Chemicaliën - Mogelijke gevolgen voor de gezondheid
1
Chemicaliën – de onzichtbare gezondheidsrisico’s in huis! Er zijn zo’n 75.000 chemicaliën in omloop voor dagelijks gebruik en er komen jaarlijks duizend nieuwe op de markt!! Volgens de Environmental Working Group (Engeland) is hooguit drie procent adequaat getest op veiligheid en de gevaren die ze voor uw gezin en huisdieren inhouden. In dit artikel kunnen we u alleen vertellen wat er in onze producten zit, een opsomming geven van de bevindingen en u doorverwijzen naar andere bronnen die u kunnen helpen wegwijs te worden. Mogelijke gevolgen voor de gezondheid Chemicaliën zijn in te delen op grond van hun gezondheidsrisico’s voor mensen en dieren:
Irriterend voor ogen, huid en luchtwegen Giftig of zeer giftig bij inslikken Giftig of zeer giftig bij inademen Bioaccumulatief (hoopt zich op binnen de voedselketen) Endocriene verstoorders (tasten de schildklier en voortplantingshormonen aan) Kankerverwekkend Invloed op de stemming
Om het nog ingewikkelder te maken, is het in veel gevallen niet de chemische stof op zich maar de derivaten daarvan die langzaam vrijkomen in het milieu. Waar komen ze voor? Helaas overal! De meest voorkomende bronnen van irriterende stoffen zijn zeep, cosmetica, toiletartikelen en huishoudelijke schoonmaakmiddelen. Sommige daarvan bevatten ook bestanddelen die mogelijk bio accumulatief, kankerverwekkend en endocrien (afgiftestroom naar de bloedstroom) verstorend zijn. Stoffen die giftig zijn bij inslikken vinden we vooral in pesticiden (insecticiden, onkruidverdelgers en schimmelwerende middelen) die in huis en tuin worden gebruikt. Er komen ook residuen voor in vers fruit, groenten en kleding. Sprays en aerosolen zijn bekende bronnen van ingeademde toxinen. Weinig mensen realiseren zich echter dat ze ook in huis voorkomen via de vlamvertragende behandeling op meubels en stoffen, en de derivaten die vrijkomen uit vinyl vloeren, elektrische en elektronische behuizingen en kabels! Misschien wel het meest storende voorbeeld van endocriene verstoorders is bisfenol A, dat vaak wordt gebruikt voor het bekleden van
Chemicaliën - VEELVOORKOMENDE BRONNEN VAN SCHADELIJKE CHEMICALIËN
2
conservenblikjes en drankflessen. Zo krijgen we zonder dat we het beseffen gif binnen. Om nog maar te zwijgen over de parabenen die tot voor kort voorkwam in alle toiletartikelen in uw badkamer. Wat betreft hun kankerverwekkendheid geldt voor veel chemicaliën dat ze onschuldig zijn omdat hun schuld nog niet is bewezen en bovendien zit er veel tijd tussen oorzaak en gevolg, zoals bij asbest. VEELVOORKOMENDE BRONNEN VAN SCHADELIJKE CHEMICALIËN CHEMISCHE STOF
Belangrijkste bronnen
Mogelijke gezondheidsrisico’s voor mens en dier
Alkylfenolen
Textiel, lederwaren, verf op waterbasis en persoonlijke verzorgingsproducten
Alkyltinen
PVC vloeren, PVC flessen, en vinyl speelgoed
Anthraceenoliën Arseenverbindingen Asbest Bisfenol A
Herbiciden, insecticiden, rattengif Herbiciden en houtconserveringsmiddelen Auto’s, bouwmaterialen en water Bekleding conservenblikjes, plastic bakken en plastic drankflessen
Cadmiumverbindingen Chloorfenoxy chemic. Chroom VI
Fungiciden Herbiciden Insecticiden, fungiciden en houtconserveringsmiddelen Ontsmettingsmiddelen, toiletartikelen, desinfecterende middelen, pesticiden Water en voedsel
