STICHTING PENSIOENFONDS HOLLAND CASINO. Pensioenbrochure. Open kaart

STICHTING PENSIOENFONDS HOLLAND CASINO

Pensioenbrochure

Open kaart Editie 2016

Inhoudsopgave: wat wil je weten over jouw pensioen?

VOORAF .................................................................................................................. 3 MET PENSIOEN ...................................................................................................... 4 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Wat is de pensioenleeftijd bij Holland Casino en hoeveel pensioen krijg ik dan? Hoe verloopt de pensioenopbouw bij Holland Casino? Is mijn pensioen waardevast? Hoeveel belasting betaal ik over mijn pensioeninkomen? Hoeveel bedraagt de AOW? Wordt mijn AOW gekort op mijn pensioenuitkering? Mag je bijverdienen tijdens je pensionering? Hoe wordt het pensioen uitbetaald? Moet ik mijn pensioen zelf aanvragen? Kan ik mijn pensioen afkopen?

HET NABESTAANDENPENSIOEN .......................................................................... 9 11. 12. 13. 14. 15.

Wat is er geregeld voor mijn gezin als ik overlijd? Hoe werkt de overheidsvoorziening Anw? Is het nabestaandenpensioen waardevast? Behoudt mijn nabestaande bij hertrouwen recht op nabestaandenpensioen? Ik ben niet getrouwd maar woon samen. Komt mijn partner in aanmerking voor nabestaandenpensioen? 16. Wat gebeurt er met het nabestaandenpensioen bij echtscheiding? 17. Hoe werkt het nabestaandenpensioen als je meer dan één keer getrouwd bent? 18. Hoe moet een nabestaande het nabestaandenpensioen aanvragen?

VAN BAAN VERANDEREN EN JE PENSIOEN ..................................................... 12 19. Ik ga uit dienst. Kan ik mijn Holland Casino pensioen meenemen naar een volgende werkgever? 20. Ik kom bij Holland Casino werken. Kan ik het pensioen van mijn vorige werkgever laten overdragen naar Holland Casino? 21. Is het altijd gunstig om pensioenrechten mee te nemen van de ene werkgever naar de volgende? 22. Ik heb ooit bij een werkgever pensioenrechten laten staan. Kan ik die rechten alsnog laten overdragen naar het pensioenfonds Holland Casino?

1

BIJZONDERE OMSTANDIGHEDEN ...................................................................... 15 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34.

Wat gebeurt er met mijn pensioenrechten als ik ga scheiden? Wat gebeurt er met mijn pensioenopbouw als ik werkloos word? Wat biedt de pensioenregeling bij arbeidsongeschiktheid? Hoe weet je of je een pensioentekort hebt en wat is daaraan te doen? Hoe werkt sparen bij het pensioenfonds Holland Casino? Ik ben wel geïnteresseerd in sparen bij het pensioenfonds Holland Casino voor meer pensioen. Waar kan ik meer informatie krijgen of me aanmelden? Welke keuzemogelijkheden heb ik op het moment van pensioneren? Kan ik eerder met pensioen en wat kost dat? Kan ik met deeltijdpensioen? Kan ik de hoogte van mijn pensioen door de jaren heen laten variëren? Kan ik het nabestaandenpensioen uitruilen voor meer ouderdomspensioen? Ik heb bijgespaard. Wat gebeurt er met het door mij gespaarde kapitaal?

WAT JE VERDER NOG MOET WETEN ................................................................ 21 35. 36. 37. 38. 39. 40.

Wie valt er onder de pensioenregeling van het pensioenfonds Holland Casino? Hoeveel kost mijn pensioenvoorziening en wie betaalt dat? Waarin belegt het pensioenfonds Holland Casino? Wie bestuurt het pensioenfonds Holland Casino? Wie controleert het pensioenfonds Holland Casino? Waar kan ik terecht als ik een klacht heb over het pensioenfonds Holland Casino? 41. Wat moet ik doen als ik ga verhuizen? 42. Hoe kom ik aan informatie over mijn pensioen?

2

VOORAF Pensioen is voor velen niet echt een spannend onderwerp. Een hoop getallen, ingewikkelde sommetjes, verre toekomst. Waarom zou je je erin verdiepen? Toch maar doen, vinden wij. Het is namelijk belangrijk om te weten waar je zo’n beetje op kunt rekenen als je straks stopt met werken. Of wat er bij het pensioenfonds Holland Casino voor je geliefden geregeld is als jou wat zou overkomen. En het is ook verstandig om jezelf de vraag te stellen: is dit naar mijn zin, of zijn er dingen die ik zelf nog moet regelen? De uitleg in deze brochure helpt daarbij. De hele regeling van het pensioenfonds Holland Casino wordt hier in gewone mensentaal uitgelegd. Heel handig is ook de pensioenplanner in “Mijn pensioen”, te bereiken via onze website. Daarmee kun je berekeningen maken met je eigen pensioengegevens. Want misschien wil je wel meer of minder gaan werken. Dan is het natuurlijk handig om te weten wat de financiële consequenties daarvan zijn. Mocht je verder nog vragen hebben, je bent van harte welkom bij het pensioenbureau. Ook vind je veel informatie op onze website. Het adres: www.pensioenfondshc.nl. Deze wordt in de loop van 2016 in zijn geheel vernieuwd.

3

MET PENSIOEN 1. Wat is de pensioenleeftijd bij Holland Casino en hoeveel pensioen krijg ik dan? De officiële pensioenleeftijd bij Holland Casino is 67 jaar. Vanaf die leeftijd krijg je levenslang pensioen uitgekeerd. Op hoeveel pensioen je vanaf je 67ste recht hebt, kun je zien in je jaarlijkse pensioenoverzicht, onder het kopje ‘Te bereiken pensioen’. Dit is een prognose van het pensioen waar je op uit zult komen als je tot je 67ste bij Holland Casino blijft werken. Bij de berekening van die prognose gaat het pensioenfonds Holland Casino ervan uit dat je tot aan je pensioendatum hetzelfde zult blijven verdienen, wat in de praktijk niet het geval zal zijn. Als je salaris omhoog gaat, ga je vanaf dat moment over dat deel ook pensioen opbouwen en is het mogelijk dat je pensioen hoger uitkomt. Bovendien is de ambitie van het pensioenfonds om jouw opgebouwde pensioenrechten jaarlijks te indexeren (zie vraag 3). Ook hierdoor kan je pensioen stijgen. Hoe dichter de pensioendatum nadert, des te dichter zal de prognose in de buurt zitten van wat je daadwerkelijk aan pensioen zult krijgen. Het staat je overigens vrij om in overleg met de werkgever je pensioen eerder in te laten gaan. Je pensioen wordt uiteraard wel lager als je het eerder wilt laten ingaan (zie met name vraag 30).

2. Hoe verloopt de pensioenopbouw bij Holland Casino? De hoogte van je uiteindelijke pensioen bij Holland Casino wordt bepaald door drie factoren:  het aantal jaren dat je aan de pensioenregeling hebt meegedaan;  de hoogte van je salaris van jaar tot jaar;  de toegekende indexatie (ook wel toeslagverlening genoemd, zie vraag 3). Hoe hoger deze getallen, hoe groter de kans op meer pensioen. De pensioenregeling van Holland Casino heeft het karakter van een zogeheten uitkeringsovereenkomst: je weet vooraf welk pensioen je opbouwt. De hoogte ervan is voorspelbaar doordat hij niet afhankelijk is van de kosten op het moment van pensionering. Jaarlijks wordt er als het ware pensioen ingekocht. De pensioenregeling is een middelloonregeling. Je bouwt ieder jaar een pensioenaanspraak op die wordt afgeleid van je salaris in het desbetreffende jaar. Dat pensioen wordt opgeteld bij de pensioenaanspraken die je over eerdere jaren opgebouwd hebt. Je bouwt niet over je hele salaris pensioen op:  De eerste € 13.530 (de zogeheten franchise, cijfer 2016) telt niet mee voor de pensioenopbouw, omdat je over dat deel als het ware al AOW krijgt. Hoe lager de franchise, hoe gunstiger dat voor je is, want des te meer pensioen bouw je op!  Over het salaris boven € 101.519 (cijfer 2016) wordt ook geen pensioen opgebouwd. Het salarisdeel waarover je wél pensioen opbouwt, noemen we de pensioengrondslag. In 2016 bouw je een pensioen op ter grootte van 1,685% van je pensioengrondslag. Daarnaast bouw je een nabestaandenpensioen op. Dit is 70% van de opbouw van het ouderdomspensioen.

