Strategisch HRM – wat is het beeld bij u? Conferentie VO2020 Werkt Peter Leisink Eva Knies Julia Penning de Vries
Programma Concept en uitgangspunten van Strategisch HRM • Beelden over wat HRM (niet) is • Uitgangspunten die de effectiviteit van strategisch HRM bepalen – Afstemming strategisch HRM op doelen van de school – Onderlinge samenhang HRM activiteiten – Implementatie door schoolleiders/teamleiders Eerste ideeën voor een scan die een school zelfinzicht geeft in de staat van het eigen strategisch HRM beleid Subgroepen (samengesteld op functionele rol/verantwoordelijkheid bij HRM-beleid en implementatie) • Geeft deze scan u een beeld dat voor uzelf betekenisvol is? Plenaire terugkoppeling en bespreking
De taal, enkele beelden en misverstanden over HRM - 1 HRM: management van arbeid en personeel gericht op het realiseren van opbrengsten voor de organisatie, voor medewerkers en voor de maatschappij (Boxall & Purcell 2011)
Beelden en misverstanden • HRM = management van personeel: w&s, o&o, b&b, … • HRM is òòk management van arbeid: delegatie van verantwoordelijkheid aan teams, professionele ruimte,… • Personeelsbeleid is kostenpost • Resource based view: human resources zijn bron van opbrengsten mits er geïnvesteerd en slim gemanaged wordt
De taal, enkele beelden en misverstanden over HRM - 2 • HRM is gericht op organisatiebelang/financiële opbrengsten • HRM is alleen gericht op ‘leuke dingen’ voor medewerkers • Balanced approach: opbrengsten voor organisatie èn medewerkers èn maatschappij (Beer et al. 1984)
• HRM: instrumentenkoffer + verantwoordelijkheid HR-afdeling • HRM is onderdeel van strategisch management en van integrale verantwoordelijkheid van lijn (leidinggevenden) • HRM-adviseurs: administrative expert, employee champion, change agent, strategic partner (Ulrich)
Effectief HRM is afhankelijk van … (Gratton & Truss, 2003) 1.
Verticale afstemming: afstemming HR-beleid op organisatiestrategie
2.
Horizontale afstemming: afstemming HR-activiteiten op elkaar. HR systemen hebben meer effect dan individuele HR activiteiten
3.
Actie/implementatie door lijnmanagers: vertaalslag beoogd beleid geïmplementeerd beleid
Afstemming HRM-beleid op doelen school: maar welke doelen? - 1 Ministerie OCW tot 2013: Betere leerlingprestaties op de kerngebieden Nederlands, Engels, wiskunde/rekenen Zorg over dalende positie Nederland op PISA-scores
Waarderingskader Inspectie VO 1. 2. 3. 4. 5.
Rendement onderbouw Rendement bovenbouw Gemiddeld cijfer eindexamen Gemiddeld verschil cijfer schoolexamen en centraal schriftelijk De sociale opbrengsten zijn van voldoende niveau 6
Welke schoolopbrengsten? - 2 Onderwijsraad (2013) * OCW eenzijdig gericht op verbeteren prestaties op kerngebieden * Onderwijs moet ook bredere doelen nastreven: persoonlijke ontwikkeling, sociale competenties, burgerschapsvorming, ….. Sectorakkoord VO 2014-2017 Goed onderwijs bereidt voor op het vervolgonderwijs en de arbeidsmarkt, op de maatschappij en draagt bij aan persoonlijke vorming van leerlingen Nog concreter: welke doelen stelt uw eigen school? Zijn ze concreet vertaald in professioneel gedrag van docenten/medewerkers? Voorwaarde om met HRM-beleid te sturen 7
2e criterium effectiviteit: Afstemming HRM activiteiten • Effectiviteit van HRM beleid verhogen door afstemming van HRM activiteiten onderling op elkaar (bundels) • In de praktijk van het voortgezet onderwijs zit er vaak nog maar weinig samenhang in HRM activiteiten – Positief voorbeeld: beginnende docenten ruimte in taakbeleid geven en begeleiding/coaching bieden • Samenhang door focus op professioneel gedrag van medewerkers (AMO-model) – Bekwaamheid (Ability) – Motivatie/bevlogenheid (Motivation) – Ruimte/hulpmiddelen (Opportunity)
Samenhang in HRM-activiteiten door AMO-bundels gericht op professioneel gedrag passend bij beoogde opbrengsten Bekwaamheden (kunnen)
Opbrengsten medewerkers
Implementatie HRM beleid Motivatie (willen)
Gedrag
Opbrengsten organisatie
Leiderschap
Mogelijkheden (mogen)
Opbrengsten maatschappij
Samenhang HRM activiteiten Ruimte voor verbetering •Bekwaamheden: – Opleiding en ontwikkeling: minder vrijblijvend, meer strategisch richten op beoogde opbrengsten – Meer informeel leren: bij elkaar in de klas, intervisie, enz.
