IEDEREEN ANDERS & GELIJK OPDRACHTENBOEK
Colofon
Dit lesmateriaal is ontwikkeld door Onderwijskundig Bureau Bech Tekst & Uitleg in opdracht van de Commissie Gelijke Behandeling (CGB). Commissie Gelijke behandeling Postbus 16001 3500 DA Utrecht T 030 888 38 88 F 030 888 38 83 E
[email protected] I www.cgb.nl © Copyright 2007
Inhoudsopgave Opdracht 1 Anti-discriminatiestrip Opdracht 2 Discriminatie? Doe er wat aan! Opdracht 3 Discriminatie… hoezo gewoon? Opdracht 4 Rules4Respect Opdracht 5 Nederland in verandering Opdracht 6 Rap Rechtvaardigheid & Respect
1 1
a an nttii--d diissccrriim miin na attiie e ssttrriip p
© © iieeddeerreeeen n aan nddeerrss & & ggeelliijjkk
Hee, wat is nou weer… een discriminatiegrond?
3 Handicap of
chronische ziekte!
Dat is een terrein waarop mensen worden gediscrimineerd of ongelijk worden behandeld. Er zijn zes discriminatiegronden.
1 Ras! 2 Leeftijd!
5 Geslacht!
6 Seksuele gerichtheid!
4 Godsdienst of
levensovertuiging!
Wat ga je doen? Jullie gaan als groepje een stripverhaal tekenen over een discriminatiegrond. Het stripverhaal presenteer je aan de klas.
opdrachtenboek vmbo * opdracht 1 * anti-discriminatiestrip * pagina 2
Hoe pak je dat aan? 1 Eerst even chillen. Bespreek éérst de volgende vragen: Waarom wordt iemand op deze discriminatiegrond gediscrimineerd? Waar wordt iemand op deze discriminatiegrond bijvoorbeeld gediscrimineerd? Bijvoorbeeld op het werk, bij het uitgaan, in het onderwijs… Op welke wijze wordt iemand op deze grond gediscrimineerd? Wordt hij of zij bijvoorbeeld geweigerd, ontslagen, uitgesloten? Bedenk hoe iemand slim op discriminatie kan reageren. 2 Bedenk welk verhaal jullie gaan tekenen. 3 Teken het stripverhaal met een duidelijke boodschap. Die boodschap mag grappig zijn maar natuurlijk niet beledigend! 4 Presenteer jullie stripverhaal in de klas. 5 Bespreek met elkaar wat jullie met de stripverhalen gaan doen. Hulpmiddelen en bronnen • Syllabus ‘Iedereen anders & gelijk’ (hoofdstuk 4 en 5) • A3- of A4-papier, stiften, potloden Producten 1 Stripverhaal Criteria Product 1
Stripverhaal • De strip laat zien waarom, waar en op welke wijze iemand op deze grond kan worden gediscrimineerd • De strip laat zien hoe je slim op deze discriminatie kunt reageren • De boodschap van de strip is niet beledigend.
Evaluatie Jullie evalueren deze opdrachten klassikaal in een eindgesprek met de docent. De volgende vragen kunnen centraal staan: • Wat vind ik van de gemaakte strips? • Wat heb ik geleerd van deze opdracht? Conclusie Als je deze opdracht hebt uitgevoerd heb je je ingeleefd in mensen die op een bepaalde grond worden gediscrimineerd. Je heb een idee over hoe je goed kunt reageren.
opdrachtenboek vmbo * opdracht 1 * anti-discriminatiestrip * pagina 3
2 2
d diissccrriim miin na attiie e?? d do oe ee err w wa att a aa an n!!
© © iieeddeerreeeen n aan nddeerrss & & ggeelliijjkk Gek, iedereen weet dat discriminatie wettelijk verboden is. En tóch worden er in Nederland vele mensen ongelijk behandeld en gediscrimineerd. Wanneer je wordt gediscrimineerd, dan is het belangrijk om in actie te komen. Daar heb je recht op. En als je merkt dat iemand ánders wordt gediscrimineerd dan kun je ook in actie komen. Wel zo solidair.
