Kerckstede vzw Slijperstraat 3 8840 Oostnieuwkerke Bewonerskrant nummer 9 : uitgegeven in januari 2014 Verantwoordelijke uitgever: dienst vorming computeractiviteit
‘t Letterke
Werk van Kathleen Devolder uit H10
Themanummer ‘Allemaal beestjes’ Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
1
’t Letterke is een jaarlijks tijdschrift, gemaakt door en voor bewoners van Kerckstede vzw. Het is onze doelstelling om de bewoners op een duidelijke manier te informeren over wat leeft binnen en buiten Kerckstede. ’t Letterke werd samengesteld door: Marleen Demyttenaere Martine Verbeke Ria Clarebout Bea Cocle Kathleen Mortier Véronique Hallein Véronique Verlinde Gastreporters: Ansofie Devos Leen Cornelis Björn Vansteenlandt Pamela Senesael Evelyne Merlin Christa Salomez Roger Alliance Karine Dedrie
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
2
WAT VIND JE IN ’t LETTERKE? Pagina 4 …………………………Informatief: allemaal beestjes Pagina 6 …………………………Informatief: dieren in het wild Pagina 9 …………………………Fotopagina: allemaal beestjes Pagina 10 ………………………… Fotopagina: in de dierentuin Pagina 12 ………………………………… Informatief: huisdieren Pagina 13……………….Interview: Baasjes en hun huisdier Pagina 15-17 ……………………………… Spel en woordzoeker Pagina 18 ………………Interview: Baasjes en hun huisdier Pagina 20-21 …………………………………… Spel en kleurplaat Pagina 22 ……………Interview: bewoners en hun huisdier Pagina 24……………………………………………………Muziekpagina Pagina 26 …………………………………Knutselpagina: origami Pagina 28 ……………………………Informatief: dierengeluiden Pagina 29 ………………………Spel: Doe een dierengeluid na Pagina 30 ……………………………………………… Gastreportage Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
3
INFORMATIEF: Allemaal beestjes We weten dat er ontzettend veel dieren bestaan. Maar hoeveel soorten zijn dat dan? 100? Of 1000? Of nog meer? Op de website van het Belgische Agentschap voor Natuur en Bos vinden we het volgende: Nieuwste onderzoeken tonen aan dat er in België tussen de 40.000 en 50.000 soorten organismen voorkomen. Daar zijn dieren bij, maar ook planten. Ongewervelde dieren zoals insecten en spinnen nemen het grootste percentage voor hun rekening, namelijk 75%. Met 24% vormen de planten en zwammen ook een heel groot aandeel. Slechts 1% zijn gewervelde dieren zoals zoogdieren, vogels, amfibieën en reptielen. Het is erg moeilijk om het precieze aantal diersoorten te onderzoeken. Er worden immers nog dagelijks nieuwe diersoorten ontdekt. De cijfers veranderen dus voortdurend. Momenteel zouden er wereldwijd: 4.475 soorten zoogdieren zijn, 9.200 soorten vogels, 950.000 soorten insecten, 24.500 soorten vissen en, 7.984 soorten reptielen. Veel hé?
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
4
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
5
INFORMATIEF: Dieren in het wild Wilde dieren zijn dieren die hun eigen weg gaan in de natuur. Ze hebben geen mensen nodig om te kunnen overleven. Ze zoeken zelf hun voedsel, bouwen of vinden zelf een verblijfplaats en planten zich zelfstandig voort. Als we spreken van ‘wilde dieren’ denken we bijna onmiddellijk aan de jungle, of aan verre Afrikaanse landen. Dan fantaseren we over olifanten, slangen, tijgers en nog veel meer gevaarlijke dieren. Toch leven er ook bij ons dieren in het wild. Denken we maar aan de vos, het everzwijn, de eekhoorn, … Dieren die in het wild leven, zijn er op getraind om zichzelf en hun soortgenoten te beschermen. Van zodra ze zich bedreigd voelen, verdedigen ze zich op alle mogelijke manieren. Ze vertrouwen op hun instinct: ze voelen aan wanneer ze tot actie moeten overgaan. Eigenlijk kunnen bijna alle dieren in het wild leven. Want geef nu toe: kevers en vliegen hebben geen hulp van mensen nodig om te overleven! Zelfs honden en katten vinden hun eigen weg als ze op straat leven. Op de volgende pagina denken we even na over de verblijfplaats van deze ‘wilde dieren’ in de vrije natuur.
