Stijlgids De huisstijlelementen Richtlijnen
Logo Kleur Typografie Inspiratievoorbeelden
1 juli 2012
Stijlgids De Huisstijlelementen Richtlijnen
Inhoud
De Huisstijlelementen
Logo
3
Huisstijl Merk en logo De drie elementen
4
Copyright Standaardlogo
5
Uitleg verschalingsreeks
6
Coproductielogo
7
Digitaal logo
8
Logo in social media
9
Kleur
10
Huisstijlkleur De kleur van het logo Steunkleuren Kleurgebruik teksten
11
Typografie
12
Print- en drukwerk Zetinstructies voor pint- en drukwerk: A5, A4 en A3
13
Templates Digitale middelen
14
Vervangende fonts Algemene typografische regels
15
Inspiratievoorbeelden
16
Typografie Print- en drukwerk
17
Digitale middelen
18
Colofon Ontwerp en productie
Gemeente Den Haag Intern Dienstencentrum Tekst
Bestuursdienst
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 juli 2012
2 van 18
Stijlgids De Huisstijlelementen Richtlijnen
De Huisstijlelementen
Logo Het logo toegepast op drukwerk van duurzaam Den Haag.
Uitnodiging
Stadsingenieur laat je zien!
Ingenieursdiner Den Haag 4 september 2012 in Pulchri studio
Huisstijl Om bewoners, bedrijven en bezoekers met de gemeente Den Haag te
De kleur van het logo
verbinden is het belangrijk dat zij de gemeente als organisatie herkennen.
De kleur van de ooievaar, de kustlijn en ‘Gemeente Den Haag’ is altijd identiek.
En dat is nu precies het doel van onze huisstijl: het waarborgen van de herkenbaarheid en eenheid van een organisatie. Hagenaars en andere doelgroepen moeten in één oogopslag kunnen zien dat zij met de gemeente te maken hebben. Huisstijl is daar een belangrijk middel voor.
De huisstijlkleur van de gemeente is donkergroen. De specificaties van deze kleur zijn terug te vinden in het hoofdstuk over kleur
(pagina 10).
Merk en logo Het logo speelt een belangrijke rol in de gemeentelijke uitingen. Maar de huisstijl is natuurlijk meer dan het logo alleen. Stijlelementen zoals kleur, typografie en beeldgebruik dragen ook bij aan de herkenbaarheid van de organisatie.
Het uitgangspunt is dat het logo altijd wordt gebruikt in de groene huisstijlkleur. Uitzonderingen hierop zijn terug te vinden in het hoofdstuk over kleur (pagina 10). En lees ook altijd de specifieke richtlijnen die gelden voor de uiting die je maakt. Het logo van de gemeente Den Haag bestaat uit drie elementen: de ooievaar, de kustlijn en het woordmerk ‘Gemeente Den Haag’ (Lees ook: de drie elementen). Deze drie elementen horen bij elkaar en worden dus altijd samen gebruikt. Het logo heeft ruimte nodig, dan komt het het beste tot zijn recht. In de ruimte rondom het logo mogen geen andere elementen voorkomen. Je kunt verschillende varianten van het logo downloaden op: www.denhaag.nl/huisstijlportaal
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 juli 2012
3 van 18
Stijlgids De Huisstijlelementen Richtlijnen
De Huisstijlelementen
De drie elementen
Copyright Zakelijk recht Het zakelijk recht van het logo berust bij de gemeente Den Haag. De gemeente is ook de enige gebruiker van het logo. Andere organisaties, instanties en individuen mogen het logo gebruiken na uitdrukkelijke toestemming van de gemeente. Dit kan zijn op verzoek van de gemeente als het gaat om coproducties met andere partijen of als dat is
De ooievaar
afgesproken in bijvoorbeeld een
De ooievaar is in de vrije lucht in haar element. Ze vliegt boven de meeste elementen die haar omringen en is vrij van directe toevoegingen. De positie van de ooievaar is in alle gevallen altijd boven de kustlijn.
subsidiebeschikking.
Auteursrecht Het auteursrecht behoort bij de gemeente Den Haag. Daarom is het aan derden niet toegestaan om veranderingen aan het logo uit te voeren. Elke modificatie van het beeldmerk is uitgesloten. Ook toepassingen die buiten de richtlijnen vallen zijn niet mogelijk.
De kustlijn
De kustlijn is een tot haar essentie teruggebracht symbool van de Hollandse kust. Een lijn die tot aan de horizon loopt. De kustlijn geeft basis aan de vliegende ooievaar en dient als onderstreping van de boodschap. De linkeronderkant van de kustlijn ligt altijd buiten beeld. Deze wordt aan de linker- of onderzijde aangesneden.
H et woordmerk
Het woordmerk wordt altijd in combinatie met de ooievaar en kustlijn geplaatst. Het woordmerk is gemaakt met de Janson Text.
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 juli 2012
4 van 18
Stijlgids De Huisstijlelementen Richtlijnen
De Huisstijlelementen
Standaardlogo
Let op!
Het standaardlogo heeft altijd de voorkeur. Je gebruikt dit logo op
Onderlinge verhoudingen
print- en drukwerk en soms op ruimtelijke middelen.
De verhouding tussen de ooievaar, het woordmerk en de kustlijn staat vast.
Bij het standaardlogo hebben de ooievaar en het woordmerk een vaste positie: het woordmerk staat op ‘snavelhoogte’ rechts van de ooievaar. De positie van de kustlijn is variabel: je kunt de kustlijn naar beneden laten zakken ten opzichte van de ooievaar en het woordmerk. Met andere woorden, je mag de verticale afstand tussen de ooievaar en het woordmerkenerzijds, en de kustlijn anderzijds, vergroten.
Je kunt dus niets veranderen aan de grootte van de kustlijn of de kustlijn horizontaal een andere positie geven. De kustlijn beweegt alleen in verticale positie naar beneden.