4

In het volgende jaar bouw je wederom een pensioenaanspraak op. Dat wordt opgeteld bij je rechten uit eerdere jaren. Voorbeeld Hoeveel pensioen bouw je op over een fulltime salaris van € 43.530? Componenten Salaris Franchise Pensioengrondslag

Bruto jaarbedrag € 43.530 € 13.530 € 30.000

1 jaar opbouw ouderdomspensioen (1,685%) = € 505,50 1 jaar opbouw nabestaandenpensioen (70% x 1,685%) = € 353,85 (zie vraag 11) De € 505,50 opbouw ouderdomspensioen betekent dat je het recht verwerft om vanaf je 67ste jaarlijks € 505,50 aan ouderdomspensioen te ontvangen. Als je parttime werkt, wordt je pensioenopbouw ook berekend op basis van een fulltime salaris en dan bedraagt je pensioenopbouw per jaar € 505,50 x je parttimepercentage. Afhankelijk van de financiële positie van het pensioenfonds Holland Casino (zie vraag 3) kunnen je opgebouwde pensioenaanspraken jaarlijks door toeslagverlening worden verhoogd. Je zult begrijpen dat het van groot belang is dat je opgebouwde pensioenaanspraken jaarlijks worden verhoogd, anders zouden ze de ontwikkelingen van lonen en prijzen niet bijhouden. Hoe dat geregeld is lees je in de volgende vraag.

3. Is mijn pensioen waardevast? Geld wordt elk jaar minder waard. Dat komt doordat de prijzen stijgen. Dit noemen we inflatie. Het pensioen dat je hebt opgebouwd, wordt dus ook minder waard. Daarom probeert Stichting Pensioenfonds Holland Casino de pensioenen aan te passen aan de prijs en/of loonstijgingen. Dit noemen we toeslagverlening of indexatie. Toeslagverlening is een voorwaardelijk recht. Het is dus niet zeker of je pensioen elk jaar wordt verhoogd. Het fonds reserveert geen geld om de pensioenen in de toekomst te verhogen. Het pensioenfonds betaalt de toekomstige verhogingen van jouw opgebouwde pensioen uit overrendement. Het bestuur beslist jaarlijks of en in hoeverre de pensioenen kunnen worden aangepast. Bij de bepaling van de toeslagverlening houdt het bestuur rekening met de ontwikkeling van de dekkingsgraad. De dekkingsgraad geeft de verhouding tussen het pensioenvermogen en de pensioenverplichtingen weer. Deze wordt met name bepaald door de rentestand en het behaalde rendement op de beleggingen. Wil je meer weten? In het Pensioenreglement onder artikel 13 staat een leidraad voor de toekenning beschreven.

4. Hoeveel belasting betaal ik over mijn pensioeninkomen? Na het bereiken van je AOW-leeftijd ga je minder belasting afdragen dan je gewend was en kan je inkomen netto meevallen. Dit is afhankelijk van je persoonlijke situatie. Je betaalt na je AOW-leeftijd weliswaar nog altijd belasting, maar bijna alle

5

sociale verzekeringspremies komen te vervallen. Voor je besteedbare inkomen na je AOW-leeftijd heeft dit gunstige gevolgen. Hoewel je pensioen bruto altijd lager is dan je salaris, valt het verschil netto vaak mee. Met de pensioenplanner in “Mijn pensioen” kun je een indicatie krijgen van de bruto en netto bedragen van je pensioen. Heb je ook bij vorige werkgevers pensioen opgebouwd, kijk dan ook op mijnpensioenoverzicht.nl. Je kunt daar inloggen met je DigiD. Al je inkomsten worden belast in box 1. Die kent de volgende heffingen (cijfers 2016): Loon op jaarbasis in € 0 – 19.922 19.923 – 33.715 33.716 – 66.421 66.422 of meer

Loonbelasting en premies volksverzekeringen Tot AOW-leeftijd Vanaf AOW-leeftijd 36,55% 40,20% 40,20% 52,00%

18,65% 22,30% 40,20% 52,00%

5. Hoeveel bedraagt de AOW? Jouw AOW-leeftijd is de dag waarop je AOW krijgt van de overheid. In 2016 krijg je AOW vanaf de dag dat je 65 jaar en 6 maanden oud wordt. In de jaren na 2016 gaat de AOW-leeftijd in stapjes omhoog tot 67 jaar in 2021. Na 2021 zal de ingangsdatum gaan meebewegen met de levensverwachting. Wil je weten wanneer je AOW krijgt? Check jouw AOW-leeftijd op www.svb.nl. Als je een aantal jaren in het buitenland gewoond hebt, kan het voorkomen dat je geen volledige AOW hebt opgebouwd. Houdt er rekening mee dat je op de pensioendatum dan minder inkomen hebt. Momenteel bedraagt de AOW € 9.714 bruto per jaar per persoon als je getrouwd bent of samenwoont met een andere AOW-gerechtigde die eveneens de AOWleeftijd bereikt heeft. Samen ontvang je in dat geval dus € 19.428 bruto per jaar. Alleenstaanden zonder kinderen onder de 18 jaar ontvangen € 14.211 bruto per jaar. De genoemde bedragen (cijfers 2016) zijn inclusief de vakantietoeslag. Je AOW wordt rechtstreeks aan je uitbetaald door de Sociale Verzekeringsbank in jouw regio. Een half jaar voordat je de AOW-leeftijd bereikt, zal je door de Sociale Verzekeringsbank worden geïnformeerd over de hoogte van je AOW-uitkering.

6. Wordt mijn AOW gekort op mijn pensioenuitkering? Nee, het pensioen is juist bedoeld als een aanvulling op de AOW. Wel is het zo, dat er bij de opbouw van je pensioen rekening wordt gehouden met het feit dat je vanaf de AOW-leeftijd een volledige AOW zult ontvangen. Je bouwt immers over het franchisebedrag (2016: € 13.530) geen pensioen op (zie vraag 2).

7. Mag je bijverdienen tijdens je pensionering? Ja. Je mag zoveel bijverdienen als je wilt. Je verdiensten worden niet verrekend met de AOW-uitkering of met je pensioen.

6

8. Hoe wordt het pensioen uitbetaald? In twaalf maandelijkse termijnen; er vindt geen uitbetaling van vakantiegeld plaats. De loonbelasting en de premies volksverzekeringen en zorgverzekeringswet worden door het pensioenfonds Holland Casino ingehouden. Je krijgt dus een nettobedrag op je rekening bijgeschreven. De inkomensafhankelijke premie zorgverzekeringswet bedraagt 5,5% over de AOW en over je pensioen van Holland Casino (cijfers 2016). Deze premie wordt niet vergoed door het pensioenfonds Holland Casino. Voor gepensioneerden die in het buitenland wonen gelden onder de zorgverzekeringswet aparte regels voor de inhoudingen op de pensioenuitkering.

