Stichting Comenius Museum Cultuurhistorisch museum in Naarden
Cultuurhistorisch museum in Naarden
INHOUD Voorwoord 1. Beleid van het museum 1.1. Beleidsnotitie 2009-2013. 2. Jaarprogramma 2011 2.1. Toelichting programma 2.1.1. Tentoonstellingen 2.1.2. Lezingen 2.1.3. Meet & Greet 2.1.4. Bijeenkomsten in het Comenius Museum 2.1.5. VNTS: de Vereniging Nederland Tsjechië en Slowakije -VNTS 2.1.6. Concerten in het kader van Comenius Cultureel 2.1.7. Comeniusdag 2011 - Kranslegging 2.1.8. Museum Weekend 2.1.9. Educatie 2.1.10. Oktobermaand Kindermaand 2.1.11. Open Monumentendag 2.1.12. Taxatie dagen 2.1.13. Historisch Café Naarden 2.1.14. Festival Vocaal 2.1.15. Avondopenstelling tentoonstelling “Beschermheiligen” 2.1.16. Naturalisatie - ceremonie 2.1.17. Herdenking en condoleance Václav Havel 2.2.
Interne activiteiten 2.2.1. Excursie Haarlem 2.2.2. Eindejaarsborrel
3. Analyse bezoekers 2011 3.1. Aantal bezoekers aan het Comenius Museum (2005-2011) 3.2. Contacten met derden 4. Realisatie doelstellingen 2011 4.1. Jaarprogramma 2011 4.2. Doelstellingen - Intern 4.3. Doelstellingen - Regionaal 4.4. Internationaal. 4.4.1. Bezoek directeur aan Herrnhut (Tagung Deutsche Comenius Gesellschaft) 4.4.2. Bezoek namens het bestuur aan Praag 5. Vooruitzichten 2012
BIJLAGEN Bijlage 1.
Statuten, doelstellingen
Bijlage 2.
Mausoleum
Bijlage 3. 3.1. 3.2. 3.3. 3.4.
Analyse populatie bezoekers Landelijke bezoekers Bezoekers uit de regio Bezoekers uit de regio Vrienden van het museum
2
Bijlage 4. 4.1. 4.1.1. 4.1.2. 4.1.3. 4.1.4. 4.1.5. 4.1.6.
Samenwerking met andere organisaties Internationale samenwerking Samenwerking met de Tsjechië Tsjechische en Slowaakse ambassade Museum J.A.Komenský Uherský Brod. Pedagogisch Museum J.A.Komenský in Praag. Tsjechisch Centrum CzechTourism
4.2. Landelijke samenwerking 4.2.1. Nationaal Onderwijs Museum, Rotterdam 4. 3. 4.3.1. 4.3.2. 4.3.3. 4.3.4.
Regionale samenwerking Gemeente Naarden Comenius Stichting Bezoekerscentrum Naarden Historisch Café
Bijlage 5. 5.1. 5.2.
Sponsors Sponsors - organisaties Sponsors - particulieren
Bijlage 6. 6.1. 6.1.1. 6.1.2. 6.1.2. 6.1.3.
Organisatie Bestuur Het Dagelijks Bestuur (DB) Taken DB leden Het Algemeen Bestuur (AB) Werkgroepen van het bestuur. Werkgroep Communicatie en Publiciteit Werkgroep Samenwerking Stichting Comenius Museum en Comenius Stichting Comité Comeniusdag 2011
6.2. Personeel 6.2.1. Directeur 6.2.2. Administratief medewerkster 6.3. Vrijwilligers 6.3.1. Dagelijkse organisatie Werkgroep Balie Werkgroep Gastvrouwen Werkgroep Rooster balie Werkgroep Winkel 6.3.2. Programma en tentoonstellingen Werkgroep tentoonstellingen Werkgroep Technisch team Werkgroep rondleidingen Werkgroep Educatie 6.3.3. Publiciteit Werkgroep publiciteit programmering Werkgroep website Redactie Comenius Bulletin 6.3.4. Archief en depot museum Werkgroep depot/archief Werkgroep bibliotheek 6.3.5. Kantooroverleg 6.4.
Raad van advies
6.5.
Financiering
3
VOORWOORD Het jaar 2011 kan voor het Comenius museum in veel opzichten als een vernieuwend en tegelijk als een stabiel jaar beschouwd worden. Vernieuwend in een aantal nieuwe activiteiten in het museum en het aangaan van contacten met nieuwe samenwerkingspartners in binnen- en buitenland. En stabiel in de beleidsuitvoering door een betrouwbaar gezicht van het Comenius museum naar buiten toe. Het Comenius Museum heeft de taak om de nagedachtenis van J.A. Komenský, de wereldberoemde geleerde, theoloog, filosoof en pedagoog uit de 17e eeuw, die de laatste jaren van zijn leven in Nederland heeft doorgebracht en in Naarden is begraven, te bewaren en zijn nagedachtenis naar een breed publiek uit te dragen. Het heeft in 2011 geleid tot een stijgend aantal bezoekers aan het museum en tot activiteiten die ook weer leiden tot nieuwe groepen bezoekers aan het museum. Bezoekers uit de hele wereld komen het graf van Comenius, een man met een zeer grote invloed op het Europees denken, op cultuur, onderwijs en filosofie, bezoeken. Tegelijk maakt men kennis met het leven van Comenius en zijn werk, hetgeen tot uiting wordt gebracht in de vaste en door de tijdelijke tentoonstellingen en andere activiteiten in het museum. De Stichting Comenius Museum heeft als taak zorg te dragen voor het beleid, de organisatie en dagelijkse gang van zaken rondom het Comenius Museum in Naarden. Het mausoleum is inpandig verbonden met het museum. Het mausoleum, waar Comenius ligt begraven maakt onderdeel uit van een uniek monumentaal gebouw dat in de jaren dertig van de vorige eeuw is heringericht. Na de ontdekking van het graf van Comenius in jaren twintig is de voormalige kapel in de jaren 30, in een samenwerking tussen de Nederlandse en Tsjechoslowaakse overheden, gerestaureerd en ingericht door vooraanstaande Tsjechische kunstenaars en zo gemaakt tot een bijzondere plek. Het bestuur, de vaste medewerkers en een groot aantal vrijwilligers hebben er ook in 2011 weer toe bijgedragen dat het Comenius Museum zich steeds meer regionaal, landelijk en internationaal blijft profileren.
4
1. BELEID VAN HET MUSEUM Het uitgangspunt van het beleid is dat het Comenius Museum zich verder zal ontwikkelen als kleinschalig cultuurhistorisch museum, dat gerelateerd is aan het mausoleum van Jan Amos Comenius. Daarnaast draagt het museum zorg voor een eigen collectie van schilderijen van de familie De Geer en beheert een eigen bibliotheek met een grote collectie boeken die aan het werk en de geschiedenis van Comenius gerelateerd zijn. Samenwerking, daar wat dit functioneel blijkt, met gelijksoortige instellingen in de regio en op nationaal en internationaal niveau, is daarbij noodzakelijk. Die samenwerking kan inhoudelijk en/of organisatorisch van aard zijn. De doelstellingen van de Stichting Comenius Museum zijn als volgt geformuleerd: 1. Het in stand houden van het Comenius Museum te Naarden met de daarin ondergebrachte verzameling gedenkstukken en documentatie over het leven, werk en gedachtegoed van de wijsgeer Jan Amos Comenius (Komenský) (28 maart 1592 15 november 1670). 2. Het dagelijks beheer van en het toezicht op, het inpandig met het museum verbonden, Comenius mausoleum en zorg dragen voor de toegankelijkheid hiervan. 3. Het bijdragen aan het behoud van de culturele erfenis van Comenius door het onder de aandacht brengen van een breed publiek en door kennis uit te dragen over de persoon Comenius en zijn gedachtegoed. 1.1. Beleidsnotitie 2009-2013 In het museum werd in 2011 gehandeld op basis van de Beleidsnotitie 2009-2013, waarin de missie van het museum is vastgelegd in een meerjarenplan met vastomschreven doelstellingen per jaar. Uitgebreid werd stilgestaan bij de mogelijkheden en de middelen voor de realisatie van deze doelen. Hierbij gaat het om het versterken van de beeldvorming over Comenius, het verhogen van het bezoekersaantal, de positie van het Comenius Museum als organisatie te versterken en het vergroten en versterken van de noodzakelijke financiële basis (zie verder tekst van Beleidsnotitie 2009-2013).
