Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Koopvaardij

| Januari 2014

| Jaargang 9 | Nr. 1

Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Koopvaardij

Pensioenkompas

Vergroot het draagvlak Steun voor beleggingsbeleid Pensioenopbouw en premie in 2014

Beste deelnemer, Dit nummer van PensioenKompas verschijnt in een periode waarin het lijkt alsof er langzaam weer verbeteringen komen die maken dat we de goede kant opgaan. De huizenmarkt daalt bijvoorbeeld niet echt meer, en ook het bredere vooruitzicht op de economie verbetert. We hopen dat deze lijn doorzet. Met betrekking tot de duidelijkheid over hoe het pensioencontract er per 1 januari 2015 uit gaat zien zijn we wat minder gunstig gestemd. De regering heeft nog steeds geen helderheid gegeven over de spelregels (het financieel toetsingskader) en het opbouwpercentage (fiscaal kader). We weten dus nog niet waar u en wij op pensioengebied over een jaar aan toe zijn. Gelukkig weten we ook genoeg wel. In dit PensioenKompas leest u over de uitkomsten van het risicobereidheidsonderzoek dat het pensioenfonds onder de deelnemers heeft gehouden en treft u een interview aan met de voorzitter van de Raad van Toezicht. Ook vertellen we u graag over hoe goed wij, ook in vergelijking met andere pensioenfondsen, scoren op het gebied van kostenbeheersing (uitvoeringskosten, vermogensbeheer en pensioenbeheer). Bestuurslid Erik Hulshof legt het beleggingsbeleid van het pensioenfonds uit. We sluiten af met de voor u bekende en geliefde rubriek ‘Prikbord’. Veel leesplezier en een voorspoedig 2014,

Erwin Cramer, Directeur Bestuursbureau Bpf Koopvaardij

2 • januari 2014 | PensioenKompas Koopvaardij

INHOUDSOPGAVE

4

Vergroot het draagvlak

Wat u wilt

8

Leerzaam bezoek

Pensioenopbouw en premie 2014

10

Wijzigingen in het pensioenreglement

14

12

6 11

Veilig beleggen is juist spannend

:: RUBRIEK: Vanuit de pensioenraad Pensioen, wat kost dat?

16 23

:: RUBRIEK: Wat te doen als...

Colofon

15

u komt te overlijden?

18

Prikbord

e rubriek voor ‘oude foto’s‘ en oproepen D voor evenementen van en voor (oud) zeevarenden en geïnteresseerden. PensioenKompas Koopvaardij | januari 2014 • 3

‘Vergroot het draagvlak’ Fotografie: Hielco Kuipers

Pensioenfondsen die krimpen of vergrijzen, moeten nadenken over hechtere samenwerking. Ook al doen ze het misschien nog best goed in hun eentje. Dat zegt Rudi Nieuwenhoven, voorzitter van onze Raad van Toezicht.

Rudi Nieuwenhoven (69) is voorzitter van de Raad van Toezicht van Bpf Koopvaardij. Dat is een gezelschap van drie onafhankelijke buitenstaanders, met de nodige ervaring op het gebied van pensioenen, die de gang van zaken bij ons pensioenfonds in de gaten houden. Tot aan zijn eigen pensionering werkte Nieuwenhoven lang bij KPN en voorganger PTT. Toen dat bedrijf in 1989 verzelfstandigd werd en dus het ABP verliet, was hij direct betrokken bij het opzetten van het eigen pensioenfonds. Van dat pensioenfonds KPN is hij ook op dit moment nog voorzitter. Hij woont in Wassenaar, is getrouwd, heeft twee dochters en drie kleinkinderen.


Wat doet zo’n Raad van Toezicht eigenlijk?

Is dat hét item in 2014?

“We houden het doen en laten van het bestuur in de gaten. Voor bepaalde besluiten moeten wij formeel geraadpleegd worden of moeten we zelfs akkoord gaan. En we hebben het recht om advies uit te brengen. Voorheen had het pensioenfonds een visitatiecommissie die eens in het jaar ‘langskwam’, sinds twee jaar is die vervangen door een Raad van Toezicht met bevoegdheden. Er is veelvuldig contact met het bestuur, en ook met de pensioenraad. We voeren gesprekken, lezen verslagen en plannen. Je leest heel veel in zo’n functie, misschien wel eens té veel. Tegelijk moet je onafhankelijk zijn en een beetje een buitenstaander blijven, om een kritisch oordeel te kunnen geven.”