9. Moet ik mijn pensioen zelf aanvragen? Wil je op je 67ste met pensioen, dan hoef je niets te doen. Het pensioenbureau neemt zes maanden voor je 67ste verjaardag contact met je op. Op het moment dat je met pensioen gaat, valt er van alles te kiezen. Zie daarvoor de vragen 30 tot en met 34. Als je vóór je 67ste met pensioen wilt, neem dan uiterlijk zes maanden voor de gewenste pensioneringsdatum contact op met je leidinggevende; je arbeidscontract zal immers moeten worden ontbonden. Tevens stel je het pensioenbureau hiervan in kennis. Vervolgens informeert het pensioenbureau jou over de hoogte van je pensioenuitkering en de keuzemogelijkheden die je hebt.

10. Kan ik mijn pensioen afkopen? Afkoop betekent dat je geen maandelijkse uitkeringen ontvangt zodra je met pensioen gaat, maar eenmalig een bedrag ineens. Je kunt zelf je pensioen niet afkopen (de totale waarde in één keer laten uitbetalen). Er is echter wel een aantal situaties waarin het pensioenfonds ervoor mag kiezen een pensioen af te kopen. Dat pensioen mag dan niet hoger zijn dan € 465,94 bruto per jaar (cijfer 2016). Dit zijn de situaties waarin afkoop van een klein pensioen mogelijk is:  als je uit dienst bent bij Holland Casino en binnen twee jaar nog niet gevraagd hebt om je pensioen te laten overdragen naar een nieuwe pensioenuitvoerder;  als je pensioenuitkering bij ingang van je pensioen niet hoger is dan het grensbedrag;  als je overlijdt en de uitkering voor je partner is niet hoger dan het grensbedrag (dit geldt ook voor de wezenuitkering voor kinderen);  als je gaat scheiden en het bijzonder nabestaandenpensioen voor je ex is lager dan het grensbedrag. Het voordeel van afkoop is dat je op korte termijn over geld kan beschikken. Dit klinkt aantrekkelijker dan het in praktijk vaak blijkt te zijn. Het uitkeren ineens heeft namelijk fiscale consequenties waardoor het bedrag vaak lager uitvalt dan in eerste instantie werd gedacht. Op de site van de belastingdienst vind je meer informatie. Maar wat belangrijker is, is dat je op je pensioendatum geen recht hebt op pensioen als je dit hebt afgekocht. Ook heeft afkoop gevolgen voor je nabestaandenpensioen. Je kunt afkoop voorkomen door waardeoverdracht. Je neemt dan je opgebouwde pensioen mee naar je nieuwe pensioenuitvoerder waardoor je meer kunt “sparen” voor je pensioen.

7

Effect afkoop pensioen op toeslagen Afkoop van jouw pensioen kan leiden tot verlaging van huurtoeslag en zorgtoeslag. Daarom wijzen wij je op het formulier ‘ Verzoek bijzondere situatie huurtoeslag’. Daarmee kan je de Belastingdienst verzoeken rekening te houden met de afkoop van jouw pensioen bij de bepaling van het toetsingsinkomen van jouw huurtoeslag en zorgtoeslag mocht je die ontvangen.

8

HET NABESTAANDENPENSIOEN 11. Wat is er geregeld voor mijn gezin als ik overlijd? Als je voor of na je pensionering overlijdt, is er voor je partner een nabestaandenpensioen gereserveerd. Dat is een maandelijkse pensioenuitkering die direct ingaat en die je partner de rest van zijn of haar leven houdt, ook als hij of zij eigen inkomen heeft of hertrouwt. Dit nabestaandenpensioen is automatisch geregeld voor je partner als je getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt. Als je ‘gewoon’ samenwoont kan je partner er ook voor in aanmerking komen, maar dan moet je hem of haar wel aanmelden bij het pensioenfonds. Jullie moeten aan de voorwaarden voldoen die onder vraag 15 genoemd staan. Ook voor je kinderen tot 18 jaar is er wat geregeld. Zij krijgen een wezenpensioen als jij zou overlijden. Zolang ze studeren, krijgen ze wezenpensioen tot 27 jaar. Dit geldt ook voor kinderen die niet je eigen kinderen zijn maar wel door jou worden onderhouden en opgevoed, zoals pleegkinderen. De hoogte van het nabestaandenpensioen en het wezenpensioen is afgeleid van de hoogte van je eigen pensioen. Als je overlijdt tijdens je dienstverband wordt het nabestaandenpensioen afgeleid van het pensioen dat je had kunnen bereiken als je tot je pensioendatum was blijven leven en werken (en dus niet alleen maar van het pensioen dat je tot op dat moment hebt opgebouwd). Hoeveel het nabestaandenpensioen en wezenpensioen precies is, kun je vinden op het pensioenoverzicht, onder het kopje ‘Bij overlijden tijdens uw huidige dienstverband’ en ‘Bij overlijden na beëindiging van uw huidige dienstverband’. Je kunt de bedragen ook raadplegen via de pensioenplanner in “Mijn pensioen”. Ook kun je nabestaandenpensioen bij een vorige werkgever hebben opgebouwd. Kijk op mijnpensioenoverzicht.nl voor een totaal overzicht. Als je bij je pensionering hebt gekozen om het nabestaandenpensioen geheel of gedeeltelijk uit te ruilen voor een hoger ouderdomspensioen, dan is er geen nabestaandenpensioen of een lager nabestaandenpensioen. Hierop gaan we nader in bij vraag 33. Daarnaast kan je partner recht hebben op de overheidsuitkering Anw. Dat wordt behandeld bij vraag 12. Voor het nabestaandenpensioen en het wezenpensioen geldt:  eigen inkomsten van je nabestaande hebben geen invloed op de hoogte van de uitkering;  als de middelen van het pensioenfonds Holland Casino het toelaten kunnen de nabestaandenuitkeringen jaarlijks verhoogd worden met het gemiddelde van de loon- en prijsindex (zie vraag 3);  het wezenpensioen wordt verdubbeld als kinderen beide ouders hebben verloren;  er kan voor maximaal vijf kinderen wezenpensioen worden uitgekeerd. Zijn er meer kinderen, dan zullen zij het maximale wezenpensioen moeten delen. Let op: als je gescheiden bent en een nieuwe partner hebt, dan moeten je eerste en tweede partner het nabestaandenpensioen delen (zie vraag 16 en 17). Jouw huidige partner krijgt dan minder nabestaandenpensioen als je komt te overlijden. Jullie zullen er dan op een andere manier voor moeten zorgen dat de overgebleven partner voldoende inkomsten overhoudt om alle uitgaven te kunnen doen.

9

12. Hoe werkt de overheidsvoorziening Anw? Ook de overheid kent een voorziening voor gezinnen die een ouder verliezen, de Algemene nabestaandenwet of Anw. Voor een Anw-uitkering komt een weduwe of weduwnaar alleen in aanmerking als  het jongste kind jonger dan 18 jaar is, óf;  de nabestaande voor 45% of meer arbeidsongeschikt is. Wie wel aan de voorwaarden voldoet maar eigen inkomsten heeft, wordt gekort op zijn of haar Anw-uitkering. De Anw bedraagt € 15.038 bruto op jaarbasis (cijfer 2016, inclusief vakantietoeslag).

13. Is het nabestaandenpensioen waardevast? Onder een waardevast pensioen wordt een pensioen verstaan waarbij het pensioen jaarlijks wordt verhoogd met het percentage waarmee de lonen en de prijzen zijn gestegen. Het nabestaandenpensioen kan worden verhoogd als het pensioenfonds Holland Casino over voldoende middelen beschikt om dit te kunnen financieren. Dit geldt ook voor het wezenpensioen. Voor de voorwaarden voor indexatie (ook wel toeslagverlening genoemd) zie vraag 3.

14. Behoudt mijn nabestaande bij hertrouwen recht op nabestaandenpensioen? Ja. Je partner houdt levenslang recht op nabestaandenpensioen.

