Strategische Projectenorganisatie Kempen Jaarverslag 2013 1
2
SPK = unieke regio-ondernemer Ondernemen: competenties
product/dienst
marktvraag
innovatie
Regio-ondernemen: regiocompetenties
nieuwe ketens of methodieken
maatschappelijke uitdaging
open innovatie en co-creatie 3
SPK • We willen maatschappelijke uitdagingen aanpakken via concrete innovatieprojecten, als hefboom om waarde te creëren en/of veerkracht van mensen te versterken; • onze projecten ontstaan vanuit een sterke kennis en analyse van het werkveld, de vereiste inhoudelijke en methodische competenties, en strategische toekomstbeelden gericht op transitie • onze projecten zijn ambitieus, gericht op resultaat en op continuïteit
4
Focus 2012-2014 • Groei & ondernemerschap
we zetten gerichte bedrijfsclusters op, initiëren nieuwe waardeketens, en faciliteren strategie, creativiteit en innovatie
• Werk & werkbaarheid
we ontplooien activiteiten en projecten om mensen duurzaam aan het werk te krijgen én te houden
• ICT & veerkracht
we maken mensen sterker middels toegang tot en verstandig gebruik van ICT
• Leefomgeving & biodiversiteit
we ontwikkelen methodieken om de biodiversiteit te versterken op locaties buiten natuurgebieden
5
Groei & ondernemerschap we zetten gerichte bedrijfsclusters op, initiëren nieuwe waardeketens, en faciliteren strategie, creativiteit en innovatie 6
1. Toekomstbeelden vormen de inspiratie om nieuwe waardeketens op te zetten en daarrond strategische clusters te creëren met bedrijven, kenniscentra en overheden
7
• 2013 – We ontwikkelden het concept BioRaf, gericht op de bioraffinage van eiwitten uit gras – We legden vele contacten en bekeken een eerste haalbaarheid van nieuwe productieconcepten, o.a. voor productie van Li-ionbatterijen, medische devices, voor 3D-printing in de bouw, en van keramische materialen – We initieerden de samenwerking met een aantal universitaire spin-offs met het oog een versnelling van hun eventuele industriële productie – We voerden diepte-interviews uit met 10-tal Vlaamse industriële bedrijven – We organiseerden een Manufacturing Cyclus voor productiegerelateerde bedrijven rond verschillende stappen in de transformatie van de industrie, met gemiddeld 40 deelnemers – We organiseerden een Koplopers-symposium ‘Nieuwe industriële kansen in de Kempen: Europa helpt ons over de grens kijken’ met 130 aanwezigen, i.s.m. de communicatiedienst van het Europees Parlement in België en OMC
8
• 2013 – Binnen het netwerk duurzaam bouwen provincie Antwerpen (voormalige cluster duurzame bouw, opgezet door SPK in 2009) waren we de architect van de symposiumreeks ‘renovatiecyclus in de bouw’ (gemiddeld 50 deelnemers) – Samen met de partners finaliseerden we de haalbaarheidsstudie naar diepe geothermie in de Kempen, ‘Geoheat’ – In de Stuurgroep werkten we mee aan het project Sunbuilt (hoogwaardige algenkweek) dat enkele jaren geleden door SPK werd geïnitieerd en uitgevoerd wordt door Thomas More Geel, i.s.m. VITO. – Als bestuurder van de Open Manufacturing Campus en van WaterstofNet werkten we mee aan de verdere uitbouw van deze relevante clusterprojecten in de regio – Als bestuurder van de Stichting BiELAt werkten we actief mee aan het faciliteren van grensoverschrijdende business development trajecten en de grensregio Vlaanderen-Nederland-Duitsland – We faciliteerden het overleg van de Regionale Nucleaire Coördinatiecel RNC, en werkten in het kader van de nucleaire cluster in de Kempen vooral aan een aantal valorisatiemogelijkheden voor het SCK.
