SWO. laaggeletterdheid. L a n g e d i j k

Langedijk

SWO

samen werken aan oplossingen

Intentioneel en systematisch leren: Van intentioneel leren is sprake wanneer er een vooropgezette bedoeling is om een woord, begrip, handeling etc. te leren, bijvoorbeeld in op school tijdens een les of tijdens een rij-instructie. Kenmerk van intentioneel leren is dat dat systematisch gebeurt; bijvoorbeeld in de vorm van een reeks lessen, een semester etc. Formeel leren: Van formeel leren is sprake wanneer dat gebeurt in het kader van het reguliere onderwijs (basisschool, voorgezet onderwijs, middelbaar- en hoger beroepsonderwijs en universiteit). De financiering hiervoor is (grotendeels) afkomstig van het ministerie van OC&W en er is altijd sprake van wettelijk verankerde eindtermen. Non-formeel leren: Van non-formeel leren is sprake wanneer dat gebeurt buiten het reguliere onderwijs. Dat kan een zangworkshop zijn gegeven door een jongerencentrum of een taalcursus door vrijwilligers van Vluchtelingenwerk. Hierbij is er (veelal) geen sprake van eindtermen. Intentioneel en systematisch leren: Van intentioneel leren is sprake wanneer er een vooropgezette bedoeling is om een woord, begrip, handeling etc. te leren, bijvoorbeeld in op school tijdens een les of tijdens een rij-instructie. Kenmerk van intentioneel leren is dat dat systematisch gebeurt; bijvoorbeeld in de vorm van een reeks lessen, een semester etc. Formeel leren: Van formeel leren is sprake wanneer dat gebeurt in het kader van het reguliere onderwijs (basisschool, voorgezet onderwijs, middelbaar- en hoger beroepsonderwijs en universiteit). De financiering hiervoor is (grotendeels) afkomstig van het ministerie van OC&W en er is altijd sprake van wettelijk verankerde eindtermen. Non-formeel leren: Van non-formeel leren is sprake wanneer dat gebeurt buiten het reguliere onderwijs. Dat kan

Rapportage onderzoek

Educatieve kaart laaggeletterdheid

Intentioneel en systematisch leren: Van intentioneel leren is sprake wanneer er een vooropgezette bedoeling is om een woord, begrip, handeling etc. te leren, bijvoorbeeld in op schoo tijdens een les of tijdens een rijinstructie. Kenmerk van intentioneel leren is dat dat systematisch gebeurt; bijvoorbeeld in de vorm van een reeks lessen een semester etc. Formeel leren: Van formeel leren is sprake wanneer dat gebeurt in het kader van het reguliere onderwijs (basisschool, voorgezet onderwijs, middelbaar- en hoger beroepsonderwijs en universiteit) De financiering hiervoor is (grotendeels) afkomstig van het miColofon

Rapportage onderzoek Educatieve kaart laaggeletterdheid Opdrachtgever Steunpunt Volwasseneneducatie

Opdrachtnemer Langedijk Samen Werken aan Oplossingen (SWO) Rougestraat 6 1339 AK Almere Telefoon: 036 5213776 KvK: 39058726 E-mail: [email protected] Website: www.langedijkswo.nl Onderzoek is uitgevoerd door: Dr. I.A. de Bruijn Drs. D. Langedijk T. Lammers N. Langedijk

s rn e ol n n, e s r). -

Inhoudsopgave

1

Inleiding

4

2

Afkortingen

5

3 3.1 3.2 3.3

Onderzoek bedrijven Verantwoording Bedrijven Deelnemers

7 7 7 8

4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5

Onderzoek instellingen 11 Verantwoording 11 Instellingen 12 Deelnemers 15 Vrijwilligers 16 Activiteiten 18

5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5

Onderzoek niet bekostigde instellingen 23 Verantwoording 23 Opleiders 23 Deelnemers 24 Vrijwilligers 26 Activiteiten 27

6 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5

Onderzoek ROC’s Verantwoording Algemene gegevens Deelnemers Activiteiten Intake en toetsen

30 30 30 33 36 39

7

Samenvatting en conclusies

40

Bijlagen Bijlage 1: behorend bij hoofdstuk 4 Onderzoek instellingen 2 Bijlage 2: behorend bij hoofdstuk 5 Onderzoek niet bekostigde instellingen 20 Bijlage 3: behorend bij hoofdstuk 6 Onderzoek ROC’s 26

1

Inleiding

Al geruime tijd ontbreekt een omvattend beeld van het educatieve aanbod gericht op laaggeletterden in Nederland. Er is een veelheid en diversiteit aan initiatieven op dit gebied, zowel formele als niet-formele en informele inspanningen. Deze lessen worden zowel privaat als privé, binnen scholen, bedrijven, instellingen etc. aangeboden. Slechts een indicatief beeld bestaat. Een adequaat beeld van deze educatieve kaart is van belang om een reële inschatting te kunnen maken van de haalbaarheid van diversie ambities op het gebied van laaggeletterdheid en kan tevens (onverwachte) aangrijpingspunten opleveren voor beleids- en strategieontwikkeling. Het ministerie van OC&W heeft het Steunpunt VE gevraagd om een educatieve kaart te maken van het gehele domein van laaggeletterdheidseducatie: niet alleen het formele, ook het niet-formele en informele onderwijs. In feite een nulmeting onderwijsaanbod laaggeletterdheid. Het Steunpunt VE heeft na een aanbesteding Langedijk SWO opdracht gegeven om deze kaart te maken. Gezien de omvang van de opdracht is gekozen voor de volgende aanpak. Voor het aanbod dat bedrijven en instellingen hun eigen werknemers ter beschikking stellen, is gekozen voor een landelijke steekproef van bedrijven en instellingen met meer dan 20 werknemers. Dit deel van het onderzoek wordt in hoofdstuk 3 behandeld. Daarnaast is onderzocht welke instellingen, niet zijnde ROC’s of commerciële opleiders, lessen/lesondersteuning bieden aan laaggeletterden. Dit is onderzocht in drie regio’s in Nederland. Dit deel van het onderzoek wordt in hoofdstuk 4 behandeld. Vervolgens zijn “niet bekostigde instellingen” benaderd. Het gaat hier om particuliere opleiders die (ook) aanbod hebben op het gebied van laaggeletterdheid. Aan dit onderdeel van het onderzoek zijn twee instellingen toegevoegd die uiteindelijk ook gefinancierd worden met publiek geld maar net als de niet bekostigde instellingen landelijk werkzaam zijn. Dit deel van het onderzoek wordt in hoofdstuk 5 behandeld. Tenslotte is er onderzoek gedaan naar alle ROC’s in Nederland. Dit deel van het onderzoek wordt in hoofdstuk 6 behandeld. In hoofdstuk 7 wordt afgesloten met samenvatting en conclusies.

2

Afkortingen

BSF CBS CINOP CITO EIF ESF EVF GOA ICT KOF KvK MELBA ROC SIOB SVE Sw-bedrijf TIWI TOA Tribe KRD UWV VROM VSV’er VVE WEB Wsw WWB ZZP

Bibliotheekservice Fryslân Centraal Bureau voor de Statistiek onafhankelijk adviesbureau op het gebied van leren, opleiden en ontwikkelen. Instituut voor taalontwikkeling Europees Integratiefonds Europees Sociaal Fonds Europees Vluchtelingenfonds Gemeentelijk Onderwijs Achterstandenbeleid Informatie- en Communicatietechnologie Kennis Ontwikkeling Fryslân Kamer van Koophandel Merkmale zur Eingliederung von Leistungsgewandelter und Behinderter in Arbeid (een systeem om capaciteiten- en een eisenprofiel naast elkaar te leggen) Regionaal Opleidingscentrum Sector Instituut Openbare Bibliotheken Steunpunt Volwassenen Educatie Bedrijf voor de uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening Toolkit Intake Wet Inburgering Toolkit Onderwijs en Arbeidsmarkt Registratiesysteem Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (Ministerie van) Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Voortijdig Schoolverlater Voor- en Vroegschoolse Educatie Wet Educatie en Beroepenonderwijs Wet Sociale Werkvoorziening Wet Werk en Bijstand Zelfstandige Zonder Personeel

Intentioneel en systematisch leren: Van intentioneel leren is sprake wanneer er een vooropgezette bedoeling is om een woord, begrip, handeling etc. te leren, bijvoorbeeld in op school tijdens een les of tijdens een rij-instructie. Kenmerk van intentioneel leren is dat dat systematisch gebeurt; bijvoorbeeld in de vorm van een reeks lessen, een semester etc. Formeel leren: Van formeel leren is sprake wanneer dat gebeurt in het kader van het reguliere onderwijs (basisschool, voorgezet onderwijs, middelbaar- en hoger beroepsonderwijs en universiteit). De financiering hiervoor is (grotendeels) afkomstig van het ministerie van OC&W en er is altijd sprake van wettelijk verankerde eindtermen. Non-formeel leren: Van non-formeel leren is sprake wanneer dat gebeurt buiten het reguliere onderwijs. Dat kan een zangworkshop zijn

Bedrijven

3

Onderzoek bedrijven

3.1

Verantwoording

Voor het onderzoek naar bedrijven is gekozen voor een representatieve steekproef. Deze steekproef is gedaan onder alle bedrijven en instellingen in Nederland met minimaal 20 medewerkers. Deze grens is gebaseerd op het onderzoek “Employability naar bedrijfsomvang” (SEO economisch onderzoek, 2008) wat uitgevoerd is in opdracht van het ministerie van Economische Zaken waaruit blijkt dat er een significante daling van de kans op bedrijfstraining is bij bedrijven met minder dan 50 werknemers. Veiligheidshalve is in onderhavig onderzoek de grens bij 20 gelegd. Nederland telt circa 40.000 bedrijven en instellingen met minimaal 20 werknemers (CBS, 2008). Een steekproef van 652 geeft 99% betrouwbaarheid. De steekproef is afgerond naar 1.000. Deze 1.000 zijn aselect getrokken uit het bestand van KvK Nederland. Het bestand van de KvK is actueler (wisselt dagelijks) dan dat van het CBS. Ten tijden van het trekken van de steekproef bestond het bestand van de KvK uit circa 27.000 bedrijven met minimaal 20 werknemers. De steekproef die hieruit getrokken is omvat alle bedrijven en instellingen, inclusief de bedrijven die hebben aangegeven niet benaderd te willen worden voor commerciële doeleinden. De KvK Nederland leverde uiteindelijk 1.037 bedrijven en instellingen aan. Hiervan zijn er 1.000 gebeld. Er werd gevraagd naar de afdeling personeelszaken. Als het bedrijf die niet had, werd er gevraagd naar de medewerker die verantwoordelijk is voor bedrijfsopleidingen. Een deel daarvan bleek niet bereikbaar te zijn of wilde niet mee doen aan het onderzoek. Uiteindelijk waren er 772 bedrijven die de vraag of er sprake was van opleidingen voor laaggeletterd personeel konden beantwoorden. Hiervan gaven 61 bedrijven (8%) een positief antwoord. Meer dan de helft van deze bedrijven wilde (35) of kon (5) echter niet aan het onderzoek meewerken of gaf geen response meer (4). Uiteindelijk resteerden 17 ingevulde formulieren. Op deze 17 is dit hoofdstuk gebaseerd. 3.2

Bedrijven

De 17 respondenten waren onderverdeeld naar

een instelling voor sociale werkvoorziening

een woningcorporatie

een cooperatie

4 reguliere bedrijven

Er was zeven keer sprake van eenmalige opleidingen, tien keer van terugkerende opleiding. Vier keer werd een ROC ingehuurd, één keer werd er samengewerkt met de gemeente en voor het overige werden particuliere scholingsinstituten ingehuurd. In 16 gevallen droeg het bedrijf (deels) de kosten van de opleiding, zes maal droeg het sectorfonds bij en één maal betaalden de cursisten een eigen bijdrage. Op de vraag of er volgend jaar weer een opleiding wordt verzorgd werd als volgt gereageerd: Ja

6

Waarschijnlijk

2

Nog onbekend

4

Niet van toepassing/nee

5

Van de bedrijven die bevestigend antwoordden varieerde het aantal cursisten van 1 tot 50 (gemiddeld 15). Vijf van de zes bedrijven gaf aan dat zij de opleiding zelf zullen financieren. 3.3

Deelnemers

Zestien van de zeventien bedrijven organiseerden de opleiding voor eigen werknemers. Drie bedrijven deden dat (ook) voor uitzendkrachten en gedetacheerden. De groepsgrootte van de doelgroep varieerde van 1 tot 50. De gemiddelde grootte was twaalf. Het ging uiteindelijk om 155 cursisten waarvan er naar de inschatting van de bedrijven circa 60 minimaal het niveau A2 haalden. Zeventien van de 153 cursisten waren autochtoon (11%). Voorzover de bedrijven dat konden beoordelen volgden de cursisten niet (ook) elders een opleiding voor laaggeletterden. Het niveau van de deelnemers waarvoor het bedrijf de opleidingen verzorgde was (meerdere antwoorden mogelijk):

Volledig analfabeet allochtoon

3

Volledig analfabeet autochtoon

2

Instroomniveau A1/KSE1

7

1F A2/KSE2

3

2F A3/KSE3

2

Niet nader bepaald

5

Op deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk.

Het soort opleidingen dat gegeven werd was:

Cursus digitale vaardigheden

Cursus gespreksvaardigheden

Lees- en schrijfcursus Rekencursus

Geïntegreerde cursus

Coaching


De frequentie van de opleiding was:

Minder dan 1x per 14 dagen

3

1x per 14 dagen

5

1x per week

8

2x per week

1

Nvt

1


De gemiddelde duur van de opleiding was:

1-6 weken

2

7-12 weken

2

3-6 maanden

7

Een (school)jaar

2

1,5 jaar

2

2 jaar

2


In 16 van de 17 gevallen werd de begeleiding gedaan door een professionele docent. In één geval door een professionele docent én een vrijwilliger. De methoden waarmee gewerkt werden waren:

Klassikaal Praktijk leren

Individueel

Competentiegericht leren

Contextrijk leren


In alle gevallen gaf men aan tevreden te zijn met de gebruikte methode. De onderverdeling naar soort programma was als volgt: Intentioneel en systematisch Intentioneel en systematisch Intentioneel en systematisch Intentioneel en systematisch leren: Van intentioneel leren isleren: Van intentioneel leren is leren: Van intentioneel leren is leren: Van intentioneel leren is sprake wanneer er een vooropge gege sprake wanneer er een vooropge gege sprake wanneer er een vooropge-sprake wanneer er een vooropgezette bedoe bedoeling is om een woord, rd, zette bedoe bedoeling is om een woord, rd, zette bedoe bedoeling is om een woord,,zette bedoe bedoeling is om een woord, begrip, handeling etc. te leren,,begrip, handeling etc. te leren, begrip, handeling etc. te leren, begrip, handeling etc. te leren, ip, han ip, han ip, han ip, han bijvoorbeeld orbeel in op school tijdens ns bijvoorbeeld orbeel in op school tijdens ns bijvoorbeeld orbeel in op school tijdens bijvoorbeeld orbeel in op school tijdens een les es of ti tijdens een rijeen les es of ti tijdens een rijeen les es of ti tijdens een rijeen les es of ti tijdens een rijuctie. Kenmerk van intentio - uctie. Kenmerk van intentio oinstructie. - uctie. Kenmerk van intentioinstructie. uctie. Kenmerk van intentioinstructie. K ioio instructie. K K K neel leren is dat dat systematisch sch neel leren is dat dat systematisch sch ch neel leren is dat dat systematisch hneel leren is dat dat systematisch gebeurt; urt; bij bijvoorbeeld in de vorm gebeurt; urt; bij bijvoorbeeld in de vorm gebeurt; urt; bij bijvoorbeeld in de vorm urt; bijvoorbeeld bij in de vorm rm rm mgebeurt; van een reeks ree lessen, een semes es van een reeks ree lessen, een semes es van een reeks ree lessen, een semes van een reeks ree lessen, een semes

5

5

vast programma voor de hele groep

vast programma, eigen niveau/ deelnemer

6

programma afhankelijk van behoefte groep

4

programma afhankelijk van behoefte individuele deelnemers


In zeven gevallen was het materiaal zelf ontwikkeld en in acht gevallen was het materiaal ingekocht. Twee bedrijven gaven geen antwoord. De bedrijven werd gevraagd op welke wijze en met welke toetsen de intake en eventueel voortgang worden getest. Helaas werden deze vragen onvoldoende beantwoord om een goed beeld te geven. In de meeste gevallen houdt de begeleider de voortgang bij (13 van de 17 bedrijven). Bij drie bedrijven vindt geen voortgangsregistratie plaats en 1 bedrijf gaf geen antwoord. Eenmaal werd de registratie gedaan in Excel, eenmaal met een zelf ontwikkeld systeem. Voor het overige werd deze vraag niet beantwoord.


Instellingen

10

4

Onderzoek instellingen

4.1

Verantwoording

Voor het onderzoek naar instellingen is gekozen voor het actief zoeken en benaderen van instellingen in drie regio’s in Nederland. De drie regio’s werden verspreid door Nederland gekozen. In het kader van het programma Taal voor het Leven (een nieuwe aanpak om laaggeletterdheid onder volwassenen terug te dringen) word ook reeds in een aantal regio’s onderzoek gedaan. Naar laaggeletterdheid. In onderhavig onderzoek werd voor andere regio’s gekozen om dubbel werk te voorkomen. Er werd gekozen voor een gebied in het zuiden met een grote gemeente als centrum (Midden-Noord-Brabant), een in omvang even groot landelijk gebied in het oosten (de Achterhoek) en een kleiner landelijk gebied in het Noorden (Zuidoost Friesland). Midden-Noord-Brabant kent circa 439.000 inwoners, de Achterhoek circa 401.000 inwoners en Zuidoost Friesland circa 208.000 inwoners (cijfers: CBS, 2012). In deze regio’s liggen de volgende gemeente. Midden-Noord-Brabant

De Achterhoek

Zuidoost Friesland

Aalburg

Aalten

Heerenveen

Alphen-Chaam

Berkelland

Ooststellingwerf

Baarle-Nassau

Bronckhorst

Opsterland

Dongen

Brummen

Skarsterlan

Gilze en Rijen

Doetinchem

Smallingerland

Goirle

Lochem

Weststellingwerf

Hilvarenbeek

Montferland

Loon op Zand

Oost Gelre

Oisterwijk

Oude Ijsselstreek

Tilburg

Winterswijk

Waalwijk

Zutphen

Werkendam Woudrichem

Met alle bovenstaande gemeenten en met de in deze gemeenten aanwezige welzijnsorganisaties is contact opgenomen. Zijn zij bevraagd op eigen activiteiten en aan hen is gevraagd in hoeverre zij bekend zijn met instellingen in hun gemeenten die actief zijn op dit gebied. Ook deze instellingen werden benaderd. Daarnaast werd sowieso contact opgenomen met de volgende instellingen voor zover zij gevestigd en/of actief zijn in deze gemeenten:

- Ziekenhuizen - Zorginstellingen - Organisaties voor vluchtelingenwerk en/of opvang van nieuwkomers - Reïntegratiebedrijven - Vrijwilligersorganisaties - Bedrijven voor de uitvoering van de Wet Sociale Werkvoorziening - Penitentiaire Instellingen - Bibliotheken

In totaal werden er 158 organisaties gebeld (inclusief de gemeenten). 37 organisaties gaven aan opleidingen voor laaggeletterden te verzorgen. 31 organisaties namen ook deel aan het onderzoek.

