Uitgave van Forfarmers Hendrix Nederland
NR 1 2014
VOer
taal
André en Marieke Banning:
4
“Hoge ruwvoeropbrengst dankzij goed graslandmanagement” Hoe voorkomt u broei in de graskuil?
6
Visie melkveehouderij volgens accountancy
10
2
Inhoud 02 Inkuilduur snijmais 03 Column: Groeien! 04 Reportage: 13 ton drogestof per hectare
Kennismaking
Hoe snel is uw maiskuil op
Aanzienlijk effect inkuilduur op vertering en ben
06 Sector Plant: inkuilmanagement 08 KringloopWijzer 09 De adviseur: Albert Hilbrands over jongveeopfok 10 Interview: visie op melkveehouderij 12 Info FarmConsult
Uit recent onderzoek van ForFarmers
onderzoek te doen naar de verterings-
Hendrix blijkt dat de verteringssnelheid
snelheid van snijmaïs.
van zetmeel in maiskuilen aanzienlijk hoger wordt naarmate de mais langer
Pensgezondheid
in de kuil zit (inkuilduur). Hierdoor is
De pensgezondheid van de koe wordt
het risico op pensverzuring groter. Door
bepaald door de zuurtegraad in de pens.
gebruik te maken van de voedings
Voor een gezonde pens is een optimale
aanpak Feed2Milk wordt hier rekening
balans tussen de buffercapaciteit en
mee gehouden en kunnen de dieren
de zuurbelasting in de pens van groot
gezond en optimaal produceren.
belang. Feed2Milk heeft de focus op pensgezondheid en stuurt hierop mid-
Colofon Voertaal is een uitgave van ForFarmers Hendrix. Voor meer informatie kunt u terecht bij de regionale ForFarmers Hendrix dealer of bij ForFarmers Hendrix, Lochem. Tel. 0573 – 288 800 E-mail:
[email protected] www.forfarmershendrix.nl Overname van artikelen is mogelijk na toestemming van de redactie en met bronvermelding.
Komt het volgende u bekend voor?
dels twee unieke kengetallen: Herkauw-
Al maandenlang voert u hetzelfde rant-
Index (buffercapaciteit) en Verzurings-
soen, maar in het voorjaar verloopt de
index (zuurbelasting).
vertering slechter en hebben de koeien
De VerzuringsIndex wordt bepaald
dunne en slecht verteerde mest. Meestal
door de hoeveelheid conserveringszu-
gaat dit gepaard met een wisselende
ren (vooral melkzuur) die in ingekuild
en vaak tegenvallende melkproductie
voer aanwezig zijn en door de snelheid
en een (te) lage rantsoenefficiëntie (kg
waarmee het voer in de pens wordt
meetmelk per kg drogestof). In veel
afgebroken, waarbij vetzuren ontstaan.
gevallen blijkt het om (subklinische)
De HerkauwIndex wordt met name
pensverzuring te gaan. Dit was aan-
bepaald door de deeltjeslengte en de
leiding voor ForFarmers Hendrix om
afbreekbaarheid van de celwanden die
in samenwerking met Nutreco nader
in belangrijke mate bepalend zijn voor
Column
dit moment?
Groeien!
nutting snijmais de herkauwactiviteit en daarmee de
met een optimale pens-pH. Door een
speekselproductie (pensbuffering).
verbeterde inschatting van de afbraaksnelheid van kuilen, door gebruik te
Verandering tijdens bewaring
maken van NIRS-ijklijnen en daarnaast
Uit het onderzoek blijkt dat de afbraak
bij snijmais rekening te houden met het
snelheid van zetmeel toeneemt
recent vastgestelde effect van inkuil-
naarmatesnijmaïs langer in de kuil zit.
duur, kunnen de HI en VI zeer nauw
Het aandeel snelle koolhydraten kan
keurig worden vastgesteld. Het voordeel
Het nieuwe groeiseizoen staat voor de
tot 25% toenemen terwijl de hoeveel-
is dat u proactief kunt bijsturen en
deur. Behalve gras en mais, groeien ook
heid zetmeel op darmniveau (bestendig
daarmee pensverzuring en de gevol-
de melkveebedrijven zelf en daarmee de
zetmeel) zelfs met 40% kan dalen. Deze
gen daarvan in een vroeg stadium kunt
behoefte aan ruwvoer. Dat kan betekenen
veranderingen leiden tot een toename
voorkomen.
dat de vraag naar grond toeneemt. Maar ook in de ruwvoerproductie en –benutting
van de VerzuringsIndex. Dit effect is groter naarmate het drogestofgehalte
De totale kosten voor pensverzuring
van de kuil hoger is (zie grafiek). Veel
bedragen al gauw 100 tot 200 euro per
maiskuilen gedragen zich dan ook na
koe per jaar. Kortom, het is van groot
Ik durf te stellen dat in Nederland gemid-
enige maanden steeds meer als een
belang om het hele jaar een evenwichtig
deld 2.000 kg drogestof per hectare meer
sluipmoordenaar ten aanzienvan pens-
rantsoen te voeren. Reken het rantsoen
verbouwd kan worden. Ook het in- en
gezondheid.
regelmatig door en houdt daarbij reke-
uitkuilproces kan vaak nog efficiënter.
ning met het effect van de inkuilduur van
valt nog het nodige te winnen.
