ONAFHANKELIJK LICHTTECHNISCH ADVIESBUREAU VOOR LICHTARCHITECTUUR & INGENIEURSBUREAU VOOR DAGLICHT- EN KUNSTLICHTTECHNIEK
STUDIEDAG STICHTING OPEN KERKEN Locatie: Museum De Mindere, Sint-Truiden 16 mei 2013 SPRAAKMAKEND LICHT
Datum : 6 mei 2013 Betreft : Lezing Spraakmakend Licht een lichtconcept voor kerkgebouwen Referentie : Lez.BE-SINT-TRUIDEN 060513.st openkerken/hjv Telefoonnummer : +32/10-81 25 07 // +32/487-70 46 06 (M. van Looy) ________________________________________________________________________________________________
Blad Betreft Referentie Datum
:2 : Lezing Spraakmakend Licht een lichtconcept voor kerkgebouwen : Lez.BE-ST TRUIDEN 060513.st openkerken/hjv : 6 mei 2013
1) SPRAAKMAKEND LICHT: Een kerkgebouw kan bijdragen aan een beter milieu. Dan kan door zuinige lampen en isolatie; ieder kerkgebouw zou natuurlijk een "groene" kerk moeten zijn. Dat is een noodzakelijke maar geen revolutionaire stap. De echte opdracht van de kerk is véél radicaler. Degenen die zich inspannen voor het behoud van de schepping, kunnen in de kerk hun geestelijke batterijen opladen en alleen al daarom vind ik het verantwoord te investeren in kerkgebouwen aan het begin van de 21e eeuw". uit: “Bouwen voor de de toekomst” Pastoor Jan Stuijt van de Dominicuskerk (Effataparochie) te Nijmegen (Bij de Heropening na restauratie en de sanering van de verlichting) Deze Dominicuskerk heeft nu een nieuw verbruik van 4.000W en 60% meer licht gekregen.
VOOR
NA
Spraakmakend Licht is een ervaring die voort komt uit het beleven van het licht in een kerkgebouw. Een door Vermeulen Lichtarchitectuur ontwikkeld lichtconcept brengt de architectuur tot leven middels een betere visuele ergonomie. Liturgie en gebouw worden daardoor meer beleefd en ervaren is daarmee een wegwijzer naar God. Uit de praktijk is gebleken dat mensen zich ongemerkt langer in het gebouw ophielden. Contactpersonen bevestigen iedere keer weer de positieve ervaring die bezoekers maken in een door ons verlicht kerkgebouw. Het Katholiek Nieuwsblad publiceerde in 2004 over het werk van Vermeulen Lichtarchitectuur:
Naast de kunst van de kerkelijke architectuur die mensen naar God verwijst, is er ook een zeer eigentijdse kunst, die van de lichtarchitectuur. (En er was licht... Ed Arons Katholiek Nieuwsblad nr. 12-13 /17-12-04)
Spraakmakend Licht is een uitspraak van mensen die onder de indruk waren van ons succesvol aangetoonde lichtconcept “Clair-Lux” , dat is toegepast in ca. 200 door ons uitgevoerde kerkgebouwen.
_______ ________________________________________________________________________________________________ ______ _
VERMEULEN LICHTARCHITECTUUR // PARTNERS VOOR ADVIES, ONTWERP EN PRODUCTONTWIKKELING
Blad Betreft Referentie Datum
:3 : Lezing Spraakmakend Licht een lichtconcept voor kerkgebouwen : Lez.BE-ST TRUIDEN 060513.st openkerken/hjv : 6 mei 2013
2) PRESENTATIE CLAIR-LUX: Clair-Lux is de benaming van dit succesvolle aangetoonde lichtconcept voor kerkgebouwen, dat door Hendrik Jan Vermeulen is ontwikkeld. Na een onderzoek- en leerproces van twee jaar zijn kerken van naam vanaf 2003 met dit toen nog naamloze lichtconcept, hiervan voorzien. Vandaag zelfs over de Nederlandse grenzen. Dankbaar zijn we dan ook u hier op deze studiedag te mogen informeren. Een uitspraak van E.H. Pastoor N. Wouters (St. Pieter en Pauwelkerk in Mol) is: “Hendrik Jan er is niemand in België die zo kerken verlicht als jij dat doet”.