8 eenheden 3 4 3
4 1
4
4 Minimaal 1 eenheid
Voor print- en drukwerk is de positie van het logo (inclusief de plek van de kustlijn) strikt vastgelegd. De kustlijn staat altijd onderaan de uiting. Afhankelijk van de uiting, kun je de kustlijn aan de linker- of onderzijde afsnijden. Lees meer in: de ‘Richtlijnen Publicaties’ en werk met de kant-en-klare templates (InDesign CS4) waarin de huisstijlelementen al zijn verwerkt. Je kunt ze vinden op: www.denhaag.nl/huisstijlportaal
Logo-grid
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 juli 2012
Onder het logo ligt een grid van vierkanten (eenheden). In dat stramien neemt de ooievaar een plek in van drie bij drie eenheden. Het omkaderde deel van de kustlijn, zoals boven getoond, mag nooit worden aangesneden.
5 van 18
Stijlgids De Huisstijlelementen Richtlijnen
De Huisstijlelementen
Uitleg verschalingsreeks Het onderstaande schema laat zien hoe het logo wordt verschaald op de verschillende formaten. Formaat
Verschaling ten opzichte van A4 / 100%
Formaat ooievaar in mm
A6 staand
50%
15
A5 staand
70%
21
A4 staand
100%
30
A3 staand
141,4%
42,4
A2 staand
200%
60
A1 staand
283,2%
85
A0 staand
400%
120
Formaat
Verschaling ten opzichte van A4 / 100%
Formaat ooievaar in mm
A6 liggend
60%
18
A5 liggend
85%
25,5
A4 liggend
125%
37,5
A3 liggend
170%
51
De ooievaar 30 x 30 mm.
148,5 mm
141,4 % logo 15 mm
105 mm
5 mm
30 x 30 mm 100 % logo
82,5 mm
15 mm
74 mm
3,5 mm
Investeren in vernieuwing
64 mm
70,7 % logo
Investeren in vernieuwing
A5 A4 A3 Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 juli 2012
6 van 18
Stijlgids De Huisstijlelementen Richtlijnen
De Huisstijlelementen
Coproductielogo
Let op!
Het coproductielogo is een compacte vorm van het standaardlogo
Toepassingen
van de gemeente Den Haag. In het coproductielogo staan de ooievaar,
Voor samenwerkingsverbanden en een
het woordmerk en de kustlijn onder elkaar. De drie elementen staan op
aantal ruimtelijke middelen, zoals kleding
een onzichtbaar vierkant.
en auto’s, wordt het coproductielogo (of compacte logo) gebruikt.
Je kunt het coproductielogo gebruiken op ruimtelijke middelen met een beperkte oppervlakte, bij subsidieverlening en soms bij samenwerkingsverbanden. De gemeente werkt vaak samen met andere partijen. In de communicatie kan dan soms niet de gemeentelijke huisstijl worden toegepast. Dit hangt af van de afspraken tussen de deelnemende partijen.
Alle elementen staan gefixeerd: hun vorm, positie en verhouding staan vast. Anders dan bij het standaardlogo van de gemeente Den Haag kun je de kustlijn hier dus niet verticaal bewegen.
8 eenheden 3
3 8
Het coproductielogo op een bedrijfsauto.
Tips • • • •
Als ervoor is gekozen om niet in de gemeentelijke huisstijl te werken, dan wordt het coproductielogo gebruikt om aan te geven dat de gemeente Den Haag één van de partijen is in de samenwerking. Net zoals bij subsidieverlening wordt het coproductielogo dan geplaatst daar waar de andere partijen ook worden genoemd.
www.denhaag.nl/veilig
Draag altijd uw portemonnee dichtbij uw lichaam, bijvoorbeeld in uw binnenzak of gebruik deze halsportemonnee. Let tijdens het passen van kleding en schoenen in een winkel goed op uw tas. Pas goed op uw portemonnee en scherm altijd uw pincode af bij een betaal- of geldautomaat. Neem niet meer geld en pasjes mee dan u nodig heeft.
Het coproductielogo gebruikt op drukwerk. Andere organisaties dan de gemeente, kunnen het coproductielogo gebruiken om aan te geven dat de gemeente een initiatief ondersteunt. Bijvoorbeeld door middel van subsidie. Het coproductielogo wordt dan geplaatst op plekken waar partners van het initiatief worden genoemd, zoals in een sponsorbalk of bij ‘mede mogelijk gemaakt door’.
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 juli 2012
7 van 18
Stijlgids De Huisstijlelementen Richtlijnen
De Huisstijlelementen
Digitaal logo
Extra elementen
Voor digitale middelen, zoals websites, banners, film en video, gebruiken we het digitale logo. Het digitale logo is gebaseerd op het coproductielogo, met als toevoeging een groene balk en een label.
1
Deze elementen horen bij elkaar, het label wordt dus nooit zonder de groene balk geplaatst. Lees op www.denhaag.nl/huisstijlportaal de richtlijnen voor digitale middelen. Dan weet je precies hoe je het digitale logo toepast op de specifieke uiting die je maakt.
2
1. D e groene balk
8
De kleur van de balk is altijd huisstijlgroen. De balk is een eenheid hoog en loopt over de gehele breedte van de uiting.
Minimaal 2
Minimaal 2
en maximaal
en maximaal
2. H et label met schaduw
6 eenheden
Onder het label ligt een schaduw (met
6 eenheden 8
transparantie). Als het label over een kleurvlak of een foto wordt geplaatst, blijven de groene balk, het logo en het label dus in de juiste kleurencombinatie en contrast zichtbaar. Het label is nooit transparant.
Het label hangt aan de groene balk, ze horen bij elkaar. Je plaatst het digitale logo altijd aan de bovenzijde van je uiting.
Positie op een uiting
Opbouw
• Het label hangt altijd aan de groene
• Het digitale logo hangt altijd bovenaan de pagina, de uiting of het kader.