Wat ga je doen? Deze opdracht doe je in een groepje. Je gaat je inleven in verschillende situaties. Je bespreekt in je groepje welke acties jullie zouden nemen als slachtoffer én als getuige. Hoe pak je dat aan? 1 Lees de beschrijvingen. 2 Bespreek per situatie drie vragen: A Hoe heeft deze persoon de situatie ervaren denk je? B Wat zou jij doen als je deze persoon zou zijn? C Wat zou jij kunnen doen als getuige (voorbijganger, vriend of collega)? 3 Noteer jullie antwoorden in de tabel (zie eind van deze opdracht). 4 Bespreek de antwoorden in de klas.
Tip Lees hoofdstuk 4 en 5 van de syllabus ‘Iedereen anders & gelijk’. opdrachtenboek vmbo * opdracht 2 * discriminatie? doe er wat aan! * pagina 4
Hulpmiddelen en bronnen • Syllabus ‘Iedereen anders & gelijk’ (hoofdstuk 4 en 5) • Eigen ervaringen Producten 1 Antwoordtabel zes situaties Criteria Product 1
Antwoordtabel zes situaties • Je hebt je ingeleefd in de situaties • Je hebt beschreven welke acties je zou nemen als dit jou zou overkomen • Je hebt beschreven welke acties je zou nemen als je getuige zou zijn van deze situatie • Je hebt geluisterd naar de mening van anderen • Je bent voor je mening uitgekomen.
Evaluatie Jullie evalueren deze opdracht klassikaal in een eindgesprek met de docent. De volgende vragen kunnen centraal staan: • Wat zou er gebeuren als niemand reageert op discriminatie en ongelijke behandeling? • Wat is belangrijk als ik reageer op discriminatie en ongelijke behandeling? • Wat kan ik doen als ik getuige ben van discriminatie en ongelijke behandeling? • Wat heb ik geleerd van deze opdracht? • Wat kan er worden verbeterd op mijn school als het gaat om discriminatie? Conclusie Als je deze opdracht hebt uitgevoerd heb je je ingeleefd in mensen die worden gediscrimineerd. Je weet ook wat je kunt doen als je wordt gediscrimineerd. En je weet welke acties je kunt nemen als je getuige bent van discriminatie en ongelijke behandeling.
opdrachtenboek vmbo * opdracht 2 * discriminatie? doe er wat aan! * pagina 5
Dit is Shudeska Suárez
Shudeska Suárez is 21 jaar heeft een bijbaantje in een supermarkt. Ze merkt dat ze de laatste tijd steeds minder wordt ingeroosterd. Zij denkt dat dit komt omdat ze door haar leeftijd steeds duurder wordt. Bij de inroostering wordt er vaker voorkeur gegeven aan jongere hulpkrachten. Haar leidinggevende zegt dat de leeftijd bij het inroosteren van hulpkrachten geen rol speelt. Shudeska vraagt aan de andere hulpkrachten hoeveel uren ze de laatste maanden hebben gewerkt. Ze ontdekt dat de oudere hulpkrachten steeds minder worden ingeroosterd.
opdrachtenboek vmbo * opdracht 2 * discriminatie? doe er wat aan! * pagina 6
Dit is Guido Buitendam
Guido Buitendam is 25 jaar en is docent Nederlands. Hij woont al jaren in een leuk huis vlakbij het centrum. Het heeft het erg naar zijn zin. Vlakbij zijn werk. Zes maanden geleden is zijn vriend Chris van Toorn bij hem gaan wonen. Sinds hij samenwoont heeft een groepje Marokkaanse jongens gemerkt dat hij homo is. Ze vallen hem nu lastig. Op straat schelden ze hem en zijn vriend uit. Het wordt steeds erger. Guido voelt zich een stuk minder veilig op straat. Gisterenavond fietste hij terug van de sportschool. Als hij bijna thuis is ziet hij vier jongens uit het groepje. Ze lopen op hem af en roepen: ‘Smerige flikker!’ Ze trekken Guido van zijn fiets en duwen hem op de grond. Hij wordt getrapt en bespuugd. Onder de blauwe plekken en in een shock bereikt hij zijn huis.
opdrachtenboek vmbo * opdracht 2 * discriminatie? doe er wat aan! * pagina 7
Dit is Anna Joosten
Anna Joosten (28 jaar) heeft astma, een chronische ziekte. Zij is werkzaam als loonadministrateur. In haar bedrijf wordt op de werkplek gerookt. Anna klaagt bij haar leidinggevende over het roken. Ze heeft er veel last van. Haar leidinggevende neemt hiertegen geen maatregelen. Anna meldt zich daarom regelmatig ziek. Uiteindelijk ontstaat er een arbeidsconflict. De leidinggevende van Anna vraagt de rechter om de arbeidsovereenkomst te ontbinden.
