn”, stelt Albert.
wordt een proefopstelling gebruikt met in totaal1080 hennen van twee ver-
Darmgezondheid
schillende rassen – Lohmann Brown
Op dit moment lopen er meerdere
en Lohmann LSL – verdeeld over vier
proeven. Zo worden de mogelijkheden
groepen. “Er is altijd een controlegroep
van maïs DDGS onderzocht. Dit is een
en we zorgen dat we ook de mogelijke
bijproduct van de ethanol- en bio-
verschillen tussen bruin en wit inzich-
brandstofproductie. “We bekijken of de
telijk hebben”, vertelt Albert Dijkslag,
fractie die overblijft te gebruiken is als
manager nutritie en innovatie pluimvee.
grondstof in leghennenvoer. Deze proef loopt nog, maar het ziet er positief uit.”
Eischaalkwaliteit
Verderwordt er voer getest met een
De afgelopen jaren is er bijvoorbeeld
andere grondstofsamenstelling en het
Proefopstelling bij Haus Düsse met bruine en witte hennen van twee verschillende rassen.
Speerpunten ForFarmers voert samen met partners en netwerk continu allerlei onderzoeken uit. Zo zijn we klaar voor toekomstige ontwikkelingen. De speerpunten op dit moment: - Ingrepenbesluit - Langer houden van hennen - Darmgezondheid
14
Management
Forza FeetFit Scan: zet de puntjes o
ForFarmers Hendrix lanceert binnen
Een goede voetzoolscore is belangrijk
van invloed zijn op het bedrijfsresultaat
Forza, de voedingsaanpak voor vlees-
voor het welzijn van uw kuikens en voor
en de voetzoolscore:
kuikens, een nieuwe management-
een goed rendement. Goed management
• Algemeen
tool: de Forza FeetFit Scan. Met deze
en de juiste voeding vormen de basis
• Strooisel
scan licht de accountmanager uw
voor een goede score. Om dit te kunnen
• Water
bedrijfsvoering door op zes essentiële
borgen en om verbeteringen aan te tonen,
• Voer
onderdelen. De uitkomst is een advies
is de Forza FeetFit Scan ontwikkeld.
• Klimaat
op maat waarmee u uw resultaat en de
De Forza FeetFit Scan checkt zes onder-
• Management
voetzoolscores verbetert.
delen van uw bedrijfsvoering die samen
Voetzoollaesies Voetzoollaesies bij vleeskuikens zijn aantastingen aan de opperhuid van de voetzool. De ernst kan variëren van een kleine oppervlakkige verkleuring van de huid tot een aantastingvan de diepere huidlagen en onderhuidse ontstekingen. Bij ernstige aan tasting zijn de laesies pijnlijk en is het welzijn van de kuikens in het geding. Een van de belangrijkste oorzaken, zo niet de belangrijkste, voor het ontstaan van voetzoollaesies is een slechte strooiselkwaliteit. Nat en plakkerig strooisel verhoogt de kans op voetzoollaesies. Het is dus zaak het strooisel droog en rul te houden.
15
op de i Vragenlijst
(fig. 1). Daarnaast geeft de Forza FeetFit
De adviseur van ForFarmers Hendrix
Scan per onderdeel verbeterpunten aan.
Meer weten?
voert de scan samen met u uit. Dit gaat
Aan de hand daarvan geeft de adviseur
Neem dan contact op met uw
aan de hand van een vragenlijst die op
een advies op maat en bespreekt hij met
bedrijfsadviseur. Of bezoek ons op
elk van de zes onderdelen heel uiteen-
u de daaruit voortvloeiende acties. Zo
de Eurotier of in Hardenberg. We
lopende zaken aan de orde stelt. Bij
kunt u gericht werken aan verbetering
geven u daar graag meer informatie
strooisel gaat het bijvoorbeeld over het
van de resultaten op uw bedrijf.
