straks. IDOLSFINALISTE MEIKE:

straks. EEN UITGAVE VAN DE ALGEMENE ONDERWIJSBOND MEI 2004

STRAKSVOORDEKLAS TIJDSCHRIFT VOOR STUDENTEN OP LERARENOPLEIDINGEN

IDOLSFINALISTE MEIKE: ‘IK KRIJG ENERGIE VAN ZINGEN ÈN LESGEVEN’. TOPPERS EN FLOPPERS BIJ DE TWEEDEGRAADS OPLEIDINGEN. UITVALLERS STRUIKELEN OVER VMBO-KLASSEN. ACHT TIPS OVER OMGAAN MET AGRESSIE.

gratis

INHOUD: 8. LEZERS GEVEN STRAKS EEN VETTE VOLDOENDE 10. IDOLSFINALISTE MEIKE HOUDT VAN ZINGEN ÈN LESGEVEN 12. LEESVOER VOOR ONDERWIJSFREAKS 14. TOPPERS EN FLOPPERS BIJ DE TWEEDEGRAADS OPLEIDINGEN 16. UITVALLERS STRUIKELEN OVER VMBO-KLASSEN 20. ACHT TIPS OVER OMGAAN MET AGRESSIE EN VERDER: 4. NIEUWS: LERARENTEKORT TIJDELIJK OPGELOST 22. HET ZIT IN DE FAMILIE: THIJS & JOS 25. PORTFOLIOGEKTE VAN BASISSCHOOL TOT UNIVERSITEIT 27. WIJZE WIES OVER LASTIGE MENTOREN 28. DE GROTE STRAKS STAGE-ENQUÊTE

STRAKSVOORDEKLAS

wordt graag op de hoogte

gehouden van nieuws en initiatieven op alle opleidingen. Stuur daarom jullie eigen opleidingsblad aan redactie STRAKSVOORDEKLAS, POSTBUS

2875, 3500 GW UTRECHT. Verder zijn we

PRIKKELEN EN BOEIEN

op zoek naar medewerkers die het leuk vinden een bijdrage te leveren aan het magazine of

Op het moment dat dit nummer van Straksvoordeklas wordt gedrukt, is nog niet bekend wie

nieuwtjes en onderwerpen willen aandragen.

zich de Idol van 2004 mag noemen. Zeker is wel dat het geen student van een lerarenopleiding

Interesse? Mail naar [email protected]

is geworden, terwijl de kans daarop toch niet gering was. Maar liefst vier van de Idolsfinalisten van dit jaar volgen een lerarenopleiding. Marlies Schuitemaker, student Engels, was het langste in de race. Eric Bouwman, gymleraar in opleiding, Robin Zijlstra, student omgangskunde en pabo-student Meike Hurts werden al eerder weggestemd. Ze blijven alle vier dromen van een carrière in de muziek, maar een toekomst

COLOFON

voor de klas blijft voor hen een mooi alternatief. Eric en Meike hebben zich al weer op hun studie gestort en Marlies gaat ook weer lekker studeren als de gedroomde aanbiedingen uit de

is een uitgave van de Algemene Onderwijsbond, Jaarbeursplein 22, Utrecht POSTADRES: Postbus 2875, 3500 GW Utrecht TELEFOON: 0900 463 62 62

muziekwereld uitblijven. Alleen Robin stopt vrijwel zeker met omgangskunde. Misschien kun-

verschijnt vier maal per jaar in een oplage van 40.000 exemplaren en wordt gratis verspreid op alle pabo’s, lerarenopleidingen vo/bve en de universitaire lerarenopleidingen. STRAKSVOORDEKLAS wordt mede mogelijk gemaakt door Het Zilveren Kruis.

Uit het eindrapport van de visitatiecommissie die de kwaliteit van de tweedegraads leraren-

STRAKSVOORDEKLAS

STRAKSVOORDEKLAS

nen de vier hun tijdelijke roem gebruiken om het imago van de lerarenopleidingen op te vijzelen. Meike Hurts is in dit nummer van Straks al aardig op weg door duidelijk te maken dat de pabo geen simpele knip-en-plakopleiding is. opleidingen beoordeelde, blijkt overigens dat de opleidingen de negatieve beeldvorming vooral aan zichzelf te danken hebben. Studenten besteden maar twintig uur per week aan hun studie. Zestig procent van alle eerstejaars haalt de eindstreep niet. Sommige uitvallers blijken niet echt in de wieg gelegd voor het lesgeven, maar anderen haken af omdat de opleiding niet uitdagend genoeg is. “Ik zat me te vervelen”, zegt een van de geïnterviewde uitvallers in dit num-

UITGEVER:

Robert Sikkes HOOFD- EN EINDREDACTIE: Yvonne van de Meent WEBSITE: Han van Almere MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER: Richard Hassink, Hanne Obbink, Eva Prins, Tineke Snel, Carla van der Wal, Rineke Wisman en Wijze Wies. FOTO’S: Joost Grol en Ton Poortvliet GRAFISCH ONTWERP: Typetank, Ivo de Boer, René van den Berg en Peter van Dorst, www.typetank.nl DRUK: De Volharding BV, Amsterdam ADVERTENTIE-EXPLOITATIE: VVP, Verenigde Periodieken, Postbus 433, 2040 AK Zandvoort, 023 571 93 34, [email protected]

mer van Straks. Lerarenopleidingen kunnen hun studenten natuurlijk geen glitter, glamour en eeuwige roem bieden. Optreden voor een klas met twintig of dertig puberende vmbo’ers haalt het natuurlijk niet bij zingen voor een zaal vol uitzinnige Idolsfans. Maar een onderwijsprogramma dat studenten prikkelt en boeit is toch niet te veel gevraagd?

Yvonne van de Meent Hoofdredacteur

De volgende Straksvoordeklas verschijnt najaar 2004

3. STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

Nieuws

Redactie Yvonne van de Meent Bijdragen Richard Hassink, Eva Prins, Robert Sikkes en Tineke Snel Beeld Typetank

LERARENTEKORT TIJDELIJK OPGELOST Het wordt voor pabo-afgestudeerden moeilijker om aan werk te komen. Scholen verwachten in september geen vacatures. In het basisonderwijs lijkt op veel plaatsen het lerarentekort voorbij. Zelfs in de grote steden zijn er afgestudeerden die geen baan kunnen vinden.

van het aantal asielzoekerskinderen spelen ook een rol. Verder worden de gevolgen van het binnenhalen van herintreders en zij-instromers nu duidelijk merkbaar. Monasso signaleert dat zelfs het probleem van de vervanging kleiner wordt. “Tot voor kort was het gruwelijk moeilijk om vervangers te krijgen. Dat wordt weer makkelijker.” Ondanks dit alles is optimisme niet op zijn

“De signalen dat afgestudeerden geen baan kun-

plaats. De komende tien jaar zullen meer dan

nen vinden bereiken ons ook”, zegt directeur

honderdduizend oudere leraren het onderwijs

Monasso van het Sectorbestuur onderwijsar-

verlaten, de piek wordt in 2007 verwacht. Dan

beidsmarkt (SBO). “We horen van schoolbestu-

zullen alle afgestudeerden weer makkelijk aan

ren dat ze verwachten in september geen vacatu-

werk komen. Voorzitter Leijnse van de Hbo-raad

res te hebben.” In 2003 werd voorspeld dat er in

pleit er voor tijdelijk meer leerkrachten in te zet-

2004 een gering lerarentekort zou zijn in het

ten in het basisonderwijs om te voorkomen dat

basisonderwijs. “Maar daarin was de economi-

ze verdwenen zijn als het tekort zich weer doet

sche dip niet meegerekend”, merkt Monasso op.

gelden. Het SBO gaat onderzoeken of er het

Door de economische recessie kozen veel meer

komende schooljaar tekorten of overschotten

zij-instromers voor een baan is het onderwijs.

zullen zijn. (TS)

Het dalende ziekteverzuim en de vermindering

BEGINNERS KRIJGEN DE MOEILIJKSTE KLASSEN

ONBEVOEGDEN VOOR DE KLAS De kwaliteit van het onderwijs is goed, meldt de onderwijsinspectie in het Onderwijsverslag over 2003. Ongeveer vier procent van de scholen is ‘zeer zwak’, een aantal weet zich te verbeteren, maar anderen zakken weg. Het lerarentekort

Beginnende leerkrachten verdienen extra aandacht. Dat is één van de conclusies die de onder-

heeft negatieve gevolgen voor de kwaliteit van

wijsministers van de Oeso-landen half april in het Ierse Dublin trokken. De uitval onder starters is

het onderwijs. Ziekteverzuim, veel deeltijdfunc-

in alle geïndustrialiseerde landen veel te hoog. “Dat komt doordat beginners vaak de moeilijkste

ties, personeelsverloop en directiewisselingen

klassen en groepen krijgen”, aldus de gemeenschappelijke verklaring van de ministers.

zorgen voor achterblijvende scores op de kwali-

Een gestructureerd introductieprogramma en goede begeleiding door ervaren leraren moeten vol-

teitskaart, constateert de inspectie. Een stabiel

gens de Oeso deel uitmaken van iedere onderwijscarrière. De Oeso-ministers werden het er ook

team is van groot belang om continuïteit aan de

over eens dat extra nadruk moet worden gelegd op het invoeren van leerstandaarden en het meten

leerlingen te kunnen bieden.

van onderwijsprestaties in de verschillende landen. Natuurlijk kan niet alles worden getest, bena-

Met name op achterstandsscholen en vmbo-

drukten zij, zodat andere belangrijke onderwijsopbrengsten zoals sociale vaardigheden en studie-

scholen staan veel onbevoegden voor de klas.

motivatie op andere manieren moeten worden geëvalueerd.

Hoewel scholen daar officieel ontheffing voor

Ook de onderwijsvakbonden verzamelden zich in Dublin en wisselden ervaringen uit. “Wat je ziet

moeten aanvragen, doet de helft dat niet. Ook

is dat landen als Ierland en Finland hun hoge en nu blijvende economische groei koppelen aan

worstelen scholen met de opvang van nieuw per-

grote investeringen in onderwijs”, aldus AOb-voorzitter Walter Dresscher. “Vooral het Ierse verhaal

soneel. Basisscholen slagen er redelijk in om zij-

is interessant. Men heeft daar een meerjarenplan opgesteld en laten uitvoeren door een speciaal

instromers te begeleiden, maar in het voortgezet

agentschap, dat investeerde in de hele infrastructuur, van spoorwegen tot onderwijs.” (RS)

onderwijs rammelt het zij-instroomtraject aan alle kanten. (RS)

4.

STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

TIPS VOOR EEN WARM PEDAGOGISCH KLIMAAT “Zonder warmte ontwikkelen kinderen zich niet optimaal”, zegt Joep Willemsen, groepsleerkracht in het speciaal onderwijs en consulent voor Weer Samen naar School. Om leerkrachten te helpen die warmte te creëren, maakte hij een maandkalender met 31 tips voor een warm pedagogisch klimaat.

der”, zegt de auteur. Door middel van vragen,

Achterin de klas, viel het hem op dat leer-

houdt hij leerkrachten een soort spiegel voor,

krachten door de waan van de dag soms het

zodat ze elke dag even stilstaan bij hun eigen

allerbelangrijkste vergeten: contact met het

houding en handelen voor de klas. Zijn mijn

kind. “Persoonlijke feedback, weten wat een

eisen passend? Snappen alle kinderen het wel?

kind bezighoudt, waar het goed in is, wat zijn

Is het boeiend wat ik vertel? Komt elke leerling

hobby’s zijn. Daar gaat het om. Met zo’n hou-

even vaak aan de beurt? Praat ik niet te veel?

ding creëer je een warm pedagogisch klimaat,

Visualiseer ik voldoende?

een sfeer waarin kinderen zich prettig voelen

De suggesties, die vaak vergezeld gaan van een

en waarin ze zich optimaal kunnen ontwikke-

Realiseer voor elk kind elke dag een succesje.

klein voorbeeld, verzamelde Willemsen tijdens

len.” (EP)

En: Een hand krijgen en geven geeft het gevoel

zijn werkbezoeken als consulent. “Of een les

iets voor elkaar te betekenen. Of: Neem de

goed gaat of niet, zit ’m vaak in een optelsom

Stort € 2,75 (papieren versie) of € 7,00

tijd, luister en toon oprechte belangstelling.

van heel kleine dingen en op die kleine dingen

(geplastificeerd exemplaar) op rekeningnummer

Het zijn drie van de 31 tips (voor elke dag van

probeer ik docenten met deze kalender te wij-

9443944 t.n.v. J.M. Willemsen, Breda dan krijg

de maand één) die Joep Willemsen heeft opge-

zen”, aldus Willemsen, die ruim 25 jaar erva-

je de kalender thuisgestuurd.

nomen in zijn Pedagogische klimaatkalender

ring heeft met onderwijs aan kinderen met

J.O.E.P. “Je moet de tips zien als een remin-

leer- en opvoedingsmoeilijkheden.

