Verenso tweedaagse
Donderdag 28 november 2013 Symposium ‘Een licht op pijn in de ouderengeneeskunde… maar is de pijn daarmee ook verlicht?’
Vrijdag 29 november 2013 Jaarcongres ‘Onderzoek uit de la: van wetenschap naar praktijk’
Voorwoord Als beroepsgroep mogen we trots zijn op de enorme vlucht die wetenschappelijk onderzoek binnen de ouderengeneeskunde neemt. Steeds vaker zien we onderzoeksresultaten terug in de dagelijkse praktijk, zoals in de Verensorichtlijnen. Helaas is de praktijk regelmatig ook, dat er niets met de onderzoeksresultaten gebeurt; hoe nuttig deze ook kunnen zijn. Tijdens deze Verenso tweedaagse besteden we de eerste dag aandacht aan het thema pijn. De tweede dag staat geheel in het teken van de brug dan wel kloof tussen wetenschap en praktijk. Succesverhalen van onderzoeksresultaten die we op grote of kleine schaal in onze dagelijkse praktijk terug zien. Maar ook schitterende onderzoeken met een hoog potentieel voor de praktijk, die om de één of andere reden hun weg naar implementatie maar niet vinden. Of kritische belichting van op onderzoek gebaseerde richtlijnen, die door professionals op de werkvloer als onuitvoerbaar of niet-strokend met de praktijk worden ervaren. De toekomst van de ouderengeneeskunde is gebaat bij kwalitatief hoogstaand wetenschappelijk onderzoek. De toekomst van dit wetenschappelijk onderzoek begint bij de jonge onderzoekers van nu: enthousiaste professionals, van aios tot ervaren specialisten ouderengeneeskunde. Wij willen hen de aandacht geven die ze verdienen! Als primeur op een Verenso-congres maken zij dit jaar integraal onderdeel uit van het programma. Zij zullen u middels inspirerende flitspresentaties kort en krachtig op de hoogte brengen van de laatste ontwikkelingen binnen de ouderengeneeskunde. Kortom, een prominent podium voor onderzoek uit de eigen beroepsgroep vanuit een praktijkgericht oogpunt: ‘Onderzoek uit de la: van wetenschap naar praktijk’. Mark Martens Voorzitter congrescommissie Verenso
Afscheid Mieke Draijer Op donderdag 28 november kunnen Verenso-leden en genodigden na afloop van de algemene ledenvergadering tijdens een informele borrel met buffet afscheid nemen van Mieke Draijer, voorzitter van Verenso. De afscheidsreceptie is van 18.30 uur tot 20.30 uur in de Meervaart. Wilt u zich bij inschrijven voor het congres ook apart voor de receptie aanmelden via de agenda op www.scem.nl?
ontwerp: Het Lab ontwerp + advies, Arnhem
Ook op vrijdag 29 november is er zowel voor leden als voor genodigden gelegenheid afscheid te nemen van Mieke Draijer tijdens de pauze van 11.00 tot 11.30 uur.
Datum en locatie Donderdag 28 november en vrijdag 29 november 2013 Meervaart Meer en Vaart 300 1068 LE Amsterdam Doelgroep Specialisten ouderengeneeskunde, sociaal geriaters en aios ouderengeneeskunde. Ook van harte welkom zijn klinisch geriaters en andere medisch specialisten, huisartsen, ouderenpsychiaters, psychologen, artsen verstandelijk gehandicapten, fysio- therapeuten en verpleegkundig specialisten. Accreditatie Door Verenso geaccrediteerd: 28 november: 3 punten 29 november: 5 punten Lunchsessie: 1 punt
Organisatie SCEM Postbus 21, 4196 ZG Tricht Tel. 0345-576642
[email protected] www.scem.nl
Inschrijven U kunt zich inschrijven via de agenda op www.scem.nl. Hier vindt u tevens alle informatie over betaling en inschrijfvoorwaarden.
Indien een specialist ouderengeneeskunde of sociaal geriater een collega uit een andere discipline van dezelfde instelling meeneemt, geldt een gereduceerd tarief voor het symposium op donderdag 28 november (koppelprijzen).