Feed2Milk rantsoenberekening:
snijmais. Kijk hier eens samen met uw
Dit vergt echter wel een gerichte aanpak. Onze Ruwvoer+ aanpak is ontwikkeld om
proactief bijsturen
melkveespecialist naar. Zo kunt u nu al
de ruwvoerteelt op uw bedrijf te optima-
Binnen de voedingsaanpak Feed2Milk
maatregelen nemen voor het voorjaar of
liseren. De specialisten van ForFarmers
wordt al enkele jaren gebruikgemaakt
de zomer.
Hendrix kunnen hierin veel voor u betekenen. Profiteer van hun kennis!
van de kengetallen HerkauwIndex (HI) en VerzuringsIndex (VI). Er wordt
Trots ben ik op onze Ruwvoer+ aanpak
gestuurd op een gezonde penswerking
inclusief het nieuwe assortiment Topgrass weidemengsels. Tevens hebben we een
140
duidelijke visie en productlijnmeststof-
120
fen ontwikkeld voor jaarrondbemesting
g/kg ds
100
grasland. Nog belangrijker is echter uw plan, dat u - eventueel samen met uw
80 VI 30% DS VI 35% DS VI 40% DS
60 40
specialist - uitwerkt om groei te realiseren. Een groeizaam jaar gewenst!
20 0 2
3
4
5
6
7
8
Inkuilduur (mnd)
9
10
11
12
Henk van der Vegt Sectormanager Plant
Grafiek. Effect inkuilduur op de VerzuringsIndex (VI) van snijmaïs bij verschillende drogestofgehaltes.
Reageren?
Mail naar
[email protected]
3
4
Reportage
André en Marieke Banning bespreken de graslandstrategie voor komend seizoen met melkveespecialist Jasper Rijntjes (r).
13 ton drogestof per hectare
dankzij goed graslandmanagement Op de droogtegevoelige zandgronden
van een bemestingsplan. Jasper: “Een
omstandigheden en de draagkracht van
in het Gelderse Mariënvelde realiseren
grondmonster is in de melkveehoude-
de percelen hebben André en Marieke
André en Marieke Banning-Krabbenborg
rij vanzelfsprekend. Een mestmonster
een zodenbemester in eigen bezit.
een ruwvoeropbrengst van 13 ton
zou dit eigenlijk ook moeten zijn. De
Verder gaat Banning er met een wiedeg
drogestofper hectare. Voertaal is be
gehalten kunnen per bedrijf en zelfs per
doorheen. “Zo houden we de bodem
nieuwd naar hun strategie betreffende
jaar verschillen. Door de gehalten van
goed in conditie, beluchten het en
het graslandmanagement.
zowel drijfmest als de bodem in beeld
bereiden het voor op het groeiseizoen.”
te hebben kan elk perceel beter naar
Ook het vangen van mollen hoort bij een
Een goede gewasopbrengst begint bij een
behoefte worden bemest. In de toekomst
goede start van het graslandseizoen.
goed geplande bemesting. Dit start bij
is de efficiëntie per perceel leidend voor
het bemestingsplan. Jasper Rijntjes, spe-
de bemesting. Dit komt tot uiting in de
Graslandvernieuwing
cialist melkvee, adviseert de melkvee-
KringloopWijzer.”
Jaarlijks vernieuwen André en Marieke gemiddeld vijf hectare grasland. De oud-
houders hierbij. Bij André en Marieke is een analyse van een mestmonster van de
Eind februari, begin maart voert Banning
ste percelen zijn niet ouder dan tien jaar.
drijfmest waarvan minimaal de stikstof-,
de eerste zodenbemesting uit, een gift
Voor vernieuwing passen ze rotatieteelt
fosfaat- en kaligehalten bekend zijn,
van 30 tot 32 kuub rundveedrijfmest. Om
met mais toe. Afgelopen jaar hebben ze
een belangrijke basis voor het opstellen
flexibel te zijn met het oog op de weers-
tevens aardappelen geteeld, omdat de
najaarsinzaai van gras na mais steeds
Inzet van kunstmeststoffen
lastigerwordt. “De mais wordt later
Gedurende de zomermaanden brengt
geoogst, de bodem is dan vaak te nat om
André nog twee tot drie keer rundveedrijf-
herinzaai goed te laten slagen. De aard-
mest op het land. Tevens wordt kunstmest
appelen worden in augustus al geoogst,
ingezet. De eerste gift is een meststof
dit geeft ons voldoende tijd om gras in te
met zwavel, N-Plus of Entec. Dit stimu-
zaaien”, geeft Marieke aan.
