SYMPOSIUM Opnieuw aan het werk na een hartaandoening
Welkomstwoord Door Eric Willems
Programma • • • • • • • •
Welkomstwoord Eric Willems, verpleegkundig directeur AZ Turnhout Begeleiding naar werk op basis van de “Recovery visie” Luc Henau, Algemeen Directeur GTB De moeilijke weg naar werk voor personen met een hartaandoening Paul Bols, vzw Hartziekte De plaats van de cardiale revalidatie naar werkhervatting toe dr. Karen Debie, cardioloog/revalidatiearts AZ Turnhout Toelichting van de methodiek en het samenwerkingsmodel Han Willemsens, Griet Peeters, trajectbegeleiders GTB Hart voor Werk op de werkvloer: Praktijkgetuigenis Sarah Van de Velde, Heinz Voorstelling van de resultaten en producten Stefan Helsen, SPK vzw Receptie
De Recovery Visie Begeleiding naar werk op basis van de “Recovery visie” + de samenwerking met de Mutualiteiten
Luc Henau, Algemeen Directeur
Als werk herstelt…
Symposium Hart voor Werk, 29 november ‘13 Luc Henau
Used to be… people
Zoek het verschil
hart voor werk
hard voor werk Maak het verschil
De man kijkt in de spiegel ik zie een grote man
van pijn en zijn gehard met lief en leed getart die vecht tegen zijn tranen want binnenin bonkt onderverminderd hard het eeuwig jongenshart (Bram Vermeulen)
gespecialiseerde trajectbepaling en -begeleiding vzw
maatschappelijke zetel Minnemeers 2 – 9000 Gent provinciale afdelingen Antwerpen – Copernicuslaan 1– 2018 Antwerpen Limburg – Europalaan 74 bus 1.1 – 3600 Genk Oost-Vlaanderen – Minnemeers 2 – 9000 Gent West-Vlaanderen – Stationsdreef 83 – 8800 Roeselare Vlaams-Brabant en Brussel – Diestsepoort 6/63 – 3000 Leuven
Probleemstelling De moeilijke weg naar werk voor personen met een hartaandoening LET‟S MAKE IT HAPPEN!
Paul Bols, vzw Hartziekte
Januari 2007…Het begin of het einde?
•
Van werknemer tot patiënt…
•
Psychologisch effect…
•
Omgaan met een verworven beperking
•
Een nieuwe start…bekijk het positief!
Omgaan met een verworven beperking Van werknemer tot patiënt • • • • •
Zo jong, dat kan niet! Dokter, ga ik dood? Revalidatie geeft vertrouwen! Sociaal vangnet Partner beleeft hetzelfde
Psychologisch effect • • • • • •
3 x per week naar spoed Ik overleef dit toch niet Verlies van inkomsten, wat nu? Ik voel me nutteloos Te veel tijd om te denken Omgeving begrijpt me niet
Een nieuwe start…bekijk het positief!
Omgaan met een verworven beperking • • •
Angst op herval overwinnen Leer uw lichaam kennen Teleurgesteld in het huidige systeem
Een nieuwe start…bekijk het positief! • • •
Niet bij de pakken blijven zitten Mogelijkheden bekijken Werken werkt!
Actie! • • • • • • • • •
Oprichting vzw Hartziekte Druk bezochte website www.hartziekte.be Veel vragen van lotgenoten over werk Leemten in de bestaande dienstverlening Iets willen veranderen Zoektocht naar partners Zoektocht naar middelen ESF-project gestart op 1/1/2011 Huidige situatie
(Samen) werken werkt!
De samenwerking van heel het netwerk rond een patiënt is van groot belang bij het al dan niet slagen van de werkhervatting van de medewerkers met een verworven beperking.