Imiteert vrouwelijk oestrogeen, beschuldigd van endocriene verstoring en verstoring van de voortplanting Irriteert de huid, ogen en longen. Hoofdpijn, misselijkheid, maagpijn, droge mond, verslechterd zicht, kortademigheid, leverbeschadiging Giftig en kankerverwekkend Zeer giftig en kankerverwekkend Longkanker Borstkanker, obesitas, diabetes, hartziekte, neurologische aandoeningen, geheugenverlies, stemmingswisselingen en schildklieraandoening. Imiteert het hormoon oestrogeen Kankerverwekkend Kankerverwekkend Kankerverwekkend
Fenolen Fluoride Fabrics, Formaldehyde drapes, paints, dis F
Stoffen, gordijnen, verf, desinfecterende middelen, herbiciden, bacteriedodende middelen, kleefmiddelen, cosmetica, deodorant, afwasmiddel, schuimisolatie en waterverzachter Ftalaten Parfums, tapijten, voeren, bedrukking op kleding, speelgoed en cosmetica Gebromeerde Voering, matrassen, vloerbedekking en vlamvertragers kunststof behuizingen Hexachloorcyclohexaan Insecticiden Kwik Thermometers, den T Thermometers, gebitsvullingen, voedsel, medicijnen, vaccins, toiletartikelen, fungiciden Lood Buizen, daken, water, verf, coatings en huisstof Melamine
Vloeren en meubilair
Nikkel Nitraten
Fungiciden en sieraden Water en voedsel
Organofosfaten Parabenen
Meeste veelvoorkomende insecticiden Cosmetica, toiletartikelen en voedsel
Paraffineolie en -was
Pesticiden, toiletartikelen en cosmetica
Giftig, irriteert de huid, ogen en longen, kankerverwekkend Irriteert de huid, ogen, longen en maag. Breekt af tot PDBE’s, wat leidt tot lever-, nier- en schildklierproblemen Irriteert de ogen, neus en keel; hoesten, bronchitis, astmaverschijnselen, nervositeit en depressie Irriteert de huid en maag, diaree, verstoorde hormoonbalans, bronchiale obstructie Verstoorde schildklierbalans, neurologische aandoeningen en kanker Kankerverwekkend Beschadigt de hersenen, nieren en longen. Verslechterd zicht, gehoor, spraak en algehele coördinatie Bloedarmoede, hersen- en zenuwbeschadiging, vermoeidheid, irritatie en hoofdpijn. Miskramen, doodgeboorten, gebrek aan eetlust, buikpijn, constipatie Blaas- en nierstenen; irriteert de ogen, neus en keel; nierfalen Irriteert de huid, kankerverwekkend Tast doorgaans veedieren aan maar kan bij zuigelingen leiden tot het blauwe baby syndroom, d.w.z. rode bloedcellen zijn niet in staat zuurstof te vervoeren Zeer giftig, tast het zenuwstelsel aan Beschuldigd van borstkanker en contacteczeem. Imiteert hormoon oestrogeen Irriteert de huid, kankerverwekkend
Chemicaliën - Eten en drinken
PCB’s Perchloraat Petroleumolie PFC (Teflon) Pyrethrinen Synthetische muskus Triclosan
Elektrische apparatuur, kleefmiddel, tape, verf op oliebasis, kunststoffen en kopieerpapier Kranen Pesticiden, houtbehandelingen, brandstofolie, toiletartikelen, verf en accessoires Verf, kunststoffen, tape, kleefmiddel, elektrische apparatuur, kookgerei, isolatie, motorolie, buisverlichting Tapijten, bekleding, hout, insecticiden, insectenbestrijdingsmiddelen en sommige huismijtbehandelingen Wasmiddelen, luchtverfrissers, zeep, parfums, handcrèmes en toiletartikelen voor baby’s Afwasmiddelen, zeep, deodorant, cosmetica, lotions, antimicrobiële crème, tandpasta, mondwater, kunststoffen en textiel
3
Giftig voor afweersysteem, verstoorde voortplanting en ontwikkeling Te traag werkende schildklier Irriteert de huid en luchtwegen, giftig en kankerverwekkend Teelbal-, borst-, lever- en prostaatkanker. Verstoorde hormoonbalans, met name de hypofyse Onderdrukt het afweersysteem en allergische reacties, giftig voor katten, persistent en kankerverwekkend Irriteert de huid en luchtwegen. Allergeen en bioaccumulatief Irriteert de huid, onderdrukt het afweersysteem, orgaanbeschadiging, beschuldigd van kankerverwekkendheid, bioaccumulatief
