Forest Stewardship Council® FSC Belgium
Subsidies voor het gebruik van FSC hout Onderzoek naar impact en potentieel van gemeentelijke subsidiereglementen bij Vlaamse lokale besturen
© FSC Belgium - FSC® F000202
Januari 2013
Forest Stewardship Council® FSC Belgium
Lokale subsidies voor FSC houtgebruik
Het gebruik van hout uit verantwoord beheerde bossen door Vlaamse lokale besturen wordt door de Vlaamse Overheid via de zogenaamde samenwerkingsovereenkomst al meer dan een decennium gestimuleerd. Via een subsidiereglement voor het gebruik van FSC hout, willen bepaalde steden en gemeenten duidelijk ook hun inwoners hiertoe stimuleren. Bijna 30 Vlaamse steden en gemeenten heeft een subsidiemogelijkheid waarbij inwoners (en soms ook andere actoren, zoals bv. verenigingen) een financiële tegemoetkoming kunnen aanvragen wanneer ze hout met het FSC label in of rond de woning gebruiken. Via de website van www.fsc.be wordt doorverwezen naar de bestaande subsidiereglementen. Merk op dat deze onderling verschillen op vlak van het toegekende subsidiebedrag, alsook naar de in aanmerking komende toepassingen. Buitenschrijnwerk is duidelijk de dominante productgroep, daar deze in alle bestaande reglementen opgenomen is. Ook daar waar het subsidiereglement andere (hout)producten toelaat, blijkt buitenschrijnwerk veruit de belangrijkste productgroep. Ook het gebruik van FSC hout als constructiehout, bijvoorbeeld voor dakwerken, of houtskeletbouw komen regelmatig voor. Tot slot worden in bepaalde steden en gemeenten ook occasioneel subsidies gegeven voor binnentoepassingen zoals FSC gelabelde parket of buitentoepassingen zoals terrasvloeren in FSC hout. © FSC Belgium Isolatie van particuliere zolder met FSC houtproducten: FSC gelabeld vurenhouten tussenbalken, FSC gelabelde isolatie (houtvezel) en zoldervloer uit FSC OSB platen met FSC gelabelde geluidsisolatie
Particuliere woning met schrijnwerk vervaardigd uit FSC gecertificeerde padouk © Servaege nv
Doel van dit onderzoek
FSC België wou via een kleinschalig onderzoek nagaan in welke mate deze subsidiereglementen gebruikt worden en effect hebben, en hiervoor werden de betrokken steden en gemeenten bevraagd. Doel was niet enkel een beeld te krijgen van de impact tot op heden, maar ook te polsen naar de nabije toekomst. Dit document biedt een beknopt overzicht van ons onderzoek. Doel is eveneens om lokale besturen hierover te informeren, en waar mogelijk te ondersteunen in hun beleidskeuzes. 27 Vlaamse steden & gemeenten
Voor dit onderzoek werden 27 Vlaamse steden en gemeenten gecontacteerd, waarvan FSC België weet had van een subsidiereglement waarbij FSC hout opgenomen is. De meeste gemeenten hebben meegewerkt aan het onderzoek. Mogelijk zijn er in de tussentijd nog FSC subsidiemogelijkheden bijgekomen, maar deze maken dan geen deel uit van deze analyse. Ook het Brussels Hoofdstedelijk Gewest geeft subsidies voor het gebruik van FSC hout, maar de impact hiervan werd niet onderzocht in kader van deze studie.
2/6
Forest Stewardship Council® FSC Belgium De onderstaande grafiek geeft de evolutie weer van de bij FSC België gekende Vlaamse lokale besturen met een subsidiereglement voor FSC hout. Merk op dat bij een (kleine) helft van de respondenten hun subsidiereglement ook andere ‘milieuvriendelijke’ investeringen beloont. Het merendeel heeft dus echter een apart subsidiereglement enkel en alleen rond gebruik van hout uit verantwoord beheerde bossen (steeds FSC, soms ook ‘gelijk(w)aardige/equivalente of strengere labels’).
