STRIJP-R
HERBESTEMMING
RAG-GEBOUW PIET HEIN EEK
WONEN OP EEN UNIEKE LOcATIE
‘behouden wat je gebruiken kan en bijbouwen wat je nodig hebt’
de aanloop Ondanks de onweerstaanbare aantrekkingskracht die oude verlaten gebouwen op me hebben is het nooit een expliciet doel geweest deze anders dan voor eigen gebruik te ontwikkelen. In bijna alles wat ik doe vormt het respect voor het bestaande en de mogelijkheden om vanuit het bestaande te creëren het uitgangspunt. Net na mijn examen realiseerden we het ramen- en deurenproject. Geen vervallen pand werd overgeslagen op zoek naar geschikte ramen en deuren die op hun beurt weer de basis vormden voor een unieke serie kasten. Deze deuren hoefden niet bijzonder te zijn, integendeel, er moest iets bijzonders van gemaakt worden. Van niets iets maken, kwaliteiten ontdekken en blootleggen waar niemand ze vermoedt is misschien wel de rode draad door al mijn werk. Je zou kunnen zeggen dat door de aanschaf en ontwikkeling van ons eigen pand op Strijp R deze fascinatie een beetje uit de hand is gelopen: na het RF gebouw is het RAG gebouw het derde waar we in korte tijd onze tanden in zetten. De wat rommelige, chaotische en organische aanpak en de manier van ontwikkelen van ons eigen pand, was voor Amvest, de ontwikkelaar van het gebied, aanleiding ons te vragen een concept voor het RF gebouw, het (voorlopig) enige andere te behouden industriële gebouw te maken. Van dit gebouw staat alleen nog het voorste deel overeind, de rest is er rigoureus in een rechte lijn vanaf gesloopt. In plaats van er netjes en in stijl tegenaan te bouwen hebben we bedacht een enorme glazen bouwdoos tegen en om de bestaande gevel te schuiven. Hierdoor kijk als je het ware door de kijkdoos in het oude gebouw. De plannen zijn inmiddels goedgekeurd, er is veel interesse, de helft is zelfs verkocht en zeer binnenkort kunnen we aanvangen met de bouw.
Aanvankelijk zouden, ondanks mijn herhaaldelijk verwoede pogingen, alleen ons pand en het RF gebouw gespaard worden. Toen ik het al had opgegeven bleek dat Amvest opeens de smaak te pakken had en het laatste pand, het pompgebouw RAG, ook te willen behouden. Gelukkig is het domweg slopen en nieuw bouwen tegenwoordig geen garantie voor succes meer, dus kan zo’n oud gebouw plotseling economisch zelfs interessant zijn. Ook het RAG gebouw moest ontwikkeld worden maar het was niet vanzelfsprekend dat wij de enige kandidaat waren, nog afgezien van het feit dat we bij ons eerste pand al ruimschoots door onze middelen heen waren geraakt. Toch wilde ik het perse zelf doen; het concept voor het derde gebouw bedenken en vooral zorgen dat de eenvoud en de kwaliteit ervan behouden bleef. Maar hoe ga je een pand kopen en ontwikkelen zonder dat je geld hebt? Want de ‘smaak te pakken’ wil niet zeggen dat je die oude gebouwen cadeau krijgt. Erwin van Lieshout, een goede vriend vanaf het moment dat hij ons huis heeft verbouwd, had net zoveel zin als ik om het project samen op te pakken. Best opmerkelijk overigens, een aannemer die je huis bouwt om vervolgens vrienden te worden. Meestal is het andersom. En het is al helemaal bijzonder dat je met bouwen en gewoon eerlijk en recht door zee zijn kennelijk een florerend bedrijf op kan zetten.