11

4.2 Instellingen Soort Instelling Onder de 31 instellingen waren er vijf Bibliotheken, vier Vrijwilligersorganisaties en vier Wsw-bedijven. Verder deden ook een aantal Vluchtelingwerkorganisaties, Penitentiaire instellingen en Welzijnsinstellingen mee en een Reïntegratiebedrijf. Voor een uitgebreid overzicht per instelling wordt naar de bijlage verwezen (tabel B1.1). Soort instelling

Instellingen Midden-NoordBrabant Aantal 11

Bibliotheek

1

Vrijwilligersorganisatie

1

Welzijnsinstelling

1

Reïntegratiebedrijf

1

Instellingen Achterhoek

Instellingen Zuidoost Friesland

Totaal

9

11

31

3

1

5

3

4

1

3

1

1

Woningcorporatie Vluchtelingwerkorganisatie of migranten- of zelforganisatie

1

1

Penitentiaire/Justitiële inrichting

1

2

Wsw-bedrijf

1

2

Anders

41

1

3

Ouderenbond of seniorenvereniging Consultatiebureau Dak- en thuislozenorganisatie 3 1

4

42

8

Instellingen B is Midden-Noord-Brabant; instellingen A is De Achterhoek; instellingen F is Zuidoost Friesland. 1 gecombineerd reïntegratie/inburgeringsbedrijf, 1 gecombineerd WSW/reïntegratiebedrijf, 1 hulp bij inburgering, 1 fusie intergemeentelijke sociale dienst & Wsw-bedrijf 2 1 Serviceorganisatie voor bibliotheken, 1 gecombineerd WSW/reïntegratiebedrijf, 1 MEE (dienstverlening aan mensen met beperking), 1 zorginstelling voor mensen met een verstandelijke beperking, 1 gemeente 1

Frequentie Opleiding Het merendeel van de instellingen (24 van de 31) biedt terugkerende opleidingen aan. Dit beeld is consistent tussen de drie onderzochte regio’s. Frequentie opleiding

Instellingen Midden-NoordBrabant



Totaal

Aantal 10

8

10

28

Geen antwoord 12

1

1

3

Eenmalig

21

1

1

4

Terugkerend

8

7

9

24

Stichting Nieuwe Kennis / gemeente Gilze-Rijen: Via de ROC Tilburg komen sinds 2010 kleine groepen analfabeten bij elkaar. Degenen die enigszins gealfabetiseerd zijn komen in aanmerking voor een inburgeringscursus A2. 2 Vluchtelingenwerk WOBB: opleidingen zijn niet van toepassing (niet via onze organisatie), wel ondersteunende activiteiten op NT2-gebied. 1

12

Samenwerkingspartners De instellingen werken het meest samen met ROC’s of andere opleiders of scholen en in iets mindere mate met gemeenten en bibliotheken. Ook wordt er met een veelvoud van maatschappelijke en sociale (welzijns-) instellingen samengewerkt. De samenwerking bestaat uit het leveren van lesmateriaal en docenten, en het uitwisselen van expertise (met name ROC’s en andere scholen). Via gemeenten en andere maatschappelijke en sociale instellingen worden kandidaten aangeleverd. Bij bibliotheken gaat het vaak om voorleesclubs en taalcafés en ook het leveren van ondersteunend materiaal. Voor een uitgebreid overzicht per instelling wordt naar de bijlage verwezen (tabel B1.2).

Samenwerkingspartner

Instellingen Midden-NoordBrabant



Totaal

Aantal 11

9

11

31

ROC

6

3

10

19

(Taal) opleiders/scholen

10

3

5

18

Gemeente

2

2

2

6

1

4

5

1

4

6

Bibliotheek Wsw

1

Sociale Diensten

2


2

Welzijnsorganisatie

3

1

3

1

4

Penitentiaire inrichtingen

2

2

Vluchtelingenwerk

1

1

2

Interne trainers

1

1

Dienst Uitvoering Onderwijs

1

1

ZZP-docente

1

1

UWV

1

1

Werkgevers

1

1

CZ (Zorgverzekeraar)

1

1

Woningcorporatie

1

1

Buurtacademie Maatschappelijke organisatie

2

1

1 1

1


13

Financiering De meeste instellingen hebben meer dan één bron van financiering. Er zijn regionale verschillen voor wat betreft de bron van financiering. De instellingen in Brabant betrekken merendeels middelen uit gemeentelijke middelen en fondsen, terwijl in Friesland de nadruk ligt op landelijk budget. Alle regio’s samen laten zien dat de middelen voornamelijk komen uit overheden en eigen middelen. Financiering

Instellingen Instellingen MiddenAchterhoek Noord-Brabant Aantal 11 Geen antwoord


Totaal

8

10

29

1

1

2

Door de landelijke overheid

2

16

67

9

Door gemeente, educatiebudget

73

2

3

12

Door de gemeente, ander budget1

6

2

Bedrijf of instelling

1

2

1

Eigen middelen bedrijf

4

4

2

10

Sectorfonds

2

2

1

5

Door de deelnemers

2

Europese fondsen

34

1

1

5

Sponsoring

3

1

2

6

1

12

2

8

Door provincie (welk budget?)

Anders

5

4

8

1 Inburgeringsbudget, participatiefonds, reïntegratiemiddelen (participatiebudget), W-deel participatiebudget, regulier bibliotheekbudget, Participatie gelden 2 1 respondent: door ROC betaalde leerkracht; de bibliotheek is eenmalig gesponsord door LIONS en betaalt zelf het personeel. 1 respondent: via KOF subsidie aanvraag 3 1 respondent: en ROC regionaal 4 1 respondent: deelfinanciering AKA vanuit ESF-D 5 1 respondent: 1 jaar deelsubsidie 6 taalcoach 7 1 respondent: SIOB projectsubsidie 8 VROM, Eif, Evf, Oranjefonds etc.

Toekomstplannen Het grootste deel van de instellingen (23 van de 31) geeft aan de activiteiten voor te zetten in 2013. Voor sommigen is de financiering nog onduidelijk en wordt verwacht dat door bezuinigingen er minder activiteiten uitgevoerd kunnen worden. Van de instellingen die aangaven welke middelen ze in 2013 tot hun beschikking hebben, gebruikt het merendeel dezelfde financieringsbronnen als in 2012. Lang niet alle instellingen gaven aan om hoeveel deelnemers het in 2013 gaat, en de spreiding is groot: van enkele tot enkele tientallen deelnemers. Voor een overzicht per instelling zie bijlage (tabel B1.3).

14

4.3

Deelnemers

Doelgroepen De meeste instellingen richten zich op meer dan een doelgroep. De doelgroepen overlappen elkaar. Deelnemers

Instellingen Instellingen MiddenAchterhoek Noord-Brabant Aantal 11


Totaal

9

11

31

Geen aparte projecten

2

2

1

5

Werkenden

6

3

3

12

Uitkeringsgerechtigden

7

2

4

13

Niet uitkeringsgerechtigden

5

2

2

9

Ouders van jonge kinderen

3

1

2

6

Buurtbewoners

2

1

1

4

Dak- en thuislozen

3

1

4

Gedetineerden

2

2

Ouderen/senioren

3

1

1

5

Jongeren (tussen de 16en 27 jaar)

3

2

1

6

Voortijdig schoolverlaters (VSV’ers)

2

1

3

Vluchtelingen

7

4

2

13

Deelnemers aan een cursus van bijv. een ROC, scholingsinstituut, vrijwilligersorganisatie

6

5

5

16

Anders

31

22

63

11

4

Bij deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. 1 meestal voor anderstaligen (ook migranten) / Beperkt, WWB-ers vanuit gemeente / Alle lesgroepen zijn in principe voor iedereen toegankelijk. 2 inburgeraars/iedereen die onvoldoende Nederlands spreekt / Nieuwkomers met reguliere verblijfsvergunning 3 Intermediairs die met of voor de doelgroep werken. Denk aan trainingen oefenen.nl / werkenden via de WSW, vrijwilligers (wachtlijst WSW) / mensen met een licht verstandelijke beperking / mensen met een verstandelijke beperking / volwassenen die belangstelling hebben / migranten

Kenmerken deelnemers Het aantal laaggeletterde deelnemers in 2012 is bij de meeste instellingen enkele tientallen, met uitschieters naar 500 - 1.000 deelnemers voor een enkele instelling. Het aantal deelnemers op 1 september 2012 is voor de meeste instellingen niet precies aan te geven. Men schat dat dit gaat om percentages van 50-100% van het totale aantal deelnemers in dat jaar. De meeste instellingen hebben aangegeven niet te weten of hun deelnemers elders aan activiteiten deelnemen of hebben deze vraag niet beantwoordt. Ongeveer en derde van de instellingen geeft aan dat hun deelnemers elders activiteiten volgen. Meestal gaat het dan om ROC’s (inburgeringscursussen) en gemeenten. Het is over het algemeen niet bekend hoeveel deelnemers per 1 september aan activiteiten voor laaggeletterden bij andere instellingen deelnamen. Een aantal instellingen schat dit op 10%. Het percentage van de deelnemers dat op 1 september 2012 minimaal niveau A2 beheerst loopt uiteen voor de verschillende instellingen. Men weet het niet, of maakt een schatting. De schattingen en opgegeven percentages lopen uiteen van 10 – 80%. Het percentage autochtone laaggeletterde cursisten per 1 september 2012 loopt uiteen voor de verschillende instellingen (van geen tot 100%). In Friesland is meer dan 80% van de deelnemers autochtoon. In de Achterhoek geven drie instellingen aan dat het percentage autochtonen 25% of minder is en drie instellingen geven aan dat het percentage autochtonen 70% of meer is. In Brabant geeft het merendeel van de instellingen een percentage van minder dan 50% autochtonen aan. Voor een overzicht van de individuele antwoorden wordt naar de bijlage verwezen (tabel B1.4).

15

Niveau deelnemers De instellingen geven aan dat het niveau van de deelnemers merendeels niet nader bepaald is ofwel dat alle niveaus vertegenwoordigd zijn. De meest genoemde instroomniveaus zijn A1/KSE 1 en A2/KSE 2. Niveau deelnemers

Instellingen Instellingen MiddenAchterhoek Noord-Brabant Aantal 11 Geen antwoord


Totaal

8

8

27

1

3

4

Niet nader bepaald/ alle niveaus

4

5

5

14

Totaal analfabeten allochtoon

4

2

1

7

1

1

Totaal analfabeten autochtoon/Nederlandssprekend

Instroomniveau (ongeveer A1/KSE 1)

8

4

5

17

1F (ongeveer A2/KSE 2)

7

3

3

13


5

1

2

8


Werving De werving van deelnemers gebeurt op verschillende manieren. Soms voeren de instellingen een eigen actief wervingsbeleid (bijvoorbeeld flyers, banenmarkt, website, nieuwsbrief). Veel doorverwijzingen gebeuren door andere instellingen en organisaties zoals gemeenten, bedrijven (voortkomend uit ontwikkelgesprekken), welzijnsinstellingen, vluchtelingenwerk en ROC. Veel deelnemers komen ook binnen door mond-totmondreclame of na direct aanspreken in het klantenbestand van de betreffende instelling. De vraag naar wat bij de werving het meest succesvol is, werd slechts door 4 instellingen beantwoord. Als succesfactoren worden genoemd de instroom via leidinggevenden en begeleiders, de persoonlijke benadering en vanuit contactpersonen op buurt- of gemeenschapsniveau. De instellingen geven verschillende valkuilen en knelpunten aan bij de gebruikte wervingsmethoden (zie bijlage tabel B1.5). Genoemd worden onder andere de volgende onderwerpen: Op het niveau van de instellingen:

- - - - - -

In 2013 is het educatiebudget door wetgeving geoormerkt voor ROC’s Financiering Door grote caseloads is het lastig om alle kandidaten heel goed in beeld te hebben Afhankelijk zijn van derden voor de werving Beperkt bereik doordat allen via 1 instelling geworven wordt (bijvoorbeeld ROC) Sommige instellingen geven aan dat er geen knelpunten zijn

Op het niveau van de deelnemer: - - - - 4.4

Afhankelijk van de ondersteuning of doorverwijzing van leidinggevende/organisatie, aanbod dringt niet door tot belanghebbende (meer dan vijf keer genoemd) Niet te combineren met werk / ontbreken van kinderopvang Hoge drempel naar de instelling / men is bang voor het nieuwe / faalangst / dwang / schaamte van de deelnemer / motivatie Taal

Vrijwilligers

Zeventien instellingen melden dat ze zonder, of met minder dan 10 vrijwilligers werken. Zeven instellingen hebben de vraag niet beantwoord. Drie instellingen zoals vluchtelingenwerk en Humanitas werken met 100 of meer vrijwilligers. Daarnaast zijn er nog drie instellingen die 10-20 vrijwilligers noemen (zie bijlage tabel B1.6). 16

De taken van de vrijwilligers kunnen divers zijn en op verschillende niveaus. Het betreft voornamelijk het begeleiden van (sub-) groepen, zowel onder begeleiding van een docent als ook zelfstandig. De samenvatting van de taken staat in onderstaand overzicht. Werkzaamheden vrijwilligers Werkzaamheden vrijwilligers

Instellingen MiddenNoord-Brabant Aantal 11 Geen antwoord



Totaal

6

7

24

3

4

7

Geven instructie aan/begeleiden een groep van minimaal 5 deelnemers

2

1

2

5

Begeleiden subgroepen of individuele deelnemers onder verantwoordelijkheid van een docent

5

2

1

8

Begeleiden zelfstandig kleine groepen (max. 4 deelnemers) of individuele deelnemers

4

2

3

9

Helpen deelnemers bij het werken met ICT onder verantwoordelijkheid van een docent

3

1

Helpen zelfstandig deelnemers bij het werken met ICT 1

Zorgen voor werving en toeleiding cursisten

1

Begeleiden cursisten in de praktijk

2

Doen de intake van nieuwe deelnemers Anders

4 1

2 1

1

2

5

1

1

2

21

12

3

Bij deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. 1 Het taalcoachen project is een 1 op 1 relatie. Snelle lezenden gaan als een speer, trage-moeizame lezenden hebben veel tijd nodig en laten het er soms bij zitten. 1 Vrijwilliger werkt/ondersteunt als gediplomeerd logopediste (bij NT2 groep) 2 Werven deelnemers & vrijwilligers, koppelen, geven van taalondersteuning op maat & naar behoefte

Werving en scholing vrijwilligers De werving van vrijwilligers gebeurt op verschillende manieren (zie bijlage tabel B1.7). Soms voeren de instellingen een eigen actief wervingsbeleid (bijvoorbeeld advertenties, artikelen in kranten / huis-aan-huisbladen, lokale omroepen). Mond-tot-mondreclame en jarenlang opgebouwd netwerk helpen ook bij het vinden van vrijwilligers. Ook wordt gebruik gemaakt van vrijwilligerscentrales of overkoepelende organisaties. De vraag naar wat bij de werving het meest succesvol is, werd slechts door een instelling beantwoord. Deze bibliotheek heeft een goede naam en de mensen komen vanzelf. De instellingen geven verschillende valkuilen en knelpunten aan bij de gebruikte wervingsmethoden. Genoemd worden onder andere de volgende onderwerpen:

- Zorgen voor genoeg professionele ondersteuning, de vrijwilligers opleiden - Het wervingsproces moet goed opgezet worden - Studenten/werkende zijn niet altijd flexibel qua inzet

Een enkele instelling ziet geen knelpunten en heeft zelfs een te groot aanbod van vrijwilligers. Het merendeel van de instellingen (18) heeft geen antwoord gegeven op de vraag welke scholing er is voor vrijwilligers. De andere instellingen bieden over het algemeen een redelijk aanbod aan scholing aan. Dit bestaat meestal uit inleidende gesprekken of modules gegeven door vaste medewerkers, docenten of ervaringsdeskundigen. Een enkele instelling biedt uitgebreide inwerktrajecten aan van een aantal weken. Voor een overzicht per instelling wordt naar de bijlage verwezen (tabel B1.8). 17

4.5

Activiteiten

De instellingen bieden een veelvoud aan activiteiten aan. De nadruk ligt vooral op lezen, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden. Activiteiten

Instellingen Midden-Noord-Brabant


Instellingen Zuid- Totaal oost Friesland

8

9

27

Geen antwoord 1

1

2

4

Lees- en schrijfcursus

7

3

7

17

Cursus gesprekvaardigheden

7

1

8

Rekencursus

3

4

3

10

Cursus digitale vaardigheden

8

5

5

18

Voorlezen

2

2

5

9

Leesgroepje

2

3

4

9

Coaching

4

1

1

6

Taalmaatje

4

1

2

7

Thuislessen

1

3

4

Cursus voor ouders/opvoedingscursus

2

2

4


2

1

1

4

Anders

2

2

Aantal 10

1

2

4

8

3

Op deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. Wekelijks een praatgroepje voor inburgeraars en taalcoaches. Nederlands spreken over de onderwerpen die zijn inbrengen. De dagelijkse ervaringen en de sores met examineren staan hoog op de agenda / projectplan in voorbereiding om naast alfabetisering en taalonderwijs de groep laaggeletterden ook een aanbod te kunnen doen op gebied van alge mene ontwikkeling en rekenen 2 Ontvangen groepen ROC, ondersteunen Taalmaatjes / werken met e-learningprogramma oefenen.nl 3 Wordt door BSF gefaciliteerd om dit uit te voeren / In [onbekend] ook budgetten op cursus / binnen het MELBA systeem / Wij besteden vanuit onze coördinatietaak in brede school de Samensprong aandacht aan laaggeletterdheid 1

Frequentie Activiteiten De instellingen bieden hun activiteiten met verschillende frequenties aan, de meeste activiteiten 1 -2 keer per week. Frequentie Activiteiten

Instellingen Midden-NoordBrabant Aantal 10 Geen antwoord 1



Totaal

8

7

25

1

4

6


1

1 x per 14 dagen

1

1

2

7

5

20

3

7

1x per week

8

2 x per week

4

3 x per week

3

4 x per week

1

1

3 1

2


18

Duur Activiteiten De instellingen geven aan dat de gemiddelde duur van deelname aan de activiteiten bij de deelnemers meestal een (school) jaar is. Kortere en langere deelnametijden komen ook voor. Gemiddelde duur deelname


Geen antwoord 1 – 6 weken

1

7 – 12 weken

1



Totaal

5

7

23

4

4

8 1

1

2

3 – 6 maanden 2

2

2

5

12

Een (school)jaar

5

1,5 jaar

1

2 jaar

2

1

3

1

1

2

1

3 jaar Meer dan 3 jaar

Op deze vraag was slechts 1 antwoord mogelijk. Een aantal respondenten heeft echter meer dan een antwoord aangekruist. Bij twee antwoorden is de langste duur meegeteld, bij meer dan twee antwoorden is het gemiddelde van de antwoorden genomen.

Begeleiding van deelnemers De begeleiding van deelnemers bij de instellingen wordt merendeels gedaan door professionele (betaalde) docenten, maar ook voor een groot deel door een combinatie van professionele docenten en vrijwilligers. Een derde van de instellingen maakt uitsluitend gebruik van vrijwilligers. Begeleiding van deelnemers


Geen antwoord



Totaal

8

7

26

1

4

5

Door professionele (betaalde) docent

4

3

4

11

Door professionele docent en vrijwilliger

4

2

1

7

Door vrijwilliger

3

3

2

8

Methodiek Zeven van de 30 instellingen hebben geen specifieke methodiek van onderwijs ingevuld. De meest gebruikte methodieken van de instellingen zijn klassikaal en praktijkgericht leren of een combinatie daarvan. Verder wordt contextrijk leren en competentiegericht leren ook veel gebruikt. Sommige van de instellingen gebruiken meer dan een methodiek en passen deze ook aan de behoefte van de deelnemer aan. Gevraagd naar de tevredenheid over de gebruikte methodiek geeft iedereen aan tevreden te zijn (12 van de 30 instellingen hebben deze vraag beantwoord). Voor een overzicht per instelling wordt naar de bijlage verwezen (tabel B1.9).