opdrachtenboek vmbo * opdracht 2 * discriminatie? doe er wat aan! * pagina 8
Dit is Abdallah Lazraq
Abdallah Lazraq (22 jaar) heeft zijn opleiding ‘Verkoopadviseur Wonen’ afgerond. Hij zoekt nu een leuke baan. Op internet ziet hij een vacature. Hij belt het bedrijf op voor meer informatie. Tijdens het telefoongesprek wordt Abdallah gevraagd wat zijn afkomst is. Abdallah vertelt dat hij Marokkaanse ouders heeft en zijn hele leven al in Nederland woont. De man aan de telefoon zegt dat zij een Hollandse man of vrouw zoeken voor deze functie. Hij raadt Abdallah af om te solliciteren.
opdrachtenboek vmbo * opdracht 2 * discriminatie? doe er wat aan! * pagina 9
Dit is Marieke Polderman
Marieke Polderman is 33 jaar. Ze werkt als verpleegkundige is een ziekenhuis. Haar afdelingshoofd, de heer Langevoort, vraagt haar om intern te solliciteren naar de functie van teamleider. Het eerste gesprek verloopt zeer positief. Een tweede gesprek zal over twee weken plaatsvinden. In de tussentijd blijkt Marieke zwanger te zijn. Ze wil dit niet verzwijgen en vertelt dit aan de heer Langevoort. Een dag later krijgt Marieke van de heer Langevoort een telefoontje. Hij zegt tegen Marieke dat het tweede gesprek niet door zal gaan: ‘Je zult minder inzetbaar zijn als je met zwangerschapsverlof gaat. En straks met je kind zul je ook minder flexibel zijn. Een teamleider moet flexibel inzetbaar zijn’. Marieke is ongelooflijk kwaad en verontwaardigd.
opdrachtenboek vmbo * opdracht 2 * discriminatie? doe er wat aan! * pagina 10
Dit is Yasmina Büyükkaya
Yasmina Büyükkaya is 34 jaar. Ze is van Turkse afkomst. Ze is moslim en draagt een hoofddoek. Yasmina heeft interesse voor het werk van beveiliger. Ze neemt daarom contact op met een beveiligingsbedrijf op een luchthaven. Het bedrijf nodigt haar uit voor een testdag. Yasmina meldt zich bij de balie. De baliemedewerker zegt dat het dragen van een hoofddoek niet is toegestaan voor beveiligers. De baliemedewerker vraagt of zij haar hoofddoek af wil doen voor het werk. Yasmina vraagt waarom deze regels gelden. De baliemedewerker zegt dat het voorgeschreven uniform een neutrale uitstraling geeft. Een hoofddoek, keppeltje, kruis of petje is niet neutraal, zegt de man. Yasmina besluit dat ze niet naar de testdag gaat.
opdrachtenboek vmbo * opdracht 2 * discriminatie? doe er wat aan! * pagina 11
SCHRIJF HIER JULLIE ANTWOORDEN Hoe heeft hij of zij de situatie ervaren?
Wat zou jij doen als jij deze persoon zou zijn?
Wat zou jij kunnen doen als getuige (voorbijganger, vriend of collega)?
Shudeska Suárez
Guido Buitendam
Anna Joosten
opdrachtenboek vmbo * opdracht 2 * discriminatie? doe er wat aan! * pagina 12
Hoe heeft hij of zij de situatie ervaren?
Wat zou jij doen als jij deze persoon zou zijn?
Wat zou jij kunnen doen als getuige (voorbijganger, vriend of collega)?
Abdallah Lazraq
Marieke Polderman
Yasmina Büyükkaya
opdrachtenboek vmbo * opdracht 2 * discriminatie? doe er wat aan! * pagina 13
3 3
d diissccrriim miin na attiie e… …h ho oe ezzo og ge ew wo oo on n??
