Stijlgids Beeldformule Richtlijnen
Uitgangspunten Fotografie Formaten Rechten Illustraties Verklaring Portretrecht
1 augustus 2012
Stijlgids Beeldgebruik Richtlijnen
Inhoud
Beeldgebruik
Uitgangspunten
3
In een notedop
Fotografie
4
Algemene richtlijnen Hagenaars in beeld Bestuurders in beeld
5
Portretfoto’s De stad in beeld
6
Herkenbaar Haags
Formaten
8
Technische kwaliteitseisen voor drukwerk Technische kwaliteitseisen voor digitale middelen
Rechten
10
Beeldrecht Portretrecht Briefing Beeldbank
Illustraties
11
Pictogramillustraties Andere illustraties Fotografie en illustratie Non-figuratief
Verklaring Portretrecht
12
Toestemmingsverklaring gebruik portretrecht Toestemmingsverklaring
Colofon Ontwerp en productie
Gemeente Den Haag Intern Dienstencentrum Tekst
Bestuursdienst
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 augustus 2012
2 van 12
Stijlgids Beeldgebruik Richtlijnen
Beeldgebruik
Uitgangspunten Viering van Het Jaar van de Os in Chinatow (2009). Willem Vermeij
Bepalend voor de uitstraling van de gemeente is hoe wij omgaan met
In een notedop
foto’s en illustraties. Een beeld zegt soms meer dan duizend woorden. Beeldtaal vormt een belangrijk onderdeel van de gemeentelijke huisstijl.
Beeldformule Laat zien waar het om draait!
Den Haag is de ‘Internationale stad van Vrede en Recht’. De stad ligt aan zee. Het is er groen en veilig. Er wonen mensen met veel verschillendenationaliteiten. De gemeente profileert zich met een open, transparant en uitnodigend bestuur. Daarmee wekt het vertrouwenen zet het actief in op participatie. De gemeente Den Haag is een maatschappelijk georiënteerde organisatie. Zij heeft dienst verlening en innovatie hoog in het vaandel staan.
Uitnodigend, verleidend én veelkleurig. Internationaal, helder en transparant.
Trefwoorden De beelden van onze stad, het gemeentebestuur en de gemeentelijke organisatie zijn altijd: • Echt, dus niet geënsceneerd
Wij vinden fotografie heel belangrijk in onze publicaties. Vaak kan een boodschap goed worden verpakt in foto’s, illustraties of een combinatie daarvan. Om het karakter van de gemeentelijke huisstijl te borgen – en om eenduidigheid aan te brengen in de vele bood schappen die de gemeente uitzendt – zijn deze richtlijnen voor beeldgebruikvan belang.
• Het onderwerp staat centraal
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 augustus 2012
• Kleurrijk en positief
3 van 12
Stijlgids Beeldgebruik Richtlijnen
Beeldgebruik
Fotografie Algemene richtlijnen
Hoogste kwaliteit Het spreekt bijna voor zich:
• • • • • •
Realistisch, actief en levendig. Het onderwerp staat centraal (letterlijk). Laat zien waar het om gaat. Er staan altijd mensen op de foto. Herkenbaar Haagse scènes of locaties. Witte accenten (transparantie) spelen een belangrijke rol. Foto’s zijn altijd in full colour en hebben heldere en frisse kleuren. Alleen in drukwerk dat niet full colour kan worden uitgevoerd, mag je foto’s zwart-wit afdrukken. • Foto’s in mono- of duotone zijn niet toegestaan. • Foto’s lopen rondom af (ze zijn dus nooit omkaderd).
de gemeente Den Haag streeft altijd de hoogste beeldkwaliteit na. Dus beelden gemaakt in meest ideale omstandigheden en met de beste apparatuur. Ook in de technische afwerking streven we de meest optimale situatie na.
✖ Links: Deze Hagenaars zijn gefotografeerd vanuit een natuurlijke (kijk)hoek. En bij dit groepsportret kijkt (minstens) een persoon in de lens.