Op dit punt is het verleidelijk om te stoppen met gebalanceerde informatie verstrekken en de conclusie te trekken dat u zich maar het beste kunt terugtrekken in een hutje op de hei! We moeten echter praktisch zijn en proberen verstandige maatregelen te nemen om de schade aan onze gezondheid te beperken. Het goede nieuws is dat overheden wereldwijd steeds meer actie op dit punt ondernemen - niet in de minste plaats door druk van milieuactivisten – en dat een aantal van bovengenoemde chemicaliën worden uitgefaseerd. In de tussenliggende tijd is kennis macht en kunt u eenvoudige zaken vermijden voor zo min mogelijk gezondheidsrisico’s voor uw gezin. Bescherm uw gezondheid en uw huis Lees de etiketten en ingrediëntenlijsten op voedsel, toiletartikelen en huishoudelijke artikelen. Is het etiket niet duidelijk en kan niemand in de winkel u adviseren, kijk dan op internet voordat u een product aanschaft. Met name mensen die last hebben van allergische reacties en beperkende, niet-specifieke ziekten zijn kwetsbaar. Eten en drinken Het eten van gecertificeerd organisch voedsel is de enige manier om zeker te zijn dat u uw inname van herbiciden, pesticiden of residuen van bemestingsmiddelen beperkt. Ze worden namelijk echt niet op het etiket vermeld. Heeft u een beperkt budget, bedenk dan het volgende. Uit recent onderzoek door het Pesticide Action Network (PAN UK) is gebleken dat sommige groente- en fruitsoorten eerder residuen bevatten dan andere. U kunt deze dus prioriteit geven als u organische producten gaat kopen.
Chemicaliën - GEWAS
GEWAS Zachte citrus, bijv. mandarijnen Citrus Peren Bananen Aardbeien Speciale bonensoorten Salades Selderie Kruiden Aardappelchips Parelgerst Zemelen Haver Tarwe
Aant. getest 167
% met pesticidenresidu 100
512 1066 205 283 70
91 73 71 70 76
70 137 51 48 4 107 34 137
74 69 53 48 100 98 85 82
4
Overige voorzorgsmaatregelen: VERMIJDEN
ALTERNATIEVEN
Ingeblikt en bewerkt voedsel
Verse producten, bij voorkeur organisch
Voedsel met kleurstoffen en conserveringsmiddelen
Voedsel op basis van traditionele recepten
Drank in blikjes en plastic flessen
Verse fruitsap, smoothies; drank in glazen flessen of kartonnen pakken
Was en schil uw groenten en fruit en verwarm voedsel nooit in plastic bakken in de magnetron. Gebruik traditionele pannen en geen pannen met een Teflon antiaanbaklaag. Kijk voor meer informatie op www.Pan-uk.org/Projects/Food.htm voor het verslag ‘Hidden extras: Pesticides in Your Food’
Chemicaliën -
Kleding Kleding is voorzien van etiketten, en natuurlijke vezels hebben een specifieke, herkenbare pasvorm en uiterlijk. VERMIJDEN
ALTERNATIEVEN
Synthetische of kreukvrije stoffen die zijn behandeld met formaldehyde die niet verdwijnt met het wassen
Natuurlijke vezels – katoen, zijde, linnen, rayon, merinowol
Biologische wasmiddelen
Niet-biologische wasmiddelen
Wasmiddelen met synthetische geurstoffen, wasverzachters en drogerdoekjes
Producten met goedkeuring van Allergy UK, WNF of Nature Watch Trust
Natuurlijke vezels zijn veel minder allergeen en produceren minder schadelijke chemicaliën dan synthetische stoffen. PAN UK heeft echter opnieuw aangetoond dat veel stoffen die niet gecertificeerd organisch zijn ook residuen van pesticiden bevatten. Kijk voor meer informatie op www.WearOrganic.org Huishoudelijke producten Hoewel ingrediëntenlijsten niet wettelijk verplicht zijn, wordt deze informatie door gerenommeerde fabrikanten wel verstrekt, zoals ook BioLife. In het geval van zeer gevaarlijke ingrediënten wordt op het product een waarschuwing vermeld. Deze waarschuwingen zijn een goede indicator dat u bepaalde soorten het beste kunt vermijden tenzij ze strikt noodzakelijk zijn. VERMIJDEN