© © iieeddeerreeeen n aan nddeerrss & & ggeelliijjkk Gepest. Geweigerd. Uitgesloten. Ongeschikt. Eruit gezet. Heel wat mensen krijgen hier mee te maken. Gewoon… omdat ze vrouw zijn, allochtoon, homoseksueel, gehandicapt of ziek, godsdienstig, te jong of te oud. Hoezó gewoon? Welke ervaringen heb jij eigenlijk met discriminatie? En discrimineer je zelf wel eens? Check it out!
Wat ga je doen? Je gaat eerst vragen beantwoorden van leerlingen uit klas 4 VMBO. Die bespreek je in een groepje. Daarna ga je drie leerlingen een goed advies geven. Hoe pak je dat aan? 1 Lees de vragen van de leerlingen uit klas 4 (bijlage 1). Begin bij vraag 1. Schrijf de antwoorden op een apart papier. 2 Bespreek de antwoorden in je groepje. Ben je het met de anderen eens? 3 Lees de vragen van Ayla, Jeroen en Murat (bijlage 2). 4 Schrijf onder de vragen de adviezen jullie hen willen geven. 5 Bespreek jullie adviezen in de klas. Welke adviezen vinden jullie goed? Hulpmiddelen en bronnen • Syllabus ‘Iedereen anders & gelijk’ • Eigen ervaringen
opdrachtenboek vmbo * opdracht 3 * discriminatie… hoezo gewoon? * pagina 14
Producten 1 Antwoorden leerlingen klas 4 VMBO 2 Adviezen Ayla, Jeroen en Murat Criteria Product 1
Product 2
Antwoorden leerlingen klas 4 VMBO • De antwoorden zeggen iets over jouw mening en ervaringen • Je hebt eerlijk antwoord gegeven • Je hebt je antwoorden besproken in je groepje. Adviezen Ayla, Jeroen en Murat • Met jullie adviezen ga je discriminerende situaties tegen • De adviezen zijn uitvoerbaar • De adviezen zijn besproken in de klas
Evaluatie Jullie evalueren deze opdracht klassikaal in een eindgesprek met de docent. De volgende vragen kunnen centraal staan: • Hoe vind ik het om over mijn eigen ervaringen te praten? • Wat heb ik geleerd van deze opdracht? Conclusie Als je deze opdracht hebt uitgevoerd weet je hoe je zelf ten opzichte van discriminatie staat. En je weet wat je kunt doen als je wordt gediscrimineerd of merkt dat iemand wordt gediscrimineerd.
opdrachtenboek vmbo * opdracht 3 * discriminatie… hoezo gewoon? * pagina 15
Vraag 2 van Roy Hoe vond je dat je werd gediscrimineerd? Wat dacht je? Wat voelde je?
Vraag 3 van Julia Wat deed
je toen je werd gediscrimineerd? Hoe reageerde je?
Vraag 4 van Yagmur Hoe wil je de volgende keer reageren?
Vraag 5 van Ahmed Discrimineer je zelf wel
eens? Of heb je wel eens iets discriminerends gezegd? Eerlijk zeggen… Vraag 6 van Aydan Over welke
groepen heb jij vooroordelen?
Vraag 1 van Mariska Ben jij wel
eens gediscrimineerd of ongelijk behandeld? Waarom denk je? Geef hiervan een voorbeeld.
Vrouwen
Allochtonen
Ouderen
Mensen met een bepaalde godsdienst
Gehandicapten/chronisch zieken
Homo’s en lesbo’s
Leg eens uit.
Vraag 7 van Suzan Bij jou op school
worden sommige leerlingen uitgescholden of genegeerd. Wat zijn de gevolgen daarvan denk jij?
Wij zijn mariska, roy, lois, julia, yagmur, mike, ahmed, aydan en Suzan uit Bijlage 1 klas 4 VMBO. We willen jou wat vragen…
opdrachtenboek vmbo * opdracht 3 * discriminatie… hoezo gewoon? * pagina 16
IK WORD REGELMATIG GEDISCRIMINEERD. WAT KAN IK DOEN?
IK HEB VOOROORDELEN OVER OUDEREN, GEHANDICAPTEN EN ALLOCHTONEN. HOE KAN IK DAARMEE OMGAAN?
EEN VRIENDIN VAN MIJ WORDT GEDISCRIMINEERD. WAT KAN IK DOEN?