“Een hart voor Werk” “KRACHT KOMT NIET VOORT UIT FYSIEKE VERMOGENS, MAAR UIT EEN ONTEMBARE WIL!”
http://eenhartvoorwerk.be
De plaats van cardiale revalidatie naar werkhervatting toe Dr Karen Debie Hartrevalidatie Cardiologisch centrum AZ Turnhout
• Cardiac rehabilitation = sum of activities required to ensure cardiac patients the best possible physical, mental, and social conditions so that they may, by their own efforts, regain a normal place in the community and lead an active, productive life
WHO Expert Committee, 1964
Wie? • • • • • •
Post-CABG Post-PCI Hartfalen Post-MI Post-klepchirurgie Post-correctie congenital disease => Level 1 recommendation (AHA and ESC)
Wie valt meestal uit de boot? • • • •
Vrouwen Lagere socio-economische klasse Ouderen Etnische minderheden
Cumulative incidence of death by number of cardiac rehabilitation sessions attended.
Kwan G , and Balady G J Circulation 2012;125:e369-e373
Copyright © American Heart Association
Effecten van cardiale revalidatie • • • • •
Improvement in Exercise Tolerance Improvement in Symptoms Improvement in Blood Lipid Levels Reduction of Cigarette Smoking Improvement in Psychosocial Well-being and Stress Reduction • Reduction in Mortality • Safety
Hart-revalidatie= multidisciplinair Tabacoloog Rookstop-begeleiding
Medisch Aanpassen therapie Oplossen van medische problemen
Verpleegkundige Kinesist Dagelijkse opvolging van patient
Patiënt Sociale dienst Werksituatie thuissituatie
Dietist Voedingsadvies gewichtscontrole Psycholoog Aanpak van psychische problemen
Revalidatie protokol Combinatie van aerobe oefeningen en weerstandsoefeningen
Aerobe Continu 60 à 70% HF max
Interval 3 à 4 min 90 à 95% van HF max
3x per week gedurende 1h sessie 45 sessies, geldig gedurende 6 maanden
Arbeidsgeschiktheid Wettelijke factoren: bv. vrachtwagenchauffeur met ICD (http://www.wegcode.be/secties/kb/kb-230398/662-bijlage6#2)
Medische factoren: belasting van bepaald fysiek zwaar werk bv stratenlegger met zwaar hartinfarct
Ergospirometrie Bepalen van max inspanningscapaciteit -> uitgedrukt in Watt (=vermogen)
Bepalen van VO2 max waarde -> idee over uithoudingsvermogen
MET= metabole equivalent 1 MET= resting energy expenditure bij rustig zitten 1 MET= 3,5ml/kg/min
Activity level
METs/h activity
Activity
Very light
1,3
staan
1,5
Lezen, telefoneren
1,8
Zitten in klas, notities nemen, studeren
light
2,0
Traag wandelen (1,6 à 3,2km/h) muziek spelen, licht burea-werk, licht handwerk
Light plus
2,5
Trap afdalen, koken, licht huishoudelijk werk, winkelen, kinderwagen voortduwen, hond uitlaten
2,5-3
Wandelen aan 3,3 à 4,5km/h, rustig dansen, bowlen, vissen, golf
3,0
Auto herstellen, dozen verhuizen, patienten zorg, rijden van zware tractor, bus of vrachtwagen, auto wassen, fruit plukken
Activity level
METs/h activity
activity
Moderately vigorous
3,5
Brisk walking, gewichtheffen, aquagym, golf, kano en kayak leisurely
4
Very brisk walking, rustig fietsen (<16km/h), onkruid uitdoen, schilderen, behangen, matig zwaar landbouw werk
4,5
Rustig zwemmen, golf met dragen van eigen clubs
5
Very brisk walking, dubbel tennis, snel dansen, zwaar tuinieren, gras afrijden (hand), tapijt leggen, goten kuisen
6
Traag joggen, ijs-of rolschaatsen, gebruik van zwaar gereedschap, rijden van zware machines, boswerk
6-7
Hiking
6-8
Roeien, kano, kayak, dansen
6-10
Fietsen 16 à 25,6km/h, zwemmen
Moderately vigorous plus
Vigorous
Evaluation of the Patient Clinical Evaluation – Functional Cardiac Classification
Class I—can perform 7 mets or greater
Class II—can perform 5 mets or greater but not 7 mets
Class III—can perform 2 mets or greater but not 5 mets
Class IV—cannot perform 2 mets or greater Functional Exercise Stress Test
Recommendations are made based on the maximum work load performance.