19

Programma De meeste instellingen (13 van de 24) geven aan dat ze flexibele programma’s aanbieden. Daarvan wordt het merendeel aangepast aan de individuele behoefte van de deelnemer. Zeven instellingen bieden zowel vaste als flexibele programma’s aan en vier instellingen alleen vaste programma’s. Als er met een vast programma gewerkt wordt werkt de deelnemer meestal op zijn eigen niveau. Soort programma

Instellingen Midden-NoordBrabant Aantal 10 Geen antwoord 1



Totaal

7

7

24

2

4

7

Vast programma voor de hele groep, van te voren gepland

1

3

1

5

Vast programma, maar elke deelnemer werkt op eigen niveau

4

5

1

10

Programma hangt af van de behoeften van de groep

3

3

2

8

Programma hangt af van de behoeften van de individuele deelnemers

4

5

6

15


Materialen De meeste instellingen (8 van de 23) gebruiken alleen ingekochte materialen of een combinatie van ingekochte en zelf ontwikkelde materialen (11 van de 23). Vier opleiders gebruiken alleen zelf ontwikkelde materialen. Materialen

Instellingen Midden- Instellingen Noord-Brabant Achterhoek


Totaal

Aantal 9

6

7

22

Geen antwoord 1

3

4

8

1

2

3

Alleen zelf ontwikkeld Alleen Ingekocht

4

3

1

8

Beide

5

2

4

11

20

Voorbeelden van ingekochte materialen zijn:

De Leessleutel Code

Alfaflex, Alfasprint Klik & tik ABC voor analfabeten Veilig leren lezen Digitale taalgids Lees en Schrijf

Reken en leerwerkboek Nederland op weg naar 1F

Verscheidene boeken en CD’s binnen de inburgeringsprogramma’s Signaallezen De Slimme Nieuwslezer Uitgeverij Defiant De deur uit Methodiek start

Opleiding van KW1c in Den Bosch Kleurrijker

IJsbreker (div. niveaus)

PROmotie Oefenen.nl

Nieuwsbegrip

MBO 1 Methodes

Kees de Baar

Taalmaatje

Eenvoudig communiceren

Klare Taal basis grammatica

Nieuwe buren Werkend Nederlands (ITpreneurs) Methoden ontwikkeld door ROC, AOC, SBCM

Uitgeverij BOOM: alfa A (AAP 1+2)/alfa B (AAP 3)/alfa C (Nederlands in beeld) Delftse Methode Basiscursus 1 & 2 (tekst + werkboek) Verscheidene methodieken aangeboden door partners zoals stichting LNT Diverse Media voor laaggeletterden Boeken op het terrein van Nederlands als 2e taal

De instellingen zijn allen tevreden over de gebruikte materialen. Een instelling (penitentiaire inrichting) geeft aan dat er meer behoefte is aan digitaal materiaal, zodat de deelnemer ook kan werken als er geen begeleiding is. Een instelling (MEE) geeft aan dat ze tevreden zijn, maar dat het wel moeilijk is om passend materiaal voor hun doelgroep (mensen met een beperking) te vinden.

21


Niet bekostigde instellingen

22

5

Onderzoek niet bekostigde instellingen

5.1

Verantwoording

In de drie regio’s die gekozen werden voor het onderzoek naar activiteiten voor laaggeletterden waren ook zes aanbieders van (taal) onderwijs actief die niet bekostigd worden door de overheid. Overigens is één van de instellingen het A&O fonds voor de sociale werkvoorziening, dat haar middelen weliswaar niet van het ministerie van OC&W ontvangt, maar indirect wel een overheidsbijdrage krijgt. Deze opleiders zijn ook elders in Nederland actief. Zij zijn gevraagd een beeld te geven van hun landelijke activiteiten voor laaggeletterden. 5.2

Opleiders

Soort opleiders De zes opleiders waren merendeels Taalaanbieders of Taalinstituten (4). Verder was er een A&O Fonds van de Wsw-bedrijven Nederland bij en een bedrijf dat specifiek projecten aanbiedt voor jongeren. Voor een volledig overzicht van de opleiders wordt naar de bijlage verwezen (tabel B2.1).

4

Taalaanbieders/ A&O Fonds Taalinstituten

Bedrijf dat specifiek projecten aanbiedt voor jongeren

Frequentie Opleiding Vijf van de zes opleiders bieden een terugkerende opleiding aan. Samenwerkingspartners De opleiders hebben verschillende samenwerkingspartners (zie bijlage tabel B2.2), waarbij in vergelijkbare mate wordt samengewerkt met gemeenten, bedrijven, scholen en bibliotheken. Daarnaast werkt een enkele opleider ook met vrijwilligers, ROC’s, zorginstellingen en UWV-werkbedrijf. De opleiders hebben over het algemeen meer dan 1 samenwerkingspartner. De vraag op welk gebied men samenwerkt werd slechts door een opleider aangegeven; het betreft het verzorgen van lessen. Samenwerkingspartner

Aantal opleiders1 die hiermee samenwerkt

Bibliotheken/SIOB (Sector Instituut Openbare Bibliotheken)

4

Gemeenten

3

Bedrijven/taalbedrijven/ZZP-ers

3

Basisscholen/scholen voor voortgezet onderwijs/particulier on- 3 derwijsinstellingen

1

Vrijwilligersorganisaties/vrijwilligers (taalcoaches)

2

Stichting Lezen en Schrijven

1

UWV-Werkbedrijf

1

Zorginstellingen

1

ROC’s

1

Dit zijn gegevens van 6 opleiders. De meeste opleiders werken met meerdere partners samen.

23

Financiering De meeste opleiders hebben meer dan een bron van financiering, waarbij de meeste gelden komen uit gemeentelijke budgetten. Financiering

Opleiders


1


3

Door de gemeente, ander budget

3

Door provincie (welk budget?)

-


2


2

Sectorfonds

2

Door de deelnemers

1

Europese fondsen

1

Sponsoring

-

Anders2

1

1

1 niet nader gespecificeerd 2 brancheorganisaties, reïntegratiemiddelen

Toekomstplannen Van de zes opleiders geven er drie aan dat ze in 2013 doorgaan met hun activiteiten laaggeletterdheid. Men geeft aan dat het budget weer uit participatiebudget/bedrijven komen zal. Echter wordt ook aangegeven dat de financiering een probleem blijft, zolang de participatie/educatiegelden naar de ROC’s gaan. Men ervaart dit als oneerlijke concurrentie. Voor de andere drie is de doorgang in 2013 onzeker/onbekend. Reden hiervoor is dat de budgetten onbekend zijn, er te weinig budget is of dat het project van 2012 nu uitgerold is en er kennelijk nog geen nieuwe plannen zijn voor 2013. Slechts een opleider (TopTaal) gaf de hoeveelheid verwachte deelnemers voor 2013 op: ongeveer 250 mensen. Voor een overzicht van de antwoorden op deze vraag wordt verder verwezen naar de bijlage (tabel B2.3). 5.3

Deelnemers

Doelgroepen De doelgroepen van de opleiders zijn vooral werkenden en (niet-) uitkeringsgerechtigden. Het merendeel van de opleiders geeft aan meerdere doelgroepen te hebben. Doelgroepen

Opleiders


1

Werkenden

4


5

Niet uitkeringsgerechtigden

3


1

Buurtbewoners Dak- en thuislozen

24

Doelgroepen (vervolg)

Opleiders

Gedetineerden Ouderen/senioren

2

Jongeren (tussen de 16 en 27 jaar) Voortijdig schoolverlaters (VSV’ers) Vluchtelingen

1

Deelnemers aan een cursus van bijv. een ROC, scho- 1 lingsinstituut, vrijwilligersorganisatie Anders

21

Bij deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. In principe zijn onze cursussen en opleidingen voor iedereen beschikbaar/Alle medewerkers en doelgroepen onder begeleiding van het Sw-bedrijf. Er zijn 95 Sw-bedrijven in Nederland.

1

Kenmerken deelnemers Het aantal laaggeletterde cursisten per opleider liep in 2012 uiteen van 30 tot ongeveer 5.000 (Wsw). Op 1 september 2012 waren dat er minder dan 5 tot ongeveer 4.000 (Wsw). De opleiders weten over het algemeen niet of hun deelnemers ook elders aan activiteiten voor laaggeletterden deelnemen. Deelname bij de bibliotheek werd twee keer genoemd. De opleiders schatten dat 40-80% van de cursisten op 1 september 2012 het Nederlands mondeling minimaal niveau A2 beheerst. Het percentage autochtone laaggeletterde cursisten op 1 september 2012 wordt door drie opleiders tussen 0% en 30% geschat. Voor een overzicht van de individuele antwoorden wordt naar de bijlage verwezen (tabel B2.4). Niveau deelnemers Bij de opleiders is het niveau van de deelnemers redelijk gelijk verdeeld over de aangegeven categorieën.

Niveau deelnemers

Opleiders


5


3


1


3


4


2


Werving De opleiders werven hun cursisten voornamelijk via gemeenten, werkgevers en (Sw-) bedrijven. De vraag wat bij de methode van werving het meest succesvol is werd door geen van de opleiders beantwoord, behalve een opleider die aangaf dat de deelnemers de lessen (deels) in werktijd kunnen volgen. Er werden door de opleiders verschillende knelpunten en valkuilen aangegeven bij de werving van deelnemers. Twee opleiders gaven aan dat ze het verplicht inkopen (bij het ROC) niet goed vinden, men heeft liever keuzevrijheid en wil uit eigen belang werven. Ook wordt genoemd dat er te weinig budget is om taalachterstanden weg te werken. Verder wordt aangegeven dat werving via de reguliere media slecht werkt. Werving via een 25

toeleidende organisatie en mond-tot-mondreclame werkt beter. Een opleider gaf aan dat de informatie vaak niet bij de belanghebbende terecht komt omdat het blijft steken bij de organisatie of de leidinggevende en omdat het informatiemateriaal vaak niet toegankelijk is voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Als laatste wordt genoemd dat het soms lastig is om het aanbod op het juiste niveau aan te bieden. Voor een overzicht per opleider wordt naar de bijlage verwezen (tabel B2.5). 5.4

Vrijwilligers

Aantal Vrijwilligers De opleiders werken zonder of slechts met een enkele vrijwilliger (zie bijlage tabel B2.6). De taken van de vrijwilliger kunnen divers zijn, zie hiervoor het onderstaande overzicht. Werkzaamheden vrijwilligers Werkzaamheden vrijwilligers

Opleiders

Geven instructie aan/begeleiden een groep van minimaal 5 deelnemers

1

Begeleiden subgroepen of individuele deelnemers onder verantwoordelijkheid van een 1 docent Begeleiden zelfstandig kleine groepen (max. 4 deelnemers) of individuele deelnemers Helpen deelnemers bij het werken met ICT onder verantwoordelijkheid van een docent

1

Helpen zelfstandig deelnemers bij het werken met ICT

1

Zorgen voor werving en toeleiding cursisten Begeleiden cursisten in de praktijk

1

Doen de intake van nieuwe deelnemers Anders

11

Bij deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. Cursisten helpen met taal in hun sociale omgeving

1

Werving en Scholing Vrijwilligers Omdat de meeste opleiders niet met vrijwilligers of slechts met een enkele vrijwilliger werken, is de informatie betreffende de werving en scholing van vrijwilligers slechts beperkt en is er dus ook niet sprake van een bepaalde wervingsmethodiek (zie bijlage tabel B2.7). De vrijwilligers moeten bevoegd zijn, zegt een van de instellingen. De scholing vindt plaats vanuit overkoepelende vrijwilligersorganisaties.

26

5.5

Activiteiten

De opleiders bieden een veelvoud aan activiteiten op het gebied van lees- en taalvaardigheid aan, maar ook op andere gebieden zoals coaching, rekenen en digitale vaardigheden.


Lees- en schrijfcursus Voorlezen

Rekencursus


Cursus digitale vaardigheden Anders Taalmaatje Coaching 1

Cursus voor ouders/opvoedingscursus

Op deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. Werkgerichte taalcursussen, taal leren in de werkomgeving alle niveaus en uiteenlopende doelgroepen (middel is www. oefenen.nl), Taalgids, trainen van interne begeleiders, ontwikkelen extra materiaal.

Frequentie Activiteiten De frequentie van de activiteiten van de opleiders is gevarieerd, op zijn minst 1 keer per week of meer en meestal 1 - 2 keer per week.

Frequentie activiteiten

Opleiders

1x per week

4

2x per week

4

3x per week

2

4x per week

1


Duur Activiteiten De gemiddelde duur van deelname door een cursist is bij de opleiders 1-6 weken tot een heel schooljaar; nooit langer. Duur van deelname

Opleiders

1 – 6 weken

2

3 – 6 maanden

1

Een (school)jaar

3

1,5 jaar 2 jaar 3 jaar Meer dan 3 jaar

Op deze vraag was slechts 1 antwoord mogelijk. Een aantal respondenten heeft echter meer dan een antwoord aangekruist. Bij twee antwoorden is de langste duur meegeteld, bij meer dan twee antwoorden is het gemiddelde van de antwoorden genomen. 27

Begeleiding van deelnemers De begeleiding van deelnemers wordt merendeels gedaan door professionele (betaalde) docenten, al dan niet in samenwerking met vrijwilligers. Begeleiding van deelnemers

Opleiders


3


2

Door vrijwilliger

1

Methodiek De opleiders gebruiken verschillende methodieken voor hun activiteiten. Blended learning wordt twee keer genoemd, daarnaast ook klassikaal leren, contextrijk leren en praktijkleren. Vier van de zes opleiders geven aan tevreden te zijn met de gehanteerde methodieken, twee opleiders hebben geen antwoord gegeven op die vraag. Voor een overzicht van alle genoemde methodieken wordt naar de bijlage verwezen (tabel B2.8). Programma Twee opleiders geven aan alleen vaste programma’s aan te bieden. Drie opleiders geven aan dat ze alleen flexibele programma’s aanbieden en een biedt beide aan. Bij de flexibele programma’s wordt afgestemd op de behoefte van de groep of van het individu. Intentioneel en systematisch Intentioneel en systematisch Intentioneel en systematisch Intentioneel en systematisch leren: Van intentioneel leren isleren: Van intentioneel leren is leren: Van intentioneel leren is leren: Van intentioneel leren is sprake wanneer er een vooropge gege prake wanneer er een vooropge gege sprake wanneer er een vooropge-sprake wanneer er een vooropgezette bedoe bedoeling is om een woord, rd, zette bedoe bedoeling is om een woord,,zette bedoe bedoeling is om een woord, zette bedoe bedoeling is om een woord, rd, begrip, ip, han handeling etc. te leren,,begrip, ip, han handeling etc. te leren, begrip, ip, han handeling etc. te leren, ip, han handeling etc. te leren, begrip, bijvoorbeeld ns bijvoorbeeld ns bijvoorbeeld orbeel in op school tijdens orbeel in op school tijdens orbeel in op school tijdensbijvoorbeeld orbeel in op school tijdens een les es of ti tijdens een rijeen les es of ti tijdens een rijeen les es of ti tijdens een rijeen les es of ti tijdens een rijinstructie. uctie. Kenmerk K van intentio ioio - uctie. Kenmerk Kenmerk van intentioinstructie. uctie. K Kenmerk van intentioinstructie. K van intentio oinstructie. - uctie. K sch neel leren is dat dat systematisch neel leren is dat dat systematisch hneel leren is dat dat systematisch neel leren is dat dat systematisch sch ch gebeurt; urt; bij bijvoorbeeld in de vorm rm gebeurt; urt; bij bijvoorbeeld in de vorm rm gebeurt; urt; bijvoorbeeld bij in de vorm mgebeurt; urt; bij bijvoorbeeld in de vorm van een reeks ree lessen, een semes es van een reeks ree lessen, een semes es van een reeks ree lessen, een semes van een reeks ree lessen, een semes

3

vast programma vast programma, programma voor de hele eigen niveau/ afhankelijk van groep deelnemer behoefte groep

3

programma afhankelijk van behoefte individuele deelnemers


Materialen Twee opleiders geven aan dat ze alleen zelf ontwikkelde materialen gebruiken. Een opleider gebruikt alleen ingekochte materialen (veel materiaal van ETV.nl / zie www.oefenen.nl/sw). Drie opleiders gebruiken zowel zelf ontwikkelde als (een veelvoud aan) ingekochte materialen: 7/43, Wat is een basisschool, Fatma Tas, simpele leesboekjes, oefenen.nl Materialen

Opleiders

Alleen zelf ontwikkeld

2

Alleen Ingekocht

1

Beide

3

De opleiders zijn over het algemeen tevreden over de gebruikte materialen. Wel merkt een opleider op dat er weinig goed materiaal beschikbaar is voor volwassenen zonder dat het kinderlijk is.

28 28


ROC’s

29

6

Onderzoek ROC’s

6.1

Verantwoording

Alle 41 ROC’s in Nederland zijn benaderd om mee te doen aan dit onderzoek. Daarvan hebben er 31 meegedaan. Van vier ROC’s werd (soms ondanks toezeggingen) niets ontvangen. Drie ROC’s gaven aan geen VE-activiteiten meer te hebben en drie andere ROC’s gaven aan niet mee te willen doen aan het onderzoek. 6.2

Algemene gegevens

Werkgebied De activiteiten voor de laaggeletterdheid worden bij de meeste ROC’s (20 van de 29) uitgevoerd in hun hele werkgebied. Twee ROC’s hebben deze vraag niet beantwoord. Negen van de ROC’s gaven aan slechts met een deel van de gemeenten uit hun werkgebied te werken: Deltion College, Zwolle

Met alle gemeenten, behalve Zwolle.

ROC Friese Poort

Alleen met Noordoostpolder en Urk.

ROC Kop van Noord-Holland

Alleen met Texel, Den Helder, Hollands Kroon en Schagen e.o.

ROC de Leygraaf

Alleen met de gemeenten Veghel, Bernheze, St Oedenrode, Oss

Mondriaan

Alleen met de gemeente Den Haag

ROC Nijmegen

Alleen met de gemeenten Nijmegen, Millingen, Ubbergen, Heumen, Mook en Middelaar, Wijchen, Groesbeek, Beuningen

Nova College

Met alle gemeenten behalve Amstelveen

ROC A12

Geen nadere specificatie

Graafschap College

Geen nadere specificatie

Frequentie opleiding Negenentwintig van de eenendertig ROC’s gaven aan dat hun opleidingen een terugkerend karakter hebben. Twee ROC’s gaven geen antwoord. Aantal uitvoeringslocaties Gezamenlijk hebben 28 ROC’s (drie ROC’s hebben geen antwoord gegeven) een aantal van 206 locaties waar activiteiten worden uitgevoerd. Het aantal per ROC loopt uiteen van 2 - 25. Gemiddeld per ROC worden de activiteiten op 7 locaties uitgevoerd. De activiteiten voor laaggeletterden worden op diverse locaties uitgevoerd. Bijna alle ROC’s voeren activiteiten uit in hun eigen gebouw. Daarnaast gebruikt een overgroot deel van de ROC’s buurthuizen of andere multifunctionele gebouwen. Ook basisscholen en bibliotheken worden vaker genoemd.

30

VMBO-school

Anders1

Basisschool

Kinderopvang

Eigen gebouw van de instelling Buurthuis/multifunctioneel gebouw Bibliotheek

Kerk/moskee

Bij deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. 1 Bijvoorbeeld Sw-instelling of reïntegratiebedrijf.

Docenten Bij 28 ROC’s zijn in totaal 519 docenten in dienst voor de afdeling educatie. Sommige ROC’s hebben geen precieze aantallen genoemd maar een schatting opgegeven. Het aantal docenten per ROC voor de afdeling educatie loopt uiteen van 3 tot 56, met een gemiddelde per ROC van 19 docenten. Samenwerkingspartners De ROC’s werken met een groot aantal instellingen samen, waaronder:

- - - - - - - - - - - - - - - - - -

Andere ROC’s Stichtingen en welzijnsinstellingen Vluchtelingenwerk Bibliotheken Vrijwilligerscentrales Sw-instellingen Andere scholen Gemeenten Sociale diensten (maatschappelijke) Instellingen Bedrijven Wijkorganisaties Woningcoöperaties Reïntegratiebedrijven Taal- en integratieaanbieders Zorginstellingen UWV VVE instellingen

De terreinen waarop samengewerkt wordt zijn werving en toeleiding van deelnemers, uitvoering van trajecten, gebruik van materiaal, aanleveren van coaches en taalmaatjes, het gebruik van locaties, geven van onderwijs en voorlichting. Voor een gedetailleerd overzicht van de samenwerkingspartners per ROC wordt naar de bijlage verwezen (tabel B3.1).