15. Ik ben niet getrouwd maar woon samen. Komt mijn partner in aanmerking voor nabestaandenpensioen? Als je samenwoont als geregistreerde partners, dan komt je partner automatisch in aanmerking voor nabestaandenpensioen. In andere gevallen kan je partner alleen voor nabestaandenpensioen in aanmerking komen als je hem of haar aanmeldt bij het pensioenfonds Holland Casino. De voorwaarden daarvoor zijn:  jij en je partner zijn geen bloed- of aanverwant in de rechte lijn (ouder en kind mag niet), of broer of zus;  je kunt aannemelijk maken dat jij en je partner al minstens een half jaar op hetzelfde adres wonen;  je levert bij het pensioenbureau een door het pensioenfonds Holland Casino verstrekte verklaring van samenleving in. Deze kun je vinden op onze eigen website.  je levert bij het pensioenbureau een door een notaris opgemaakte samenlevingsovereenkomst in die de volgende gegevens bevat: - jullie namen en geboortedata; - de aanvangsdatum van het samenlevingsverband; - het woonadres op die aanvangsdatum; - dat jij en je partner een gemeenschappelijke huishouding voeren; - dat er sprake is van een wederzijdse onderhoudsverplichting;

10

-

de aanwijzing van elkaar als begunstigden van nabestaandenpensioen; de voorwaarden voor beëindiging van het samenlevingscontract; ondertekening door beide partners en de notaris.

Bedenk goed dat als je jouw partner niet aanmeld of als je niet aan de voorwaarden voldoet jouw partner niets krijgt als jij komt te overlijden. Dit hoeft niet erg te zijn als je partner bijvoorbeeld een goed eigen inkomen heeft of andere bronnen van inkomsten.

16. Wat gebeurt er met het nabestaandenpensioen bij echtscheiding? Als jij en je partner uit elkaar gaan, wordt de opbouw van het nabestaandenpensioen voor je partner stopgezet. Je ex houdt wel recht op het nabestaandenpensioen dat is opgebouwd tot het moment van de scheiding. Dit geldt ook voor samenwonende partners die zich hadden aangemeld bij het pensioenfonds Holland Casino en voldeden aan de voorwaarden. Van de wettelijke regels die hiervoor gelden, kun je in onderling overleg besluiten af te wijken. Dan blijft het nabestaandenpensioen staan voor een eventuele volgende partner. Je dient je afspraken dan wel schriftelijk te laten vastleggen in een notariële akte of in het echtscheidingsconvenant, en het pensioenfonds Holland Casino moet met de gemaakte afspraken akkoord gaan. Zelf bouw je na de scheiding nabestaandenpensioen op voor een eventuele volgende partner. Let op! Jouw eventuele nieuwe partner krijgt dan na jouw overlijden wel minder nabestaandenpensioen. Jullie zullen er dan op een andere manier voor moeten zorgen dat jouw partner voldoende inkomsten overhoudt om alle uitgaven te kunnen doen. Zie daarover ook de volgende vraag.

17. Hoe werkt het nabestaandenpensioen als je meer dan één keer getrouwd bent? 



Gescheiden en hertrouwd Als je bent gescheiden en daarna bent hertrouwd, dan moeten je eerste en je tweede partner het nabestaandenpensioen delen. Je eerste partner heeft recht op het deel dat tot aan de datum van de scheiding is opgebouwd, je tweede partner heeft recht op de rest. Hertrouwd na overlijden partner Als je partner is overleden en je trouwt opnieuw voordat je pensioen is ingegaan, dan heeft je tweede partner na je overlijden recht op een volledig nabestaandenpensioen.

Let op: Als je na je pensionering trouwt, dan kan je nieuwe partner onder geen enkele voorwaarde in aanmerking komen voor nabestaandenpensioen. Dan moeten jullie samen kijken wat voor andere voorzorgsmaatregelen jullie kunnen nemen.

18. Hoe moet een nabestaande het nabestaandenpensioen aanvragen? In principe neemt het pensioenbureau contact op met jouw nabestaande. Als jouw nabestaande enige weken na het overlijden nog niets gehoord heeft, dan doet hij of zij er goed aan zelf contact op te nemen met het pensioenbureau Holland Casino.

11

VAN BAAN VERANDEREN EN JE PENSIOEN 19. Ik ga uit dienst. Kan ik mijn Holland Casino pensioen meenemen naar een volgende werkgever? Ja. Je hebt het wettelijke recht je pensioenrechten mee te nemen van de ene werkgever naar de andere. Je bent hier echter niet toe verplicht; je rechten achterlaten bij pensioenfonds Holland Casino is ook toegestaan. Als de middelen van het pensioenfonds Holland Casino dit toelaten kunnen ze jaarlijks worden geïndexeerd (zie vraag 3). Het voordeel van waardeoverdracht is dat je niet overal verschillende potjes hebt staan. Bovendien krijg je beter zicht op de ontwikkeling van de waarde van jouw pensioen. Voor een totaal overzicht van al jouw pensioenpotjes kun je kijken op mijnpensioenoverzicht.nl. Let op: het overdragen van pensioenrechten gaat niet automatisch. Je moet zelf een aanvraag tot waardeoverdracht indienen bij je nieuwe pensioenuitvoerder, liefst zo snel mogelijk. Er wordt dan een procedure in gang gezet, die bij vraag 20 wordt beschreven. Een waardeoverdracht is niet altijd gunstig. Dit hangt af van de pensioenregeling(en) die je had en die je hebt bij jouw nieuwe werkgever. Lees hierover meer bij vraag 21.

20. Ik kom bij Holland Casino werken. Kan ik het pensioen van mijn vorige werkgever laten overdragen naar Holland Casino? Ja, maar pensioenoverdracht gaat niet automatisch. Je moet hiervoor zelf een aanvraag indienen bij het pensioenbureau Holland Casino. Zij nemen dan contact op met je vorige pensioenuitvoerder. Voordat er wordt overgegaan tot overdracht van de pensioenrechten krijgt je van hen een offerte waarin wordt voorgerekend hoeveel je bij het pensioenfonds Holland Casino voor je oude pensioenrechten ‘terugkrijgt’. Op onze website vind je ook een formulier voor waardeoverdracht. De procedure van waardeoverdracht  Na je indiensttreding dien je bij je nieuwe pensioenuitvoerder een aanvraag in tot waardeoverdracht. Je nieuwe pensioenuitvoerder neemt dan contact op met je vorige pensioenuitvoerder.  Na enige tijd krijg je van je nieuwe pensioenuitvoerder een offerte waarin je kunt zien hoeveel pensioen je in de nieuwe regeling voor je oude rechten terugkrijgt. Je kunt bij de overdracht nooit geld of rechten kwijtraken; de omrekening gaat, zoals dat heet, actuarieel neutraal. Toch lijkt het soms alsof er verschil is, bijvoorbeeld omdat je bij het pensioenfonds Holland Casino op een lager pensioenrecht uitkomt dan in je vorige regeling. Als dat het geval is dan komt dat omdat het pensioenfonds Holland Casino een betere regeling heeft dan die waar je uit kwam. Stel het je voor als een hoeveelheid vloeistof, die wordt overgegoten van een smal glas naar een breed glas: het waterpeil wordt lager, maar de hoeveelheid water blijft gelijk. Omgekeerd, als je pensioenrecht bij het pensioenfonds Holland Casino hoger is dan in je oude regeling, dan had je vorige werkgever een betere pensioenregeling dan het pensioenfonds Holland Casino. Maar hoe dan ook, als je de pensioenrechten direct na de overdracht weer zou terugbrengen naar de vorige uitvoerder, dan zou je daar weer precies evenveel pensioen krijgen als waarmee je bent vertrokken.  Als jij én je eventuele partner akkoord gaan met de offerte, dan vindt de daadwerkelijke waardeoverdracht plaats. Ga je niet akkoord, dan blijven je oude rechten bij je vorige pensioenuitvoerder.

12

Waardeoverdracht hoeft niet altijd gunstig te zijn. Dat hangt af van verschillende factoren. Bij de volgende vraag lees je hier meer over.