Bijlage 2 Ayla (16 jaar)
Jeroen (16 jaar)
opdrachtenboek vmbo * opdracht 3 * discriminatie… hoezo gewoon? * pagina 17
Murat (15 jaar)
4 4
R Ru ulle ess4 4R Re essp pe ecctt
© © iieeddeerreeeen n aan nddeerrss & & ggeelliijjkk
Discriminatie en ongelijke behandeling gaan niet over
Ja écht, het gaat om jouw klasgenoten.
anderen. Ook op jouw school en in
Jouw docenten. Je buren. Je vrienden.
jouw buurt worden mensen
Anders behandeld, alleen omdat ze
gediscrimineerd en ongelijk
anders zijn, denken of doen. Jij bent er
behandeld. Recht onder je neus!
hoe dan ook bij betrokken. Zélfs als je niks doet. En… doe je er wat aan of hoe zit dat? Ben jij een loser of een winner?
Yo
Wat ga je doen? Je gaat in een groepje een aantal situaties bespreken. Daarna gaan jullie ‘Rules4Respect’ opstellen. Hoe pak je dat aan? 1 In bijlage 1 vind je een aantal situaties. Lees de situaties. Schrijf op wat jullie van elke situatie vinden en wat jullie zouden doen. 2 Aan discriminatie en ongelijke behandeling kun je wat doen! Be a winner! Stel vijf Rules4Respect op om het respect voor gediscrimineerde groepen op jullie school te vergroten (zie bijlage 2). 3 Presenteer jullie Rules4Respect aan de rest van de klas. 4 Bedenk samen wat jullie als klas met de Rules4Respect gaan doen. Hulpmiddelen en bronnen • Syllabus ‘Iedereen anders & gelijk’ opdrachtenboek vmbo * opdracht 4 * rules4respect * pagina 18
Producten 1 Beoordeelde situaties 2 Vijf Rules4Respect Criteria Product 1
Product 2
Beoordeelde situaties • Jullie hebben beschreven wat je van elke situatie vindt • Jullie hebben beschreven wat jullie zouden doen in deze situatie • De antwoorden geven jullie mening weer Vijf Rules4respect • De Rules4Respect vergroten het respect voor gediscrimineerde groepen • Ze zijn in de klas gepresenteerd • Er zijn afspraken gemaakt over wat jullie als klas met de Rules4respect gaan doen.
Evaluatie Jullie evalueren deze opdracht klassikaal in een eindgesprek met de docent. De volgende vragen kunnen centraal staan: • Wat heb ik geleerd van deze opdracht? • Wat gebeurt er als je niet reageert op discriminatie? • Wat vind ik van de Rules4Respect die zijn opgesteld? • Ben ik een winner of een loser? Conclusie Als je deze opdracht hebt uitgevoerd weet je hoe je denkt over een aantal discriminerende situaties. Ook weet je hoe je het respect op school voor gediscrimineerde groepen kunt vergoten.
opdrachtenboek vmbo * opdracht 4 * rules4respect * pagina 19
Bijlage 1 Wat vind jij? Wat zou jij doen? Wat vind jij hiervan?
Wat zou jij doen als jou dit zou overkomen?
Maja (22 jaar) komt uit Somalië en werkt in de schoolkantine. Ze draagt over haar bedrijfskleding een hoofddoek die ook haar schouders en borsten bedekt. Bij de voorlichtingsdag volgende week wil haar werkgever niet dat zij de bedrijfsblouse met logo bedekt laat. Maja wil dat niet. Erica Lopez is 49 jaar. Ze werkt als magazijnmedewerker. Ze heeft veel problemen door haar ziekte reuma. Hierdoor is ze regelmatig niet op het werk. Haar leidinggevende houdt bij nieuwe projecten geen rekening meer met Erica. Dit doet hij omdat ‘hij anders zelf het werk kan gaan doen’. Erica heeft bijna niets meer te doen. Een uitzendbureau zoekt iemand voor de functie van baliemedewerker in een bedrijf. In de advertentie staat dat ze voorkeur geven aan een representatieve vrouw tussen de 25 en 35 jaar. Loes (43 jaar) past niet in dit profiel maar wil tóch reageren.