• H et digitale logo is opgebouwd uit een grid van twaalf bij twaalf eenheden. • De breedte van het label bestaat uit acht eenheden. • Het label staat minimaal twee tot maximaal zes eenheden van de kant. Voor smalle uitingen geldt een uitzondering, dan staat het label een eenheid van de kant. • Het label heeft een schaduw rondom. • A ls het label over een vol kleurvlak of een foto wordt geplaatst, blijft het logo in de juiste kleurencombinatie en contrast zichtbaar. Het label is nooit transparant.
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
balk, het label kan dus niet zonder de groene balk worden geplaatst. • De groene balk loopt over de gehele breedte van de uiting. • Het label staat minimaal twee tot maximaal zes eenheden van de kant. Voor smalle uitingen geldt een uitzondering, dan staat het label een eenheid van de kant.
1 juli 2012
8 van 18
Stijlgids De Huisstijlelementen Richtlijnen
De Huisstijlelementen
Het digitale logo is te downloaden in de volgende formaten:
Logo in social media
Logo
Afmeting van 1 eenheid
Maat totale logo blok (12 x 12 eenheden)
XXS
10 px
120 x 120 px
XS
12 px
144 x 144 px
S
14 px
168 x 168 px
M
16 px
192 x 192 px
L
18 px
216 x 216 px
XL
20 px
240 x 240 px
XXL
22 px
264 x 264 px
gefixeerd
gefixeerd
Bannerset
De oppervlakte in social media is meestal beperkt. Daarom gebruik je het avatarlogo (zonder het woordmerk ‘Gemeente Den Haag’). (Zie de afbeelding hierboven). Het logo is geplaatst op een wit vierkant en wordt altijd op deze manier gebruikt. Het gebruik van het avatarlogo in andere uitingen is alleen toegestaan na toestemming van de directie Communicatie van de gemeente Den Haag.
Het avatarlogo op een Facebook-pagina.
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 juli 2012
9 van 18
Stijlgids De Huisstijlelementen Richtlijnen
De Huisstijlelementen
Kleur Huisstijlkleur
Eenduidig
De huisstijlkleur van de Gemeente Den Haag is PMS 3165. Waar mogelijk,
CMYK, print-en drukwerk
pas je deze kleur toe in communicatieuitingen. Zo hoort op publicaties
c=100 m=000 y=040 k=063
altijd een groen kleurvlak te staan. Lees hier meer over in de ‘richtlijnen publicaties’ op: www.denhaag.nl/huisstijlportaal
RGB, digitale uitingen r=000 g=085 b=102
Links: pms 3165 in 100 procent.
Hex. # 00 55 66
Deze kleur mag je in percentages toepassen, maar
RAL, verf en coatings
dan alleen in stappen van
RAL Classic 5001 Groenblauw
10 procent (zie hieronder).
RAL Design 220 30 30
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100% Gemeente Den Haag
#e5eeef
#ccdde0
#b2ccd1
#99bbc2
#7faab2
#6699a3
#4c8894
#337785
#196675
#005566
Op deze achtergrond (20 procent van pms 3165) wordt het beeldmerk ‘positief’ geplaatst in ‘vol’ groen.
De kleur van het logo Voor het logo van de gemeente gebruik je altijd 100 procent PMS 3165. Alleen als de achtergrondkleur dit niet toestaat, bijvoorbeeld bij een donkergroene achtergrond, dan zet je het logo in het wit. De zichtbaarheid van het logo staat voorop. De kleur van de ooievaar, de kustlijn en ‘Gemeente Den Haag’ is altijd identiek. Dit geldt voor alle uitingen.
Gemeente Den Haag
Is de achtergrond 50 procent of meer van
Steunkleuren
de huisstijlkleur? Dan pas je het beeldmerk
Naast PMS 3165 mag je verschillende steunkleuren gebruiken. Een steunkleur kan bijvoorbeeld terugkomen in de titel, kopjes en tussenkopjes. Zie de kleurenwaaier hieronder voor een aantal inspirerendekleurcombinaties. De huisstijlkleur blijft de hoofdkleur.
‘diapositief’ (wit) toe.
Gemeente Den Haag
2612 C
2583 C
229 C
1795 C
220 C
152 C
109 C Indien de uiting die je maakt geen
376 C
376 C
632 C
2915 C
Warm
Warm
Warm
Gray 8 C
Gray 6 C
Gray 4 C
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
mogelijkheid tot kleur kent, dan is het toegestaan om het beeldmerk in wit of zwart toe te passen.
1 juli 2012
10 van 18
Stijlgids De Huisstijlelementen Richtlijnen
De Huisstijlelementen
Kleurgebruik teksten Teksten zet je meestal in zwart, maar op verschillende tekstniveaus kun je een andere tekstkleur gebruiken. Zolang daarbij niet de identiteit van de gemeente Den Haag uit het oog wordt verloren.
(tussenkoppen, paragraafkoppen) mogen in plaats worden gezet.
Dienstjaarrekening Intern Dienstencen trum
2011
ntrum 2011
van zwart ook in kleur
Dienstjaarrekening Intern Dienstence
Alle varianten van koppen
Een mooi voorbeeld van kleur in typografie op een omslag.
Naast de huisstijlkleur kunnen andere kleuren voorkomen. Variaties in kleur op verschillende tekstn iveaus is toegestaan. Ook kunnen foto’s in pms 3165 worden gekleurd.
5
Omgaan met geld
Percentages daarvan zijn ook mogelijk.
7
Omgaan met geld
Cursusp rogramma
Cursus ‘Geld in mijn gezin’ Wat weet u over geld in uw gezin? Weet u welke inkomsten en uitgaven uw gezin heeft? Hoe gaan uw kinderen om met geld? Wilt u weten hoe u uw gezinsfinanciën (beter) kunt organiseren? Over deze vragen gaat deze cursus. Speciaal voor gezinnen
Deze cursus is gratis en speciaal gemaakt voor (allochtone) gezinnen. Er zijn vier bijeenkomsten van twee uur. U krijgt tips en adviezen voor het organiseren van uw gezinsfi nanciën. De cursus wordt op verschillende locaties in de stad gegeven.
