Symposium “Kindcentra 2020” ‘s-Gravenhage, 9 Oktober 2015
Willem Adema, D.Phil Senior Economist, OECD Social Policy Division
• Cognitieve ontwikkeling van kinderen • Ondersteunen van arbeidsparticipatie van ouders met jonge kinderen: combinatie van Arbeid en Zorg • Bestrijding van kinderarmoede • Toename belastingontvangsten & sociale verzekeringsbijdragen • Stimulering van de economische groei • Meer gelijkwaardige verdeling van betaald en onbetaald (huishoudelijk en zorg) werk • Demografische trends: ondersteuning geboortegraad, stimulering arbeidsaanbod
Publieke sociale uitgaven, percent BBP, 2011 Publlieke sociale uitgaven tbv gezinnen met kinderen
Andere sociale uitgaven
35 30 25 20 27.8
26.0
15
26.1
25.5
23.6 25.3
22.5 21.4
18.4
18.3 18.9
10
17.8
15.0
5 3.6
0
4.0
3.3
2.0
Bron: OECD Social Expenditure Database
3.6
1.5
3.1
2.4
4.3
4.0 1.2
2.8
2.5
Overheidsuitgaven t.b.v. gezinnen, uitkeringen, diensten, fiscale ondersteuning, %BBP 2011 Fiscale ondersteuning
Diensten
Uitkeringen
4.5 4
0.1
0.3
3.5
1.0
1.4
0.7 0.5
3
2.4 0.9
2.1
2.5
1.4
1.1
0.3
0.9 0.5
2
0.5
1.0
1.5
2.9
0.9
2.6
0.8
1 1.6
1.0
0.1
1.5
0.5 0
Bron: OECD Social Expenditure Database
1.6
1.9
1.8 1.2
0.8
0.5 1.3
1.0
0.7
0.5
0.6
Participatiegraad kinderen (2013) en publieke uitgaven kinderopvang (ECEC), % BBP, 2011 ECEC participatiegraad, kinderen van 0-5 jaar oud
Publieke uitgaven ECEC, %BBP
Voltijdsequivalent (30 uur) participatiegraad, kinderen van 0-5 jaar oud Denemarken Ijsland Nederland Zweden Frankrijk Spanje Duitsland Hongarije Verenigd Koninkrijk Oostenrijk
EU-gemiddelde 100
90
80
70
Participatiegraad (%)
Bron: OECD Family Database
60
50
40
30
20
10
0
0
0.2
0.4
0.6
0.8
1
1.2
1.4
1.6
1.8
2 % BBP
2.2
Netto kosten van kinderopvang voor gezinnen, % van het netto inkomen, 2012 Netto kosten kinderopvang (% beschikbaar huishoudinkomen)
Netto kosten kinderopvang (% beschikbaar huishoudinkomen) 40
Denemarken
40
30
30 20
20
10
10
0
Nederland
(50)
(67) Alleenstaande ouder
(100)
(67+50)
(100+67) (100+100) Tweeoudergezinnen
0
(50)
(67) Alleenstaande ouder
Gezin scenario's (bruto loon, %AW) Netto kosten kinderopvang (% beschikbaar huishoudinkomen) 40 30
30
20
20
10
10
0
(50)
(67) Alleenstaande ouder
(100)
(67+50)
(100+67) (100+100) Tweeoudergezinnen
Gezin scenario's (bruto loon, %AW)
Bron: OECD Tax-Benefit Models
(67+50)
(100+67) (100+100) Tweeoudergezinnen
Gezin scenario (bruto loon, %AW) Netto kosten kinderopvang (% beschikbaar huishoudinkomen) 40
OESO gemiddelde
(100)
0
(50)
Verenigd Koninkrijk
(67) Alleenstaande ouder
(100)
(67+50)
(100+67) (100+100) Tweeoudergezinnen
Gezin scenario's (bruto loon, %AW)
Participatiegraad van kinderen 6 tot 11 jaar in buitenschoolse opvang, bij leeftijd 2011
Bron: OECD Family Database
Gemiddelde publieke uitgaven per kind per uitgavencategorie, US$ PPP, 2011
Uitkeringen en fiscale ondersteuning USD per kind
Nederland
ECEC
Overige diensten USD per kind
25 000
25 000
20 000
20 000
15 000
15 000
10 000
10 000
5 000
5 000
0
0
Age USD per kind
Frankrijk
Age USD per kind
25 000
25 000
20 000
20 000
15 000
15 000
10 000
10 000
5 000
5 000
0
0
Age
Denemarken
Verenigde Staten
Age
Noot: Publieke uitgaven die exclusief ten goede komen aan gezinnen en onderwijs, maar niet gezondheidszorg. Bron: OECD Social Expenditure Database
Onderwijs