Deelnemer
Symposium 28 november
Koppelprijs symposium (2 personen)
Congres 29 november
Lid
€ 125,-
€ 195,-
€ 240,-
Aios
€
80,-
_
€
80,-
Senior
€
80,-
_
€
90,-
Overig
€ 150,-
€ 220,-
€ 350,-
Overnachten Verenso heeft, speciaal voor haar leden, in een drietal hotels kamers in optie genomen tegen gereduceerde tarieven. Reserveren doet u zelf middels de reserveringsformulieren die u via de website van SCEM kunt downloaden. Het gaat om de volgende hotels: WestCord Fashion Hotel Hotel Artemis Hotel Ramada Apollo.
ercatorlaan 1200 M 3528 BL Utrecht
Postbus 20069 3502 LB Utrecht
T 030 28 23 481 F 030 28 23 494
[email protected] www.verenso.nl
Programma donderdag 28 november
Symposium
13.00
Ontvangst met koffie/thee
13.30
Opening symposium Janine van Kooten, dagvoorzitter en arts in opleiding tot onderzoeker
‘Een licht op pijn in de ouderengeneeskunde… maar is de pijn daarmee ook verlicht?’
13.35 Een licht op pijn bij ouderen - wie blijven in de schaduw? Prof. dr. Wilco Achterberg, hoogleraar institutionele zorg en ouderengeneeskunde, LUMC, Leiden 14.15
Behandelingsmogelijkheden bij chronische en neuropathische pijn
Dr. Roberto Perez, UHD onderzoek Pijn, Pijnbestrijding en Palliatieve Zorg, VUmc afd. anesthesiologie, Amsterdam Prof. dr. Wouter Zuurmond, hoogleraar Pijnbestrijding en Palliatieve Zorg, VUmc, Amsterdam 15.00
Pauze
15.30 Maak uw keuze uit de volgende sessies: I Stapsgewijs onbegrepen gedrag en pijn bij dementie de baas?! Marjolein Pieper MSc, OiO, VUmc, Amsterdam
II P ijn bij kanker: de ladder voor jong en ouder? Marieke van den Beuken-van Everdingen, internist/consulent palliatieve zorg, MUMC+, Maastricht
Wisseling zalen 16.15 16.20 Maak uw keuze uit de volgende sessies I Licht op pijn door het meten ervan Dr. Sandra Zwakhalen, universitair docent, Maastricht University, Maastricht II Implementatie richtlijn pijn voor verpleegkundigen Yvonne van Ingen, specialist ouderengeneeskunde/consulent en docent ouderenzorg, palliatieve zorg, Zuid Scharwoude 17.05 17.30 18.30 20.30
Pauze Algemene ledenvergadering Verenso Afscheidsreceptie Mieke Draijer, inclusief buffet Einde
Programma vrijdag 29 november
Congres
08.45
Ontvangst en registratie
09.30
Opening jaarcongres Mark Martens, voorzitter congrescommissie
‘Onderzoek uit de la: van wetenschap naar praktijk’
09.40 Welkomstwoord Mieke Draijer, voorzitter Verenso 10.00
Debat ‘De geloofwaardigheid van wetenschap’ Een prikkelend debat met diverse kopstukken uit het veld over de zin en onzin van wetenschap voor de ouderengeneeskunde
11.00
Pauze
11.30
Parallelsessies, ronde 1 Maak uw keuze uit sessie A1 t/m F1
12.30
Abstractpresentaties (AP)
12.45
Lunchpauze
13.15
Lunchsessies
14.00
Parallelsessies, ronde 2 Maak uw keuze uit sessie A2 t/m F2
15.00
Abstractpresentaties (AP)
15.15
Pauze
15.45
Parallelsessies, ronde 3 Maak uw keuze uit sessie A3 t/m F3
16.45
Abstractpresentaties (AP)
17.00
Einde
Sponsoring
Het congres wordt mede mogelijk gemaakt door:
Bronzen Astellas Pharma BV | ConvaTec Nederland BV | Intellect Transfer BV sponsoren Exposanten Axon Leertrajecten | Bayer BV | BKV groep | Dentaid | Doove Medical | E-WISE Nederland BV | Flen Pharma BV | Fresenius Kabi Netherlands BV | GeriMedica BV | It Fits | Medeco BV | Medicatie+Zorg | Nestlé Health Science | Norgine | Novartis Pharma BV | Novicare | NVGd | ProStrakan Pharma BV | Schwa-Medico Nederland BV | Yakult Nederland BV
Ronde 1
A – Eerste lijn
B – Revalidatie
an Nationaal Programma V A1 Ouderenzorg (NPO) naar Best Practice van Integrale ouderenzorg
Geriatrische revalidatie, en de schakels naar goede ketenzorg