leert de werking van stikstof en geeft een
5
bijdrage aan de ontwikkeling van eiwitten
“We lopen geregeld door de weiden”
en aminozuren. De tweede kunstmestgift bevat meestal kali. Dit element heeft een positief effect op de vochthuishouding in de plant, gaat snelle verhouting van het gras tegen en geeft kroonroest in een droge periode minder kans. Verder beregent Banning de percelen die daar
Om de juiste keuze voor het in te zaaien
behoefte aan hebben.
gras te maken overleggen de onder nemers met hun melkveespecialist
Op het oog beoordelen van de weiden
Jasper Rijntjes. “Hiertoe beantwoorden
Belangrijk bij goed graslandmanagement
we vragen als: hoe is de grond, hoe
is het beoordelen van de weiden. Controle
reageert het in droge en natte perioden?
vanaf de weg is niet voldoende. “Je kunt
En wat is het doel van het perceel, vindt
vanaf de weg wel naar het weiland kijken
er beweiding plaats of alleen maaien?
en concluderen dat het er mooi groen bij
Het bedrijf heeft veel droogtegevoelige
ligt, maar pas wanneer je door het perceel
zandige grondenen een klein gedeelte
loopt, zie je of de grasmat goed dichtge-
leemgrond. Het melkvee blijft jaarrond op
groeid is of dat er veel open plekken zijn.
stal. Passend bij deze bedrijfsvoering wil-
En zie je of er veel of weinig onkruid in
len André en Marieke gras met een plus in
staat”, adviseert Jasper. “Klopt helemaal.
structuur, kwaliteit en opbrengstpotentie.
Wij lopen geregeld door de weiden.
Daardoor komen we uit op mengsels als
Zo blijven we het beste op de hoogte van
Topgrass Productie, Topgrass Maaien en
de toestand van de grasmat.”
Topgrass Smakelijk.” Van oudsher is de regio extensief. Maar Juiste bodem-pH
richting de toekomst willen melkveehou-
De basis voor een nieuwe grasmat is een
ders intensiever worden. Er moet meer
juiste bodem-pH. Het is daarom belang-
voer van een hectare komen. Dit vraagt
rijk om vóór graslandvernieuwing te
om investering in het land. “Voorheen was
controleren of een bekalking noodzakelijk
het goedkoper om mais of gras aan te
is. Verder is het beter om op een nieuwe
kopen. Dit gaat nu niet meer op. Wij zijn
grasmat spaarzaam met meststoffen te
ons hier al langer van bewust, daarom
zijn. Jasper: “Voor een duurzame grasmat
investeren wij in onze percelen. Zo worden
is een goede beworteling beter dan met-
bijvoorbeeld de percelen met lage zuur-
een een hoge, eerste, drogestofopbrengst.
graad in het najaar door de loonwerker
Die goede beworteling lukt alleen bij
bekalkt. Via deze onderhoudsbekalking
een voorzichtige eerste bemesting op de
proberen we opbrengstverlies te voor
ingezaaide percelen. Maximaal 60 tot 65
komen”, vertelt André. “We kiezen ervoor
kg zuivere stikstof is voldoende om de
om vooraf te investeren, in plaats van
nieuwe grasmat goed te laten wortelen.”
achteraf extra kosten te maken.”
Bedrijfsprofiel André en Marieke BanningKrabbenborg houden 150 stuks melkvee. Op een tweede locatie wordt het jongvee (vanaf 14 dagen leeftijd tot een maand voor kalven) gehuisvest. De koeien producerenjaarrond 10.233 kg melk met 4,30% vet en 3,51% eiwit. Bij het bedrijf hoort 90 hectare grond, waarvan 24,5 hectare bouwland. Het basisrantsoen bevat 55% kuilgras, 45% mais, een structuurbron en maximaal 3 kilo Corngold of Bierbostel, afhankelijk van de behoefte op basis van de beschikbare graskuilen. Dit basisrantsoen is voldoende voor 24 kilo meetmelk. Het basisrantsoen wordt aangevuld met Unimix 473 en Univit Top. Daarnaast wordt aanvullend Maximabrok Kwadraat en SupplementbrokMagnifiek gevoerd. Het totale rantsoen is goed voor 34,8 kilo meetmelk. Het gras wordt ingekuildals lasagnekuil (verschillende sneden over elkaar). Het afgelopen jaar behaalde hij van zijn grasland een topopbrengst van 13 ton drogestof per hectare. In 2011 en 2012 lagen de opbrengsten op ruim 10 ton. De graskuil heeft een MELKwaarde van 980, de maiskuil een MELK-waarde van 1160 en zetmeel van 375. Afgelopen jaar zijn de maisrassen LG 30.218 en SY Multitop gebruikt. De maisopbrengst lag op 16,5 ton drogestof per hectare.