Een mail van E.H. Pastoor W. Viane spreekt voor zich: Geachte Heer Vermeulen, Ik wil je oprecht feliciteren met het resultaat van de eerste lichten die in de kerk geplaatst zijn ! Het is mooi klaar en warm licht. Ik zie mijn parochianen nu goed zitten en zij kunnen hun tekst- en liedboeken heel duidelijk lezen. Mijn voorbehoud is dus volledig onterecht gebleken ! Waar ik voorlopig minder enthousiast over ben – en waar de mevrouw van Onroerend Erfgoed absoluut niet zal mee akkoord zijn – is het feit dat van de mooie houten gewelven nu niets meer te zien is…. Hopelijk kan dit met de uplighters in orde gebracht worden zodat uiteindelijk iedereen tevreden is: ik voor de liturgie en onroerend erfgoed voor het architecturale. Wij zien mekaar op 26 juni op de middag. Mvg E.H. Walter Viane Pastoor Onze-Lieve-Vrouweparochie Moderator Federatie Nieuwpoort
Oude en nieuwe situatie compleet met uplights
_______ ________________________________________________________________________________________________ ______ _
VERMEULEN LICHTARCHITECTUUR // PARTNERS VOOR ADVIES, ONTWERP EN PRODUCTONTWIKKELING
Blad Betreft Referentie Datum
:4 : Lezing Spraakmakend Licht een lichtconcept voor kerkgebouwen : Lez.BE-ST TRUIDEN 060513.st openkerken/hjv : 6 mei 2013
3) REFERENTIE: 10 JAAR CONFERENTIE VERLICHTING Het breder van het kerkgebouw gebruikmaken is een ervaring, welke wij in de hotelwereld hebben opgedaan. Vanaf 1990 tot 2000 zijn multifunctionele zalen van vier- en vijfsterren hotels het specialisme van ons bedrijf geweest. Indirect zijn hierdoor óók restaurants en hotels hier in België voorzien van licht, wat uitgevoerd werd door toedoen van ons, door persoonlijke coaching en training aan een Belgische lichtadviseur. Vanuit deze ervaring kijken we met kerkfabrieken naar mogelijkheden om in de toekomst exploitatiegericht te kunnen functioneren.
4) PROJECT REFERENTIE: video Kathedraal van Roermond (NL) DE RENOVATIE VAN DE ROERMONDSE KATHEDRAAL KNELPUNTEN In 2000 is gestart met een fundamentele knelpuntenanalyse van de kathedraal. De kerk bleek onvoldoende afgestemd op de hedendaagse Eucharistieviering conform de richtlijnen van Vaticanum II. Dat was vooral problematisch voor vieringen met een kleiner aantal gelovigen. Juist in zo’n situatie was de afstand tussen de priester(s) en de overige aanwezigen veel te groot, terwijl het merendeel van de bijna 1000 zitplaatsen leeg bleef. De kerk miste sfeer en kleur waardoor de boeiende architectuur en de rijke inventaris onvoldoende tot hun recht kwamen. Een verkeerde plaatsing en achterstallig onderhoud deden ernstig afbreuk aan de betekenis van het merendeel van deze kostbare collectie. Zoals in veel tijdens de Tweede Wereldoorlog verwoeste kerken zijn de wanden en de gewelven geheel in naturelkleurig stucwerk afgewerkt. Dat strookt met de naoorlogse soberheid en het verzet van destijds tegen de veelkleurige uitmonstering van vooral veel negentiende eeuwse kerken. De meeste vensters zijn in feite voorzien van een noodbeglazing, wat een hard contrast vormt met de rijke kleurige beglazing van de oostelijke koorwanden. De technische installaties voor verwarming en verlichting waren verouderd en niet meer afgestemd op de hedendaagse eisen en mogelijkheden. Het orgel uit 1956 is qua situering, opbouw- en klankkwaliteit niet meer geschikt voor deze monumentale kerk als centrum voor de kerkmuziek van het bisdom. Tot slot ontbreken goede mogelijkheden voor de expositie van de rijke collectie kunstschatten van de kathedraal en de Munsterkerk, alsmede adequate faciliteiten voor de circa 45.000 bezoekers per jaar.
UITGANGSPUNTEN VOOR DE REVITALISERING Bij de revitalisering gold als centrale doelstelling het sacrale karakter te accentueren van de hoofdkerk van het Bisdom Roermond als bisschopskerk, parochiekerk en centrum voor de kerkmuziek. Voorts moest de kerk zo ingericht worden dat ze voor diverse functies te gebruiken is, zoals: 1)
2) 3) 4) 5)
pontificale vieringen in de gehele kathedraal met een maximale bezetting van 1000 personen; weekenddiensten, huwelijken en uitvaarten in het voorkoor, het middenschip en het transept voor circa 350 personen; kleine vieringen in de Mariakapel als dagkapel voor circa 50 personen doopvieringen in de Mariakapel en de Romboutskapel als doopkapel; concerten voor koor, orgel en/of orkest; bezoek van pelgrims en toeristen.