Asha: “Mijn tienerkinderen vroegen steeds om nieuwe kleren. En ik gaf ze die ook, omdat we niet op vakantie konden gaan. Nu geef ik ze één keer per maand kleedgeld, zodat ze zelf leren wat kleding kost. En ik zeg ‘nee’ als ze weer om geld komen vragen.”
15 deelnemers In een groep van 10 tot weken samen gaat u gedurende zeven de slag. met een budgetcoach aan bod: Deze thema’s komen aan en welke • welke uitgaven móeten uitgaven mógen; kunt besparen; • op welke uitgaven u • budget teren; • hoe u de post en de thuisadministratie bijhoudt; en de • hoe u omgaat met reclame verleiding om iets te kopen. r? Hoe vaak en wannee
uit zeven Deze gratis cursus bestaat uur. Het lessen van tweeëneenhalf e en thee cursusmateriaal en de koffi n is er een zijn gratis. Na twee maande terugkomdag. Wanneer u iedere les aanwez
ig bent
hebben, “Van geld dat we niet niet kopen we dingen die we te nodig hebben om indruk we niet die maken op mensen mogen.” Scott Pape
U bent geld uit dan er binnenkomt. eden en raakt zo gemakkelijk te beïnvlo e problemen. regelmatig in fi nanciël in een groep. U kunt niet functioneren doelen stellen Afspraken nakomen en vindt u moeilijk. Dan komt Herkent u zich hierin? voor misschien in aanmerking persoonlijke begeleiding.
u
ding te krijgen Om persoonlijke begelei de belangrijk dat u voldoen
is het hten hebt opdrac , schrijven en t en dein De gewees kleur de typografie enkuntdespreken kleurvlakken Nederlands terugerd, krijgt u tijdens de zelf aanmelden lezen. U kunt zich niet via cursus. Dat kan alleen
uitgevo komdag een certificaat.
deze geven een speels beeld.voor een budgetcoach. Persoonlijke begeleiding
vaak U maakt fi nancieel gezien meer verkeerde keuzes. U geeft
Zit u in een fi nancieel hulpverleningstraject? Dan kan de cursus verplicht worden gesteld. 29-05-12 14:09 Budgetcoaching_A5_v9.indd
120282_SZW_Broch_
5
Boekje op A5-formaat met kleurgebruik uit het kleurenschema.
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 juli 2012
11 van 18
Stijlgids De Huisstijlelementen Richtlijnen
De Huisstijlelementen
Typografie Print- en drukwerk
Verkrijgbaarheid fonts De Janson Text en de Syntax zijn
In print- en drukwerk (zoals folders en posters) hanteren we de Janson Text
verkrijgbaar via de bekende verkoop
en de Syntax. Voor (sub)koppen, paragraafkoppen, tussenkoppen en intro’s
kanalen. Elk ontwerpbureau dat werk
gebruiken we de Syntax (Bold). Bij het leggen van accenten in je typografie
maakt in opdracht van de gemeente
kan de Syntax goede diensten bewijzen.
Den Haag dient zelf de huisstijlfonts aan te schaffen.
Gemeente Den Haag ABCDEFGHIJ abcdef&Abcdef (01234–56789) ABCDEabcde Hierboven voorbeelden van de Janson Text 55 Roman, 55 Roman sc & of, 56 Italic en 75 Bold.
Gemeente Den Haag A B C D E F G H I J abcdef&Abcdef (0123456789) A B C D E a b c d e Hierboven voorbeelden van de Syntax Roman, Italic en Bold.
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 juli 2012
12 van 18
Stijlgids De Huisstijlelementen Richtlijnen
De Huisstijlelementen
Zetinstructies voor print- en drukwerk: A5, A4 en A3 A5, A4 en A3
Font
Corps in pt
Spatiëring
Leading in mm
Extra
Hoofdkop
Syntax Bold
18, 20, 22, 24, 26, 28
0
4,5 ( of een veelvoud
Eerste schrijflijn vastgelegd (wisselend
(titel omslag,
daarvan)
per A-formaat)
hoofdstukkop) Syntax Bold
12
0
9
2 Witregels erboven, 1 eronder
Intro
Syntax Bold
8,5
20
4,5
2 Witregels erboven, 1 eronder
Platte tekst
Janson Text Roman
9,5
0
4,5
Optioneel 5 mm inspringen bij
Subkop (omslag, titelpagina, paragraaf)
nieuwe alinea Citaten en
Janson Text Italic
9,5
0
4,5
Fotobijschriften
Janson Text Roman
7,5
0
4,5
Noten, credits en
Janson Text Roman
6,5
10
2,25
auteursvermelding
verwijzingen
2 Witregels erboven, nooit volledige zetbreedte, maar verdelen in kolommen
Inhoudsopgave
Syntax Bold
10
20
Paginacijfers inhoud
Janson Text Roman
12
0
Sprekende kopregel
Janson Text Italic
8
0
9
0
Aan de bovenzijde pagina buiten de zetspiegel, afhankelijk van linker- of rechterpagina links-pf rechtlijnend ten opzichte van gecentreerd paginacijfer
Colofon
Syntax Bold
7
20
4,5
Zo ver mogelijk achterin de productie en bij voorkeur aan de onderzijde
Voorwoord,
Janson Text Roman
samenvatting
of Italic
9,5
0
4,5
Templates In het huisstijlportaal op: www.denhaag.nl/huisstijlportaal kun je kant-en-klare InDesign CS4-bestanden downloaden waarmee je automatisch in de huisstijl werkt. Deze templates zijn beschikbaar voor publicaties in alle toegestane formaten: A0 tot en met A6. In de templates zijn opgenomen:
• • • • • • •
Het logo: ooievaar, kustlijn en ‘Gemeente Den Haag’ Het stramien voor het ‘groene kleurvlak’ Het ‘verboden gebied’ Het typografisch stramien De typogrammen (zetaanwijzingen) De huisstijlkleur Suggesties voor steunkleuren
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 juli 2012
13 van 18
Stijlgids De Huisstijlelementen Richtlijnen
De Huisstijlelementen
Digitale middelen
Vervangende fonts
In digitale uitingen hanteren we het systeemont Arial. Dit font wordt
Kantoorautomatisering
bijvoorbeeld op www.denhaag.nl en in de PowerPointpresentaties van de
In de kantooromgeving (Microsoft Office
gemeente Den Haag gebruikt.