Gemiddelde publieke uitgaven per kind per uitgavencategorie, US$ PPP, 2015 25000
80% "replacement rate" zwangerschaps- / ouderschapsverlof verlenging 8 weken + Kindcentra vanaf 6 maanden (gebroken lijn) 20000
Vaderschapsverlof van 2 naar 5 dagen + Kindcentra van 1 - 11 jaar (rode lijn). 15000
10000
Origineel gecorrigeerd voor inflatie en aantal kinderen in 2015 5000
0 Conceptie +
0
1
2
3
4
5
6
7
8
Noot: Publieke uitgaven die exclusief ten goede komen aan gezinnen en onderwijs, maar niet gezondheidszorg. Bron: OECD Social Expenditure Database
9
10
11
• Duitsland: introductie van een kinderopvang-garantie voor kinderen van 13 maanden. Tussen 2006 en 2014 is de participatiegraad kinderen (0-3) verdubbeld tot 32%; 660 000 kinderen in Maart 2014. • Frankrijk: Belastingvoordeel d.m.v. het “Quotient Familial” omlaag en meer gericht op lagere inkomens, inkomensafhankelijke uitkeringen omhoog en geplande investeringen in kinderopvang: 275000 plaatsen 2013-2017. In de praktijk pakt dit echter heel anders uit: in 2013 31% van de plaatsen gerealiseerd; in 2014 7%. • Het Verenigd Koninkrijk: kinderbijslag is nu inkomensafhankelijk; uitkeringsinkomen gelimiteerd tot GBP 500 p/w (wordt verlaagd); “free 15-hours” voor 3 en 4-jarigen en 2-jarigen in families met laag inkomen: gepland ongeveer 40% van alle tweejarigen.
Bevolking bij leeftijdsgroep, Nederland, 1950-2050 0-19
Bevolking
20-64
20,000,000 18,000,000 16,000,000 14,000,000 12,000,000 10,000,000 8,000,000 6,000,000 4,000,000 2,000,000 0 Year
Bron: OECD Demography and Population Database 2012
65+
Arbeidsaanbod-scenario's op basis van participatiegraden en gewerkte uren, Nederland 2012-2040 OECD Baseline scenario "Gender gaps" in participatiegraad verdwenen in 2040 "Gender gaps" in participatiegraad en gewerkte uren verdwenen in 2040 FTE Beroepsbevolking (1000s) 10000 9500 9000
8500 8000 7500 7000 6500 6000 5500 5000
Bron: OECD estimates based on the OECD Population and Demography Database and OECD Employment Database.
Publieke uitgaven t.b.v. gezinnen met kinderen in Nederland liggen onder het OESO gemiddelde Participatie in ECEC van goede kwaliteit kan cognitieve ontwikkeling van kinderen bevorderen; effecten zijn het sterkst voor kinderen uit “kwetsbare gezinnen”. Edoch, kinderopvang wordt vooral gebruikt door de middengroepen. Publieke investeringen in ECEC kunnen bijdragen aan meer intensieve arbeidsparticipatie van vrouwen en mede daarom aan een reductie van loonverschillen tussen mannen en vrouwen. 13
“Kindcentra 2020” (invoeringsscenario) zou een goede stap voorwaarts zijn voor alle kinderen 1-12! Maar het gaat ook om de integratie met maatregelen voor zeer jonge kinderen en hun ouders. Langdurig ouderschapsverlof en deeltijdwerk reduceren carrière-progressie van vrouwen t.o.v. mannen, terwijl jonge vrouwen gemiddeld beter geschoold zijn. .
Een gelijkwaardiger verdeling van betaald ouderschapsverlof geïntegreerd met een “Kindcentra 2020” systeem van ononderbroken ondersteuning van kinderen en hun ouders. 14
OECD Family Database www.oecd.org/social/family/database.htm OECD Gender Data Portal www.oecd.org/gender OECD Social Expenditure Database www.oecd.org/social/expenditure.htm OECD Social Expenditure Database www.oecd.org/edu/school/earlychildhoodeducationandcare.htm
@OECD_Social
15