ALTERNATIEVEN
Bleekmiddel, oven- en toiletreinigers
Heet water met eenvoudige reinigingsmiddelen als zeep, azijn, citroensap, zout of borax
Kunstmatige luchtverfrissers en andere geparfumeerde producten
Natuurlijke geuren zoals eucalyptus, droogbloemen of blokken cederhout
5
Chemicaliën - Wooninrichting
Luchtverfrissers en sprays met
Aerosolen met CO2, vluchtige koolwaterstoffen bijv. propaan, koolwaterstoffen, stikstof en n-buteen, isobuteen, dimethylether, hydrofluorkoolstof (HFC’s) methylethylether bijv. Bio-Life AirCleanse™
Organofosfaat en pyrethrine
Insecticiden op basis van essentiële oliën en acariciden (huismijtbehandelingen), bijv. Bio-Life MediCleanse™, Permethrin HomeCleanse™ en FabriCleanse™
6
Wooninrichting Ook dit is een mijnenveld voor mensen die overgevoelig zijn voor allergenen met een verminderde afweer – zowel op twee als vier benen! Controleer bij de aanschaf van nieuwe meubels altijd welke vlamvertragende, insectenwerende, schimmelwerende en vlekbeschermende middelen de fabrikant heeft gebruikt. Hoewel de ergste potentiële boosdoeners zonder twijfel vinyl vloeren en laminaat zijn, kunnen zelfs natuurlijk hout en natuurlijke vezels residuen van pesticiden bevatten. Bovendien is het wettelijk verplicht ze met een vlamvertragend middel te behandelen. Verf en buisverlichting kunnen allemaal bijdragen aan de hoeveelheid VOC’s (vluchtige organische stoffen) in huis. Ook elektrische en elektronische apparatuur spelen hierbij een rol, met als bijkomend nadeel dat ze de statische en ionische balans verstoren die belangrijk is voor mensen die last hebben van allergie. VERMIJDEN
ALTERNATIEVEN
Vinyl vloeren en laminaat
Natuurlijke stenen, tegels of hout
Synthetische stoffen
Katoen, wol of linnen
Melamine
Hout, marmer of leisteen
Buisverlichting
Witgloeiend licht of spaarlampen (maar pas op voor breken, want spaarlampen bevatten kwik)
Chemicaliën - Computers en elektronica
7
Synthetisch tapijt
Wollen tapijt of houten vloer, vooral in geval van huisstofallergie
Verf met hoog VOC-gehalte (vluchtige organische stoffen)
De meeste fabrikanten verkopen nu ook verfsoorten met weinig tot geen VOC’s
Computers en elektronica Dit is een lastig onderwerp aangezien plastic behuizingen, leidingen, kabels en bijbehorende elektrische en telecommunicatieapparatuur niet alleen bronnen zijn van onzichtbare PCB’s en PFC, maar bovendien een belangrijke bron van statische elektriciteit. Uit Amerikaans onderzoek is gebleken dat astmapatiënten zeer gevoelig zijn voor een verstoorde balans van de atmosferische ionen. Op een berg in Zwitserland bevat de lucht doorgaans zeven positieve deeltjes op elke zes negatieve. In huizen en kantoren is dit soms twaalf positieve op één negatieve! Werkt u in een kantoor, probeer dan de hoeveelheid apparatuur te beperken en beperk de tijd die u ‘s avonds achter uw computer zit vooral op uw slaapkamer. Gebruik schoonmaakmiddelen op basis van kationische oppervlakteactieve stoffen in plaats van anionische of amfotere stoffen. Zet ter decoratie echte planten neer – ze absorberen giftige ionen uit de lucht, verlagen het CO2-gehalte en maken overdag zuurstof aan. Speelgoed Vinyl speelgoed wordt afgeraden voor kinderen en het spreekt voor zich dat te veel tijd op computerspelletjes ook niet ideaal is! Dit is vaak gemakkelijker gezegd dan gedaan. Per 20 juli 2009 geldt er een Europese richtlijn voor de veiligheid van speelgoed waaraan fabrikanten zijn