_______ ________________________________________________________________________________________________ ______ _
VERMEULEN LICHTARCHITECTUUR // PARTNERS VOOR ADVIES, ONTWERP EN PRODUCTONTWIKKELING
Blad Betreft Referentie Datum
:5 : Lezing Spraakmakend Licht een lichtconcept voor kerkgebouwen : Lez.BE-ST TRUIDEN 060513.st openkerken/hjv : 6 mei 2013
De Kathedraal van Roermond heeft na het ontwikkelen van een lichtontwerp door Vermeulen Lichtarchitectuur nieuwe verlichting gekregen. Deze verlichting is uniek en spraakmakend. Velen hebben de gerestaureerde Sint Christoffelkathedraal bezocht en bewonderd. Een aangename imposante sfeer maakt zich meester van de bezoeker. De immens hoge gewelven staan in het volle licht en geven zo de hoogte van het gebouw weer. Naast deze ervaring heeft de ontwerper in zijn filosofie het “Licht” van Jezus Christus door willen geven. God is niet ver, iedereen mag Hem ontmoeten. Vanuit dit uitgangspunt hebben wij de opdracht gekregen het verloren gegane Griekse kruis optisch te herstellen. Door geplaatste uplights boven het liturgisch centrum, noorder- en zuidertransept, is de voormalige vorm (die door uitbreiding verloren was gegaan) hersteld. Van alle windrichtingen is dit Griekse kruis nu zichtbaar. Daarnaast werd in alle knelpunten voorzien, juist door een afgestemd lichtontwerp met veel schakel mogelijkheden. Het licht komt prachtig schaduwvrij, met goed zicht, zonder hinderlijke verblinding naar beneden. Armaturen voor de basisverlichting zijn onzichtbaar in de sluitstenen weggewerkt. Ook de accentverlichting is bijzonder te noemen. Speciale reflectoren aangepast aan het te verlichten object zetten de juiste accenten. Meer licht met vol accent op beelden en sacramentsaltaar, dan weer minder licht op het grote schilderij "Jezus Hemelvaart”.
_______ ________________________________________________________________________________________________ ______ _
VERMEULEN LICHTARCHITECTUUR // PARTNERS VOOR ADVIES, ONTWERP EN PRODUCTONTWIKKELING
Blad Betreft Referentie Datum
:6 : Lezing Spraakmakend Licht een lichtconcept voor kerkgebouwen : Lez.BE-ST TRUIDEN 060513.st openkerken/hjv : 6 mei 2013
5) HET LICHTONTWERP:
Ontwerp en uitvoering van lichtinstallaties in kerken vraagt om specialistische kennis!” Citaat: Rob de Boer april 2005 (vakblad de installateur)
Licht is in de architectuur bijzonder levendig en veelzijdig. Doordacht gepland en weloverwogen gedoseerd, kan licht een geweldige intensiteit ontwikkelen. Licht kan emoties opwekken en deze helpen verbinden met de omgeving. Licht in deze context raakt mensen. Zij worden geboeid door een omgeving die licht op een bijzondere wijze reflecteert. Licht, en met name kunstlicht, vormt een ingewikkelde materie die zich niet zomaar laat vangen. Licht laat zich dan ook niet zomaar inkaderen binnen opgestelde normen. Dat betekent niet dat opgestelde eisen zoals NEN/EN 12464 normen niet belangrijk zijn. Deze normen zijn beproefd en dragen bij aan een beter leef- of werkmilieu, omdat zij gebaseerd zijn op de stelling ‘meer licht, meer zicht’. Bij hoge sfeervolle ruimten, zoals in kerken, gaat het om optimale visuele ergonomie, een uitgangspunt dat wij hoog in het vaandel hebben staan. In de NEN 3087 norm uit 1991 die wij hanteren gaat het niet primair om de vraag hoeveel licht er nodig is, maar om de vraag hoe het ‘ogenwerk’ gemakkelijker gemaakt kan worden, juist dat is van groot belang wanneer het gaat om hoge en grote ruimten. Daar waar veel mensen samenkomen is het van cruciaal belang de juiste luminantieverhouding toe te passen. Bij het op elkaar afstemmen van armaturen is de grootst mogelijke precisie vereist, waardoor het mogelijk is een kerkgebouw met hoge verlichtingssterkte visueel donkerder te laten overkomen dan een kerk met een veel lagere verlichtingssterkte. De ervaring leert dat aan bepaalde principes met betrekking tot verlichtingsarmaturen niet mag worden getornd. Vermeulen Lichtarchitectuur beschikt over belangrijke lichttechnische vaardigheden die het sfeervol verlichten van hoge moderne- of monumentale bouwwerken uitzonderlijk maken. Opgeleverde lichtprojecten zijn niet alleen spraakmakend. Bezoekers houden zich ook graag op in betreffende ruimtes en hebben er zelfs soms moeite mee de ruimtes te verlaten.