•Oog voor intrinsieke motivatie en ruimte/mogelijkheden: – – – –
Door Door Door Door
in gesprek te zijn, coaching, enz. gedeeld en gespreid leiderschap professionele leergemeenschap autonomie en professionele ruimte
3e criterium effectiviteit: Implementatie door leidinggevenden Beoogd HRM
Organisatieopbrengsten
Geïmplementeerd HRM
Teamprestaties
Gepercipieerd HRM
Willen, kunnen, mogen medewerkers
Individuele prestaties
Rol schoolbestuur, schoolleider, teamleider, HR-adviseur • Schoolbestuur (Inspectie 2014) Beoogd HRM
– Bewaken kwaliteit school – Sturen op kwaliteit schoolleider
• Rector/dir.bestuurder–Vestigingsdir: Geïmplementeerd HRM
– Ontwikkeling SHRM-beleid – Ondersteuning teamleiders in de uitvoering (people management)
• Teamleider: – Ondersteuning medewerkers (people management)
Gepercipieerd HRM
• HR adviseur – Ontwikkeling SHRM-beleid – Ondersteuning school- en teamleiders – HR administratie op orde
Schoolleiders: Ontwikkeling strategisch HR-beleid •
Systematische vertaling van missie naar HR-beleid: omgekeerde waardeketen – Missie definiëren – Missie doelstellingen school – Doelstellingen professioneel gedrag docenten – Professioneel gedrag docenten AMO docenten – AMO docenten HRM-beleid
Strategisch HR-beleid formuleren - voorbeeld van inzicht m.b.v. scan Missie definiëren
4,07
Missie doelstellingen school
4,00
Doelstellingen professioneel gedrag docenten
3,93
Professioneel gedrag docenten AMO docenten
3,79
AMO docenten HRM-beleid
3,44
Naarmate we meer aan het ‘begin’ van de waardeketen komen, zijn de scores lager Verschillen tussen schoolleiders Hoogste score: ‘ik heb een heldere visie op de missie van mijn school’ (4,44)
People management: tweeledige rol • School- en teamleiders worden door medewerkers gezien als vertegenwoordigers van ‘de organisatie’ • ‘Het’ HRM-beleid is vaak datgene wat school- en teamleiders ‘doen’ • People management: tweeledige rol – Implementatie van HR-beleid • Algemeen beleid • Maatwerkafspraken – Leiderschapsgedrag • Ondersteuning in dagelijks functioneren • Ondersteuning in ontwikkeling
People management door teamleiders aan docenten. Denkbeeldige beoordeling schoolleiders, teamleiders, docenten, zoals in scan. Schoolleiders
Teamleiders
Docenten
Implementatie van HR-beleid
3,50
3,47
3,04
Maatwerkafspraken
4,00
4,25
3,78
Ondersteuning functioneren
4,50
4,10
3,99
Ondersteuning ontwikkeling
4,10
3,40
3,00
Scan Strategisch HRM – Doelen Doelen • Scholen inzicht geven in de staat van hun strategisch HRM beleid en de toepassing ervan • Adviseren over verbetermogelijkheden Toelichting • Inzicht in ‘staat van strategisch HRM beleid en toepassing’ is niet gerelateerd aan een best practice norm maar aan eigen stadium van ontwikkeling • Resultaten worden alleen gerapporteerd aan school; geen publieke ranglijsten >> Prijsvraag: suggesties voor een aansprekende naam
Scan Strategisch HRM – Wie?