31

Financiering De meeste ROC’s (29 van de 30) betrekken financiering vanuit het educatiebudget van de gemeenten en vanuit de participatiegelden. Veertien ROC’s geven aan dat ze gelden betrekken uit bedrijven of andere instellingen. Verder geven 10 ROC’s aan dat de deelnemers ook bijdragen aan de financiering. Negen ROC’s geven aan gelden te ontvangen van de landelijke of provinciale overheid. Financiering

ROC’s


71


29

Door de gemeente, ander budget

82

Door provincie

21


14


3

Sectorfonds

Door de deelnemers

10

Europese fondsen

4

Sponsoring

2

Anders

63

Geen antwoord

1

Op deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. 1 het is onbekend om welk budget het gaat. 2 participatiebudget, eigen middelen GOA gelden 3 project Scholing werkt (NAM), WEB gelden, SVE (Steunpunt etc.), Voor VVE worden wellicht kwal. impuls middelen ingezet in 2013

Toekomstplannen Dertig ROC’s hebben aangegeven dat ze in 2013 doorgaan met het aanbieden van activiteiten voor laaggeletterden (1 ROC heeft de vraag niet beantwoord). De verwachte aantallen deelnemers voor 2013 komen overeen met de aantallen in 2012 (zie verderop in dit rapport). Een aantal ROC’s kon ten tijde van dit onderzoek niet aangeven hoeveel deelnemers er verwacht worden. Soms hangt dit af van het budget dat ter beschikking komt. Een paar ROC’s gaven aan dat ze minder deelnemers verwachten te kunnen bedienen vanwege budgettaire restricties. De financiering van de activiteiten in 2013 berust grotendeels op participatiebudget en bijdragen, vanuit bedrijven en instellingen. Voor een overzicht per ROC wordt naar de bijlage verwezen (tabel B3.2).

32

6.3

Deelnemers

Doelgroepen De ROC’s richten zich op meerdere doelgroepen met hun activiteiten. Daarbij springt er niet een doelgroep in het bijzonder uit.

Doelgroepen

ROC’s


6

Werkenden

21


23

Nuggers

19


15

Buurtbewoners

17

Dak- en thuislozen

9

Gedetineerden

9

Ouderen/senioren

16

Jongeren (tussen de 16en 27 jaar)

15

Voortijdig schoolverlaters (VSV’ers)

8

Vluchtelingen

11

Deelnemers aan een cursus van bijv. een ROC, scholingsinstituut, vrijwilligersorganisatie

14

Anders

61

Op deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. 1 cliënten Promenscare, licht verstandelijk gehandicapten, VVE 2F groepen

Aantal deelnemers in 2012 Vijf ROC’s hebben geen gegevens doorgegeven over de aantallen cursisten bij de afdeling educatie in 2012. De overige 26 ROC’s gaven een totaal aantal cursisten op van 9418. Het aantal cursisten per ROC varieerde van 30 - 1.913, met een gemiddelde van 377 cursisten per ROC. Taalcursussen/activiteiten van derden Elf ROC’s geven aan niet te weten of hun deelnemers nog elders aan activiteiten voor laaggeletterden deelnemen. Acht ROC’s geven aan dat hun deelnemers geen activiteiten elders volgen. Vijf ROC’s hebben deze vraag niet beantwoord en zeven ROC’s weten dat hun cursisten ook elders meedoen aan activiteiten. Het is niet duidelijk om welke aantallen of percentages van de deelnemers het dan gaat. De vraag werd wel gesteld, maar slechts door enkele ROC beantwoord (deze gaven een schatting van 10% van het totaal aan deelnemers). De activiteiten elders worden bijvoorbeeld gevolgd bij:

- - - - - -

Vrouwencentrum Toevluchtsoord Activiteiten in de bibliotheek Leesgroepen voor laaggeletterden ism vrijwilligerswerk Sociale dienst/taalmaatjes Praatgroepen in activiteitencentrum of buurthuis / bij Sociaal Cultureel werk

33

Aantal deelnemers op 1 september 2012 Zesentwintig van de eenendertig ROC’s hebben de aantallen deelnemers op 1 september 2012 opgegeven. In totaal waren dat 6632 deelnemers, met aantallen per ROC variërend van 25 tot 850 en een gemiddeld aantal deelnemers per ROC van 255. Gevraagd naar het aantal van deze deelnemers die op 1 september 2012 deelnamen aan activiteiten die verzorgd werden door andere instellingen (contractonderwijs) gaven 18 ROC’s aan dat dit om totaal ongeveer 270 deelnemers gaat (variërend van 0 – 120 deelnemers per centrum met een gemiddelde van 15 per ROC). Percentage Nederlandssprekenden De ROC’s werd gevraagd op te geven welk percentage cursisten op 1 september 2012 het Nederlands mondeling op minimaal niveau A2 beheerste (autochtonen en allochtonen). Deze vraag werd door 25 ROC’s beantwoord, waarvan twee aangaven niet te weten om welk percentage het zou gaan. De anderen gaven voor het merendeel (15 ROC’s) aan dat 50% of meer van hun deelnemers het Nederlands op minimaal niveau A2 beheerst. Acht ROC’s gaven aan dat 35% of minder het niveau A2 beheerst. Percentage autochtonen Op 1 september 2012 was bij 16 ROC’s (van de 27 ROC’s die de vraag beantwoordden) het percentage autochtone deelnemers 40% of minder. Zes ROC’s gaven aan dat 50-60% van de deelnemers autochtoon waren en bij 2 ROC’s ging het om 80-90% autochtonen. Drie ROC’s gaven aan het percentage niet te kennen en vier ROC’s hebben de vraag niet beantwoord. Niveau De laaggeletterde deelnemers aan de ROC activiteiten hebben verschillende niveaus, van totaal analfabeten tot niveau 2F (ongeveer A3/KSE 3). Hierbij is geen van de niveaus specifiek oververtegenwoordigd.

Niveau deelnemers

ROC’s


16


20


20


22


21


17


Werving deelnemers/cursisten De ROC’s gebruiken voor het werven veel verschillende middelen:

- - - - - - - -

Via de gemeenten en instellingen waarmee wordt samengewerkt Eigen campagnes (flyers, folders, open dagen, tijdschriften) Mond-tot-mondreclame Advertenties en artikelen in kranten Inzetten van ambassadeurs Via netwerken Sociale media en internet Landelijke campagnes zoals 0800-nummers en week van de alfabetisering etc.

34

Gevraagd naar welke methoden het meest succesvol zijn bij de werving wordt mond-tot-mondreclame vaak genoemd en ook de samenwerking met de toeleverende gemeenten, instellingen en bedrijven. Sommige ludieke plaatselijke acties werken ook goed (bijvoorbeeld koffie met gebak inloopochtenden) en het inzetten van ambassadeurs en al bestaande cursisten. De inventarisatie van de ROC’s geeft ook en goed beeld van de knelpunten en valkuilen bij het werven van de deelnemers en cursisten. Voor een uitputtende opsomming van wervingsactiviteiten en knelpunten per ROC wordt naar de bijlage verwezen (tabel B3.3). De knelpunten en valkuilen kunnen grofweg in vier categorieën ingedeeld worden. Doorverwijzende instellingen: - - - -

De aanmeldingen via de gemeenten wordt als moeizaam ervaren. Er is bij de loketten geen prioriteit voor educatie en soms is er onvoldoende wervingskracht vanuit de opdrachtgever. Dat er soms ook bij de gemeentelijke loketten alleen digitaal contact is met de doelgroep wordt als remmende factor ervaren; face-to-face contact zou beter zijn voor de doorverwijzing. Doorverwijzers en signaleerders moeten begrijpen wat laaggeletterdheid is, dit is niet altijd het geval en ook is de affiniteit met het onderwerp bij doorverwijzende instellingen soms laag. ROC’s moeten doorlopend blijven informeren, dit kost tijd en geld. Moeilijk om binnen te komen bij bedrijven. Gemeente wordt verantwoordelijk voor werving, terwijl niet alle cursisten bij gemeente bekend zijn. Werving kost veel tijd, het bereiken van de doelgroep vraagt een lange adem.

Budget en beleid: - - - -

Er is wel beleid vanuit bijvoorbeeld de gemeenten maar prioriteiten vanuit het rijksbeleid richting arbeidsmarkt werken belemmerend. Veranderende weten regelgeving hebben ook gevolgen voor de werving van deelnemers. Restrictie van budgetten wordt ook genoemd als oorzaak van het beperkter aanbieden van trajecten, dus daarmee kunnen ook minder deelnemers bediend worden. Dit leidt tot wachttijden voor de deelnemers. Er is soms te weinig tijd/middelen om structureel te werven, of eerder gebruikte, goed functione- rende wervingsactiviteiten kunnen door restricties van budgetten niet meer ingezet worden. Het werven van de doelgroep vraagt specifieke aanpak; er is geen pasklare methode en verwijzers en doelgroepen weten niet welke mogelijkheden er zijn. Daardoor is werven zeer arbeidsintensief en duur per ingestroomde deelnemer.

Kwaliteit en gebruik van wervingsmaterialen en methoden: - -

Het wervingsmateriaal is soms niet goed genoeg, bijvoorbeeld schriftelijke informatie bereikt de doelgroep juist slecht. Wervingsmateriaal moet specifiek worden ontwikkeld voor de doelgroep en de methoden werken wel goed maar zijn arbeidsintensief (het gebruik van ambassadeurs, het contact via buurtactiviteiten en specifieke doelgroepactiviteiten).

Doelgroep: - - - -

De doelgroep is soms moeilijk te bereiken (drempels, vooroordelen) en moet actief gemotiveerd en geworven worden. Hiervoor moet wel budget zijn. Specifiek het bereiken van autochtonen wordt door een aantal ROC’s als moeilijk ervaren. Het afstemmen van het aanbod op het niveau is moeilijk, waardoor deelnemers geen bij hun niveau passend aanbod vinden. Er is behoefte aan maatwerk van lesmateriaal. Volwassenen komen met een gerichte vraag en willen praktisch toepasbaar onderwijs. Het is soms moeilijk om specifieke klassen vol te krijgen, waardoor cursussen niet doorgaan.

35

6.4

Activiteiten

Soort activiteiten De ROC’s bieden allemaal lees- en schrijfcursussen aan en de meesten ook rekencursussen en digitale vaardigheden. De helft van de ROC’s biedt geïntegreerde cursussen aan en ongeveer een derde biedt gespreksvaardigheden aan en cursussen voor ouders/opvoedingscursussen.


Voorlezen

Geen antwoord

Cursus voor ouders/opvoedingscursus Leesgroepje Thuislessen

Coaching

Rekencursus

Lees- en schrijfcursus

Cursus digitale vaardigheden Taalmaatje

Anders1


Op deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. 1 In company bij bedrijf / Trajecten die in lengte en intensiteit van elkaar verschillen / Gerichte werving & toeleiding, aanbod voor licht verstandelijk gehandicapten

Frequentie van activiteiten De activiteiten worden door alle ROC’s minimaal een keer per week aangeboden. Drieëntwintig van de dertig ROC’s bieden hun activiteiten twee keer per week aan en 25 ROC’s hebben een frequentie van drie keer per week of meer.

Frequentie van activiteiten

ROC’s


3

1 x per 14 dagen

1

1x per week

30

2 x per week

23

3 x per week

16

4 x per week

9

Geen antwoord

1


36

Duur De meeste ROC’s (21 van de 29) geven aan dat cursisten gemiddeld 1 – 1,5 jaar deelnemen aan hun activiteiten. Zes ROC’s geven aan dat de deelnemers gemiddeld 2 jaar deelnemen. Duur van deelname cursist

ROC’s

1 – 6 weken 7 – 12 weken 3 – 6 maanden Een (school)jaar

10

1,5 jaar

11

2 jaar

6

3 jaar

Meer dan 3 jaar

2

Geen antwoord

2

Op deze vraag was slechts 1 antwoord mogelijk. Een aantal respondenten heeft echter meer dan een antwoord aangekruist. Bij twee antwoorden is de langste duur meegeteld, bij meer dan twee antwoorden is het gemiddelde van de antwoorden genomen.

Begeleiding Meer dan de helft van de ROC’s (18 van de 30) werkt alleen met professionele (betaalde) docenten. De anderen (11 van de 30) werken met een combinatie van professionele docenten en vrijwilligers. Slechts een ROC werkt alleen maar met vrijwilligers. Begeleiding deelnemers

ROC’s


18


11

Door vrijwilliger

1

Geen antwoord

1

Methodiek Geen van de ROC’s hanteert slechts een bepaalde onderwijsmethodiek. Het is veelal een combinatie van methodieken en sommige ROC’s werken met deze methodieken aan een individueel aangepast programma en bieden maatwerk aan (dat vervolgens wel vaak in groepjes of klassikale omgeving wordt gevolgd). Contextrijk leren en competentiegericht leren wordt het meest genoemd (respectievelijk 19 en 15 van de 29 ROC’s). Daarnaast bieden de ROC’s de activiteiten meestal in klassikale vorm aan, al of niet met verschillende niveaus per groep. Praktijkgericht leren wordt door een derde van de ROC’s genoemd. Dertien van de 31 ROC’s zijn tevreden over de gebruikte methodieken. Twee ROC’s geven aan dat ze gematigd tevreden zijn; reden hiervoor is dat participatieplaatsen steeds moeilijker te vinden zijn en er meer context en participatie gewenst is. De andere 16 ROC’s hebben de vraag niet beantwoord. Voor een overzicht van de antwoorden per ROC wordt naar de bijlage verwezen (tabel B3.4).

37

Soort Programma Er wordt zowel met vaste programma’s als met flexibele programma’s gewerkt die aan de behoefte van de deelnemers aangepast kunnen worden, waarbij de flexibele programma’s meer genoemd worden. Bij de vaste programma werkt de deelnemer merendeels op zijn eigen niveau; slechts vijf ROC’s werken met vaste programma’s die van te voren gepland zijn. Een meerderheid van de ROC’s bieden (naast andere vormen) programma’s aan die afgestemd zin op de behoefte van de deelnemer.

Soort programma

ROC’s

Vast programma voor de hele groep, van te voren gepland

5

Vast programma, maar elke deelnemer werkt op eigen niveau

16

Programma hangt af van de behoeften van de groep

12

Programma hangt af van de behoeften van de individuele deelnemers

25

Geen antwoord

1


Materialen De meeste ROC’s (22 van de 30) gebruiken een combinatie van ingekochte en zelf ontwikkelde materialen. Vijf ROC’s gebruiken alleen ingekochte materialen en drie ROC’s gebruiken alleen zelf ontwikkelde materialen. Materialen

ROC’s

Zelf ontwikkeld

3

Ingekocht

5

Beide

22

Geen antwoord

1

Er wordt een zeer brede keus aan materialen gebruikt. Veel genoemde materialen zijn onder andere ETV/oefenen.nl, 7/43, Lees en Schrijf, Alfa-flex en Alfabeter, Beter Lezen, Muiswerk, Doorstart, IJsbreker, Breekijzer, Startkrant, en Indiflex.

Sprong

Vooruit

Krantenklaar

Alfabeter

Deviant Code

Husselaar

ETV/Oefenen.nl IJsbreker (plus)

Nieuwe buren

Alfa-flex 7/43 Nieuwsbegrip Lees en Schrijf Klare taal Beter lezen

NT2 taalmodules

Indiflex

Startkrant

Doorstart 2 en 3

Muiswerk

Dat spreekt vanzelf

Pennen

Breekijzer

In balans Spreekactief

Op deze vraag waren meerdere antwoorden mogelijk. 38

6.5

Intake en toetsen

Intake De intake van deelnemers wordt in veel gevallen door middel van een intakegesprek gedaan, waarbij vaak een leestoets en een schrijftoets (dictee) wordt afgenomen. Er wordt gebruik gemaakt van zelf ontwikkelde materialen en toetsen, maar bestaande intaketoetsen worden ook veel gebruikt, bijvoorbeeld NT/NT2,TIWI, TOA, CINOP. Voor een uitgebreid overzicht van de intake toetsing per ROC wordt naar de bijlage verwezen (tabel B3.5). Toetsen Om de voortgang van de deelnemers te testen worden verschillende toetsen gebruikt. Veel ROC’s geven aan dat ze methode gebonden en zelf ontwikkelde toetsen gebruikt. Veel genoemd worden daarnaast TOA, CITO (NT1, NT2, KSE), Nivor en Deviant. Voor een overzicht per ROC wordt naar de bijlage verwezen (tabel B3.6). Registratie In de meeste gevallen (27 van de 29 ROC’s) vindt er voortgangsregistratie van een deelnemer plaats. Meestal wordt dit bijgehouden door de begeleider zelf, door middel van een papieren registratie systeem of met een zelf ontwikkeld digitaal systeem. Zeven ROC’s geven aan dat ze gebruik maken van een elders aangeschaft registratie systeem. Wat voor soort registratie wordt gebruikt?

Soort registratie

ROC’s

Er vindt geen voortgangsregistratie plaats

2

De begeleider (docent/vrijwilliger) houdt voor zichzelf de voortgang bij

10

Er is een vastgesteld papieren systeem waarin elke begeleider de voortgang bijhoudt

9

Er is een digitaal zelfontwikkeld voortgangsregistratiesysteem

10

Er is een elders aangeschaft voortgangsregistratiesysteem.

7

Geen antwoord

2


Registratiesystemen Er wordt onderscheid gemaakt tussen aanwezigheidsregistratiesystemen en voortgangsregistratiesystemen. Voor aanwezigheid wordt gebruikt gemaakt van Magister en PeopleSoft en van eigen systemen. Soms worden de systemen alleen voor het registreren van het eindniveau gebruikt, niet voor de tussentijdse voortgang. Veel genoemd voor eindniveau/voortgangsregistratie zijn: KRD/TRIBE, PeopleSoft, EduArte, Schoolfit, Noise, Trajectplanner. Ook eigen systemen (papier en bijvoorbeeld Excel) worden gebruikt. Voor een overzicht per ROC wordt naar de bijlage verwezen (tabel B3.7).