dienen te houden. Helaas is het gedeelte dat betrekking heeft op zware metalen en allergene geuren pas op 20 juli 2013 van kracht. Kijk in de tussentijd naar landelijke goedkeuringszegels, zoals van de National Parenting Association of TSCP voor Amerikaans speelgoed, en wees heel voorzichtig met goedkop Chinese producten zonder etiket. Tuinen Pesticiden vormen een zeer groot gezondheidsrisico! Hoewel de EU actief maatregelen neemt om het gebruik van de gevaarlijkste soorten te verbieden of in te dammen, verloopt het proces traag. Dit komt niet in de laatste plaats doordat er zo veel chemicaliën op de markt zijn. De meest voorkomende pesticiden, organofosfaten, zijn zeer giftig. Ook van de
Chemicaliën - Toiletartikelen en cosmetica zogeheten veiliger alternatieven is aangetoond dat ze endocrien verstorend, kankerverwekkend en bioaccumulatief zijn. We adviseren u ten eerste om oude pesticiden in uw schuur weg te gooien via een officiële instantie. Veel soorten worden nu namelijk als zo gevaarlijk beschouwd dat ze binnen Europa niet meer mogen worden gebruikt. Ten tweede raden we aan om bij de aanschaf van nieuwe pesticiden eerst de ‘Directory of least-toxic pest control solutions en products’ van PAN UK te raadplegen. Organisch telen is niet alleen weggelegd voor professionals: met de juiste informatie kunt u het ook in uw eigen tuin doen. Compost en mulchen kunnen als alternatief dienen voor mest en herbiciden. Met natuurlijke meststoffen op basis van zeewier kunt u het land voeden en meteen uw eigen jodiuminname vergroten, zodat uw schildklier goed blijft werken. Door gewassen verstandig af te wisselen, heeft u minder nematoden en overige pesticiden nodig. En door insectenwerende planten te poten, zoals bieslook, basilicum, munt, goudsbloemen en chrysanten, heeft u minder behoefte aan insecticiden. Vergeet intussen niet om regelmatig te stofzuigen zodat er zich geen vervuilende stoffen ophopen via schoenen en het verkeer in huis. Kijk voor meer informatie op: www.pan-uk.org/Projects Toiletartikelen en cosmetica Voor cosmetica en toiletartikelen is het verplicht om alle ingrediënten te noemen met een percentage vanaf 1 procent. Bij Bio-Life noemen we ze allemaal en niet slechts een deel. Laat u niet ontmoedigen door de chemische namen in kleine lettertjes. Als u twijfelt over een bepaald ingrediënt, zal iedere gerenommeerde fabrikant u de benodigde informatie verstrekken. Zo niet, dan adviseren we u op zoek te gaan naar alternatieven. De risico’s zijn niet beperkt tot contactirritatie: veel producten worden beschuldigd van endocriene veranderingen, verstoorde hormoonbalans, lever- en nierbeschadiging, hoofdpijn en kanker. TE VERMIJDEN VEELVOORKOMENDE INGREDIËNTEN Sodium laureth sulfaat (SLS) Sodium lauryl sulfaat (SLS) Sodium lauryl ether sulfaat (SLES) Tetrasodium Methyl, ethyl, propyl of butylparabenen Triclosan Alcohol (ethanol)
Mono-, di- of triethanolomine Limoneen Lanoline Propyleenglycol Koolteer Zinkpyrithion Synthetische kleuren
8
Chemicaliën - Ingrediënten en toezicht Bio-Life
Geurtjes of parfum Ureum Petrolatum (Petroleum jelly) Lanoline Ammonium laureth en lauryl sulfaat DMDM hydantoïne Chlorhexidine chloride Natriumbenzoaat Methylisothiazoline Methylchloroisothiazolinine Polysorbaat-n 20 to 85 Zwavel Polymethylmethacrylaat Octinoxaat isoftalaten
PVA/VA copolymeer Peroxide Stearalkonium chloride Fenoxyethanol Fruitzuren (AHA’s) Natriumhyaluronaat Formaldehyde Natrium PCA Climbazol PPG-14 Butyl Ether Tetrasodium EDTA Polyethyleentereftalaat Benzaldehyde Isopropylmyristaat
