compenseren. Wij raden ouders aan vooral daar op in te zetten.
Stuur- en werkgroep dyslexie Walcheren
Bron: website Oudervereniging Balans
Informatiebulletin nr. 4; najaar 2011 Muziek helpt kinderen met dyslexie of autisme Muziek verbetert de gevoeligheid van de hersenen voor geluiden, inclusief spraak, en helpt daarmee de ontwikkeling van de hersenen van kinderen. Wie muzikale vaardigheden heeft, kan nuances in de taal, zoals veranderingen in de stem, beter en sneller interpreteren. Speciaal voor kinderen met dyslexie en autisme kan het leren bespelen van een muziekinstrument daarom nuttig zijn.
Wonderbril "Dyslexie is handel." Deze uitspraak, in het verleden gedaan door emeritus hoogleraar Aryan van der Leij, blijkt nog steeds van kracht te zijn. Dagblad de Telegraaf bood daar dinsdag 31 mei jl. weer een voorbeeld van met haar artikel over Xlens brillen waarmee dyslexie als sneeuw voor de zon zou verdwijnen.
"Door muziek te spelen, voeren de hersenen alledaagse taken, zoals lezen en luisteren, beter uit", dat zegt neurowetenschapper professor Nina Kraus van de Northwestern Universiteit in Chicago. Zij pleit dan ook voor muziekonderwijs op school. Haar researchteam doet continu onderzoek naar de correlaties tussen muziek en spraakklanken en ontwikkelde een manier om met submilliseconde precisie te laten zien hoe het zenuwstelsel reageert op de akoestische eigenschappen van spraak en muziek.
De journalist schreef met zoveel overtuigingskracht over het nut van deze brillen dat je als ouder van een kind dat dagelijks met dyslexie worstelt, onmiddellijk de neiging krijgt zo'n exemplaar te veroveren. Want anders zou je je kind wel eens ernstig tekort kunnen doen. En dat wil natuurlijk geen ouder op z'n geweten hebben.
Kraus' onderzoek heeft inmiddels ook aangetoond dat een instrument bespelen de automatische verwerking in de
Balans heeft in haar bestaan al vele brillen, hulpmiddelen en behandelmethoden de revue zien passeren. Tot nu toe blijkt oefening het enige te zijn dat echt het lezen verbetert. Leesoefening wel te verstaan. Want dyslexie is geen probleem van de ogen maar van een basaal tekort bij de koppeling van klanken en tekens in de hersenen. Naast oefening is er een ruime plaats voor ICThulpmiddelen. Daarmee kunnen dyslectici hun leesproblemen voor een flink deel 1
hersenstam beïnvloedt. De hersenstam controleert de ademhaling, de hartslag en reageert op complexe geluiden.
die in veel huishoudens aan de muur hangen en het origineel is een van de zwaarst beveiligde schilderijen ooit. De man achter dit doek is Leonarde DaVinci, een man met een enorm talent voor schilderen.
"Alhoewel het onderzoek zich nog in een beginstadium verkeert, geeft het aanleiding om optimistisch naar toekomstige therapieën rond dyslexie of autisme uit te kijken", aldus Kraus.
Leonardo was linkshandig en heeft zijn hele leven in spiegelschrift geschreven, vooral dat laatste is een typisch kenmerk van dyslexie. Sterker nog: de kans is groot dat Leonardo zelf nooit door heeft gehad dat hij in spiegelschrift schreef! Zijn dyslexie heeft in hem zijn creatieve talent bevordert en dat, in combinatie met zijn nieuwsgierige aard heeft van hem een man gemaakt die met recht een plaats verdient in de (kunst)geschiedenisboeken!
