SUGGESTIES OM TE GEBRUIKEN BIJ EEN CATECHESEPROJECT ROND BIECHT EN VERGEVING VOOR EERSTE COMMUNIE EN VORMSEL
KINDEREN EEN TIMMERMAN BOUWT EEN BRUG Hieronder staat een verhaal dat je kunt gebruiken als verhaal bij het thema vergeving. Dit is een verhaal van twee broers. Ze woonden naast elkaar en werkten al heel erg lang samen. Tot er op een dag een misverstand ontstond. De twee broers kregen ruzie. Ze wilden niet meer samenwerken en de ene broer gooide deur voor de ander dicht en wilde hem niet meer open doen. Na een tijdje wisten ze allebei niet meer hoe het conflict nu eigenlijk was ontstaan. Maar de ruzie bleef en ze wilden elkaar nog steeds niet zien. Op een dag groef de oudste broer in het weiland dat tussen hun twee huizen in lag een kanaal, zodat heel duidelijk te zien was wat van de één was en wat van de ander was. De jongste broer was woedend. Een dag later stond er plotseling een timmerman voor de deur van de jongste broer en hij vroeg aan de man: “Heeft u werk voor mij?” De jongste broer zei: “Ja hoor, zie je die enorme stapel hout? Maak nu langs het kanaal een schutting van 2,5 meter hoog zodat ik mijn broer niet meer zie…” Zelf ging de jongste broer daarna op reis. Toen hij terug kwam, was de timmerman juist klaar met zijn werk: hij had met het hout een mooie en stevige brug gebouwd en precies toen de jongste broer uit zijn auto stapte, kwam zijn oudste broer over de brug aangelopen. Hij stak zijn hand uit en zei: ”Jij bent me er ook één, na alles wat ik je heb aangedaan, bouw jij een brug naar mij toe! Wil je me vergeven? En de jongste broer vergaf de oudste en ze omhelsden elkaar.” De broers zagen nog net de timmerman zijn spullen inpakken en vroegen of hij nog even wilde blijven, want ze hadden nog wel wat klusjes. Nee, zei de timmerman, ik moet nog heel wat bruggen bouwen… Uit: Woerden, Casper van (1990) Soms helpt een verhaal. Zoetermeer: Boekencentrum. (Enigszins aangepast in verband met de leeftijd van de kinderen.)
Mappen maken om vergeving te visualiseren Om de kinderen te laten zien dat wanneer God vergeeft, de dingen waar je spijt van hebt écht weg zijn, kun je deze mappen maken om dat te visualiseren. Hieronder staat hoe je de mappen kunt maken. De kinderen kunnen hun (uitgegumde) briefjes in de map stoppen, waarbij je de volgende tekst kunt zeggen bij het openmaken van de mappen: Bij het openmaken van de lichtblauwe map kun je zeggen: God wil jouw verkeerde dingen wegdoen. Verder dan de hoogste luchten. Bij de donkerblauwe map: dieper dan de diepste oceaan. Bij de groene map: Verder dan het oost en west van elkaar vandaan zijn. Bij de rode map: Door het bloed van Jezus Christus. Hij heeft geleden voor onze verkeerde dingen (zonden). Dan laat je de kinderen de briefjes in de map stoppen, bij het kruis. Je vouwt vervolgens de mappen weer dicht en je kunt dan dezelfde dingen zeggen. Je legt de map nu weg en aan het einde van de bijeenkomst kun je de map er nog een keer bij pakken. Je legt dan de andere kant boven en vraagt aan de kinderen wie er nog weet wat God met de verkeerde dingen die je tegen Hem zegt doet? Je vouwt de mappen weer open en als je de rode map openvouwt .... zijn de briefjes weg! God denkt er nooit meer aan!!!
Hoe maak je de mappen: Maak 2 dezelfde mapjes van rood papier. Achterkant is 20 x 15 cm. De flappen zijn 8 cm. Plak een kruis in het midden. Twee mapjes van groen papier. Achterkant is 22 x 17 cm. De flappen zijn 9 cm. Twee mapjes van donkerblauw papier. Achterkant is 24 x 19 cm. De flappen zijn 10 cm. Twee mapjes van lichtblauw papier. Achterkant is 26 x 21 cm. De flappen zijn 11 cm. Plak een rood mapje in de groene, de groene in de donkerblauwe, de donkerblauwe in de lichtblauwe. Doe met het andere stel precies hetzelfde. Plak de achterkanten van de lichtblauwe mappen op elkaar en merk één kant onzichtbaar, zodat je aan het einde weet welke kant je boven moet leggen.