6
Sector Plant
Aandacht voor goede kuilconservering Wie heeft het niet meegemaakt: is er
Dit gaat ten koste van de melkopbrengst
steld met diverse middelen en uiteen-
net een goede kuilanalyse binnen, slaat
uit ruwvoer.
lopende werking. De middelen zijn dus
plots de broei in de kuil. Dit geeft verlies
voor uiteenlopende doeleinden geschikt.
van energie en eiwitten en een slechtere
Inkuilmanagement
Om te komen tot dit assortiment is er
drogestofopname. Met als resultaat:
Hoe voorkomt u broei in de kuil? Door
uitgebreid onderzoek gedaan naar de
minder melk uit het aangeboden voer
een op het bedrijf afgestemd inkuilma-
werking van een middel in de graskuil.
en dus een lagere rantsoenefficiëntie.
nagement. Het is erg belangrijk om reke-
Wat blijkt, de kuilen van nu bevatten van
Inzicht in de kuilconservering en
ning te houden met de omstandigheden
nature meer melkzuur en meer suikers
toepassingvan goed inkuilmanagement
op uw bedrijf. Een goede kuil begint bij
(een voedingsbron voor de melkzuur
en het juiste toevoegmiddel bieden
schoon inkuilen (niet verontreinigd inkui-
bacterie). Voor een goede, snelle con-
uitkomst.
len) en goed aanrijden. Op basis van de
servering is melkzuur nodig, maar teveel
ervaring van eerdere jaren kunt u beslui-
melkzuur is ongunstig. Het teveel is een
Graskuilen bevatten, onder invloed van
ten om wel of geen kuiltoevoegmiddel te
voedingsbron voor gisten, deze veroor-
de schralere bemesting, steeds minder
gebruiken.
zaken broei zodra er zuurstof bijkomt.
eiwit en steeds meer suikers. Gecombi-
Daarnaast geeft een hoog gehalteaan
neerd met hogere drogestofpercentages
Nieuw assortiment toevoegmiddelen
melkzuur tevens een verhoogd risico
neemt de kans op broei in kuilen toe. Bij
ForFarmers Hendrix heeft een nieuw
op pensverzuring bij de koeien (hogere
broei gaat veel energie en eiwit verloren.
assortiment toevoegmiddelen vastge-
VerzuringsIndex).
7
en voorkomen van broei Stroomschema toevoegmiddelen Ds%
Belang toevoegmiddel
Veldperiode
Lalsil
Pioneer
Ecosyl
< 30%
++ conservering + broeiremming
< 2 dagen
Combo Dry*
1188 11 GFT*
Ecosyl 50/100
≥ 3 dagen
RUWVOER+
Topgrass weidemengsels De laatste ontwikkelingen bij
1188
kwekersen de nieuwste veredeling; 30-45%
+ conservering ++ broeiremming
< 2 dagen
Combo Dry* Fresh
11A44 11 GFT*
Ecosyl DA
voet. Van alle rassen hebben we de vertering onderzocht. Zo weten we
≥ 3 dagen > 45%
+ conservering +++ broeiremming
< 2 dagen
ForFarmers Hendrix volgt het op de
welke rassen sneller of minder snel Combo Dry* Fresh
11A44 11 GFT*
Ecosyl DA
verteren, welke daarnaast meer of minder eiwit leveren en wat de echte structuurbrengers zijn. Deze kennis
* Lalsil Dry en Pioneer 11 GFT bevat enzymen, die zorgen voor het sneller vrijkomen van de wateroplosbare kool-
vormt de basis voor de samenstel-
hydraten (suikers, voor conservering) en ze versnellen de verteerbaarheid, dit is meer gewenst bij grove kuilen
lingen van onze mengsels en het
(zware snede, lange groeiduur)
uiteindelijke keuzeschema. Het assortiment bestaat uit mengsels geschikt voor alleen maaien, alleen
Uitgebreid assortiment
Met goed inkuilmanagement en ons
weiden, weiden en maaien, door-
De weersomstandigheden na het maaien
voorkeurspakket aan toevoegmiddelen
zaaien en mengsels die structuur
bepalen welk toevoegmiddel nodig is.
kunnen we broei verminderen en schim-
brengen. Zo is het voor iedereen
Bovenstaand stroomschema geeft hier
meldruk verlagen. Dit geeft een betere
mogelijk om het optimale uit het
ondersteuning bij. Nat gras (minder
ruwvoerbenutting, met uiteindelijk als
geteelde gras te halen.
dan 30% drogestof) heeft behoefte aan
doel een maximale melkproductie uit
toevoegmiddelen, die de conservering
ruwvoer.
versterken. Het is hierbij belangrijk de conservering goed op gang te brengen
Ruwvoer+
door melkzuurbacteriën toe te voegen.