_______ ________________________________________________________________________________________________ ______ _
VERMEULEN LICHTARCHITECTUUR // PARTNERS VOOR ADVIES, ONTWERP EN PRODUCTONTWIKKELING
Blad Betreft Referentie Datum
:7 : Lezing Spraakmakend Licht een lichtconcept voor kerkgebouwen : Lez.BE-ST TRUIDEN 060513.st openkerken/hjv : 6 mei 2013
6) HET LICHTADVIES VAN VERMEULEN LICHTARCHITECTUUR:
- Energiebesparende verlichting - Een goede kleurweergave - Een lange levensduur - Een hoog rendement - Nagenoeg verblindingsvrije reflectoren - Een egale gelijkmatige lichtverdeling - Duidelijke accenten - Multifunctioneel gebruik 7) HET LICHTADVIES VAN VERMEULEN WORDT ERKEND: Energiebesparing: “Schoon Licht” een uitdaging in rentmeesterschap Tijdens het VKB-Congres (Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer in de PKN) op 25 april 2009 zijn wij in samenwerking met SenterNovem van start gegaan met de campagne “Schoon Licht” voor kerken. In onze campagne gaan wij voor meer comfort en minder klimaatverandering. Binnen het kader van energiebesparende verlichting voor kerkgebouwen zullen sfeer en comfort belangrijke uitgangspunten zijn. Onze ervaring leert dat door toepassing van onze verbeterde hoogrendement reflectietechniek in samenspel met een lichtbron met een goede kleurweergave en een lange levensduur al snel duizenden aan Watts in vermogen bespaard kunnen worden. Daar komt nog eens bij dat de visuele ergonomie (zichtkwaliteit) door de egale gelijkmatige lichtverdeling met zo’n 40-55% verbeterd kan worden. De sanering van de verlichting op energiebesparing, duurzaamheid en comfort in de St. Martinuskerk te Cuijk is daar een sprekend voorbeeld van, het stroomverbruik van 22.000W werd door deze investering teruggebracht naar 12.000W. Door de enorme besparing op stroomkosten en meerwaarde aan comfort en gebruiksvriendelijkheid is de H. Vitus te Blaricum in 2005 genomineerd met een NSVV-Licht-Award in de categorie “Project”. Naast deze nominatie wordt door het VKB een keurmerk voorbereid voor ons bedrijf door Mr. P.A. de Lange. Voorbeeld van energiebesparing met een verbeterd lichtcomfort
_______ ________________________________________________________________________________________________ ______ _
VERMEULEN LICHTARCHITECTUUR // PARTNERS VOOR ADVIES, ONTWERP EN PRODUCTONTWIKKELING
Blad Betreft Referentie Datum
:8 : Lezing Spraakmakend Licht een lichtconcept voor kerkgebouwen : Lez.BE-ST TRUIDEN 060513.st openkerken/hjv : 6 mei 2013
8) DAGLICHT EN KUNSTLICHT VULLEN ELKAAR AAN: Zonlicht verlicht de vloer en soms ook de wanden, daardoor blijven de gewelven donker zonder een spaarzame indirecte verlichting. Het kerkgebouw werkt somber en saai en zeker niet uitnodigend bij een openstelling overdag in de week. Een afgestemd lichtbeeld bij licht overdag doet wonderen. Zacht verlichte gewelven en duidelijke accenten op altaren en orgel zijn een welkome aanvulling die mensen verbaasd doen staan. Architecten van het bisdom Aachen (DE) stonden verbaasd bij het resultaat van de Kathedraal van Roermond en spraken hun waardering uit door de uitspraak: “onze boeken over licht moeten herschreven worden”. Een bijzonder contact over licht voor de Dom van Keulen is hierdoor ontstaan.
9) HET LICHTCONCEPT LICHTBELEVING: Het bekroonde lichtconcept voor kerken is het door ons ontwikkelde en genoemde ‘Clair-Lux lichtconcept’. ‘Clair-Lux’ staat voor lichtbeleving en ageert een weinig tegen LED-verlichting, wat regelmatig onterecht wordt neergezet als het grote wondermiddel dat een antwoord is op energiebesparing. Ook wordt te snel in het gesprek en de publiciteit over onze lichtprojecten het wordt LED-verlichting gebruikt. Zo ook in de perspublicatie rond de sanering van De Basiliek H. Kruisverheffing te Raalte. In dit kerkgebouw is de lichtbeleving enorm toegenomen. Ondanks dat het stroomverbruik teruggebracht is van 20.000W naar 4.488W, is het lichtcomfort bijzonder verbeterd. Het door ons ontwikkelde lichtconcept CLAIR-LUX betekent ‘helder en duidelijk licht’. Zij draagt bij aan een betere lichtbeleving. Daar staat dit merkteken garant voor. Het is onze opdracht dan ook om het licht saneringproject tot volle tevredenheid uit te voeren en op te leveren. Clair-lux draag daarom bij aan kerkgebouwen met een betere lichtbeleving.