9
• Financiering – Open Productie Concepten, project in nauwe samenwerking met de Open Manufacturing Campus OMC, gesteund door het Agentschap Ondernemen in het kader van het Nieuw Industrieel Beleid – Bedrijven die deel uitmaken van RNC – SCK
10
11
2. Groei wordt steeds meer gedreven door creatief ondernemerschap. We brengen creatieve ondernemers bij elkaar, verbinden hen met anderen, en ondersteunen hen bij hun business development
12
• 2013 – We bouwden een groeiend Creatief Inspirerend Netwerk CiNe met diverse boeiende netwerkevents (in totaal 450 deelnemers) – We experimenteerden met nieuwe creatieve tools en methodieken om business development te ondersteunen – We startten in onze kantoren met een open coworking space Bar d’Office voor jonge ondernemers (23 leden) – We versterkten ons netwerk met creatieve hubs in binnen- en buitenland, en legden de basis voor concrete samenwerking (Creazone) – Voortbouwend op het project ‘Turnhout 2012, Vlaamse cultuurstad’ tasten we de mogelijkheden af om nieuwe initiatieven te nemen om cultuur en creatieve industrie sterker te verbinden
• Financiering – VIVID (Value Increase through Visual Design), EU-project Interreg 2 Seas – Huis voor Creativiteit, project gesteund door Agentschap Ondernemen in het kader van ‘creatieve startersbegeleiding’
13
14
3. ‘Beleving’ is een drijvende kracht voor groei. We ondersteunen ondernemers door hen bewust te maken van en optimaal te doen inspelen op typische gebiedskenmerken als troeven
15
• 2013 – Samen met de Vlaamse Landmaatschappij VLM creëerden we een ondernemersnetwerk voor het Merode-gebied (Zuiderkempen) – We werkten mee aan publicaties voor bewustwording en bekendmaking van het historisch erfgoed in het Merode-gebied – We organiseerden er evenementen met en voor 20 erfgoedhouders – We werkten aan het thema ‘stilte en leiderschap’: we organiseerden een succesvol Koploperssymposium rond dit thema met Europees President Herman Van Rompuy als centrale spreker (250 aanwezigen), en waren mede-organisator van een workshop-reeks ‘stilstaan is vooruitgaan’, i.s.m. Vormingplus Kempen, VKW en SPES forum.
• Financiering – Rural Alliances, EU-project Interreg IVB North-West Europe, o.l.v. Brecon Beacons National Park (UK) – Deelnemersbijdragen erfgoedhouders – Deelnemersbijdragen Koploperssymposium
16
17
4. Samen met een netwerk aan ervaren coaches begeleiden we KMO’s bij de opmaak van een strategisch plan
18
• 2013 – We begeleidden 10 KMO’s met een TANGO-traject – Ons netwerk van strategie-coaches groeide aan tot >50 – We maakten deel uit van het Groeiplatform van het Agentschap Ondernemen, om toekomstige groeibedrijven te identificeren en te begeleiden
• Financiering – Voornamelijk door de begeleide KMO’s zelf (al dan niet deels ondersteund door de KMO-portefeuille)
19
20
Werk & werkbaarheid we ontplooien activiteiten en projecten om mensen duurzaam aan het werk te krijgen én te houden 21
1. Goede kinderopvang is een belangrijke randvoorwaarde om jonge ouders te laten participeren in het arbeidsproces. Met KIKO zijn we een referentie in het landschap van de buitenschoolse kinderopvang, zowel wat begeleiding van de initiatieven en besturen betreft als wat innovatie in het kinderopvanglandschap betreft.