De missie van het museum is het uitdragen van het gedachtegoed van Comenius omdat zijn denken mensen inspireert om zorgvuldig met elkaar om te gaan, verbinding te zoeken waar deling dreigt en duurzaam om te gaan met de wereld en haar bewoners.
5
2.
JAARPROGRAMMA 2011
2.1. Toelichting programma Het museale seizoen 2011 kan opnieuw als succesvol beschouwd worden. Onder leiding van Hans van der Linde, parttime directeur, het grote aantal vrijwilligers en met steun van het secretariaat en het bestuur, zijn de traditionele en daarnaast een aantal vernieuwende activiteiten georganiseerd, die door de Nederlandse en buitenlandse bezoekers gewaardeerd en als interessant en informatief zijn ervaren. Hier kan in het bijzonder genoemd worden het groot aantal lezingen, aansluitend aan de tentoonstellingen, in samenwerking met gerenommeerde kunsthistorici en kunstenaars, vaak in combinatie met een muzikale omlijsting en het optreden van een aantal solisten. Het Museum heeft in het jaar 2011 de deuren geopend voor een aantal bijeenkomsten, waarbij de deelnemers de ruimte van het mausoleum en het museum gebruikten voor een meer belevingsgerichte ontmoeting met elkaar. De bijeenkomsten, gerelateerd aan de kennismaking met het leven en het gedachtegoed van Comenius zijn een nieuw initiatief van het museum. Hier kunnen speciaal genoemd worden de startbijeenkomst van de Nederlandse Comeniusleergangen, een bijeenkomst georganiseerd door het adviesbureau Helios Onderwijs en Europa in samenwerking met het GION- Instituut voor Onderwijs Research- Rijksuniversiteit Groningen en personeelsbijeenkomsten van Gooi Consult bv. Daar tegenover staat dat een reeks zelfstandige concerten, die traditioneel in het mausoleum georganiseerd werden, regelmatig in samenwerking met de studenten van het Amsterdams Conservatorium, dit jaar hun laatste seizoen zijn ingegaan. Dit houdt geen verband met een oordeel over de kwaliteit van deze concerten want deze waren altijd opvallend hoog, maar er blijkt een zekere verzadiging te zijn m.b.t. het concertpodium in Naarden en omliggende plaatsen, waardoor het aantal bezoekers daalde naar een te laag niveau om deze activiteit voort te zetten. In het jaar 2011 zijn de volgende evenementen en programma’s in het Comenius Museum gerealiseerd: 2.1.1. Tentoonstellingen In het jaar 2011 zijn in het museum, vier tentoonstellingen georganiseerd, waarbij twee in eigen beheer en twee met samenwerkingspartners.
1. “Van Mariaconvent tot Comenius Museum – 570 jaar geschiedenis van een gebouw”, van 2 oktober 2010 t/m 3 april 2011 . Eigen tentoonstelling. Curator: Hans van der Linde, directeur Comenius Museum in samenwerking met de commissie tentoonstellingen. In deze tentoonstelling is de rijke geschiedenis van het gebouw van het museum belicht in haar functie als klooster, weeshuis en militaire kazerne en tenslotte het museum. Tevens is de geschiedenis van het ontdekken van het graf van Comenius en de opbouw van de voormalige kapel tot het mausoleum met zijn graf toegelicht en met een aantal originele documenten ondersteund. 2. “Pavel en Pavel in Naarden – Schilderijen en foto’s van Naarden door Tsjechische ogen”, van 9 april t/m 15 mei 2011. Curator: Pavel Popelka, directeur van Museum J.A.Komenský in Uherský Brod en Hans van der Linde, directeur van het Comenius Museum te Naarden en Vladimir Hobrlant, bestuursliid. Een dubbele tentoonstelling van fotograaf Pavel Popelka samen met de schilderijen van de Tsjechische kunstenaar Pavel Filip, welke in het bezit van het museum zijn. Naarden, de laatste rustplaats van Comenius, is door de artistieke ogen van zijn landgenoten, de fotograaf en de kunstschilder weergegeven.
6
3. “Thuiskomen – Dagelijkse leven in het Sint Liobaklooster in Egmond”. Fototentoonstelling van Armando Jongejan, van 20 mei t/m 19 juni 2011. Tevens locatie van het Off-festival tijdens het ‘Fotofestival Naarden’ gedurende deze periode. Curator: Hans van der Linde. De bijzondere fototentoonstelling over de stille, maar tegelijkertijd rijke levenswijze van de huidige kloosterbewoners, die een bijzondere mix van traditie en de hedendaagse invloeden op het leven in het klooster schetste. Dit als een levenswijze naast de levenswijze van Comenius als een theoloog, die in zijn tijd volop in de maatschappij geëngageerd was en probeerde de maatschappelijke verhoudingen door zijn werk te verbeteren. 4. “Beschermheiligen – Hedendaagse kunstwerken en kerkelijke beelden”, 2 juli 2011 t/m 15 januari 2012. Een dubbele tentoonstelling in samenwerking met het Huizer museum in Huizen.
Eigen tentoonstelling. Curator: Elganan Jelsma, directeur van het Huizer museum in Huizen en Hans van der Linde, directeur Comenius Museum, in samenwerking met de commissie tentoonstellingen. Deze tentoonstelling heeft een vernieuwend beeld geschetst rondom kunstwerken en beelden van heiligen, gezien door de ogen van een aantal beeldende kunstenaars vanuit de regio. De tentoonstelling kreeg de aandacht van de nationale pers en trok daardoor groot aantal bezoekers die deze tentoonstelling als bijzonder hebben ervaren. 2.1.2. Lezingen In het kader van de tentoonstelling “Van Mariaconvent tot Comenius Museum” zijn de volgende lezingen in het museum georganiseerd: 1. “Te Naerden int cloester”, door Dr. Henk Michielse , 20 januari 2011. 2. “Goud, zilver en penwerk”, door Dr. Anne Margreet As-Vijvers, 16 februari 2011 3. “Kniesoren en kameraden” door Drs. Corstiaan Prince, 24 maart 2011. Naar aanleiding van de tentoonstelling “Beschermheiligen – Hedendaagse kunstwerken en kerkelijke beelden” hebben twee lezingen in het museum plaatsgevonden. 1. “Instructie en inspiratie; doelen van verbeelding?” door Drs. Diana Kostman, 5 oktober 2011. 2. “St. Vitus en het Gooi in historisch perspectief”, door Ds. Peter Korver, 12 oktober 2011. 2.1.3. Meet & Greet Naar aanleiding van de tentoonstelling “Beschermheiligen - Hedendaagse kunstwerken en kerkelijke beelden”, zijn een aantal bijzondere ontmoetingen in het museum georganiseerd waarbij de exposerende kunstenaars over hun werk en hun visie op de hedendaagse kunst uitwisselden met de publiek. Het waren bijzonder geslaagde evenementen die in toekomst zeker weer georganiseerd zullen worden. 1. 2. 3. 4.
31 juli 2011 met Baukje Spaltro, Elganan Jelsma en Rob Schultheiss. 28 augustus 2011 met Madelaine Metsaars, Peter van den Akker en Guido Orsetti. 25 september 2011 met Carola Mokveld. . 23 oktober 2011 met Helga Troll en Gerda Elsenaar.