STAGE IN PALENCIA ‘SPAANSE SCHOOLDAGEN ZIJN EXTREEM LANG’ “Eigenlijk wilde ik drie maanden naar Spanje, maar mijn werkgever wilde me

Van Dorp zag niet heel veel verschillen met het Nederlandse basisonder-

maar twee maanden met onbetaald verlof laten gaan”, vertelt Isabelle van

wijs, maar ze verbaasde zich wel over de lange schooldagen voor kinde-

Dorp, vierdejaars Spaans aan de Hogeschool van Utrecht.

ren. “De schooldag eindigde pas om vijf uur en daarna gingen sommige kinderen nog tot acht uur ’s avonds naar de naschoolse opvang.” Een

Isabelle van Dorp (24) staat drieënhalve dag per week voor groep 6 van

probleem op de scholen waar ze stage liep werd gevormd door zigeuner-

een basisschool in Wassenaar. Daarnaast reist ze één dag per week naar

kinderen. “Die waren erg brutaal. De leerkrachten wisten niet goed hoe

Utrecht voor haar deeltijdopleiding. Alhoewel ze de taal vrij goed

ze met die kinderen om moesten gaan. Ik had gelukkig niet heel veel

beheerst – haar moeder is Spaanse – wilde ze toch graag een tijdje naar

problemen, waarschijnlijk omdat ik nieuw en interessant was.” Van

Spanje. “Je leert een taal pas echt goed als je 24 uur per dag in een

Dorp kwam ook terecht op een katholieke school waar het docenten-

omgeving verkeert waar je alleen maar die taal hoort en spreekt.” De

korps bestond uit nonnen. Ze wist niet goed hoe ze die zusters moest

Utrechtse opleiding heeft contacten met diverse universiteiten in

bejegenen. “In Spanje is iedereen heel aanrakerig en zoenerig, maar dat

Spanje, waaronder die van Alicante en Gran Canaria. Toch koos Van

durfde ik bij nonnen toch niet te doen. Dat werd me eerst niet in dank

Dorp voor het – op het oog – minder aantrekkelijke Palencia. “In die

afgenomen, maar ik heb het later goedgemaakt.”

stad wordt erg goed Spaans gesproken, zonder al te veel accent.”

Deze zomer studeert Van Dorp af. Ze heeft haar baan opgezegd, want ze

Ze volgde colleges aan de universiteit daar, in vakken als sociologie en

wil in september voor een jaar naar Mexico. Om te reizen en om vakantie

pedagogiek. Maar omdat ze graag wilde weten hoe het onderwijs in

te vieren, maar ook om vrijwilligerswerk te doen in kindertehuizen.

Spanje in elkaar steekt, liep ze ook een dag per week stage op scholen.

Daarna wil ze weer een baan gaan zoeken, het liefst op een basisschool

“Ik gaf daar dan vooral Engels. Ik vind mijn beheersing van het Engels

in Spanje. “Maar dat wordt nog knap lastig, want de werkgelegenheid is

niet heel bijzonder, maar de Spanjaarden waren erg onder de indruk.”

daar niet al te best.” (RH)

STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

5.

Nieuws DUIZEND EURO VOOR ONDERWIJSKUNDIG TALENT

s s d UIT DE HOGESCHOOLPERS d

Studenten van de lerarenopleidingen leveren tij-

Harde werkers

gen ze vakken bij de nieuwe studie opleidings-

dens hun stage regelmatig een waardevolle bij-

Pabo-studenten van de Hogeschool Zuyd

kunde. Het halen van twee diploma’s neemt

drage aan de ontwikkeling van het onderwijs,

besteden 37 uur per week aan hun studie,

vijf jaar in beslag. De dubbelstudie is bedoeld

vindt het Instituut voor nationale onderwijs-

bijna zeven uur meer dan de gemiddelde Zuyd-

voor studenten met een vwo-diploma.

promotie (Inop) dat jaarlijks de Nationale

student. Dat blijkt uit de studentenmonitor die

Inmiddels zijn zeven pabo-studenten aan het

Onderwijsprijs uitreikt. Vaak hebben stagiairs

de hogeschool heeft ontwikkeld. Studenten van

dubbeltraject begonnen. dSensor nr 14

een nieuwe, frisse kijk op het werk in de klas.

de heao-opleiding marketing management

Om die vernieuwende activiteiten voor het voet-

maken de minste studie-uren: 24 uur per

licht te brengen reikt het Inop sinds 1998 een

week. De toekomstige acteurs van de

Allochtonen helpen allochtonen

prijs uit aan stagiairs en leraren-in-opleiding. De

Maastrichtse toneelacademie besteden meer

Zeven ouderejaars van de pabo in Rotterdam

prijs wordt gesponsord door het dagblad Trouw

dan veertig uur per week aan hun opleiding.

bieden allochtone eerstejaars emotionele,

en heet daarom de Trouw-Talentprijs. Eigelijk

dEditie Zuyd nr 2

sociale en praktische hulp. De begeleiders zijn

ddddddddddddddddddddddddddddddd

gaat het om twee prijzen, want er is er één voor

zelf van allochtone afkomst en coachen ieder ddddddddddddddddddddddddddddddd

pabo-studenten en één voor studenten aan de

vijf eerstejaars. De Hogeschool Rotterdam

lerarenopleiding voortgezet onderwijs. De win-

Master gebarentaal

heeft het project opgezet omdat de uitval onder

naars krijgen een bronzen trofee, duizend euro

De educatieve faculteit van de Hogeschool van

allochtone pabo-studenten schrikarend hoog

en een jaarabonnement op het dagblad Trouw.

Utrecht gaat leraren Nederlandse gebarentaal

is. Taalproblemen en onzekerheid tijdens de

Ook wordt er in Trouw een interview geplaatst

op masterniveau scholen. De hogeschool ver-

eerste stage, breken de allochtone pabo’ers op.

met de winnaars. De prijs wordt begin 2004 uit-

zorgt al een bacheloropleiding voor doven-

dProfielen nr 18

gereikt door minister van onderwijs Maria van

tolken. De masteropleiding is bedoeld voor

der Hoeven.

mensen die al in de praktijk met doven en

Als je dit schooljaar een project hebt uitgevoerd

slechthorenden werken, bijvoorbeeld in het

Juf van het jaar

op je stageschool waar het onderwijskundig

speciaal onderwijs. De masterstudenten gaan

De lezers van de Nationale Kinderkrant hebben

talent vanaf spat, meld je dan bij je stagecoördi-

toegepast onderzoek doen, onder andere naar

Linda Verschueren uitgeroepen tot Juf van het

nator of rechtstreeks bij het Inop. Elke leraren-

het verbeteren van de communicatie met

jaar. Ze studeerde vorig jaar juni af aan de pabo

opleiding mag één kandidaat voordragen voor de

doven. dTrajectum nr 12

in Breda en staat dus nog geen jaar voor de

ddddddddddddddddddddddddddddddd

prijs. Inzendingen moeten uiterlijk op 1 novem-

klas. De leerlingen van haar klas, groep 8 van ddddddddddddddddddddddddddddddd

ber 2004 binnen zijn bij het Inop.

de St. Willebrordusschool in Hulst stuurden een stroom brieven naar de Kinderkrant en

Meer informatie: www.onderwijsprijs.nl of

Oude tafels en stoelen naar Suriname

Inop 0487 512311

De Educatieve faculteit Amsterdam stuurt een

coolste, grappigste en knapste juf. Linda

container vol met afgeschreven meubilair en

Verschueren heeft een reischeque van duizend

overcomplete leermiddelen naar de leraren-

euro gewonnen dankzij haar groep 8.

opleiding in Paramaribo. Volgens projectleider

dImpuls/Skoop nr 15

GRATIS EDUCATIEVE SOFTWARE

schreven een boekje met als titel: Onze juf is

Ton Plug zijn de spullen daar buitengewoon ddddddddddddddddddddddddddddddd

Pabo-studenten kunnen bij Muiswerk Educatief

welkom. “Suriname is een van de armste lan-

gratis software aanvragen die te gebruiken is op

den in de wereld en de scholen zijn in een dra-

hun stageschool. Muiswerk maakt oefenmate-

matische conditie.” Het materiaal dat de Efa

Kunstacademie vist achter het net

riaal en toetsen voor het taalonderwijs. Hoewel

stuurt is volgens Plus nog in goede staat. “Je

De Zwolse docentopleiding beeldende kunst en

er heel veel educatieve software is ontwikkeld

moet Suriname natuurlijk niet als dumpplaats

vorming blijft een onderdeel van Hogeschool

voor het basisonderwijs, wordt de computer tij-

gebruiken.” dHavana nr 28

Windesheim. Het samenwerkingsverband met

dens de lessen nog steeds maar mondjesmaat

de Arnhemse hogeschool voor de kunsten Artez ddddddddddddddddddddddddddddddd

gebruikt. Door de programma’s kosteloos ter

is verbroken. Daardoor gaat de voorgenomen

beschikking te stellen aan studenten hoopt

Twee diploma’s in vijf jaar

verhuizing van de opleiding naar de nieuwe

Muiswerk leerkrachten over de streep te trekken.

Pabo-studenten van de Hogeschool van

Zwolse locatie van Artez ook niet door.

Arnhem en Nijmegen kunnen behalve leraar

Windesheim was bang de studenten van de

basisonderwijs ook trainer of opleidingsadvi-

lerarenopleiding helemaal kwijt te raken.

seur worden. Naast de lessen aan de pabo vol-

dHSK Windesheim nr 10

Software aanvragen kan via www.muiswerk.nl

STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

7.

Uitslag lezersenquête

STRAKS KRIJGT EEN VETTE VOLDOENDE

Het rapport van Straksvoordeklas Verhalen Vormgeving Cover

7,7 7,4 6,6

Straksvoordeklas voegt echt iets toe, vindt 99 pro-

hebt als je de allereerste keer echt alleen voor de

Straks staan, en ook nog eens dertien procent

cent van de inzenders van de lezersenquête uit het

klas moet. Informatie over vervolgopleidingen ná

vindt dat de redactie te veel aandacht besteedt

maartnummer. Het landelijke opleidingsblad van de

de pabo en de lerarenopleiding voortgezet onder-

aan de lerarenopleiding voortgezet onderwijs.

Algemene Onderwijsbond bestaat nu twee jaar en

wijs is ook welkom. Verhalen met ervaringen van

Het zal dus schipperen blijven om iedereen

daarom vond de redactie het tijd om eens te peilen

beginners én ervaren leerkrachten. Meer over

tevreden te stellen, want in principe blijft

wat de lezers van het blad vinden. Omdat jullie

stages.

Straksvoordeklas een blad voor álle lerarenoplei-

Straks waarderen en vooral omdat jullie meer ver-

Al die verzoeken zetten we op ons lijstje voor vol-

dingen, ook al zitten er op de pabo drie keer

halen, adviezen en tips willen, gaan we door met

gend jaar. We hopen dat jullie Straksvoordeklas

zoveel studenten als op de andere lerarenoplei-

het maken van bladen voor studenten op de

dan kunnen vinden, want daar schort het nog wel

dingen.

lerarenopleidingen.

eens aan. Een flink aantal opleidingen stopt

Opvallend weinig inzenders bezoeken de website

Straks in de postvakken of deelt ze uit in de klas,

van het blad. Slechts een enkeling surft naar

maar bij andere ligt het blad onopvallend op een

www.straksvoordeklas.nl. En dat is jammer, want

Tekst Robert Sikkes Beeld Typetank

stapeltje bij de ingang of in de kantine.

daar staan allerhande tips over loonstrookjes,

Meer. De lezers van Straksvoordeklas willen voor-

Opvallend is de positieve mening van de lezers

beginnersproblemen en stages. H

al meer. Méér adviezen van Wijze Wies, bijvoor-

over het blad. De verhalen en de vormgeving kre-

beeld. Naast alle artikelen die er in het blad

gen een dikke voldoende; de covers vallen ietsje

staan willen de studenten op de lerarenopleidin-

minder in de smaak. Op één inzender na vond

gen vooral tips. Tips, tips, en nog eens tips. Over

iedereen dat Straksvoordeklas wat toevoegt aan

De winnaars van een cd-bon van tien euro zijn:

orde houden, omgaan met ouders, omgaan met

de bestaande informatie. De meningen waren

Anouschka Hoen, Rotterdam; E. van Veelen, De Bilt;

collega’s. En behalve de mogelijkheden die de

iets meer verdeeld over de mix. De overgrote

Van den Boogaard, Utrecht; A. Brand, Zandvoort;

redactie zelf al opperde in de enquête Straks

meerderheid van 74 procent vindt dat de redac-

Jolien Bosman, Wijk bij Duurstede; Inge Hartman,

vraagt feedback, somden de inzenders nog een

tie een goed evenwicht heeft gevonden tussen

Berlicum; E. van der Geest, Rijnsburg; Paulien van

enorme reeks onderwerpen op waarover ze graag

aandacht voor ontwikkelingen bij de pabo’s en

der Cammen, Rotterdam; Nora Kasrouri, Roosendaal

meer zouden willen lezen. Bijvoorbeeld over de

aandacht voor de lerarenopleiding voortgezet

en Ingrid Grijsman, Oosterwolde. De prijswinnaars

overstap van assistent naar het leraarsberoep.

onderwijs. Dertien procent van de inzenders

hebben de bon inmiddels thuisgestuurd gekregen.

Over het overwinnen van de plankenkoorts die je

vindt dat er te veel verhalen over de pabo in

8.

STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

Pabo-student en Idolsfinalist Meike Hurts

‘IK KRIJG ENERGIE VAN ZINGEN ÈN LESGEVEN’ Wat hebben Meike, Robin, Marlies en Eric gemeen? Ze studeren alle vier aan een lerarenopleiding èn schopten het dit jaar tot Idolsfinalist. Straks sprak met pabo-student Meike Hurts die als eerste de finale moest verlaten. Na haar uitschakeling heeft ze zich weer vol overgave op haar studie gestort. “Het is hard werken. De pabo staat bekend als een knip-en-plakopleiding, maar je moet zoveel weten voor je voor de klas kunt staan.”

geld verdienen. Bovendien wist ik toen ik aan dit

zouden hebben. Ze zijn eerlijk, uiten hun gevoel

jaar begon niet dat ik aan Idols mee zou doen.”

en zijn lekker impulsief. Ze nemen geen blad voor de mond en daar kan ik echt van genieten.

Niemand hoeft zich in elk geval druk te maken

Maar iedereen droomt er van om van zijn hobby

dat bij jou het muziekonderwijs niet genoeg aan-

zijn beroep te kunnen maken, ik ook. Ik zit al

dacht zal krijgen.

vanaf mijn zeventiende in een bandje en die

“Toch denk ik dat er op het moment te weinig

droom om ooit met zingen mijn brood te verdie-

aandacht aan drama en muziek wordt besteed in

nen, blijft toch in m’n achterhoofd zitten. Toen ik

het basisonderwijs. Kinderen die talent hebben,

de eerste editie van Idols zag, dacht ik dus ook:

kunnen dat ontwikkelen tijdens de expressieve

‘Waarom heb ik me daar niet voor opgegeven,

vakken, van huis uit worden ze niet altijd gesti-

verdorie, dat is een fantastische kans’.”

muleerd. Dat moet dus op school gebeuren. Maar daarbij is het ook heel fijn om je te kunnen

Als je het liefst wilt zingen, waarom ben je

Tekst Carla van der Wal Beeld Ton Poortvliet

uiten door muziek, dans of drama.”

dan toch aan de pabo begonnen?

Ben je al wat bijgekomen van de Idolsgekte?

Ben je nu zangeres of lerares in spe?

en de kleinkunstacademie. Bovendien is het

“Ik ben moe. Normaal ben ik altijd hartstikke

“Ik krijg energie van zingen èn lesgeven.

zwaar om je geld in de muziekwereld te verdie-

vrolijk, maar nu heb ik het even gehad.”

Kinderen hebben de eigenschappen waarvan ik

nen. Werken met kinderen leek me altijd al erg

zou willen dat sommige volwassenen ze ook nog

leuk. Ik was op zoek naar vastigheid en koos de

“Ik ben niet aangenomen op het conservatorium

Is het nu nog steeds zo druk? Idols is toch afgelopen? “Ik doe het tweede en derde jaar van de pabo tegelijk, aan de Haagse Hogeschool. Dat is zwaar, want dan ben je zo ongeveer elke dag van het eerste tot het negende uur ingeroosterd. Door Idols moest ik wel minder dagen stage lopen. Nu moet ik langzamerhand inhalen wat ik gemist heb. De pabo was heel relaxed met het aanpassen van mijn schema, maar nu wordt het tijd om de dingen die zijn blijven liggen in te halen. Ik was altijd een heel fanatieke student, altijd werkjes voorbereiden, lesprogramma’s draaien. Nu lukt dat even niet meer. Ik kom thuis, ik ga eten en dan ga ik alweer naar bed.” Waarom wil je dan toch in zo’n vliegende vaart door je pabo-jaren heen? “Ik ben al tweeëntwintig. Het leek me fijn om snel met het lesgeven te beginnen. Een jaar eerder voor de klas betekent ook een jaar eerder

10.

STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

veilige weg. Als het met Idols niet werkt, dacht ik

kinderen zijn zo groot! Die steken al een kop

kan ik mijn eigen autootje betalen, dus daarmee

toen ik eraan begon, kan ik nog altijd terugvallen

boven mij uit, ze lijken af en toe wel zestien. En

ga ik elke dag naar mijn stageadres. Ik ben op

op mijn studie. Een veilige weg is trouwens niet

ze zijn natuurlijk ook mondiger. Ik denk niet dat

straat ook bijna niet herkend, omdat ik zo weinig

altijd de gemakkelijkste weg.”

ze me ‘afmaken’ hoor, dat hoop ik niet tenmin-

buiten ben geweest. Ik heb het veel te druk.”

ste. Maar werken met lagere klassen werken gaat Hoezo niet?

me waarschijnlijk toch makkelijker af.”

Heb je nog lekker ontspannen naar Idols gekeken nadat je was weggestemd?

“Het is hard werken. Mensen denken soms echt dat ik de kinderen tijdens de lessen maar wat zit

En die kleintjes herkennen je natuurlijk

“Hmm... ik zit even te bedenken hoe vaak ik

te vermaken. Dat is natuurlijk onzin, ik geef ze

ook wat minder?

deze vraag wel niet beantwoord heb. Natuurlijk

les en probeer ze wat bij te brengen. Toch staat

“Ze weten wel dat ik aan Idols mee heb gedaan,

heb ik gekeken. We zijn met zijn tienen een

de pabo bekend als een knip-en-plakopleiding.

maar ze zijn het binnen vijf minuten weer verge-

hechte groep geworden en ik wilde weten hoe het

En dat terwijl er zoveel is dat je moet weten voor-

ten. De kinderen in groep 3 weten dat al weer

de anderen zou vergaan. Ik weet dat ik niet een

dat je voor de klas kunt staan.”

een stuk beter, die zitten je echt met grote ogen

van de tien slechtsten ben, dus ik hoef me niet

aan te kijken van: ‘Jij bent op tv geweest’. Dat is

rot te voelen. Bovendien hoop ik dat er ook voor

soms bijna gênant.”

mij nog genoeg kansen liggen. Leuke aanbiedin-

Wat vind je trouwens leuker, de lagere

gen op zanggebied, heel misschien wel een kin-

of de hogere klassen? “Dat weet ik niet. Ik heb nog geen stage gelopen

Je woont in een oud schoolgebouw!

derprogramma. Want om nou dertig jaar voor de

in de bovenbouw. Ik moet afwachten hoe dat

“Ja, ik woon hier anti-kraak, in een voormalige

klas te staan, dat zie ik echt niet zitten.”

bevalt. Ik heb nu groep 1 tot en met 4 van dicht-

mavo. We hebben nog van die oude schoolbor-

bij meegemaakt, binnenkort ga ik naar groep 7.

den hangen, dat is wel makkelijk als ik wil oefe-

En als je toch voor de klas komt te staan?

Dan zal ik wel zien hoe het gaat. En dan kan ik

nen met schrijven op het bord. Mijn vriendje

“Dan wil ik een lerares worden die haar leerlin-

ook misschien een keuze maken.”

woont hier ook in huis, we hebben gezamenlijk

gen bijblijft. Iedereen heeft wel zo’n juf of mees-

drie lokalen tot onze beschikking. We wonen hier

ter gehad waaraan ze fijne herinneringen hebben

Spannend...

maar met zijn vieren in totaal. Lekker ruim, ook

overgehouden. Dat wil ik ook zijn: een juf die een

“Ja, ik denk trouwens dat ik na mijn afstuderen

al zat ik de eerste avond in mijn eentje bang

verschil maakt.” N

niet meteen voor groep 8 zou willen staan. Die

thuis. Het is zo groot! Maar door de lage huur

STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

11.

LEESVOER VOOR ONDERWIJSFREAKS Bang dat je de leerlingen en je stageschool gaat missen deze zomer? Nergens voor nodig. Straksvoordeklas selecteerde vijf schoolboeken vol onderwijsfeiten en onderwijsfictie die je helpen de lange zomervakantie zonder leerlingen en lerarenkamers door te komen.

Leugens en intriges in de lerarenkamer

Tekst Eva Prins

Het boek De lerarenkamer van de Duitse schrijver Markus Orth is goed leesvoer voor lezers die van absurde satire houden. Hoofdpersoon in provincie kunnen plaatsvinden en zijn ook

het boek is Kränich, een jonge leraar Duits en

herkenbaar voor juffen en meesters op een

Engels die zojuist een aanstelling heeft gekre-

niet-zwarte school. Zo schrijft Eefje, inmid-

gen op ERG. Op dit gerenommeerde gymna-

dels 30 en nog altijd juf op ‘haar’ zwarte

sium voert rector Höllinger een waar schrikbe-

“Ik ben gevraagd om les te geven in de

school, openhartig over de omgang met

wind. Het schoolsysteem is gebaseerd op

Amsterdamse wijk Bos en Lommer. Ik, 23 jaar

collega’s, de onzekerheid over de eerste

angst, klagen, valse schijn en leugens. De lera-

oud en afkomstig uit het Gooi, zal deze kinder-

oudergesprekken, over moeilijke lessen, over

ren worden continu in de gaten gehouden en

tjes als een ware moeder Teresa onder mijn

chaotische schoolreisjes, de klassenavonden,

moeten ook elkaar, op bevel van de rector,

vleugels nemen”, schrijft Eefje Pleij op de eer-

de stress voor de cito-toets, haar blunders en

bespioneren.

ste pagina van haar boek Juf met staarten op

haar successen. Juf met staarten leest als een

Kränich probeert zich staande te houden in

een zwarte school. Maar ze is niet alleen naïef

soort dagboekje van een beginnende juf.

deze bizarre wereld waarin niemand te vertrou-

en nobel. Eerlijk voegt ze er aan toe: “Ik vind

Helaas met weinig diepgang en zelfreflectie,

wen is. Dat leidt tot krankzinnige acties. Zo zit

het ook wel stoer om te vertellen op feestjes.

maar wel met veel humor en relativering.

hij tot diep in de nacht zijn lessen voor te berei-

Beginnende juf op een zwarte school

Natuurlijk leg ik dan de klemtoon op zwarte

den opdat hij niet verrast kan worden door

school, alsof het heel riskant werk is.”

onverwachte vragen waar hij geen antwoord op

Opgegroeid in Naarden, in een huis met vijf

heeft. Want ook de leerlingen moeten klikken

slaapkamers, twee badkamers, een tuinman

over de fouten van de leraren.

en een naaister, zit Eefje vol vooroordelen over

Kränich sympathiseert met het ondergrondse

zwarte scholen, die gelukkig niet allemaal blij-

verzetgroepje, maar is door de rector, die dat

ken te kloppen. Zo is de school niet de donke-

weet, ook in de rol van spion en verklikker

re, met graffiti besmeurde bunker die ze ver-

geplaatst. Steeds verder raakt hij verstrikt in

wacht, maar “een vriendelijk blauw gebouw

leugens, intriges en complotten tot hij ten slot-

met veel ramen.” O ja, ze komt het allemaal

te nog maar één uitweg ziet.

tegen, de taalproblemen en de cultuurver-

De lerarenkamer is te bizar om geloofwaardig

schillen: kinderen die moeten tolken voor hun

te zijn, zelfs als toekomstig horrorscenario,

ouders, jongetjes die sissende geluiden maken

maar spannend en vermakelijk genoeg om in één avond uit te lezen.

en haar gezag niet erkennen, meisjes die na hun eerste ongesteldheid met een hoofddoek-

Eefje Pleij, Juf met staarten – op een

je op school komen. Maar veel van haar bele-

zwarte school,

Markus Orth, De lerarenkamer,

venissen hadden ook op een witte school in de

Uitgeverij Mets & Schilt, prijs: A 16,-

Uitgeverij Podium, prijs: A 15,-

12.

STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

Columns van een ervaren juf

De allerbeste basisschool staat in Nederland

Daarbij kiest hij vooral het perspectief van de ouders en daarmee daagt hij leerkrachten en beleidsmakers uit hun wensen serieuzer te nemen. Kortom, De allerbeste basisschool is

“Het onderwijs is een bron van krankzinnige verhalen”, zei Inge Braam al eens in

Wist je dat ouders het Nederlandse basisonder-

geen saai naslagwerk, maar een prikkelend

Straksvoordeklas. En zij kan het weten, want

wijs waarderen met een 6,9 en dat de school

leesboek voor alle leerkrachten in de dop.

ze staat al 25 jaar voor de klas op een basis-

van hun eigen kind zelfs een 7,6 krijgt? En wist

Alleen jammer dat een trefwoordenlijst ont-

school en sinds een paar jaar ook als docent op

je dat Nederlandse basisschoolleerlingen qua

breekt. Maar voor wie meer wil weten, staat er

een pabo.

prestaties bij de top van de wereld horen? Deze

aan het eind van vrijwel elk hoofdstuk wel een

Als Wijze Wies voorziet Braam lezers van

feiten komen uit De allerbeste basisschool, een

lijstje internetadressen.

Straksvoordeklas van advies en in het

gids propvol gegevens en cijfers die het ideale

Onderwijsblad schrijft ze al twintig jaar haar

tegengif vormen tegen alle borreltafelpraat over

Lachesis-columns. Op een beeldende en

de teloorgang van het onderwijs. De gids bevat

humoristische manier beschrijft ze daarin de

veel informatie over de kwaliteit van basisscho-

bijzondere, leuke, trieste en ontroerende

len en behandelt actuele onderwerpen als zwar-

gebeurtenissen die ze dagelijks met leerlingen

te en witte scholen, klassenverkleining en het

en ouders meemaakt, waarbij ze haar eigen rol

lerarentekort.

niet mooier maakt dan die is.