• Franca Ruikes, huisarts-onderzoeker, UMC St Radboud afd. Eerstelijnsgeneeskunde, Nijmegen
Samen Oud in de praktijk
B1
• M arije Holstege, promovendus, LUMC, Leiden; klinisch epidemioloog, Evean team innovatie, Leiden • Prof. dr. Wilco Achterberg, hoogleraar institutionele zorg en ouderengeneeskunde, LUMC, Leiden
• Anja de Groot, specialist ouderengeneeskunde, Zorggroep Meander, Veendam
Lunchsessies
AP* door Emmy van Mulligen
I
Uit de la, in je vingers Van theorie naar praktijk door slimme technologie • H enk de Jong, specialist ouderengeneeskunde, GeriMedica, Amsterdam
CONCERN, een zorgprogramma voor patiënten met dementie en hun mantelzorgers in de thuissituatie
A2
CVA – ketenzorg: Wat werkt? • R on Heijnen, specialist ouderengeneeskunde, Stichting Vivre, Maastricht
B2
Valangst na heupfractuur
Van onderzoek tot praktijk ouderengeneeskunde en weer terug Ronde 2
II
• C hantal Vermeulen, verpleegkundig specialist, Vitalis behandelgroep, Eindhoven • Annelies Wijnberg, specialist ouderengeneeskunde, Vitalis behandelgroep, Eindhoven
• P etra Borsje, specialist ouderengeneeskunde, Thebe Zuid-Oost, Goirle
• J an Visschedijk, specialist ouderengeneeskunde, Zorggroep Solis, Deventer
• Ester Bertholet, specialist ouderengeneeskunde, praktijk ouderengeneeskunde Bertholet, Velp
AP* door Daisy Quispel
Kwetsbare ouderen in de eerste lijn: wie moet er wat, waar en met wie?
Ronde 3
en nieuwe beroepsgroep op de E kaart – van zoektocht naar triomftocht
• Anja Vijfvinkel, specialist ouderengeneeskunde, Thebe zorgcentrum Oranjehaeve, Breda • Dr. Annet Wind, huisarts, LUMC afd. PHEG, Leiden
* Abstractpresentatie
AP* door Daniella Deckers
A3
Herstelmogelijkheden van jonge mensen met ernstig nietaangeboren hersenletsel: wie neemt de handschoen op? • D r. Jan Lavrijssen, specialist ouderengeneeskunde, senior onderzoeker, UMC St Radboud afd. Eerstelijnsgeneeskunde, Nijmegen • Willemijn van Erp, Aioto specialisme ouderengeneeskunde, UMC St Radboud afd. Eerstelijnsgeneeskunde, Nijmegen; Coma Science Group, Cyclotron Research Centre, Université de Liège, België • Henk Eilander, klinisch neuropsycholoog/ onderzoeker, UMC St Radboud afd. Eerstelijnsgeneeskunde, Nijmegen
B3
C – Mondzorg Slikproblemen en slechte mondgezondheid, risicofactoren voor aspiratiepneumonie
D – Farmacie C1
• D r. Claar van der Maarel–Wierink, tandartsgeriatrie, Aemstelgroep Tandartsen, Amstelveen; Stichting Bijzondere Tandheelkunde, Amsterdam; verpleeghuis Vreugdehof, Amsterdam
ondgezondheid van mensen met M de ziekte van Parkinson
D1
Waarom de oudere patiënt gevoelig is voor bijwerkingen: de rol van farmacokinetiek en –dynamiek • D r. Rob van Marum, klinisch geriater/klinisch farmacoloog, Jeroen Bosch Ziekenhuis, ‘s-Hertogenbosch
Medicatiereview bij ouderen: praktische knelpunten en oplossingen
• P rof. dr. Cees de Baat, docent, UMC St Radboud, Nijmegen
• Dr. Petra Elders, huisarts/onderzoeker, VUmc afd. huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde, Amsterdam
AP* door Henrike Schouten
AP* door Tessa Hulshof
LUTS bij mannen • D r. Cobi Reisman, uroloog/sexuoloog, Ziekenhuis Amstelland, Amstelveen; Ziekenhuis BovenIJ, Amsterdam
III
ffectiviteit van de richtlijn Mond- C2 E zorg voor zorgafhankelijke cliënten in Nederland en Vlaanderen • D r. Gert Jan van der Putten, specialist ouderengeneeskunde, Birkhoven Zorggoed, Amersfoort; senior onderzoeker, UMC St Radboud, Nijmegen; docent/senior onderzoeker, Hogeschool Utrecht
evorderende en belemmerende facB toren bij verzorgenden bij de implementatie van de richtlijn Mondzorg