> 7 mets—can return to work to most jobs in the USA > 5, but < 7 mets—can return to sedentary job and household chores
3–4 mets—not suitable to return to employment (Flores and Zohman, 1998)
Evaluation of the Job •Physical Task Performed
•Regular work or steady activity not to exceed endurance limits
•Peak activity – not to exceed prescribed maximum intensity
•Duration of each task •Environmental Conditions at Areas of Work
•Temperature and humidity
•Hot and humid environment can increase the energy cost of work two to three times
•Air pollution
•High altitude
•Motivation and emotional attitude of patients
•Transportation to and from work
•Household chores after work
Matching the Patient and the Job Matching the cardiac functional class and/or result of stress test to the requirement of the job Simulated job monitoring Monitoring the actual tasks at the job site
Other Conditions Emotional Disorders Alcoholism Financial compensation (security gain) Retirement age Legal aspect Strenuous job requirements Patient motivation
Samenwerkingsmodel Gezondheidszorg & GTB/VDAB Door Han Willemsens & Griet Peeters Trajectbegeleiders GTB
1. Historiek Twee ESF projecten Hart voor Werk Samenwerking met hartrevalidatiecentrum
Bruggen Bouwen: Samenwerking met VDAB/GTB met NGGZ Kempen ikv art 107
2. Samenwerkingsmodel
• Doel: Samenwerking uitbouwen met het oog op professionele re-integratie van personen in begeleiding in de gezondheidszorg
• Voorwaarden: – – – –
Empowering van de klant Inpasbaar in reguliere werking Afstemming van adviezen van begeleiders Regulier waar kan, gespecialiseerd waar nodig
• Succesfactoren: - Snelle interventie - Betrokkenheid van alle actoren uit het netwerk rond de klant/cliënt - Jobbehoud: gepaste terugkeer naar werk als het primaire doel - Communicatie om laagdrempeligheid en uitwisseling expertise te bevorderen - Vrijwilligheid
Hoe langer inactief hoe minder kans op professionele reintegratie
Case:Snelle
Vanaf start van de behandeling is thema werk onderwerp van gesprek
Recoveryvisie: Een positief toekomstbeeld en hebben van werk bevordert herstel
interventie
Juiste timing belangrijk!
Betrokkenheid van alle actoren
- Multidisciplinair + persoonlijk netwerk van cliënt/klant - Neuzen in dezelfde richting
Jobbehoud
Zoeken naar de match -Terug naar eigen job -Terug naar eigen werkgever met aanpassingen aan job -Terug naar eigen werkgever ander job -Andere werkgever
Communicatie !Communicatie is cruciaal! Veel communicatiemiddelen te gebruiken voor: -
Elkaar te leren kennen Samenwerking Expertisedeling Laagdrempelige instap Voorkomen van frustratie
Vrijwilligheid
-„Ziek zijn‟ en werken kan niet verplicht worden. -Een gemotiveerde cliënt is er twee waard.
3. GTB trajectmodel Aanmelding trajectbepaling trajectbegeleiding Afsluiten van traject
4. Draaiboek Doel:
Binnen elk team duidelijk afspreken wie wat opneemt. Praktische afspraken: De samenwerking wordt per organisatie op maat aangepast zodat dit voor beide teams inpasbaar is in hun eigen werking.
.
5. Competentieprofiel • Doel -
-
Doorgave van beschikbare info: zowel faciliterende factoren als belemmerende factoren (enkel wat van belang is ikv begeleiding naar tewerkstelling) Samen met cliënt/klant nadenken over zichzelf en het zetten naar werk Voorbereiding van cliënt/klant op gesprek
6. Kennismakingsgesprek
•Trio gesprek! •Cliënt/klant staat centraal! •Vertrekken vanuit kansen en mogelijkheden •Afstemmen van verwachtingen
7. Samenwerken tijdens traject
klant
Begeleider zorg
Trajectbegeleider gespecialiseerde partners
Naargelang de nood van de klant zal de rol en het zwaartepunt van de begeleiding verschuiven van casemanagerzorg naar casemanager werk of omgekeerd.
Resultaten Hart voor Werk
Aantal bereikte klanten
75
Enkel informatief gesprek
13
Opgestart in traject
62
Resultaten Hart voor Werk Opgestart in traject
62
Na traject terug aan het werk
41
Na traject niet meer terug aan werk: -Pensioen -Vrijwilligerswerk -Andere medische problemen -….