Volgens auteur Robert Sikkes, hoofdredacteur

Zoals in Lievelingetje waarin ze vertelt over

van het Onderwijsblad en al 25 jaar onderwijs-

haar worsteling met twee leerlingen die, “daar-

journalist, staat de allerbeste basisschool ter

in aangespoord door twee huilerigere en bange

wereld in Nederland. Sikkes geeft dus niet

moeders, hun slachtofferschap ten koste van

alleen feiten en cijfers, hij zoekt ook het debat.

alles proberen te behouden en zelfs cultiveren.” En dat botst met Braams streven “om

Robert Sikkes, De allerbeste basisschool; Gids voor ouders, leerkrachten en politici,

hen het leven onvervaard en met opgeheven

Uitgeverij het Spectrum, prijs: A 14,95. Straks-lezers ontvangen A 1,95 korting bij

hoofd tegemoet te laten treden.” De levens-

inlevering van de bon op pagina 24.

lessen van de moeders en leerkracht correspondeerden in het geheel niet met elkaar. “Vanzelfsprekend vond ik dat ik gelijk had.” In Ik sta er alleen voor zijn 42 van haar

Verboden schoolliefde

beste columns gebundeld.

maatschappelijk betrokken, worstelend met de Marokkaanse cultuur en haar ambities. Ongeloofwaardig? Het Parool liet het boek door

“Toen Daan Hollander, leraar geschiedenis aan

Ankers eigen leerlingen becommentariëren.

het DataCare College in Amsterdam, Hajat Nait

Die vonden van niet. Shockerend? Ook dat von-

Sibaha, uit vijf vwo, voor de eerste keer neukte,

den Ankers leerlingen wel meevallen.

hield zij haar hoofddoek om – op zijn verzoek.”

Bovendien maakt niet alleen het liefdesverhaal

Beng! Schrijver Robert Anker zet met de eerste

het boek de moeite waard. Anker schets ook

zin van zijn roman Hajar en Daan gelijk de

een treffend beeld van een Amsterdamse mid-

toon.

delbare school anno 2003. Het DataCare

Recht voor zijn raap, in soms heel poëtische,

College, een naam die de school dankt aan

dan weer in rauwe spreektaal, vertelt Anker

sponsoring door één van Daans vrienden die

met veel vaart het verhaal van de onmogelijke

rijk is geworden in de ict, is in een razend

liefde tussen een Nederlandse geschiedenis-

tempo aan het verzwarten. In de lerarenkamer

leraar en zijn Marokkaanse leerling tegen de

worden dan ook verhitte discussies gevoerd

achtergrond van multicultureel Amsterdam.

over hoofddoekjes op school en de inrichting

Ik sta er alleen voor is verkrijgbaar

Anker, zelf docent op een middelbare school in

van een islamitische gebedsruimte. Actuele

door A 11,35 (A 7,95 voor leden) over

Amsterdam, maakt van Daan en Hajar twee

thema’s, verpakt in een spannende en mee-

te maken op gironummer. 19 03 89

tegenpolen. Hij: een hippe, pillenslikkende en

slepende liefdesroman.

van de Algemene Onderwijsbond

rondneukende docent, product van de jaren

in Utrecht onder vermelding van

zestig, die zich vooral ophoudt in het modieuze

Robert Anker, Hajar en Daan,

Lachesis.

housewereldje. Zij: serieus, intelligent en

Uitgeverij Querido, prijs: A 17,50

13. STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

De beste lerarenopleidingen staan in

Utrecht en Amsterdam Zeven jaar geleden uitte de visitatiecommissie stevige kritiek, maar de tweedegraads lerarenopleidingen hebben hun leven gebeterd. De opleidingen werken tegenwoordig samen met scholen in de regio en daardoor is het onderwijs praktijkgerichter geworden. Maar er blijven hardnekkige problemen: slechts veertig procent van de studenten haalt de eindstreep.

clusie van het eindrapport Samen scholen, dat

soneelsbestand hebben, veel docenten gaan bin-

vorige maand verscheen. Docenten worden lang

nenkort met pensioen. Daardoor zal volgens de

niet overal betrokken bij het bedenken van de

visitatiecommissie veel knowhow verdwijnen.

vernieuwingen, waardoor er onvoldoende draag-

Om de onderwijskwaliteit op peil te houden,

vlak ontstaat.

moeten de lerarenopleidingen intensief gaan

Bovendien hebben de lerarenopleidingen het

samenwerken, concludeert de commissie. Maar

financieel moeilijk. De studentenaantallen zijn

dat advies hebben de instituten al vele malen eerder gehad en naast zich neergelegd. De Educatieve faculteit Amsterdam, ontstaan uit een fusie van de lerarenopleidingen van de Hogeschool van Amsterdam en de Hogeschool

Tekst Robert Sikkes Beeld Typetank De Archimedes Lerarenopleiding van de Hogeschool van Utrecht is de beste tweedegraads opleiding van het land. De visitatiecommissie die de kwaliteit van het onderwijs onderzocht, deelde geen enkele onvoldoende uit in Utrecht. Ook over het onderwijs bij van de Educatieve faculteit

Holland, is het enige geslaagde voorbeeld van

De hoge uitval wordt als natuurverschijnsel beschouwd

samenwerking. Helaas zijn er plannen om de Efa weer te splitsen, maar daar rept de visitatiecommissie niet over.

Uitval De afgestudeerden van de opleidingen zijn volgens de afnemende scholen prima. Maar oud-

Amsterdam is de commissie goed te spreken. De

studenten zelf geven wel aan dat ze te weinig

Amsterdammers kregen alleen een onvoldoende

weten over speciale problemen in hun dagelijkse

voor het slechte rendement. De twee koplopers

praktijk, zoals het omgaan met allochtone leer-

hebben een goede relatie met scholen in de regio

lingen, de aanpak van leerlingen met gedrags-

en daardoor kunnen ze hun onderwijs praktijk-

problemen en gesprekken met ouders. De com-

gericht en actueel houden.

in de jaren negentig enorm gedaald en daardoor

missie maakt verder weinig opmerkingen over de

De andere lerarenopleidingen zijn druk bezig

kampen de instituten met veel kleine opleidin-

kwaliteit van de afgestudeerden. Dat is verras-

met modernisering van het onderwijs, maar de

gen, die relatief duur zijn. De opleidingen kon-

send want in een vorig jaar verschenen tussen-

commissie vraagt zich af of alle ambitieuze plan-

den tot nog toe het hoofd boven water houden

rapport maakten de controleurs zich nog hardop

nen kans van slagen hebben. “Bij meer dan de

dankzij allerlei innovatieprojecten waaraan veel

zorgen over het hbo-niveau. Bovendien staan

helft van de instituten heeft de commissie onvol-

extra subsidie vastzat, maar volgend jaar loopt

tweedegraads opleidingen in de publieke opinie,

doende vertrouwen in het beleid om deze visies

die laatste subsidiestroom af. Een speciaal pro-

binnen het hbo en bij het afnemende veld niet

te implementeren”, luidt de teleurstellende con-

bleem is dat veel opleidingen een vergrijsd per-

als moeilijk te boek. Integendeel, de studielast

14.

STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

schommelt rond de twintig uur per week, wat erg

op ongeveer veertig procent uit. Oftewel: de lera-

weinig is.

renopleidingen verliezen onderweg zes van de

Vreemd genoeg vraagt de commissie zich niet af

tien eerstejaars. Het beeld is nog treuriger omdat

of dat imago van een makkelijke hbo-opleiding

een aantal instellingen heel soepel omgaat met

misschien ook van invloed kan zijn op de wer-

het bindend studieadvies en jongeren door laat

vingskracht van de lerarenopleidingen. De visita-

gaan die niet echt geschikt lijken te zijn.

tiecommissie pabo deed dat wèl. Daar wilde men

Zorgelijk is het helemaal dat het merendeel van

graag af van het knustselacademie-imago, de

de instellingen zich daar géén zorgen over maakt

pabo moet ‘pittig en uitdagend’ worden. Maar

en er géén structurele aandacht voor heeft. De

over de wervingskracht laat deze visitatiecom-

uitval wordt, zo lijkt het, als een natuurverschijn-

missie zich ondanks dreigende lerarentekorten

sel beschouwd. Op dat punt spreekt de commis-

niet uit. Een gemiste kans want voor de leraren-

sie dan ook harde woorden en deelt veel onvol-

opleidingen tekent zich wel wat groei af, maar

doendes uit. “De instituten hebben weinig

die is onvoldoende om overal van een gezonde

inzicht in de redenen waarom studenten voortij-

boekhouding te kunnen spreken.

dig de opleiding verlaten of waarom zij studiever-

Misschien heeft de slechte financiële positie ook

traging oplopen.” Die kritiek is exact gelijk aan

iets te maken met het lage rendement. Het ren-

die van de visitatiecommissie in 1997, de oplei-

dement verschilt per instelling en studierichting,

dingen hebben dus nog niet veel opgestoken op

maar gemiddeld komt het na vijf jaar studeren

dit onderdeel. H

Toppers & floppers

Ranglijst punten 1

Hogeschool van Utrecht

30

Door de manier waarop zij hun vernieuwde

teit, daarna start pas de beroepsvoorbereiding.

2

Educatieve faculteit Amsterdam

29

onderwijsprogramma’s vormgeven eindigen de

Maar dat ‘kop-rompmodel’ bevalt de visitatie-

3

PTH Eindhoven

25

Archimedes Lerarenopleiding en de Educatieve

commissie helemaal niet.

4

Noordelijke Hogeschool Leeuwarden

24

faculteit Amsterdam aan kop. Hun visie op de

De PTH (Pedagogisch technische hogeschool) in

5

Christelijke Hogeschool Windesheim

23

ontwikkelingen in het onderwijs en het leraars-

Amsterdam/Rotterdam verzamelt flink wat min-

6

Fontys Hogeschool Tilburg

22

beroep worden uitgebreid geprezen. De relatie

nen. Onvoldoende samenhang, onvoldoende

7/8 Fontys Hogeschool Sittard

21

met de scholen in de regio wordt als goed beoor-

praktijkgericht, onvoldoende actueel, onvoldoen-

7/8 PTH Zwolle

21

deeld. Ook de beroepspraktijk zit goed in het

de uitdagend. Het idee om praktijkervaringen in

9

19

programma van beide lerarenopleidingen verwe-

de deeltijdopleiding te koppelen aan de studie,

10 Hogeschool Rotterdam

16

ven en veel afzonderlijke studierichtingen bij de

of stages aan de voltijdvariant deugt op zich wel,

11 PTH Amsterdam/Rotterdam

13

Efa en Utrecht krijgen voor hun vakspecifieke

maar de uitvoering rammelt.

onderdelen een dubbele plus.

Bij de Hogeschool Rotterdam trof de visitatie-

Windesheim is de grootste groeier van alle

commissie een opleiding aan die verbouwde,

lerarenopleidingen. Inmiddels telt de voltijdop-

herstructureerde, fuseerde en kantelde. De kwa-

leiding maar liefst 744 studenten. Die groei is

liteitscontroleurs hadden er begrip voor dat de

vooral toe te schrijven aan de samenwerking met

opleiding onder druk stond, maar kwam toch

De visitatiecommissie onderzocht de oplei-

de LOI, waar studenten zich kunnen inschrijven

met een hard oordeel en veel onvoldoendes. De

dingen op 25 onderdelen en beoordeelde die

voor afstandsleren.

vernieuwingen komen namelijk “weinig plan-

met goed, voldoende, onvoldoende. De

Door de geringe omvang van de opleidingen

matig, samenhangend en gefaseerd” tot stand.

Straksvoordeklas-ranglijst kwam tot stand

heeft de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Interessant vond men wel de modules ‘school en

door twee punten toe te kennen aan de score

een nieuw model opgezet. Samen met de univer-

stad’. Bijna de helft van de Rotterdamse oplei-

goed. Een voldoende leverde één punt op en

siteit in Nijmegen is het Instituut voor leraar en

dingen krijgt overigens ook nog eens een onvol-

een onvoldoende nul punten. De maximaal

school opgezet. In de eerste twee jaar volgen stu-

doende voor het vakspecifieke deel. (RS)

haalbare score werd daarmee vijftig punten.

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

bron: Samen scholen, Hbo-raad, bewerking Straksvoordeklas

denten lessen op hun vakgebied bij de universi-

STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

15.