22
• 2013 – We ondersteunden 17 lokale besturen en hun initiatieven voor buitenschoolse opvang; als opvallend initiatief organiseerden we een goed gesmaakte studiereis naar Zweden voor IBO-coördinatoren (18 deelnemers) – We professionaliseerden de werking van vzw KIKOEN verder, die de buitenschoolse kinderopvang organiseert in eigen beheer voor Retie, Grobbendonk en Olen – We initieerden acties rond gezonde voeding en beweging in de kinderopvang (met 35 begeleiders uit 12 IBO’s) – We organiseerden vormingsacties voor >100 begeleiders en 10 planvergaderingen voor 21 IBO-coördinatoren – We ontwikkelden een blauwdruk voor een coöperatief model voor vakantie-opvang; deze blauwdruk werd positief gevalideerd door ESF
• Financiering Fonds voor Collectieve Uitrusting en Diensten, FCUD, Federale overheid Lokale besturen Samenspel, EU-project gefinancierd door ESF en Vlaamse overheid Crossing Borders to Learn, gefinancierd via EU-programma Een Leven Lang Leren – Gigagezond, project gesteund door Fonds voor voeding en welzijn van de federatie voedingsindustrie (beheerd door Koning Boudewijn Stichting) – – – –
23
24
2. Vele mensen hebben om uiteenlopende redenen een afstand tot de arbeidsmarkt, en hebben specifieke ondersteuning nodig om deze afstand te overbruggen. Waar nodig en wenselijk ontwikkelen we nieuwe hulpmiddelen voor specifieke doelgroepen. Daarnaast blijven we de ontwikkelingen in de sociale economie opvolgen om kansen te detecteren. 25
• 2013 – We rolden de door ESF gevalideerde methodiek uit die we samen met partners ontwikkelden om hartpatiënten veilig te reïntegreren in het arbeidsproces na hun hartziekte. Diverse ziekenhuizen in Vlaanderen passen deze begeleidingsmethodiek nu standaard toe en er wordt bekeken welke vertaling van de methodiek nodig is voor andere ziektebeelden. – We finaliseerden de innovatieve methodiek ‘thuistalent in actie’ (TIA) die erop gericht is om thuistalenten via flexibele opdrachten toegang te verschaffen tot het arbeidsproces. Eind 2013 werd deze methodiek door ESF positief gevalideerd, en waren 289 thuistalenten en 96 vacatures gepost op de website. – We voerden opnieuw vele tientallen assessments en begeleidingen uit in het kader van ‘Elders Verworven Competenties’ (EVC), voor de knelpuntberoepen Begeleider Buitenschoolse Kinderopvang, en ICT-begeleider. – We stelden zelf 6 mensen langdurig werkloze mensen tewerk in een statuut van ‘lokale diensteneconomie’ (LDE) binnen de activiteit ‘digidak’
26
• 2013 – We werkten mee aan een methodiek om gedetineerden met hogere slaagkans naar werk toe te leiden na hun vrijlating – We ondersteunden stad en OCMW Hoogstraten in het implementeren van een gezamenlijk sociaal beleid en het creëren van innovatieve projecten hiertoe – We bleven als bestuurder sterk betrokken in de sociale economiebedrijven die vanuit SPK ontstaan zijn (en samen ondertussen meer dan 500 mensen tewerkstellen): WEB, Natuurwerk, Kikoen
• Financiering – Hart voor Werk, Thuistalenten in Actie, en Vast Werk, EUprojecten gefinancierd via ESF-Innovatie en Vlaamse overheid; Vast Werk o.l.v. vzw De Ploeg – Buitenkans en Link@work, EU-projecten gefinancierd via ESF en Vlaamse overheid; Link@work o.l.v. vzw WEB – LDE-tewerkstelling gefinancierd door het Vlaams Agentschap voor Werk en Sociale Economie, de Rijksdienst voor Arbeidsbemiddeling, en de Stad Turnhout
27
28
3. Een fysieke en mentale gezondheid zijn essentieel om mensen op een prettige en duurzame wijze aan het werk te houden. We zoeken naar innovatieve oplossingen voor specifieke werk-gebonden fysieke en/of mentale klachten
29
• 2013 – We finaliseerden de innovatieve methodiek ‘Chaos(s)temmer’, om hulpverleners in de thuiszorg met de nodige opleidings- en coachingsinstrumenten te ondersteunen wanneer ze te maken krijgen met moeilijke en stressvolle cliëntsituaties. De methodiek werd eind 2013 positief gevalideerd door ESF. – We finaliseerden tevens de innovatieve methodiek ‘ZORRO’, oftewel ‘zonder rugpijn in de ouderenzorg’. Een geïntegreerde aanpak met persoonlijke begeleiding, collectieve sessies en biofeedback ondersteunt verzorgers en verplegers in rust- en verzorgingstehuizen om lage rugpijnen te voorkomen of op te lossen. Ook deze methodiek werd positief gevalideerd door ESF. – We bleven actief meewerken aan het kernteam van het Kempens Welzijnsplatform (overlegplatform dat vroeger binnen SPK ontstond als het Social Profit Platform)
• Financiering – Chaos(s)temmer en ZORRO, EU-projecten gefinancierd via ESFInnovatie en Vlaamse overheid
30
31
ICT & veerkracht we maken mensen sterker middels toegang tot en verstandig gebruik van ICT
32
1. Enorm veel functies in onze maatschappij zijn in sneltempo gedigitaliseerd. Nochtans blijven veel mensen verstoken van ICT-kennis en/of ICT-toegang. Met digidak ontwikkelden we een succesvol model van openbare computerruimtes mét begeleiding, dat we verder willen uitrollen.