De aanpak Ruwvoer+ is ontwikkeld om
Droog gras (meer dan 30% drogestof)
de ruwvoerteelt op uw bedrijf te optima-
heeft juist behoefte aan toevoegmidde-
liseren. Door de verschillende schakels
len die broeiremmend werken.
- bodem, bemesting, gewas en in- en
Uit verschillende onderzoeken blijkt
uitkuilmanagement – goed op elkaar af
dat het middel Lalsil, welke de bacterie
te stemmen bekeken vanuit de behoefte
Lactobacillus Buchneri bevat, een zeer
van de koe, realiseert u een hogere
effectieve broeiremmer is. Naast broei-
gewasopbrengst en een betere rantsoen-
remming, door omzetting van melkzuur
efficiëntie. Beoordeling van de bodem
in azijnzuur, heeft deze bacterie ook nog
(grondmonster), bemesting (mestmon-
het voordeel dat het propionzuur produ-
ster) en ruwvoerkwaliteit (kuilmonster)
ceert hetgeen een schimmelremmende
spelen hierbij een centrale rol. Onze
werking heeft.
specialisten informeren u graag!
RUWVOER+
Jaarrondbemesting Ons nieuwe assortiment jaarrond meststoffen houdt rekening met seizoensinvloeden. Zowel voor voorjaar, zomer en najaar hebben we specifieke meststoffen samengesteld die inspelen op de behoeften van het gras en de bodem op dat moment.
Meer weten? Bel uw specialist of kijk op www.forfarmershendrix.nl bij sector Plant.
8
KringloopWijzer
Bodem en vakmanschap: de sleutels voor de toekomst Veel melkveehouders zien uit naar 2015 wanneer het melkquotum verdwijnt. De verwachting is dat er dan meer melk geproduceerd gaat worden. Om met een hogere melkproductie binnen de kaders van het nieuwe mestbeleid te blijven is
bedrijfsniveau vooral
het wel zaak dat de aan- en afvoer van
door de bodem
mineralen in balans blijven. Dit betekent
wordt bepaald.
voor veel bedrijven dat de mineralen
De kwaliteit van
benutting moet verbeteren.
de graszode speelt een belangrijke rol
Tijdens de voorjaarsstudiedagen in Oost-
in de ruwvoeropbrengst.
Nederland is het onderwerp mineralen-
Ook het tijdstip en de hoe-
benutting uitgebreid aan bod gekomen.
veelheid bemesting hebben
Daarbij is onder andere de KringloopWij-
een grote invloed”, vertelt Bert
zer besproken. Dit meetinstrument geeft
Philipsen, Wageningen Universiteit.
inzicht in de mineralenstromen op uw
Doordat percelen onder andere op het
veehouderijbedrijf. Op welke wijze kunt u
gebied van bodemvruchtbaarheid, bewa-
melkveehoudersruimte om in melk-
de mineralenbenutting verbeteren?
tering en opbrengstpotentie verschillen,
productie te groeien, mits de totale
adviseert hij om percelen te bemesten
fosfaatproductie in Nederlandonder het
Met onze voedingsaanpak Feed2Milk
naar potentie. “Worden alle percelen
fosfaatplafond blijft.
is de rantsoenefficiëntie te verbeteren.
hetzelfde bemest, dan gebruikt u niet de
Dit betekent dat de mineralenbenutting
Hierdoor neemt de mineralenbenutting
volledige potentie van de bodem.”
moet verbeteren. Dit kan voor een deel door verhoging van de bodem- en gewa-
vanuit de veestapel toe. De sleutel voor de toekomstige ruwvoerproductieverhoging
Ook Gerard Abbink van BLGG AgroX-
sefficiëntie. Het gaat hier om bemesting
en verdere verbetering van de mineralen-
pertus onderstreept dit. Hij zoomt in
op basis van gewasopbrengst. De Kring-
benutting op bedrijfsniveau ligt echter nog
op bodemvruchtbaarheid. “Een hoger
loopWijzer geeft inzicht in de mineralen
meer bij de bodem. Het opbrengend ver-
organische stof percentage leidt tot een
stromen op uw bedrijf. Het is een prak-
mogen van de eigen grond en de kwaliteit
betere mineralenbenutting. Het nemen
tisch hulpmiddel om te beoordelen waar
van het geoogste ruwvoer zijn van cruci-
van bodemmonsters levert veel informa-
u bij kunt sturen. Wij adviseren om nu
aal belang voor het bedrijfsrendement.