13
Nog bezig in traject
8
Terug aan het werk
Gedeeltelijke werkhervatting
16
Gestart met ander uurrooster
7
Gestart met andere taak bij eigen werkgever
7
Gebruik gemaakt van tewerkstellingsondersteunende maatregelen (VOP, …)
1
Terug aan het werk Totaal aangesproken mensen: 75 Effectieve begeleidingen: 62 Bediendes: 18, arbeiders: 44 Mannen: 51, vrouwen: 11 Geslaagd (opnieuw aan het werk): 41 Niet geslaagd/alternatief: 13 Nog lopende begeleidingen: 8 Leeftijden: 30-40 jaar: 5
40-50 jaar: 20 50-60 jaar 37
Opsplitsing per sector Per sector voeding verkoop veiligheid tuinbouw transport
Sector
productie overheid onderwijs
Reeks1
onderhoud metaal horeca gezondheid distributie/logistiek chemie bouw 0
2
4
6
8
10
Aantal begeleide personen
12
14
Risicofactoren op werkvloer • Fysieke risico‟s – – – – – –
Zwaar lichamelijk werk Extreme temperaturen Lawaai Trillingen Chemische gevaren/schadelijke stoffen Zittend werk
• Psychosociale risico‟s – – – – – – –
Werkstress Werkdruk Balans inspanning/beloning Ploegenarbeid Lang werken Relatie met leidinggevenden/collega‟s Andere stressoren:
Algemene ervaringen • Afstemming artsen • Creatief denken omtrent hertewerkstelling – Checklist mogelijke aanpassingen – Objectieve blik
• 50-ers die nog nooit in aanraking kwamen met lange periode van arbeidsongeschiktheid • Grote bereidheid bij werkgevers
Hart voor werk op de werkvloer Praktijkgetuigenis
Sarah Van de Velde HR Manager
Doel Welzijnsbeleid FOCUS OP MENSEN ALS MOTOR VAN DE ORGANISATIE Mensen meekrijgen op ALLE niveaus
Waarom? – Voedingsmiddelenbedrijf met visie op welzijn • Cfr. 6 welzijnspeilers
– Focus op duurzame tewerkstelling
– Fitheid en energie van medewerkers – Omgaan met druk (werk & privé)
WELZIJN PSYCHOSOCIAAL
FYSIEK B e w e g i n g &
E r g o n o m i e
G e z o n d h i e d
V e i l i g h e i d
S t r e s s
CULTUUR
M o t i v a t i e
B a l a n s
Slogan Heinz - Welzijn • Fit@Heinz – – – –
gezond binnen Heinz goed voelen binnen Heinz passen binnen Heinz-cultuur ….
Verzuimbeleid
ZIEK is ZIEK Verzuim is een KEUZE
Visie • Ziekte overkomt je, verzuim gaat over
keuzes!
Verzuim is onderhevig aan een klacht of ziekte
MAAR… Verzuim is onderhevig aan keuzes! benadering vanuit een individuele én organisatorische
gedragsbeïnvloeding Verzuim : meer oorzaken, resultante keuzeproces en beïnvloedbaar
Verzuim is een keuze • Mensen hebben klachten – 70%: één of meerdere lichamelijke of psychische klachten • Volledig gezond zijn is dus een uitzondering. • Keuzeproces – Werken of ziek melden ? – Grootste invloed = sociale omgeving, NIET de ernst vd klacht
Verzuim is een keuze • Sociale omgeving
1. Familie 2. Lekennetwerk = iedereen die gevraagd of ongevraagd advies geeft hoe om te gaan met klacht (vrienden, tv en ook internet) 3. Collega’s en leidinggevende (werkomgeving): verzuimgedrag van collega’s, hoe fijn is het op het werk?, hoe makkelijk is het om te verzuimen?, wordt medewerker erop aangesproken?...
Integraal Verzuimmanagement
1. Is de visie op verzuim helder? => een eenduidige wijze om met verzuim om te gaan •
Checklist : – Staat er op papier hoe wij als organisatie met verzuim omgaan? – Is gedefinieerd wat wij “normaal” gedrag vinden als het gaat om verzuim? – Is 95% van onze medewerkers op de hoogte van onze visie? – Houden onze medewerkers zich aan de afspraken die volgen uit onze visie?