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
6
De leeuw leeft in de savanne.
De specht maakt zijn huis in een boom.
Andere vogels bouwen een nest.
Een kikker verblijft graag in een vijver.
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
7
Een vis voelt zich als een vis in de zee.
Een wild paard leeft op de prairie.
De eekhoorn verschuilt zich in het bos.
Een slang kan in grote droogte leven (bv. de woestijn) maar ook in waterige gebieden.
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
8
FOTOPAGINA: allemaal beestjes Ken jij alle dieren bij hun naam? Benoem ze maar.
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
9
FOTOPAGINA: In de dierentuin Om wilde dieren van dichtbij te zien, hoeven we niet onmiddellijk op safari te gaan. Sommige van die dieren kan je bij ons bekijken in de dierentuin. België heeft heel wat dierenparken: Zoo van Antwerpen Pairi Daiza in Brugelette
Planckendael in Mechelen Olmense Zoo
Aquatopia in Antwerpen Bellewaerde Park in Ieper
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
10
Boudewijn Seapark in Brugge Het Zwin in Knokke-Heist (natuurreservaat)
Le Monde Sauvage in Remouchamps
Parc Animalier La reid in Theux
Sea Life in Blankenberge
Serpentarium in Blankenberge
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
11
INFORMATIEF: Huisdieren Naast wilde dieren bestaan er ook tamme dieren. Dat zijn dieren die vertrouwd zijn met mensen. Ze worden door mensen verzorgd en gevoed.
Landbouwdieren: dat zijn dieren die gehouden worden omwille van hun nut en de productie van goederen en diensten. Hiertoe behoren koeien, schapen, geiten, varkens, eenden, kippen, ganzen en eventueel paarden. Gezelschapsdieren of huisdieren: zoals honden, katten, konijnen, duiven, … Oorspronkelijk werden huisdieren voornamelijk gehouden om hun nut, bijvoorbeeld als waakhond, of een kat tegen de muizen. Tegenwoordig worden dieren vaak uitsluitend als gezelschapsdier gehouden of om wedstrijdsport mee te bedrijven. Het eerste dier dat door de mens bij zich werd gehouden, was de hond. De kat is al sinds het oude Egypte bekend als huisdier.
De meest gebruikelijke huisdieren zijn: de hond, de kat, het konijn en de goudvis, maar ook hamsters, muizen, tamme ratten, cavia's, fretten, parkieten en kanaries. Wist je dat er in België een lijst opgesteld werd met welke dieren men als huisdier mag houden? Die lijst kan je vinden in het Koninklijk Besluit van oktober 2009 of op de volgende link: http://www.ejustice.just.fgov.be/cgi_loi/change_lg.pl?langua ge=nl&la=N&cn=2009071608&table_name=wet
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
12
INTERVIEW: Baasjes en hun huisdier Gewapend met de dictafoon in de hand trokken we door de gebouwen van Kerckstede om te vragen of medewerkers een huisdier hebben. Lieve (administratieve dienst): Ik heb een witte kat met lang haar. Ze heet Manon. Verder heb ik ook 2 kippen. Ze zijn zodanig tam dat je hen zelfs kan strelen. Anne (medische dienst): Wij hebben een witte kater met een rosse staart. Eigenlijk heet hij Dushi, maar wij roepen altijd “Witte”. We hebben ook een hond, een Berner Sennen, die we geadopteerd hebben. Zijn naam is Boomer. Het is een echte brave. Thuis lopen er ook kippen rond. We hebben nog paarden en een pony maar die staan niet bij ons thuis. Dorine (dienst onderhoud): Zelf hebben we eigenlijk geen huisdieren meer, maar we zorgen regelmatig voor 2 honden: de hond van mijn zoon heeft lang haar en Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
13
heet Kenzo. De hond van mijn broer heeft krulhaar en heet Marlon. Christophe (hoofd technische dienst): Wij hebben thuis een lief en aanhankelijk poesje, Prutske. Ze heeft een zwart-witte kleur en heeft kort haar. Prutske gaat graag op jacht en speelt graag met de kinderen. Pol (technische dienst): Wij hadden 2 kippen: Tchick en Tchack. Helaas is Tchack gestorven. Nu loopt Tchick dus nog alleen rond in het kippenhok. Dorine (stafmedewerker kwaliteit, VTO en preventie): Vroeger was het als het ware een dierentuin bij ons. We hebben nu nog steeds veel dieren maar toch al minder: onze poes Felix en de hond Sloeber. Lieve dieren, maar ze verliezen momenteel veel haar. Dan hebben we nog 2 woestijnbuizerds Rocky en Xena, 2 oehoes, en een sakervalk. De valk heeft als roepnaam “Troy”. Verder hebben we nog een volière met parkieten, kanaries,…
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
14
Op pagina 18 lees je nog meer over de huisdieren van medewerkers.