7
5. 13 november 2011 met Udo Braehler en Carola Mokveld. 6. 11 december 2011 (inclusief concert) met Rob Schultheiss en Sven van den Brink 7. 15 januari 2012 alle kunstenaars van de tentoonstelling Beschermheiligen, tevens afscheidsborrel. 2.1.4. Bijeenkomsten in het Comenius Museum Het museum heeft een eerste ervaring opgedaan met organiseren van een dagprogramma voor groepen in de ruimte van het museum en mausoleum. De groepen van ± 20 personen konden hun inhoudelijk overleg verdiepen rond het graf van Comenius, in deze cultuurhistorisch bijzondere ruimte, waar de nagedachtenis van Comenius bewaard en uitgedragen wordt. Alle bijeenkomsten werden als zeer geslaagd ervaren en een aantal daarvan zal in het jaar 2012 herhaald worden. 1. Startbijeenkomst Comeniusleergangen, Leusden, 19 april 2011. 2. Seminar Helios Onderwijs en Europa, 18 november 2011. 3. Bijeenkomst Gooiconsult - vergadering - 25 november 2011. 2.1.5. VNTS: de Vereniging Nederland Tsjechië en Slowakije Nieuwjaarsbijeenkomst van de VNTS, 8 januari 2011. Op basis van de lange traditie heeft de VNTS zijn nieuwjaarsbijeenkomst in het museum gehouden. In aanwezigheid van de Tsjechische ambassadeur zijn de leden van de vereniging verwelkomd en geïnformeerd over de gang van zaken rondom de vereniging. Tevens was deze bijeenkomst een ontmoetingsmoment met de bestuursleden van VNTS en Stichting Comenius Museum. 2.1.6. Concerten in het kader van Comenius Cultureel In het laatste seizoen voor wat betreft de concerten in het mausoleum, zijn vier concerten georganiseerd. Onder de bezielende leiding van mevrouw Veronica Smelt, lid van het algemeen Bestuur en mevrouw Dörte van Kooten werden onder de titel “Comenius Cultureel” concerten georganiseerd in het mausoleum in samenwerking met o.a. het Amsterdams Conservatorium. In de ruimte van het mausoleum werd aan jonge, getalenteerde musici een podium geboden. Dit o.a. met de opzet om zo een nieuw publiek voor het museum te interesseren. De concerten werden ook aangeboden in combinatie met een gastronomisch aanbod, waarbij de bezoekers vóór het concert een diner in Restaurant Promers konden gebruiken.
1. 2. 3. 4.
Rosa Diaz Cotan (harp), 10 februari 2011. Dudok Kwartet, 14 april 2011. Mariëtte Nollen (zang) Bibiana Lange (piano), David Jentgens (verteller),22 mei 2011. Kerstconcert, Jacob Vermaat (bas) Christo Lliev (piano), 14 december 2011.
8
2.1.7. Comeniusdag 2011 - Kranslegging De eerste gezamenlijke organisatie van de Comeniusdag door de Stichting Comenius Museum in samenwerking met de Comenius Stichting, de gemeente Naarden en Gooi Consult, heeft geleid tot een evenement dat in toekomst in Naarden een traditie zal kunnen worden. De traditionele kranslegging in het mausoleum en bij het standbeeld van Comenius naast de Grote Kerk in Naarden, ter gelegenheid van de geboortedag van Comenius, vond dit jaar plaats op 27 maart. Het bundelen van de krachten van de organisaties, hun expertise, netwerken en enthousiasme hebben geleid tot een indrukwekkend programma op de geboortedag van Comenius. Het programma van de Comeniusdag 2011: 1. Kranslegging door Ambassadeurs van de Tsjechische en Slowaakse Republieken bij het graf van Comenius, 2. Lezing en concert in de Grote Kerk Naarden. Lezing: “Universiteit tussen excellentie en niveauverlies”, door prof.dr. Hans P.M. Adriaansens.
3. Concert: Comenius Cantate, gecomponeerd door Cees Andriessen jr. op tekst van A.N.J. Fabius, De recent gevonden en gedeeltelijk gerestaureerde partituur is uitgevoerd door het Utrechts Toonkunstkoor met solisten. Hierbij moet in het bijzonder genoemd worden de financiële bijdrage en het ondersteunende werk van Gooi Consult, als sponsor, de bijdrage van mevrouw J. Reinders-Andriessen, kleindochter van Cees Andriessen, componist van de Comenius Cantate en de uitgave van de partituur door Uitgeverij Ascolta, onder leiding van de heer Gerard Goosens. Ook de warme belangstelling van de gemeente Naarden kan genoemd worden als een onmiskenbare steun voor het slagen van de dag. Tijdens deze dag werd bekend gemaakt dat op de Comeniusdag in 2012 door beide Stichtingen voor het eerst de Comeniusprijs zal worden uitgereikt. 2.1.8. Museum Weekend Het Comenius Museum heeft als vervolg op de lange traditie, meegedaan met het Nationale Museumweekend op 2 en 3 april 2011. Het Museum en Mausoleum waren deze dagen gratis toegankelijk. 2.1.9. Educatie Bezoek leerlingen Basisscholen aan Comenius Museum: Het Comenius Museum wil de komst en belangstelling van jonge bezoekers voor de nagedachtenis van Comenius en het culturele bewustzijn bevorderen. In het kader van deze doelstelling is in het museum een bijeenkomst voor scholen georganiseerd. 1. Comeniusschool Naarden, 15 april 2011. 2.1.10. Oktobermaand Kindermaand Een door Kunst en Cultuur Noord-Holland georganiseerd programma op 9, 15 en 19 oktober 2011. De kinderen van 8-12 jaar van de basisscholen konden kennis maken met het museum en Comenius met behulp van een speurtocht in museum.
9
2.1.11. Monumentendag Open Monumentendag, 10 en 11 september 2011, Openstelling Comenius Museum en Mausoleum. 2.1.12. Taxatie-dagen In dit kader zijn twee taxatiedagen in het museum geweest, namelijk: 1. Munt- en Postzegeltaxatie Taxatie van munten en postzegels in het Comenius Museum door Munten en Postzegelorganisatie. 19 september 2011. 2. Gavelers Auctioneers Nieuw initiatief van het Comenius Museum is de openbare taxatiedag van taxatie door Gavelers Auctioneers op 11 september 2011. Hierbij werd de bezoeker de gelegenheid geboden om kunst te laten taxeren. 2.1.13. Historisch Café Naarden In de samenwerking met Historisch Café Naarden is een van de bijeenkomsten in het museum georganiseerd. 1. “Stadsrechtverleningen in de Vechtdelta in de 14e eeuw”, door Joost Cox, 20 september 2011. 2.1.14. Festival Vocaal: een nieuw initiatief: 1. Voor het Festival Vocaal, was het mausoleum een van de locaties van dit Gooise korenfestival dat in de Vesting Naarden plaatsvond op 24 september 2011. Dit evenement heeft een verassend hoog aantal bezoekers en belangstellende getrokken. Het museum werd één dag volop gedompeld in de sfeer van zang, muziek en het plezier om te zingen. 2.1.15. Avondopenstelling tentoonstelling “Beschermheiligen” Gooise Kunst Sociëteit: Avondopenstelling van de tentoonstelling “Beschermheiligen” voor kunstenaars van deze kring, 1 november 2011. 2.1.16. Naturalisatieceremonie Op initiatief van Naardens burgemeester Dr. J. Sylvester vond de jaarlijkse naturalisatieceremonie op 15 december 2011 plaats in het mausoleum. Het verbindend thema was het feit dat Comenius ook als vluchteling naar Nederland kwam. Vervolgens werd een rondleiding gegeven in museum en mausoleum. 2.2. Interne activiteiten 2.2.1. Excursie Haarlem In het kader van het idee ’gluren bij de buren’, dat tot een traditie begint te worden voor de vrijwilligers en het bestuur van het museum, heeft een aantal vrijwilligers samen met de directeur en de bestuursleden, één van de andere kleinschalige musea in Nederland bezocht. Dit jaar was de keuze gevallen op Museum Het Dolhuys in Haarlem. Het uitwisselen van ervaring en inspiratie opdoen en het elkaar ontmoeten maakt deze dag tot een sterke formule. Er was aansluitend een stadswandeling door Haarlem, begeleid door een deskundige gids. Deze ‘vrijwilligersdag’ vond plaats op 13 september 2011. 2.2.2. Eindejaarsborrel De Eindejaarsborrel van het Algemeen Bestuur, de Raad van Advies en de vrijwilligers van het Comenius Museum vond plaats op 9 december 2011.