Bron: website Oudervereniging Balans
Bron: website Christelijk Lyceum Veenendaal
Beroemde dyslectici Schilder & kunstenaar: Leonardo DaVinci (1452 – 1519)
Uitvinder: Albert Einstein (1879-1955) Gezegd wordt dat Albert Einstein dyslexie had: hij leerde pas praten op vierjarige leeftijd, en hij kon pas lezen toen hij 9 jaar oud was. Zijn leraren vonden hem traag, niet-sociaal naar zijn klasgenoten en een dromer. Hij haalde zijn examens voor zijn felbegeerde studie pas na een extra jaar voorbereiding. Desondanks is Albert Einstein wel een van de beroemdste uitvinders!
Dyslectici minder kansen!? Kom nou! Hieronder het verhaal van drie bekende mensen met dyslexie. Het was voor hun absoluut geen belemmering om een groot succes van hun leven te maken! Geen kunstwerk is zo bekend als de Mona Lisa. Dit prachtige doek van de lief glimlachende dame kent talloze replica’s 2
Zanger/popster: Robbie Williams (1974 -) Zijn beroemdheid begon in de populaire boyband Take That. Toen deze band uit elkaar ging, werd van sommige jongens veel verwacht, maar niemand had serieus kunnen voorspellen dat Robbie Williams het bandlid was die de grootste carrière op zou bouwen.
Bron: www.posters-dyslexie.nl
Zijn grootste hit uit zijn eerste solojaren, ‘Angels’, word nog altijd door jong en oud meegezongen. Niet alleen zijn stem en liedjes zijn populair, maar Robbie is ook een echte entertainer. Bij ieder concert is er sprake van grote chemie tussen hem en het publiek, hij maakt overal een feestje van. Zijn dyslexie heeft hem bij zijn popcarrière nooit in de weg gestaan. Zelf zegt hij: “Ik ben wel eens begonnen met dat ‘lezen’. Maar, eigenlijk, kan ik mijn hoofd er gewoon echt niet bijhouden. Boeken zijn niet mijn ding”.
Interview met een dyslectische leerling Help, help!! Examen doen met dyslexie. Darren Joosse en Jaimy Pleijte zijn twee leerlingen van het VMBO. Al vier jaar zijn zij leerlingen van het Scheldemond College met een dyslexieverklaring. En al vier jaar hebben zij ondersteuning van mij gekregen bij het omgaan van hun hinderlijke handicap. Wij hebben samen gekeken naar de weg die wij afgelegd hebben en waar wij nu zijn.
Bron: Dyslexie Netwerk
Uitgangspunt voor ons gesprek: heeft de leerstof die je op school leert, betekenis voor je eigen leven? Darren gaf als antwoord dat je alles wat je leert de rest van je leven meeneemt, maar dat hij alleen het nut van een paar vakken ziet. Bijv. van biologie de opzet van het lichaam met de werking van 3
spieren en gewrichten. Belangrijk, omdat ik verder wil in de sport na deze school. Ook de praktische dingen vind ik fijn, theoretisch minder of helemaal niet. Jaimy heeft dat niet bij biologie, het maakt hem ook echt niet nieuwsgierig naar planten of dieren.
repetities, woorden leren en praten hebben ze als echte hulp ervaren.
Als sporter vindt hij het wel belangrijk dat hij nu beter in kan schatten waardoor een blessure kan ontstaan. Hij vindt het theoretische niet vervelend of moeilijk. Al doorpratend is naar voren gekomen dat hij de begrippen praktisch en theoretisch door elkaar haalde. Een lastig iets in de klas!!!
De meesten staan wel open voor onze problematiek. Het zelf steeds moeten zeggen of vragen om de faciliteiten van de pas, is beslist geen prettige bezigheid.
Op de basisschool is dyslexie bij jullie onderzocht en vastgesteld. Wat zijn jullie ervaringen uit die tijd?
Ria Borgs,
Beide jongens hebben een klas gedoubleerd, Darren zelfs twee keer. Ze hebben beiden een positieve ervaring hiermee. Het is goed geweest en vooral prettig toen de mensen extra aandacht gingen geven in aparte lessen. Alles werd dan nog een rustig besproken en uitgelegd. De angst voor het voortgezet onderwijs was bij beiden groot.