SPEL: Huisje – beestje… Dieren die bij mensen verblijven, hebben meestal hun eigen plekje. Kan jij het dier met zijn juiste verblijfplaats verbinden?
O
O
goudvis
stal
O
O
koe
mand
O
O
dolfijn
aquarium
O
O
hond
bassin
O
O
kanarie
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
vogelkooi
januari 2014
15
O
O
slang terrarium
WOORDZOEKER : Boerderijdieren In dit rooster zitten boerderijdieren verstopt. Ze staan van links naar rechts, en van boven naar onder.
A L K I P B E Y Q M B
Z K W U S V E S S V N
E J X I D C N T D A J
R D C O F X D I F R G
KOE SCHAAP GEIT PAARD KIP
T U V G E I T E G K A
Y I B O G W A R H E N
U F K A L K O E N N S
I J N P H V Z U J W K
O H A P J L E H O N D
KALKOEN POES GANS VARKEN HOND
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
P G Z A K I R I K X L
K F E A L E T O L C M
O D R R M G P O E S P
E S T D S C H A A P O
M Q Y Q N E Z E L V I
DUIF STIER VLIEG EZEL EEND
16
SPEL : Babydieren Babydieren hebben soms een speciale naam. Kan jij alle jonge dieren bij hun moeder zetten?
O
O
paard
lam O
O
koe
puppy O
O
kip
veulen O
O
varken
kuiken O
O
schaap
kalf O
O
hond
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
big
januari 2014
17
INTERVIEW: Baasjes en hun huisdier Vervolg van blz 13. Els (dienst ADL): Wij hebben een mini-hamster. De kinderen hebben hem Grijsje genoemd omdat hij een grijze kleur heeft. Hij zit in een kooitje en doet graag acrobatentoeren. Angie (H 3 en 4): Thuis hebben wij een poes, Sheba, met kort haar. We hebben ook 2 witte konijnen. Ze heten Witje en Fluppie. Thijs (H 6 en 7): Aha, om te beginnen hebben wij een witte gans, Kwak genaamd. Maar ik noem hem altijd “Mister Hans”. We hebben ook een cavia die Rocky heet. Het is ondertussen al de 4de want de andere zijn gestorven: Rocky 4 dus. En tot slot hebben we nog een hond. Hij heet Hobbes, genoemd naar “Casper en Hobbes”.
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
18
Ruben (H 6 en 7):
Wij hebben een Duitse herdershond, Tina. Er lopen ook heel wat kippen rond. Ze leggen elke dag een ei! Eén van de kippen heet “Spakstje”: hij “spakt”(*) een beetje, vandaar de naam. Dan hebben we nog vijvervissen en een kanariepietje: het is me er ééntje hoor! Hij fluit de hele dag! Stefanie (H 6 en 7):
Wij hebben een grote hond, een Golden Retriever. Zijn naam is Baziel. Hij is al 11 jaar. ’t Is toch zo’n brave hond. Hij luistert naar commando’s. Zo hebben we hem geleerd dat hij binnen niet mag blaffen. Dat doet hij dus enkel buiten. (*) “spakken” is dialect voor manken, hinken.
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
19
SPEL : Waar vind je dit dier?
De dieren uit de dierentuin kleur je rood.
De dieren van de boerderij kleur je geel.
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
De huisdieren kleur je groen.
20
KLEURPLAAT : Het paard
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
21
INTERVIEW : Bewoners en hun huisdier Noot: Deze foto’s zijn enkel bedoeld als illustratie, het zijn geen werkelijke foto’s van de vermelde huisdieren.
Martine Bentein (H1): Ik heb een grote bruine hond. Zijn naam is Laïka. Hij “bast” veel maar het is wel een brave hond. Ik ga vaak met hem wandelen aan de leiband.
Greta Cambron (H2): Wij hebben thuis een grote hond. Zijn naam is Sam. ’t Is een brave, hij bijt nooit. En hij kent kunstjes: bijvoorbeeld een pootje geven.