RF gebouw
Concept Het RAG gebouw is eigenlijk een hele grote vierkante doos (30x30 meter) met een hoop ramen en deuren, en aan de zuidzijde een laagbouw ertegenaan gezet. De belangrijkste doelstelling die ik altijd voor ogen heb is om de functies in een gebouw op een zo logisch mogelijke wijze onder te brengen. Dit gebouw leek ideaal om er te wonen en werken. Echter, zo gemakkelijk als het in eerste instantie leek, bleek het niet te zijn. Talloze varianten zijn de revue gepasseerd: rondom woningen met gaten in het dak voor licht en lucht, voor en achter woningen, grote en kleine woningen. Steeds liepen we tegen het probleem aan dat de woningen in de bestaande gevels en middels gaten in het dak ontsloten moesten worden. De woningen aan de zuidgevel met grote dakterrassen op het zuiden bleken in elke variant prachtig maar de overige woningen bleven achter. Een ander probleem was dat de noodzakelijke ingrepen kostbaar zouden zijn en dat het ook nog eens ten koste van de kenmerken van het gebouw zou gaan. Uiteindelijk was de oplossing zoals altijd extreem eenvoudig: een doorbraak dwars door het gebouw, precies langs de contouren van twee ramen, waardoor er een binnenstraat met daaraan grenzend weer een reeks terrassen op het zuiden ontstaat. Het lijkt weliswaar en grote ingreep, zo’n enorm gat maken in een gebouw, maar dit gat zit op de plaats van de ramen en doorbreekt de oorspronkelijke structuur en het ritme van de gevel en het gebouw op geen enkele manier. Nu hebben we opeens licht, lucht en terrassen bij alle woningen. De straat lijkt eerder op een straat in New York dan in Nederland; beschermend en half privaat in de grote wereld. Een enorm voordeel van de manier van werken die we gekozen hebben is dat de bestaande contouren en het karakter praktisch in zijn geheel in stand gehouden wordt; de ramen, trappen, deuren en het dak, eigenlijk alles wat oorspronkelijk en de moeite waard is, blijft in stand en gebruiken we zoals het bedoeld is. De ontbrekende bouwkundige faciliteiten realiseren we in de nieuw te bouwen gevels in de binnen straat. Het klinkt misschien wel heel pragmatisch en eenvoudig; behouden wat je gebruiken kan en bijbouwen wat je nodig hebt maar juist daar schuilt de kracht van het project. Op deze wijze zullen er voor scherpe prijzen 10 hoogwaardige karakteristieke woningen en appartementen gecreëerd worden.
10 woningen in oorspronkelijke pompgebouw
parkeerplaatsen
dakterrassen
tussenstraat
men
dakra
open binnenst
raat
nieuwbouwwoningen, later te ontwerpen
le origine
straat
leiding
Via de grote bovengrondse leidingschachten werden alle bedrijfsstoffen over Strijp R en T getransporteerd. De leidingschachten worden onderdeel van het toekomstige schakelpark.
situatie strijp r
Met de fiets in de kelder, wonen op 1 hoog Het platte dak van de aanbouw aan de zuidkant van het gebouw leverde dus de unieke mogelijkheid op om prachtige dakterrassen te maken, en was aanleiding voor de belangrijkste ingreep die we in het gebouw hebben gedaan. Door de straat die dwars door het gebouw leidt hebben alle woningen een dakterras gekregen. De terrassen zijn dus allemaal op het de zon gericht en waren op hun beurt weer aanleiding om het wonen en koken op de eerste verdieping te situeren. Eventueel kan er op dit niveau nog een slaapkamer toegevoegd worden. Het gehele oppervlak van de woning, inclusief dakterras, beslaat ongeveer 200 m². De belangrijkste kwaliteit van deze ruimte is de monumentale industriële dakconstructie met grote ramen naar buiten. Beneden is de slaap- en/of werkverdieping gemaakt. Werken op de begane grond is heel goed mogelijk omdat de werkruimtes aan de binnenstraat gesitueerd zijn, met de mogelijkheid tot een eigen entree. De huizen zijn stuk voor stuk iets anders vanwege de bestaande situatie en de ligging in het pand. En als klap op de vuurpijl heeft elke woning een gratis kelder van maximaal 120 m² per woning. De kelder is weliswaar wat laag en dus niet geschikt als verblijfsruimte maar hij doet qua mogelijkheden de fantasie wel op hol slaan. De vloer van de begane grond van de woningen ligt één meter boven maaiveld. Hierdoor is het hele gebouw iets opgetild ten opzichte van de omliggende bebouwing. De kelder onder de woningen grenst aan een gemeenschappelijke ruimte onder de straat onderling verbonden door een enorme open vide en trappen huis. De hoogte en maat van het gebouw wordt door deze ingreep nog eens extra benadrukt en is vooral ook voelbaar. Vanaf de buitenzijde van het pand wordt de kelder middels een hellingbaan ontsloten.
erras
dakt
open binnenst
raat
da
s
ra
er kt
doorsnede binnenstraat
gratis kelder
fietsenstallingen
Naast 6 woningen ook 4 APPARTEMENTEN: Het bestaande trappenhuis aan de noordzijde was aanleiding om in plaats van twee grotere woningen vier appartementen te maken. In plaats van slopen gebruiken we het karakteristieke trappenhuis zoals het bedoeld was en herstellen we het in oude glorie. Het voordeel is natuurlijk dat de niet uniforme bouwwijze die we toch al nastreven nu door een kosten besparende logische aanpak leidt tot een grotere variëteit in woningen. Kleinere woningen en dus betaalbaarder, maar met ongeveer 100 m² per appartement nog steeds zeer ruim. Op de eerste verdieping twee appartementen met wederom een dakterras, met daaronder appartementen met terras grenzend aan de vide naar de kelder. Voordeel van de bovenwoning is een groter terras maar de appartementen beneden hebben het grootste deel van de befaamde gratis kelder die ze moeten delen met hun bovenburen.