UITVALLERS STRUIKELEN OVER VMBO-KLASSEN

‘Leraar worden? Dat willen of kunnen veel studenten helemaal niet’ Zestig procent van de studenten aan de tweedegraads lerarenopleidingen haalt nooit de eindstreep, becijferde de visitatiecommissie. Systematisch onderzoek naar de oorzaken van deze hoge uitval ontbreekt bij de meeste hogescholen. Straksvoordeklas spoorde vijf uitvallers op bij het Instituut voor leraar en school in Nijmegen en sprak met een decaan over de oorzaken. “Het lesgeven is bij de meeste uitvallers het grote probleem.”

als ze zich realiseren dat ze leraar moeten wor-

hele voortgezet onderwijs: van vmbo tot vwo. Je

den. Vaak vinden ze bijvoorbeeld Frans een

wordt niet opgeleid voor een kleine havo-klas.

prachtige taal of geschiedenis een fantastisch

Daar heeft de samenleving het geld niet meer

vak. Maar leraar worden? Dat willen of kunnen

voor over.” De decaan beaamt dat het in sommi-

redelijk veel studenten helemaal niet.”

ge gevallen erg sneu is. “Vroeger hadden we nog

Een andere verklaring is dat veel havisten de pro-

de mogelijkheid om een zwakkere student op een

pedeuse van de lerarenopleiding gebruiken als

makkelijker stage te plaatsen. Dat kan niet meer.

opstapje naar een universitaire studie. En soms

De stagescholen hebben het zelf voor het zeg-

vinden studenten tijdens hun studie een baan

gen.” Ook was het een aantal jaren geleden nog

als docent, waardoor het afronden van de studie

mogelijk om op de lerarenopleiding af te stude-

erbij in schiet. Een klein aantal studiestakers

ren in een vrije studierichting. “Dan had je na

vindt het niveau te weinig uitdagend. Dat zijn

vier jaar tenminste nog een diploma.”

vaak vwo’ers of deeltijdstudenten. Weer anderen

Op de pabo is de uitval een stuk minder groot.

beginnen te weinig gemotiveerd aan de studie en

Daar haalt zestig tot zeventig procent het diplo-

Pieter, Kees, Jaap, Irene en Ruud (zie pagina 18

haken daardoor af.

ma. Verhoeven denkt dat het slechte rendement

en 19) gaven er in februari de brui aan en ze zijn

Twee uitvallers van dit jaar (Pieter en Ruud, zie

ook te maken heeft met het negatieve imago van

zeker niet de enige studiestakers bij de lerare-

volgende bladzijden) kwamen er pas na vier jaar

leraar in het voortgezet onderwijs. “Dat schrikt

nopleidingen voortgezet onderwijs. Bij het

achter dat een diploma niet haalbaar was. Pieter

studenten af, denk ik. Het basisonderwijs heeft

Instituut voor leraar en school van de Hogeschool

had alle studiepunten binnen, maar kreeg een

veel minder last van negatieve berichten.”

van Arnhem en Nijmegen (HAN) valt binnen

onvoldoende voor zijn lio-stage. Waarom maakt

Voor uitvallers als Ruud en Pieter, die allebei naar

twee jaar al eenderde van de studenten uit. Het

de HAN geen uitzondering voor zulke sneue

de universiteit zijn gegaan, ziet de decaan de

totale aantal studenten dat uitstroomt zonder

gevallen? De hogeschool heeft daar tenslotte ook

toekomst nog zonnig in. “Het beroep van leraar

diploma ligt veel hoger: meer dan de helft van

financieel belang bij. De opleiding ontvangt

vraagt zelfvertrouwen. Dat groeit als je ouder

alle instromers haalt de eindstreep niet en daar-

namelijk het laatste deel van de bekostiging van

wordt. Ze zijn nog jong. Wat vandaag niet is, kan

mee wijkt het rendement in Nijmegen niet veel

het ministerie pas als een student zijn diploma

morgen komen.” Verhoeven ziet heil in een exit-

af van het landelijk beeld. De visitatiecommissie

haalt. Verhoeven: “Moeten we ze een diploma

gesprek met uitvallers waarin hij of zij een nieuw

die de kwaliteit van de tweedegraads opleidingen

geven, omdat het voor de hogeschool gunstig is?

studieadvies krijgt. “Stoppen is voor de meesten

onderzocht, becijferde dat maar veertig procent

Dat lijkt me niet correct. De gedachte is dat we

een verdrietige zaak.” Maar met zo’n gesprek doe

van alle eerstejaars het einddiploma haalt. De

alleen maar goede docenten afleveren.”

je toch niets aan de uitval? “Nee, maar daar maak

Tekst Rineke Wisman Beeld Typetank

ik me in deze gevallen ook niet zo druk om. Het

lerarenopleidingen doen het daarmee nog een stuk slechter dan andere de hbo-opleidingen

Exitgesprek

gaat mij erom dat een student uiteindelijk op de

waar gemiddeld zo’n 52 procent van de instro-

Verhoeven constateert dat veel studenten moeite

juiste plaats terechtkomt.”

mers na vijf jaar een diploma op zak heeft.

hebben met lesgeven en dan met name in het

Hoe kan dat? “Het lesgeven is bij de meeste uit-

vmbo. Uitvaller Ruud noemt zichzelf meer een

De ervaringen van uitvallers Pieter, Kees, Jaap,

vallers het grote probleem”, weet Jacques

‘leraar voor havo en vwo’. Kan zo iemand dan

Irene en Ruud staan op de volgende pagina’s. n

Verhoeven die al dertig jaar als decaan bij de

niet gewoon afstuderen met een havo-stage?

HAN werkt. “Eerste- of tweedejaars stoppen vaak

Verhoeven: “Studenten worden opgeleid voor het

16.

STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

‘Meer een leraar voor havo en vwo’ Vier jaar geleden begon Ruud Palmer (24) aan de lerarenopleiding Engels. Hij was goed in het vak en wilde graag leraar worden, maar de lessen in vmbo-klassen braken hem op. Hij moest “meer enthousiasme uitstralen, meer gebruik maken van het bord en minder krampachtig voor de klas staan”, luidde de kritiek. In december startte hij met zijn laatste stage: twee vmbo-klassen en een havo-klas. “Ze praatten als ik iets wilde uitleggen. Probeerden me voortdurend uit”, zegt Ruud over een van de vmbo-klassen. Op de dag dat een begeleidend docent langs kwam, waren de leerlingen ‘voor de lol’ op een andere plek gaan zitten. De les werd een zooitje. “Het was de slechtste les uit mijn carrière”, zegt Ruud. “Misschien kan je er beter een punt achter zetten”, zei de beoordelend docent. Ruud: “Op het vmbo moet je zelfverzekerd voor de klas staan. Ik was nog te veel bezig met de inhoud van de lessen. Ik ben meer een leraar voor havo en vwo.” Hij heeft het gevoel dat de opleiding het vertrouwen in hem te snel opzegde. “De les was een momentopname. Als de docent een andere klas had gezien, was zijn oordeel misschien anders geweest. Het is de taak van de opleiding om me zo goed mogelijk te begeleiden. Alles eruit te halen wat erin zit. Dat is niet gebeurd.” Ruud studeert nu Engelse taal en cultuur aan de universiteit in Nijmegen, maar het leraarsberoep geeft hij niet op. “In potentie ben ik een goede leraar. Ik vind lesgeven leuk en wil nog steeds leraar worden.”

‘Het ging niet bij alle klassen verkeerd’ Pieter van de Sande (22) haakte na vier jaar af bij de lerarenopleiding Engels. Hij scoorde goed op alle vakken, maar liep stuk op zijn lio-stage. Toen hij in 2000 begon wist hij nog niet of hij leraar wilde worden. Na de snuffelstage in het eerste jaar dacht hij van wel. Het lesgeven ging “met horten en stoten”, maar hij sloot de stage in het tweede jaar af met een zeven. De derdejaars stage verliep moeizamer. Ordeproblemen. “In het begin was ik te vriendelijk, waardoor ik later niet echt strenger kon worden. Ook was ik niet altijd consequent naar de leerlingen toe.” Eén van de begeleiders gaf hem het voordeel van de twijfel, de ander vond hem niet geschikt voor het leraarsberoep. Pieter zelf bleef enthousiast. “Ik wilde graag verder.” Uiteindelijk haalde hij de stage na een verlenging van drie maanden met de hakken over de sloot. Zijn wens om leraar te zijn, schoof hij terzijde. Hij zou Amerikanistiek gaan doen, maar hij wilde graag eerst zijn diploma halen. Hij hoefde alleen nog maar zijn lio-stage te doen. Hij kreeg drie brugklassen, een derde klas vmbo en een derde klas vwo onder zijn hoede. “Het ging niet bij alle klassen verkeerd”, zegt Pieter. “De leerlingen vonden me wel aardig. Ze accepteerden me als persoon, maar namen geen dingen van me aan als leraar.” Met de vmbo-klas had hij de grootste moeite. “Als het ze interesseerde, luisterden ze. Anders niet.” Het ergste wat bij Pieter in de klas gebeurde: leerlingen die in de klas suikerhartjes verkruimelden en opsnoven. Dat valt toch wel mee? “Het mag gewoon niet gebeuren.” Het oordeel na drie maanden was vernietigend. “Dit wordt niks. Je kunt er maar beter mee stoppen, zei de begeleidend docent.” Pieter voelde zich uit het veld geslagen. “Ik was er al die tijd op doorzettingsvermogen doorheen gekomen.” Hij zat de laatste drie maanden uit, omdat hij een contract had bij de stageschool. Maar hij kreeg na het behalen van alle studiepunten en het afronden van alle stages in vier jaar geen diploma. Zuur. “Ik weet dat ik geen topleraar ben. De docenten wisten inmiddels dat ik geen leraar zou worden. Laat me dan tenminste dat papiertje halen.” Hij begon in februari vervroegd aan de studie Amerikanistiek.

18.

STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

‘Ik was niet veel op school’ Twee jaar geleden staakte Jaap Papavoine (20) zijn studie informatica. Hij ging een tijd werken en begon in september met de lerarenopleiding natuurkunde waar hij in februari weer de brui aan gaf. De stof was goed te doen, maar niet echt “diep genoeg”. Vooral het voor de klas staan, vond hij leuk. “We moesten vaak oefenen in spreken voor grote groepen. Lekker praktijkgericht.” Dat element miste hij juist in de natuurkundevakken. In de boeken staat op elke bladzijde wel een leuke proef. “Waarom kunnen we er elke dag niet één doen?” Door sociale dingen, werk en vakantie liet hij de opleiding “verslonzen”. Hij miste steeds vaker een les en dat viel op. “Ik was niet veel op school.” De mentor nodigde hem uit voor een gesprek. En probeerde hem over te halen om tenminste de propedeuse te halen.

‘Al die schoolsheid: ik kon het niet meer opbrengen’

Nu, een paar maanden later, baalt Jaap ervan dat hij is gestopt. Hij oriënteert zich op de mogelijkheden om zijn vwo-diploma te halen. En daarna wil hij naar de universiteit voor een studie werktuigbouwkunde of kunstmatige intelligentie. “Het kan nog alle kanten op. Maar als ik september weer wil studeren, moet ik opschieten.”

Kees Verhaak (19) begon na de mavo en de havo in september 2003 aan de lerarenopleiding Engels. Al gauw was hij schoolmoe. De leraren waren aardig, de klas was leuk, maar “ik moest erg veel doen vergeleken met mijn vorige opleidingen. Al die schoolsheid: ik kon het niet meer opbrengen.” Iedereen op school vond het jammer dat hij stopte, maar het was zijn eigen keuze. Zijn mentor benadrukte dat hij er goed over na moest denken, maar hij zei ook: “Als jij het zo voelt, kan je maar beter stoppen.” Geld verdienen, is wat Kees nu doet. Productiewerk, nachtportier, badmeester: hij pakt alles aan. In 2005 wil hij weer studeren. “Ik denk dat dit stimulerend werkt om weer te beginnen. Dit werk wil ik namelijk niet hele leven doen.” Er is nog een reële kans dat hij leraar wordt. “Ik zou echt niet weten wat ik anders zou moeten doen.”

‘Ik zat me te vervelen’ Beëdigd vertaler en gerechtstolk Irene Teerlink (50) begon in september in deeltijd aan de lerarenopleiding Frans. Als leraar wilde ze het volwassenenonderwijs in , als aanvulling op haar tolkwerk. Het “weinig uitdagende niveau” brak haar op. “Ik zat me vaak te vervelen. Sommige lessen vond ik zonde van mijn avond.” De opdrachten kosten veel tijd, maar waren goed te doen. “Ik deed het tussen de bedrijven door.” De organisatie vond ze soms wat “rommelig” en een belangrijke opdracht – het samenstellen van een portfolio – was niemand echt duidelijk. Het koste haar tijd en geld: dure boeken, een keer per week naar Nijmegen, collegegeld. “Als het allemaal de moeite loont, is het niet erg. Misschien heb ik de opleiding verkeerd in geschat.” Na een paar maanden vertelde ze haar mentor dat ze erover dacht te stoppen met de studie. Ze kreeg nauwelijks reactie. Dus mailde ze in januari naar drie docenten dat ze ermee ophield. Jammer, reageerden twee docenten. Van haar mentor hoorde ze niets. “Met een beetje moeite hadden ze me best binnenboort kunnen houden.”

STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

19.

❍ 8

ACHT TIPS OVER OMGAAN GAAN MET AGRESSIE Agressie op school – dat dat wel eens voorkomt, zal geen enkele krantenlezer de afgelopen maanden ontgaan zijn. Veel lerarenopleidingen besteden er nog niet veel aandacht aan. De kans is groot dat een beginnende leraar die voor het eerst met agressieve leerlingen of ouders te maken krijgt, zich volledig overvallen voelt. Daarom hier acht tips over hoe om te gaan met agressie in de klas. Tekst Hanne Obbink

❃… MAAR BLIJF DE LEERLING WEL

❍ ❍❍ 2 3

1

ALS PERSOON ZIEN

Een leerling wil als persoon gezien worden, zegt Van der Vooren. Gebeurt dat niet, dan krijgt hij het gevoel dat je tegen hem bent en neemt de kans op agressie toe. Alleen al daarom is het van belang contact te maken. Je leerling wil iets: zijn zin krijgen en je overtuigen van zijn gelijk; je laten horen wat zijn frustratie is; jou kwetsen of uitdagen omdat hij het zelf ook niet meer weet.