Scheldemond College
Irritant dat een aantal leraren eerst zelf moeten ervaren dat je bepaalde dingen niet of slechter kan bijv. de uitspraak van Engels, het schrijven
En nu op naar het examen!!. Ze zien dat tegemoet met angst en beven, maar horen en lezen moet nu eenmaal in een schoolleven.
Dyslexiebegeleider VMBO
Voor deze jongens is de angst voor het onbekende en voor nieuwe dingen gebleven. Ze gaan er wel divers mee om. Jaimy stapt er op af, liefst zonder hulp van zijn ouders. Darren deelt alles heel graag met zijn vader. Een nieuwe situatie maakt hem nerveus en blokkeert hem.
POVO-afstemmingsdocument bijgesteld De POVO-werkgroep dyslexie heeft het afstemmingsdocument “Ernstige leesen/of spellingproblemen en/of dyslexie” geactualiseerd. In juni 2011 hebben de Walcherse scholen het nieuwe document ondertekend. Voor dyslectische leerlingen is hiermee de overdracht van PO naar VO belangrijk vereenvoudigd. Het document is te downloaden van de websites van WSNS en de VO-scholen.
Knap dat deze jongens nu zo ver gegroeid zijn om hun zwakke kanten te erkennen en er toch mee om kunnen gaan met of zonder hulp van derden. Hoe hebben jullie de begeleiding op deze school ervaren? Een uur per week vindt Darren te weinig; Jaimy vindt het genoeg. De adviezen en vooral het samen aan werkstukken, 4
Ik weet het nog niet!” ze schudt geroutineerd haar haren uit haar gezicht.
Basiscursus Kurzweil 3000
“En hoe gaat het met Engels, dat was toch niet zo’n probleem?” herinner ik me.
De POVO-werkgroep dyslexie probeert op een woensdagmiddag in februari/maart 2012 op Walcheren een basiscursus Kurzweil 3000 te organiseren voor belangstellenden uit het PO en het VO. Van de tekst-spraak programma’s die op onze scholen gebruikt worden is op CSW, Nehalennia en Scheldemond voor Kurzweil als standaard gekozen. Het is een kostbaar programma, maar biedt dyslectische leerlingen in het VO de beste ondersteuning. Nadere berichten volgen.
“Tja”, zegt ze, “We hadden vorige week een luistertoets. Nou, ik dacht dat moet lukken, want ik begrijp Engels prima… Kan ik wat compenseren…” Ze glimlacht wat mat. “Maaruh… dat luisteren ging goed. Ik begreep alles. Alleen de vragen die tussendoor beantwoord moesten worden…” Ze rolt met haar ogen. “Die stonden natuurlijk weer geschreven en terwijl je luistert moet je de vragen lezen, want er is te weinig tijd tussendoor ze allemaal te beantwoorden. Veel te snel gaat het volgende geluidsfragment alweer verder. Het lukte me dus niet alles goed te lezen…”
De praktijk van dyslexie - Luistertoets-
De deur van het wiskundelokaal gaat open. Haar klasgenoten lopen luidruchtig naar binnen. Ze verheft haar stem boven het geluid, “Ik had dus niet zo’n goed cijfer.” Ze zwaait nog even en loopt haar lokaal binnen.
De eerste bel van het derde uur is net gegaan. Ik sta voor de open deur van mijn kleine lokaal 114b in het HAVO/VWOgebouw van het Scheldemond College. Een hele groep leerlingen wacht in de hal tot ze hun lokaal in kunnen. Een van de leerlingen is L. L. is als brugje bij me geweest voor extra begeleiding vanwege haar dyslexie. Ze zit nu in 3-vwo en is met haar hakken langer dan ik. “Hoi, L.” zeg ik, “Hoe is het met je?” “O goed hoor”, antwoordt ze met een glimlachje en ze stapt wat dichter naar me toe,“Dit is gelukkig het laatste jaar met al die verschillende talen. Pffft. Volgend jaar kan ik er één laten vallen,” zegt ze met een grijns. “Het lijkt nu soms wel of ik thuis alleen maar met de talen bezig ben!”