10
3. ANALYSE BEZOEKERS 2011. 3.1. Aantal bezoekers aan het Comenius Museum (2005-2011) Zoals ieder jaar heeft het museum er ook in 2011 naar gestreefd om het aantal bezoekers te doen groeien. Uit onderstaande blijkt dat het aantal bezoekers dat het Museum heeft bezocht in 2011 een duidelijke groei laat zien. In het jaar 2010 kwamen 4.968 bezoekers naar het Comenius Museum. In 2011 heeft het museum 7.773 + 550 OFF fotofestival + Comeniusdag 200 bezoekers ontvangen, hetgeen betekent dat bijna 3.000 bezoekers extra werden ontvangen (procentueel + 30%). Uit de analyse van de cijfers blijkt dat vooral bezoekers met Museumkaart en de Vrienden van het Museum aanzienlijk is toegenomen. Hierbij is niet meegenomen de bezoekers van de Comeniusdag 2011, dat uit ruim 200 personen bestond. Het stijgende aantal bezoekers is onder andere te verklaren door het verbeteren het aanbod van de programma’s, door verbeterde publiciteit rondom de programma’s van het museum en het feit dat één van onze tentoonstellingen aangekondigd werd in het tijdschrift van de houders van de Museumkaart. Opvallend is ook de groei van de Vrienden van het Museum. Het aantal studenten en kinderen is stabiel gebleven en een aantal groepen is zelfs enigszins gedaald. Deze resultaten geven richtlijnen voor de werkwijze van het Museum voor de nabije toekomst. Hierbij zal gewerkt worden aan nog betere publiciteit en het zoeken naar de mogelijkheden om specifieke groepen en studenten te benaderen. Aantal bezoekers aan het Comenius Museum (2005-2011). Jaar
Bezoek Museum Mausoleum
Senioren VolwasStudenten/ Gratis/ Groepen MJK, senen Kinderen vriend CJP
2005 4398
Extra bezoek Fotofestival
OFF Comeniusdag fotofestival 2011
7647
2006 4931 2007 4514
3790
2008 5377 2009 5941
1076
1665
1213
377
1612
geen
2010 4968
988
1433
1065
323
1157
geen
1317
1227
2959
320
1950
geen
2011 7773 +500
550
± 200
3.2. Contacten met derden Met het oog op de doelstelling van het museum naar het breder uitdragen van de nagedachtenis van Comenius kunnen ook een aantal bijzondere gasten genoemd worden: 1. Bezoek van de Noordhollandse Commissaris van de Koningin, de heer J. Remkes, op 11 maart 2011. 2. Bezoek van de Tsjechische Ambassadeur, de heer Horák met echtgenote, 2 oktober 2010 en 27 maart 2011 3. Bezoek van de Slowaakse cultureel attachée op 27 maart 2011 4. Bezoek van de Staatssecretaris van het Tsjechische Ministerie van Onderwijs, mevrouw Bartáková, op 27 maart 2011 5. Bezoek van de directeur van het Pedagogisch museum van J.A.Komenský in Praag, mevrouw Pánková op 27 maart 2011 6. Bezoek van de Directeur Buitenlandse betrekkingen van het Tsjechische Ministerie van Onderwijs, op 27 maart 2011.
11
4. REALISATIE DOELSTELLINGEN 2011. In het Jaarverslag 2010 werden, conform de doelstellingen in de Beleidsvisie Stichting Comenius Museum 2009-2013 het nastreven van bepaalde initiatieven en de groei van het Museum in 2011 genoemd. Hierbij een overzicht van de in 2011 gerealiseerde doelstellingen: 4.1. Doelstellingen - Jaarprogramma 2011 Het museum heeft conform de doelstellingen twee eigen tentoonstellingen gerealiseerd en twee tentoonstellingen in samenwerking met partnermusea in Tsjechië en in Nederland,. De jaarlijkse Comenius herdenking met kranslegging en aansluitend de openbare bijeenkomst werd opgenomen in een samengevoegd programma met de jaarlijkse Comenius voordracht. Hiermee kwam tot stand de eerste Comeniusdag die het museum in samenwerking met de Comenius Stichting heeft georganiseerd tijdens de geboortedag van Comenius. Door de krachtenbundeling van beide Stichtingen is ook een verbreding van de doelgroep van de bezoekers en de belangstellende bereikt. De Comeniusdag 2011 wordt gezien als de eerste stap naar een zinvolle samenwerking met de Comenius Stichting en een mogelijke integratie van beide Stichtingen. De eerste opzet voor de nieuwe permanente presentatie tentoonstelling van Comenius wordt doorgeschoven naar 2012 gezien de hiervoor niet toereikende financiële middelen. De reizende tentoonstelling ‘Portretten Familie de Geer’ in Slowakije is met Nederlandse ambassade in Slowakije besproken. Als een startevenement wordt een kleine tentoonstelling van de ex libris afdrukken uit de collectie van het museum in Bratislava gepland najaar 2012, mogelijk met een lezing van onze directeur Hans van der Linde. In 2011 is, naar aanleiding van de exposities, een groot aantal lezingen georganiseerd. Het huidige educatieve programma voor basisonderwijs werd verder, in bescheiden vorm, uitgedragen naar de basisscholen in de regio. Ondanks dat blijft het een uitdaging voor de volgende jaren om de jonge bezoekers verder aan het museum te binden. 4.2. Doelstellingen - Intern In het museum is verder werk gemaakt van het opzetten en uitwerken van een communicatie/ publiciteitsplan. In het jaar 2011 werden vooral de praktische zaken opgepakt. Hard is gewerkt aan het up-to-date brengen van een vernieuwd relatiebestand, dat zal bevatten alle relaties en ook de publiciteitscontacten. Daarin zijn nu ook bijgewerkt de bestanden van de Vrienden van het Museum en een systeem is daarin ook ontwikkeld voor Vriendenlidmaatschap en donaties. De nieuwe website is gerealiseerd en is representatief voor de doelstellingen van het museum. Er wordt gewerkt aan een nieuwe folder, die bij veel toeristische en culturele organisaties in de regio uitgezet zal worden. Er wordt ook gewerkt aan de nieuwe vorm van het Comenius Bulletin in de digitale vorm, welke mogelijk in het begin van 2012 gestart zal worden. Het museum is digitaal gerelateerd aan een aantal moderne media zoals Twitter en Foursquare Het consequent gebruik van het beeldmerk en de huisstijl in onze publiciteit is sterk verbeterd. De realisatie van het nieuwe marketingcommunicatieplan werd naar 2012 verschoven. Het collectieregistratieprogramma ADLIB is aangeschaft en een aantal vrijwilligers hebben hiervoor extra scholing gekregen en zijn inmiddels met de registratie van de voorwerpen uit de collectie doende. Het ADLIB digitale archiveringsplan is vastgesteld en voortgezet. De nieuwe middelen hiervoor zijn aangeschaft en een aantal vrijwilligers hebben hiervoor extra scholing gekregen en zijn inmiddels met de registratie van de archiefdocumenten doende. De planning van bouwkundige aanpassingen in het Museum is in een stroomversnelling geraakt. De realisatie van de lift is niet alleen onderzocht, maar ook financieel mogelijk gemaakt door een grote donatie voor het museum ten bedrage van € 80.000 euro. In overleg met Rijksgebouwendienst, de Gemeente Naarden en de donateur is dit jaar het uitvoeringsplan tot stand gekomen dat het bouwen van de lift in de zomer 2012 mogelijk maakt. Daarnaast is de opstelling van de tentoonstellingzalen aangepast en meer flexibel gemaakt en nu bruikbaar voor verschillende doelstellingen, zoals kleinschalig overleg, lezingen, bijeenkomsten en studiedagen.
