9-4-2015
Onzichtbare PIA doet pijn (in de portemonnee) ABZ Diervoeding studieavond april 2015
abcd abcd
Historie PIA • 1931 (Biester and Schwarte) beschrijving Proliferatieve Enteropathie bij varkens • 1973 (Rowland, Lawson et al.) oorzaak is bacterie Campylobacter • 1985 (Lawson, Rowland et al.) oorzaak is niet Campylobacter • 1993 (Lawson, McOrist et al.) oorzakelijke bacterie gevonden • 2000 (Lawson and Gebhart) bacterie krijgt naam Lawsonia intracellularis
1
9-4-2015
PIA, ziekte
PIA • Lawsonia intracellularis • in alle varkenspopulaties wereldwijd (McOrist, 2003)
Gem.% positieve monsters Li per leeftijdsgroep 100% 50% 0% 10
• Gevolgen van infectie • darmbeschadiging • 17-600 cm (Pedersen; 2012) • verlaagde voeropname/benutting • verhoogde uitval
16
22
weeks of age
Foto: GD Deventer
2
9-4-2015
Voederconversie belangrijk! • VC 0,1 = 9 kg voer op groeitraject 25-115 kg • Voer vormt groot aandeel productiekosten – bijna 60% per kg slachtgewicht (Interpig 2011) – bijna 40% productiekosten vleesvarken (Interpig 2010) Prijzen vleesvarkenbrok €/ 100 kg 35 30 25 20 15
(LEI)
PIA, verschijningsvormen 1. Subklinische PIA Groei VC
2. Chronische PIA
3. Acute PIA
3
9-4-2015
Subklinische PIA, schade bij biggen Infectie dosis
Groei (gram/ dag)
VC
A
0
396
1,63
F
104
249
2,07
B
108
155
2,92
Groep
(Paradis; 2012)
Gevolgen van een milde klinische PIA infectie • Natuurlijk geïnfecteerde biggen, 19 kg bij begin proef • Uitscheiding Lawsonia bevestigd (PCR mest) • Waarnemingen gedurende 10 dagen EI+
EI-Diarree--
EI-Diarree+
Droge stof mest (g/ kg)
236a
245a
211b
Dagelijkse voeropname (g)
1320
1207
1165
Dagelijkse groei (g)
920a
852ab
800b
VC
1,43
1,42
1,47
ook ‘PIA zonder diarree’ minder groei na Enterisol vaccinatie minste groeischade (Visscher; 2014)
4
9-4-2015
PIA en Salmonella?
Salmonella en PIA? • Relatie Salmonella en PIA: – Lichte Salm besmetting risicofactor voor PIA (Bae; 2013) – Koppelbehandeling met antibiotica risicofactor voor Salm (Beloeila; 2004) – Seroconversie PIA en PRRS risicofactoren voor Salm (Fablet; 2004)
• Spreiding Salmonella in PIA geïnfecteerde varkens (Mischok; 2014) – – – –
Groep A Groep B Dag 7 Dag 35
Enterisol gevaccineerd als big Tylosine dag 1-5 na opleg Salm infectie met behulp van “seeders” Salm positief groep A 3% en groep B 43%
aanwijzingen voor relatie Salmonella en Lawsonia
5
9-4-2015
Reductie Salmonella in PIA geïnfecteerde bedrijven • 4 vleesvarkensbedrijven met hoge Salmonella prevalentie • 1 herkomst adres • PIA antistoffen in het bloed • Vergelijk wel-geen Enterisol vaccinatie
OD % Groei (g/d)
Controle 32,71
EI vaccinatie 20,32
(+/- 27,54)
(+/- 20,54)
791
809
(Meschede; 2014)
PIA, diagnose
6
9-4-2015
Diagnostiek PIA Middel
Doel
Aantallen
Opmerking
Aantonen infectie + inschatting schade
3-5 Acute Fase Representanten
Juiste dieren selecteren!