Hagenaars in beeld • F otografeer Hagenaars in natuurlijke situaties. Documentair, dus niet geënsceneerd. • Den Haag is veelkleurig (kent vele nationaliteiten). • Bij groepsfoto’s kijkt minimaal een persoon in de lens. • Gebruik in de achtergrond herkenbare Haagse scènes of locaties. Zie ook: ‘De stad in beeld’.
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 augustus 2012
4 van 12
Stijlgids Beeldgebruik Richtlijnen
Beeldgebruik
✖ Links: De wethouder kijkt, zoals wij dat willen, de fotograaf aan. Het onderwerp (uitreiking) staat centraal.
Bestuurders in beeld • De hoofdpersoon kijkt in de lens. • Het gezicht moet herkenbaar zijn. Vermijd – waar mogelijk – helmen, petten en andere hoofddeksels. • Het onderwerp staat centraal (letterlijk). Laat zien waar het om gaat. • Gebruik in de achtergrond – waar mogelijk – herkenbare Haagse scènes of locaties. Zie ook: ‘De stad in beeld’.
Pasfoto’s die volgens de normen van de burgerlijke stand zijn gemaakt, gebruiken we niet als portret in gemeentelijke
✖
publicaties.
Portretfoto’s • • • •
Portretfoto’s hebben een zakelijk karakter. De geportretteerde waar het om gaat kijkt in de lens. Gebruik natuurlijk ogende belichting. De achtergrond is egaal van kleur zonder afleidende elementen.
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 augustus 2012
5 van 12
Stijlgids Beeldgebruik Richtlijnen
Beeldgebruik
De stad in beeld
Herkenbaar Haags
• Fotografeer altijd vanuit een natuurlijke (kijk)hoek. • Zet altijd mensen op de foto, ook bij architectuur, (bouw)projecten of ‘artist impressions’. • Herkenbaar Haags! Haagse scènes, locaties en situaties moeten zichtbaar zijn op de foto.
Er is onderscheid te maken in internationale, nationale en lokale (of regionale) communicatie.
Internationaal Iconen van Den Haag zijn: het Vredes paleis, de Victory Boogie Woogie, het Meisje met de Parel en dans.
Nationaal Denk daarbij aan onderwerpen zoals ‘Royality’, het strand, de zee en de Herkenbaar
duinen, het stadhuis, het Binnenhof, het
Haags:
Haags Gemeentemuseum en een typisch
het stadhuis.
Haags evenement als de Tong Tong Fair.
Architectuur in combinatie met
Lokaal of regionaal
mensen.
Voor communicatie op lokaal of regionaal niveau kun je daar nog meer onder werpen aan toevoegen, bijvoorbeeld: de Haagse Markt, het Plein, het Paard van Troje, de PopHotSpot en een evenement als Parkpop.
✖
Hier staat het onderwerp (de tram en netkous) centraal. Ook is de menselijke maat aanwezig én is het beeld helder en transparant.
✖ Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 augustus 2012
6 van 12
Stijlgids Beeldgebruik Richtlijnen
Beeldgebruik
Bij groepsportretten kijkt minstens een persoon de kijker aan. Den Haag is veelkleurig én kent veel nationaliteiten.
Zet mensen op de foto. Ook bij architectuur, vastgoed
✖
en bouwprojecten.
In de achtergrond zijn herkenbaar Haagse situaties of locaties. Hier: de
✖
Scheveningse pier.
✖
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 augustus 2012
7 van 12
Stijlgids Beeldgebruik Richtlijnen
Beeldgebruik
Formaten Voor drukwerk hanteren we een aantal technische kwaliteitseisen. Voor foto’s in digitale middelen, bijvoorbeeld op www.denhaag.nl, gelden die richtlijnen uiteraard ook.
Maar daarbij komt een extra aandachtspunt: in digitale middelen gebruiken we veelal foto’s met een liggend formaat. Houd hier rekening mee als je een fotograaf een opdracht geeft.
Technische kwaliteitseisen voor drukwerk • Lever afbeeldingen aan in rgb. • Hanteer de bestandsformaten: ai, psd, eps, tif(f) en jp(e)g. Formaten als bmp, png, gif en raw kunnen soms niet worden verwerkt. • Gebruik bij voorkeur een bestandsomvang van 300 dpi (voor een afbeelding op 100 procent). De ondergrens is 200 dpi voor een optimale verwerking van beeldmateriaal. De vuistregel is: verkleinen kan wel, maar vergroten niet. • Lever altijd de bronbestanden aan. Afbeeldingen die in Word, Excel of PowerPoint worden aangeleverd, kunnen niet of nauwelijks worden verwerkt en leveren een slechte kwaliteit op.