Ruben De Ketelaere (H7): Mijn oma heeft een poes. Zijn naam is Poes. Het is een blije poes.
Lieve Simoens (H10): Mijn zus heeft een witte kat. Haar naam is Poes. Ze heeft graag dat je haar streelt. Ze spint ook veel. Ik ga soms wandelen met haar aan de “lisse”. Ze krabbelt nooit.
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
22
Johan Maertens (H10): Mijn zus Lut heeft een hond. Zijn naam is Balou. Balou is braaf, maar soms is hij ook een deugniet. Hij pakt mijn boterhammen af!
Kathleen Mortier (Dagcentrum): Thuis hebben wij veel vogels. Ze zitten allemaal in de volière buiten. Het zijn kanaries en mandarijntjes. Geen mandarijntjes om op te eten hé!!
Ria Clarebout (H6): Wij hebben een hondje. Hij heet Skipper. Hij ligt veel in zijn mandje te slapen. Hij geeft ook graag likjes.
Véronique Hallein (H9): Wij hebben thuis een visput met goudvissen erin. Elke dag geven wij korrels aan de vissen. Dat eten ze graag.
Bron foto’s: Nationale Beeldbank – Nederland
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
23
MUZIEKPAGINA : Er zijn ontzettend veel liedjes gemaakt waarin dieren bezongen worden. Hieronder vind je er enkele. Al deze liedjes vind je gemakkelijk terug op YouTube. Kan je ze meezingen? Doe maar! ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪ ♪
De Vogeltjesdans – De Electronica’s De poesjesdans – De Electronica’s Ik zie zo geren mijn duivenkot – Bobbejaan Schoepen De ganzenpas – Kabouter Plop De allerliefste hond – Samson & Gert Twee honden, drie katten en een papegaai – Will Tura Ik kan geen kikker van de kant afduwen – Wim De Craene Het kuikentje Piep – Il Pucino Pio Als een leeuw in een kooi – Willy Sommers Lief klein konijntje - Henkie Das kleine Krokodil – Joy Gruttmann Twee motten – Dorus Er staat een paard in de gang – André Van Duin Lieve kleine piranha –Gorky Blanche en zijn peird – Willem Vermandere Hallo mijnheer de uil – De Fabeltjeskrant Blub, ik ben een vis – K3 Vreemde vogels – Claire Verdronken vlinder – Boudewijn De Groot Hound dog – Elvis Presley The lion sleeps tonight – The Tokens …
Er zijn er onnoembaar veel… Ken jij er nog meer? Vul gerust aan: ♪ ♪ ♪ ♪
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
24
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
25
KNUTSELPAGINA : Dieren in origami Origami is de kunst om papier te vouwen tot allerlei figuren. Je hebt enkel een vierkant stuk papier nodig, als het kan in leuke kleuren. Een schaar is niet nodig want bij origami wordt er niet geknipt. Omdat het thema van ’t Letterke “Allemaal beestjes” is, leren we hier 2 dieren vouwen: een duif en een kikker. Veel succes!
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
26
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
27
INFORMATIEF: Dierengeluiden Elk dier maakt een eigen geluid. Maar wist je dat er een apart werkwoord bestaat voor de meeste dierengeluiden? Soms zit het dierengeluid in het werkwoord verborgen: denk maar aan het “miauwen” van de kat en aan het “kwaken” van de kikker. Dit zijn werkwoorden met een klanknabootsing. Maar soms lijkt het woord helemaal niet op de klank die de dieren maken, zoals het "balken" van de ezel en het "blaten" van het schaap. Hieronder vind je enkele bekende en minder bekende dierengeluiden: o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o
Honden blaffen Olifanten trompetteren Poezen miauwen Kippen kakelen Eenden snateren Geiten mekkeren Schapen blaten Koeien loeien Paarden hinniken Kikkers kwaken Leeuwen brullen Vogels fluiten/tjilpen Hanen kraaien Ezels balken Beren grommen Bijen zoemen Krekels tjirpen Muizen piepen Ooievaars klepperen Slangen sissen Varkens knorren Wolven huilen
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
(Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht (Opdracht
januari 2014
1, 24, 50) 2, 25, 51) 3, 26, 52) 4, 29, 53) 5, 29, 54) 6, 30, 55) 7, 32, 57) 8, 33, 58) 10, 34, 59) 11, 35, 60) 12, 36, 61) 13, 38, 62) 14, 39) 15, 40) 16, 41) 17, 42) 18, 43) 19, 44) 20, 46) 21, 47) 22, 48) 23, 49)
28
SPEL : Doe het dierengeluid na
Spelregels:
9 – 27 – 45 : Jammer: beurt overslaan
28 - 56: Terug naar start
37: Verzin zelf een opdracht voor iemand anders.