Vragenlijsten voor personen met verschillende functies/ verantwoordelijkheden bij ontwikkelen en toepassen van HRM-beleid (max. 10-15 minuten) • Schoolleider (eindverantwoordelijk): rector, directeurbestuurder,… • (Afhankelijk van gelaagdheid): (vestigings)directeur die leiding geeft aan teamleiders/conrector/… • Teamleiders: die leiding geven aan OP / OOP • Docenten (OP) en OOP • HR-adviseur/manager/beleidsmedewerker
Scan Strategisch HRM – Waarover? -1 Rector, directeur-bestuurder,… • Activiteiten gericht op ontwikkeling strategisch (HRM-) beleid • Voorwaarden scheppen voor implementatie van beleid • Omstandigheden die ontwikkeling strategisch HRM-beleid belemmeren/bevorderen Rector van compacte school; (vestigings)directeur die (ook) leiding geeft aan teamleiders • Activiteiten ter ondersteuning van teamleiders • Omstandigheden die ondersteuning aan teamleiders belemmeren/ bevorderen • Beoordeling peoplemanagement door teamleiders • Beoordeling bekwaamheid en bereidheid van teamleiders en de ruimte die zij hebben voor peoplemanagement
Scan Strategisch HRM – Waarover? -2 Teamleiders/middenmanagers • • • • • • •
Ondersteuning door eigen leidinggevende Houvast dat strategisch (HRM-)beleid biedt voor eigen rol Taakgerichte ondersteuning van OP/OOP Taakgerichte ondersteuning van teams Toepassing van HRM-activiteiten ter ondersteuning OP/OOP Eigen leiderschapsgedrag ter ondersteuning OP/OOP Omstandigheden die eigen rol belemmeren/bevorderen
Scan Strategisch HRM – Waarover? -3 Leraren/OOP • Ervaren taakgerichte ondersteuning door teamleider • Ervaren taakgerichte ondersteuning van team door teamleider • Ervaren ondersteuning door toepassing HRM-activiteiten • Ervaren ondersteuning door leiderschap van teamleider HRM-adviseurs/managers • Beoordeling strategisch HRM-beleid en voorwaarden voor implementatie • Mate van beleidsmatige aandacht voor verschillende HRMactiviteiten
Uw beeld van Strategisch HRM -1 Bespreking in subgroepen samengesteld op functie/ verantwoordelijkheid voor HRM-beleid en implementatie Zie A4 voor preciese samenstelling groepen • Schoolleider (eindverantwoordelijk): CvB, rector, directeurbestuurder,… • Directeur (die leiding geeft aan teamleiders), conrector • Teamleiders die leiding geven aan OP / OOP • HR-adviseur/-manager, beleidsmedewerker, secretaris
Uw beeld van Strategisch HRM -2 Iedere subgroep krijgt aantal onderdelen uit proefversie scan Vragen voor bespreking: 1. Wat vindt u van de overall opzet van de scan Strategisch HRM? (inhoudelijke componenten; betrokken functiegroepen) 2. Hoe belangrijk zijn de onderdelen uit de proefversie van de scan voor uw functie/verantwoordelijkheid? 3. Mist u belangrijke onderdelen? Welke? 4. Zijn de vragen per onderdeel dekkend voor dit onderdeel? Mist u vragen die belangrijk zijn? Welke? Bespreking in subgroepen tot 12:05 (ronde 1) resp. 15:05 (ronde 2) Korte plenaire rapportage door elke subgroep (5 minuten) Doel van plenaire bespreking: Vinden verschillende functiegroepen dezelfde/aanvullende gezichtspunten belangrijk?
Geïnteresseerd in meer? Deelname aan pilot voor ontwikkeling van de scan •Meld u bij mij of deze week via website VO-raad •Zie website VO-raad Project Versterking Strategisch HRM voor wat het vereist en wat het oplevert Deelname aan regionale leernetwerken strategisch HRM Zie website VO-raad Project Versterking Strategisch HRM Leergang Strategisch HRM in het VO •Voor schoolleiders en bestuurders die (eind)verantwoordelijk zijn voor HRM •Aanbevolen: teams met vestigingsdirecteuren, afdelings/teamleiders en HR-adviseur •Meer informatie: website VO-academie