met bijvoorbeeld Word) gebruiken we vervangende fonts voor de Janson en
Voor platte tekst gebruiken we bij voorkeur Arial 11 pixels. Voor titels en tussenkoppen gebruiken we in alle digitale uitingen altijd Arial Bold. Is tekst opgenomen in een afbeelding dan wordt daarin de Syntax Bold gebruikt.
Gemeente Den Haag ABCDEFGHIJ abcdef&Abcdef (0123456789) ABCDEabcde
de Syntax, dat zijn respectievelijk de Times New Roman en de Univers.
Times New Roman Italic, Bold, Bold Italic Univers 55 Roman 55 Oblique, 65 Bold Systeemfont De Arial is gekozen als font voor digitale middelen.
Arial Regular Italic, Bold, Bold Italic
Hierboven voorbeelden van de Arial Roman, Italic en Bold.
Teksten & koppen
• In alle digitale uitingen gebruiken we het lettertype Arial. Wanneer er tekst (zoals een titel) in een afbeelding wordt geplaatst, gebruiken we het lettertype Syntax Bold. • Voor platte tekst gebruiken we bij voorkeur Arial 11 pixels. • Voor titels en tussenkoppen gebruiken we in alle digitale uitingen altijd Arial Bold. • Alleen titels en tussenkoppen mogen in kapitalen worden geplaatst. Andere tekst niet. • Geen punten achter titels, tussenkoppen en streamers. • Teksten staan links uitgelijnd (behalve bij filmaftiteling). • Tekst wordt nooit verticaal geplaatst.
Toegepaste typografie op de internetsite van de gemeente Den Haag.
(Hyper)Links
• Opsommingen met hyperlinks duiden we aan met het teken ‘>’. • In een opsomming met links zijn ze niet onderlijnd. Bij een rollover worden ze onderlijnd en krijgen ze de huisstijlgroen. Een bezochte link krijgt bij voorkeur géén andere kleur. • Een link in de platte tekst is altijd onderlijnd. Bij de rollover verandert hij van kleur. Bij voorkeur: #005566.
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
Voorbeeld van een rollover.
1 juli 2012
14 van 18
Stijlgids De Huisstijlelementen Richtlijnen
De Huisstijlelementen
Algemene typografische regels
Meer Helder Haags De volgende regels zijn gebaseerd op
Teksten moeten goed en makkelijk leesbaar zijn. Daarom hebben we
Helder Haags.
stijlregels opgenomen voor de typografie. Deze gelden zowel voor print- en
- We plaatsen geen titels bij namen.
drukwerk als digitale middelen. En we communiceren natuurlijk in Helder Haags. Lees daarover meer op het intranet van de gemeente Den Haag of op: www.denhaag.nl/huisstijlportaal
Dus: Jan Jansen en niet drs. Jan Jansen. - Functienamen schrijven we met een kleine letter, bijvoorbeeld: hoofd Beheer of bedrijfsmanager Diensten.
Kapitalen
Titels en tussenkoppen mag je in kapitalen zetten. Andere teksten of tekstdelen mogen nooit in kapitalen worden gezet. Volg de ‘Richtlijnen Helder Haags’ voor het hoofdlettergebruik (beginkapitalen).
- Afdelingsnamen, projectnamen en dienstnamen schrijven we met een hoofdletter. Bijvoorbeeld: afdeling Parkeren of Vegen en Straten of project Werknet.
Titels en tussenkoppen
We zetten geen punten achter titels, tussenkoppen en streamers.
- Telefoonnotatie is als volgt: (070) 353 30 00 (0712) 12 34 56
Uitlijning
06 12 34 56 78
Alle teksten staan linkslijnend. Alleen in filmpjes hoeft dit niet, zie daarvoor de huisstijlrichtlijnen voor video en film op: www.denhaag.nl/huisstijlportaal
0900 12 34
Kleinkapitalen Bij teksten met veel afkortingen
Aanhalingstekens en gedachtenstreepjes
(acroniemen) is het fijner lezen als deze in
-- Aanhalingstekens zijn altijd enkele superieuren: ‘…’ . Dubbele superieuren worden alleen gebruikt bij citaten: “…” . -- Als gedachtenstreepjes gebruiken we altijd halve kastlijntjes ‘–’ met een dunne spatie ervoor en erna.
kleinkapitalen gezet worden. Hiervoor wordt de Janson Text 55 Roman SC & OF (Small Caps & Oldstyle Figures) gebruikt.
Afbrekingen
-- We plaatsen niet meer dan drie afbrekingen direct onder elkaar. -- Persoonsnamen, plaatsnamen, voorletters, titels (inclusief koppen en tussenkoppen), telefoonnummers, bedragen en andere getallen breken we niet af. -- Het laatste woord van een alinea breken we niet af. -- Ook woorden met het achtervoegsel ‘-lijk’ niet afbreken. -- We breken niet af tussen de ‘-ng’ en ‘-nk’ klank. -- Samengestelde woorden breken we alleen af op begrip. Opsommingen
In print- en drukwerk gebruiken we voor opsommingen divisies (-) of bullets (•). De regels springen hierbij 5 millimeter in. Onderopsommingen worden in een veelvoud van 5 millimeter gezet. In digitale uitingen gebruiken we voor opsommingen het leesteken ‘>’.