Overige vakjes: Doe een dierengeluid na. Op blz. 28 vind je de opdrachten.
Succes!
29
januari 2014
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
GASTREPORTAGE : Oceaannoordkaper Voor de kust van Canada is een heel zeldzame walvis gespot: de Grote Oceaannoordkaper. Het is 60 jaar geleden dat iemand de walvis nog zag! Wetenschappers denken dat er maar zo‘n 50-tal van deze dieren in leven zijn. Ze zijn dus heel bijzonder. Enkele eeuwen geleden waren er nog veel Grote Oceaannoordkapers. Maar omdat de vis zo groot en traag is en omdat hij blijft drijven, is hij nogal makkelijk te doden. De vis was daarom bijna uitgestorven. Het is dus goed nieuws dat hij nu opnieuw is gespot! Mieren doen “belleketrek”! Een 75-jarige vrouw uit Duitsland werd ’s nachts voortdurend wakker gebeld door flauwe grappenmakers. Of dat dacht ze. Altijd als ze aan de voordeur ging kijken, was er niemand te bespeuren. De vrouw werd het beu en belde de politie. Zij zouden die grappenmakers wel te pakken krijgen en een standje geven. Maar ook de agenten konden niemand aan de voordeur bespeuren. Tot bleek dat een gigantisch nest van mieren de oorzaak was. Hun nest in de buurt van de voordeur was zo groot geworden dat dit de deurbel deed rinkelen. De brandweer verwijderde het nest en de bejaarde vrouw kan nu weer op haar beide oren slapen. Die mieren toch! Verkiezing van het lelijkste dier van de wereld De blobvis is verkozen tot lelijkste dier ter wereld! De vis heeft die titel gekregen van een vereniging die zich inzet voor lelijke, bedreigde dieren. Volgens hen beschermen we alleen maar dieren die we schattig vinden, zoals panda’s. De blobvis heeft een slijmerig gezicht en een dikke neus. Er wordt heel veel gevist in Australië op deze vis, waardoor er altijd maar minder zijn. Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
30
Babynijlpaardje Goed nieuws uit een zoo in Chili! In de dierentuin is een zeldzaam babynijlpaardje geboren. Het dier behoort tot de dwergnijlpaarden. Er leven nog maar 3000 dwergnijlpaarden in het wild. Hipolito, de vader van het dwergnijlpaardje, heeft vroeger een hele tijd in België gewoond. Opmerkelijke vriendschap! Milo is een hond van 5 kilo en Bonedigger is een leeuw van ruim 200 kilo. En toch zijn ze al 5 jaar de beste vrienden. Door een ernstige ziekte is Bonedigger half kreupel. Toen Milo zag dat de leeuw niet goed te been was, ging hij hem troosten en beschermen. Sindsdien zijn ze onafscheidelijk. De schattige teckel mag zelfs de tanden van zijn grotere vriend schoon likken. Echte vrienden! Aapje haalt geld uit automaat Een intelligent aapje krijgt wat geld van zijn baasje om zichzelf een drankje uit de automaat te halen. En dat kan hij helemaal alleen! Het beestje geeft zelfs wisselgeld terug voordat hij geniet van zijn drankje. Santé! http://www.ketnet.be/karrewiet/nieuws/17-juni-2013-slim-aapje Dit is Buddha de kat. Hij weegt maar liefst 14 kilogram, dat is bijna dubbel zoveel als een normale kat. Daarom moet hij op dieet. Buddha kwam in het dierenasiel terecht nadat zijn baasje was overleden. Gelukkig wilde een fotografe hem een nieuwe thuis geven. Maar de kat moest wel dringend op dieet! Buddha mag alleen nog kattenvoeding eten. Hij mag niet meer snoepen van het bord van zijn baasje. En hij moet iedere dag veel bewegen zodat hij nog meer kan afvallen.
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
31
Tot de volgende keer!
Bewonerstijdschrift Kerckstede vzw
januari 2014
32