_______ ________________________________________________________________________________________________ ______ _
VERMEULEN LICHTARCHITECTUUR // PARTNERS VOOR ADVIES, ONTWERP EN PRODUCTONTWIKKELING
Blad Betreft Referentie Datum
:9 : Lezing Spraakmakend Licht een lichtconcept voor kerkgebouwen : Lez.BE-ST TRUIDEN 060513.st openkerken/hjv : 6 mei 2013
10) WAT IS LED-VERLICHTING:
LED is de afkorting van Light Emitting Diode Licht uitstralende Diode
LED in de kerk waarom niet? LED maakt massief haar entree in de binnenverlichting. Het is belangrijk acht te geven op Lichtkleur en Kleurweergave, omdat dit op dit moment zeer onoverzichtelijk is, omdat de 3000 K niet bij alle producenten gelijk is. Volgens de mening van MAS Martin Klingler verbonden aan de Lichtacademie Bartenbach en de T.U.faculteit voor Architectuur in München, is het niet mogelijk om concepten 1:1 van halogeen en halogeenmetaaldamplampen naar LED's te transformeren. De lichtstroom (Ra) is toch wezenlijk anders. Ook wordt door fabrikanten wel werkelijkvermogen (W) maar niet het blindvermogen (Var) opgegeven. Bij het gebruik van veel armaturen ontstaat vandaag de dag in de praktijk ook wel het grote probleem door het blindvermogen, waardoor enorme spanningsverliezen en warmte optreden door LED-techniek. Ten gevolge van een slechte Cosinus Phi wordt de energierekening verhoogd door een hoger gebruik of zelfs door boete. Ook hier zijn de waarden niet bij alle producenten gelijk. Navraag is hier zeer op zijn plaats. Een arbeidsfactor van 1 is goed en geeft geen problemen. Een arbeidsfactor van 0,6 is zeer slecht. Helaas bewegen de kwaliteit van LED-producten zich tussen deze waarden met alle gevolgen van dien.
11) HELDER LICHT: Clair van Clair-Lux staat garant voor helder licht d.w.z. een goede kleurweergave. De kleurweergave (Ra) is vele malen belangrijker dan de energiebesparing in een kerkgebouw. Hoewel duurzaamheid in het geheel niet onbelangrijk is, ja zelfs zeer noodzakelijk is, speelt de lichtbeleving in een gebouw waar veel mensen samenkomen een belangrijkere rol, omdat dit direct met gevoel heeft te maken. Mensen voelen zich in een kerkgebouw met een slechte kleur weergave, helaas ongemerkt niet welkom. Toegepaste kwik- of natriumlampen of zelfs spaarlampen met een hoogvermogen (200W) hebben een zeer slechte kleur weergave, welke de beleving van een kerkgebouw schade toebrengt. Zo kunnen sinaasappelen er net zo geel uit zien als daarnaast gelegen citroenen door een verkeerde kleurtemperatuur. In het Innovatieboek 2012 van Philips staat geschreven dat de door ons toegepaste CDM-T/ TC (MASTERColour) “De meest efficiënte en voordelige accentverlichting ter wereld is”. Deze is verkrijgbaar in zeer energiezuinig sprankelend warm licht.
Innovatieboek Philips Lighting – 2012 – 2
_______ ________________________________________________________________________________________________ ______ _
VERMEULEN LICHTARCHITECTUUR // PARTNERS VOOR ADVIES, ONTWERP EN PRODUCTONTWIKKELING
Blad Betreft Referentie Datum
: 10 : Lezing Spraakmakend Licht een lichtconcept voor kerkgebouwen : Lez.BE-ST TRUIDEN 060513.st openkerken/hjv : 6 mei 2013
12) DUIDELIJK LICHT: Clair van Clair-Lux staat eveneens garant voor duidelijk licht. Voorwerpen worden gezien door middel van licht in het zichtbare spectrum dat op het voorwerp valt. Dit licht wordt dan deels geabsorbeerd, en deels teruggekaatst, waarna men via het teruggekaatste licht het voorwerp ziet. Door onze in licentie afgegeven reflectoren met een uniek berekende reflectortechniek is het mogelijk geworden zeer gelijkmatig licht van grote hoogte naar het vloeroppervlak te sturen. De beschikbare lichtbronnen in verschillende Wattages maken het voor ons mogelijk duidelijk licht daar te brengen waar dit gevraagd is.
13) GEEN HINDERLIJK SCHADUWEN: Naast duidelijk licht om goed te kunnen zien en te kunnen lezen moet er geen storende bijwerkingen zijn zoals hinderlijke schaduwen. Hierdoor worden mensen afgeleid en verliezen snel hun interesse en concentratie. Ribben die het gewelf steunen mogen niet zwaarder overkomen door schaduwwerking. Belangrijke en waardevolle liturgische- en decoratieve ornamenten mogen niet overbelicht worden waardoor negatieve bijwerkingen ontstaan. Een lichte schaduwwerking is echter wel welkom om diepte beter te kunnen waarnemen. Ik denk daarbij aan een Reliëf waar het driedimensionale, door schaduwwerking extra wordt versterkt.