Technische kwaliteitseisen voor digitale middelen In digitale middelen gebruiken we veelal foto’s met een liggend formaat. Op www.denhaag.nl hangt het formaat af van het soort pagina waar de foto op wordt geplaatst. De specificaties vind je hieronder. Homepage (header) Op de homepage staan algemene sfeerbeelden, stadsbeelden en karakteristieke plekken van Den Haag. De wisselende homepageheaders sluiten aan op de actualiteit en/of jaargetijde. • Liggend formaat: verhouding ongeveer 3 : 1. • Geschikt voor een uitsnede van 930 x 306 pixels, met het hoofd onderwerp rechts van het midden (dus niet links of uiterst rechts).
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 augustus 2012
8 van 12
Stijlgids Beeldgebruik Richtlijnen
Beeldgebruik
Thema pagina (header) Hier staan in eerste instantie beelden die terugslaan op het thema. In combinatie met sfeerbeelden van Den Haag. • Liggend formaat: verhouding ongeveer 2 : 1. • Geschikt voor een uitsnede van 705 x 306 pixels, met het hoofd onderwerp rechts van het midden (dus niet links of uiterst rechts).
Subthemapagina (header) Deze foto’s onderscheiden het karakter van een dienst, product of onderwerp. De sfeerbeelden of illustratieve foto’s zijn kenmerkend voor een dienst, product of onderwerp. De fotografie verbindt vorm en inhoud aan elkaar. Herkenbaar Haagse beelden zijn hier minder van belang. • Liggend formaat: verhouding ongeveer 2 : 1. • Geschikt voor een uitsnede van 705 x 306 pixels, met het hoofd onderwerp rechts van het midden (dus niet links of uiterst rechts).
Artikelpagina (foto in de content) Foto’s op artikelpagina’s dienen ter illustratie en verduidelijking van het onderwerp waarover het artikel gaat. Afbeeldingen in de content dienen iets toe te voegen aan de tekst. De foto’s zijn concreet, helder en begrijpelijk. De grootte en plaats van de foto op de pagina bepaal je op basis van de opmaak. Je let dus goed op de verhouding van tekst, foto, uitlijning en uitsneden. • De maximale breedte op een detail pagina is 495 pixels
Informatie
Zie ook: de cmo-wiki voor technische kwaliteitseisen op http://www.redactiedenhaag.nl/wiki/index.php/Aanleverspecificaties_Foto_en_Video
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 augustus 2012
9 van 12
Stijlgids Beeldgebruik Richtlijnen
Beeldgebruik
Rechten
Beeldbank
Beeldrecht
Mediabibliotheek In het Huisstijlportaal op
Aan het gebruik van een foto zijn altijd rechten verbonden.
www.denhaag.nl/huisstijlportaal vind je een mediabibliotheek met
Als een foto wordt gebruikt, moeten daarvoor de rechten zijn afgekocht bij de fotograaf. Deze moet ook toestemming verlenen voor het gebruik van zijn materiaal.
beeldmateriaal. Dit beeldmateriaal voldoet aan de beeldformule en je kunt het gratis en rechtenvrij gebruiken in gemeentelijke uitingen.
Portretrecht
Foto’s van de CMO zijn alleen afgekocht voor digitaal gebruik. Als je een dergelijke
Portretrecht geeft een persoon het recht zich te verzetten tegen
foto in drukwerk wilt gebruiken, dan
publicatie van zijn of haar portret.
betaal je daar een extra vergoeding voor.
Het is toegestaan om mensen in de openbare ruimte te fotograferen en deze foto’s te gebruiken in communicatie. Zelfs als de mensen herken baar in beeld zijn. Maar als je inzoomt op een persoon, dan is al snel toestemming nodig van de geportretteerde. De wettelijke regel is dat foto’s van mensen op straat mogen worden gebruikt, op voorwaarde dat de geportretteerde geen ‘redelijk belang’ heeft tegen publicatie.