33
• 2013 – We continueerden de digidak-werking in zes ‘formule 3’gemeenten (digidak doet ganse coördinatie), en in vijftien ‘formule 1’-gemeenten (digidak doet beperkte coördinatie). Deze werking is gestoeld op vrije inloop en initiatiemomenten in openbare computerruimten, mét begeleiding. Hierrond worden talrijke acties opgezet om de juiste doelgroepen te bereiken, om vrijwilligers te werven en te begeleiden, om samenwerkingstrajecten te definiëren met lokale organisaties, enz. – We installeerden en/of continueerden een mini-digidak werking bij armoedeverenigingen in vier gemeenten (‘Wie Online’) – We startten de nodige initiatieven voor de ontwikkeling van nieuwe verdienmodellen; één van deze initiatieven is de opstart van het fonds ‘vrienden van digidak’ in de schoot van de Koning Boudewijn Stichting.
• Financiering – De F1 en F3 gemeenten, de provincie Antwerpen en de Vlaamse overheid (kabinet armoede) – Fonds Vrienden van digidak wordt gespijsd via crowd funding, filantropen, …
34
35
36
2. De digitale kloof evolueert voortdurend verder. We willen oplossingen genereren voor nieuwe digitale drempels die ontstaan als gevolg van de voortdurende technologische evolutie.
37
• 2013 – We ontwikkelden een methodiek ‘digi-wegwijs’ om loketbedienden (van bv gemeente, OCMW, bibliotheek, ziekenkas, …) te sensibiliseren voor het thema ‘mediawijsheid’ en hen toe te laten mensen met een digitale drempel gepast door te verwijzen naar een ondersteuningsaanbod (bv digidak); dit alles met het oog op een succesvolle implementatie van eloketten door diverse diensten. – We stapten mee in een ontwikkeling van een complementaire zorgmunt ‘Troeven’, als partner om de ICT-ondersteuning aan gebruikers van Troeven te leveren. Dit past in onze ambitie om met digidak een grotere rol te spelen in het versterken van de informele zorg in wijken & buurten. – We ontwikkelden nieuw educatief materiaal, verbeterden het digidak-registratiesysteem en intranet, en werkten actief rond het thema ‘mediawijsheid’.
38
• Financiering – Digiwegwijs, project gesteund door de Federale overheidsdienst ‘maatschappelijke integratie’ – Time2Care, o.l.v. cvba Time2Care, deelproject van Licalab, project gesteund door het Vlaamse IWT, in het kader van de zorgproeftuinen – Mediawijsheid, project gesteund door de Vlaamse overheid (departement cultuur en media) – This is IT, EU-project in kader van Life Long Learning, o.l.v. Griekse leadpartner Militos
39
40
Leefomgeving & biodiversiteit we ontwikkelen methodieken om de biodiversiteit te versterken op locaties buiten natuurgebieden 41
1. Een duurzame toekomst vereist o.a. een zorgvuldige omgang met onze leefomgeving. Eén van de belangrijke aspecten hierin is de instandhouding (of versterking) van de biodiversiteit. In het kader van het Europese beleid hieromtrent zoeken we naar innovatieve partnerships en methodieken om de biodiversiteit te versterken op locaties buiten natuurgebieden.