39

7

Samenvatting en conclusies

Het onderzoek naar de educatieve kaart laaggeletterdheid in Nederland valt uiteen in vier deel onderzoeken: 1. Een onderzoek onder bedrijven en instellingen met meer dan 20 werknemers; 2. Een onderzoek naar instellingen (geen onderwijsinstellingen) die lessen voor deelnemers, niet zijnde hun eigen werknemers, (laten) verzorgen. Dit is gedaan in drie regio’s: Midden-Noord Brabant, De Achterhoek en Zuidoost Friesland. 3. Een onderzoek naar niet bekostigde instellingen in de bovengenoemde regio’s. 4. Een onderzoek naar alle ROC’s in Nederland. Bedrijven Het onderzoek naar bedrijven wees uit dat circa 8% van de bedrijven en instellingen in Nederland groter dan 20 werknemers, opleidingen voor laaggeletterde werknemers verzorgt of laat verzorgen. Helaas wilde of kon slechts ongeveer een derde van de respondenten meewerken aan het onderzoek. De bedrijven die mee werkten laten de opleidingen in driekwart van de gevallen verzorgen door private aanbieders, en in een kwart van de gevallen door ROC’s. De groepsgrootte varieert van 1 tot 50. De niveaus zijn zeer divers, net als de frequentie van de lessen en methodiek en programma. Instellingen Uit het onderzoek naar instellingen blijkt dat er een diversiteit aan instellingen is die lessen voor laaggeletterden (laten) verzorgen: bibliotheken, vrijwilligersorganisaties, organisaties voor vluchtelingenwerk, Wswbedrijven etc. Het aantal door ons gevonden organisaties is ongeveer gelijk voor alle drie de regio’s. Dat is opvallend omdat de omvang van Zuidoost Friesland ongeveer de helft is van beide andere regio’s. Het percentage autochtone deelnemers is juist in Zuidoost Friesland het hoogst. Het gaat meestal om (jaarlijks) terugkerende opleidingen. Er wordt intensief samengewerkt met derden, met name met ROC’s en andere opleiders maar ook met gemeenten, bibliotheken, en Wsw-bedrijven en anderen. Financiering is meestal afkomstig van de overheid (rijksoverheid of gemeente). De deelnemers zijn divers: werkenden, werklozen, vluchtelingen etc. Het niveau van de deelnemers is verschillend. Bij methoden van werving valt op dat er meerdere methodieken en kanalen worden gebruikt. Mond-totmondreclame en een persoonlijke benadering worden door de instellingen als meest succesvol genoemd. Een meerderheid van de instellingen werkt met vrijwilligers die meerdere taken hebben. Ook voor de werving van vrijwilligers geldt dat een persoonlijke benadering het meest effectief lijkt. De instellingen bieden een veelvoud aan activiteiten. Lees- en schrijfcursussen en cursussen digitale vaardigheden worden het meest aangeboden. De frequentie is meestal één keer per week en in de helft van de gevallen is de looptijd een jaar. Begeleiding gebeurt door vrijwilligers en professionals. Er wordt een breed palet aan materialen gebruikt, voor een groot deel ingekocht en in een aantal gevallen zelf ontwikkeld. In alle gevallen is men tevreden over de gebruikte materialen. Niet bekostigde instellingen Vier van de zes onderzochte instellingen bieden hun activiteiten als private aanbieder aan, aan een breed scala aan instellingen, van bedrijven tot bibliotheken. De andere twee werken exclusief voor projecten voor jongeren respectievelijk voor Wsw-bedrijven. Financiering, doelgroepen en niveau van de deelnemers is divers. Ook hier valt op dat persoonlijke werving, in het bijzonder mond-tot-mondreclame het beste werkt. Ondanks het geringe aantal respondenten, vinden we hier ook een variëteit aan activiteiten.

40

ROC’s ROC’s werken met en voor een groot aantal instellingen, vooral organisaties uit het maatschappelijke middenveld. Financiering gebeurt door vooral gemeenten, provincie, bedrijven en deelnemers. Net als bij de instellingen gaat het om verschillende doelgroepen, waarbij geen specifieke groep duidelijk oververtegenwoordigd is. De ROC’s die aan het onderzoek meededen (31 van de 41) gaven aan op 1 september 2012 bij elkaar zo’n 6.600 deelnemers te hebben. Het niveau van de deelnemers was verschillend. Knelpunten die opvallen bij werving:

- - - -

Aanmelding door gemeenten; Restrictie van budgetten; Kwaliteit werving; Doelgroep moeilijk te bereiken.

Het aanbod aan activiteiten en hun frequentie is divers. Opvallend is dat in meer dan een derde van de ROC’s (ook) vrijwilligers worden ingezet. Ook bij de ROC’s is sprake van een breed palet aan materialen. Datzelfde geldt voor registratiesystemen. Deels zijn ze zelf ontwikkeld, deels van “papier” en deels digitaal. Soms wordt Excel gebruikt, dan weer een speciaal ontwikkeld systeem.

Belangrijkste conclusies Er valt een aantal dingen op. Er wordt door instellingen en ROC’s een variëteit aan wervingsmethodieken en –kanalen gebruikt. Vrijwel elke respondent geeft aan dat een persoonlijke benadering (bijvoorbeeld mond-tot-mondreclame) voor deze doelgroep het meeste soelaas biedt. Ook het aantal gebruikte materialen is zeer divers (zeker voor de instellingen) en ondanks de ruime beschikbaarheid ontwikkelt een aantal instellingen eigen materialen. Opvallend is dat iedereen tevreden is over de gebruikte materialen. Voor de registratie bij met name de ROC’s wordt hetzelfde beeld zichtbaar: een variëteit aan ingekochte of zelfontwikkelde systemen variërend van een excelsheet tot een compleet pakket.

41

Intentioneel en systematisch leren: Van intentioneel leren is sprake wanneer er een vooropgezette bedoeling is om een woord, begrip, handeling etc. te leren, bijvoorbeeld in op school tijdens een les of tijdens een rij-instructie. Kenmerk van intentioneel leren is dat dat systematisch gebeurt; bijvoorbeeld in de vorm van een reeks lessen, een semester etc Formeel leren: Van formeel leren is sprake wanneer dat gebeurt in het kader van het reguliere onderwijs (basisschool voorgezet onderwijs, middelbaar- en hoger beroepsonderwijs en universiteit). De financiering hiervoor is (grotendeels) afkomstig van het ministerie van OC&W en er is altijd sprake van wettelijk verankerde eindtermen. Non-formeel leren: Van non-formeel leren is sprake wanneer dat gebeurt buiten het reguliere onderwijs. Dat kan een zangworkshop zijn gegeven door een jongerencentrum of een taalcursus door vrijwilligers van Vluchtelingenwerk. Hierbij is er (veelal) geen

Bijlagen

Bijlage 1: behorend bij hoofdstuk 4 Onderzoek instellingen B1.1

Instellingen - Soort instelling

Instellingen Midden-Noord-Brabant

Soort Instelling

Alexander Calder/Capabel Taal

Reïntegratiebedrijf & Inburgeringsbedrijf

ATEA-groep/BSW Bedrijven

Wsw- & Reïntegratiebedrijf

Bibliotheek Midden-Brabant

Bibliotheek

Stichting Nieuwe Kennis/gem. Gitze-Rijen

Hulp bij inburgering

PI Vught


Sagenn Educatie BV

Reïntegratiebedrijf

Vluchtelingenwerk WOBB

Vluchtelingwerkorganisatie of migranten- of zelforganisatie

WSD Groep

Wsw-bedrijf

Baanbrekers

Fusie intergemeentelijke sociale dient & Wsw-bedrijf

Missionair Servicecentrum Tilburg


Centrum Buitenlandse Vrouwen Tilburg

Welzijnsinstelling


Soort Instelling

Bibliotheek Brummen/Voorst

Bibliotheek

Bibliotheek West-Achterhoek

Bibliotheek

Delta

Wsw-bedrijf

Graafschap bibliotheken

Bibliotheek

PI Achterhoek


PI Achterhoek (locatie Doetinchem)


Stichting Welzijn Brummen

Welzijnsinstelling

Wedeo

Wsw-bedrijf

Vluchtelingenwerk Gelderland

Vluchtelingwerkorganisatie of migranten- of zelforganisatie


Soort Instelling

Bibliotheekservice Fryslan

Serviceorganisatie die bibliotheken ondersteunt

Bibliotheken Zuidoost Fryslan

Bibliotheek

Caparis

Wsw-bedrijf

Empatec NV

WSW & Reïntegratiebedrijf

MEE Friesland

Dienstverlening aan mensen met beperking

Humanitas District Noord: Groningen, Friesland, Drenthe


Open Leercentrum Fryslan

Zorginstelling voor mensen met een verstandelijke beperking

Stichting Scala-Oosterwolde

Welzijnsinstelling

Timpaan Welzijn (Gorredijk)


Vluchtelingenwerk Noord-Nederland


Gemeente Weststellingwerf

Gemeente

1

Ondergetekende kan met vragenlijst niets. Wij zijn een praktijkonderwijs school die samenwerkt met de Soc. Werkvoorziening. Personeel in opleiding en als voorbereiding op externe plaatsing volgen taal- en/of rekencursussen op de SW en deze worden door personeel vh PiO verzorgd. Opmerking: deze respondent heeft wel een vragenlijst ingevuld, en de gegevens zijn gebruikt voor dit rapport. 1

B1.2

Instellingen - Samenwerkingspartners Met wie wordt samengewerkt?

Op welk gebied wordt samengewerkt?

Verschillende gemeentes

als opdrachtgever

Vrije universiteit

kennis

Instellingen Midden-Noord-Brabant Alexander Calder/Capabel Taal

ROC Friesland ATEA-groep/BSW Bedrijven

VAVO Kellebeek College (ROC) Taalvakwerk

geven opleidingen, cursussen & trainingen. SBCM: ontw materiaal

Interne trainers Bibliotheek Midden-Brabant

Sociale Diensten

doorverwijzing

deelnemers UWV ‘t Hut/Contour

leveren vrijwilligers

Stichting Nieuwe Kennis/gem. Gitze-Rijen

Voor inburgeringscursussen Capabeltaal

Samenwerking betreft elkaar informeren en/of probleempjes oplossen met/voor de docent en/of de taalcoach

PI Vught

Ivio landelijk examenbureau

Nederlands en rekenen

Sagenn Educatie BV

Duo

Aanvraag lening NT2


ROC Leygraaf, Welzijnsorganisatie op locatie

WSD Groep

AOC Helicon

Taaltraject binnen

AKA

mbo

ROC

KW1C, NT1

ZZP-docente

NT2


Gemeente Tilburg ROC Tilburg

Centrum Buitenlandse Vrouwen ROC, De Twern, SEW, MoedercenTilburg trum De Ketting, Basisscholen / Brede Scholen Instellingen Achterhoek Bibliotheek Brummen/Voorst

Welzijn Vluchtelingenwerk

Instructie taalcoaches bieden onderdak / vergaderplaats


ROC Buurtacademie

op gebied van bibliotheekbezoek en ondersteuning taalmaatjes

Delta

Praktijkonderwijs Zutphen, Graafschap Bibliotheken Zutphen/Lochem


SW-bedrijf Delta

taal en informatie-vaardigheden binnen de uren van Delta.

Open Leesclub olv bibliotheek

mbv vrijwilligers op gebied van lezen.

PI Achterhoek

Andere penitentiaire inrichtingen


Voorheen met ROC, momenteel alleen met andere Penitentiaire inrichtingen, ROC, gemeente

Wedeo

ROC, AOC

op gebied van ned. Taal, rekenen en AKA


Met gemeentes, scholen

NT2 onderwijs en Inburgering. Cliënten die bekend zijn bij andere instellingen melden zich via de organisatie en er blijft een wisselwerking van informatie.

B1.2

Instellingen - Samenwerkingspartners (vervolg)

Met wie wordt samengewerkt?


Instellingen Zuidoost Friesland Bibliotheekservice Fryslan

ROC bibliotheken


ROC

Lezen en Informatievaardigheid

Coparis

ROC Friesland College

Educatie

Bibliotheek

materiaal + praktische educatie

Empatec NV

MEE Friesland

Vrijwilligers Friesland College = ROC

WEB gelden

SBCM

E-learning

ROC Friesland College Caparis andere WSW-instellingen gemeenten


Alfa College

taalondersteuning, taalcafe’s, voorleesprojecten

Noorderpoortcollege Bibliotheken Vluchtelingenwerk scholen Open Leercentrum Fryslan

MEE

expertise

Talant

expertise

ZIENN

ZMLK/MLK

ROC

MBO1

Terra Next Stichting Scala-Oosterwolde


nb: wij voeren zelf geen activiteiten/ cursussen uit voor laaggeletterden. Wij werken wel samen met het ROC Friesland College. Zij voeren de activiteiten uit.

Timpaan Welzijn (Gorredijk)


Educatie afd. Uitgevoerd in de buurtacademie

Vluchtelingenwerk NoordNederland

ROC’s Taalorganisaties in de regio’s Gemeenten

Inburgeringscursussen elkaar ondersteunen werving kandidaten


ROC Friesland College Bibliotheken Zuid Oost Fryslan Caparis

B1.3

Instellingen - Toekomstplannen Verwacht u volgend jaar weer Zo ja, om hoeveel deelnemers gaat het activiteiten voor laaggeletterden uit en hoe verwacht u dat dat gefinancierd te voeren? wordt? Instellingen Midden-NoordBrabant Alexander Calder/Capabel Taal

De financiering van laaggeletterden wordt pas in 2014 een echte ‘markt’


Ja

± 15 deelnemers. Gefinancierd uit eigen middelen. Via e-learning portal oefenen. nl van SBCM ± 50


Ja

Inloopspreekuren: 56 Trainingen gebruik digitale oefenprogramma’s: 48 Financiering door eerder genoemde partijen + sponsoring

Stichting Nieuwe Kennis/ gem Gilze-Rijen

Nee

In 2013 is de wetgeving voor inburgeraars gewijzigd, inburgeraars moeten zichzelf aanmelden bij de gemeenten en kunnen gebruik maken van de ‘sociale lening’ voor de studie.

PI Vught

Ja. Veel lessen voor analfabeten en NT2-ers, ook rekenen basisschoolniveau.

Sagenn Educatie BV

Ja

Brabant 2013: 100 deelnemers 50% eigen middelen, 50% Duo lening


Ja

Via Fondsen is geld gekregen. Aantal deelnemers ± 100. Nog bezig met cofinanciering bij gemeenten en andere partijen.

WSD Groep

Ja

Maar door bezuinigingen op onderwijs, gemeenten en eigen budget fors minder dan in 2012.

Baanbrekers

Ja, we maken momenteel gebruik van de module van Werkend Nederlands (itpreneurs.nl). Dit is een digitaal lesprogramma dat gecombineerd wordt met werken in de praktijk (Workfirst of vrijwilligerswerk) en Nederlandse taallessen (1 maal per week 3 uur). Kandidaten krijgen huiswerk die ze mbv dit programma maken. Een collega werkcoach geeft deze lessen.

Momenteel volgen er 5 WWB kandidaten les bij Baanbrekers. Financiering uit Educatiegelden gemeente


Ja. Wij verwachten op dezelfde wijze onze activiteiten voort te zetten als in 2012;

Financiering zal nagenoeg een item zijn


Wij zijn door bezuinigingen van de gemeente Tilburg en het nieuwe beleidsplan voor 2014 en verder gedwongen op andere manieren te gaan werken. We zijn voornemens om met twee andere organisaties te fuseren c.q. een nieuwe organisatie op te starten. Wij willen dan wel doorgaan met activiteiten voor laaggeletterden.

Voor hoeveel deelnemers en hoe de financiering zal plaatsvinden, weten wij nog niet.

B1.3

Instellingen - Toekomstplannen (vervolg)

Verwacht u volgend jaar weer Zo ja, om hoeveel deelnemers gaat het activiteiten voor laaggeletterden uit en hoe verwacht u dat dat gefinancierd te voeren? wordt? Instellingen Achterhoek Bibliotheek Brummen/ Voorst

Ja, instructietaalcoacher 5x, wekelijks onderdak taalgroep vluchtelingenwerk

Bibliotheek West-Achterhoek Ja. Ontvangst/ondersteuning ROCcursisten Delta

Ja


Ja. Project is gestart in september 2012 en loopt tot juli 2013

PI Achterhoek

Ja. Er komen regelmatig gedetineerden die taal problemen hebben. Iedere klant heeft zijn eigen achterstand en probleem en wordt per individu bekeken en een methode bijgezocht.


Ja. Er komen regelmatig gedetineerden die taal problemen hebben. Iedere klant heeft zijn eigen achterstand en probleem en wordt per individu bekeken en een methode bijgezocht.

Samenwerking met Delta: rond de 20 personen Open leesclub (zelfstandig buiten de Delta uren): ongeveer 8-10 mensen

Stichting Welzijn Brummen Wedeo Vluchtelingenwerk Gelderland

Ja. Taalprojecten zijn 2012 gestart en lopen door in 2013.

Instellingen Zuidoost Friesland Bibliotheekservice Fryslan

Ja, in de vorm van een soort van conferentie


We hopen het maar

Caparis

Financiering onduidelijk 100 deelnemers. Web geld

Empatec NV

Ja

Vanuit WEB gelden + gratis optie e-learning SBCM ism Friesland College

MEE Friesland

Ja

2 leescursussen à 8 personen


Ja, taalondersteuning en voorleesprojecten

Taalondersteuning 100 deelnemers per jaar. Voorlezen 350 kinderen per jaar


Ja

Het gaat om ongeveer 30 tot 40 deelnemers

Stichting Scala-Oosterwolde Timpaan Welzijn (Gorredijk) Vluchtelingenwerk NoordNederland

Moet worden gefinancierd uit het educatiebudget van de gemeente Ja

Gemeente Weststellingwerf Ja, maar minder.

Europese fondsen, andere fondsen, gemeenten Minder activiteiten agv drastische bezuinigingen landelijke overheid betreffende educatiebudget

Instellingen B: 8x ja; 1x nee; 1x geen antwoord. Instellingen A: 7x ja; 2x geen antwoord Instellingen F: 7x ja (waarvan 1 minder activiteiten); 3 geen antwoord, 1 hoopt het (financiering onduidelijk)

B1.4

Deelnemers - Kenmerken deelnemers Hoeveel laaggeletterden cursisten heeft in 2012 deelgenomen aan activiteiten voor laaggeletterden

Weet u of deze deelnemers ook elders deelnemer zijn van activiteiten voor laaggeletterden. Zo ja, om hoeveel gaat dat en bij welke instellingen

Aantal deelnemers op 1 september 2012

Hoeveel van deze deelnemers namen op 1 september 2012 deel aan activiteiten die werden verzorgd voor andere instellingen

Welk percentage cursisten beheerst op 1 september 2012 het Nederlands mondeling op minimaal niveau A2.

Wat is het percentage autochtone laaggeletterde cursisten op 1 september 2012.

Onduidelijk. Zie het antwoord op 2.2

Zie 2.4

Als onze cursisten niveau A2 hebben, gaan ze uit traject

nul

15

30%

100%

0, pas dit najaar gestart met trainingen

0/van de 40 cursisten in [onbekend] okt-nov-dec 2012 3/4 (75%)

0/van de 40 cursisten in [onbekend] okt-nov-dec 2012 3/4 (10%)

Instellingen MiddenNoordBrabant Alexander Calder/ Capabel Taal

circa 1000

ATEA-groep/ 30 BSW Bedrijven Bibliotheek MiddenBrabant

40

nee

Stichting Nieuwe Kennis/gem Gitze-Rijen

Vanuit ROC (heb ik de ervaring) 5 à 8 personen

Nee. MisHet aanbod schien nemen van ROC 5 à 8 een aantal inburgeraars/ laaggeletterden deel aan een cursus die door het MSC (Missionair Servicecentrum) in Tilburg plaatsvindt. Locatie is (was) ‘Het huis van de Wereld’ Tilburg.

Geen. Onze stichting geeft alleen hulp aan inburgeraars die een taalcoach realiseert.

PI Vught

PI Vught schattingen 2012 laaggeletterden: Ppc 25 gedetineerden, Isd 15 gedetineerden, Unit 6: 35, Unit 7: 20, Tbs 5

Inburgeringscursussen bij ROC. Soms buurthuizen en/of vrijwilligerswerk

Schatting 50 cursisten. We hebben een team van 10 docenten die meerdere vakken geven.

Geen

Sagenn Educatie BV

Brabant: ca 600 deelnemers

10% bij non-profit aanbieders via gemeente

350

?

Heb ik geen Ik vermoed juist beeld zo’n 45-55% van, vermoed 15%

20%

0%

B1.4

Deelnemers - Kenmerken deelnemers (vervolg)

Hoeveel laaggeletterden cursisten heeft in 2012 deelgenomen aan activiteiten voor laaggeletterden







schatting ± 100

wel inburgeringscursus, verder weinig

± 80

nvt

weinig

nvt

WSD Groep

52 unieke Geen andere personen, incl trajecten lopende cursusgroepen

38

0

± 80%

± 65%

Baanbrekers

10

weet niet

10

10

60%

40%


semester aug-jan: alfa-groepen 36; laag-geletterden 114 (totaal 150) semester jan-jun: alfa 35; laaggeletterden 100 (totaal 135)

Ja. Bij inburgeringscursussen ca 30% van de laaggeletterden

150

voor gemeente van de groep Tilburg: laaggelettertraject aanzet den: geen (activering naar werk of vrijwilligerswerk)

0%

Ja, vaak ook bij onze organisatie

± 20

Niet bekend

100%

Instellingen MiddenNoordBrabant

Centrum ± 65-70 deelBuitenlandse nemers. Vrouwen Tilburg

Niet bekend

Instellingen Achterhoek Bibliotheek Brummen/ Voorst

10

10

?