wonen en werken Omdat de woningen behoorlijk groot zijn en de belangrijkste woonfuncties op de eerste verdieping zijn gelokaliseerd, is het werken op de begane grond op een natuurlijke wijze inpasbaar.
Individualiseren De woningen worden casco aangeboden maar zijn door de aard van de bouw eigenlijk wel klaar om direct in te trekken. De gekozen materialen en afwerkingen, zoals de afgewerkte betonvloeren, passen bij het industriële karakter van het pand en zijn juist gekozen omdat ze niet alleen qua sfeer maar ook qua functionaliteit juist heel goed passen bij de woonfunctie. Door deze aanpak wordt er een basis gecreëerd die juist de mogelijkheid biedt persoonlijk keuzes met betrekking tot indelingen en afwerking te maken zonder dat dit noodzakelijk is.
hellingbaan
B
A
E
F
C
D
G
oorspronkelijk trappenhuis
OVERZICHTS PLATTEGROND rag OPPERVLAKTES; Woning A & D : 172 m2 NVO (netto vloer oppervlakte) 32 m2 dakterras + 105 m2 kelder
App F: 89 m2 NVO 12m2 dakterras + 78 m2 kelder
Woning B & C : 178 m2 NVO 36 m2 dakterras + 107 m2 kelder
App G: 108 m2 NVO 12m2 dakterras + 78 m2 kelder
Woning E & H: 176 m2 NVO 20 m2 dakterras + 107 m2 kelder
App I: 73 m2 NVO 20 m2 dakterras + 25 m2 kelder App J: 92 m2 NVO 20 m2 dakterras + 25 m2 kelder
H
binnenstraat met vide
begane grond
dakterrassen
A
B
C
I
J
D
dakterrassen aan binnenstraat
E
H
wko
wko
wko
C
B
wko
A
D
algemene fietsenstalling
J
G
H wko
I
wko
wko
F
E wko
De wensen om op een zo’n pragmatisch mogelijke wijze het gebouw te renoveren, het industriële karakter te behouden en het wooncomfort niet uit het oog te verliezen, zijn in dit geval hand in hand gegaan met de wens om betaalbare woonruimte aan te kunnen bieden. Door te behouden in plaats van de slopen en de nieuwbouw slim te integreren in het bestaande gebouw hebben we niet alleen hele mooie functionele woningen gecreëerd, maar zijn de vierkante meter prijzen ook nog een het meest gunstig van het hele gebied. Dat nog los gezien van de gratis kelder van 120m2 die u bij de woning krijgt. Mocht u (nog) niet kunnen of willen kopen dan kunnen de woningen ook gehuurd worden eventueel met een recht van koop.
10020
De voordelen
4770
1e verdieping
kelder
6234
WONING A & D
hoofdslaapkamer
1990
5681
5095
grote entree/ ga
lerij
4218
Met de betonnen steektrap kom je op de eerste verdieping, waar zich een ruimte van 4,5 meter hoog openbaart. De woonverdieping is een grote open ruimte met over de volledige breedte een dakterras van 32 m². De originele stalen kozijnen geven mooi uitzicht op het dakterras. Onder de stalen spanten van de dakconstructie en de typische dakplaten is het prachtig wonen. Ook op de eerste verdieping is er de mogelijkheid om een extra kamer te maken. De woning is voorzien van een betonnen woonvloer, betonnen steektrap, en balustrades. De vloerverwarming is inclusief en ook de aansluitingen voor keuken en sanitair zijn voorbereid.
4351
Woning A & D zijn de hoekwoningen aan de zuidzijde van het pompgebouw. Je komt binnen in een lange gang, die doet denken aan de gang van een Amsterdams grachtenpand. De garderobe bestaat uit een maatwerk wandkast. Aan de gang grenzen standaard 3 slaapkamers, de badkamer, apart toilet en een berg- en techniekruimte. Naar wens kunnen de slaapkamers gebruikt worden voor werken aan huis, ook de optie voor een vierde kamer behoort tot de mogelijkheden.
werkruimte aan binnenstraat
WONING A BEGANE GROND