opdrachtenboek vmbo * opdracht 4 * rules4respect * pagina 20
Achmed Benmoussa (24 jaar, chemisch analist) heeft per e-mail een open sollicitatie naar een bedrijf gestuurd. Achmed krijgt een afwijzing. Martin de Jong, studiegenoot en vriend van Achmed solliciteert na enkele dagen naar hetzelfde bedrijf. De brief heeft bijna dezelfde inhoud als de e-mail van Achmed. Het bedrijf nodigt Martin uit voor een gesprek. Achmed is er zeker van dat het bedrijf hem niet uitnodigt vanwege zijn buitenlandse achternaam. Wouter van Beek, homoseksueel (36 jaar) heeft een nieuwe baan bij een woonproject voor mensen met een lichamelijke handicap. Op de eerste werkdag van Wouter treft de projectmanager van het woonproject brieven aan van drie bewoners. De bewoners schrijven dat ze grote moeite hebben met Wouter. Ze willen hem niet toelaten tot hun woningen. Eén van de bewoners zegt dat hij niet geholpen wil worden door Wouter omdat hij homo is. Na overleg krijgt Wouter een paar dagen later ontslag. Bij een verzekeringsbedrijf gelden voor vrouwen en mannen verschillende regels voor de dienstkleding. Vrouwelijke medewerkers mogen wel een bermuda dragen. De mannelijke medewerkers niet. Toen Bas laatst met een korte broek op het werk kwam, moest hij terug naar huis.
opdrachtenboek vmbo * opdracht 4 * rules4respect * pagina 21
Bijlage 2 Rules4Respect Onze Rules4Respect: 1
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
opdrachtenboek vmbo * opdracht 4 * rules4respect * pagina 22
Groepen worden gediscrimineerd op grond van: Leeftijd Ras Geslacht (man/vrouw) Godsdienst Seksuele gerichtheid (homo’s en lesbiennes) Handicap/ chronische ziekte
5 5
n ne ed de errlla an nd d iin nv ve erra an nd de erriin ng g
© © iieeddeerreeeen n aan nddeerrss & & ggeelliijjkk
Elk mens op onze wereldbol is anders. Geen mens is hetzelfde. Niet alleen om te zien. Ook omdat iedereen een eigen mening heeft. Hoewel iedereen anders is, zijn mensen wél gelijkwaardig. Iedereen heeft het recht om anders te zijn. Je hebt de plicht diezelfde vrijheid bij de ander te respecteren. Voor discriminatie en ongelijke behandeling is in Nederland dan geen plaats. Jij wilt toch ook worden gerespecteerd?
Wat ga je doen? Je gaat opschrijven hoe jij denkt over mensen die worden gediscrimineerd. Daarna ga je in een groepje bedenken wat er in Nederland moet veranderen om discriminatie en ongelijke behandeling te voorkomen. Hoe pak je dat aan? 3 In de bijlage vind je A4-tjes met de gronden waarop mensen worden gediscrimineerd. Schrijf op elke A4 hoe jij denkt over deze groepen mensen. Schrijf korte zinnen. 4 Bespreek in tweetallen de A4-tjes: • Zijn deze denkbeelden positief of negatief? • Wat vindt deze groep zélf van deze denkbeelden, denk je? • Hoe beïnvloeden deze denkbeelden jou als je met deze groepen te maken krijgt? • Wat zijn de gevolgen denk je? 5 Bedenk in een groepje van vier leerlingen wát er moet veranderen om opdrachtenboek vmbo * opdracht 5 * nederland in verandering * pagina 23
6 7 8
discriminatie en ongelijke behandeling in Nederland tegen te gaan. Hoe kun je het respect voor elkaar vergroten? Schrijf ZES VERANDERINGEN op. Schrijf de veranderingen op de poster van Nederland (zie bijlage). Presenteer jullie Nederlandposter aan de rest van de klas. Vertel kort wat er volgens jullie moet veranderen. Bedenk met elkaar wat jullie met de Nederlandposters gaan doen.
Hulpmiddelen en bronnen • Syllabus ‘Iedereen anders & gelijk’ Producten 1 A4-tjes met denkbeelden 2 Nederlandposter Criteria Product 1
Product 2
A4-tjes met denkbeelden • Er is opgeschreven hoe je denkt over bepaalde groepen • Je hebt besproken wat de gevolgen zijn van deze denkbeelden Nederlandposter • Jullie hebben op de poster zes veranderingen beschreven die discriminatie tegengaan en het respect voor elkaar vergroten • Jullie hebben jullie Nederlandposter gepresenteerd aan de klas.