❃ BLIJF RUSTIG ADEMHALEN

Dat maakt verschil, ook voor de aanpak die

Wat doe je als je als beginnende leraar voor het

houden voor de gevoelens en behoeften van je

eerst een agressieve leerling of ouder tegenover

leerling en laat dat ook merken door die hardop

je krijgt? Waarschijnlijk schrik je enorm, mis-

te benoemen. Door op tijd en concreet een grens

schien raak je zelfs in paniek. Begrijpelijk, maar

aan te geven, kan je je leerling helpen zich te

schrik of paniek helpt je niet. “Daarom luidt een

herstellen en het gesprek een andere wending te

eerste advies: blijf rustig ademhalen. En neem in gedachten wat afstand van de situatie”, zegt

❃ VAT DE AGRESSIE NIET PERSOONLIJK OP

…

nodig is, zegt Van der Vooren. “Probeer oog te

geven, mits je de deur daarvoor openhoudt.” Probeer in gesprek te raken, zegt ook

Wim Ruijsendaal van het Amsterdamse project

Oké, je bent geschrokken, misschien zelfs in

Ruijsendaal van het Vios-project. “Ook agres-

Veilig in en om school (Vios).

paniek geraakt. Maar het lukt je rustig te blijven

sieve leerlingen zijn meestal goed in staat te ver-

Tel eerst tot tien of loop even naar je stoel en

en je eerste reflexen te bedwingen. Maar dan?

woorden wat ze willen.” Verval daarom niet in

concentreer je op je lichaam of op iets anders,

Hoe herneem je je? Dat is hartstikke moeilijk,

‘jij-boodschappen’, opmerkingen in de trant van

zegt ook Thera van der Vooren. Zij geeft al jaren

erkent Van der Vooren. Het helpt al heel wat als

‘hou je mond’ of ‘wie denk je wel dat je bent’.

trainingen aan leraren die met agressie te maken

je de agressie van de leerling tegenover je niet

Vervallen in dat soort zinnetjes is een van de

krijgen. “Je eerste reflex is vaak niet de meest

persoonlijk opvat. “Misschien wil hij alleen maar

meest voorkomende fouten, zegt Ruijsendaal.

geschikte: je klapt dicht, laat het gaan of gaat

zijn hart luchten. Laat je gedrag daarom niet

In plaats daarvan kan je beter werken met

zelf schreeuwen”, zegt zij. “Maar laat je actie

zonder meer door woede leiden.”

‘ik-boodschappen’. Laat merken wat het agres-

een keuze zijn, geen reflex. Neem dus eerst even

sieve gedrag van de leerling met jou doet door

een time out.”

een zinnetje als ‘ik baal ervan dat je je zo gedraagt’. “Als jij het gesprek zoekt, moet een leerling wel van heel slechten huize komen, wil hij doorgaan met zijn agressieve gedrag.”

20.

STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

❍ 5

❃ FORCEER NIETS (ZOLANG DAT

❍ 4

❃ ALS PRATEN NIET LUKT: DEK HET CONFLICT TOE

NIET PER SE NODIG IS)

Vervoort. “Dat moet je alleen doen als de zaak

als de inhoud en de werkvormen van je lessen”,

echt een snelle behandeling vereist, als je zeker

zegt Van der Vooren. “Je moet echt neerzetten

weet dat je gelijk hebt én als je zeker weet dat je

hoe je het wilt hebben. Wees duidelijk over wat

gaat winnen.” In andere gevallen kan je beter

altijd moet en over wat nooit mag. Uiteindelijk

kiezen voor het aangaan van het gesprek of voor

wil je een duidelijke en vriendelijke juf of mees-

het toedekken van het conflict, zegt Vervoort.

ter zijn. En ga er maar van uit dat ook de leerlin-

Hoe je een conflict forceert? “Dan ga je op

gen willen dat je dat bent. Want elke leerling wil

macht. Je zegt bijvoorbeeld: ‘makker, hoe dan

het leuk hebben en iets leren.”

ook delf je het onderspit, want als jij zo door-

Hij werkt voor het Politie-instituut openbare

door het dolle heen is.”

orde en gevaarsbeheersing (Piog) en heeft de afgelopen maanden samen met de AOb een serie workshops gegeven voor beginnende leraren. “Er zijn omstandigheden waarin toedekken verstandiger kan zijn dan uitvechten”, zegt de

beter de aandacht afleiden met wat humor of gewoon maar toegeven: ‘doe het maar zoals jij het wilt, mij heb je niet aan je zijde, maar ga je gang maar’.”

te investeren in het scheppen van een goede

half jaar – verdient die sfeer evenveel aandacht

agressie weghalen – tenzij een leerling echt al

lingsperiode ook helpen. In zo’n geval kan je

om te investeren in preventie en dat doe je door

kan drie weken duren of misschien ook wel een

ring van school’. Ook dat kan trouwens een hoop

effectiever kan afhandelen. Soms kan een afkoe-

gedrag van de leraar, loont het toch de moeite

als het echt niet anders kan, zegt politieman

conflict kunt toedekken. Dat zegt Rob Vervoort.

kan ook zijn dat iemand anders het conflict

het natuurlijk niet altijd te wijten is aan het

sfeer in de klas. “Zeker in de eerste fase – en die

gaat, loopt het uit op een schorsing of verwijde-

van het conflict meer kost dan het oplevert. Het

Agressie komt niet uit de lucht vallen. En hoewel

het forceren van een conflict is alleen verstandig

lukt in gesprek te raken. Overweeg dan of je het

maakt je doel te bereiken, of als het uitvechten

❃ INVESTEER IN EEN GOEDE SFEER

Kiezen voor een keiharde confrontatie, dus voor

Maar goed, het kan voorkomen dat het je niet

politieman. “Bijvoorbeeld als je geen kans

❍ 7

❍ 6

❃ ZIJN ER WAPENS IN HET SPEL? HAAL HULP

❍ 8

❃ VOLG EEN TRAINING OMGAAN MET AGRESSIE Conflicten met agressieve leerlingen zijn de heftige momenten in een nieuw vak, zegt Van der Vooren. Die momenten horen bij je ontwikkeling, die komt elke beginnende docent tegen, die móet je een keer meemaken. En daarna moet je verder, voegt ze eraan toe, want zo’n conflict betekent niet dat de wereld vergaat. Wat niet betekent dat het allemaal vanzelf goed komt, voegt Vios-projectleider Ruijsendaal daaraan toe. Het gedrag dat het beste werkt, daar

Zijn er wapens in het spel, probeer dan vooral de

moeten leraren echt in getraind worden. En

persoon achter het wapen te blijven zien, zegt

zolang de lerarenopleidingen nog maar mondjes-

Thera van der Vooren; verlies het contact met de

maat aandacht besteden aan het onderwerp,

overvaller niet, blijf aandacht aan hem beste-

moeten (beginnende) leraren zich de benodigde

den. En kijk hoe je veilig uit de situatie kunt

vaardigheden eigen maken tijdens cursussen.

komen. Ruijsendaal van het Vios-project vat zijn

Dat vraagt nogal wat. “Je hebt echt wel drie volle

advies voor deze situatie in twee woorden

dagen nodig om het juiste gedrag aan te leren en

samen: haal hulp.

erin te slijpen”, zegt Ruijsendaal. “Conferenties over agressie op school, dat is in elk geval weggegooid geld.”

STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

21.

THIJS & J

Onderwijs is Thijs Zwart (20) met de paplepel ingegoten. Zowel zijn vader als zijn moeder werken in het (voortgezet) onderwijs en geven hem graag adviezen en tips. Maar Thijs, derdejaars aan de pabo Groenewoud in Nijmegen, gaat graag zijn eigen weg. Vader Jos (54), docent Nederlands en informatica aan het Dendrion College in Horst: “Hij is heel eigenwijs.” Thijs: “Ik wil het allemaal eerst zelf proberen.” Een gesprek met vader en zoon.

om vijf uur de school uitloopt. Maar dat vind ik

links op internet. Maar daar doet hij meestal

niet erg.”

niets mee.”

JOS: “Als hij me om advies zou vragen, zou ik

Thijs: “Dat heb ik dan niet nodig of ik heb er

zeker zeggen: ruim ook tijd voor jezelf in. Mij is

geen tijd voor. Ik ga pas iets bekijken, als ik het

dat nooit goed gelukt en mam ook niet. Maar dat

nodig heb.”

is wel heel belangrijk.”

JOS: “Ik vraag ook geregeld: laat me eens wat

Thijs: “Pap en mam hebben gewoon heel veel

zien, bijvoorbeeld van ict. Misschien kan ik daar

meegemaakt in het onderwijs. Dat vind ik wel

nog mijn voordeel mee doen. Maar hij heeft

een voordeel. Ze weten hoe het is. Als ik een

schijnbaar niets om te laten zien.”

vraag heb, kunnen ze me tips geven.”

Thijs: “Laatst heb ik je wel verteld over die les

JOS: “Maar je vraagt nooit iets. Thijs is daar heel

die ik had via internet: de virtual classroom.

eigenwijs in. Hij gaat helemaal zijn eigen weg.

Zoiets nieuws vertel ik dan wel. Maar verder zie

Ook als ik vraag: waar ben je mee bezig of kan ik

ik er vaak het nut niet zo van in. Dan denk ik:

je ergens mee helpen, hoor ik niks. Met ict bij-

daar heeft hij toch niets aan of ik vind het zelf

voorbeeld kan ik helpen, maar dat wil hij niet.”

niet interessant.”

Thijs:“Het onderwijs is helemaal mijn eigen

Thijs: “Ik wil het allemaal eerst zelf uitprobe-

JOS: “Terwijl ik er zo razend nieuwsgierig naar

keus geweest. Het trok mij aan om met kinderen

ren. Daar ben ik inderdaad heel eigenwijs in. Pas

ben. Maar misschien komt die uitwisseling nog

te werken. Maar het heeft vast een beetje meege-

als het echt niet lukt, vraag ik of hij wil helpen.”

wel, als hij iets verder is.”

speeld dat mijn ouders in het onderwijs zitten,

JOS: “Het onderwijs is iets dat we gemeenschap-

Thijs: “Ik ben pas drie jaar bezig. Zoveel heb ik

daardoor heb je er toch wat meer contact mee.”

pelijk hebben, maar we praten er eigenlijk niet

nog niet meegemaakt. Een paar stages. Daar ver-

JOS: “We hadden elke keus goed gevonden. Als

veel over.”

tel ik wel eens iets over, maar ook daarover vraag

hij er maar schik in heeft. Maar ik vind het wel

Thijs: “Dat gaat meer tussendoor. Niet dat we

ik geen advies. Stage-ervaringen bespreek ik lie-

leuk dat hij voor het onderwijs heeft gekozen.

er echt voor gaan zitten.”

ver met mijn klasgenoten of met mijn stagecoör-

Dat is dicht bij huis, daar weet ik iets van af. En

JOS: “Daar heb jij nooit tijd voor. Ik kan me één

dinator. Pap en mam zitten natuurlijk ook in het

ik heb het zelf altijd een heel leuke job gevon-

keer herinneren, vorig jaar, in de tuin met een

voortgezet onderwijs.”

den.”

lekker pilsje erbij. Dat is de enige keer dat we

JOS: “Ik heb ook stage gelopen bij de kleuters.”

Thijs: “Ik heb er zeker een positief beeld van

samen meer dan een uur over onderwijs en je

Thijs: “Dat weet ik. Maar als ik stage loop bij

meegekregen. Pap en mam stralen echt uit dat

studie hebben gesproken.”

iemand die al vijftien jaar aan kleuters lesgeeft,

ze veel plezier in hun werk hebben”

Thijs: “Ik ben heel vaak pas om een uur of acht,

neem ik die tips toch iets serieuzer.”

Jos: “Maar je hebt ook de keerzijden gezien: dat

negen thuis en dan wil ik even eten, nog wat

JOS: “Dat snap ik. Ach, misschien hoort dat ook

ik een jaar met een burn-out thuis heb gezeten;

computeren en naar bed. Dan heb ik geen zin om

wel bij een onderwijzer: dat je toch altijd tips en

dat er altijd werk ligt, ook ’s avonds, in het week-

nog over school te praten.”

advies wilt geven.” N

Tekst Eva Prins Beeld Joost Grol

end en in de vakanties.”

JOS: “Ik zou het wel vaker willen. Ik geef hem

Thijs: “Ik weet dat het werk niet ophoudt als je

wel eens een interessant artikel of wijs hem op

22.

STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

& JOS

(advertentie)

Ik sta er alleen voor Ik sta er alleen voor is een bundeling van de beste columns van Lachesis, de naam waaronder Wijze Wies iedere veertien dagen publiceert in het Onderwijsblad van de Algemene Onderwijsbond. In die columns beschrijft zij trefzeker het alledaagse leven in haar klas op een basisschool. Zij observeert, analyseert en kritiseert; is scherp, maar heeft mededogen en humor. Voor iedereen die in het onderwijs werkt of gaat werken is Ik sta er alleen voor een boek vol herkenning, maar ook een boek dat lastige vragen niet uit de weg gaat.