De praktische kant van wondzorg • M ark Martens, specialist ouderengeneeskunde, Vivre, Maastricht; Expertisecentrum Palliatieve Zorg MUMC+
De PROPER-studie, het optimaliseren van het voorschrijven van medicatie (met de nadruk op psychofarmaca) in het verpleeghuis, door periodieke gestructureerde medicatiereviews met apotheker, arts én verzorgende
IV
D2
• Gemma Yocarini, senior adviseur, Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik, Utrecht • Klaas van der Spek MSc, promovendus, UMC St Radboud, Nijmegen
• P rof. dr. Luc De Visschere, docent maatschappelijke tandheelkunde, Universiteit Gent; kliniekhoofd algemene diagnose en behandelingsplanning dienst tand- mond- en kaakheelkunde, Universitair Ziekenhuis, Gent
ondzorg in verpleeghuizen. Visie en M ervaring van een zorgmanager • G eertje Tuin, manager zorg & welzijn, Birkhoven Zorggoed, Amersfoort
AP* door Sanne Kouwenhoven
nvloed van medicatie op de I mondgezondheid
AP* door Michelle Dinkgreve
C3
• P rof. dr. Arjan Vissink, Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie, UMC Groningen
Minder psychofarmaca voorschrijven: praktisch (on)mogelijk?
• D r. Gert Jan van der Putten, specialist ouderengeneeskunde, Birkhoven Zorggoed, Amersfoort; senior onderzoeker, UMC St Radboud, Nijmegen; docent/senior onderzoeker, Hogeschool Utrecht
• D r. Sytse Zuidema, specialist ouderengeneeskunde/hoofd sectie ouderengeneeskunde, UMCG afdeling huisartsgeneeskunde, Groningen • Prof. dr. Raymond Koopmans, specialist ouderengeneeskunde/hoogleraar ouderengeneeskunde, UMC St Radboud/Stichting de Waalboog, Nijmegen
AP* door Ronald van Nordennen
AP* door Dr. Dika Luijendijk
Spuugzat? Was dat maar waar!
D3
Het uitgebreide programma kunt u vinden op www.verenso.nl en www.scem.nl.
E – Scholing en professionele ontwikkeling
F – Psychiatrie / dementie
waliteitsvisitatie belicht: van K E1 evaluatie naar verbetering van de professional performance van artsen
Laat ontstane psychosen; is jouw waarheid ook de mijne
• D r. Kiki Lombarts, associate professor, AMC, Amsterdam
isitatie in de praktijk: het levert V wat op!
F1
• Mike Verkaaik, sociaal geriater, Riagg, Maastricht; manager, Amsta V&V, Maastricht • Dr. Sebastian Köhler, neuropsycholoog/epidemioloog, Universiteit Maastricht
• M arian van Gaasbeek, specialist ouderengeneeskunde/manager begeleiding & behandeling, Azora, Terborg
AP* door Marie-José Gijsberts
Op zoek naar evidence
AP* door Dr. Ton Bakker
E2
• Dr. Hans van der Wouden, universitair hoofddocent, VUmc afdeling huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde EMGO+, Amsterdam
AP* door Marije Huls
et verpleeghuis als H leeromgeving
Doen bij Depressie: een multidisciplinaire aanpak van depressies in verpleeghuizen
F2
• Dr. Roeslan Leontjevas, universitair docent levenslooppsychologie, Open Universiteit, Heerlen • Dr. Debby Gerritsen, senior onderzoeker Universitair Kennisnetwerk Ouderenzorg Nijmegen, UMC St Radboud, Nijmegen
AP* door Sandra Zwijsen
E3
• D r. Esther Helmich, specialist ouderengeneeskunde/onderzoeker, AMC centrum voor evidence based education, Amsterdam
De coassistent in het verpleeghuis • M arjolein Vegers, specialist ouderengeneeskunde, docent studentonderwijs afdeling huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde, VUmc, Amsterdam
Met Sprongen Vooruit (somatische revalidatie in een psychiatrisch verpleeghuis)
F3
• Sandra van Staveren, specialist ouderengeneeskunde, Verpleeghuis Dorestad, Den Haag
Dementia Care Mapping in verpleeghuizen • Geertje van de Ven, onderzoeker, Functie Waardering Gezondheidszorg, Utrecht
AP* door Simone Hendriks