21. Is het altijd gunstig om pensioenrechten mee te nemen van de ene werkgever naar de volgende? Een praktisch voordeel van het meenemen van je pensioenrechten van de ene werkgever naar de volgende is in ieder geval dat je na je pensionering van slechts één pensioenuitvoerder een pensioenuitkering ontvangt. Dit vinden de meeste mensen een stuk prettiger dan bij allerlei loketten stukjes pensioen te moeten afhalen. Bovendien heb je dan ook beter zicht op de ontwikkeling van de waarde van je pensioen. Of het ook financieel gunstig is om je pensioenrechten mee te nemen hangt af van de financiële positie van de nieuwe pensioenuitvoerder. Hoe beter de financiële positie, hoe meer kans op een volledige indexering. Verder is van belang op basis waarvan indexatie wordt verleend. Dit kan bijvoorbeeld op basis van de loonindex, de prijsindex of een combinatie van beide zijn. Het pensioenfonds Holland Casino streeft ernaar de pensioenen te indexeren op basis van een 50-50 combinatie van de loon- en prijsindex. Vaak is de loonindex gunstiger dan de prijsindex, omdat de lonen normaal gesproken harder stijgen dan de prijzen. In tijden van loonmatiging is het echter precies andersom. Maar wat voor indexatiesystematiek een pensioenfonds ook hanteert, er geldt overal één voorwaarde: het pensioenfonds moet voldoende geld in kas hebben om de indexatie te kunnen betalen. Je pensioenrechten overbrengen van een pensioenfonds met een gezonde financiële positie naar een pensioenfonds met een slechte financiële positie kan dan ook iets zijn waar je spijt van kunt krijgen. Je bent altijd beter af als je kiest voor het pensioenfonds dat financieel het gezondst is, omdat je rechten daar een grotere kans lopen geïndexeerd te worden. Een ander punt om op te letten is: hoe is het nabestaandenpensioen geregeld? Bij het pensioenfonds Holland Casino bouw je nabestaandenpensioen echt op, net als je gewone pensioen. Dat wil zeggen: er is een nabestaandenpensioen geregeld ook als je uit dienst gaat. Als je nieuwe werkgever een dergelijke regeling niet heeft, is het het overwegen waard om je oude pensioen bij het pensioenfonds Holland Casino te laten staan – je hebt dan een stukje extra zekerheid. Overigens, draag je je pensioen wel over naar een pensioenregeling waar je alleen verzekert bent van een nabestaandenpensioen zolang je daar werkt, dan wordt de waarde van jouw nabestaandenpensioen omgezet in pensioenrechten voor jezelf. Je verliest er dus niets door. Ook zou je bij je beslissing kunnen kijken in wat voor pensioenregeling je terechtkomt. Bij het pensioenfonds Holland Casino ligt het financiële risico geheel bij de deelnemers, pensioengerechtigden en slapers. Als de beleggingsresultaten tegenvallen en de buffers van het pensioenfonds te laag worden, zal de werkgever nooit bijspringen – dan zullen de pensioenen worden gekort. Je kunt je ook door een onafhankelijk adviseur laten adviseren of waardeoverdracht in jouw specifieke situatie verstandig is of niet.

13

22. Ik heb ooit bij een werkgever pensioenrechten laten staan. Kan ik die rechten alsnog laten overdragen naar het pensioenfonds Holland Casino? Sinds 1994 is er een wettelijke recht om je pensioenrechten te laten overdragen. Je vorige pensioenfonds is verplicht hieraan mee te werken. Wel bepaalt de financiële situatie van een pensioenfonds of er daadwerkelijk pensioen wordt overgedragen. De regels rond waardeoverdracht zijn aan verandering onderhevig. Houdt de website in de gaten voor de nieuwste informatie.

14

BIJZONDERE OMSTANDIGHEDEN 23. Wat gebeurt er met mijn pensioenrechten als ik ga scheiden? Je ouderdomspensioen valt onder de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding. Deze wet bepaalt dat je ex-partner recht heeft op de helft van het ouderdomspensioen dat je tijdens je huwelijk of geregistreerd partnerschap hebt opgebouwd, behalve als jij en je partner de verdeling van pensioen hebben uitgesloten in het convenant bij de scheiding of de beëindiging van het geregistreerde partnerschap. Wat je vóór het huwelijk of geregistreerd partnerschap aan pensioen hebt opgebouwd telt niet mee. Je moet de verdeling van de pensioenaanspraken binnen twee jaar na je scheiding aanvragen bij het pensioenfonds Holland Casino met een formulier genaamd ‘Mededeling van scheiding in verband met verdeling van ouderdomspensioen’. Het formulier is verkrijgbaar bij het ministerie van Financiën, evenals de brochure ‘Verdeling van ouderdomspensioen bij scheiding’. Bij melding van een scheiding wordt deze informatie door het pensioenbureau aan je toegestuurd. Als notarieel samenwonenden die uit elkaar gaan binnen twee jaar na het beëindigen van het samenwonen gezamenlijk een verzoek om verevening indienen bij het pensioenfonds Holland Casino, dan kunnen ook voor hen de principes van de Wet Verevening worden toegepast. Dit moet dan wel door jou en je ex zijn vastgelegd in het samenlevingscontract of het echtscheidingsconvenant. Als je de verdeling niet aanvraagt binnen twee jaar nadat jullie uit elkaar zijn gegaan, vervalt het recht van je ex niet. Het kan wel betekenen dat jullie de verdeling zelf onderling moeten regelen, bijvoorbeeld door t.z.t. zelf een deel van je pensioen over te maken. Houdt hier ook rekening mee als je weer een nieuwe partner krijgt. Zie vraag 16 voor informatie over het nabestaandenpensioen bij echtscheiding.

24. Wat gebeurt er met mijn pensioenopbouw als ik werkloos word? Als je werkloos wordt, stopt de opbouw van je pensioen. Er wordt geen premie meer betaald en je rechten blijven bij het pensioenfonds Holland Casino staan tot je pensionering of tot je het pensioen meeneemt naar een nieuwe werkgever. Het is niet mogelijk de opbouw van je pensioen vrijwillig voort te zetten. Je rechten worden mogelijk jaarlijks verhoogd met het gemiddelde van de loon- en prijsindex als het bestuur daartoe besluit (zie vraag 3). Krijg je weer een baan dan is het goed om te kijken wat je aan inkomsten hebt als je met pensioen gaat. Voor een totaaloverzicht kun je met je DigiD inloggen op mijnpensioenoverzicht.nl. 25. Wat biedt de pensioenregeling bij arbeidsongeschiktheid? 



De pensioenregeling van Holland Casino biedt een aanvulling op de WIA, het zogenoemde arbeidsongeschiktheidspensioen. Ben je volledig arbeidsongeschikt? Dan vult Pensioenfonds Holland Casino jouw WIA- uitkering aan tot 70% van jouw bruto maandinkomen zoals dat gold op 1 januari van dat jaar. Let op: deze regeling geldt alleen als je méér verdiende dan de WIA loongrens voordat je arbeidsongeschikt werd (het maximum WIA jaarloon voor 2016 bedraagt € 52.766,37). Zolang je arbeidsongeschikt bent betaal je geen premie voor de opbouw van jouw pensioen.

15

Bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid is sprake van een gedeeltelijk arbeidsongeschiktheidspensioen en een gedeeltelijke premievrije pensioenopbouw. Dit is alleen van toepassing als je meer dan 35% arbeidsongeschikt bent, maar minder dan 80%. Dit alles gaat door totdat je weer (deels) wordt goedgekeurd of totdat je pensioen ingaat.