_______ ________________________________________________________________________________________________ ______ _
VERMEULEN LICHTARCHITECTUUR // PARTNERS VOOR ADVIES, ONTWERP EN PRODUCTONTWIKKELING
Blad Betreft Referentie Datum
: 11 : Lezing Spraakmakend Licht een lichtconcept voor kerkgebouwen : Lez.BE-ST TRUIDEN 060513.st openkerken/hjv : 6 mei 2013
14) RUIMTELIJK ZICHT: Ruimtelijk zicht ontstaat door het algehele Clair-Lux concept. Het is een samenspel van de drie verschillende onderdelen van dit concept. Als eerste en belangrijkste onderdeel “kijken”, is de hierboven genoemde indirecte verlichting, zij draagt bij aan het ruimtelijk beeld en staat zoals eerder genoemd garant voor het ogenwerk de visuele ergonomie. Als tweede draagt de basisverlichting eveneens bij aan het ruimtelijke zicht. De basisverlichting is het directe licht op de vloer. Zij staat in ons concept voor “lezen”. Als derde en ook zeker niet onbelangrijk is de accentverlichting. Zij staat in het Clair-Lux concept borg voor “het waarnemen”. De drie uitgangspunten: Kijken, Lezen, en Waarnemen worden nader besproken in de hierna verschillende hoofdstukken waarin de verschillende armaturen van het concept worden behandeld in deze lezing over Spraakmakend Licht.
_______ ________________________________________________________________________________________________ ______ _
VERMEULEN LICHTARCHITECTUUR // PARTNERS VOOR ADVIES, ONTWERP EN PRODUCTONTWIKKELING
Blad Betreft Referentie Datum
: 12 : Lezing Spraakmakend Licht een lichtconcept voor kerkgebouwen : Lez.BE-ST TRUIDEN 060513.st openkerken/hjv : 6 mei 2013
15) INDIRECT LICHT OP HET GEWELF: Indirect licht is het meest belangrijke licht dat een bijdrage levert aan de visuele ergonomie. Juist zij is uiterst belangrijk voor het verlichten van een kerkgebouw. Het succes van de lichtbeleving die het gebouw laat leven staat of valt met de optimale visuele ergonomie, want het ogenwerk moet gemakkelijker gemaakt worden. De door ons speciaal ontwikkelde uplights hebben een bijzonder diffuse lichtafgifte. Deze uplights hebben tegenover standaard uplights zeer weinig terugslag licht op de wand of aan de zuil waar zij bevestigd worden. Het weinige licht dat op de wand ontstaat wordt veroorzaakt door de lichtbron en kan indien noodzakelijk eventueel afgeschermd worden. Indirect licht draagt bij aan het multifunctioneel gebruik van de kerk. Bij een concert, huwelijk of begrafenis ontstaat door indirecte verlichting een feestelijke atmosfeer die het gebouw anders laat uitkomen.
Het toepassen van indirect licht biedt voor de kerkelijke gemeente de volgende voordelen: - de ruimte wordt optimaal en gelijkmatig verlicht; - men wordt niet geplaagd door felle lichtbronnen die hinderlijk in de ogen schijnen. - door de speciaal ontwikkelde spiegel ontstaat in de ruimte een zeer aangename uitstraling van diffuus licht - door kruislings het gewelf te verlichten ontstaan geen hinderlijke schaduwwerking tussen de ribben.
St. Pieter en Pauwelkerk te Mol
_______ ________________________________________________________________________________________________ ______ _
VERMEULEN LICHTARCHITECTUUR // PARTNERS VOOR ADVIES, ONTWERP EN PRODUCTONTWIKKELING
Blad Betreft Referentie Datum
: 13 : Lezing Spraakmakend Licht een lichtconcept voor kerkgebouwen : Lez.BE-ST TRUIDEN 060513.st openkerken/hjv : 6 mei 2013
16) BASISVERLICHTING: De basis verlichting is het tweede onderdeel van het concept van Vermeulen Lichtarchitectuur. Speciaal ontwikkelde reflectoren door een wereldwijd bekend en genomineerd lichtlaboratorium, worden door ons in de kerkgebouwen met succes toegepast. Deze uniek zeer kleine reflector met een perfecte uitstralingshoek heeft een zeer hoog rendement waardoor wij, zover ons bekend, als enigste lichtadviesbureau, deze op zeer grote hoogte kunnen aanbrengen. Zij vervangen 1000W en 1500W floodstralers met een zeer laag opgenomen vermogen van 150W voor meer en gelijkmatig licht op de grond. Naast veel licht ontstaat een ongekend gelijkmatig lichtbeeld, wat binnen onze filosofie van Clair-Lux past. Een sprekend voorbeeld is de O.L.V. kerk van Nieuwpoort. Ondanks de toevoeging van ruimtelijk licht, welke bijdraagt aan een beter visuele ergonomie, wat de lichtbeleving ten goede komt, is het verbruik van 32.000W basisverlichting teruggebracht naar 5.184W. De investering in besparende en gepatenteerde hoogrendement reflectoren komt de exploitatiebegroting ten goede, door een terugverdientijd van ca. 2,5 jaar bij 20 u. p.w. op de stroomkosten. N.a.v. deze enorme besparing bereiden we nu lichtberekeningen voor, voor de kerk in Nieuwpoort om in het kader van “Relighting” voor de premie bij de Netbeheerder in aanmerking te komen.