Jongeren Stellingen rond ‘vergeving’
• We haten geen Joden, maar racisme, is dat werkelijk voorbij? • We hebben niets te maken met hongerende kinderogen op tv. Of is er misschien een probleem dat wereldwijd is? Als we hier nu eten weggooien, mogen wij dan van anderen hulp verwachten, als wij het een keer slecht krijgen? • Behandel een ander zoals je zelf behandeld wil worden (Mattheus). Lukt dit je? • Als je de Hitlergroet brengt, kun je gestraft worden. Als je „vuile jood‟ zegt niet? • Doet „ik haat je‟, „val dood‟, „vuile trut‟ pijn? • Pesten, ach, dat lokt degene zelf meestal ook wel uit. • God mag ook wel eens sorry zeggen voor de puinzooi op aarde. • Iemand die honger heeft, mag stelen uit de winkel (Bisschop Muskens, 2007)
Vergeving bij Jezus: Wie veel vergeven is, kan veel liefde geven (Lucas 7:47) Handelingen staat er vol van: neem je Jezus Christus aan, dan brengt God je vergeving. Het diepste geheim is dat door het kruis en de opstanding alle mensen van hun zonden verlost zijn. En het is heel makkelijk situaties te bedenken waarin vergeving goed zou zijn. Als je naar Jezus kijkt, zijn er verschillende verhalen waarin Hij zegt „uw zonden zijn vergeven‟. Jezus geeft een super voorbeeld voor hoe het moet: blijf niet bij de zonde stilstaan, maar vergeef, laat het achter je. Een vrouw die steeds huilt en Jezus zalft en afdroogt met haar haren, toont liefde, omdat haar zonden vergeven zijn. Als een andere vrouw is vreemdgegaan, en ze willen haar stenigen, zegt Jezus: “Wie van jullie zonder zonde is, laat die als eerste een steen naar haar werpen”. Allemaal druipen ze af (Joh. 8:7). Bij Jezus is vergeven serieus. Bij de lamme zegt hij tegen de omstanders: “Wat is gemakkelijker, te zeggen: „Uw zonden worden u vergeven‟ of: „Sta op en loop‟?”, en de lamme staat op en loopt (Mt. 9:5). Let op: dit zijn wijsheidslessen. Als je over vergeving nadenkt, is het om er zelf aan te groeien. Als je met vergeving bezig bent, voel je nooit zelf veroordeeld, want „Oordeel niet, dan zal er niet over je geoordeeld worden. Vergeef, dan zal je vergeven worden‟ (Lucas 6:37). Het is een groeimodel, en een stimulans. Gelukkig: je kunt vergeven worden! En zo kun je vergeving oproepen waar deze niet is. Dat is de kracht die Jezus aangeeft. En als je die vergeving geeft, dan vergeeft God ook jou (Matth. 6:14).
Stellingen bij Jezus’ vergeving
• Jezus zegt dat er één goede manier is om te leren vergeven: zelf vergeven • De enige echte vergeving is dat God van je houdt. • Vergeving is belangrijker dan straf.
• God vergeeft, maar gelukkig straft hij ook. • Je kunt alleen jezelf zijn als je ook je zwakke punten erkent. • Je moet iets naars meegemaakt hebben om te begrijpen wat vergeving is. • In de hemel is geen vergeving nodig.
Verschillende heftige situaties: vergeving mogelijk/ onmogelijk
• Gerrit-Jan Heijn, zoon en eigenaar van Albert Heijn, werd ontvoerd en vermoord in 1987. Zijn vrouw zegt: ik heb de dader vergeven. Want de dader, Ferry E. heeft door zijn straf spijt gekregen. • in 2006 werd de vredelievende Frère Roger vermoord, in zijn kerk. Roger was de prior van de kloostergemeenschap van Taizé die jaarlijks tienduizenden jongeren trekt. Het eerste wat de broeders (kloosterlingen) deden is, in alle verdriet, vergeving vragen voor de vrouw zoals Jezus zou doen. Zij was psychisch zo in de war, dat zij zo‟n vreselijke daad moest begaan. • Sabine Jansons uit Friesland werd in 1999 vermoord. Haar vader zegt: als je wil vergeven moet er wel wat te vergeven zijn. De dader heeft helemaal geen spijt, dan kan ik niet vergeven. • Dutroux heeft enkele jaren twee jonge meisjes, waaronder Sabine, in zijn kelder opgesloten. Hij wordt gepakt en berecht. De vrouw van Dutroux probeert na het proces haar excuses aan te bieden aan Sabine. Dutroux‟s vrouw is medeplichtig verklaard omdat ze al die tijd wist van de gruweldaden van haar man. Vandaar dat ze de volle laag kreeg van de inmiddels twintigjarige Sabine: “Ik zal u nooit vergeven!”