Ca 30 cursisten ROC ontvangen. Project Doesburg verkeert in opstartfase

Onbekend. Dit kan bijv het geval zijn bij de bibliotheek, die leesgroepjes begeleidt van cursisten die bij het ROC op cursus zitten.

Ca 30 cursisten ROC komen naar bibliotheek. Project Doesburg verkeert in opstartfase

onbekend

onbekend

Delta

50 cursisten

nvt

35 cursisten

10%

10%


30

?

We zijn per 1 sept 2012 gestart.

50%

25%

nvt

B1.4








Vrijwel nooit

2

geen

85%

Over het algemeen is 70% geboren in Nederland, maar soms wel van allochtone afkomst (3e generatie Turk/Marokkaan)


Ik denk Vrijwel nooit ongeveer 15 gedetineerden maar blijven maar kort in onze inrichting dit maakt het meten van resultaat erg moeilijk. Mijn winst zit in het motiveren in de hoop dat ze het leuk vinden naar onderwijs te komen en het elders weer oppakken.

3

geen


± 10 deelnemers aan project Taalcoach

Sommigen volgen inburgeringscursus bij ROC/TIFF

8

Wedeo

± 100

nee

110 via ons eigen bedrijf, ROC en AOC


In verschillende gemeentes bij elkaar: ongeveer 100

Ja, vele volgen Ongeveer 100 Ongeveer 80 de inburgering bij NT2 instellingen

Instellingen Achterhoek PI Achterhoek Ongeveer 20 gedetineerden

geen

Over het algemeen is 80% geboren in Nederland

?

?

0%

± 95%

Ongeveer 10%

0%

B1.4








Bibliotheeknvt service Fryslan

nvt

nvt

nvt

nvt

nvt


ca. 30

Ja, bij ROC. We ondersteunen ROC met leesbevordering en informatievaardigheid (digitaal)

30

onbekend

70%

80%

Coparis

100 cursisten

Primair ROC educatie. Basisvaardigheden + soms bezoek bibliotheek

70 cursisten

10 deelnemers

70%

95%

Empatec NV

± 60

± 40

100%

98%

MEE Friesland

± 30

1 bij een ROC

15

Dit is moeilijk 100% in te schatten, het betreft mensen met een licht verstandelijke beperking


ca. 150 deelnemers

Deze mensen zijn nauwelijks deelnemer van activiteiten voor laaggeletterden

150

10%


33

Nee

33

2

Tot augustus 2012 - 75 personen

nee

nog niet gein- nvt ventariseerd


0%

2

95%

niet bijgehouden, jaarverslag komt in maart 2013

zie hierboven

Stichting ScalaOosterwolde Timpaan Welzijn (Gorredijk)

10

B1.4








± 500

Zover we weten: geen andere activiteiten

± 400

nvt

± 250

nvt

Instellingen Zuidoost Friesland Vluchtelingenwerk NoordNederland Gemeente Weststellingwerf

B1.5

Deelnemers - Werving Hoe worden deelnemers geworven?

Wat is daarbij het meest succesvol?

Wat zijn daarbij knelpunten en valkuilen?

Instellingen MiddenNoord-Brabant Alexander Calder/ Capabel Taal

Cursisten worden aangeleverd via gemeenten

Wetgeving heeft voor 2013 de educatie geoormerkt voor ROC’s


Via leidinggevenden en begeleiders.

Bibliotheek MiddenBrabant

Flyers, presentatie banenPersoonlijke benadering Als bibliotheek grotenmarkt, persoonlijke gesprek- met voorsprong het meest deels van andere partijen ken, sociale diensten. succesvol! afhankelijk bij werving van deelnemers

Stichting Nieuwe Kennis/gem GilzeRijen

Tot nu toe via gemeente en docenten taalcursussen/ met name in onze regio is dat Capabeltaal.

Cursisten (inburgeraars) doen graag mee met het project; niet iedereen kunnen we helpen t/m A2 niveau examen.

PI Vught

Gedetineerden vullen zelf verzoek in. Cursisten worden aangemeld via behandelplan en/of mentoren van de afdelingen.

nvt

Sagenn Educatie BV

Via vluchtelingenwerk, gemeente, zelforganisaties, website, werkgevers

Taal

Tevens succesvolst.

Financiering. Combinatie met werk. Wel/geen arbeidsovereenkomst. Leiding/org. moet zin ervan inzien.

11

B1.5

Deelnemers - Werving (vervolg)

Hoe worden deelnemers geworven?



Instellingen MiddenNoord-Brabant Vluchtelingenwerk WOBB

Vanuit eigen cliëntenbestand, via inburgeringscursus, algemene publiciteit, via welzijnsinstellingen

Op maat bedienen. Vaak maatjesproject of groepsgewijs (kleine groepjes)

WSD Groep

Voeren van ontwikkelgesprekken met medewerkers.

Baanbrekers

Uit het klantenbestand van de WWB, via de werkcoach

Gezien de hoge caseloads, lastig om alle kandidaten heel goed in beeld te hebben


uitsluitend via mond tot mond reclame. Er vindt geen werving plaats

nvt


mond tot mondreclame, persoonlijke benadering, eigen initiatief

Succesfactor: taalonderwijs volgen binnen WSD is ‘gewoon’ geworden. Taalbeheersing biedt perspectief op ander werk

Weinig. Soms nog schaamte vd deelnemer. In andere gevallen lastig te combineren met werk (tijd) en/of ontbreken van kinderopvang.

Instellingen Achterhoek Bibliotheek Brummen/Voorst

Werving niet door bibliotheek


Bij Taalmaatjes via Buurtacademie, job-coaches, sleutelfiguren Turkse gemeenschap.

Delta

Inzet van taal- en rekenscholing komt voort uit POP/JOP van medewerker

nvt


Werving gereguleerd via SWbedrijf. Mensen kunnen binnen werktijd deelnemen aan de scholing. Deelnemers aan open leesclub worden geworven via posters op cruciale plekken in de stad, mond-tot-mondreclame en posters aan huis bij de vrijwilligers die meedoen. Daarnaast werving via andere organisaties zoals Gilde, IVIO, Vluchtelingenwerk en Sociaal-cultureel werk.

Drempel naar de bibliotheek blijft moeilijk te nemen.

PI Achterhoek

Zelf opgeven of opgave via de mentor

Nvt


Via de afdelingen

Nvt


Mond op mondreclame

Wedeo

Via leiding, uit POP en functioneringsgesprekken


Vanwege kennis werkgebied regie bij Buurtacademie

Nog onduidelijk

alertheid leidinggevenden

12

B1.5


Hoe worden deelnemers geworven?



Instellingen Zuidoost Friesland Bibliotheekservice Fryslan Bibliotheken Zuidoost Fryslan

Via het ROC en via een werkgever i.c.m. het ROC

Ze zijn bang voor het nieuwe; bereik lukt alleen via ROC en dus valt een grote groep buiten de boot

Caparis

Verwijzing Trajectbegeleiders of Werkbegeleiders. Spontane aanmeldingen

Faalangst en dwang

Empatec NV

Tijdens intakefase direct als onderwerp benoemen en deelnemen aan lessen stimuleren

Eerdere mislukte pogingen

MEE Friesland

Folder + begeleidende brief wordt verspreid onder sociale werkvoorziening, woonvorm en consulenten, begeleiders

Onze doelgroep zal zichzelf niet snel aanmelden, het leesprobleem moet gezien worden door omgeving en zij moeten weten dat ook deze doelgroep hierin leerbaar is.


Mond-tot-mond reclame, website www.hetbegintmettaal. nl, voor voorleesgezinnen: scholen, mond-tot-mond via taalgroepen van hun ouders


Mondelinge reclame, nieuwsbrief, actieve inzet van de opleidingsadviseur in contacten leggen met de klant

Er zitten vaak verschillende lagen tussen. Begeleiders moeten het nut er van in zien.

Via andere bestaande projecten van VWMV; via via; gemeenten; ziekenhuizen; …

Motivatie deelnemers, verhuizing deelnemers

Stichting ScalaOosterwolde Timpaan Welzijn (Gorredijk) Vluchtelingenwerk Noord-Nederland Gemeente Weststellingwerf

13

B1.6

Vrijwilligers - Aantal Met hoeveel vrijwilligers verzorgt u uw aanbod voor laaggeletterden? Instellingen Midden-Noord-Brabant Alexander Calder/Capabel Taal

geen


geen


2

Stichting Nieuwe Kennis/gem Gilze-Rijen

Nauwelijks 1 à 3

PI Vught

Momenteel 2 stagiaires van de lerarenopleiding. Een voor het vak Nederlands en een voor Maatschappijleer, zij geeft ook rekenen en NT2.

Sagenn Educatie BV

geen


± 100

WSD Groep

2

Baanbrekers

geen


17


gemiddeld 4 tot 5 vrijwilligers

Instellingen Achterhoek Bibliotheek Brummen/Voorst

eigen vrijwilligers, niet van bibliotheek


Buurtacademie werft en vrijwilligers en laaggeletterden. Bibliotheek faciliteert in collecties en ondersteuning vrijwilligers, voorleescursussen, gebruik media, ruimte

Delta

8 vrijwilligers (worden alleen ingezet bij leesclub)


Er zijn 18 geschoolde vrijwilligers. Op dit moment wordt nog niet iedereen ingezet. Op korte termijn is dat wel de bedoeling.

PI Achterhoek

geen


geen


Taalcoach: 10

Wedeo

geen

Vluchtelingenwerk Gelderland Instellingen Zuidoost Friesland Bibliotheekservice Fryslan Bibliotheken Zuidoost Fryslan

geen

Caparis

geen

Empatec NV

2

MEE Friesland

geen

Humanitas District Noord: Groningen, Friesland, Drenthe Taalondersteuning ca 500 vrijwilligers, voorlezen ca 150 Open Leercentrum Fryslan

geen

Stichting Scala-Oosterwolde Timpaan Welzijn (Gorredijk) Vluchtelingenwerk Noord-Nederland

± 300 taalvrijwilligers


Heeft gemeente nauwelijks/geen zicht op1

1

Deze respondent heeft de hele vraag 3 niet verder beantwoord. 14

B1.7

Vrijwilligers - Werving Hoe worden vrijwilligers geworven?

Wat zijn succesvolle wervingsmethoden?

Welke knelpunten en valkuilen ondervindt u bij de werving van vrijwilligers?


Hebben voorlopig nog voldoende aan vrijwilligers die al werkzaam zijn bij andere bibliotheekprojecten

Mensen melden zich geen zelf aan. Bibliotheek heeft goede naam!


We vergroten ons netwerk, soms werkt een taalcoach voor 1 of meer inburgeraars achter een. Soms vinden taalcoaches dat 1 inburgeraar helpen ‘meer dan genoeg’ is. Dit vanwege verschillende motieven.

PI Vught

Jarenlange contacten met de Fontyslerarenopleiding. Er komen ieder schooljaar een of meer stagiaires bij onderwijs.

Instellingen MiddenNoord-Brabant Alexander Calder/ Capabel Taal ATEA-groep/BSW Bedrijven

Zie 3.3

Sagenn Educatie BV Vluchtelingenwerk WOBB

Mond op mond reclame, advertenties/artikelen plaatselijke weekbladen, TV reclame/lokale omroep

Genoeg professionele ondersteuning, opleiden, wervingsproces goed opzetten

WSD Groep

Via vrijwilligerssteunpunt

Geen


Mond tot mond reclame. Advertenties via vrijwilligerscentrale (contour) advertenties kranten, huis-aan-huisbladen

Geen


via website, eigen initiatief

Geen

Baanbrekers

Instellingen Achterhoek Bibliotheek Brummen/Voorst Bibliotheek West-Achterhoek

Via Buurtacademie gegaan

Delta

via bibliotheek

nvt


Via de pers (lokaal) en posters op cruciale plekken in de stad

Geen; er melden zich te veel vrijwilligers.

PI Achterhoek PI Achterhoek (locatie Doetinchem) Stichting Welzijn Brummen

Mond-tot-mondreclame. Advertentie huis-aan-huisbladen

Wedeo Vluchtelingenwerk Gelderland 15

B1.7

Vrijwilligers - Werving (vervolg)

Hoe worden vrijwilligers geworven?



Instellingen Zuidoost Friesland Bibliotheekservice Fryslan Bibliotheken Zuidoost Fryslan Caparis Empatec NV

Vanuit ons re-integratie bedrijf

MEE Friesland Humanitas District Noord: Groningen, Friesland, Drenthe

Pers/website/mond-tot-mond/ netwerk

Open Leercentrum Fryslan Stichting ScalaOosterwolde Timpaan Welzijn (Gorredijk) Vluchtelingenwerk Noord-Nederland

Via via; uit eigen groep vrijwilligers die voor een ander project werkzaam zijn geweest, hoge scholen, vrijwilligerscentrale, eigen website, folders

Studenten/ werkenden zijn niet altijd flexibel qua inzet


B1.8

Vrijwilligers - Scholing Welke scholing is er voor vrijwilligers?

Kunt u kort inhoud, doelgroep en duur aangeven?

Instellingen Midden-NoordBrabant Alexander Calder/Capabel Taal ATEA-groep/BSW Bedrijven Bibliotheek MiddenBrabant

1 op 1 gesprek met docent (= medewerker bibliotheek = mediacoach), gevolgd door huiswerk (= het doornemen van het digitale oefenprogramma). Bij vragen is er terugkoppeling naar docent. Vrijwilligers zijn geduldig + mediavaardig


Geen officiële scholing. Er zijn wel mogelijkheden om elkaar te treffen en onderling ‘probleempjes’ te bespreken. Onze tactiek is ‘verbondenheid en intuïtie’ voor taalcoach en inburgeraar.

PI Vught

Zie boven

16

B1.8

Vrijwilligers - Scholing (vervolg)

Welke scholing is er voor vrijwilligers?


Instellingen Midden-NoordBrabant Sagenn Educatie BV Vluchtelingenwerk WOBB

2 dagen cursus (door ervaringsdeskundige), in culturele communicatie, hoe werkt taalverwerving, leerstijlen, vooral mondeling oefenen, welke opdrachten

WSD Groep

Geen

Baanbrekers Missionair Servicecentrum Tilburg

elke vrijwilliger doorloopt een inwerk-traject van gemiddeld 2-3 maanden. Meelopen met bestaande groepen, instructie van coördinator, proeflessen. Daarnaast zijn er regelmatig scholingsbijeenkomsten voor docenten. De Taalhuis-coördinator begeleidt de vrijwilligers in hun taken ook inhoudelijk dmv voorlichting, informatie en materiaalverschaffing.


Divers

Inatellingen Achterhoek Bibliotheek Brummen/Voorst Bibliotheek WestAchterhoek

Mn op gebied van voorlezen, gebruik collecties bibliotheek mbt lees- en taalbevordering

Delta

Informatiemorgen voor toekomstig vrijwilligers. Training voor vrijwilligers -1 dag, - omgaan met doelgroep, - ondersteunen lesgroep


Er is de vrijwilligers een scholing aangeboden van twee dagdelen: - uitleg over doelgroep laaggeletterden (zowel sw-gerelateerd als allochtoon), - uitleg over het scholingsprogramma voor SW, - uitleg over doelen Open Leesclub en de manier van werken, - uitleg over keuze van de te gebruiken materialen, - uitleg over lezen en (voor) lezen met doelgroep en oefenen.

PI Achterhoek PI Achterhoek, locatie Doetinchem Stichting Welzijn Brummen

5x per jaar taalcoachbijeenkomst, waarin ervaringen van de taalcoaches besproken worden

Wedeo Vluchtelingenwerk Gelderland Instellingen Zuidoost Friesland Bibliotheekservice Fryslan Bibliotheken Zuidoost Fryslan Caparis Empatec NV MEE Friesland 17

B1.8

Vrijwilligers - Scholing (vervolg)



Instellingen Zuidoost Friesland Humanitas District Noord: Groningen, Friesland, Drenthe

Training van 4 dagdelen voor taal en taalondersteuning

Open Leercentrum Fryslan Stichting Scala-Oosterwolde Timpaan Welzijn (Gorredijk) Vluchtelingenwerk NoordNederland

Basiscursus Taalcoaches: 1 dag - kennis organisatie, - gesprekstechnieken met vluchtelingen, - taken taalcoach. Interculturele communicatie 1 dag


B1.9

Activiteiten - Methodiek Welke methodiek(en) worden er gehanteerd (bij- Bent u daar tevreden over? voorbeeld: contextrijk leren, competentiegericht leren, praktijkleren, klassikaal onderwijs)? Instellingen Midden-NoordBrabant Alexander Calder/Capabel Taal

Activeringsgericht volgens de FCSprint2 aanpak.

We zijn zeer tevreden


klassikaal onderwijs, contextrijk leren

Tevreden


Binnen groep individueel gecoached.

Verloopt naar tevredenheid


Wij willen zeker niet ‘schools’ worden. We opereren in een begrijpelijke dagelijkse omgeving en passen geen bla/bla toe

PI Vught

Veel klassikaal onderwijs in niveaugroepen. Ook aan de computer en soms zelfstandig met boek.

Sagenn Educatie BV

Kleurrijker, code, nieuwe buren: context, klassikaal, praktijk


Geen echt onderwijs, praktijkleren

WSD Groep

Klassikaal, praktijkleren

Ja, tevreden

Baanbrekers

Combinatie praktijk leren en klassikaal onderwijs.

ben daar persoonlijk wel tevreden over.


klassikaal leren

ja


Zowel klassikaal als individueel als competentiegericht

18

B1.9

Activiteiten - Methodiek (vervolg)

Welke methodiek(en) worden er gehanteerd (bij- Bent u daar tevreden over? voorbeeld: contextrijk leren, competentiegericht leren, praktijkleren, klassikaal onderwijs)? Instellingen Achterhoek Bibliotheek Brummen/ Voorst Bibliotheek West-Achterhoek Delta

Blended learning, e-learning, van en met elkaar leren, competentiegericht leren


Contextrijk leren en klassikaal onderwijs in lessen Vooralsnog voldoen beide ism SW-bedrijf. Lezen in de praktijk in Open manieren prima Leesclub, waarbij vaak wordt doorgesproken over de context van het gelezene.

PI Achterhoek

Zoveel mogelijk praktijk gericht. In zo kort mogelijke tijd gedetineerde mondig te maken op een zodanig niveau dat hij kan functioneren binnen de inrichting. Meestal is dit echter een zeer moeizaam proces.


Ik probeer zoveel mogelijk praktijk gericht te leren.


De Deur uit, Delftse Methode

Beide werken prima

Wedeo

Comp gericht leren, praktijkleren, klassikaal

ja


Praktijkleren

Het werkt goed maar we willen nog wel meer

Caparis

Contextrijk leren + competentiegericht

Empatec NV

Divers

Tevreden

MEE Friesland

Contextrijk, directe instructie in groep

We zijn tevreden


Contextrijk leren


We werken op maat. Er worden verschillende methodieken gebruikt, van praktijk tot aanvankelijke leesmethode, nieuwsbegrip, Kees de Baar, De Leessleutel, Ambrasoft, enz. We hebben een kast vol.

Vluchtelingenwerk Gelderland Instellingen Zuidoost Friesland Bibliotheekservice Fryslan

Stichting Scala-Oosterwolde Timpaan Welzijn (Gorredijk) Vluchtelingenwerk NoordNederland

Praktijk leren, klassikaal onderwijs

19

Bijlage 2: behorend bij hoofdstuk 5 Onderzoek niet bekostigde instellingen B2.1

B2.2

Opleiders - Soort opleiders Opleiders

Soort Instelling

Ivio-Integratie BV

Taalaanbieder – Opleidingen- IBEX-STEX-ALFA

TopTaal

Taalaanbieder

Codename Future

Codename Future ontwikkelt projecten voor jongeren in onderwijstijd

BonTalen & Partners BV

Taleninstituut

Bogaers Taleninst.