26. Hoe weet je of je een pensioentekort hebt en wat is daaraan te doen? Een pensioentekort is afhankelijk van je persoonlijke situatie. Je kunt dit vaststellen door: bereken je verwachte inkomen na pensionering (het pensioenoverzicht helpt daarbij) en stel jezelf vervolgens de vraag of je daar genoeg aan zult hebben. En of je meer wenst dan de pensioenregeling biedt, bijvoorbeeld als je pas op je 66ste op een acceptabel pensioenniveau uitkomt, terwijl je eigenlijk wel op je 64ste zou willen stoppen met werken. Ook in een goede pensioenregeling kun je een pensioentekort oplopen, bijvoorbeeld door echtscheiding, te weinig dienstjaren, of een in het verleden opgelopen pensioenbreuk. Dus denk niet te snel dat het allemaal automatisch goed geregeld is. Veel hangt ook af van je persoonlijke situatie en wensen. Ook een tekort aan AOW kan voor problemen zorgen. Bijvoorbeeld door de stijgende AOW-leeftijd. En als je in het buitenland hebt gewoond en geen vrijwillige AOW-premie hebt betaald, krijg je minder AOW. Een pensioentekort kan dus vele oorzaken hebben maar er zijn eigenlijk maar twee oplossingen: langer doorwerken, of vóór je pensionering sparen voor meer pensioen. Dat kan ook bij het pensioenfonds Holland Casino (zie vraag 27). Buiten het pensioenfonds Holland Casino een appeltje voor de dorst regelen kan natuurlijk ook, bijvoorbeeld door een lijfrentepolis af te sluiten of zelf te sparen.

27. Hoe werkt sparen bij het pensioenfonds Holland Casino? Holland Casino wil het pensioensparen aanmoedigen en heeft daarom een bijspaarregeling ontworpen (de officiële naam is Regeling Vrijwillige Eigen Bijdragen), die er als volgt uitziet:  Je mag sparen over alle niet-pensioengevende looncomponenten. Dat zijn: de tronc-/fooienuitkering, de resultaatafhankelijke uitkering, je bovenwettelijke vakantiedagen of je vakantiedagen uit het verleden die je verkoopt en bonussen. Ieder jaar mag je een percentage van deze inkomensbestanddelen inleggen in de Regeling Vrijwillige Eigen Bijdragen. Hoe hoger je leeftijd, hoe hoger het percentage (zie de tabel hieronder).  Je mag alleen sparen in hetzelfde jaar als waarin je deze looncomponenten verdient. Anders gezegd: sparen met terugwerkende kracht is niet mogelijk. Daarom moet je vóór 1 januari van elk jaar aangeven van welke inkomensbestanddelen je het komende jaar wilt sparen.  Je mag alleen het gehele percentage sparen, niet een deel ervan.  Over je inleg krijg je jaarlijks hetzelfde rendementspercentage als het pensioenfonds Holland Casino over z’n totale beleggingsportefeuille behaalt. In

16

2014 was dat bijvoorbeeld 31,5%. Hier moeten we natuurlijk meteen bij zeggen dat in het verleden behaalde resultaten geen garantie geven voor de toekomst.  Zelfs als het lange tijd slecht gaat met de beleggingen en je inleg in waarde achteruitgaat, dan krijg je bij pensionering altijd de waarde van je inleg terug. De mogelijkheden voor omzetting van het spaarkapitaal vind je bij vraag 34. Hoeveel mag je sparen? Vrijwillige Leeftijd Eigen Bijdrage* 21 t/m 24 4,7% 25 t/m 29 5,7% 30 t/m 34 6,9% 35 t/m 39 8,4% 40 t/m 44 10,2%

Leeftijd 45 t/m 49 50 t/m 54 55 t/m 59 60 t/m 64 65 t/m 66

Vrijwillige Eigen Bijdrage 12,5% 15,4% 18,9% 23,6% 27,7%

* Vrijwillige Eigen Bijdragen als een percentage van de niet-pensioengevende looncomponenten En wat levert het op? Als je bijvoorbeeld op je 64ste met pensioen wilt en je hebt € 10.000 gespaard, dan kun je dit op je 64ste omzetten in een levenslang ouderdomspensioen van € 510 bruto per jaar of in een levenslang ouderdomspensioen van € 427 met daarnaast een verzekerd nabestaandenpensioen van € 299. Deze bedragen zijn indicatief: de hoogte ervan kan veranderen door bijvoorbeeld een verandering in de levensverwachting.

28. Ik ben wel geïnteresseerd in sparen bij het pensioenfonds Holland Casino voor meer pensioen. Waar kan ik meer informatie krijgen of me aanmelden? Op je persoonlijke pagina van HCNN staat een formulier waarop je kunt aangeven van welke looncomponenten je het jaar daarop wilt sparen. Dat formulier geldt alleen voor dat ene jaar, voor elk volgend jaar moet je weer een nieuw formulier invullen.

29. Welke keuzemogelijkheden heb ik op het moment van pensioneren? De regeling van het pensioenfonds Holland Casino kent een aantal keuzemogelijkheden, deze kun je gebruiken om je pensioen optimaal af te stemmen op je persoonlijke wensen. Tot op zekere hoogte kun je zelf bepalen hoe je je pensioenspaarpot wilt opmaken, al gelden er wel regels en fiscale grenzen. Het principe is betrekkelijk eenvoudig: wil je van het een wat meer, dan zul je met wat minder van het ander genoegen moeten nemen. Wil je de mogelijkheden voor jezelf doorrekenen? Dat gaat heel eenvoudig op de pensioenplanner in ‘Mijn pensioen’. Daarmee kun je schuiven met je pensioen zoals het jou uitkomt – je ziet onmiddellijk de gevolgen voor je pensioen (zowel bruto als netto).

17

De keuzemogelijkheden op een rij  kies zelf wanneer je met pensioen wilt (eerder met pensioen);  deeltijdpensioen;  eerst méér, later minder pensioen, dit geldt alleen tussen 60 jaar en je AOWleeftijd;  nabestaandenpensioen uitruilen voor meer ouderdomspensioen (of andersom);  kies hoe je het met sparen opgebouwde kapitaal wilt omzetten. 30. Kan ik eerder met pensioen en wat kost dat? De officiële pensioendatum is 67 jaar, maar je kunt je pensioen ook eerder laten ingaan, op z’n vroegst op je 60ste. Je pensioen gaat dan uiteraard wel omlaag, want er moet langer worden uitgekeerd en er wordt ook nog eens korter opgebouwd. Een levenslang ouderdomspensioen van € 20.000 per jaar vanaf 67 jaar wordt bijvoorbeeld € 18.880 als je het op je 66ste laat ingaan en € 17.840 als je het op je 65ste laat ingaan. En bedenk daarbij dat bij vervroeging je pas op je AOW-leeftijd jouw eerste AOW-uitkering krijgt. Daarom kun je er bij vervroegde pensionering voor kiezen om je pensioen vóór je AOW-leeftijd hoger te laten zijn dan het pensioen daarna. Meer daarover vind je bij vraag 32. Spelregels  Als het pensioen volledig ingaat, moet tegelijk het dienstverband worden beëindigd;  Zo’n zes maanden voor je met pensioen wilt, moet je dat aangeven aan je leidinggevende. Van het pensioenbureau Holland Casino ontvang je dan informatie over de keuzemogelijkheden en de effecten daarvan op de hoogte van je uitkering.