Hoe vergeef ik? Vergevingsstijlentest Het gaat er in deze test niet om of je makkelijk of moeilijk vergeeft, maar hoe je dat doet. Dat ontdek je. Je ziet het volgende gebeuren: twee jongens zijn vrienden. De ene gooit een bal tegen de dure stereo van de ander. Hij is stuk. Deze was net nieuw, 1500 Euro. Omdat hij niet binnen de verzekering valt, wordt er niets vergoed. De balgooier kan de schade ook niet betalen. Hoe dat opgelost moet worden, dat weten we nog niet. Kies uit de volgende 17 reacties wat voor jou de meest logische zou zijn. Lees het commentaar, en ontdek volgens op welke bijbelse persoon jij lijkt. Herhaal dit met een situatie waarin iemand je pest en het bloed onder de nagels vandaan haalt. En herhaal dit met de situatie waarin iemand je gemaakte huiswerk (4 uur werk) per ongeluk weg heeft weggegooid. 1. Hoe dan ook, hij moet vergoeden wat hij kan. Het blijft een rotstreek. 2. Ik wil hem wel vergeven maar ik zorg wel dat hij enige vorm van spijt toont. 3. Ik vergeef hem wel, want als je zo iets doet, ben je jaloers, of zit je niet lekker in je vel. Daar kan ik wel doorheen kijken, eigenlijk is het sneu voor hem. 4. Iedereen maakt fouten. Maar niet weer doen! 5. Ik zou wel willen vergeven, maar dat doe ik niet, want hij moet het afleren. 6. Eerst spijt hebben, dan vergeef ik. 7. Ik ga hem eens goed zeggen wat ik er van vind, want dat is de waarheid, of hij nou spijt heeft of niet, het is beter. 8. Ik scheld hem de huid vol, en als ie het nog eens doet, mag ie altijd wegblijven. 9. Vergeven? Ik zal zijn oh zo mooie bloesje eens aan gort knippen. 10. Eh ja, nou, kan gebeuren, zo belangrijk was die stereo ook weer niet. 11. Als hij daar echt een goede reden voor heeft, mag hij de tv ook mollen. 12. Vergeven? Hij kan nu ophoepelen. Maar de volgende keer doe ik weer gewoon tegen hem, want dan zal hij ook weer gewoon tegen mij doen. 13. Bij voorbaat vergeef ik hem, want dit kan iedereen gebeuren. Laat hem daarvan maar onder de indruk zijn, dat vergeet hij zijn leven lang niet meer. 14. Ik zie nog geen spijt bij hem. Maar ook als hij over tien jaar nog eens spijt heeft, ben ik blij als hij het komt zeggen.
15. Hier komen we nu toch niet uit, en ik zou niet weten hoe ooit wel. Maar ik geloof toch dat het goed zal komen. 16. Ik vergeef nooit iets. Maar ik kom er wel uit met hem. 17. Op alles is het antwoord: Jezus! God zal me hier uit helpen.
Stijlen uitslag 1. Je reageert als koning David. Als hij bij de profeet Nathan komt, vertelt deze het verhaal van een rijke man die voor een feest het enige schaap van een arme man slacht. David wordt boos op de rijke man „hij moet veroordeeld worden‟. Nathan zegt dan tegen: jij bent de rijke man, want jij hebt de mooie vrouw Batseba afgepakt van Uria. Dus: prima als je rechtvaardigheid wil, maar let op want iedereen doet wel eens wat. Lees 2 Samuel 12:1-14 2. Je bent goed in vergeven, en hebt daarbij wel de ander nodig. Je kent Jezus‟ woorden uit Lucas 6:37: „Vergeef, dan zal je vergeven worden‟. Ongetwijfeld weet je in je gevoel dat God vergeeft. Maar als iemand niet wil, krijg je het wel moeilijk. Toch ben je erg goed bezig. Lees Lucas 6:36-38. 3. Je reageert als Jezus, die aan het kruis zegt „Vader vergeeft het hen want zij weten niet wat zij doen.‟ In het diepst van de nood zoiets zeggen, is ongelofelijk. Mensen kunnen dat over het algemeen niet. Je bent vergevingsgezind en anderen zullen dat voelen. Lees Lucas 23:33-34. 