‘Mediæval’ cijfers Als in een tekst (veel) cijfers voorkomen zetten we deze bij voorkeur in mediævalcijfers. Mediævalcijfers kleuren beter in platte teksten doordat het een uithangendecijferreeks is. Dit is alleen toepasbaar bij de Janson Text.
Tabelcijfers Gebruik tabelcijfers voor het doel waarvoor ze zijn ontworpen. Aangezien bij tabelcijfers de diktewaarden onderling gelijk aan elkaar zijn staan ze (bijvoorbeeld in tabellen en grafieken) in lijn met elkaar. Hierdoor ontstaat een rustig cijferbeeld.
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 juli 2012
15 van 18
In twaalf stappen van wens naar De deelnemer s aan de work shop ten mete en Creat iespir aal (Mona Lisa) moch De Huisstijlelementen l foto’s bij binne nkomst uit een groot aanta aansp rak, op een tafel een uitzo eken die hen de puur intuït ief. Dit als aftrap van naar a-spe cial over welzijn gaan Them zoek op zij n waari t koms bijeen 27 septe mber 2011, op het een toeko mstwens die ze hebb en, gebie d van werk of ander s.
Stijlgids De Huisstijlelementen Richtlijnen
al 5 Impress ies work sho ps SZ W Vi ta
Inspiratievoorbeelden
? “Als Wat zit achter deze bijzondere aftrap foto je puur op gevoel een willekeurige een uitkiest, is dat vaak een die iets met nt, van situat ie te maken heeft die je herke Hieronder een aantal voorbeelden waarin goed gewerkt is jezelf of in je omgeving,” legt trainer met het typografisch stramien en koppen. Donna Schaap uit. 6 De creat iespiraal, een methode van Buur tpre ve ntietea laat de m natuurkundige Marinus Knoope, en van twaalf stappen zien tussen het hebb of ze hu atie ervan. In de work shop n af val in realis de en wens daag? Anders dan op een gewone m de pr ulle van op st Zin nbak ken dievanCollega’s in gesprek met elkaar. l vanin raat. Ton w ilden go gingen de SZW-ers met een aanta St ik kelm dan nog oi en an in plaats wel eens vertelt: “I ‘verraajer n het be maanden - Heel erg stappen aan het werk. s’ naar je gin kree later was g je hoofd, m dat over. n een hand aar een pa Dan gaf .” Zo be d “Zo mocht een ieder in een paar zinne ar je die jong trok ken langzaam Over een paar jaar er de leden ens gewoo Zek is wens je als maar zeke is het hoe va n n hrijve e n het team omsc r steeds werkt ne de jonger meer bij t als met t. en de buurt. poezen: territori zou ik een andere j uitgekomen, hoe je leven er dan -uitzie l Ton: “E die plasse vee Erg um.” n het n niet in te res hu n eige N Zelf had ik als wens om operazange , n ben heb en will ctie fun rm Enojaar - paar worden. Over mijn leven over een d rond en meer als adviseur schreef ik op: Ik reis de hele werel Philip Vro a.Spannend Donn aldus positieve lijk: “Maak op ee geld,” en bakk en verdi mensen. O manier contact m n was et er zin in ok Een ander onderdeel van de work Heb -shop dingen do als je vindt dat ze en die nie . De deelnemers zaten wens de van uiten het t door de beugel ku kreeg t het op - Laa nnen.” in tweetallen tegenover elkaar. Ieder om ut minu halve ander s om de beurt steed omen afk Streamers zijn een dankbaar typografisch middel om accenten aan te brengen. Typografiemij om de pagina luchtig te houden. over zijn of haar wens uit te spreken tegen
Typografie
Soundbites
ieten, anders kun je niet scoren”
ops Johan Cruijff
werkers nam deel n met passie’. De wachten staat. nspirerende dag. mee te krijgen voor
lag met een model work shop zijn dit: digheden, waarden, t en missie/doel. st gekoppeld. ellen collega’s – in gen aan elkaar. kennismakingsoefeomen de deelnemers ollega’s te weten,
Impressies workshops SZW Vitaal 5 27 september 2011, Thema-special over welzijn
lijk vlak. aan het eind van de aar het in hun passie et belangrijk om de algemene conclusie.
“Je moet schieten, anders kun je niet scoren” orden vertel len je meer over Workshops Johan Cruijff
Aan de slag met de vragen. De antwo
Om op een andere manier bezig te zijn met het werk en dit dan weer te kunnen gebruiken
Werken met passie
Soundbites
jezelf.