12
4.3. Doelstellingen - Regionaal Ook heeft het museum in 2011 verder geïnvesteerd in nadere samenwerking met andere culturele organisaties in Naarden en omgeving. Zo kan genoemd worden de nadere samenwerking met de Comenius Stichting, het nieuwe bezoekerscentrum in de Utrechtse Poort en het Historisch Café Naarden. Daarnaast is er collegiaal overleg met De Grote Kerk, het Vestingmuseum en het Weegschaalmuseum in oprichting geweest. Ook de Gemeente Naarden is betrokken bij een aantal activiteiten van het Museum waarbij in het bijzonder de Naturalisatiedag als mogelijk nieuwe traditie in het mausoleum gestart werd. Het Museum zal participeren bij het tot stand komen van het gecombineerde kaartenaanbod van een aantal culturele instellingen voor bezoekers in Naarden en omgeving. 4.4. Doelstellingen - Internationaal In het kader van het bevorderen van een goede relatie met de buitenlandse partners, in het bijzonder met de Tsjechische overheid en de partnermusea hebben dit jaar twee belangrijke bezoeken plaats gevonden: 4.4.1. Bezoek directeur aan Herrnhut (Tagung Deutsche Comenius Gesellschaft) 21 t/m 23 oktober 2011, Directeur Hans van der Linde heeft deelgenomen aan de tweejaarlijkse Tagung der Deutsche Comenius Gesellschaft in Herrnhut in Duitsland, waarbij een aantal vooraanstaande Comeniuskenners uit diverse landen elkaar hebben ontmoet. Deze bijeenkomst heeft tot gevolg dat in 2013 een symposium van de Comenius Gesellschaft in Naarden wordt gehouden. 4.4.2. Bezoek namens het bestuur aan Praag De secretaris en directeur hebben in oktober het partnermuseum ‘Nationaal Pedagogisch Museum Jan Amos Komenský’, het Ministerie van Onderwijs en het Ministerie van Cultuur in Praag bezocht. Tijdens onderlinge gesprekken werd de intentie uitgesproken tot nadere samenwerking op basis van uitwisselingen van de tentoonstellingen en deelname aan het symposium 2013 in Naarden. Tenslotte hebben de secretaris en de directeur de Nederlandse Ambassade in Praag bezocht en de ambassadeur, de heer drs. J.C. Henneman, geïnformeerd over de samenwerkingsplannen met de Tsjechische partners voor de komende twee jaar.
5. VOORUITZICHTEN 2012 Voor 2012 vloeien als doelstellingen uit het Beleidsplan 2009-2013 voort: een programma met drie tot vier tentoonstellingen; een serie lezingen en andere activiteiten, deels in aansluiting op de tentoonstellingsthema’s; realisatie van vernieuwing van de permanente (audiovisuele) opstelling; aanpassing (naar inhoud en naar methodiek) van de educatieve programa’s voor het basis- en voortgezet onderwijs. Aan deze doelstellingen zijn, boven het genoemde Beleidsplan uit, nog toegevoegd: de Comeniusdag 2012 zal georganiseerd worden in nauwe samenwerking met de Comenius Stichting en de sponsors; voorbereidingen voor een driedaags internationaal symposium in Naarden in nauwe samenwerking met de Comenius Gesellschaft en de Tsjechische Comenius musea; voorbereiding voor de uitwisseling van een tentoonstelling met de Comenius Universiteit in Bratislava, Slowakije, in samenwerking met de Nederlandse Ambassade aldaar; onderzoek naar de mogelijkheid van de uitvoering van de Comenius Cantate in Praag, Tsjechië, in samenwerking met de Nederlandse Ambassade aldaar; voortzetting van de digitale registratie van de collectie in het depot, mede in verband met handhaving van het Comenius Museum als erkend museum. voldoen aan de vereisten voor voortzetting van de status van Geregistreerd Museum.
13
BIJLAGE COMENIUS MUSEUM INTERN Bijlage 1. STATUTEN, DOELSTELLINGEN In het jaar 2010 zijn de statuten van de Stichting Comenius Museum in overeenstemming gebracht met de aangegane verplichtingen in de samenwerkingsoverkomst met het Tsjechische Ministerie van cultuur en de Gemeente Naarden, alsmede met de in de loop der tijd gegroeide praktijk. Het passeren van de akte van wijziging heeft plaats gevonden in april 2010. Vanaf 2010 werd vastgelegd dat naast de andere taken de Stichting Comenius Museum de dagelijkse verantwoordelijkheid draagt voor het mausoleum en de toegankelijkheid daarvan via het gebouw van het museum. Verder werden de doelstellingen van de Stichting scherper geformuleerd en werden een aantal praktische aanpassingen van het bepaalde rond het besturen van de Stichting vastgelegd. De stichting tracht haar doel te bereiken door: het bezoek aan het museum en mausoleum te stimuleren en op ruime schaal mogelijk te maken; het houden van tentoonstellingen; het houden van lezingen en andere bijeenkomsten al dan niet in samenwerking met derden; het verspreiden van informatie w.o. het uitgeven van drukwerken; het samenwerken met andere Nederlandse en Tsjechische instituten en instituten uit derde landen die betrokken zijn bij het behoud van Comenius’ geestelijk erfgoed; het stimuleren van wederzijdse culturele betrekkingen met zijn geboorteland Tsjechië teneinde de culturele betekenis van het gedachtegoed voor nu en in de toekomst levend te houden; het herdenken van de geboorte- (28 maart) en sterfdag (15 november) van Comenius het aanwenden van alle andere wettige middelen. Bijlage 2. MAUSOLEUM De voormalige Waalse kerk, waarin zich het graf van Comenius bevindt, werd tijdens het interbellum gerestaureerd en ingericht als mausoleum. De inrichting werd onder auspiciën van de samenwerkende Tsjechoslowaakse en Nederlandse overheid ontworpen en uitgevoerd door een aantal Tsjechische kunstenaars en wordt als een bijzonder cultuurhistorisch monument erkend. Na het afronden van de grondige restauratie van het interieur van het mausoleum door de Rijksgebouwendienst in 2009 is het mausoleum weer volledig beschikbaar voor bezoekers uit binnen- en buitenland. Hoewel het mausoleum ook wordt gebruikt voor tal van bijeenkomsten, lezingen en concerten is het bezoek aan het graf van Comenius het hoofddoel van de talrijke individuele bezoekers of bezoekers in groepsverband. In het gastenboek is keer op keer te lezen dat bezoekers onder de indruk zijn van de unieke en spirituele lading van het interieur van het mausoleum en de zorg van de medewerkers voor de nagedachtenis van Comenius. Bijlage 3. ANALYSE POPULATIE BEZOEKERS Uit het gastenboek en de interne registratie krijgt het museum een jaarlijks inzicht van het soort bezoekers en hun tevredenheid met het bezoek. 3.1. Landelijke bezoekers Het museum krijgt bezoekers uit heel Nederland. In 2011 kwamen bezoekers voor de tentoonstellingen die in landelijke of in regionale bladen aangekondigd werden. Het aantal bezoekers met de museumkaart is dit jaar opvallend toegenomen. Ook de Comeniusdag 2011 heeft bijzonder bijgedragen aan het aantal bezoekers en bekendheid van het museum in het land. 3.2. Bezoekers uit de regio Het museum organiseerde in 2011 een aantal gevarieerde activiteiten in regionale en plaatselijke context voor de bewoners van de stad Naarden en het Gooi zoals: lezingen, concerten, een educatieproject voor de scholen van Naarden, en samenwerking met de stadsgidsen. Een nieuwe initiatief is naturalisatiedag van de gemeente Naarden in het mausoleum.