4. Iedereen maakt fouten. Maar niet weer doen! Als Noach na de zondvloed een offer brengt zegt de Heer “Nooit weer zal ik de aarde vervloeken vanwege de mens”, want alles wat de mens uitdenkt, van zijn jeugd af aan, is nu eenmaal slecht. Nooit weer zal ik alles wat leeft doden, zoals ik nu heb gedaan. (Gen. 8:21). God zal een mens altijd vergeven. Dat je een slecht mens bent, betekent hier dat je niet meer perfect bent, zoals in het paradijs. Je mag er zijn zoals je bent, dat is de clou. Maar dat wil niet zeggen dat hij alles kan doen wat hij wil. Hij geeft de tien geboden. Lees Genesis 8:15-22. 5. Je kiest de meest wijze methode: opvoeden. Zoals in Spreuken 3:12 Want de HEER straft wie hij liefheeft, zoals een vader die houdt van zijn zoon. Dat is krachtig en je helpt iemand vooruit. Let je wel op dat je geen wraak koestert? Lees Spreuken 3:11-13 6. Het is de meest gewone reactie en je stelt je vriendschap op de proef. Je zoekt naar een situatie waarin je kan vergeven en vergeten. Heel netjes. Je hebt voor ogen wat David dicht in Psalm 32:1: „Gelukkig de mens van wie de ontrouw wordt vergeven, van wie de zonden worden bedekt.‟ Natuurlijk geldt dat bij David vooral als God hieraan meedoet. Hoe zit dat bij jou? Lees Psalm 32:1-2, 10-11. 7. Je zoektocht naar vergeving is strak begonnen, alle lof! Jacobus zegt in 5:16: Beken elkaar uw zonden en bid voor elkaar, dan zult u genezen. Want het gebed van een rechtvaardige is krachtig en mist zijn uitwerking niet. Lees Jacobus 5:1316. 8. Je houdt van „oog om oog, tand om tand‟ (Ex. 21:24). In het Oude Testament betekent dat gewoon: als jij iets kwaad doet, zal hetzelfde je terug gedaan worden. Dat is eerlijk, het is dan ook niet ontstaan als spreekwoord, maar als een wet uit de rechtspraak. Maar je vriend voor de rechtbank slepen, is wel een beetje te hard in dit geval. Maar is je vergevingsgezindheid wel op peil? Hoe ga je om met blinde woede, haatgevoelens en ongenuanceerde agressie? Kijk eens naar jezelf! Lees Exodus 24:22-25. 9. Net als bij 8 „oog om oog, tand om tand‟. Maar ook een beetje teveel naar Geert Wilders geluisterd? Je praat als een kip zonder kop. Marcus 3:24: Als een koninkrijk innerlijk verdeeld is, kan dat koninkrijk niet standhouden. Lees Marcus 3:23-26. 10. Erg vergevingsgezind, maar ook krachteloos. Je vergeving is helemaal top, maar je hebt kans dat de ander dat niet ziet. Ontdek dat God je echt helemaal geweldig vindt: Mattheus 5:3 „Gelukkig wie nederig van hart zijn, want voor hen is het koninkrijk van de hemel. Omdat je niet overtuigd zult zijn dat dit over jou gaat, lees 5:2-10, want dat gaat allemaal over jou.
11. Je hebt vergeving als verregaande grondhouding in je leven. Jij mag nu de deelnemers gaan vertellen wat vergeving betekent, en zij moeten met open mond luisteren. Jezus zegt (Matt. 5:41): Als iemand je dwingt één mijl met hem mee te gaan, loop er dan twee met hem op. In Jezus‟ tijd konden de onderdrukkers, de Romeinen dat vragen. Door nog een extra mijl te lopen lieten ze zien: ik vind het niet erg dat je meer macht hebt. De Romein voelt: deze persoon is sterker en groter dan ik ben. Je kunt het alleen als je boven de ongelijke en moeilijke situatie staat. Zo jij. Lees Matt. 5:38-42. 12. Ja straf, maar nog steeds vergeving. Je erkent dat die brokkenmaker geen lieverdje is, en dat is maar goed ook. Kain ontkende toen hij Abel had vermoord. Toen God vroeg waar Abel was zei hij: „weet ik niet, ben ik mijn broeders hoeder?‟ (Gen. 4:9) God strafte hem: “Dolend en dwalend zul je over de aarde gaan.” Maar hoewel in die tijd hij dan vogelvrij was (iedereen kon hem doden), mocht niemand Kaïn doden. Dat betekent, Gods liefde en vergeving zijn groter dan zijn straf. Zo is God ook tegen jou. Of zie je dat anders? Lees Genesis 4:4-16. 13. Net als 10 is vergeving je grondhouding, maar nu gaat het je om het vergeven zelf. Petrus vroeg Jezus (Mat. 18:21): „Heer, als mijn broeder of zuster tegen mij zondigt, hoe vaak moet ik dan vergeving schenken? Tot zevenmaal toe?