Integraal Verzuimmanagement 2. Targets
•
Verzuim = meetbaar – verzuimpercentage,-frequentie en –duur Targets = houvast, maatstaf
•
Targets zijn eenvoudig te checken: ze zijn er of ze zijn er niet
•
Belangrijk = aanspreken op gedrag / targets
•
Integraal Verzuimmanagement 3. Randvoorwaarden Leidinggevende staat centraal : verzuimbegeleiding en re-integratie MAAR een leidinggevende kan dit niet alleen!
(Uiteenzetting schema zie verderop)
Re-integratie bij langdurige ziekte Dag 1
Ziekmelding bij leidinggevende.
Binnen 2 dagen
medisch attest van arbeidsongeschiktheid bezorgen van afwezigheid wegens ziekte.
Week 4
Uitnodiging voor gesprek met bedrijfsarts. Medewerker en leidinggevende bespreken terugkoppeling bedrijfsarts en re-integratie aanpak.
Week 8
Bedrijfsarts stelt een probleemanalyse op, waarin een advies staat over de mogelijkheden tot herstel en werkhervatting. Beschreven wordt of er al dan niet aangepast werk mogelijk is. Diverse medische maatregelen worden besproken in overleg tussen medewerker en arts om zo goed mogelijk het werk (gedeeltelijk) te kunnen hervatten. Medewerker en werkgever (leidinggevende en HR) stellen op hun beurt, een plan van aanpak op. Hierin worden de tussenstappen beschreven en afspraken vastgelegd m.b.t. herstel, re-integratie en werkhervatting. Dit Plan van aanpak wordt vervolgens iedere 4 weken geëvalueerd.
Week 26
Medewerker en werkgever (leidinggevende en HR) evalueren het verloop van de re-integratie in het eerste half jaar en bepalen de vervolg-stappen.
Week 52
Medewerker valt op invaliditeit.
"Verzuim omlaag!“ De succesfactoren op een rij: •Verder kijken dan alleen het verzuim •Eenduidige visie •Realistische verzuimtargets (verzuim% en -frequentie) •Effectieve stuurinformatie (cijfers) •Aansturing vanuit de lijn •Afstemming met de bedrijfsarts •Training leidinggevenden •Communicatie •Stuurgroep
Voorstelling van de resultaten en producten
Stefan Helsen Projectmanager
Waarom is het project een succes? • Cases: +40 succesvolle reïntegraties • Continuering van de dienstverlening binnen GTB • Nieuw samenwerkingsmodel GTB & gezondheidssector • Overtuigende kostenbatenanalyse • Tevreden reacties vanuit bedrijven • Tevreden reacties vanuit de doelgroep • Nieuwe inzichten voor het revalidatiecentrum
Voordelen van Hart voor Werk a) Voor de persoon met een hartprobleem a) Economisch b) Psychosociaal (isolement, depressie, verlies status..) c) Fysiek nut: patiënten aan het werk herstellen beter
b) Voor de werkgever a) b) c) d)
Investering in belangrijkste kapitaal (ervaring/knowhow) Ziekteverzuim + kosten dalen Verbetering productiviteit, algemeen welzijn… Vermindering werkdruk op collega‟s
c) Voor de samenleving/RIZIV a) Kostenbatenanalyse: Baten re-integratie overtreffen directe kosten (hogere belastingsinkomsten/besparingen op uitkeringen) b) Toename werkgelegenheid
Voorbeeld product: MET-schaal
Publicatie voor werkgevers
Opleidingspakket voor trajectbegeleiders
• •
Opleiding binnen GTB is reeds gestart Positieve reacties
Case:Vrachtwagenchauffeurs • Professionele chauffeurs zijn oververtegenwoordigd binnen de cases • Chauffeurs hebben een verhoogd risico op hartproblemen • Truckchauffeurs worden blootgesteld aan veel werkgerelateerde risico‟s,
www.eenhartvoorwerk.be
Praktisch
• Receptie • Evaluatieformulier
Dankwoord