Het is u mogelijk opgevallen dat een aantal van deze ingrediënten voorkomt in behoorlijk wat medische en zogeheten hypoallergene productlijnen. Daarom heeft Bio-Life de ‘chemicaliënvriendelijke’ antimicrobiële lijn MediCleanse™ ontwikkeld, die waar mogelijk is gebaseerd op zorgvuldig gescreende, natuurlijke ingrediënten. Het gebruik van sommige synthetische stoffen is onontkoombaar - in de natuur komen nu eenmaal geen schuimmiddelen voor. Behalve in Indiase zeepsteen, maar die voorraad zou slechts een week meegaan om aan de wereldwijde vraag te kunnen voldoen! Ingrediënten en toezicht Bio-Life De producten van Bio-Life bevatten geen ftalaten, parabenen, synthetische geuren, alcohol of overige chemische stoffen die in dit artikel als giftig, allergeen of bioaccumulatief zijn aangemerkt. Alle ingrediënten uit onze Home Care-lijn zijn gecontroleerd, en onze MediCleanse-lijn is door Allergy UK onderscheiden met de ‘Chemical Friendly Award’. Belangrijkste bestanddelen
Negatief geladen oppervlakteactieve stoffen die een teveel aan positieve ionen in huis inkapselen en die bekend staan om hun lage toxiciteit, allergeniteit en bioaccumulatie, die alle kunnen leiden tot een verstoorde endocriene en hormonale balans of kanker
Natuurlijke organische conserveringsmiddelen
Waar mogelijk mechanische spuitbussen in plaats van aerosolen Stikstofdrijfgassen, omdat dit het inerte gas is waaruit 78 procent van de natuurlijke atmosfeer van de aarde bestaat
9
Chemicaliën - Belangrijkste bestanddelen
Natuurlijke essentiële oliën met insectenwerende en acaricide eigenschappen: eucalyptus EO en Peruaanse balsem (benzylbenzoaat)
Chemisch vriendelijke, milde en niet-schurende huidreinigers en scrubmiddelen die de huideigen essentiële oliën imiteren: jojoba en wilgenbast
Natuurlijke antimicrobiële en ontstekingsremmende middelen die hebben bewezen veelvoorkomende bacteriële en schimmelinfecties te verminderen en ontstekingen te remmen: Leleshwa Essential Oil en korstmosextract
Essentiële oliën die pijn verlichten en de stemming verbeteren: korstmosextract en Leleshwa
Vetremmende oliën om de aanmaak van talg te remmen: eucalyptus en ylang ylang
Tarwekiem- en lijnzaadextracten die rijk zijn aan antioxidanten en de celvermenigvuldiging helpen reguleren om de huid weer gezond te maken
Vochtinbrengende producten die rijk zijn aan antioxidanten en met toegevoegde vitamine A, B12 en E: tarwekiemolie, shea- en cacaoboter, rozenbottelolie, aloë vera, glycerine, panthenol, tocoferolen en vitamine A palmitaat
De product worden verpakt in recyclebare hdPE of polypropyleen in plaats van PVC of polytheenterefthalaat (PET). Blikjes zijn van vertinde staalplaat in plaats van aluminium. Onze etiketten zijn UV-behandeld om verminderde leesbaarheid door zonlicht te voorkomen. Glas heeft in alle gevallen de voorkeur, maar geen enkele verzekeringsmaatschappij of retailketen zou glazen toiletartikelen goedkeuren vanwege het risico op breken en ongevallen. Alle ingrediënten in onze producten worden streng gecontroleerd. Nog belangrijker is dat we voortdurend de nieuwe ontdekkingen op dit terrein volgen. Van veel ingrediënten die voorheen als ‘veilig’ werden bestempeld, is inmiddels aangetoond dat ze op de lange termijn de gezondheid schaden. De definitie van ‘veilig’ zal in de komende generatie ongetwijfeld ingrijpend veranderen naarmate we ons steeds bewuster worden van de gevaren. Het belangrijkste van alles is dat we u transparantie garanderen en altijd bereid zijn om van uw ervaringen te leren en ernaar te handelen!
10