meningen over gedachten en uiten hun Zin in vandaag? r in op diverse stellingen. Ook gaan ze verde , ngen inigi bezu zoals belangrijke thema’s iteit. vital eigen en us -stat SBK
Een groep van 21 medewerkers nam deel aastDe aan de workshop ‘Werken metN passie’. - Heel erg de contac ten met een weet niet wat hem te wachten contstaat.te - Zeker buurtbew De ander hoopt op een inspirerendeac dag. n met oners, bl in st an tie eken ook Sommigen hopen tools meeva te krijgen - Erg veel s essent ie n hetvoor buurtpre de el voor he de praktijk. ve nt t ve ie - Enorm go team. H rliepmodel ed fu nctio De trainer ging aan de slag met een in het be et contac neren gin wat t m van niveaus. Voor deze workshop zijn dit: - Spannend elkaar et st de roef, om moesten polit ie omgeving, gedrag, vaardigheden, waarden, da t wen nen beide pa - Heb er zin in en niet go rt ijen aa overtuigingen, identiteit en missie/doel. n ed w is Hieraan is een vragenlijst gekoppeld. - Laat het op ten wat ze van Tijdens de workshop stellen collega’s – in mij afkomen tweetallen – allerlei vragen aan elkaar. Ook doet de groep een kennismakingsoefening. Op deze manier komen de deelnemers meer over zichzelf en collega’s te weten, Wat verwacht je onder meer op persoonlijk vlak. Zo komen deelnemers aan het eind van de van vandaag? Aan de slag met de vragen. De antwoorden vertellen je meer over jezelf. training tot de kern, waar het in hun passie - Dat ik er iets van om draait. Daarbij is het belangrijk om de Om op een andere gedachten en uiten hun meningen over balans te vinden, is de algemene conclusie. opsteek diverse stellingen. Ook gaan ze verder in op manier bezig te zijn Cirkel van invloed belangrijke thema’s zoals bezuinigingen, - Weet niet wat ik ‘Tien procent bestaat uit wat er met je SBK-status en eigen vitaliteit. met het werk en moet verwachten, gebeurt, 90 procent uit hoe je daarop dit dan weer te Het is mooi om te zien hoe medewerkers reageert.’ Dit staat op een van de sheets van maar ben erg zich kwetsbaar durven op te stellen. De wil kunnen gebruiken de workshop ‘Cirkel van invloed’. Hoe sta je nieuwsgierig is er zeker. Om met Johan Cruijff te hierin en hoe ga je hiermee om? Dit zijn ook eindigen: “Je moet schieten, anders kun je vragen die aan bod komen op de sessie. De -sta Ik an verwacht dat ik Deze ber ichten niet scoren.” SZW-ers wisselen op ludieke wijze van
uit wat er met je t hoe je daarop een van de sheets van an invloed’. Hoe sta je ermee om? Dit zijn men op de sessie. De ludieke wijze van
ers Het is mooi om te zien hoe medewerk n. De wil zich kwetsbaar durven op te stelle te is er zeker. Om met Johan Cruijff kun je eindigen: “Je moet schieten, anders niet scoren.”
A3-krant met vierkoloms-stramien. t geld” wereld rond en verdien bakken me
kheid lij ke er w ar na s en w n va n pe ap st f al In twaalf stappen van wens naar werkelijkheid Gemeenteblad “Ik reis de wereld rond en verdien bakken met geld”
mijn team
Nummer 19 - Ik verwacht 11 juli 2012enthousiasme te
ontvangen en zo energie te krijgen - Dat mijn leven anders wordt dan verwacht In dit num mer
De deelnemers aan de workshop
ndmakingen e k e b le ië c ffi O
Creatiespiraal (Mona Lisa) mochten meteen bij binnenkomst uit een groot aantal foto’s
e work shop Lisa) mochten mete en en groot aanta l foto’s oeke n die hen aans prak,
aftra p van de zij op zoek gaan naar ie ze hebb en, op het ande rs.
informatie krijg die .nl/ aag op ww w.d enh ik nkan delen met hte gem eenteb eric
op een tafel een uitzoeken die hen aansprak, puur intuïtief. Dit als aftrap van de
kingen end zijn bekend ma staa n de bek Den Ha ag. Dit de gem eente t bijvoor bee ld eric hte n van mak inge n die lice ren . Het gaa de Gem eenteb plic ht is te pub we tho ude rs, ver en te ter Hie r vindt u een ees (Na en 27 juni en) burgem tussafloop… iten die de gem Wat zit achter deze bijzondere aftrap? “Als )be slu het college van twe rp(onwillekeurige van een , besluit en van je puur op gevoel foto Hoe 2012 je het 4 julivond vergunningen me ldingen . en n genmetvan nge eni uitkiest, is datom vaakaan een vra die iets een che nen. tera ad, ver ord gaan vandaag? zijn vers situatie te maken heeft erin herkent, vanvande gem een gad die jegen ver end ede indruk jezelf of in je omgeving,” legt trainer - Erg onder De volg lad? Donna Schaap uit. sch Gem eenteb oni is op ktr ave ele uitg niet - Had verwacht Ho e lee s ik het De creatiespiraal, een methode van lad zijn alle tronisch isch Gemeenteb 18 juli die in het elek natuurkundige Marinus Knoope, laat de dat het201 zo2.groots In het elek tron endmakingen n type en naar r hte de bek naa rec nd nen twaalf stappen Aan zien tussen het hebben van rde rd zijn, kun kingen geo wordt aangepakt icee ma rdt ubl end wo gep g bek lad kin wens en de realisatie In de workshop ma eenteb Gemervan. Gemeenteelk type bekend troninisch Oninder Collega’s gesprek met elkaar. Anders dan op een gewone maandag het jaar. gingen de SZW-ers met een aantal van die - Fijn om collega’s Het elek stadsdeel. st. Deze tek sten rden ont leend. stappen aan hetwo werk. ensdag op r een reageertek die je niet kent wekelijks op wo ver wezen naa ijnt “Zo mocht een ieder eensch paar zinnen elek tronisch bladinver het in n. ter hte eric een paar jaar n ach meElke g Over omschrijven hoe het is als je wens is .nl/gemeenteb te ontmoeten deeno ander. keer moest dit iets concreter opg lan hoe zijn aag en ar w.denh t u wa leesover uitgekomen, hoeww je leven er dan uitziet. enteb duidelijker. “Ikrin ambieer een paar Daa . lad zou ik een andere - Bij de workshops Gemeen ligt en of u Zelf had ik als wens om operazangeres te jaar een andere functie, inzaalsgeadviseur. sluit termeer )be ail rpe-m twe per l (on functie willen hebben, een Nu hoeft dat nog niet, maart dat worden. Over mijn leven over een paar jaar in de hal was het wat ,ikdan in we gen maisken Bekend ma kin het r kun baa ken schreef ik op: Ik reis de hele wereld rond per en dag tere cht op de toekomst wil,” sprak een deelnemer uit. uw zienswijze meer als adviseur eventueel erg rumoerig, ik 24 uur t nu ienen uele U kun verdien bakken geld,” aldus Donna. “Ik ben nu meer bezig zaken op en t ind kunmet eken van de act ar of beroep bez waprivé-gebied, Een ander onderdeel van det workshop vond het vervelend zoals een nieuw kun huis tenaan een vragen. voor hetwasdoorzo de g interne illen nin rzie kan op ver sch het uiten van de wens. De deelnemers hte bruiloft. Wat voo ik zou willen is dat ik over een rlopige een voo eric zatenn. Dat te worden afgeleid eenteb gemelkaar. tcode in tweetallen tegenover Ieder kreeg jaar trots ben op wat ik heb bereikt en rust ld met uw pos bee oor bijv , om de beurt steedsma anderhalve minuut om heb. Nu ben ik nog wat onrustig,” gaf een nieren type ber icht s ege zijn of haar wens uit te spreken tegenover ander te ven kennen. dsdeel of een Adr esg , dienst, oor ailant of door een sta ‘e-m eelk een stadsd ldt voor de u zich aanme Het adres van ningst ijden en te kiezen. Als afdeling, de ope ’ ont vangt u de organisatie of Adressen. endmakingen ser vice in uw www.denhaag.nl/huisstijlportaal an in de rubriek ch sta atis Download eerst de bek laatste richtlijnen vanaf ers om aut mm ze uw keu telefoonnu u op ber ichten van hierover vindt tie rma info ma ilbox. Meer erichten. .nl/gemeenteb ww w.denhaag bijeenkomst waarin zij op zoek gaan naar een toekomstwens die ze hebben, op het gebied van werk of anders.