Evaluatie Jullie evalueren deze opdracht klassikaal in een eindgesprek met de docent. De volgende vragen kunnen centraal staan: • Wat heb ik geleerd van deze opdracht? • Hoe kan ik de veranderingen in Nederland daadwerkelijk uitvoeren? Conclusie Als je deze opdracht hebt uitgevoerd ben je je bewust van de denkbeelden die je hebt over groepen die worden gediscrimineerd. Ook weet je met welke veranderingen je discriminatie kunt tegengaan en het respect kunt vergroten.
opdrachtenboek vmbo * opdracht 5 * nederland in verandering * pagina 24
GEDISCRIMINEERD OP GROND VAN RAS
(bijvoorbeeld)
woonwagenbewoners
(bijvoorbeeld) Aziatische mensen
RAS
(bijvoorbeeld) mensen met een zwarte huidskleur
(bijvoorbeeld) mensen van Marokkaanse afkomst
HOE DENK JIJ OVER DEZE GROEPEN? SCHRIJF HET ERBIJ!
opdrachtenboek vmbo * opdracht 5 * nederland in verandering * pagina 25
GEDISCRIMINEERD OP GROND VAN GESLACHT
vrouwen
mannen
zwangere vrouwen
GESLACHT
vrouwen die een dag minder werken om voor hun kind te zorgen
mannen die een dag minder werken om voor hun kind te zorgen
HOE DENK JIJ OVER DEZE GROEPEN? SCHRIJF HET ERBIJ!
opdrachtenboek vmbo * opdracht 5 * nederland in verandering * pagina 26
GEDISCRIMINEERD OP GROND VAN SEKSUELE VOORKEUR
homoseksuele mannen
biseksuele mannen en vrouwen
lesbische vrouwen
SEKSUELE VOORKEUR
heteroseksuele vrouwen
heteroseksuele mannen
HOE DENK JIJ OVER DEZE GROEPEN? SCHRIJF HET ERBIJ! opdrachtenboek vmbo * opdracht 5 * nederland in verandering * pagina 27
GEDISCRIMINEERD OP GROND VAN GODSDIENST OF LEVENSOVERTUIGING
(bijvoorbeeld) moslims
(bijvoorbeeld) orthodoxe joden
(bijvoorbeeld) boeddhisten
GODSDIENST & LEVENSOVERTUIGING
(bijvoorbeeld) atheïsten (geloven niet in een god)
(bijvoorbeeld) christenen
(bijvoorbeeld vrouwen met een hoofddoekje
HOE DENK JIJ OVER DEZE GROEPEN? SCHRIJF HET ERBIJ! opdrachtenboek vmbo * opdracht 5 * nederland in verandering * pagina 28
GEDISCRIMINEERD OP GROND VAN LEEFTIJD
mensen die ‘te jong’ worden gevonden’ voor…
iemand die ‘te oud’ wordt gevonden voor…
mensen tussen de 30 en 40 jaar
LEEFTIJD
mensen tussen de 40 en 50 jaar
mensen tussen de 20 en 30 jaar
HOE DENK JIJ OVER DEZE GROEPEN? SCHRIJF HET ERBIJ! opdrachtenboek vmbo * opdracht 5 * nederland in verandering * pagina 29
GEDISCRIMINEERD OP GROND VAN HANDICAP OF CHRONISCHE ZIEKTE
(bijvoorbeeld) mensen in een rolstoel
(bijvoorbeeld) iemand die blind is
(bijvoorbeeld) iemand met een chronische sportblessure
HANDICAP & CHRONISCHE ZIEKTE
(bijvoorbeeld) mensen met reuma
(bijvoorbeeld) mensen met diabetes
(bijvoorbeeld) Iemand die depressief is
HOE DENK JIJ OVER DEZE GROEPEN? SCHRIJF HET ERBIJ! opdrachtenboek vmbo * opdracht 5 * nederland in verandering * pagina 30
NEDERLAND IN VERANDERING NOTEER 6 VERANDERINGEN
opdrachtenboek vmbo * opdracht 5 * nederland in verandering * pagina 31
6 6
R Ra ap pR Re ecch httv va aa arrd diig gh he eiid d& &R Re essp pe ecctt