Mest (PCR)
Aantonen kiem
3 monsters (diarree, acute fase)
Uitscheiding verhoogd bij laesies
Bloed (Elisa)
Aantonen infectie + schatting prevalentie
>22 wkn lft, 10 stuks, 2-3 afdelingen
Tijdstip infectie?: cross sectional
Sectie (+ aanvullend)
Vergeet niet te denken aan: •Circo •Vibrio •Salmonella
•Maagzweren •Worminfecties •Voeding e/o drinkwater
Diagnose slachtlijn • Slachtlijnonderzoek vleesvarkens – Minimaal 40 ilea – Macroscopisch beeld – Aanvullende histologie op 3-5 ilea – Genezing vanaf 3-4 wkn na infectie
7
9-4-2015
Aanpak PIA
PIA - DOEN • Verplaatsing mest voorkomen door: • • • •
Minimaliseren mengen/ diercontacten Ongediertebestrijding Persoonlijke hygiëne (vermijd stront) Looplijnen jong oud
• Verlagen infectiedruk door: • •
R&D Strategisch inzet antibiotica
• Verhogen immuniteit door: •
Vaccinatie
• Voer • “De gezonde darm” • Vraag uw adviseur
8
9-4-2015
Waarom PIA vaccineren? • DDD vleesvarkensbedrijven (SDa; 2014)
• Voerbenutting • Circo onder controle
Orale vaccinatie Veilig • Geen bijwerkingen Effectief • Natuurlijke infectieroute • Lokale opbouw immuniteit Gemak • Grote aantallen biggen tegelijk binnen korte tijd • Geen stress voor big en boer
9
9-4-2015
Wijze en leeftijd van vaccinatie
drench 2%
trog 26%
drink 66%
Zuigbig
Speenbig
Vleesvarken
0%
38%
62%
brij 4%
Op basis van 168 bedrijven t/m 7 jan.15
Vaccinatie op droogvoerbedrijven Dag -1 • Biggen laten zien wat ze drinken – Meting onder de pomp
• Controle systeem Dag 0 • Klaarmaken stamoplossing – Water + thiosulfaat + vaccin
• Onder de pomp • Drinknippel doorspoelen • Aanbieden gedurende 4-6 uur
10
9-4-2015
Vaccinatie in de lange trog • Voerbeurt ervoor -20% geven • Vaccineer in het uur voor de voermachine gaat uitdoseren • Vaccin aanbieden – in een melkoplossing – in de trog
Vaccinatie via brijvoer • Voorwaarden: – Mengsel per diergroep? – Voerverlies in brijvoerinstallatie? • Restvoer in tank • Restloos systeem • Aanmaakhoeveelheid/ koppelgrootte
• Vraagt: – Goed nadenken – Strakke planning
11
9-4-2015
Enterisol Ileitis • Vaccineren is makkelijk, maar wel netjes werken! • Instructie op bedrijf • In USA >50% van de biggen gevaccineerd
Evaluatie
12
9-4-2015
Vaccineren = evalueren • Vermindering schadelijke gevolgen – Vaccineren is leren – Voorkomt infectie en spreiding niet
• Toegevoegde waarde is een optelsom van verbetering technische resultaten – – – –
Groei Voederconversie Uitval Uniformiteit
• Evaluatie – 6-9 maanden na start vaccinatie
Efficiëntie-vaccin Rendement uit vaccinatie • Uitval door PIA rond 80 dagen van 1% naar 0,3% – – – –
Aanschaf big: € 50 Voerkosten: 80 dgn x voeropname 2,05 kg/ dag x € 0,25 /kg voer = € 41 (Gemiste opbrengsten: 95 kg x € 1,50/ kg = € 142,50) Totaal verschil/ afgeleverd varken: € 183,50 x 0,7% = € 1,28
• VC verlies door PIA van 0,1 naar 0,03 – Verschil voerkosten tot aan slachten/ afgeleverd varken -0,07 VC x 90 kg groei x € 0,25/ kg voer = € 1,58
• Minder vaak uitladen + afdelingen eerder leeg + medicijnkosten • Werkplezier
13
9-4-2015
Neem mee naar huis • PIA komt veel voor • Maak het onzichtbare zichtbaar – Kengetallen – Diagnostiek
• Varkensbedrijven professioneel aansturen: – – – –
Meten is weten Plan maken Uitvoeren Evalueren
14