over de Forza FeetFit Scan. Of kijk op www. forfarmershendrix.nl/
type strooisel en of er natte plekken worden verwijderd. Bij water gaat het
Blij
om de (technische) inrichting, maar ook
De Forza FeetFit Scan is inmiddels
bijvoorbeeld of de drinklijnen dagelijks op
ingezet op tien bedrijven. De reacties
de juiste hoogte worden ingesteld.
van de ondernemers zijn zeer positief,
Op basis van literatuuronderzoek en
aldus technisch specialist Ruud van
eigen onderzoek door het Nutrition Inno-
Wee. “Eén van de ondernemers heeft
vation Centre van ForFarmers is voor alle
naar aanleiding van de uitkomst alsnog
onderdelen de optimale score bepaald.
besloten de nippels te vervangen. Een
ForzaFeetFitScan.
ander verwijdert nu het kuikenpapier en Wegingsfactor
stelt de hoogte van de nippels vaker bij.
Alle vragen krijgen een bepaalde we-
Het is mooi om te zien dat - vaak zonder
gingsfactor mee. Dit levert uiteindelijk
investering - de voetzoolscores kun-
een totaalscore op die in de grafische
nen verbeteren en dat het technische
weergave al veel inzicht geeft in de sterke
resultaat dan vaak ook beter wordt. Daar
en zwakke plekken in de bedrijfsvoering
wordt iedere ondernemer blij van.”
Aafke Hoekstra, vleeskuikenhouder in Arum (Fr.) “De vleeskuikenspecialisten Rick Verhoijsen en Ruud van Wee hebben samen de Forza FeetFit Scan op ons bedrijf uitgevoerd. Door op deze gedegen manier naar alle essentiële onderdelen van de bedrijfsvoering te kijken, kun je echt de puntjes op de i
Algemeen
zetten. Het zijn vaak simpele dingen,
100%
maar in de praktijk schiet het er
80%
Management
gewoon bij in. Het beantwoorden van
60%
Strooisel
al die vragen, samen met je adviseur,
40%
helpt je om weer te focussen en het
20%
voorkomt dat je bedrijfsblind wordt. Een van de aanpassingen naar aan-
0%
leiding van de scan is een verlaging van de waterdruk. De stallen zijn
Klimaat
Water
nu droger en de voetzoolscores zijn beter. Zo kun je je iedere keer weer verder verbeteren.”
Voer Figuur 1: Voorbeeld van een totaalscore uit de Forza FeetFit Scan
Nieuws & tips
Meekijken & toetsen De leden van de klankbordgroep
andere zaken uit de actualiteit.
Broilersen Layers luisteren aandach-
De klankbordgroep bestaat uit leden die
tig naar Ronald van der Ven, directeur
meekijken & toetsen: zit ForFarmers
Duitsland en België en verantwoordelijk
Hendrix op de juiste koers? Twee keer
voor de pluimveesectoren (geheel links).
per jaar komt het gezelschap bijeen,
Onderwerpen van gesprek: beursgang,
de laatste keer was 22 mei.
Klas op bezoek
marktconformiteit, jaarplanning en
Nadat een van de leerlingen een spreekbeurt had gehouden over ForFarmers Hendrix, bezocht groep 6 - 7 van een basisschool uit Haaksbergen de fabriek in Delden. Daar konden de kinderen het verhaal in de praktijk zien. De fabriek met de grote machines en het schip aan de kade maakten veel indruk, maar het hoogtepunt bleek toch de bulkwagen. Iedereen mocht
Brok’nproat
even in de cabine zitten en enkele kinderen hebben een klein rondje meegereden met de chauffeur.
Agenda 2 oktober: Sectordag Broilers & Layers Noord
21 t/m 23 oktober: Bezoek ons op de LIV in Hardenberg Hal 3
11 t/m 14 november: EuroTier in Hannover (D) 0914NL
Hal 16, stand A10
Boeren met ambitie