Taleninstituut

SBCM A&O fonds Sociale Werkvoorziening

A&O Fonds

Opleiders - Samenwerkingspartners Met wie wordt samengewerkt?


Opleiders Ivio-Intergratie BV

Gemeenten Bedrijven

TopTaal

St Lezen en Schrijven ZZp’ers Bontalen (Taal in de schoonmaak) Basisscholen

Codename Future

Verzorgen van lessen.

UWV-Werkbedrijf Bibliotheken SIOB (Sector Instituut Openbaren Bibliotheken) Scholen voor voortgezet onderwijs

BonTalen& Partners BV

Bibliotheken Vrijwilligersorganisaties Vrijwilligers zoals taalcoaches Gemeenten Zorginstellingen

Bogaers Taleninst

Gemeente


ROC’s

Dit verschilt per SW-bedrijf.

Bibliotheken Particulier onderwijs instellingen

20

B2.3

Opleiders - Toekomstplannen Verwacht u volgend jaar weer activiteiten voor laaggeletterden uit te voeren?

Zo ja, om hoeveel deelnemers gaat het en hoe verwacht u dat dat gefinancierd wordt?

Ivio-Integratie BV

Ja

deels uit participatiebudget, deels afkomstig van bedrijven

TopTaal

Onbekend, we merken dat de budgetten lager worden.

± 250 mensen

Codename Future

Het project ‘Maatschappelijke Digistage’ is overgedragen aan het veld. Het is uitgerold in heel Nederland. Ondersteuning wordt nu geleverd door de branche zelf/de Provinciale Steun Organisaties.


Ja

Bogaers Taleninst.

Denk het niet. Er is te weinig geld beschikbaar.


Ja. LGH blijft aandachtspunt van de SW. SBCM biedt het oefen portal www.oefenen. nl/SW aan alle SW-bedrijven aan.

Opleiders

De financiering blijft echter ook in 2013 een probleem zolang de participatie/educatiegelden aan het ROC worden toebedeeld. Dit is voor taleninstituten zoals wij oneerlijke concurrentie en kunnen wij onze expertise voor deze doelgroep niet voldoende uitvoeren.

21

B2.4

Deelnemers - Kenmerken deelnemers Hoeveel laaggeletterden cursisten heeft in 2012 deelgenomen aan activiteiten voor laaggeletterden






Ivio-Integratie BV

30

Nee

12

Nee

Nvt

30%

TopTaal

± 300

Geen idee

± 300

40%

0%

Codename Future

Ruim 2000

Niet bekend

Ruim 2000

Opleiders


Is niet formeel Niet bekend gemeten maar ik schat 80%

Vaak bij bibliotheek of extra ondersteuning door vrijwilliger

Bogaers Taleninst SBCM A&O fonds Sociale Werkvoorziening

Niet bekend

Gehele sector SW ± 5000

?? Soms bij de bibliotheek

<5

2

100.000 SW-medewerkers, waarvan 20.000 laaggeletterd. Daarvan ongeveer 4.000 deelnemers.

ongeveer 80%

ongeveer 20%

22

B2.5

Deelnemers - Werving Hoe worden deelnemers geworven?



Opleiders Ivio-Integratie BV

Via gemeenten, bedrijven

De verdeling van budget. Bedrijven/ gemeenten moeten verplicht bij ROC inkopen maar dat willen ze niet. Liever keuzevrijheid

TopTaal

Op basisscholen + werkgevers. Via de werkgevers

Het ‘moeten’ moet eraf. Vanuit eigen belang werven.

Codename Future

Wanneer uitkeringsgerechtigden blijken niet of onvoldoende met de computer overweg te kunnen, worden ze door de gemeente of het UWV doorverwezen naar de bibliotheek. Daar wordt vastgesteld of ze digibeet zijn of ook laaggeletterd. Indien digibeet kunnen ze in de bibliotheek onder begeleiding het oefenprogramma Klik & Tik doorlopen. Zijn ze ook laaggeletterd dan zijn er steeds meer bibliotheken die deze mensen kan doorverwijzen naar bijv. het ROC.

De doelgroep bereik je niet vanzelf. Via reguliere media bereik je hun niet. We ervaren dat wanneer je met een toeleidende organisatie werkt er vervolgens mond op mond reclame ontstaat.


Wij werken meestal in opdracht van bedrijven en instellingen. Deze organisaties helpen wij om de cursussen/ opleidingen onder de aandacht te brengen. Dit doen we o.a. door het organiseren van bijeenkomsten voor leidinggevenden en medewerkers, infobladen etc.

Informatie blijft vaak steken bij organisaties en leidinggevenden. Materiaal is vaak niet toegankelijk voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven.

Bogaers Taleninst.

Via gemeente

Er zou meer budget moeten zijn om taalachterstanden weg te werken


Via de opleidingscoördinator van het SW-bedrijf.

Veel deelnemers Aanbod op het juiste nivo kunnen (deels) in is lastig bij taal op de werkvloer. werktijd les volgen.

23

B2.6

Vrijwilligers - Aantal

Met hoeveel vrijwilligers verzorgt u uw aanbod voor laaggeletterden? Opleiders

B2.7

Ivio-Integratie BV

0

TopTaal

0

Codename Future

In elke bibliotheek wordt het aanbod ondersteund door een of meer vrijwilligers en in veel gevallen stagiaires. Aantallen variëren.


Een aantal

Bogaers Taleninst.

1


nagenoeg geen

Vrijwilligers - Werving en Scholing Hoe worden vrijwilligers geworven?




Niet bekend

Er is een voorbereidende lesmodule ontwikkeld

bevoegdheid is bij ons een pre dan wel vereiste

nee, alleen via Contour


Opleiders Ivio-Integratie BV TopTaal Codename Future

Dat doen de bibliotheken

BonTalen & Partners BV Bogaers Taleninst

nvt

geen effect


24

B2.8

Activiteiten - Methodiek Welke methodiek(en) worden er gehanteerd (bijvoorbeeld: contextrijk leren, competentiegericht leren, praktijkleren, klassikaal onderwijs)?

Bent u daar tevreden over?

Ivio-Integratie BV

klassikaal leren, blended

ja

TopTaal

contextrijk leren

ja

Codename Future

Oefenmodule Klik & Tik en overig aanbod op oefenen.nl

Tevreden voor dit doel


Wij gebruiken diverse methoden maar altijd vanuit de context van de cursist. Zowel individueel als in kleine groepjes.

Bogaers Taleninst

praktijkleren


digitaal lezen ondersteund met groepsgewijze instructie (blended learning).

Opleiders

werkt goed

25

Bijlage 3: behorend bij hoofdstuk 6 Onderzoek ROC’s B3.1

Algemene gegevens - Samenwerkingspartners Met wie/welke instellingen wordt er samengewerkt?

Op welke terrein?

Mondriaan Zorggroep

activering mensen uit de psychiatrie

bibliotheek

voorlichting en gebruik maken vd voorziening; activiteiten in het kader van lezen

Stg. Mee en Relim

werving en toeleiding dlnmrs

basisonderwijs bij groepen Leren Doen We Samen

taal en opvoedingsondersteuning op basisscholen

Stg Lezen en Schrijven en de Stg ABC

bevorderen van trajecten voor laaggeletterden

Welzijnsinstellingen

doorverwijzing hulpverlening taalmaatjes

Licom WSW bedrijf

werving en uitvoering taaltrajecten

Vluchtelingenwerk

ondersteuning allochtonen

ROC’s Arcus College

A12

Vluchtelingenwerk, ABC ect.

Alfa-College

Div. Partners in de ketenaanpak. Zie o.a. brochure Oktaav.

Aventus

Raster, V-werk, Sallcon, Vrijwilligerscentrale

Ivm werving en toeleiding

Da Vinci College

RSD, SW bedrijven, vluchtelingenwerk, reïntegratiebedrijven

Doorverwijzen, gezamenlijk aanbod

Deltion College

Ander ROC

delen participatiebudget.

St Welzijn Ouderen

werving en aanleveren/doorverwijzen NRC.

IGSD

werving en aanleveren deelnemers.

Basisschool, Peuterspeelzalen, werving en aanleveren/doorverwijzen SW-instellingen, Bibliotheken, Huisartsen- deelnemers. praktijken, Vrijwilligersorganisaties Drenthe College

Sociale Werkvoorziening/gemeenten/ werkpleinen, bibliotheken, sociale diensten

ROC Eindhoven

(Maatschappelijke) Instellingen

In alle gemeenten worden afspraken gemaakt met (maatschappelijke) instellingen. In die afspraken wordt vastgelegd hoeveel deelnemers ze zullen aanleveren.

ROC Flevoland Gemeente welzijnsinstelling, bibliotheek, sociale werkvoorziening.

Gebied: laaggeletterdheid, inburgering,participatie

ROC Friese Poort

Bibliotheek, Sociaal Cultureel Werk, Vrouwencentrum

Hulpverlening: over een weer doorverwijzen & pr/werving

Friesland College

Sociale diensten

voor doorverwijzing

P&O/scholingsafdelingen van SW bedrijven ROC Gilde Opleidingen

Wel.kom, Gemeente, Sociale Werkplaats

taalcoaches, toeleiding

26

B3.1

Algemene gegevens - Samenwerkingspartners (vervolg)

Met wie/welke instellingen wordt er samengewerkt?

Op welke terrein?

Bibliotheek

bezoek - voorlichting.

Boekwinkel

verkoop makkelijk lezen boeken

SCW

buurthuis - taalmaatjes, vrijwilligerswerk SW-bedrijven

Vrijwilligerscentrales

voorlees expres/opleidingen

Gemeenten

aanleveren deelnemers

Sociaal Cultureel werk

aanleveren deelnemers

Bibliotheek

opzetten programma

ROC’s Graafschap College

Horizon College

ID College Koning Willem Optimist, Weenergroep, VW, Sociale I College redzaamheid ROC Kop van Noordholland

Kopgroep bibliotheken, ambtenaren van bovengenoemde gemeentes, CINOP (dit zijn deelnemers van een projectgroep).

Leeuwenborgh

Bedrijven

werving; uitvoeringslocatie.

Bibliotheken

voorlichting; uitvoeringslocatie.

Stichting ABC

activiteiten; werving en PR

Gemeenten

werving/verwijzing.

Welzijnswerk/buurtwerk. Vluchtelingenwerk. Basisscholen

werving; uitvoeringslocatie.

ROC de Leygraaf

Welzijnsorganisaties

Midden Nederland

Vrijwilligerswerk; bibliotheken; gemeenten; ETV; welzijnswerk; bedrijven; andere scholen

Mondriaan

Basisscholen

onderwijs aan ouders

Maatschappelijke instellingen (Leger Des Heils etc). CJG

onderwijs/voorlichting/werving

Welzijnsorganisaties


Bedrijven


Bibliotheken


ROC Nijmegen Bisbee flex onderwijs BV

NOVA College

docenten educatie

Bibliotheek

verzorgen van voorlichting + verstrekken abonnementen

Instellingen/bedrijven

voorlichtingen over laaggeletterdheid en aanbieden van cursussen

Paswerk

27

B3.1

Algemene gegevens - Samenwerkingspartners (vervolg)

Met wie/welke instellingen wordt er samengewerkt?

Op welke terrein?

ROC’s Rijnijssel

1. Gemeenten 2. Bedrijven/werkgevers. 1. VVE, inburgering, educatie, WWB laaggeletBibliotheken, vluchtelingenwerk, welzijns- terdeheid. 2.aanpak laaggeletterdheid inkoop werk, sociale diensten/UWV, soc werktrajecten. voorziening, taalmaatjes, basisscholen, kinderopvang en lokale organisaties/ projecten, vrijwilligersorganisaties etc.

Rivor

KWCI

samenwerking onderwijs Maasdriel

Basisschool Druten, Eigen Kracht

aanleveren cursisten

Scalda boven Gemeente, Sociale Werkplaats Oosterschelde ROC ter AA

Doorverwijzers, Stichting ABC

ROC Tilburg

Basisonderwijs, Welzijnswerk, Zorginstellingen, VW bedrijven, Openbare Bibliotheek, MEE, Woningcoorporaties, GGW, GGZ, Wijkorganisaties, Reintegratiebedrijven, Taal- en integratie aanbieders, Brede Scholen

Organisaties gericht op Emancipatie, Opleidingen voor MBO, Maatschappelijk Werk, gemeentelijke afdelingen, Bedrijfsleven. Alles is gericht op samenwerking waarbij onze expertise op het gebied van Educatie kan worden ingezet voor de doelgroep.

ROC van Twente

Gemeenten, zorginstellingen, woningbouwverenigingen, sociaal-cultureel werk, bibliotheken en UWV

op het gebied van voorlichting en werving

Zadkine Educatie

Gemeenten

opdrachtgevers

SWV

BGS Schiedam (uitvoeringslocatie) + Promen (werving Capelle).

Maatschappelijke opvang Leger des Heils

mogelijke uitv. Locatie

Gevangenissen

voorheen cursussen in PI Hoogvliet

VVE instellingen

Cursussen voor leidsters naar 2F.

Basisscholen

werving.

Bibliotheek Schiedam

afspraken in het kader van uitvoering WEB oa voorbereiding pilots op scholen waarbij bibliotheek zorg draagt voor lees collectie, verder groepsbezoeken, excursies.

Gezondheidsvoorlichters

werving.

Mixen aan de Maas

contacten allochtonen en Nederlanders.

LOV

werving, leverancier.

CVD

taalmaatjesproject, vrijw. vacaturebank, taalloket, bibliotheek.

Meldpunt Capelle

vrijw vacaturebank.

Ok banken

werving en voorlichting.

Zelforg + moskeeen

werving.

Humanitas + Thuiszorg Rotterdam

opleiden medewerkers Taal in de Zorg.

Taxi RTC

opleiden medewerkers.

Bedrijven. Stages

stagenetwerk.

Reïntegratiebedrijven

Fanstar en Werkcenter.

Welzijnsinstellingen

werving.

Mister Dutch

starttoetsing.

ROC Top

Div. org. die gastsprekers leveren. 28

B3.2

Algemene gegevens - Toekomstplannen

Verwacht u volgend jaar weer activiteiten Zo ja, om hoeveel deelnemers gaat het en voor laaggeletterden uit te voeren? hoe verwacht u dat dat gefinancierd wordt? ROC’s Arcus College

Ja

aantal is nog moeilijk aan te geven; is afhankelijk van het budget educatie en de richtlijnen van het ministerie. Op dit moment zijn we bezig met de inzet van groepscontacturen voor 2013. Dit wordt in wk 4 besproken met de gemeenten in Parkstad Limburg

A12

Ja

± 240, via WEB

Alfa-College

O.a. diverse groepen taal, rekenen en dig. Vaardigheden, alfabetisering NT2, inburgering, staatsexamen. Taal op de werkvloer.

Aventus

Ja

Via Web. Afhankelijk van werving door derden

Da Vinci College

Ja

Vanuit WEB budget. Aantallen nog onbekend

Deltion College

Ja

Aantal nog niet bekend, financiering via Educatiebudget

Drenthe College

Ja

± 500 deelnemers uit participatiebudget

ROC Eindhoven

Ja

Financiering door Webgeld. Wens en combinatie met bijdrage van bedrijven.

ROC Flevoland

Ja

± 250 - educatiebudget, - klein deel door deelnemers (zelfmelders)

ROC Friese Poort

Ja

Uit Educatiebudget, 20-30 deelnemers

Friesland College

Ja

Primaire financieringsbron zal de WEB zijn

ROC Gilde Opleidingen

Ja

gelijk aan 2012

Graafschap College

Ja

De doelgroep laaggeletterden gaan behoren onder educatie gelden. Daarnaast willen wij bedrijven benaderen en hopelijk subsidie - aanpak laaggeletterden. Op dit moment ± 100 deelnemers

Horizon College

Ja

tussen 400 en 800 deelnemers. Gefinancierd met educatiebudget

ID College

Ja

± 160 - WEB budget

Koning Willem I College

Ja

ca 250. Educatiebudget

ROC Kop van Noord-Holland

Ja

Financiering vanuit de WEB. 80-100

Leeuwenborgh

Ja

400 deelnemers. Financiering, zie 1.8

ROC de Leygraaf

Ja

WEB-gelden. ± 50

Midden Nederland

Ja

± 2000 trajecten

Mondriaan

Ja

Nog onbekend wat bedrag is voor 2013

ROC Nijmegen

Ja

Verwachting ± 400 deelnemers, financiering uit educatiebudget en vanuit bedrijven en instellingen

NOVA College

Ja

Vanuit de WEB gefinancierd. Aantal deelnemers afh van vraag gemeenten

29

B3.2

Algemene gegevens - Toekomstplannen (vervolg)

Verwacht u volgend jaar weer activiteiten Zo ja, om hoeveel deelnemers gaat het en voor laaggeletterden uit te voeren? hoe verwacht u dat dat gefinancierd wordt? ROC’s Rijnijssel

Ja

Aantal deelnemers is afhankelijk van het Educatiebudget. Dit is ruim €600.000 minder dan in 2013, dus het aanbod voor laaggeletterden neemt drastisch af. Prioritering/inkoop door gemeenten is nog niet bekend.

Rivor

Ja

Door Educatiebudget en commerciële activiteiten

Scalda boven Oosterschelde

Ja

Gemeente, educatiebudget. 40 personen

ROC ter AA

Ja

± 50 laaggeletterden ISO totaal aanbod. Financiering uit WEB

ROC Tilburg

Ja

± 500 deelnemers. Financiering idem zie 1.8

ROC van Twente

Ja

Geschat aantal deelnemers 1000

Zadkine Educatie

Ja

Vanuit WEB ± 120-150, vanuit kwal. impulsmiddelen VVE

ROC Top

B3.3

Deelnemers - Werving Hoe worden deelnemers Wat is daarbij het geworven? meest succesvol?

Wat zijn knelpunten en valkuilen bij de werving van deelnemers?

Arcus College

Via gemeenten, instellingen zoals eerder aangegeven bij samenwerkingspartners

De aanmeldingen via de gemeenten gaat moeizaam. Er is bij de loketten geen prioriteit voor educatie. Wel is er een beleid voor laaggeletterden bij de meeste gemeenten en vanuit de beleidsmedewerker zijn er wel acties om hierin verandering te brengen, maar prioriteiten vanuit het rijksbeleid richting arbeidsmarkt werken belemmerend.

A12

Via gemeenten, instellingen en internet

laaggeletterden melden zichzelf niet

ROC’s

Alfa-College Aventus

Succesvol = mond op mond 0800 + doorverwijzing door derden

Budgetten voor het aanbieden van trajecten Het gemeentelijk loket van werk & inkomen heeft alleen digitaal contact met clienten. Niet face to face = ten nadele vd doorverwijzing

Da Vinci College Landelijk telefoonnummer, netwerk, soc. Diensten, SW bedrijven

Te weinig middelen beschikbaar, krimpende budgetten, veranderende wet-regelgeving

Deltion College

Knelpunten: Vinden en binden. Niet binnenkomen bij bedrijven. Valkuilen: Denken dat signaleerders begrijpen wat laaggeletterdheid precies is, continue blijven herhalen, ‘t leeft niet voldoende

Werving via instellingen genoemd bij samenwerkingspartners

30

B3.3


Hoe worden deelnemers Wat is daarbij het geworven? meest succesvol?