bijzondere aftrap? “Als en willekeurige foto een die iets met een Gemeenteblad op A4 formaat met een geloofwaardig toegepaste typografie. eeft die je herkent, van ving,” legt trainer
een methode van rinus Knoope, laat de n tussen het hebben van ie ervan. In de work shop rs met een aantal van die
erk.
s dan op een gewone maand Collega’s in gesprek met elkaar. Ander
P 14
P 19
ting
ag in het jaar.
P 20 Adr essen
evens
Wat ver wacht je van vandaag? - Dat ik er iets van opsteek - Weet niet wat ik moet ver wachten, maar ben erg nieuwsgierig - Ik ver wacht dat ik informatie krijg die ik kan delen met mijn team Kleur, lijnen en fonts kunnen typografie wacht - Ik ver nog meer ‘smoel’ geven. enthousiasme te ontvangen en zo energie te krijgen tuur Commissie Bes - Dat mijn leven anders wordt dan ver wacht nog gadering werd een commissiever over beslu it genomen geen definitief m aan het Muziekcentru het Dans- en io 2012. urt uiterlijk med Spui. Dat gebe
samene plan nen tot De al bestaand mse en de n de Rotterda werk ing tusse kwamen in een Haagse regio s van wen de lling door stroomversne regionale de bestaande het kabinet om sstructuren te samenwerking . 1 januari 2013 beëindigen per
aan de hield de vinger De commissie ikkelingen rond pols bij de ontw in 2011 te op het ambtelijk Best uur kreeg bezu inigingen es aan De commissie d verli rieer ende geva dreig groot en apparaat. Het gkerend maken met een daarbij een teru rwerpen. In deze expertise was aanbod van onde aan ng het aandeel onderwerp. jaargang spro economie in relat ie tot de pen rwer onde we ie wijdde g van een nieu . De commiss De vaststellin nersvan de stad eruit atiek voor bewo bespreking aan. subsidiesystem de er ook een werk acht de eveneens voor lteerde alle aand organisat ies zorg Uiteindelijk resu che n zorgen over omis ware econ Er een ssie. g van nodige discu ies en hun in de vaststellin nisat . orga de jaren ende de belasting van visie voor de kom . ondersteu ning
(Na afloop… ) Hoe vond je het gaan vandaag? Witruimte tussen de alinea’s bevorderd de onder de indruk leesbaarheid.- Erg - Had niet ver wacht 1 juli 2012 16 van 18 dat het zo groots wordt aangepakt - Fijn om collega’s die je niet kent 20
Werkbezoek
cie. Samenlevin
g in ‘De Muss
en’
Stijlgids De Huisstijlelementen Richtlijnen
De Huisstijlelementen
Print- en drukwerk
Partycatering
Duurzaam Den Haag Zaterdag 23 juni
Duurzame huizen
10.00 - 14.00 uur
Kom kijken!
Productenboekje 2012
120622_IDC_A5_broch_Partycatering_v3.indd 1
30-05-12 07:52
Eigentijdse brochure.
www.denhaag.nl/duurzaamheid #duurzaamDH
De huisstijl mooi toegepast op een poster van duurzaam Den Haag.
Jaarverslag 2011 Griffie Gemeente Den Haag Ingenieursdiner Den Haag Datum: 4 september 2012 Tijd: vanaf 17.30 uur tot 21.30 uur Locatie: Pulchri Studio, Lange Voorhout 15, 2514 EA Den Haag Rsvp: We hebben een beperkt aantal plaatsen. Laat u ons vóór dinsdag 10 juli 2012 via
[email protected]
weten of u aanwezig zal zijn? U ontvangt daarna een entreekaart voor u en uw young professionals.
Uitnodiging
Stadsingenieur laat je zien!
Ontwerp en productie:
Jaarverslag in de huisstijl.
Gemeente Den Haag Intern Dienstencentrum
Ingenieursdiner Den Haag 4 september 2012 in Pulchri studio
Een frisse uitnodiging in de huisstijl.
Omgaan met geld
Hulp bij het huishouden
Folder huishoudelijke verzorging.
Enveloppen in de huisstijl.
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
Omslag budgetcoaching. 1 juli 2012
17 van 18
Stijlgids De Huisstijlelementen Richtlijnen
De Huisstijlelementen
Digitale middelen
Een digitale uitnodiging in de huisstijl.
Een digitale nieuwsbrief in de huisstijl.
Herkenbare internetpagina’s, in de huisstijl, voor bewoners.
Een powerpoint-presentatie in de huisstijl.
Gemeente Den Haag
Het logo gebruikt in Intranetpagina voor het personeel van de gemeente Den Haag.
een prezi-presentatie.
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 juli 2012
18 van 18