31. Kan ik met deeltijdpensioen? Tussen je 57ste en je 67ste kun je gebruik maken van de mogelijkheid van deeltijdpensioen, je ontvangt dan nog geen AOW-uitkering. Je gaat minder uren werken en laat je inkomen aanvullen met een gedeeltelijke pensioenuitkering. Daarnaast bouw je verder aan je pensioen als een parttime medewerker, dus op basis van het aantal uren dat je nog werkt. Wil je deeltijdpensioen gebruiken om geleidelijk af te bouwen, houd er dan rekening mee dat je altijd minimaal 50% van je oorspronkelijke aantal uren moet blijven werken. Afbouwen van 80% naar 60% naar 40% kan dus wel, maar vanaf 40% verder naar beneden afbouwen kan niet. Je krijgt hierdoor een lager ouderdomspensioen omdat je in de laatste jaren minder opbouwt. Ook moeten de maandelijkse uitkeringen over een langere periode worden uitgesmeerd, dan wanneer je het pensioen in laat gaan op je 67ste. Let op: Met deeltijdpensioen gaan heeft ook gevolgen voor de opbouw van het nabestaandenpensioen, dat wordt dan ook parttime voortgezet. Dit heeft gevolgen voor de hoogte van de uitkering nabestaandenpensioen als je overlijdt terwijl je nog in dienst bent van Holland Casino (zie vraag 11). Wat er bij deeltijdpensioen met je vrijwillig gespaarde pensioenkapitaal gebeurt, lees je bij vraag 34.

18

Spelregels  Om met deeltijdpensioen te kunnen moet je werkgever ermee akkoord gaan dat je het oorspronkelijke dienstverband omzet in een lager deeltijd dienstverband. Je maakt je wens zes maanden van tevoren kenbaar aan je leidinggevende.  Aan deeltijdpensioen wordt de eis gesteld dat je altijd minimaal 50% van je oorspronkelijke arbeidsuren moet blijven werken.  Tijdens je deeltijdpensioen weer méér uren gaan werken kan niet.  Je kunt op ieder moment vanaf 60 jaar dat je wilt, het deeltijdpensioen omzetten in een volledig pensioen (dat is dan wel lager dan wanneer je je volledige pensioen op je 67ste zou laten ingaan). Daarmee beëindig je de arbeidsovereenkomst met Holland Casino. Ook dat moet je weer zo’n zes maanden van tevoren aangeven bij je leidinggevende.

32. Kan ik de hoogte van mijn pensioen door de jaren heen laten variëren? Als je vóór je AOW-leeftijd met pensioen gaat, kun je er voor kiezen om vóór je AOW-leeftijd meer pensioen te ontvangen dan daarna. Dit compenseert het feit dat je voor je AOW-leeftijd nog geen AOW-uitkering krijgt. Er zijn drie mogelijkheden. Wil je weten wat ze voor jou kunnen betekenen, ga dan naar de pensioenplanner in ‘Mijn pensioen’. Spelregels  Je maakt de keuze één keer, herroepen of veranderen is niet mogelijk;  Je maakt de keuze zes maanden voordat je pensioen ingaat. 33. Kan ik het nabestaandenpensioen uitruilen voor meer ouderdomspensioen? De pensioenregeling van Holland Casino biedt de mogelijkheid om het nabestaandenpensioen (het levenslange pensioen dat je eventuele partner krijgt als je komt te overlijden) op je pensioendatum geheel of gedeeltelijk uit te ruilen voor een hoger ouderdomspensioen. Dit kan echter alleen met het nabestaandenpensioen dat je sinds 1 januari 2002 hebt opgebouwd. Deze keuze ligt voor de hand als je op je pensioendatum geen partner hebt; er is dan niemand die voor het nabestaandenpensioen in aanmerking kan komen. En als je na je pensioendatum gaat trouwen of samenwonen, dan komt je partner toch al niet in aanmerking voor nabestaandenpensioen. In zo’n geval zet het pensioenfonds Holland Casino het vanaf 2002 opgebouwde nabestaandenpensioen dan ook automatisch om in extra ouderdomspensioen. Maar ook als je wél een partner hebt kun je er samen voor kiezen het nabestaandenpensioen op te geven. Dit kan interessant zijn als er voor je partner al een goede inkomensvoorziening is, bijvoorbeeld in de vorm van een levensverzekering of een eigen pensioen. Is dit niet het geval dan is uitruilen misschien niet verstandig. Als je uitruilt dan wordt je jaarlijkse ouderdomspensioen verhoogd met 25,6% van het uitgeruilde nabestaandenpensioen. Bij vervroeging van de pensioendatum gaan de bij de ruil verkregen extra aanspraken ouderdomspensioen mee in de verlaging (zie vraag 30). De hoogte van het nabestaandenpensioen vind je terug in het jaarlijkse pensioenoverzicht (UPO). Je ziet daar ook terug hoeveel je sinds 2002 hebt

19

opgebouwd en kunt inzetten voor uitruil. Ook in de pensioenplanner in ‘Mijn pensioen’ kan je kijken welke consequenties uitruilen heeft. Spelregels  Als je het nabestaandenpensioen wilt uitruilen voor een hoger ouderdomspensioen en je hebt een partner, dan moet deze het verzoek tot uitruil mede ondertekenen omdat dit nadelig kan zijn voor hem of haar;  Je kunt niet het nabestaandenpensioen uitruilen dat gereserveerd is voor een (huwelijks)partner van wie je gescheiden bent;  De keuze wordt zes maanden voor de pensioendatum gemaakt;  Je kunt je besluit om het nabestaandenpensioen uit te ruilen niet meer herroepen. Eenmaal gekozen, is je keuze dus definitief. Extra nabestaandenpensioen Je kunt er ook voor kiezen een deel van je ouderdomspensioen uit te ruilen voor extra nabestaandenpensioen voor je partner. Dit kan zinvol zijn als je eerder getrouwd bent geweest en je huidige partner het nabestaandenpensioen moet delen met je ex. Jij krijgt dan wel een lager ouderdomspensioen. Heb je nog vragen, bel ons gerust voor meer informatie.

34. Ik heb bijgespaard. Wat gebeurt er met het door mij gespaarde kapitaal? Bij beëindiging van je deelname als gevolg van ontslag, overlijden of pensionering wordt het door jou gespaarde kapitaal omgezet in extra pensioenaanspraken. • Bij ontslag Je kunt ervoor kiezen het aanwezige spaarkapitaal om te laten zetten in extra aanspraken op ouderdomspensioen met 70% extra nabestaandenpensioen. Je kunt er ook voor kiezen om voor het kapitaal alleen ouderdomspensioen of alleen nabestaandenpensioen in te kopen. • Bij overlijden Het aanwezige spaarkapitaal wordt omgezet in direct ingaand nabestaandenpensioen. Laat je geen partner na maar wel kinderen in de leeftijd tot 18 jaar of indien nog studerend tot 27 jaar dan wordt het spaarkapitaal over het aantal wezen verdeeld en omgezet in direct ingaand wezenpensioen. Zijn er ook geen wezen dan vervalt het spaarkapitaal aan het pensioenfonds Holland Casino. • Bij ingang pensioen De mogelijkheid wordt je geboden om het spaarkapitaal naar keuze om te laten zetten in extra aanspraken ouderdomspensioen óf extra aanspraken nabestaandenpensioen óf een combinatie hiervan namelijk extra ouderdomspensioen met 70% extra nabestaandenpensioen. De eventueel door jou gemaakte keuzes voor vervroeging van de pensioendatum en variatie in de hoogte van de pensioenuitkering zijn ook van toepassing op de extra verkregen aanspraken uit omzetting spaarkapitaal. Bij deeltijdpensioen kun je kiezen of je het spaarkapitaal wel, niet of gedeeltelijk wilt omzetten in extra aanspraken bij direct ingaand ouderdomspensioen. Als door negatieve rendementen het spaarkapitaal op het moment van omzetting lager is dan je inleg dan wordt je kapitaal verhoogd tot het niveau van je inleg en wordt dat omgezet. Je kunt dus nooit minder terugkrijgen dan je hebt ingelegd.

20

WAT JE VERDER NOG MOET WETEN 35. Wie valt er onder de pensioenregeling van het pensioenfonds Holland Casino? Als je in dienst treedt van Holland Casino en je bent 21 jaar of ouder dan word je automatisch deelnemer aan de pensioenregeling van Holland Casino. Als je jonger bent dan 21, dan bouw je nog geen pensioen op maar ben je wel verzekerd bij het pensioenfonds Holland Casino als je komt te overlijden en wanneer je arbeidsongeschiktheid wordt.