Vergeet niet om de naam van de fotograaf te vermelden als je een foto uit de mediabibliotheek gebruikt. Dit doe je in een bijschrift of in het colofon.
Binnen de gemeente regelen we het portretrecht als volgt: in de opdrachtverstrekking aan de fotograaf leg je vast dat de fotograaf verantwoordelijk is voor het portretrecht. Om het portretrecht van een persoon te verkrijgen kan de fotograaf gebruikmaken van de ‘Toestemmingsverklaring gebruik portretrecht gemeente Den Haag’. Op de laatste pagina van deze Richtlijnen vind je deze verklaring.
Briefing Let bij opdrachtverstrekking aan een fotograaf op de volgende punten:
• Afkopen van rechten: waarvoor mag je de foto’s gebruiken en voor welke periode? Het kan handig zijn om de rechten voor de hele gemeente af te kopen zodat alle medewerkers er gebruik van kunnen maken. • Maak je foto’s voor drukwerk of internet? Voor beide zijn de richtlijnenhetzelfde, maar het formaat van de foto’s kan onderling verschillen. Op www.denhaag.nl en in digitale nieuwsbrieven maken we bijna uitsluitend gebruik van liggende formaten. • Geef deze richtlijnen voor fotografie mee. • Het portretrecht hoort via de fotograaf te zijn geregeld (zie boven: Portretrecht).
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 augustus 2012
10 van 12
Stijlgids Beeldgebruik Richtlijnen
Beeldgebruik
Illustraties
Non-figuratief Grafieken en tabellen Maak grafieken, diagrammen, tabellen en kaarten zo eenvoudig mogelijk voor optimale leesbaarheid: • Gebruik zo min mogelijk lijnen. • Gebruik geen onderbroken lijnen, verschillende lettertypen en corps
De huisstijlkleur toegepast
Positief in zwart is
op een achtergrond van
natuurlijk ook altijd goed.
20 procent pms 3165.
80 Procent van de huisstijlkleur op een warmgrijzeachtergrond.
Pictogramillustraties
groottes. • Font voor drukwerk is de Syntax, en voor digitale middelen de Arial. • Gebruik de kleuren wit, zwart, grijs (eventueel diverse grijswaarden) in combinatie met de huisstijlkleur (PMS 3165).
Als we geen foto’s gebruiken, dan gebruiken we bij voorkeur pictogram
• 3D-Grafieken zijn niet toegestaan.
illustraties. Pictogrammen zijn zeer bruikbaar om een directe boodschap over een product te communiceren.
Pictogrammen geven op een directe wijze – liefst met een leuk accent – een sterk signaal naar de ontvangers. Ze hebben de kleurcombinatie wit, zwart, grijs en de huisstijlkleur groen (pms 3165). De picto grammen zijn nooit te figuratief en zijn géén cartoons.
Bestandsreductie 2012 Verminderen aantal uitkeringen
Verminderen van de uitgaven
#1.500
€ 5.000.000
Van
19.300 uitkeringsgerechtigden in 2011
Naar
17.800 uitkeringsgerechtigden in 2012
&
Gerealiseerd tot en met april Instroom
Uitstroom
Toename
Reductie kosten uitkeringen
1.636
1.594
42
40.000
Uitstroom
ten opzichte van € 5.000.000
Kostenbeperking April
April
Elke ring is één maand
Elke ring is één maand
Totaal
Andere illustraties
Totaal
Taakstelling
Taakstelling
8.000
5.000.000
Gerealiseerd
Gerealiseerd
1.594
40.000
Instrumenten
Instrumenten
Als je geen pictogramillustraties gebruikt, kies dan voor een stijl
Infographics
met herkenbare vormen: eenvoudig en plat (ongelaagd).
Net zoals een tabel is een infographic een
VDV
Startbaan
Minder Voorschotten
Part time werk
Taakstelling
Taakstelling
Taakstelling
Taakstelling
3.100
2.700
200.000
700.000
Gerealiseerd
Gerealiseerd
Gerealiseerd
Gerealiseerd
102
291
66.667
144.192
informatieve weergave van verschillende
Je gebruikt de kleuren wit, zwart, grijs en de huisstijlkleur groen (pms 3165). Binnen onze beeldformule is kwaliteit belangrijk, het gebruik van bijvoorbeeld clipart is dan ook niet toegestaan.