14
3.3. Internationale bezoekers Iedere jaar komen ook een aantal bezoekers uit het buitenland naar het museum. Vooral deze groep bezoekers is geïnteresseerd in het mausoleum en wil vooral het graf van J.A. Comenius bezoeken. Daarnaast ontvangt het museum een aantal keer per jaar delegaties via de Tsjechische of Slowaakse ambassade en de bevriende steden in verband met de Stedenband van Naarden. Ook de groepen scholieren, vaak in het kader van de internationale uitwisselingen van de scholen van het voortgezet onderwijs, zijn een aantal keer te gast geweest in het museum. Uit de registratie valt op te maken dat het aantal buitenlandse bezoekers in de groepen in het 2011 naar het museum kwamen is gedaald. Dit vormt een uitdaging voor het bestuur om de komende jaren via publiciteit en attractieve activiteiten dit aantal opnieuw te laten groeien. 3.4. Vrienden van het museum Het museum heeft circa 80 ‘Vrienden van het Museum’. Onder Vrienden van het Museum worden verstaan: donateurs die voor minimaal 1 jaar doneren aan het Museum. Daarvoor ontvangen ze een aantal voorrechten, zoals gratis toegang met één introducé; 10% korting op artikelen uit de museumwinkel, uitnodigingen voor openingen en het Comenius-bulletin. Bijlage 4. SAMENWERKING MET ANDERE ORGANISATIES 4.1. Internationale samenwerking 4.1.1. Samenwerking met de Tsjechië In het jaar 2011 werd verder uitvoering gegeven aan het ‘Mutual Cooperation Agreement’ dat op 1 december 2004 in Naarden door het Bestuur van het Museum, de Tsjechische partners en de Gemeente Naarden is getekend. Dat heeft dit jaar o.a. geleid tot de tentoonstelling: “Pavel en Pavel in Naarden – Schilderijen en foto’s van Naarden door Tsjechische ogen”, van 9 april t/m 15 mei 2011 in samenwerking met museum J.A. Komenský in Uherský Brod. 4.1.2. Tsjechische en Slowaakse ambassade De contacten tussen de Tsjechische ambassade en het Museum lopen al jarenlang voorspoedig en in goed collegiaal overleg. Zoals gebruikelijk waren er in 2011 uitvoerige contacten met de Tsjechische ambassade over uiteenlopende administratieve en financiële zaken. De huidige Tsjechische ambassadeur, de heer Jaroslav Horák heeft, samen met zijn echtgenote, al enkele bezoeken aan het museum gebracht, onder andere tijdens de Comeniusdag 2011. De nieuwe ambassadeur gaf te kennen dat hij de initiatieven van het museum waardeert en hij aangenaam verrast was door de huidige stand van zaken in het museum en de professionele zorg die aan de nagedachtenis van Comenius in het museum en het mausoleum besteed wordt. De contacten met de Slowaakse ambassade zijn dit jaar versterkt met de aanwezigheid van de ambassadeur de heer Chlebo. aan de nieuwjaarsreceptie van de vereniging VNTS. 4.1.3. Museum J.A.Komenský Uherský Brod De goed lopende partnercontacten met het museum in Uherský Brod werden verder voortgezet. Het museum in Uherský Brod zorgt al jarenlang, in opdracht van het Tsjechische Ministerie van Cultuur, namens de Tsjechische regering, voor het beheer van de financiële subsidie aan het museum en levert ook een bijdrage aan het jaarlijkse programma door middel van uitwisseling van de tentoonstellingen. Met beide musea wordt overlegd over het organiseren van een internationaal Comenius Symposium in Naarden in 2013. 4.1.4. Pedagogisch Museum J.A.Komenský in Praag In 2010 is een nieuwe samenwerking ontstaan met het Pedagogisch Museum in Praag, dat onder het Tsjechische Ministerie van Onderwijs valt. Het eerste initiatief van beide musea is de tentoonstelling ‘Portretten van de Familie de Geer’ in Praag in 2010. Deze tentoonstelling is opgenomen in de agenda van het cultureel programma 2010 van de Nederlandse ambassade in Tsjechië.
15
In 2011 hebben de staatssecretaris van Ministerie van Onderwijs, mevrouw Bartonová, samen met de directeur Buitenlandse betrekkingen de heer Frič en de directeur van het Onderwijs Museum J.A.Komenský, PhDr. Markéta Pánková, de Comeniusdag 2011 bezocht. Beide musea zijn in overleg over nadere uitwisseling van de tentoonstellingen. Tijdens bezoek van de directeur en de secretaris in Praag in 2011 werd o.a. overleg gepleegd over bruikleen van hun expositie ‘Comenius en zijn betekenis voor het huidige Europa’. 4.1.5. Tsjechisch Centrum In 2011 is overleg gepleegd met het Tsjechisch Centrum over nadere samenwerking. Het Tsjechisch Centrum publiceert regelmatig de aankondigingen van de tentoonstellingen in Naarden. 4.1.6. Czech Tourism De contacten met Czech Tourism zijn dit jaar gestagneerd. In 2012 wordt opnieuw verkend of de contacten nuttig kunnen zijn. 4.2. Landelijke samenwerking 4.2.1. Nationaal Onderwijs Museum, Rotterdam In 2010 zijn de contacten tussen beide musea voorgezet om de samenwerkingsmogelijkheden in de toekomst te continueren. Het Comenius Museum kan in 2012 o.a. meubilair en vitrines van het museum overnemen. 4. 3. Regionale samenwerking 4.3.1. Gemeente Naarden In 2011 zijn de goede contacten met Gemeente Naarden voortgezet. Met de gemeente is regelmatig overleg geweest over zaken rondom het onderhoud, vergunningen en in het bijzonder over het behoud van de eervolle plaats en omliggende vrije ruimte voor het Comenius standbeeld in de Marktstraat bij de Grote Kerk van Naarden; gezien het nieuwe Bestemmingsplan NaardenVesting en het daar op aansluitende gemeentelijke terrassenbeleid voor het centrum van Naarden, heeft dit korte tijd zeer veel extra aandacht van het Dagelijks Bestuur gevergd. In 2011 had de gemeente Naarden voor de eerste keer een directe inbreng bij de voorbereidingen van de eerste Comeniusdag 2011, samen met een aantal organisaties binnen en buiten de gemeente. Het Museum nam in 2011 deel aan het Evenementenoverleg van de gemeente Naarden en aan de voorbereiding en uitvoering van de jaarlijkse Open Monumentendag. 4.3.2. Comenius Stichting Sinds 2009 zijn de contacten met de Comenius Stichting hervat. Omdat de Stichting Comenius Museum en de Comenius Stichting o.a. ten doel hebben het gedachtegoed van Comenius levendig te houden en uit te dragen werd binnen beide organisaties gezocht naar toekomstige samenwerkingsmogelijkheden. Dit kwam in 2011 tot uiting in het organiseren van de eerste Comeniusdag in Naarden. Tijdens regelmatig overleg tussen bestuursleden/gedelegeerden van beide organisaties wordt de mogelijkheid verkend voor een integratie van beide organisaties. 4.3.3. Bezoekerscentrum Naarden Op initiatief van de Gemeente Naarden zijn een aantal organisaties in Naarden bij elkaar gekomen om samen te werken. Dit leidt tot nieuwe plannen rondom het ontstaan van een Bezoekerscentrum in Naarden. 4.3.4. Historisch Café Het organiseren van het Historisch Café blijft in Naarden een belangrijke vorm van samenwerking tussen het Nederlands Vestingmuseum, het Stads- en Streekarchief, de Stichting Tussen Vecht en Eem, de Vereniging Werkgroep Vestingstad en het Comenius Museum. Het Historisch Café heeft in 2011 één lezing in het museum georganiseerd.