ROC’s Drenthe College SW bedrijven/werkSW bedrijven, 0800 pleinen/voorlichting lijn, landelijke spotaan + opleidingsplaat- jes, RTV Drenthe sen/ambassadeers/ landelijke acties/huis aan huisbladen/RTV Drenthe/leermarkten/ basisscholen/bedrijven/ 0800 lijn

Moeilijk om in contact te komen met de doelgroep (drempel, vooroordeel). Te weinig tijd/middelen om structureel te gaan werven. Onbekendheid bij contactpersonen. Schriftelijke informatie aan laaggeletterden!?

ROC Eindhoven

Vanaf eind 2011 benaderen we allerlei (maatschappelijke) organisaties en bedrijven. Met hen spreken we af hoeveel deelnemers ze zullen aanleveren.

We hanteren vanaf 2011 ons ‘meerjarenplan laaggeletterdheid 2012-2015’!! Hierin [gericht woning] vier maatschappelijke organisaties en bedrijven. Zeer arbeidsintensief. Duur per ingestroomde deelnemer.

ROC Flevoland

1. aanlevering door opdrachtgever, 2 zelfmelding (nav naamsbekendheid ROC)

1 (hierboven)

ROC Friese Poort Ambassadeurs op markten

Onvoldoende wervingskracht vanuit opdrachtgever. Angst voor handhaving. Deelnemers te lang laten wachten door uitputting budget. Medewerking gemeentes

Friesland College

Tot en met 2012 werving middels door ons zelf gecoordineerde campagnes; bij voorbeeld: www.samenzettenwedestap.nl

Meest succesvol Het organiseren van ‘doorverwijzingen’ zijn de met regelvanuit signalerende instanties blijft lastig maat terugkerende ‘koffie met gebak’ inloopochtenden waarbij zittende cursisten anderen (middels een kaart) of mondeling uitnodigen langs te komen. Ook in lokale media verschijnen advertenties waarin potentiele cursisten uitgenodigd worden langs te komen. Per campagne ronde stromen ongeveer 40 a 50 cursisten in


Diverse manieren; mond op mond, toeleidende organisaties, gemeente, sociale werkplaats, etc.

Mond op mond is het meest succesvol

Graafschap College

Via klantmanager gemeenten, SW-bedrijven. Mond op mond reclame, flyers, folders, open dagen. Uitgave 1x per jaar tijdschrift.

Horizon College

Via de gemeenten; via de deelnemers

Het up to date krijgen van info bij toeleidende organisaties

Beide succesvol. Moeilijk te bereiken; lastig een groep op Stukjes in kranten een afgesproken tijdstip vol te krijgen hebben weinig effect. 31

B3.3




ID College

Deelname - PR activiteiten, week vd alfabetisering. Succesvol: artikel in krant met ambassadeur

Het blijft moeilijk om autochtonen te bereiken.


leerpunten! Bibliotheken etc

Moeilijk bereikbaar

ROC Kop van Noord-holland

Via t.v. spotjes, mondelinge reclame, doorverwijzers

Mensen weten de weg niet altijd te vinden. Te laag/hoog niveau vd deelnemers.

Leeuwenborgh

Landelijke bellijn, Sociale Diensten, Mondtot-mond reclame, Stg ABC

ROC de Leygraaf

Via bibliotheek (Klik en Tik), via welzijnsorganisaties, via flyers

Moeilijk te bereiken en te bewegen om naar lessen te komen

Midden Nederland

Folders, flyers, posters, fietshangers, herkenningswijzers etc. Workshop voor toeleiders. Publiciteit: krant, website. Inzet ambassadeurs. Samenwerking met organisaties: projectgroepen laaggeletterdheid

Bereiken autochtonen

Mondriaan

1. Mond op mond reclame, 2. netwerk, 3. internet/social media, 4. advertenties

1, 2, 3 zijn succesvol. 4 iets minder

Werving autochtone analfabeet!

ROC Nijmegen

Werving via advertenties, artikels, interviews. Voorlichtingsbijeenkomsten. Ambassadeurs. Netwerkers. Activeringsbijeenkomsten (korte cursussen)

Ambassadeurs in samenwerking met instellingen en bedrijven meest succesvol

Gemeente wordt verantwoordelijk voor werving, terwijl niet alle cursisten bij gemeente bekend zijn. Werving kost veel tijd, doelgroep vraag een lange adem.

NOVA College

Via gemeenten (m.n. alfabetiseren NT2), mond op mond reclame, advertenties/ folders/internet

Moeilijk te bereiken doelgroep

Rijnijssel

Is afhankelijk van doelgroepprioticering + verschillend per doelgroep. Alle middelen worden ingezet (van ambassadeur to RR/film/tv + training toeleiders)

Valkuil: opleidingen Taal + Rekenen 1F en 2F, waarbij geen maatwerk geleverd kan worden. Volwassenen komen niet gerichte vraag + willen practisch toepasbaar onderwijs.

ROC’s

1. Mond-tot-mond reclame, 2. Sociale Diensten, 3. Stg ABC ism bibliotheken

Onwetendheid verwijzen probleem analfabetisme en niet weten welke cursusmogelijkheden er zijn. Deelnemer komt alleen als er een aanleiding voor hem zelf is.

32

B3.3




Rivor

Via week van alfabetisering met activiteiten, via schoolkrant, via pers, via Soc Diensten en trajectbegeleiders

We hebben gewerkt met ambassadeurs, maar geen budget meer om hier mee verder te gaan.


Via accountmanager samenwerking met Sociale Werkplaatsen

Het bereiken ervan

ROC ter AA

Toeleiders, ambassadeurs, open werving, open dagen enz.

Toeleiders en open werving is het meest succesvol

ROC Tilburg

Via folders, via netwerkpartners, via de krant

Het meest succesvol is mond op mond reclame

ROC Top

Website, flyers, reintegratiebedrijven, open avonden, mond-opmond

ROC’s

B3.4

Bij de netwerkpartners is er weinig aandacht voor ons werk. Het doorverwijzen gebeurd onvoldoende Voldoende deelnemers om 1 klas te vullen voor een bepaalde opleiding

ROC van Twente Van mond tot mond; via voorlichtingsactiviteiten, open dagen ed, ism gemeenten en andere instellingen

Knelpunt is het bereik vd juiste doelgroep.

Zadkine Educatie

Autochtone laaggeletterden zijn moeilijker te bereiken.

Zie wervingsplan. Er is daarbij een verschil tussen NT1 en NT2

Activiteiten - Methodiek Welke methodiek(en) worden er gehanteerd Bent u daar tevreden over? ROC’s Arcus College

Contextrijk leren, competentiegericht leren, klassikaal onderwijs

Het is de bedoeling om steeds meer over te gaan naar contextrijk leren. Vanuit een pilot werknemersvaardigheden in 2012 worden in 2013 werknemersvaardigheden, burgerschapsvaardigheden, gezondheid, en gezond leven ontwikkeld en daarna aangeboden.

A12

Alle

Ja, per doelgroep en leerdoel aangepast

Alfa-College

contextrijk leren, praktijk leren

jazeker

Aventus

klassikaal en daarbinnen maatwerk

Da Vinci College competentiegericht, contextrijk, klassikaal,

ja

Deltion College Drenthe College

Contextrijk/klassikaal/individueel/ competentiegericht leren.

Tevreden met aanpak

33

B3.4


Welke methodiek(en) worden er gehanteerd Bent u daar tevreden over? ROC’s ROC Eindhoven

NT1 + (realistisch) rekenen: contextrijk, competentiegericht, praktijkleren enz. Maatwerk per leerling, afhankelijk van niveau, doelperspectief en leerdersprofiel. Klassikaal onderwijs: (klein) deel vd les, maar gedifferentieerd per leerling. Meerdere niveaus binnen de groep mogelijk.

ROC Flevoland

Contextrijk leren, klassikaal, computerondersteund mbv professionele instructeurs

ROC Friese Poort

Contextrijk, klassikaal, e-learning & competentiegericht = mix dus

Ja

Friesland College

Wij werken met een eigen ontwikkelde bronnen omgeving volgens het principe van Sprint2. Idee daarbij is dat we hoge doelen stellen en de cursist aan het werk laten gaan met beschikbare (digitale en andere) bronnen

Ja, ten aanzien van analfabete NT2 cursisten behalen het benodigde instroomniveau voor Inburgeringstrajecten sneller dan het landelijke gemiddeld (is onderzocht en gemeten middels het ‘Proeftuinproject’


Een combinatie van contextrijk en klassikaal onderwijs

Deze combinatie bevalt

Graafschap College

Individueel, contextrijk, groepjes, klassikaal Tevreden

Horizon College

Wij werken met studiewijzers die afgestemd worden op de vraag van de individuele cursist. Wat in groepsverband kan/moet doen we in kleine groepen of soms met de hele groep..

ID College

Contextrijk leren, praktijkleren = direct toepasbaar in de praktijk

tevreden


Competentiegericht en klassikaal

ja


Individueel, op maat gesneden competentiegericht onderwijs. (We werken met een op de cursist afgestemd programma)

Leeuwenborgh

Uitgangspunt = praktijkgericht en contextrijk Matig tevreden: participatieplaatsen zijn leren steeds moeilijker te vinden.

ROC de Leygraaf Contextrijk leren, klassikaal onderwijs in heterogene groepen Midden Nederland

Deels klassikaal, deels individueel op niveau

Mondriaan

Contextrijk, competentiegericht, klassikaal

ROC Nijmegen

Gedifferentieerd leren dmv circuitmodel. Combinatie van contextrijk leren, praktijkleren, klassikaal onderwijs (klein onderdeel). Het circuitmodel biedt een uitstekend handvat voor groepsgewijs individueel leren.

NOVA College

Contextrijk leren: adhv eigen poststukken, leesstukjes over eigen problemen e.d.

Rijnijssel

We werken met een mix aan methodieken. Alle genoemde methodieken worden ingezet. Iedere deelnemer volgt eigen maatwerktraject in groepsverband.

Zeer tevreden

34

B3.4


Welke methodiek(en) worden er gehanteerd Bent u daar tevreden over? ROC’s Rivor

Praktijkgericht leren, competentiegericht leren. Bij zwakke cursisten liever meer contextrijk leren.


Praktijkleren

Ja, tevreden

ROC ter AA

Competentiegericht, contextrijk leren

Tevreden

ROC Tilburg

Vertrekpunt: waar heb je het vooral nodig. Contextrijk, maar al deze methodieken komen voor: competentiegericht leren, klassikaal, maar ook zeer gedifferentieerd. Uiteindelijk vult ieder op zijn manier het eigen taalportfolio A1 of A2.

ROC Top

B3.5

ROC van Twente

Er is geen sprake van 1 methodiek, maar van verschillende methodieken en een variatie aan werkvormen.

Zadkine Educatie

1. Competentiegericht: hier is de laatste jaren veel op geïnvesteerd. 2. Door de toenemende heterogeniteit van de doelgroep, diverse niveaus in relatie tot een kleinere schaalgrootte is interne differentiatie noodzakelijk en worden oplossingen gezocht in het werken met subgroepen.

Gematigd tevreden. Meer context en meer participatie is gewenst.

Intake en toetsen - Intake Hoe ziet de intake eruit?

Welke toetsen worden daarbij gebruikt?

ROC’s Arcus College

We zitten bij de intake in de overgang van het oude naar het nieuwe systeem. In het oude systeem werd nog getoetst met de KSE -toetsen. Dat gaan we nu loslaten. In de intake werden een paar korte toetsjes afgenomen om een inschatting te maken voor het traject. Voor NT2 alfa met de instaptoets NT2 alfa van CITO. In het nieuwe systeem wordt getoetst met Deviant voor taal en rekenen. Verder voor de anderstaligen met de TOA.

A12

diversen

Alfa-College

Zelf ontwikkeld formulier, CITO toetsen (begintoetsen)

Aventus

Apeldoornse vragenlijst +diagnostische dictee + lezen in startkrant

Da Vinci College

Gesprek assessment

TIWI

Drenthe College Intakegesprek met zelf ontwikkelde toetsen ROC Eindhoven

NT1: op uw plaats van SEV (=aangepast), zelf ontwikkelde toets voor NT1,5. Rekenen Intredetoets Cito (=aangepast), Nivo toetsen Cito, Deviant kwalificerende toetsen. 35

B3.5

Intake en toetsen - Intake (vervolg)

Hoe ziet de intake eruit?

Welke toetsen worden daarbij gebruikt?

ROC’s ROC Flevoland

Intakegesprek met zelfontwikkelde toetsen

ROC Friese Poort

Kennismakingsgesprek

Instaptoetsen NT, NT2, Alfa

Friesland College TIWI voor NT2 ROC Gilde Opleidingen

Leesbaarheidstoets, tempo lezen, evt TIWI

Graafschap College

Eigen toets waar echt nodig, anders niet. Korte schrijfopdracht. Gesprek

Horizon College Persoonlijk gesprek; schoolachtergrond wordt in kaart gebracht en er wordt een kort dictee gegeven op het verwachte instapniveau. Leerdoel wordt bepaald. ID College

Gesprek en toets. Intaketoets CINOP (kenniskring NT1)


Gesprek met leestekstje en klein dictee bij taal, rekentestje bij rekenen


Een gesprek en een aantal lees- en schrijfvaardigheden.

Leeuwenborgh

Administratieve intake + inhoudelijke intake. Individueel gesprek na aanmelding door verwijzer of deelnemer zelf. Instaptoetsing (indien noodzakelijk)

ROC de Leygraaf

Gesprek + toetsen (dringend behoefte aan toetsen geschikt voor deze doelgroep)

Midden Nederland

Verschillend, wordt nu eenduidig mbv intaketoets basisvaardigheden

Tiwi, Tina, eigen ontwikkelde toetsen.

Mondriaan ROC Nijmegen

Toets basisvaardigheden voor CINOP, vragenlijst participatieladder, checklist digitale vaardigheden, gesprek

NOVA College

Eigen toets + gesprek

Rijnijssel

Gesprek, intake+leerbaarheidstoets, leerwensen. Trajectplan opstellen. NT1: TOA/CITI/KSE, NT2: CITO instaptoets alfa, ICE intaketoets, TIWI

Rivor Scalda boven Oosterschelde

Mondelinge gesprek waarbij lezen en schrijven getest wordt

ROC ter AA

Gesprek + schrijftoets (zelf gemaakt)

ROC Tilburg

Eigen intaketoets of op ALFA niveau of tussen A1 en B1 waarin het lees- en schrijfniveau wordt bepaald: alsmede de vraag en het doel van de deelnemer.

ROC Top

TNT

ROC van Twente Individuele intake op basis van een formulier, met vragen naar persoonlijke omstandigheden en vooropleiding, leerbehoefte. Intaketoets van TOA (ICE) Zadkine Educatie IVIO niveautoets 36

B3.6

Intake en toetsen - Toetsen Welke tussentijdse en eindtoetsen worden gebruikt? ROC’s Arcus College

anderstaligen voornamelijk TOA, de voortgangstoets NT2 alfa van CITO en examenopgaven NT2 staatsexamen, verder methodegebonden toetsen om de voortgang en de beheersing van de aangeboden lesstof te toetsen.

A12

diversen

Alfa-College

Voortgangstoetsen CITO

Aventus Da Vinci College

Methode gebonden toetsen, TONI

Deltion College

Nivor

Drenthe College

gebonden aan methode, maar ook zelf ontwikkeld

ROC Eindhoven

Rekenen: Wiscat Cito + nivor toetsen CITO + deviant, NT1 Nedcat CITO, KSE toetsen CITO + leerstof afhankelijke voortgangstoetsen

ROC Flevoland

Materiaalgebonden toetsen.

ROC Friese Poort

Toetsen Alfa NT2, toetsen NT1

Friesland College

Diverse


Zelf ontwikkeld en methodegebonden

Graafschap College

Taalportfolio - ontwikkelt door ROC. Deviant willen we mee beginnen + TOA

Horizon College

Stofgebonden toetsen

ID College

Eindtoets CITO niv 1 en 2


CITO en ICE toetsen


Alfaflex, In Balans, Deviant

Leeuwenborgh

Tina, Trajecttoetsen, NIVOR toetsen, Methodegebonden toetsen

ROC de Leygraaf

Behoefte aan adviezen mbt deze toetsen

Midden Nederland

TOA; Intaketoets NT1; Intaketoets basisvaardigheden; Afsluitingstoets Ned als moedertaal; NedCat; begintoets Alfa; Voortgangstoets Alfa; Portfolio

Mondriaan ROC Nijmegen

Leerstofafhankelijke toetsen per module (zelf ontwikkeld), eindtoetsen van CINOP en IVIO en CITO

NOVA College Rijnijssel

NT1: KSE toetsen, TOA, lesstof afhankelijke toetsen. NT2: voortgangstoets Alfa CITO, oefenexamens W1, proefexamens, staatsexamens, NAHW toets + lesstof afhankelijke toetsen.

Rivor Scalda boven Oosterschelde Geen echte toetsen ROC ter AA

Module toetsen wanneer module is afgerond

ROC Tilburg

Met werkt aan taalportfolio opdrachten en soms onderdelen uit Devianttoetsen. Voor ALFA: voortgangstoetsen ALFA (CITO) + ALFA taalportfolio

ROC Top

Examens Deviant voor NL

ROC van Twente

TOA (ICE)

Zadkine Educatie

Voor NT1 tot nu toe: afsluitende KSE/CITO toets.

37

B3.7

Intake en toetsen - Registratiesystemen Met welk registratiesysteem/systemen wordt gewerkt? ROC’s Arcus College

We hebben nu een zelfontwikkeld voortgangssysteem in een relationele database. We gaan overstappen op registreren in Eduarte (DBS) maar op dit moment wordt onderzocht wat mogelijk is.

A12

Synergie, Presto, KRD

Alfa-College

People Soft

Aventus

Tribe

Da Vinci College

KRD

Deltion College

Schoolfit

Drenthe College

Magister voor aanwezigheid. Voortgang op papier.

ROC Eindhoven

Papier: trajectkaarten, Schoolfit: voortgangsrapportages

ROC Flevoland

Trajectplanner, Noise

ROC Friese Poort

EduArte + Excel

Friesland College

We zitten momenteel in een overgang van nOISe naar Eduarte.


OMS

Graafschap College

Magister. Voor volgend ook voortgang digitaal.

Horizon College

Eindniveau wordt vastgelegd in KRD-TRIBE

ID College

Succesmeting: toetsresultaten worden bijgehouden


Educvolg en sinds vandaag BPV

ROC Kop van Noord-holland Leeuwenborgh

Magister

ROC de Leygraaf

Aanwezigheidsregistratie op instellingsniveau

Midden Nederland Mondriaan ROC Nijmegen

Peoplesoft (niet voor inhoudelijke/voortgangsregistratie)

NOVA College

CVS (zelfontwikkeld), Magister (aanwezigheid)

Rijnijssel

Peoplesoft

Rivor Scalda boven Oosterschelde

[onbekend]

ROC ter AA

Educatie

ROC Tilburg

Registratie welke basisonderdelen aan bod zijn geweest + registratie van de beheerste taalportfolio onderdelen.

ROC Top

Trajectplanner

ROC van Twente

Door het ROC wordt gebruik gemaakt van het systeem PeopleSoft. Alle deelnemers worden hierin geregistreerd. Het eindresultaat wordt geregistreerd, maar niet de tussentijdse voortgang.

Zadkine Educatie

Peoplesoft

38

I r s o w l t i o t d e r w d ( w r D t

Intentioneel en systematisch leren: Van intentioneel leren is sprake wanneer er een vooropgezette bedoeling is om een woord, begrip, handeling etc. te leren, bijvoorbeeld in op school tijdens een les of tijdens een rijinstructie. Kenmerk van intentioneel leren is dat dat systematisch gebeurt; bijvoorbeeld in de vorm van een reeks lessen, een semester etc. Formeel leren: Van formeel leren is sprake wanneer dat gebeurt in het kader van het reguliere onderwijs (basisschool, voorgezet onderwijs, middelbaar- en hoger beroepsonderwijs en universiteit). De financiering hiervoor is (grotendeels) afkomstig van het mi39

SWO. laaggeletterdheid. L a n g e d i j k

Recommend Documents