17) GELIJKMATIG LICHT MET GOED ZICHT: In dit onderdeel van goed zicht wordt dit hoofdstuk in de P.P.-Presentatie aan de hand van beeldmateriaal weergegeven. De efficiëntie wordt hier door beelden nog eens onderstreept. De hierboven genoemde reflectoren, leverbaar in verschillende graden hoeken hebben naast goed zicht, een zeer gelijkmatig lichtbeeld met een hoog rendement in Lux waarden op de vloer. Zij zijn tegenover bestaande standaard verlichting ook nog eens verblindingsvrij. 18) ACCENT VERLICHTING MET MEER MOGELIJKHEDEN: In dit derde onderdeel van Clair-Lux zijn we aangekomen bij de accentverlichting. Waarnemen staat hier centraal. Spotlights geven een extra dimensie aan ornamenten, welke heilig zijn en of om aandacht vragen. Sterke verblinding wordt door deze speciaal ontwikkelde reflectoren tegen gegaan. Door een uitgelezen smalle lichtbundel met een afgeschermde lichtbron en ringen in de reflector kan de lichtbundel op grote afstand verblindingsvrij worden uitgericht.
_______ ________________________________________________________________________________________________ ______ _
VERMEULEN LICHTARCHITECTUUR // PARTNERS VOOR ADVIES, ONTWERP EN PRODUCTONTWIKKELING
Blad Betreft Referentie Datum
: 14 : Lezing Spraakmakend Licht een lichtconcept voor kerkgebouwen : Lez.BE-ST TRUIDEN 060513.st openkerken/hjv : 6 mei 2013
19) VAN ONTMOETING TOT BELEVING: In het kader van ontmoeting tot beleving ervaren we de meerwaarde van de hiervoor genoemde accentverlichting. Het persoonlijk betrokken worden van de kerkganger door het waarnemen van vieringen door de sterkere verlichting b.v. op het liturgisch centrum met haar uitgelichte heilige objecten. Eveneens wordt ook hierdoor het multifunctionele aspect behaald door de vast ingestelde lichtbundel en flexibele opstelling op het liturgisch centrum. Koorzang met of zonder solisten komen bij het verschuiven van het hoofdaltaar bijzonder dichtbij en wordt religieuze muziek zo ook dichtbij haar toehoorders gebracht. Juist vooral als men veraf zit, blijft de betrokkenheid door de lichtbeleving bestaan. Bij begrafenisdiensten wordt de betrokkenheid van het afscheid benadrukt door samenspel van de indirecte verlichting, die samen met de accentverlichting en de basisverlichting dan alleen in de viering aangeschakeld.
_______ ________________________________________________________________________________________________ ______ _
VERMEULEN LICHTARCHITECTUUR // PARTNERS VOOR ADVIES, ONTWERP EN PRODUCTONTWIKKELING
Blad Betreft Referentie Datum
: 15 : Lezing Spraakmakend Licht een lichtconcept voor kerkgebouwen : Lez.BE-ST TRUIDEN 060513.st openkerken/hjv : 6 mei 2013
20) HET LICHTONTWERP:
Het hier voorgestelde Clair-Lux lichtconcept is het lichtontwerp van de O.L.V.-kerk te Nieuwpoort en hieronder de 2e uitvoerde fase van de St. Pieter en Pauwelkerk te Mol.
_______ ________________________________________________________________________________________________ ______ _
VERMEULEN LICHTARCHITECTUUR // PARTNERS VOOR ADVIES, ONTWERP EN PRODUCTONTWIKKELING
Blad Betreft Referentie Datum
: 16 : Lezing Spraakmakend Licht een lichtconcept voor kerkgebouwen : Lez.BE-ST TRUIDEN 060513.st openkerken/hjv : 6 mei 2013
Het doel van het lichtadvies is niet het lichtontwerp op zich, maar om een advies uit te werken die past binnen het budget en de voorstelling van het kerk- of parochiebestuur, zodat deze ten uitvoer gebracht kan worden, waardoor de drempel voor bezoekers wordt verlaagd en aan de verschillende doelstellingen en gebruik van de kerk wordt beantwoord. Op grond van de hierboven opgesomde mogelijkheden en de tevredenheid van al onze opdrachtgevers na het opleveren van de vele kerkgebouwen die door ons zijn begeleid en zijn voorzien van energiebesparende verlichting, zouden wij ook graag uw verlichting saneringsproject ter hand willen nemen. Het opstellen van een lichtontwerp bestaat uit de volgde onderdelen.