42
• 2013 – We ontwikkelden een aanpak ‘Groen in de Stad’ om in gemeentelijke/stedelijke wijken het openbaar groen te bekijken: op basis van een diepgaande inventarisatie van bodem en flora wordt een nieuw beheerplan opgemaakt dat erop gericht is om de biodiversiteit te versterken. Het ganse proces verloopt in nauw overleg met bevoegde ambtenaren en met de lokale bewoners, en kan desgewenst ook privétuinen omvatten. We voerden deze aanpak met succes uit in drie Turnhoutse wijken, en toonden aan dat het nieuwe beheerplan voor deze wijken tot een jaarlijkse besparing van ongeveer 100 kEUR leidt voor de stad.
43
• 2013 – We bouwden voort op de Biodiva-tool die we in 2012 in opdracht van de provincie Antwerpen ontwikkelden. Dit zelfevaluatie-instrument is bedoeld om bedrijven toe te laten hun prestatie in het kader van biodiversiteit meetbaar te maken en te verbeteren. We experimenteerden met Biodiva in een 30-tal bedrijven in de Rupelstreek, en legden de basis voor nieuwe projecten in andere regio’s voor 2014. – We maakten enkele beheerplannen voor specifieke parken, o.a. ‘den dijk’ in Hoogstraten
• Financiering – Groen in de Stad, project gesteund door het Vlaams Agentschap voor Natuur en Bos en de stad Turnhout – Biodiva Rupelstreek, project gesteund door de Provincie Antwerpen – Beheerplannen en specifieke opdrachten, betaald door opdrachtgevers
44
45
RvB projectpartners financiers 46
Raad van Bestuur Anno 2013 • Werkgeversorganisaties – – – –
VOKA: Louis De Coninck, Frans Michielsen VKW: Jos Kempen Unizo: Tom Hens Boerenbond: Ludo Pluym
• Werknemersorganisaties – ACV: Lieve Cox, Luk Hendrickx – ACW: Mon Verrydt – ABVV: Joeri Hens (voorzitter 2013), Geert Van Autenboer
• Overheden – – – –
Provincie: députés Ludwig Caluwé (CD&V), Bruno Peeters (N-VA) Dessel: burgemeester Kris Van Dijck (N-VA) Turnhout: schepen Hannes Anaf (SP.A) Geel: schepen Griet Smaers (CD&V)
• Directeur Bart Wuyts
47
Partners in projecten 2013 3M - Anglia Ruskin University Cambridge (UK) – Asociacija “LIA” (Litouwen) – Association of Voluntary Service organizations – Avans Hogeschool (NL) – AZ Turnhout – Bar d’Office – Barco - Belgonucleaire – Belgoprocess – BiELAt – BLM – Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij BOM (NL) – Business and Development Center (Polen) – Canberra – Case New Holland – De Ploeg – European Center for Women and Technology (Noorwegen) – Familiehulp – FBFC – FISCH – Flanders DC – Gaziantep Il Milli Egitim Mudurlugu (Turkije) – gemeente Breda – Glacio – GTB – Hartziekte – Hellenic American Union (Griekenland) – Hivset – Hooibeekhoeve – HU Brussel – Huis voor beeldcultuur – Idewe – ILVO – IMEC – Informatiebureau van het Europees Parlement – Infrabo – Innotek – Innovatiecentrum provincie Antwerpen – ITEC Incorporated Company Continuous Vocational Training Centre (Griekenland) – ITTI ltd (Polen) – Janssen Pharmaceutica – Kamp C – Kenniscentrum Mediawijsheid – KU Leuven – Landelijke thuiszorg – Layerwise – Militos Emerging Technologies & Services (Griekenland) – Natuurwerk – NIRAS – OMC –Peira – Philips – Randstad – Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete –Resoc Kempen – RVT Lindelo – SCK – Sels Technologies – Smet Boring – SPES Forum – Stiftung Ecap Schweiz (Zwitserland) – Tecnubel – Terra Energy – Tessenderlo Chemie – Thomas More - Time2Care – Turnhout 2012 – Umicore – University Southampton (UK) – Unizo – VDAB – VITO – VKW – Vlaamse Landmaatschappij VLM – Voka – Vokans – Vormingplus Kempen – Vormingsfonds voor Uitzendkrachten – KIKOEN – WaterstofNet – WEB
48
Projectfinanciers & financiële partners
49
50