Klant op koers
Invordering
objecten, het gaat dan in het bijzonder Taakstelling
Taakstelling
300
500.000
Gerealiseerd
Gerealiseerd
15
-561.911
om het duidelijk tonen van complexe Taalplein
Overig
Maatregelen
Fraude
informatie. Anders dan een tabel, bestaat Taakstelling
Taakstelling
Taakstelling
Taakstelling
300
1.300
1.200.000
200.000
Gerealiseerd
Gerealiseerd
Gerealiseerd
Gerealiseerd
74
1112
-453.105
110.639
een infographic uit een combinatie van
Bron: Dashboard, Gemeente Den Haag, SZW
Fotografie en illustratie
Productie: Gemeente Den Haag, IDC
tekst en beeld. Bijvoorbeeld in de vorm van een kaart, bord, instructieve tekening of een interactieve applicatie.
De combinatie van fotografie met grafische vormen kan een
Schakel altijd een specialist in voor het
zeer krachtig effect opleveren.
ontwerpen van infographics.
Dit kan door een sterke grafische vorm of illustratie in foto’s te plaatsen. Of andersom, door fotografie toe te passen binnen grafische vormen zoals letters en iconen. Als je voor een combinatie van fotog rafie en grafische vormen kiest, zorg er dan voor dat de beelden kwaliteit blijven uitstralen.
QR-codes Met de QR-code kun je online media, zoals een website of een filmpje, verbinden met print- en drukwerk. QR-codes mag je gebruiken in gemeentelijke communicatie. Denk er echter goed over na of de QR-code toegevoegde waarde heeft in jouw uiting. In de vormgeving van een QR-code verwerk je het gemeentelijk logo niet.
Download eerst de laatste richtlijnen vanaf www.denhaag.nl/huisstijlportaal
1 augustus 2012
11 van 12
Toestemmingsverklaring gebruik portretrecht
Onlangs is/zijn er (een) foto(’s) gemaakt, waarop u mogelijk herkenbaar bent afgebeeld. De fotograaf van deze foto(’s) wil deze foto (laten) gebruiken in publicaties, op websites of op ander (promotie)materiaal van de gemeente Den Haag.
Fotograaf Naam
Gegevens geportretteerde Achternaam Voorna(a)m(en) Geboortedatum en -plaats Adres Postcode en woonplaats
Toestemmingsverklaring
Ondertekende verklaart hierbij
De foto’s inclusief portretfoto’s van geportretteerde (naam van boven)
aan de fotograaf en/of de gemeente Den Haag of haar vertegenwoordigers of rechtsopvolgers toestemming te
zullen ten behoeve van het (hieronder te noemen onderwerp)
geven voor het publiceren of anderszins openbaar te maken van de volgende (portret)foto’s en ten aanzien van deze foto’s geen beroep te zullen doen op zijn of haar portretrecht. worden gebruikt.
Voorwaarden De toestemming geldt slechts voor
Deze foto’s worden afgebeeld op www.denhaag.nl en (eventueel) geprinte versies.
openbaarmaking of vermenigvuldiging van mijn portret in relatie tot of in opdracht van de gemeente Den Haag uit te brengen materiaal.
Ondertekening Naam Plaats en datum
Handtekening
Gebruik Uiteraard zal er zorgvuldig met uw afbeelding worden omgegaan. Hoewel uw schriftelijke toestemming voor het op redelijke wijze gebruiken
Ondertekening wettelijke vertegenwoordiger* Naam Plaats en datum
van uw portret niet nodig is, verzoekt de fotograaf u – mede namens de gemeente Den Haag – daarnaast toch
Handtekening
om uw schriftelijke toestemming voor het genoemde gebruik te geven.
* Indien de geportretteerde minderjarig is, dient de wettelijke vertegenwoordiger dit formulier mede te ondertekenen.
1 augustus 2012
12 van 12