Ik sta er alleen voor - Lachesis Alleen verkrijgbaar bij de Algemene Onderwijsbond. Bestel het boek door € 11,35 over te maken op gironummer 19 03 89 van de AOb, Utrecht, onder vermelding van Lachesis. Dit bedrag is inclusief verzendkosten. (Student)-leden van de AOb krijgen korting en betalen slechts € 7,95.

De allerbeste basisschool Kortingsbon Kortingsbon Kortingsbon Kortingsbon Kortingsbon Kortingsbon Kortingsbon Kortingsbon Kortingsbon Kortingsbon Kortingsbon Tegen inlevering van deze bon ontvang je € 1,95 korting op het boek De allerbeste basisschool van Robert Sikkes. In de periode van 10 mei tot en met 10 juli betaal je in plaats van € 14,95 slechts € 13,-.

s

Actienummer: 900-54136

Deze bon kun je inleveren bij de erkende boekhandel

De allerbeste basisschool is een bouwpakket vol weetjes waarmee ouders op zoek kunnen gaan naar de beste school voor hun kind. Maar ook een boek dat voor leraren en studenten aan de lerarenopleidingen de discussies over de kwaliteit van het onderwijs op een rijtje zet. En een boek voor politici, zodat ze het allerbeste basisonderwijs voor iedereen bereikbaar kunnen maken. “De allerbeste basisschool is een heel compleet boek. Het behandelt vrijwel alle actuele zaken in het onderwijs en beperkt zich niet tot de situatie in Nederland. Het boek ademt gedegen onderzoeksjournalistiek, maar schuwt ook de discussie niet.” Uit: Het Onderwijsblad nr. 8, 17 april 2004

PORTFOLIOGEKTE

ontwikkeling van de student te volgen.

VAN BASISSCHOOL TOT UNIVERSITEIT

Maar dat het portfolio wordt gebruikt voor bege-

Het portfolio is een rage in het onderwijs, zelfs peuters werken er al mee. Maar nu de map van basisschool tot universiteit wordt gebruikt, klinkt er al weer kritiek. Wat meet je als je een portfolio beoordeelt? De competenties van een student of zijn verbale bekwaamheid en creatieve kwaliteiten?

dingsperspectief moet de student in het portfolio

Halverwege en aan het eind van de opleiding vormt het een belangrijke bron van informatie voor de beoordeling. leiding én beoordeling, wringt. Vanuit begeleiook zijn zwakke kanten laten zien en daar wordt hij dan vervolgens op afgerekend bij de beoordeling. Om te voorkomen dat de studenten een te flatteus beeld van zichzelf geven, zijn ze ver-

Tekst Tineke Snel Beeld Typetank

plicht bepaalde materialen op te nemen in het portfolio zoals evaluaties van schoolbegeleiders en leerlingen van de stageschool.

Nauwelijks zindelijk en dan al een eigen portfo-

talen. Zien leerlingen en opleiders door de

lio. Om de overgang van peuterspeelzaal naar de

bomen het bos nog? Het loopbaanportfolio is het

basisschool beter te laten verlopen, werkt peu-

uitgangspunt. Daarnaast wordt een portfolio

Handigheid

terspeelzaal het Biggenhok in Nijkerk sinds kort

ingezet dat past bij het leertraject dat wordt

Hoogleraar Fred Korthagen van Ivlos betoogde

met portfolio’s. Tekeningen en werkstukken wor-

gevolgd. Om het overzicht niet te verliezen heb-

onlangs in Velon, het tijdschrift voor leraren-

den chronologisch in een map of doos opgesla-

ben veel roc’s inmiddels een instellingsportfolio

opleiders, dat portfolio’s moeilijk te beoordelen

gen om de voortgang van de driejarigen te analy-

gemaakt, waarin de diverse portfolio’s weer

zijn. “Het beeld dat oprijst uit een portfolio is

seren. De peuters mogen ook zelf aangeven

onderdelen vormen van een groter geheel. Dat

mogelijk onvoldoende representatief omdat de

welke werkjes ze in hun map doen. Wekelijks

zou duidelijkheid moeten verschaffen.

student onvoldoende in staat is zijn eigen

houden de leidsters besprekingen met de peu-

In het hoger onderwijs en met name bij de

lespraktijk te documenteren.” Korthagen vraagt

ters over het portfolio, om de taal te verbeteren.

lerarenopleidingen is het portfolio al aardig inge-

zich af of het daardoor bij het beoordelen niet

Ook in het basisonderwijs zijn portfolio’s in

burgerd. Dat heeft te maken met de introductie

vooral om de verbale bekwaamheid of het meten

opkomst. Vaak gaat de introductie gepaard met

van competentiegericht leren, dé onderwijskun-

van creatieve kwaliteiten gaat. “Of hun handig-

het afschaffen van cijfers en rapporten. Een paar

dige trend in het hoger onderwijs. Studenten

heid om opleiders naar de mond te praten.

keer per jaar vindt er met de leerling een gesprek

worden niet langer beoordeeld op hun theoreti-

Kunnen we dat soort factoren wel isoleren van

plaats, waarin de producten en resultaten wor-

sche kennis, maar op wat ze met die kennis kun-

een strikte beoordeling van competenties?”

den doorgesproken. De leerkracht maakt een ver-

nen in praktijksituaties. In hun portfolio verza-

De hoogleraar pleit ervoor portfolio’s meer in te

slag van dat gesprek waarin wordt aangegeven

melen studenten daarom eigen werk, evaluaties

zetten voor het ondersteunen van de professione-

wat de ontwikkelpunten van de leerling zijn. Dat

van docenten en stagebegeleiders, beschrijvin-

le ontwikkeling. Hij vindt het ernstig dat studen-

verslag wordt weer in het portfolio gestopt om er

gen van activiteiten en eigen voortgangsanaly-

ten veel meer bezig zijn te bewijzen dat ze aan

in een volgend gesprek op terug te komen.

ses. Daarmee laten ze zien welke competenties

de competenties voldoen dan dat ze gemotiveerd

Het portfolio verovert ook het beroepsonderwijs

ze al beheersen en waar nog aan gewerkt moet

werken aan de eigen ontwikkeling. Korthagen

en de volwasseneneducatie (bve). De Cito-groep

worden.

vindt dat de kijk van opleiders op goed leraar-

is twee jaar geleden in opdracht van de Bve-raad

De postdoctorale lerarenopleiding Ivlos van de

schap verbreed moet worden. “Het gaat bij het

gestart met het project portfoliowereld. Sinds-

Universiteit Utrecht heeft een relatief lange tra-

complexe leraarsberoep om veel meer dan alleen

dien is er een scala aan portfolio’s ontwikkeld:

ditie in het werken met portfolio’s. In 1995 start-

competenties. Bij zij-instromers is dat bijvoor-

portfolio’s voor opvoeders, voor NT2, voor

te er een experiment met twintig studenten en

beeld duidelijk: hun persoonlijke missie, hun

sleutelvaardigheden, voor analfabeten, voor

twee jaar geleden zijn meerdere groepen aan de

professionele identiteit en hun kernkwaliteiten

sociale redzaamheid, voor loopbaanoriëntatie en

slag gegaan met digitale portfolio’s. Gedurende

verdienen veel aandacht.”N

er zijn ook nog portfolio’s voor moderne vreemde

de opleiding wordt het portfolio gebruikt om de

STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

25.

Straksvoordeklas SERVICE de AOb collega’s staan nu al voor je klaar WWW.STRAKSVOORDEKLAS.NL

GRATIS AOb GASTLES

Jouw digitale AOb-collega Hoe zit het ook al weer met openbaar en bijzonder onderwijs? Hoeveel ga ik eigen-

Jouw behulpzame collega

lijk verdienen?

Studenten en docenten van

Wat zijn mijn rechten en plichten? Voor starters in het onderwijs heeft de AOb een

alle lerarenopleidingen kun-

speciale website gemaakt waar een groot deel van dit soort vragen wordt beant-

nen gebruik maken van gra-

woord: www.straksvoordeklas.nl

tis gastlessen van de AOb. De gastdocenten van de

Op de site kan je kiezen voor het pabo-plein en het lo-plein voor opleidingen in het

bond geven informatie over

voortgezet onderwijs. Op de portal zitten ook links naar de lezersenquête en de digitale inhoud van dit nummer.

cao’s, juridische aspecten van het leraarsberoep en de problemen van beginners. Wie een AOb-team wil uit-

HET PABOPLEIN IS DE SITE VOOR ALLE STUDENTEN VAN DE LERARENOPLEIDINGEN BASISONDERWIJS

nodigen voor gastlessen kan contact opnemen met de afdeling communicatie van de

JE VINDT DAAR:

bond, tel. 030 298 91 86

• Alles over je eerste aanstelling

of e-mail: [email protected]

• Alles over jouw salarisstrook • Informatie over het verschil tussen openbaar en bijzonder onderwijs • Een online feestdagenkalender: wat is het Suikerfeest, Sint Maarten of Divali? • Tips wat je met leerlingen kan doen op deze feestdagen • Een lijst met alle gekmakende afkortingen in het onderwijs (en hun betekenis) • Informatie over afstuderen met een aantekening catechese • Voorbeeldlessen om identiteit in het onderwijs aan de orde te stellen

DE AOb-BEGINNERS

• Een link naar de salariswijzer

Jouw betrokken collega HET LO-PLEIN IS DE SITE VOOR STUDENTEN OP DE OPLEIDINGEN VOOR HET VOORTGEZET ONDERWIJS EN

Als geen ander weten de mensen van de

HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS (DE BVE).

beginnersgroep van de AOb hoe moeilijk de eerste stappen in een nieuwe baan zijn. Op

JE VINDT DAAR:

veel scholen laat de begeleiding te wensen

• Uitleg over de verschillende cao’s in het voortgezet onderwijs

over en bij een reorganisatie of terugloop

• De bevoegdheidsregeling in het vo en de bve

van leerlingen vliegen jongeren er vaak als

• Een salariswijzer die precies uitrekent hoeveel jij gaat verdienen

eerste uit. Voor deze zaken vraagt de groep

• Een overzicht van alle functies

beginnend onderwijs personeel (bop) de

• Een lijst met alle gekmakende afkortingen (en hun betekenis)

aandacht. Bij de politiek en bij schoolbestu-

• Uitleg over de verschillende werkgevers in het voortgezet onderwijs en de bve

ren. Dat heeft effect, zo zijn de beginsala-

• Links naar de feestdagenkalender op het pabo-plein

rissen de laatste jaren flink verhoogd en streeft de groep naar een behoorlijk stageloon. Met grote regelmaat zijn er regionale beginnersbijeenkomsten en startersfestivals. Student-leden kunnen daar gratis aan deelnemen.

E

WIJZE Beste Wijze Wies,

Beste Wijze Wies,

Beste Wijze Wies,

Ik ben een tweedejaarsstudent en loop stage in

Wij zijn twee eerstejaarsstudenten die samen

De school waar ik stage loop kent drie kleuter-

een nogal bewerkelijke klas. De mentor zit er

stage lopen in groep 8. Wij zijn allebei nogal rus-

klassen. Twee leerkrachten kunnen het uitste-

echt bovenop. Ze ziet alles. Je kunt aan alles

tige types. Onze mentor heeft al een paar keer

kend met elkaar vinden maar de derde loopt er

merken dat ze de regels heel streng toepast. In

tegen ons gezegd dat we zelf met vragen moeten

maar wat bij. En juist bij die derde loop ik stage.

de nagesprekken van mijn lessen hamert ze ook

komen en ook zelf moeten aangeven wat we wil-

Als alle kleuterklassen buiten spelen gaat zij

steeds op de handhaving van alle afspraken. Het

len gaan doen. Maar we weten niet wat we moe-

vaak niet eens naar buiten. Dan loopt ze iets

is regel dit en regel dat. Ze is ook echt trots op de

ten vragen want het is heel duidelijk hoe het alle-

onduidelijks te doen in de klas. De andere leer-

rust die er nu heerst in de klas. In voorgaande

maal gaat in de klas. Als de mentor na schooltijd

krachten zijn daardoor gedwongen om op haar

jaren was dat wel anders, zegt ze. Het probleem

aan ons vraagt wat we de volgende keer willen

kinderen te passen. Die hoor ik als er iets

is dat ze tijdens mijn lessen steeds tussen beide

doen, zeggen we altijd dat het ons niet uitmaakt.

gebeurt roepen: “En waar is jouw juf dan? Zoek

komt. “Robin laat dat”, hoor ik dan. “Karlijn hou

Het staat allemaal in het stageboek, dus ze kan

haar maar op.” Ik weet op zulke momenten niet

op met dat gefluister.” Of: “Martijn leg dat eens

zo wat kiezen. Daarna vraagt ze of ons nog wat is

wat ik moet doen. Ik loop maar wat heen en weer

neer.” Het stoort me eerlijk gezegd nogal dat ze

opgevallen aan een leerling of aan haar. Of we

te drentelen tussen het lokaal, de kinderen en de

dat doet. Kan ik daar wat van zeggen of moet ik

nog verduidelijking willen over het een of ander.

twee leerkrachten die buiten op het bankje zit-

het maar laten zoals het is?