1. ONTWERP -, BUREAU -, EXPLOITATIE -, EN PROJECTKOSTEN: Het eerste consult, waarbij u een eerste indruk hebt gekregen van onze mogelijkheden en waarbij in grote lijnen ideeën voor een lichtplan zijn geschetst, is voor onze rekening. Als vervolg bieden wij u, met behulp van een door u geleverde bouwtekening, een lichtplan te ontwikkelen hetgeen de volgende stappen en onderdelen omvat: - Het selecteren van armaturen t.b.v. basis -, decoratieve - en accentverlichting. - Het selecteren van de daarvoor benodigde lichtbronnen. - Het selecteren van een installatie van eventuele lichtbesturing. - Het visualiseren op de bouwtekening van de door ons geadviseerde lichtarmaturen. - Het samenstellen van een offerte inzake levering van lichtarmaturen en toebehoren. - Het doorspreken van het concept lichtplan. (visualisering en offerte) - Het daarin aanbrengen van gewenste wijzigingen/alternatieven. - Het opstellen van een exploitatiekostenberekening. - Het adviseren van een noodverlichtingsysteem. (indien noodzakelijk) - Het presenteren en doorspreken van het definitieve lichtplan. - Het lichtontwerp op verzoek presenteren door een uitgebreide P.P.-presentatie
Uit ervaring op basis van onze exploitatiekosten berekeningen voor andere kerken zal een kerk zo gemiddeld, binnen 2 tot 8 jaar de investering terugverdiend hebben op de stroomkosten na het realiseren van ons lichtadvies. Als daar de subsidies op de energiebesparende basis- en accentverlichting bijkomen wordt deze tijd nog extra verkort. 21) SPRAAKMAKEND LICHT: Samenvattend is vanuit de praktijk aangetoond dat Clair-Lux: helder en duidelijk licht, tóch nog beter is dan LED! Het hier aan u voorgestelde en door ons ontwikkelde lichtconcept CLAIR-LUX voor kerken draagt bij aan een veel betere lichtbeleving. In tegenstelling tot de norm NEN/EN 12464 gaan wij voor de paradox op een overdaad aan licht voor de NEN 3087 norm. Deze draagt bij aan een beter visuele ergonomie. Hierdoor wordt het zichtwerk niet alleen beter, maar wordt de identiteit van het christelijk geloof meer beleefd en ervaren.
_______ ________________________________________________________________________________________________ ______ _
VERMEULEN LICHTARCHITECTUUR // PARTNERS VOOR ADVIES, ONTWERP EN PRODUCTONTWIKKELING
Blad Betreft Referentie Datum
: 17 : Lezing Spraakmakend Licht een lichtconcept voor kerkgebouwen : Lez.BE-ST TRUIDEN 060513.st openkerken/hjv : 6 mei 2013
22) TOT SLOT DE EXCLUSIVITEITSVERKLARING: Wij zijn op de hoogte van de wet in België op de overheidsopdrachten. Deze wet zegt: " Overheidsopdrachten worden gegund na mededinging ". " De wetgeving bevat een aantal verbodsbepalingen: met name het verbod om technische specificaties op te leggen die producten van een bepaalde makelij of een bepaalde herkomst of bijzondere werkwijze vermelden, waardoor bepaalde inschrijvers worden bevoordeeld of uitgeschakeld. " Er bestaat echter een uitzondering : "De aanbestedende overheid moet geen beroep doen op de mededinging, als de raadpleging onmogelijk is. De werken, leveringen of diensten omwille van technische, artistieke specifiteit of omwille van exclusieve rechten, slechts aan één bepaalde dienstverlener kunnen toevertrouwd worden." Wij zijn ervan overtuigd een uitzondering te vormen op bovengenoemde wet, omdat onze verlichtingsornamenten exclusief zijn en bijdragen aan visueel comfort. Deze ornamenten zijn ontworpen door Vermeulen Lichtarchitectuur en door samenwerking met Projektleuchten GmbH in productie genomen. In deze ornamenten passen wij metaaldamplampen toe, welke zorgen voor een aanzienlijke energiebesparing. Elk ornament krijgt een code plus een exclusiviteitverklaring dat deze speciaal is vervaardigd voor kerken. Het grootste deel van het werk van ons, bestaat uit het ontwikkelen van een lichtontwerp. Hiervoor worden armaturen ontworpen die passen in de architectuur van kerken en monumentale gebouwen. Vermeulen Lichtarchitectuur adviseert en begeleidt, in de persoon van Hendrik Jan Vermeulen als eigenaar, projectleider, de projecten, om de beoogde resultaten te kunnen realiseren en neemt in zijn kunstige verlichtingsontwerpen de plaats in van Lichtarchitect. Hij neemt deel aan bouwvergaderingen en geeft instructies aan uitvoerende elektrotechnische bedrijven. Daarnaast onderhouden wij contact met de opdrachtgever en houden tijdens de uitvoering daarvan toezicht om het kunstzinnige concept tot het gewenste resultaat te brengen. Vele kerken hebben al van ons exclusieve verlichtingsconcept gebruik gemaakt en werken daar naar volle tevredenheid mee. Een enorme referentielijst is beschikbaar. Vermeulen Lichtarchitectuur past tevens een unieke reflectortechniek toe, welke speciaal ontwikkeld is door een hoog aangeschreven lichtlaboratorium. Deze is met name geschikt voor hoge gebouwen zoals kerken. Projektleuchten GmbH beschikt over de exclusieve rechten hiervan.
_______ ________________________________________________________________________________________________ ______ _
VERMEULEN LICHTARCHITECTUUR // PARTNERS VOOR ADVIES, ONTWERP EN PRODUCTONTWIKKELING