Synthetische drugs Inleiding Synthetische drugs zijn verdovende of hallucinerende middelen die middels een synthese worden opgebouwd. Synthese is de bereiding van een chemische verbinding uitgaande van eenvoudige verbindingen. De synthetische drugs komen voor als vloeistof, pillen en in poedervorm. Clandestiene laboratoria kan je overal tegenkomen en zijn over heel Nederland verspreid. Veel voorkomende locaties zijn boerderijen, schuren, keukens, flatgebouwen, woonboten en “leegstaande” panden. Een productielaboratorium in bedrijf is erg gevaarlijk gezien het feit dat er giftige en explosieve (brandbare stoffen) bij betrokken zijn. Optreden in dergelijke laboratoria moet zich dan ook toespitsen op een grote terughoudendheid. Een aantal synthetische drugs zijn: - Amfetamine - Meth-amfetamine - Ecstasy (XTC) - LSD (d- Lyserginezuur diethylamine) - P-2-P (phenyl-2-Propane) - P-C-P (Phencyclidine). - Amphetamine - MDEA - MDA, DOB, 2C-B, Nexus Voor de bereiding van de synthetische drugs is het gebruik van precursoren noodzakelijk. Een precursor is een bestanddeel van het proces zoals bijvoorbeeld: - Benzylmethylketon (BMK) t.b.v. Amfetamine - Piperonylmethylketon (PMK) t.b.v. Ecstasy - Efedrine t.b.v. Methamfetamine - Ergometrine t.b.v. LSD. 1. Kenmerken clandestiene laboratoria Er zijn een aantal signalen die er op kunnen wijzen dat er van een clandestien laboratorium sprake is: - Anijs geur - Opslag van diverse chemicaliën op niet daartoe bestemde plaatsen - Aanwezigheid van laboratorium glaswerk, reactiekolven, weegapparaten, mengkuipen, centrifuges - Tabletteerinrichtingen - Aanwezigheid van meerdere vrieskisten - Aanwezigheid van verborgen ruimtes - Aanwezigheid van diverse gasflessen - Aanwezigheid van drukvaten en vacuümpompen - Ontzettend rommelige en vieze situatie - Verdachte personen die liever niet hebben dat de brandweer het pand binnen gaat of wegvluchten als wij ter plaatse komen. 2. Bij 1. 2. 3.
Gevaarsaspecten de productie van synthetische drugs is de risicogradatie als volgt: Productieproces in werking Productieproces niet in werking Dumping van XTC-afvalstoffen
De gevaarsaspecten waarmee we te maken kunnen krijgen zijn: - Brand- en explosiegevaar
2.1 -
-
-
-
-
-
2.2 -
2.3 -
-
-
-
Blootstelling aan giftige stoffen Gevaar van elektrische aard Fysiek geweld Productieproces in werking Chemicaliën worden gemengd verwarmd of gekoeld. Het is zelden bekend in welk stadium het proces zich bevindt. In geval van brand is grote terughoudendheid van belang. Bedenk ook dat het uitschakelen van elektriciteit tot gevolg heeft dat bepaalde apparatuur uitvalt zoals pompen, roermotoren, verwarmingselementen, vrieskisten etc. Voorkomen moet dus worden, dat de elektriciteit wordt uitgeschakeld! In geval van productieprocessen in werking zullen de makers ook ergens in de buurt zijn. Bij het laten kristalliseren van het product in vriezers kan ondanks de lage temperaturen in de vrieskisten (-15 °C) toch voldoende damp zijn ontstaan om een explosief mengsel te vormen. (vlampunt ether –45 °C en vlampunt aceton –19 °C.) De in de vriezer aanwezig verlichting of in de directe nabijheid aanwezige ontstekingsbronnen (elektriciteit, metaal op metaal) kunnen het in de vriezer aanwezige mengsel doen ontbranden of doen exploderen. De in de jerrycans aanwezige vloeistoffen (vaak tientallen of enige honderden liters) kunnen dan eveneens gaan branden. Een bijkomend effect is dat etherbranden slecht zichtbaar zijn. Naast het risico van brand/explosie bestaat eveneens het risico dat men tijdens het voorover bukken, om de jerrycans uit de vriezer te verwijderen, zeer hoge concentraties ether en aceton en methylamine verbindingen inademt. Door de temperatuurwisselingen van de jerrycans (in en uit de diepvries), kunnen de doppen van de jerrycans los gaan zitten. Houdt hier rekening mee. Productieproces niet in werking Productieprocessen die niet meer in werking zijn bevatten vaak een hoop chemisch afval. Let op boobytraps.Het advies luidt dan ook dat we niet zelf op onderzoek uitgaan als de noodzaak daartoe niet aanwezig is. Dumping van XTC-afvalstoffen Regelmatig worden de restproducten gedumpt in sloten, langs de weg, in het bos en soms zelfs midden in woonwijken. Ook wordt gedumpt in het riool via de wasbak of toilet. Het gaat