‟ 22 Jezus antwoordde: „Niet tot zeven maal toe, zeg ik je, maar tot zeventig maal zeven. Als je echt vergevingsgezind bent, zal je dat sterk uitstralen. Denk aan Ghandi of aan Nelson Mandela. Lees Mattheus 18:21-35. 14. Je bent als de goede Vader, die blij is als de Verloren zoon weer terugkomt. Vergevingsgezind, want aan vergeving gaat liefde vooraf. Je bent gewoon liefdevol. Hou je dat altijd vol, net als God? Lees Lucas 15:11-32. 15. Je hebt een groot vertrouwen in wat nog moet komen. vergelijk jezelf met Jozef in de put: die voelde alleen de ellende, maar God draaide alles om. Het is een mooie naïviteit die je een boel oplevert, maar je ook kan tegenwerken, omdat je je eigen fouten niet ziet. Kun je daar voorbeelden van geven? En nog meer: vertrouw je ook zo op God? Lees Genesis 37:18-25. 16. Dat is vergeven, dombo. Mat. 5:3: Zalig de armen van geest (simpele zielen, zogezegd). Lees Matheus 5:12-10. 17. Overgave in geloof heeft menigeen vertrouwen en zegen gebracht, en daarmee vergeving. Maar let wel een beetje op de realiteit hè, soms ben je een zweefkees. Lees Handelingen 2:37-40. Dit is een download bij het artikel „Forgive to live!‟ in JOP COACH magazine, nr. 4 2009.
Suggesties voor Bijbelverhaal Mogelijkheden om met de jongeren Genesis 33: 1-11 te lezen - Nieuwe Bijbelvertaling - Hanna van Dorssen (red.) (2003), Het hoogste woord. Bijbel voor kinderen. Kwintessens NZV Uitgevers Hilversum - Piet van Midden, Cees Otte (1999), Groeibijbel. 1. Genesis. Verkrijgbaar bij JOP, www.jop.nl/winkel Dit is een download bij het artikel „Forgive to live!‟ in JOP COACH magazine, nr. 4 2009.
Gespreksvragen -
Valt je iets op aan hoe Jakob zijn vrouwen opstelt? Hoe kijk je tegen alle cadeaus aan die Jakob voor zich uit stuurt naar Esau? Wat vind je ervan dat Jakob zeven maal zich buigt voor Esau? Wat drukt Jakob met zijn cadeaus en buigingen uit naar Esau toe? Wat is er vooraf nodig voor vergeving? Wat vind je van Esau‟s reactie dat hij op Jakob afrent en hem omhelst? Kun je je voorstellen dat jij net zo reageert als Esau? Wie van de broers laat iets van God zien? Wat bedoelde Jakob met „neem het geschenk van mij aan‟? Valt daaronder ook de zegen die hij in plaats van Esau heeft verkregen?
Link naar TV programma: Introductie op het filmfragment uit De wereld draait door We gaan een fragment zien van het programma De wereld draait door. Hierin komt een zoon aan het woord die vertelt dat hij de moordenaar van zijn vader heeft ontmoet. Zijn vader was Aholdtopman Gerrit-Jan Heijn, van de beroemde Albert Heijnketen. Hij werd in 1987 ontvoerd. De familie heeft lang in spanning gezeten of hij nog leefde of niet. Na zeven maanden vonden ze zijn dode lichaam. Later bleek dat Gerrit-Jan Heijn al na een paar uur was doodgeschoten. De dader heeft twintig jaar straf gekregen, en is in 2001 vervroegd vrijgekomen. De weduwe en een zoon van Gerrit-Jan Heijn hebben met de dader gesproken en ze hebben hem vergeven. De link naar het tv-programma: http://player.omroep.nl/?aflID=4479951&md5=a86dadfdd87b88e2055cbeeb9ce4b4d7
Stellingen: - Je kunt pas iemand vergeven als hij spijt heeft getoond. - Vergeving kun je niet eisen, het wordt je gegeven. - Vergeven is vergeten. - Je moet het altijd uitpraten als het fout is gegaan. - Vergeving schenken is makkelijker dan vergeving vragen. - „Gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren‟ betekent dat je altijd moet vergeven. - Vergeven is soms niet mogelijk. Of gebruik de stellingen die in de download bij het artikel „Sorry?‟ te vinden zijn.
Vindplaats gebed
Greet Brokerhof-van der Waa, Zeg het maar gewoon. Gebeden voor iedereen. SGO Hoevelaken 1999