Maar ook dan hebben meestal geen vragen. Alles

ten. Soms ga ik maar gewoon een tijdje op de wc

is duidelijk. Nu heeft ze tegen onze stagebegelei-

zitten. Mijn mentor valt verder best mee en ook

der gezegd dat ze nogal geïrriteerd raakt door

de kinderen zijn erg leuk maar zo gauw ze buiten

onze houding. We zijn hier erg van geschrokken.

gaan spelen, krijg ik buikpijn. Beste Wijze Wies,

We kunnen ook niet bedenken wat we verkeerd

wat kan ik het beste doen?

Annemarie

Beste Annemarie,

gedaan hebben. Maartje

Ik vrees dat je het maar moet laten zoals het is. Deze mentor heeft haar hele ziel en zaligheid

Lies en Wendy

Beste Maartje,

gelegd in deze strenge mate van controle en het is waarschijnlijk de enige manier waarop ze het

Beste Lies en Wendy,

lesgeven kan volhouden. Ze kan deze controle

Ja, het kan er onderling hard aan toe gaan tussen

geen moment loslaten. Dat betekent dat je onder

Als ik eerlijk ben begrijp ik deze mentor wel.

collega’s. Het is een raadsel waarom jouw men-

nogal beperkte omstandigheden stage loopt. Je

Vooral als je voor het eerst stage loopt in de

tor zelf geen oog heeft voor de positie waarin ze

kunt immers niet leren waar je eigen grenzen lig-

bovenbouw zijn er toch honderdduizend zaken

je plaatst. En het is een nog groter raadsel waar-

gen; je kunt niet experimenteren met een andere

die je opvallen en waar je het fijne van wilt

om ze haar plichten verzaakt. Want dat is wat ze

benadering van de kinderen. Je zult haar tactiek

weten. Waarom doet dat ene kind wat het doet

doet als ze binnen blijft terwijl haar leerlingen

domweg moeten overnemen. Dat is heel jammer.

en hoe komt het dat de mentor daar zus of zo op

buiten spelen. De onderlinge verhoudingen zul-

Je leert het nu alleen maar op haar manier te

reageert?

len wel zo bar slecht zijn dat zij geen andere uit-

doen. Toch zit er niets anders op. Het beste zou

Waarom vinden jullie trouwens dat de mentor het

weg ziet. Het beste is gewoon te doen waarvoor

zijn als deze mentor geen stagiairs in haar klas

stageboek op haar duimpje zou moeten kennen.

je komt. En dat is niet het sparen van kool en

opneemt. Er is te weinig ruimte om hen het

Jullie kunnen toch zelf aangeven welke les jullie

geit of het uitgebreid toiletteren. Begeef je

beste uit zichzelf te laten halen. Het gebrek aan

een volgende keer willen gaan doen. De mentor

gewoon tussen de leerlingen en doe of dat onpro-

stageplaatsen zorgt er echter voor dat pabo’s niet

hoeft niet voor jullie te zorgen, ze hoeft alleen

fessionele gekrakeel je volstrekt ontgaat. Bak

kunnen selecteren. Houd vol!

maar te begeleiden. Dat betekent dat jullie je veel

zandtaartjes, trek karren, spring touwtje. Ik weet

verantwoordelijker op kunnen stellen. Misschien

zeker dat je deze spelletjes liever speelt dan de

moeten jullie eens overwegen om niet meer op te

spelletjes van deze leerkrachten.

WIJZE

trekken als stage-duo. Het kan goed zijn dat jullie dat afwachtende in elkaar versterken.

WIJZE

WIJZE STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

27.

‘Als de stageschool maar in de buurt is’

sproken. De Hogeschool Rotterdam plaatst studenten vooral op de openbare scholen, de Rotterdamse pabo van Inholland neemt de protestants-christelijke scholen voor haar rekening en Thomas More (onderdeel van de Hogeschool Leiden) de katholieke. Daardoor zag Jasper Jut zijn wens om op zijn eigen oude basisschool stage te lopen, niet

Bij de katholieke pabo Thomas More in Rotterdam zoekt de opleiding stageplaatsen voor alle studen-

gehonoreerd, want dat is een protestantse

ten. “Lekker makkelijk”, vinden de eerstejaars. Veel wensen hebben ze toch nog niet. “Als de stage-

school. Toch is ook Jasper blij dat de opleiding

school maar makkelijk te bereiken is met het openbaar vervoer.”

een stageplek voor hem regelt. “Lekker makkelijk. Bovendien zorgen ze ervoor dat je op veel verschillende scholen stage loopt. Zo moeten

Tekst Eva Prins Beeld Typetank

we in het tweede of derde jaar op een stadsTevredenheid over de organisatie van de stages

mogen studenten wel een voorkeur opgeven.

school stage lopen en ook een keer in het spe-

en over de begeleiding overheerst bij de eerste-

Ze kunnen bijvoorbeeld aangeven dat ze terug

ciaal onderwijs. Dat vind ik belangrijk, want als

jaars die op een voorjaarsmiddag hun school-

willen naar hun eerste stageschool of juist

ik straks mijn diploma heb, wil ik op zoveel

werk zitten te maken op de stoep in de zon. Bij

niet. Als studenten verder nog een voorkeur

mogelijk verschillende scholen zijn geweest,

de Rotterdamse pabo Thomas More regelt de

hebben, geldt daarbij eigenlijk maar één crite-

zodat ik weet wat ik wel en niet wil.”

opleiding de stageplek, behalve de lio-stage,

rium: nabijheid. Of zoals Mariëlle van der

Over de stagebegeleiding vanuit de pabo zijn

vertelt Vera van den Nouwelant. Ze vindt deze

Maarel zegt: “Het enige dat voor mij belangrijk

de geïnterviewde studenten unaniem heel

aanpak fijn. “Het scheelt een hoop tijd en

is, is of de school in de buurt van mijn huis is

positief. “Ze houden je goed in de gaten”,

zeker als eerstejaars weet je toch nog niet goed

en of die makkelijk met het openbaar vervoer

lacht Vera. “De stagebegeleider komt drie keer

waar je moet zoeken of waar je op moet let-

bereikbaar is.”

langs en wil je dan ook echt aan het werk zien.

ten.” Haar klasgenoot Nils Brobbel ziet echter

De pabo houdt dan zeker rekening met de reis-

Bovendien moet je mentor nog allerlei formu-

ook een nadeel. “Je bouwt geen ervaring op

tijd van studenten, al lukt dit door gebrek aan

lieren over je invullen.” De studenten zijn blij

met zoeken, terwijl je die baan

stageplaatsen niet altijd. Bovendien hanteert

met deze grote betrokkenheid én de feedback.

straks toch ook zelf zal moeten gaan zoeken.”

de opleiding nog een ander criterium: een sta-

Nils: “De stagebegeleider geeft commentaar

Eerstejaars op Thomas More lopen twee stages

geschool moet bij voorkeur katholiek zijn. Zo

en tips waar je echt iets mee kan.” De anderen

van twintig dagen. Voor die tweede stage

hebben de drie pabo’s in Rotterdam dat afge-

knikken instemmend. H

28.

STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

De grote Straksvoorklas-stage-enquête De lerarenopleidingen groeien in een rap tempo en daardoor hebben opleidingen moeite voldoende stageplaatsen te vinden. Moeten studenten daardoor zelf een stageadres zoeken? En hoe staat het met de begeleiding? Kunnen scholen die kampen met een tekort aan leraren de begeleiding van stagiairs nog wel aan? Straks hoort verschillende verhalen. Er zijn fantastische stageplekken met enorm goede begeleiding en stages die uitlopen op een complete ramp. Daarom: de grote stage-enquête, zodat we weten hoe het praktijkleren ervoor staat.

4. Sluit de opleiding goed aan op de praktijk?

10. Heeft de stage jouw beeld op het leraarsberoep veranderd?

• • •

Goed Redelijk Slecht

5. Wat is jouw oordeel over de begeleiding vanuit de opleiding?

• • •

• • •

Enorm, ik ga wat anders doen Natuurlijk, dat beeld is realistischer geworden Nee, het is precies wat ik had verwacht: ik word leraar!

Goed Redelijk Slecht

6. Wat is jouw oordeel over de begeleiding vanuit de stageschool?

Deze enquête kun je invullen, uitscheuren en (zonder postzegel) opsturen naar: Algemene Onderwijsbond t.a.v. Straksvoordeklas Antwoordnummer 4346 3500 VE Utrecht Zoals gebruikelijk verloten we onder de inzenders tien cd-bonnen van tien euro.

1. Hoe kom jij aan een stageplek?

• • • •

• • •

Goed Redelijk Slecht

7. Had je plankenkoorts bij de eerste les die je zelfstandig moest draaien?

• • •

Enorm Een beetje

Gegevens inzender*

Helemaal niet Naam ……………………………………….....…....…….............

8. Wat vindt jij belangrijk voor een goede stage? Adres ……………………………………….....…....…….............

Zelf zoeken

………....……………………....……….....…………

Via docent

………....……………………....……….....…………

Stagebureau

………....……………………....……….....…………

Anders, namelijk:...……....……….....…………

………....……………………....……….....…………

………....……………………....……….....…………

………....……………………....……….....…………

………....……………………....……….....…………

………....……………………....……….....…………

………....……………………....……….....…………

………....……………………....……….....…………

2. Is het moeilijk om een geschikte

Woonplaats ……………………………………….....…....……............. Naam opleiding ……………………………………….....…....……............. Plaats opleiding ……………………………………….....…....…….............

………....……………………....……….....…………

Soort opleiding**:

………....……………………....……….....…………

pabo | lerarenopleiding vo/bve | universitaire

plek te vinden?

lerarenopleiding 9. Wat is het belangrijkste dat je hebt geleerd

• • •

Ja Nee

3. Heb je al stage gelopen (meerdere antwoorden mogelijk)

• • • • •

tijdens jouw stage(s)?

Studietraject**: voltijd | deeltijd | duaal | verkort

Gaat wel ………....……………………....……….....………… ………....……………………....……….....…………

Leerjaar**:

………....……………………....……….....…………

eerste | tweede | derde | vierde

………....……………………....……….....………… ………....……………………....……….....…………

* Naam en adres gegevens worden uitsluitend gebruikt voor het verloten van

Nee

………....……………………....……….....…………

de cd-bonnen en eventuele promotie-activiteiten van de AOb. Deze gegevens

Ja, in het eerste jaar

………....……………………....……….....…………

worden niet gebruikt voor verwerking van de enquête gegevens.

Ja, in het tweede jaar

………....……………………....……….....…………

Ja, in het derde jaar

………....……………………....……….....…………

Ja, in het vierde jaar

………....……………………....……….....…………

STRAKSVOORDEKLAS. MEI 2004.

** doorhalen wat niet van toepassing is

29.

DE ALGEMENE ONDERWIJSBOND STRAKSVOORDEKLAS Beste collega’s

De AOb, uw sterke collega

Jullie hebben gekozen voor het mooiste beroep

Met bijna 74.000 leden is de AOb de grootste

van de wereld: leraar. Boordevol ambitie willen

onderwijsvakvereniging. De AOb is er voor ieder-

jullie het allerbeste onderwijs tot stand brengen.

een die in het onderwijs werkt. Van assistenten

Dat streven heeft wel eens een extra duwtje

tot directeuren.

nodig. Bijvoorbeeld door de politiek ervan te

De AOb kent denominatieve afdelingen die alle

overtuigen te investeren in scholen, lesmethoden

zuilen in het onderwijs vertegenwoordigen

en leraren. Door met werkgevers te onderhande-

(katholiek, protestants-christelijk, algemeen-

len over een goede cao. Maar ook door samen na

bijzonder en openbaar), groepen (ondersteu-

te denken hoe het onderwijs verder verbeterd kan

nend personeel, directies, allochtonen, onder-

worden. De AOb heeft speciale aandacht voor

wijsadvisering en beginners) en sectoren

studenten en beginners. Daarom is het goed om

(primair onderwijs, voortgezet onderwijs, bve en

je nu al aan te sluiten bij een vakbond, want

hbo). De AOb is aangesloten bij de FNV.

sterk is samen. Walter Dresscher

Voorzitter algemene onderwijsbond

Ja, ik word studentlid van de AOb Naam en voorletters

man | vrouw

Adres Postcode

Plaats

Telefoon (privé)

Geboortedatum

Je contributie van € 2,50 per maand wordt van je rekening afgeschreven Nummer giro/bankrekening Gegevens van de school waar je studeert Naam school Adres Postcode

Plaats

Wil je op de hoogte gehouden van de activiteiten van de groep beginnend onderwijspersoneel?

Ja | nee

Wat is je (vermoedelijke) afstudeerdatum? Studeer je voor leraar basisonderwijs | speciaal onderwijs | voortgezet onderwijs Welke maand moet je lidmaatschap ingaan? Datum

Handtekening

DE AOb, DE VOORDELIGE COLLEGA €2,50 VOOR STUDENTEN Straksvoordeklas? Nu alvast studentlid worden. Voor alle studenten aan lerarenopleidingen is er een speciaal tarief • Voor € 2,50 per maand kan je lid worden bij de AOb • Als studentlid ontvang je elke twee weken Het Onderwijsblad • Zo blijf je op de hoogte van ontwikkelingen in het onderwijs • Ook kan je gratis brochures aanvragen over arbeidsvoorwaardelijke, onderwijskundige en rechtspositionele onderwerpen, lid worden van de beginnersgroep en deelnemen aan workshops. STUUR DEZE BON NAAR: AOb INFORMATIE EN ADVIESCENTRUM ANTWOORDNUMMER 4346 3500 VE UTRECHT