hier dan voornamelijk om grote hoeveelheden oplosmiddelen, zuren en drukflessen met zoutzuurgas, waterstof en methylamine. In sommige gevallen gebeurt dit ook in personenauto’s, bestelbusjes of kleine vrachtauto’s die daarna in brand gestoken worden en kunnen exploderen. Wees alert op autobranden (met name busjes of kleine vrachtauto’s) in afgelegen gebieden. Door de grote hoeveelheden chemicaliën zijn ze moeilijk te blussen. In sommige gevallen dient u zelfs schuim te gebruiken. In afgelegen gebieden is het gecontroleerd laten uitbranden het beste alternatief. Bedenk ook dat de milieudiensten in het geval van een dumping een rol spelen omdat veelal de omgeving vervuild is. Indien een dumping ontdekt wordt zal in een aantal gevallen een verzoek gedaan worden aan de brandweer om een gevaarsinschatting te maken. Het gaat in de regel om oplosmiddelen, zuren en MDMA-afval maar exacte zekerheid heb je nooit. Wees ook bedacht op de aanwezigheid van gascilinders. Een van de taken die wij kunnen uitvoeren is om de vaten in een overmaats vat te deponeren. Dit dient dan te geschieden in chemicaliënoverall als de vaten lek zijn. Anders kan dit gewoon gebeuren in uitrukkleding met rubber handschoenen.
-
-
Eventuele ontsmetting hiervan kan in de regel gebeuren met water en zeep. Overweeg om de ontsmettingscontainer in te zetten. Als brandweer moeten wij de chemicaliën nooit meenemen. In principe ligt dat bij de beheerder van het terrein waar ze gevonden worden. Die kan eventueel afspraken maken met de milieudienst. Laat je ook nooit verleiden om die spullen te transporteren naar bijvoorbeeld een afvalstoffendepot. Er zijn genoeg specialistische bedrijven die dit kunnen doen.
3. Repressief optreden Hieronder volgen aandachtspunten bij het repressieve optreden door de brandweer. We dienen er wel zorg voor te dragen dat de juiste instanties de afhandeling ter hand nemen. 3.1 -
3.2 -
-
Optreden in een XTC-laboratorium zonder brand Laat de OVD en AGS/ROGS ter plaatse komen. Alarmeer de LFO (Landelijke Faciliteit Ondersteuning bij Ontmantelen) via de meldkamer van de KLPD (tel. 0343-535353) De LFO is een kleine specialistische eenheid welke bestaat uit experts van politie en brandweer. De LFO is 24 uur per dag bereikbaar. Zorg altijd voor de politie ter plaatse. Neem altijd een explosiemeter mee en voer een voorlopige verkenning uit in de ruimten welke zonder hulpmiddelen te betreden zijn. Stabiliseer de situatie (bijvoorbeeld wegstromende zuren indammen). Wacht met verdere actie tot de LFO ter plaatse is en maak dan een gezamenlijk actieplan. De LFO heeft aanvullende meetapparatuur om de metingen te kunnen verrichten op methylamine, aceton, ether, methanol, etc. Zorg voor ontsmettingsfaciliteiten ter plaatse (eventueel ontsmettingscontainer). De meeste producten zijn met water en speciale zeep te ontsmetten (aanwezig bij het LFO team). Vermijd zoveel mogelijk contact met chemicaliën. Overweeg om het personeel te ontsmetten indien er contact is geweest met de chemicaliën. Het ontmantelen van een laboratorium is een politie taak. Zij kunnen daarbij assistentie van de brandweer vragen. Met name op het gebied van ontsmetting. Verdere ontmanteling dient in overleg met het LFO team te gebeuren. De LFO hanteert bij de ontmanteling een zg. 10-stappenplan (www.ontmanteling.nl). Open eventuele vrieskisten niet in verband met mogelijk boobytraps! Optreden in een XTC-laboratorium met brand Laat de OVD en AGS/ROGS ter plaatse komen. Alarmeer de LFO via de meldkamer van de KLPD. De LFO is een kleine specialistische eenheid welke bestaat uit experts van politie en brandweer. De LFO is 24 uur per dag bereikbaar. Zorg altijd voor de politie ter plaatse. Voer geen binnen aanval uit. Houd rekening met grote hoeveelheden brandbare vloeistoffen. Houd rekening met de aanwezigheid van gascilinders die kunnen exploderen. Neem altijd een explosiemeter mee. In deze gevallen dient de milieupolitie zeker ter plaatse te komen. Nadat de brand uit is voert de brandweer op verzoek controle uit voordat de zaak geruimd wordt. Wacht op de LFO ondersteuning. De controle dient te geschieden in chemicaliënpak. Vaten die in tact zijn kunnen blijven staan of worden recht gezet. Check de afsluitdoppen omdat die door temperatuurverschillen open zijn gaan staan.