tie op, maar gebruikt u deze informatie
met de KringloopWijzer te starten, zodat
Zekernu bemestingsnormen steeds
ook? Het is wellicht praktisch haalbaar
u straks data heeft van meerdere jaren.
verder worden aangescherpt, is extra
om uw percelen in twee groepen te ver-
U ziet dan beter waar op uw bedrijf de
aandacht voor bodemvruchtbaarheid en
delen: gronden met een hoge en met een
verbeterpunten liggen.”
bodemgezondheid van groot belang.
lage fosfaattoestand. Dit vergemakkelijkt
Alleen met een uitgebalanceerde bemes-
een gerichte perceelsbemesting.”
ting, die aansluit bij de behoefte van gras
ForFarmers Hendrix onderschrijft het belang van een goede bodem als belang-
in de verschillende seizoenen, blijft de
Wiebren van Stralen, beleidsadviseur
bodem in topconditie.
bij LTO Nederland, noemt de bodem
rijke schakel voor de ruwvoerproductie. De nieuwe aanpak Ruwvoer+ geeft hier meer
“Uit onderzoek van Koeien en Kansen
een onmisbare schakel. “Binnen
informatie over. Meer hierover leest u op
blijkt dat de mineralenbenutting op
het nieuwe mestbeleid blijft er voor
pagina 6 en 7.
De specialist
9
Albert Hilbrands, jongveeopfokspecialist
Toekomstige toppers De kalveren van nu zijn de melkkoeien
Een kalf wordt geboren zonder anti-
jongveeopfokspecialistAlbert Hilbrands.
van de toekomst. Een goede opfok is
stoffen en is hierdoor erg vatbaar
“Kalveropfok begint met focus op weer-
daarom enorm belangrijk. ForFarmers
voor infecties. Via de biest bouwt ze
stand!” Hilbrands werkt ruim zes jaar in
Hendrix heeft drie jongveeopfokspecia
haar eerste weerstand op. “Een juiste
de jongveeopfok. Eerst bij een fabrikant
listen in dienst die praktische adviezen
biestverstrekkingzorgt ervoor dat het
van melkpoeders en tegenwoordig bij
geven over alle facetten van de jongvee
kalf voldoende weerstand opbouwt en
ForFarmers Hendrix in Noord-Nederland.
opfok; van biestverstrekking tot voeding,
dus vlot groeit. Bij een biestverstrek-
Er zijn bij jongveeopfok meerdere wegen
huisvesting en ventilatie.
king van 5-6 liter binnen 5-6 uren na
die naar Rome leiden. “Het is de kunst om
geboorte sta je gelijk al 2-0 voor, om
melkveehouders bewust te maken van de
het even in voetbaltermen uit te druk-
randvoorwaarden om een pasgeboren kalf
ken. Kalveren met een te lage weerstand
uit te laten groeien tot een vaars die met
hebben, bij een hoge infectiedruk, een
gemak veel melk en een hoge levenspro-
groter risico op gezondheidsproblemen
ductie kan behalen. Jongveeopfok is het
zoals bijvoorbeeld diarree”, benadrukt
fundament onder het melkveebedrijf!”
10
Interview
Toekomstvisie Nederlandse melkveehouderij Volgend jaar is het melkquotum
Zij komen uit op een stijging van 17% ten
We weten niet wat de grote marktpar-
afgeschaft. Hoe ziet de toekomst van de
opzichte van 2012. Deze productiestijging
tijen, zoals FrieslandCampina, gaan doen
melkveehouderij er dan uit, vanuit finan
wordt gerealiseerd door toename van
wanneer ze meer melk krijgen. Maar ik
cieel perspectief? Voertaal Melkvee
de melkproductie per koe en uitbreiding
verwacht een lichte druk op de melkprijs.
vroeg Rick Hoksbergen, directeur Agro
van de veestapel. Deze dieren moeten
van Alfa Accountants, zijn visie te geven
allemaal gevoerd worden. Deels door de
De beperkende factoren voor bedrijfs-
over dit onderwerp.
gewasopbrengst per hectare te verho-
ontwikkeling zijn mest, voer, arbeid en
gen, maar ook door meer hectares voor
kapitaal. De mest moet op het beschik-
ruwvoerproductie te gebruiken.”
bare land geplaatst worden. Theoretisch
Welke kansen zijn er voor de Nederlandse melkveehouder?