16
Bijlage 5. SPONSORS 5.1. Sponsors - organisaties GooiConsult. De afgelopen twee jaar is het Museum nieuwe contacten met een aantal sponsors aangegaan. In 2010 is met het adviesbureau GooiConsult een 5-jarige afspraak gemaakt rondom sponsoring van de Comeniusdag. Rabobank. In 2011 heeft Rabobank Noord Gooiland een aanvraag voor subsidie gehonoreerd voor de aanschaf van luchtbevochtigers. Ascolta De uitgeverij Ascolta heeft in 2011 gezorgd voor een subsidie voor het Uitvoeren van de Comenius Cantate tijdens de Comeniusdag 2011. Het Prins Bernhard Cultuurfonds en de John Kasanderstichting hebben met een subsidie de uitvoering van de Comeniuscantate door het Toonkunstkoor Utrecht tijdens de Comeniusdag mede mogelijk gemaakt. 5.2. Sponsors - particulieren Mevrouw J. Reinders-Andriessen, kleindochter van de componist C. Andriessen Jr, heeft voor een financiële bijdrage gezorgd tot restauratie en uitgave van de volledige partituur van Comenius Cantate. Bijlage 6. ORGANISATIE 6.1. Bestuur 6.1.1. Het Dagelijks Bestuur (DB) Het Dagelijks Bestuur (DB) heeft ook in 2011 een intensief maandelijks vergaderschema gevolgd. Bij het DB-overleg zijn, naast de DB-leden, aanwezig geweest: directeur Hans van der Linde, namens het kantoor Maria Krutzen en twee afgevaardigden namens de vrijwilligers. De vrijwilligers wisselden per DB-vergadering. De samenstelling was het Dagelijks bestuur was als volgt: - Hans van Oostveen, voorzitter (2014) - Helena Verhoef, secretaris (2014*) - Harry Rörik, penningmeester (2011) na zijn herbenoeming voor een tweede periode afgetreden - Vladimir Hobrlant,lid (2014) - Alexander Overdiep, penningmeester (2015*) 6.1.2. Taken DB leden Het bestuur is bezig met het museale beleid, het financiële- en personeelsbeleid, het interne overleg in het museum, het zorgdragen voor het uitvoeren van het jaarprogramma, het overleg met gemeentelijke en regionale organisaties en de Rijksgebouwendienst. De contacten met de Tsjechische Ambassade in Den Haag en Nederlandse Ambassade in Praag, de Ministeries van Cultuur en van Onderwijs van de Tsjechische Republiek, de partnermusea van J.A.Komenský in Uherský Brod en Praag, etc. worden naast het hele bestuur, in het bijzonder door het DB-lid Vladimír Hobrlant onderhouden. In 2011 moest het bestuur helaas afscheid nemen van de heer Rörik in zijn functie van penningmeester, gezien het voltooien van zijn tweede bestuurlijke periode, zoals in de Statuten van onze Stichting vastgesteld is. De heer Rörik wordt bijzonder gewaardeerd als bestuurslid. Hij heeft een grote bijdrage geleverd aan het stabiel financieel beleid van het museum, ook buiten het primaire werkterrein is hij zeer gewaardeerd om zijn wijze oordeel. Hij blijft zich voor het museum inspannen als financieel administrateur. In de functie van penningmeester is Alexander Overdiep, voormalig AB lid aangetreden. Hij zal o.a. ook de nieuwe ontwikkelingen rondom de publiciteit en communicatie in het museum verdergaand aan sturen.
17
6.1.2. Het Algemeen Bestuur (AB) is in 2011 driemaal bij elkaar geweest. De jaarverslagen (financieel en inhoudelijk) en de begroting 2012 zijn tijdens deze vergaderingen vastgesteld. De heer Alexander Overdiep is van het Algemeen Bestuur overstapt naar Dagelijks Bestuur. De samenstelling van het Algemeen bestuur was als volgt: - Hans van Oostveen, voorzitter (2014) - Helena Verhoef, secretaris (2014*) - Harry Rörik, aftredend penningmeester (2011) - Alexander Overdiep penningmeester( 2015*) - Vladimir Hobrlant, lid (2014) - Oldrich Uttendorfský (2014) - Veronica Smelt (2012*) - Jan Hoekema (2012*) - Hans Versnel (2014) Noot: Tussen haakjes is het jaar van aftreden vermeld. * Een eenmalige herbenoeming voor vijf jaar is mogelijk. 6.1.3. Werkgroepen van het bestuur Werkgroep Communicatie en Publiciteit. Naar aanleiding van de Beleidsnota 2009-2013 heeft het bestuur samen met de directeur als speerpunt gekozen: het verbeteren van de communicatie en publiciteit van het museum. De werkgroep bestaat uit : DB-lid Alexander Overdiep, de secretaris mevrouw Helena Verhoef, directeur Hans van der Linde en namens secretariaat mevrouw Maria Krutzen. Gewerkt wordt aan een Communicatieplan met o.a. concrete maatregelen voor een verbetering van de externe publiciteit en de planning, het verbeteren van de digitale bestanden en het uitbreiden van de bezoekersgroepen cq. het aantal bezoekers. Daarnaast is er aandacht besteed aan de totstandkoming van de nieuwe website en het digitaal Comenius Bulletin. De vernieuwde website is de eerste maand van 2011 gestart. Het Comenius Bulletin is onder redactie van een aantal vrijwilligers in voorbereiding en de planning is dat dit in begin van het jaar 2012 gestart wordt. Werkgroep Samenwerking Stichting Comenius Museum en Comenius Stichting. Het resultaat van dit overleg in 2010 heeft geleid tot een gezamenlijk document over de samenwerkingsmogelijkheden, contacten tussen de voorzitters van beide Stichtingen en het organiseren van een gezamenlijke Comeniusdag in 2011. In het najaar van 2011 is besloten tot een bestuurlijk overleg om integratie van beide organisaties op bestuurlijk niveau voor te bereiden; namens het Museum bestaat de delegatie uit Helena Verhoef en Alexander Overdiep. Comité Comeniusdag 2011 Het comité, onder leiding van de directeur van het Comenius Museum, Hans van der Linde met de vertegenwoordigers van de Comenius Stichting, van het Museum en de vertegenwoordigers van GooiConsult, heeft de taak gekregen om de Comeniusdag 2011 te organiseren. Beide Stichtingen, samen met de gemeente en de sponsor, gebruiken hun sterke kanten om deze dag tot een bijzondere traditie te maken. De jaarlijkse kranslegging bij het graf van Comenius en zijn standbeeld werd in 2011 voor het eerst gecombineerd met de première van de gerestaureerde Comenius Cantate van de Nederlandse componist C. Andriessen Jr., uitgevoerd door 100 leden van het Toonkunstkoor Utrecht en een lezing, gerelateerd aan een thema uit het werk van Comenius en het huidige universitaire onderwijs in Nederland. Tevens is voor deze dag, namens beide Stichtingen, door de burgemeester van Naarden de instelling van de Comeniusprijs aangekondigd. In 2012 zal de prijs voor de eerste maal worden uitgereikt. De prijs is bedoeld als een eerbetoon voor personen en/of instellingen die op een zeer onderscheidende en duurzame wijze en in de geest van Comenius handelen. De feestelijke ontmoeting van belangstellende publiek uit Nederland en het buitenland, heeft verder ook als doel het werven van nieuw en met name jong publiek en donateurs. 6.2. Personeel Met de komst van de (parttime) directeur en de vaste administratieve medewerker is de professionalisering van het museum in het jaar 2011 verder ter hand genomen. Mede door hun vaste taken werden de continuïteit van het museum, de vernieuwde organisatie en de nieuwe activiteiten binnen het museum verder ontplooid.
18
6.2.1. Directeur De heer drs. Hans van der Linde, directeur van het Comenius Museum, werkt voor het museum in deeltijd voor 0,5 FTE. Zijn taken zijn o.a.: voorbereiding van het beleid, behoud en beheer van het museum en mausoleum, contacten met andere museale instellingen, het inhoudelijk samenstellen en organiseren van tentoonstellingen, het organiseren van lezingen en andere activiteiten, het ontwikkelen van educatieve activiteiten, het zorg dragen voor de externe communicatie, het uitbreiden van sponsoractiviteiten en het leiding geven aan de organisatie van het museum en de vrijwilligersgroep. Tegelijk vertegenwoordigt hij de Stichting bij het organiseren van de Comeniusdag 2011 in samenwerking met de gemeente Naarden, de Comenius Stichting en sponsor GooiConsult. 6.2.2. Administratief medewerkster Mevrouw Maria Krutzen is in 2010 benoemd als vaste administratief medewerkster voor 18 uur per week. In de voorgaande jaren werkte mevrouw Krutzen al als vaste vrijwilliger op de administratie. 6.3. Vrijwilligers Het museum wordt in de uitvoerende taken gedragen door een vaste groep van 30 vrijwilligers. Deze hebben in 2011 opnieuw met veel inzet en enthousiasme gezorgd voor de dagelijkse gang van zaken en het naar wens laten verlopen van alle activiteiten in het museum. De taken en de positie van de vrijwilligers en de taken van de werkgroepen zijn in de notitie “Vrijwilligersbeleid” (2010) verder vastgesteld. Mevrouw Gerrie Brok is tot voorzitter/coördinator van de vrijwilligersgroep gekozen. Als vicevoorzitter is in 2011 mevrouw Tineke van den Born benoemd. De voorzitter en de vice-voorzitter zijn voor één jaar benoemd en kunnen daarna herbenoemd worden. Ze zorgen voor de sollicitaties en het inwerken van nieuwe vrijwilligers, voor de voorbereiding van de vrijwilligersvergadering en zijn het eerste aanspreekpunt voor de vrijwilligers, naast de directeur. De groep vrijwilligers heeft een keer per twee maanden een gezamenlijk overleg. Zij regelden zelf hun rooster, hadden een eigen overlegstructuur en werkten nauw samen met de directeur en het bestuur. De vrijwilligers hebben één of meerdere vaste taken in het museum en werken samen in de verschillende werkgroepen.De werkgroepen zijn georganiseerd rondom de dagelijkse gang van zaken, programmering, publiciteit en archivering en depot. Naast de vrijwilligers zijn ook de directeur, secretariaat en de bestuursleden in diverse werkgroepen betrokken. In de werkgroepen hielpen de vrijwilligers het jaarprogramma en de nieuwe initiatieven in het museum verder te ontwikkelen. 6.3.1. Dagelijkse organisatie Werkgroep Balie De baliemedewerkers zorgden voor het openen en sluiten van het museum, de ontvangst van bezoekers en het geven van informatie Werkgroep Gastvrouwen De gastvrouwen zorgen samen voor de ontvangst van de gasten tijdens de openingen van de tentoonstellingen en andere officiële gelegenheden in het museum. Ze zorgen voor koffie, drinken en hapjes indien nodig. Werkgroep Rooster balie Het tot stand brengen van de maandelijkse roosters voor de baliediensten is een speerpunt in de organisatie van het museum omdat deze zorgt voor de dagelijks openingen van het museum, ook tijdens de feestdagen. Dankzij de vaste groep van vrijwilligers lukte het het afgelopen jaar zonder problemen het museum voor het publiek open te houden. Werkgroep Winkel. De winkel in het museum zorgt voor de verkoop van allerlei publicaties rondom het leven en werk van Comenius, ansichtkaarten en kleine souvenirs voor de bezoekers.