3.3 -
-
Lekkende vaten of bijna lekkende vaten moeten in een overmaats vat geplaatst worden. Indien de vaten lek zijn moet ontsmet worden, bij zuren, logen en polaire oplosmiddelen kan dit met water en speciale zeep (aanwezig bij het LFO team). Verdere ontmanteling dient in overleg met het LFO team te gebeuren. Overweeg het ter plaatse laten komen van de ontsmettingscontainer. Neem de chemicaliën nooit mee. Laat je nooit verleiden om de spullen te transporteren, hier zijn specialistische bedrijven voor. Indien de vaten veilig gesteld zijn is onze taak voorbij. Dumping zonder brand Laat de OVD en AGS/ROGS ter plaatse komen. De beheerder van het terrein waar de dumping is gepleegd is verantwoordelijk voor de afvoer (gemeente, provinciale waterstaat, rijkswaterstaat, staatsbosbeheer, particulier). Politie (afdeling milieu) dient altijd ter plaatse te komen. Brandweer voert op verzoek controle uit voordat de zaak geruimd wordt. De controle dient te geschieden in chemicaliënpak. Vaten die in tact zijn kunnen blijven staan of worden recht gezet. Check de afsluitdoppen omdat die door temperatuurverschillen open zijn gaan staan. Lekkende vaten of bijna lekkende vaten moeten in een overmaats vat geplaatst worden. Indien de vaten lek zijn moet ontsmet worden, bij zuren, logen en polaire oplosmiddelen kan dit met water en zeep. Overweeg het ter plaatse laten komen van de ontsmettingscontainer. Neem de chemicaliën nooit mee. Laat je nooit verleiden om de spullen te transporteren, hier zijn specialistische bedrijven voor. Indien de vaten veilig gesteld zijn is onze taak voorbij.
Dumping met brand -
-
-
Laat de OVD en AGS/ROGS ter plaatse komen. Indien dumping in een afgelegen gebied heeft plaatsgevonden en branduitbreiding makkelijk te voorkomen is, dan is gecontroleerd uit laten branden de beste oplossing. Indien de dumping heeft plaatsgevonden in bewoond gebied en branduitbreiding is niet te voorkomen, dam dient er geblust te worden met schuim. Wees alert op de aanwezigheid van gascilinders. De beheerder van het terrein waar de dumping is gepleegd is verantwoordelijk voor de afvoer (gemeente, provinciale waterstaat, rijkswaterstaat, staatsbosbeheer, particulier). Politie dient altijd ter plaatse te komen. Informeer de LFO via de meldkamer van de KLPD. De LFO is een kleine specialistische eenheid welke bestaat uit experts van politie en brandweer. De LFO is 24 uur per dag bereikbaar. In deze gevallen dient de milieupolitie zeker ter plaatse te komen. Informeer de milieudienst en laat die ter plaatse komen. Nadat de brand uit is voert de brandweer op verzoek controle uit voordat de zaak geruimd wordt. De controle dient te geschieden in chemicaliënpak. Vaten die in tact zijn kunnen blijven staan of worden recht gezet. Check de afsluitdoppen omdat die door temperatuurverschillen open zijn gaan staan. Lekkende vaten of bijna lekkende vaten moeten in een overmaats vat geplaatst worden. Indien de vaten lek zijn moet ontsmet worden, bij zuren, logen en polaire oplosmiddelen kan dit met water en zeep. Overweeg het ter plaatse laten komen van de ontsmettingscontainer.
-
Neem de chemicaliën nooit mee. Laat je nooit verleiden om de spullen te transporteren, hier zijn specialistische bedrijven voor. Indien de vaten veilig gesteld zijn is onze taak voorbij.
Bronvermelding Veilig ontmantelen, van productieplaatsen synthetische drugs, LFO Wil Linschoten, 2004