© © iieeddeerreeeen n aan nddeerrss & & ggeelliijjkk Wie is Vrouwe Justitia? Vrouwe Justitia is er al heel lang. Toen de Romeinen de baas waren in Europa (ongeveer 2000 jaar geleden) hadden zij een godin met die naam. Justitia had een blinddoek om. Ze had ook een weegschaal bij zich en een zwaard. Dat was niet zomaar. Justitia moest er namelijk voor zorgen dat iedereen rechtvaardig werd behandeld. Rechtvaardig wil zeggen op dezelfde manier, volgens dezelfde regels. Blinddoek, weegschaal en zwaard De blinddoek betekent dat ze onpartijdig is. Zij luistert naar iedereen en zegt dan wat zij ervan vindt. Ze kijkt daarbij alleen naar de feiten. De weegschaal betekent dat zij goed moet beoordelen wie er gelijk heeft. Ze weegt alles wat in de rechtszaal wordt gezegd. Met het Vrouwe Justitia zwaard spreekt zij het vonnis uit. Dit betekent dat zij streng kan zijn. Ze bekijkt alles en zegt daarna wat ze ervan vindt. Dat kan hard zijn. Iemand is schuldig en krijgt straf. Ook rechters zouden eigenlijk een blinddoek, een weegschaal en een zwaard moeten dragen. Zij moeten alles goed horen, goed over alles nadenken en daarna heel eerlijk beslissen wat er moet gebeuren. Discriminatie is bij de wet verboden In Nederland worden jaarlijks honderden mensen gediscrimineerd en ongelijk behandeld. In artikel 1 van de Grondwet staat dat discriminatie verboden is. Het mag dus niet. Een andere wet belangrijke wet is de Algemene Wet Gelijke Behandeling. Daarin staan nog meer regels om discriminatie en ongelijke behandeling tegen te gaan. In het wetboek van strafrecht staat dat je geen mensen mag beledigen. Je mag ook niet aanzetten tot haat. Je mag geen beledigende teksten verspreiden, ook niet op Internet. En je mag geen discriminerende activiteiten ondernemen of iemand opzettelijk discrimineren.
opdrachtenboek vmbo * opdracht 6 * rap rechtvaardigheid & respect * pagina 32
Wat kun je doen als je wordt gediscrimineerd? Wanneer je wordt gediscrimineerd kun je een klacht indienen bij de Commissie Gelijke Behandeling of een anti-discriminatiebureau. Ook kun je aangifte doen bij de politie. Als de discriminatie belangrijk genoeg is, kan dit een strafzaak worden. De zaak komt dan voor de rechter. Wat ga je doen? In een groepje ga je een rap maken over ‘rechtvaardigheid & respect’. Hoe pak je dat aan? 3 Schrijf een rap over rechtvaardigheid & respect. Rechtvaardig wil zeggen dat iedereen op dezelfde manier, volgens dezelfde regels moet worden behandeld. De rap moet voldoen aan een aantal eisen (zie criteria hierna). Bij discriminatie gaat niet 4 Presenteer de rap in de klas. Wie heeft de beste rap? alleen om mensen met een andere huidskleur. Mensen 5 Bespreek met elkaar wat jullie met de raps gaan doen. Hulpmiddelen en bronnen • Syllabus ‘Iedereen anders & gelijk’ Producten 1 Rap Rechtvaardigheid & Respect Criteria Product 1
Rap • • • • •
worden gediscrimineerd op verschillende gronden: Handicap of chronische ziekte Geslacht Ras Seksuele gerichtheid (homo’s en lesbo’s) Godsdienst en levensovertuiging Leeftijd
Rechtvaardigheid & Respect De rap bestaat uit minstens zes regels De rap beschrijft wat jullie vinden van discriminatie De rap beschrijft hoe mensen rechtvaardig en met respect moeten worden behandeld De rap bevat de woorden RECHTVAARDIG en RESPECT De rap moet rijmen.
Evaluatie Jullie evalueren deze opdracht klassikaal in een eindgesprek met de docent. De volgende vragen kunnen centraal staan: • Wat vond ik van deze opdracht? • Wat kan ik zelf doen aan discriminatie? • Bij welke organisaties kan ik terecht als ik word gediscrimineerd? Conclusie Als je deze opdracht hebt uitgevoerd heb je je mening gegeven over hoe jij denkt over discriminatie. Je weet ook wat je zelf kunt doen aan discriminatie. opdrachtenboek vmbo * opdracht 6 * rap rechtvaardigheid & respect * pagina 33