is 17.000 liter melk per hectare zonder
“De Nederlandse melkveehouderij is
Wat gaat er voor de melkveehouder
mestafvoer mogelijk. In de praktijk zijn
een mooie sector. De mensen die erin
veranderen vanaf 2015? Welke uit
veel veehouders nog lang niet zover. Het
werken hebben passie voor hun vak, zijn
dagingen komt hij tegen? Wat zijn de
nieuwe meetinstrument KringloopWijzer
gedreven en open. Qua infrastructuur
beperkende factoren voor bedrijfsont
levert goed sturingsmateriaal op, onder
staat de sector als een huis. Het is één
wikkeling?
andere om te komen tot een bedrijfs
van de weinige sectoren die Nederland
“Na afschaffing van het melkquotum
specifieke fosfaatnorm. Ook de koolstof-
uit de recessie trekt.
moet de markt nieuw evenwicht zoeken.
kringloop (carbon footprint) wordt via de
Iedereen is benieuwd wat er met de
KringloopWijzer in beeld gebracht.
De Europese Commissie heeft onder-
melkprijs gebeurt. Feit is wel dat we niet
Daardoor is het een prima sturingsin-
zoek gedaan naar de verwachte stijging
de hele wereld op de kop zetten met een
strument. Maar de veehouder moet er
van de melkproductie richting 2020.
beetje meer Nederlandse melk.
nog wel mee leren werken. Hier ligt een
11 behoorlijke uitdaging voor onder andere
in de gaten te houden of de aflossingen
per eenheid te laten stijgen; per koe,
de voeradviseurs, zij moeten voldoende
en de afschrijvingen met elkaar in balans
per hectare, per arbeidskracht. Maar de
kennis van het systeem hebben om de
zijn. Dit om de financiering ook in de
veehouder dient ook over management-
veehouders goed te kunnen adviseren en
toekomst draagbaar te houden.
kwaliteiten te beschikken. Hij moet zijn
begeleiden.
financiële cijfers in beeld hebben, een Bij een flinke bedrijfsuitbreiding is extra
toekomstvisie voor zijn bedrijf hebben en
De voeradviseurs spelen tevens een
land nodig. Dit kan door de aankoop
op de grotere bedrijven met personeel
adviserende rol bij verhoging van de
of pacht van akkerland. Dit is duur-
om kunnen gaan.
ruwvoeropbrengst per hectare. Een
dere grond, gemiddeld 10.000 euro per
accountant kan wel signaleren dat er
hectare duurder dan grasland. Door dit
Op welk kengetal gaat de accountant
bijvoorbeeld weinig kosten voor kunst-
hogere kapitaalsbeslag en de daarbij
straks beoordelen of het bedrijf
mest zijn, maar het praktische advies
horende rente ligt de kostprijs van melk
rendabelis? Of het goed zit met het
over graslandmanagement komt bij de
op deze hectares zo’n 2 cent hoger. Nu
management van de veehouder?
voeradviseur vandaan. Voor 2020 dient
wil de bank uitbreiding niet altijd finan-
In eerste instantie het absolute getal
men te streven naar 14 ton drogestof
cieren omdat de grondprijs te hoog is.
onder aan de streep. Wordt er € 40.000
per hectare. Voor een gemiddeld bedrijf
Een grondprijs van € 40.000 tot € 50.000
verdiend? Of is er een verlies van
is dat een stijging van 30%, hoewel er
per hectare kan alleen uit met voldoende
€ 20.000? Daarnaast zal het kengetal
bedrijven zijn die dit nu al realiseren.
eigen vermogen vanuit het bestaande
saldo per liter melk zeker gehandhaafd
bedrijf. De hoge grondprijs is ook een
blijven. Melk genereert de opbrengst op
De factor arbeid wordt deels opgevan-
hele belangrijke factor in de noodzaak
een melkveebedrijf. Deze opbrengst wil
gen door automatisering. Van de nieuwe
van een hogere ruwvoeropbrengst per
je met zo min mogelijk kosten realise-
melkinstallaties is 50% AMS. Naast
hectare. Om niet teveel bedrijven in de
ren, dus je wilt het saldo per liter melk
de uitbreiding van de totale landelijke
knel te laten komen en bedrijfsontwik-
weten. Wellicht komen daar kengetallen
productie, stoppen er per jaar zo’n 450
keling te stimuleren verwacht ik dat de
bij die terugrekenen naar per dier of per
veehouders. Deze productie moet op de
grondprijs de komende jaren zo’n 10 tot
hectare. Zeker nu het aantal hectares
bestaande bedrijven opgepakt worden.