Belang van FSC Chain of Custody certificering en een correcte FSC factuur
Strikt genomen zou de subsidie best enkel uitbetaald worden wanneer de aanvrager een correcte FSC factuur kan voorleggen voor de uitgevoerde werken, opgemaakt door de aannemer/schrijnwerker die de werken uitvoerde (en bvb. niet zijn houtleverancier) en direct gericht aan de subsidieaanvrager. Zo’n correcte FSC factuur kan enkel opmaakt worden door een FSC Chain of Custody (CoC) gecertificeerde firma, én deze factuur moet duidelijk de bedrijfseigen FSC CoC code weergeven alsook een duidelijke vermelding van een FSC claim bij de producten die als FSC gecertificeerd verkocht worden. Op www.fsc.be kan men een fictieve ‘FSC voorbeeldfactuur’ terugvinden. Het merendeel van de subsidiegevende lokale overheden erkent het belang van de FSC Chain of Custo-dy certificering. Drie op vier (76%) vereist zeer strikt en zonder uitzondering zo’n correcte FSC factuur. In andere gevallen wordt er soms iets flexibeler mee omgesprongen, wat eigenlijk af te raden is, daar er zo onzekerheid kan zijn of het effectief om FSC hout gaat. Bij een van de respondenten werd deze regel in 2010 verstrengd toegepast. Merk op dat de strikte vereiste van een ‘correcte FSC factuur’ duidelijk dé hoofdreden is voor het grootste aandeel in de niet-goedgekeurde aanvragen. Aantal aanvragen en goedkeuringen
Dankzij de respons van de deelnemende besturen kon een duidelijk beeld geschetst worden van het aantal subsidieaanvragen (en goedkeuringen). De algemene cijfers – die de som maken over de 25 respondenten – geven uiteraard geen informatie over het aantal aanvragen per bestuur. Algemeen kan hier gezegd worden dat de variatie hierachter enorm is, zowel wat de besturen onderling betreft, als soms ook doorheen de jaren bij één specifiek bestuur. Merk hierbij op dat een beperkt aantal lokale besturen verantwoordelijk is voor meer dan driekwart van alle subsidiedossiers. Vanzelfsprekend zijn parameters als het ‘aantal inwoners per gemeente’ of ‘aantal (ver)bouwprojecten’ hierin niet onbelangrijk, maar in kader van dit onderzoek zijn deze moeilijk in rekening te brengen. Het onderzoek geeft wel duidelijk aan dat de manier waarop het subsidiereglement kenbaar gemaakt wordt, hierin ook een bepalende rol lijkt te hebben (zie verder). Een respondent gaf ook aan dat, hieraan verbonden, ook de beschikbare mankracht bij de coördinerende administratie van het lokale bestuur een rol kan spelen.
3/6
Forest Stewardship Council® FSC Belgium grafiek hieronder geeft de evolutie weer waarbij een aantal voorzichtige vaststellingen gedaan kunnen worden (cijfers van 2012 niet opgenomen): De
-
-
Het totale aantal aanvragen kende een sterke groei, wat vooral te verklaren is door het toenemende aantal besturen met een subsidiereglement alsook in vele gevallen de toenemende bekendheid van de bestaande subsidiereglementen. Het aantal goedgekeurde dossiers - 82% van de totale aanvragen zit ook in stijgende lijn (gekende cijfers 2012 inclusief) De terugval in het aantal aanvragen (2010-2011) zou, volgens de respondenten, te verklaren zijn door een striktere communicatie over de vereisten om in aanmerking te komen voor een subsidie (waarbij vooral de vereiste rond ‘FSC COC certificering’ en correcte factuur in bepaalde gevallen scherper gesteld werd in de communicatie voorafgaandelijk aan het indienen van aanvragen).
Meer FSC houtgebruik, meer FSC aanbieders …
Het bestaan van subsidiereglementen kan – naast een overtuigend effect op de bouwheer die ervoor in aanmerking komt – ook een effect hebben op de (lokale) aanbieders. De ervaring van FSC België – die bevestigd werd door enkele contacten met lokale besturen – toont aan dat heel wat schrijnwerkers dankbaar gebruik maken van het bestaan van deze subsidiemogelijkheden, en hier zelfs proactief mee uitpakken tegenover hun klanten. Zeker wat de meest succesvolle gemeentelijke reglementen betreft is er een duidelijk effect merkbaar op vlak van FSC Chain of Custody certificering van lokale bedrijven. Communicatie-inspanningen en impact op aantal aanvragen
Opdat inwoners (en andere eventuele gegadigden) gebruik maken van de subsidiemogelijkheid is het uiteraard noodzakelijk het bestaan ervan kenbaar te maken. Hiervoor worden reeds verschillende kanalen ingezet. De grafiek hiernaast geeft een overzicht van in welke mate de respondenten gebruik maken van de vernoemde communicatiekanalen.