19
6.3.2. Programma en tentoonstellingen Werkgroep tentoonstellingen De werkgroep tentoonstellingen heeft onder de leiding van de directeur een eigen expositie in het museum georganiseerd onder de titel Mariaconvent tot Comenius Museum – 570 jaar geschiedenis van een gebouw. Daarnaast hebben ze veel hand-en-spandiensten geleverd bij de voorbereidingen van de andere tentoonstellingen. De werkgroep is bijna het hele jaar bezig met het voorbereiden van de komende tentoonstelling voor 2012 en 2013. Werkgroep Technisch team. In het jaar 2011 heeft het technische team opnieuw gezorgd voor het goed laten functioneren van de technische voorzieningen in het museum en het mausoleum. Het team is voor het museum onmisbaar bij de technische voorbereiding en uitvoering van tentoonstellingen, licht, verwarming, technische apparatuur, vochtregulatie etc. Werkgroep rondleidingen. Deze werkgroep is dit jaar samen bij elkaar gekomen om de informatie rondom de rondleidingen in het museum en in het mausoleum verder te kunnen ontwikkelen en op elkaar te blijven afstemmen. De werkgroep zorgt voor de Nederlandstalige, Tsjechische en Engelse rondleidingen voor de groepen. Werkgroep Educatie De werkgroep educatie zorgt voor de actualisatie van de nagedachtenis van Comenius binnen de basis en voortgezet onderwijs met behulp van kleine projecten in het museum. De werkgroep educatie heeft, in samenwerking met de Stichting Omgevingseducatie Gooi, Vecht en Eemland (OGVE) deelgenomen aan de ontwikkeling van een onderwijsproject voor groep 6 van de basisscholen. Naar aanleiding daarvan hebben in 2011 enkele klassen het museum bezocht. 6.3.3. Publiciteit Werkgroep publiciteit programmering De grafische ontwerper zorgt voor de ontwerpen van de posters, folders, foto’s en documentatie en het uitbreiden van de huisstijl van het museum. Werkgroep website De website van het museum heeft zich in 2011 ontwikkeld tot een professionele website, die door steeds meer bezoekers geraadpleegd wordt. De Werkgroep website is samen met de vaste provider bezig de teksten op de website voortdurend actueel te houden ten aanzien van de programmering en da actualiteiten rondom het museum. Redactie Comenius Bulletin De werkgroep publiciteit heeft de redactie van het Comenius Bulletin dat tot nu toe 1x per drie maanden in papiervorm verscheen, verzorgd. Er zijn voorbereidingen getroffen voor de moderne en actuele digitale uitvoering van het Comenius Bulletin in 2012. 6.3.4. Archief en depot museum Werkgroep depot/archief De werkgroep is het afgelopen jaar 2011 druk bezig geweest met de registratie van de collectie met behulp van de digitale ADLIB programma. Werkgroep bibliotheek De werkgroep bibliotheek zorgt voor de veiligheid van de boeken die in de bibliotheek van het museum aanwezig zijn. Volgend jaar wordt gestart met de vernieuwde registratie met behulp van de digitale ADLIB programma. 6.3.5. Kantooroverleg Het Kantooroverleg vond maandelijks plaats. Directeur Hans van der Linde, de administratief medewerkster Maria Krutzen, de voorzitter van de vrijwilligersgroep Gerrie Brok en de secretaris van het bestuur Helena Verhoef zijn de leden van het overleg. Ze zorgen samen voor de coördinatie van de dagelijkse taken binnen het museum/mausoleum en de voorbereiding van vragen aan en besluiten van het bestuur. Tevens zorgt het Kantooroverleg voor de interne uitwisseling van informatie, met behulp van het maandelijkse infoblad Comenius Intern dat naar alle medewerkers van het museum gestuurd wordt.
20
6.4. Raad van Advies (RvA) Conform artikel 9 van de Statuten van de Stichting Comenius Museum, dat het instellen van een Raad van Advies mogelijk maakt, heeft het bestuur de organisatie van de Raad van Advies en de taken en bevoegdheden vastgesteld. De voorzitter is onafhankelijk en bekleedt geen functie in het bestuur. De Raad regelt zelf haar secretariaat. De Raad adviseert het bestuur gevraagd en ongevraagd over uiteenlopende zaken van belang voor het Museum. De Raad van Advies zag er in 2011 als volgt uit: Maud Arkesteijn - van Willigen: voorzitter, tentoonstellingen, publicaties, conservator op projectbasis; Prof. dr. P Leupen: lid, emeritus hoogleraar middeleeuwse geschiedenis en groot kenner van de geschiedenis van de regio; Drs. Kees Mercks: lid, gepensioneerd medewerker van de UvA, Slavisch instituut, topvertaler Tsjechische literatuur; Prof. Dr. Bruno Naarden: lid, Emeritus hoogleraar Russische taal en cultuur UvA, kenner 17e eeuw (o.a. Nicolaas Witsen); Drs. Tijs van Ruiten lid, directeur Nationaal Onderwijs Museum in Rotterdam, museale kennis, collecties; Prof. Dr. Els Ruisendaal: lid, hoogleraar taalkunde Europese universiteit Nederland en België, uitgever; Prof. Dr. Jaap Schouten lid, Emeritus hoogleraar onderwijskunde VU. Prof. Dr. Leendert Groenedijk: lid, Emeritus hoogleraar historische pedagogiek VU Alle leden zijn tot 2011 herbenoemd. 6.5. Financiering De Stichting Comenius Museum wordt t.b.v. de exploitatie van het museum en het dagelijks beheer van het mausoleum door de Tsjechische regering gefinancierd. De Gemeente Naarden stelt al vanaf 1992 het museumgebouw ter beschikking. De Tsjechische ambassade in den Haag zorgt voor enkele doelsubsidies o.a. voor de uitgave van publicaties van het museum. 2011 kon, daardoor, financieel goed worden afgerond. De financiële situatie van het museum blijft ook in de toekomst een groot aandachtspunt voor het bestuur. Zie verder Financieel Jaarverslag 2011
Vastgesteld door het Algemeen Bestuur in de vergadering.
Voorzitter
Secretaris
J. C. van Oostveen
H. Verhoef-Musílková
21
Verantwoording: Redactie: Helena Verhoef Vormgeving: Wim van Schaik
22