36. Hoeveel kost mijn pensioenvoorziening en wie betaalt dat? De pensioenregeling van het pensioenfonds Holland Casino kost per jaar 24% van je pensioengrondslag. De pensioengrondslag is dat deel van je salaris waarover je pensioen opbouwt. Afgesproken is dat je zelf 7% betaalt, de werkgever betaalt met 17% het grootste deel. Daarnaast betaalt de werkgever de uitvoeringskosten van het pensioenbureau.

37. Waarin belegt het pensioenfonds Holland Casino? Het pensioenfonds Holland Casino belegt wereldwijd in aandelen, vastrentende waarden en alternatieve beleggingsvormen zoals onroerendgoedfondsen en private equity. Het beleggingsbeleid is gericht op het behalen van een zo hoog mogelijk rendement bij aanvaardbare risico’s. Het beleggingsbeleid wordt vastgesteld door het bestuur van het pensioenfonds Holland Casino dat wordt bijgestaan door de balans- en beleggingscommissie. Het beleggingsbeleid wordt uitgevoerd door externe vermogensbeheerders. Hun resultaten worden maandelijks gemeten door de Custodian van het pensioenfonds Holland Casino (de huisbankier) en elk kwartaal geëvalueerd door de balans- en beleggingscommissie.

38. Wie bestuurt het pensioenfonds Holland Casino? Het bestuur van het pensioenfonds Holland Casino bestaat uit acht leden, vier leden van werkgeverszijde, drie door de ondernemingsraad van Holland Casino benoemde werknemersleden en één namens de gepensioneerden. De voorzitter is een externe deskundige, die door de werkgever is aangetrokken en optreedt als werkgeversvertegenwoordiger. Er is ook een bestuurslid namens de gepensioneerden. Het bestuur heeft vier commissies ingesteld:  de balans- en beleggingscommissie;  de risicomanagementcommissie;  de geschillen- en klachtencommissie en  de evaluatiecommissie. De balans- en beleggingscommissie adviseert het bestuur over het te voeren beleggingsbeleid en voert bepaalde taken voor het bestuur uit. De balans- en beleggingscommissie bestaat uit vier leden: twee bestuursleden van werkgeverszijde en twee van werknemerszijde. De balans- en beleggingscommissie wordt geadviseerd door de directeur pensioenfonds en één externe deskundige.

21

De risicomanagementcommissie adviseert het bestuur over het te voeren risicomanagementbeleid en rapporteert ieder kwartaal over de risico’s waar het pensioenfonds mee te maken heeft. De risicomanagementcommissie bestaat uit drie leden: twee bestuursleden en de externe risicomanager. De risicomanagementcommissie wordt geadviseerd door de directeur pensioenfonds, de manager pensioenadministratie van het pensioenbureau en één externe deskundige. De geschillen- en klachtencommissie bestaat uit twee leden: een bestuurslid van werknemerszijde en een bestuurslid van werkgeverszijde. Het bestuur kan ontvangen klachten aan deze commissie in behandeling geven. De evaluatiecommissie stelt met elk bestuurslid afzonderlijk een persoonlijk ontwikkelplan op en beoordeelt periodiek de ontwikkeling en het functioneren van de individuele bestuursleden.

39. Wie controleert het pensioenfonds Holland Casino? Alle pensioenfondsen in Nederland moeten zich houden aan de spelregels zoals die geformuleerd zijn in de Pensioenwet. Hierop wordt toezicht gehouden door De Nederlandsche Bank (DNB). Deze instantie controleert onder meer of de beleggingen verantwoord geschieden, of het financiële beheer en de administratie van het pensioenfonds Holland Casino deugdelijk zijn. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) controleert of de voorlichting voldoende is. Kortom, deze instanties zien erop toe dat de belangen van de deelnemers, de gewezen deelnemers en gepensioneerden goed worden behartigd. Daarnaast stelt een externe actuaris jaarlijks vast of het pensioenfonds Holland Casino voldoende middelen heeft om aan de toekomstige verplichtingen te kunnen voldoen. Een externe accountant controleert de jaarrekening van het pensioenfonds Holland Casino. Het pensioenfonds heeft ook eigen toezichtorganen. Er is een verantwoordingsorgaan dat bestaat uit twee vertegenwoordigers van de werkgever, drie van de werknemers en één van de pensioengerechtigden. Het bestuur legt verantwoording aan dit orgaan af over het gevoerde beleid en over de naleving van de principes voor goed pensioenfondsbestuur. Daarnaast is er een visitatiecommissie. Deze bestaat uit externe deskundigen die het functioneren van het bestuur periodiek beoordelen.

40. Waar kan ik terecht als ik een klacht heb over het pensioenfonds Holland Casino? Wij doen ons uiterste best alles zo zorgvuldig mogelijk uit te voeren. Als je toch een klacht hebt over het pensioenfonds Holland Casino kun je je wenden tot de directeur of de manager pensioenadministratie van het pensioenbureau Holland Casino. Mocht je het niet eens zijn met hun oplossing, dan kun je de kwestie voorleggen aan het bestuur van het pensioenfonds Holland Casino. Deze kan je klacht in behandeling geven aan de geschillen- en klachtencommissie. Als jij en het bestuur van het pensioenfonds Holland Casino er ook niet uitkomen, dan kun je naar de Ombudsman Pensioenen. De bemiddeling van de Ombudsman Pensioenen is gratis maar niet bindend. De Ombudsman Pensioenen oordeelt uitsluitend over de uitvoering van de pensioenregelingen. Als je het niet eens bent met de inhoud van de pensioenregeling van het pensioenfonds Holland Casino kun je dus niet bij hem terecht. Het adres van de Ombudsman Pensioenen is Postbus 93560, 2509 AN Den Haag, telefoon: (070) 34 99 620, website: www.ombudsmanpensioenen.nl.

22

41. Wat moet ik doen als ik ga verhuizen? Dit hangt er vanaf waar je woont en gaat wonen:  Als je in Nederland woont en blijft wonen, hoef je niets te doen. Zodra je je verhuizing doorgeeft aan de gemeente, worden we hiervan automatisch op de hoogte gebracht.  Als je in het buitenland woont of naar het buitenland verhuist, dan moet je je adreswijziging aan ons doorgeven. Dit kan per post of per mail via [email protected]. Ons postadres is postbus 355, 2130 AJ Hoofddorp. 42. Hoe kom ik aan informatie over mijn pensioen? Ieder jaar ontvang je een pensioenoverzicht (UPO). Dit is een heel belangrijk document waarin je precies kunt zien wat je al aan rechten hebt opgebouwd en waar je ongeveer op uit zult komen als je tot je 67ste in dienst blijft. Ook het nabestaandenpensioen wordt toegelicht. Ook kan je via de website, www.pensioenfondshc.nl, naar de pensioenplanner in ‘Mijn pensioen’. Deze planner wordt vier keer per jaar bijgewerkt. Je kunt voor een totaaloverzicht ook kijken op mijnpensioenoverzicht.nl Verder vind je op de website onder meer: - het pensioenreglement; - het jaarverslag en de jaarrekening van het pensioenfonds; - de uitvoeringsovereenkomst; - informatie over de hoogte van de dekkingsgraad; - informatie over het eventueel van toepassing zijn van een aanwijzing van de toezichthouder op het pensioenfonds; - informatie over de eventuele aanstelling van een bewindvoerder; - informatie over het herstelplan als dat van kracht is; - de verklaring inzake de beleggingsbeginselen. Voor concrete vragen kun je terecht bij de afdeling HR in jouw vestiging of rechtstreeks bij het pensioenbureau Holland Casino, telefoon: (023) 56 59 373. Je kunt ons ook mailen: [email protected].

23