20% zal dalen omdat het anders niet
een grote belemmerende factor is. Dan
Vanwege de krimpende beroepsbevolking
gefinancierd kan worden.
kan het omrekenen naar ‘per hectare’
zal automatisering verder uitgenut moe-
extra inzicht in het rendement geven. Het
ten worden om een productiestijging van
Hoe denkt u over de uitspraak: “De best
streven daarbij is om de meest beper-
meer dan 20% per bedrijf te realiseren.
renderende groei is rustige groei...”?
kende factor zo optimaal mogelijk te
Mijn antwoord hierop is ja en nee.
gebruiken.
En tot slot het kapitaal. Berekend vanaf
Soms raakt een snelgroeiend bedrijf in
de verpachte waarde van de grond is
onbalans. De ondernemer kan het niet
het eigen vermogen de afgelopen jaren
managen, hij kan de groei niet bijhouden.
Weergave kritieke melkprijs
teruggelopen van 50% naar 25%.
Een andere keer is de groeisprong juist
Uitgaande van een stal van € 4.000 per
De uitbreidingsinvesteringen zijn deels
nodig om de boel in balans te krijgen. Na
ligbox, 9.000 kg melk per koe en 8 ton
gefinancierd met het vermogen dat van
harde groei adviseren we om een pas op
melk per arbeidskracht komt het finan-
oudsher in het bedrijf aanwezig was.
de plaats te maken. Even rust in de tent.
ciële plaatje er in eurocent/kg melk als
Combineer dit met hogere aflossingsver-
volgt uit te zien.
plichtingen, dan is het een hele uitdaging
Veel bedrijven bereiden zich nu voor op
om met de huidige investeringsbedragen
een groeisprong, anderen houden het bij
Directe kosten
de kasstroom rond te rekenen. Op een
rustig doorgroeien en wachten eerst af
Gebouwkosten 4,8
gemiddeld bedrijf is de kritieke melkprijs
wat er in 2015 allemaal op hun afkomt.
Arbeid 5,0 Mest
33 cent. Reken je dit door voor de laatste
12,6
6,0
uitbreiding dan kom je al snel op een
Uitbreiding vraagt managementkwali-
Ruwvoer 10,0
kritieke melkprijs van bijna 40 cent (zie
teiten en vakmanschap. Vakmanschap
Totaal 38,4
kader). Hierbij is het erg belangrijk om
is nodig om de gemiddelde productie
FarmConsult
Past het bouwblok bij uw plannen? De vorm en omvang van uw bouwblok
Buitengebied. Dit plan is bepalend voor
zijn van essentieel belang voor de
de ontwikkelingsmogelijkheden van uw
groeimogelijkheden van uw bedrijf.
bedrijf. Wanneer de gewenste bebou-
Een te klein bouwblok komt vaak pas
wing niet past binnen het bouwblok vol-
aan het licht wanneer u met concrete
gens bestemmingsplan Buitengebied,
procedure neemt al gauw een periode
ontwikkelingsplannen aan de slag gaat:
dient er een aparte en in de meeste
van een jaar in beslag en kost u (tien)
de gewenste bebouwing blijkt dan niet
gevallen kostbaardere procedure voor
duizenden euro’s. Het is dus van groot
binnen het bouwblok te passen.
de vergroting van het bouwblok opge-
belang dat u tijdig uw wensen kenbaar
start te worden. Zonder deze wijziging
maakt bij de gemeente.
Gemeenten dienen eens per tien jaar
van het bestemmingsplan krijgt u de
hun bestemmingsplannen te actuali-
benodigde omgevingsvergunning (milieu
Beoordeel bestemmingsplan
seren. Zo ook het bestemmingsplan
en bouw) niet verleend. Een dergelijke
Buitengebied Wanneer de gemeente een bestem-
Brok’nproat
mingsplan aanpast, heeft u het recht om via inspraak invloed uit te oefenen op de inhoud van dit plan. Maak hiervan gebruik en houd de publicaties en inspraaktermijnengoed in de gaten. Zijn uw plannen reëel, dan kan de gemeente uw plannen meenemen in de wijziging van het bestemmingsplan. Daarmee bespaart u zich een afzonderlijke procedure. FarmConsult helpt u bij beoordeling bestemmingsplan De specialisten van FarmConsult zijn vertrouwd met het beoordelen van bestemmingsplannen voor agrarische bedrijfsontwikkeling. Wij adviseren u over de gevolgen van het plan voor uw bedrijf. Indien gewenst dienen wij een inspraakreactie voor u in en ondersteunen we u bij verdere stappen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met FarmConsult, tel.: +31 (0)573 28 89 89
ForFarmers Hendrix Postbus 91, 7240 AB Lochem, T +31 (0)573 28 88 00, F +31(0)573 28 88 99,
[email protected], www.forfarmershendrix.nl
Boeren met ambitie