Ik kijk haar peinzend na. Luistertoets? Het bewijzen dat je de gesproken taal begrijpt, hangt dus af van je leesvaardigheid!
“Weet je al welke taal je laat vallen?”
Angeliek Duifhuizen
“Nou…, ik denk Duits…, met al die naamvallen…, maar Frans is ook moeilijk.
AB dyslexie Scheldemond College 5
Op de mogelijke hulpmiddelen voor leerlingen met dyscalculie wordt nog gestudeerd. We hopen dat dyscalculie straks niet een belemmering wordt om het examen te halen.
Dyslexie en rekenen/wiskunde Een interview met Erik Landman, leraar wiskunde VMBO/MAVO van CSW Toorop Voor leerlingen is dyslexie vaak een vervelende belemmering bij begrijpend lezen en spellen. Speelt deze handicap ook een nadelige rol bij rekenen/wiskunde? Ja, helaas wel. Veel reken- en wiskundeopgaven zijn verpakt in een verhaaltje. Als een leerling een woord niet begrijpt, komt er soms van een hele opgave niets terecht. Overigens, in het VMBO hebben veel leerlingen moeite met taal. Niet alleen dyslectische leerlingen vinden ‘verhaalsommen’ moeilijk. Hoe hoger het theoretisch niveau van de opleiding, hoe taliger de opdrachten. Je zou dus kunnen zeggen dat leerlingen in het HAVO en VWO relatief het meeste last hebben van hun dyslexie.
Als je niet dyslectisch bent, kun je zelfs onderstaande tekst vlot lezen. Probeer maar:
Hoe voorkom je dat leerlingen stranden als ze een woord niet begrijpen? Ik besteed veel aandacht aan de betekenis van school- en vaktaalwoorden. Aan leerlingen vraag ik in de les in eigen woorden te vertellen wat een opdracht inhoudt. En tijdens een proefwerk loop ik door de klas om zo nodig hier en daar een woord te verduidelijken.
D323 M3D3D3L1NG L44T J3 213N T0T W3LK3 GR0T3 PR35T4T135 0N23 H3R53N5N 1N 5T44T 21JN. 1N H3T 83G1N W45 H3T 23K3R N0G M031L1JK D323 T3K5T T3 L323N, M44R NU K4N J3 H3T W44R5CH1JNL1JK 4L W4T 5N3LL3R L323N 20ND3R J3 3CHT 1N T3 5P4NN3N. D4T K0MT D00R H3T 3N0RM3 L33RV3RM0G3N V4N 0N23 H3R53N5. KN4P H3? 03F!
Geven de examens nog problemen voor leerlingen met dyslexie? Vanaf 2014 krijgen we te maken met de rekentoets, een apart centraal examenonderdeel verplicht voor alle leerlingen. Zo’n 80% van de opgaven van deze toets zal aangeboden worden in een context, meestal een verhaal, maar het kan ook een situatieschets of iets dergelijks zijn. Mits aanbevolen in het rapport van een deskundige, mag een leerling met dyslexie gebruik maken van hulpmiddelen als verlengde tijd en/of tekst-spraak software. Op deze manier verwachten we, net als bij de overige examenonderdelen, voor dyslectische leerlingen geen problemen.
Projectleiding: Albert de Bruijn, RPCZ Stuurgroep: Dick Hoeksema, Pim van Kampen, Janneke Minnaar, Hann Timmermans Werkgroep: Jozien Barth, Albert de Bruijn, Evelien Corbijn, Dennis Feij, Dick Hoeksema, Margo van der Meer, Christine van der Meule, Janneke Minnaar, Ad Osté, Hann Timmermans, Ita Vis
6