4/6
Forest Stewardship Council® FSC Belgium
-
Vermelding op de website: 9 op 10 van de subsidiegevende gemeenten verwijst naar de subsidiemogelijkheid op hun website. Folders: bijna de helft van de gemeenten maakt actief gebruik van folders, waarbij dit in sommige gevallen zelfs een ‘eigen ontworpen’ folder is ter bekendmaking van hun subsidiereglement. Vermelding bij bouwaanvragen: 4 op 10 van de gemeenten gaat in de communicatie met een inwoner rond bouwaanvragen op een of andere manier melding maken van de subsidiemogelijkheid. Vermelding in gemeentelijk infoblad: bijna 4 op 10 neemt (eens tot regelmatig) een artikel op over hun subsidiesysteem in het gemeentelijk infoblad. Promotie via infostand of infoloket: Minstens 2 op 10 van de gemeenten geeft aan de subsidiemogelijkheid via (occasionele of permanente) infostands of adviesmomenten, of via hun infoloket (loket milieudienst of andere) actief te promoten.
Uit de antwoorden en reacties van de lokale besturen, blijkt duidelijk dat men de impact van regelmatige communicatie erkent. Vooral gemeenten die meer dan 5 jaar geleden gestart zijn met hun subsidiereglement, en waarbij de meeste communicatie-inspanningen ook van die tijd dateren, hebben vaak tot op heden minder of relatief minder aanvragen ontvangen. Ondanks hun inspanningen toen, was het resultaat dus niet navenant. Een mogelijke verklaring hiervoor kan dubbel zijn: - De bekendheid van het FSC label zit pas de laatste jaren in sterk stijgende lijn. Eind 2009 kende slechts 1 op 7 Belgen het FSC label, terwijl dit eind 2011 al gestegen is tot 1 op 3. In de periode 2005-2009 zal de bekendheid van het FSC label nog beperkter geweest zijn. - Om beroep te kunnen doen op de subsidie, moet men uiteraard ook de juiste bewijsstukken voor kunnen leggen, en hiervoor moet men als klant beroep kunnen doen op FSC CoC gecertificeerde bedrijven. Zeker wat schrijnwerkers betreft, is een voldoende aanbod van ‘FSC gecertificeerde schrijnwerkers’ cruciaal, soms zelf op lokaal vlak.
En hoe ziet de nabije toekomst eruit?
Wanneer de lokale besturen gevraagd wordt naar hun plannen met hun subsidiereglement dan geeft momenteel slechts één bestuur aan dat er eventueel plannen bestaan om dit terug te schroeven. Een 8-tal besturen geeft duidelijk aan de ze hun communicatie-inspanningen willen versterken en dus hun subsidiemogelijkheid (terug) meer in de kijker willen zetten. Een 6-tal besturen geeft bovendien aan de ze de uitbouw ruimer zien dan enkel op vlak van communicatie, wat in vele gevallen wil zeggen dat men denkt de aangewende middelen hiervoor te kunnen uitbreiden.
5/6
Forest Stewardship Council® FSC Belgium
Tips naar lokale besturen
FSC België hoopt uiteraard dat lokale besturen blijven inspanningen doen om het ‘lokale gebruik’ van FSC hout te vergroten. Vanzelfsprekend begint dit bij hun eigen houtverbruik. Hiernaast is een communicatie en sensibilisatie naar hun inwoners ook al van groot belang en nut. Heeft men de mogelijkheid om met subsidies het gebruik van FSC hout nog extra te stimuleren, dan blijkt dit alvast – mits goede aanpak – een positief effect te hebben. Belangrijke tips of aandachtspunten -
Erken het belang van FSC CoC certificering én het aanleveren van een ‘correcte FSC factuur’: enkel wanneer de subsidieaanvrager een ‘correcte FSC factuur’ kan voorleggen voor zijn/haar werken, komende van een FSC CoC gecertificeerd bedrijf, is er zekerheid dat er effectief FSC hout gebruikt werd.
-
Communiceer zo vaak en zo veel mogelijk over het bestaan van uw FSC subsidiereglement. Als gemeente heeft u hiervoor heel wat ‘gratis’ kanalen ter beschikking waaronder uw website, uw info-blad of gericht advies via uw loketten. Ook andere communicatiemiddelen, zelfs deze met een (beperkte) investeringskost, kunnen een grote impact hebben. Een beknopte, informatieve folder die via de juiste kanalen verdeeld wordt, is hiervan een voorbeeld.
-
Evalueer de impact van uw subsidiereglement en stuur waar nodig bij. Zijn de regels voor het toekennen wel duidelijk of zorgt dit toch voor verwarring? Bereikt de subsidie uiteindelijk de producten waarvoor een subsidie het meest op zijn plaats is?
Voor meer info of contactgegevens: FSC Belgium Dutselhoek 47 - 3220 Holsbeek T +32 (0)16 22 61 37
[email protected] www.fsc.be Leveranciersgids: www.ikzoekFSC.be
6/6