“Komend jaar speelt vooral de vraag of de sociale partners erin slagen om tot een nieuwe pensioenregeling te komen. Dat geldt niet alleen voor de koopvaardij natuurlijk. Daar ben ik bij pensioenfonds KPN net zo benieuwd naar. De beweging naar 67 jaar is nu wel bekend, maar wat worden de fiscale regels en het financieel toetsingskader? Er moet dit voorjaar duidelijkheid zijn om het allemaal in een nieuw contract uit te kunnen werken dat dan ingaat in 2015. Het gaat allemaal niet erg snel op dit moment in Nederland.”

En hoe doet Bpf Koopvaardij het? “Het is een degelijk fonds, met behoorlijke deskundigheid en ook een degelijk bestuur. Daar mogen fonds en deelnemers best blij mee zijn. Het bestuur speelt goed in op ontwikkelingen, neemt tijdig de goede maatregelen, die passen bij een fonds dat geleidelijk aan steeds meer gepensioneerden kent. Daar past bijvoorbeeld het voorzichtige beleggingsbeleid van Bpf Koopvaardij bij. Er is natuurlijk nogal wat kritiek op pensioenfondsen, van alle kanten, ook van De Nederlandsche Bank. Gelukkig zie je dat er meer en meer professionals worden binnengehaald, met name op terreinen als beleggingen en risicomanagement. Maar ook voor de communicatie. Bpf Koopvaardij is heel open en transparant. Ik zie geen aanleiding om een minpuntje te noemen.”

Maar er is vast wel iets waar u de komende tijd graag meer aandacht voor wilt? “We zijn niet de eersten die het zeggen: meer samenwerking met andere partijen in de maritieme sector. Er is een beweging naar steeds minder, dus grotere pensioenfondsen. Zeker als er in een sector geen groei is of zelfs een terugloop, wordt draagvlak een belangrijk onderwerp. Je ziet bijvoorbeeld bij het fonds voor de Rijn- en binnenvaart dat het aantal actieven gelijk blijft, maar het aantal gepensioneerden neemt toe. Bundeling maakt de boel wellicht efficiënter, en het vergroot het draagvlak.”

Verwijt u dat de overheid? “Nou, het is niet goed voor de beeldvorming over de pensioensector dat het zo lang duurt voor er duidelijkheid is.”

Wat hebt u zelf eigenlijk met de scheepvaart? “Om eerlijk te zijn had ik er geen bijzondere binding mee voor ik deze functie kreeg. Wel vond ik het interessant wat we als Nederlanders allemaal in de wereld doen. Ik vind het mooi dat het een echte Hollandse sector is. Binnen die sector is men ook trots, dat merk je aan hoe er over het werk wordt gesproken. Verder ben ik, vanuit een andere functie, wel eens op een van de grootste schepen ter wereld geweest. Dat schip kan boorplatforms optillen en neerzetten. En o ja, mijn opa was in dienst als motordrijver van de reddingsboot van Scheveningen. De medailles die hij kreeg voor zijn reddingen, heb ik nog. Dus daar kan ik nog een lijntje naar de scheepvaart leggen. Maar eigenlijk doe ik het allemaal vanuit mijn belangstelling voor het pensioenwerk.”

En als iemand u vraagt: wat bezielt je, om je daar na je eigen pensionering mee bezig te willen houden? “Dan zeg ik: ik kan me niet voorstellen dat ik alléén maar boeken zou lezen, of reizen. Ik vind het fijn om betrokken te blijven bij het onderwerp, ik heb geen hekel aan stukken lezen. Het is leuk om met andere mensen in contact te zijn en opinies uit te wisselen. Ik heb een paar van dit soort functies, zit bijvoorbeeld ook in de talentencommissie van D66. Dat betekent veel praten met jonge mensen, het houdt leven in de brouwerij. Daarnaast heb ik drie kleinkinderen, en op dinsdag passen we altijd op. Als ik door verplichtingen elders wel eens een enkele keer moet afhaken, dan is mijn vrouw er gelukkig altijd. Door die bezigheden krijg ik prikkels van allerlei kanten. Dat zal ooit wel minder worden, maar ik vind het nu nog belangrijk.”

PensioenKompas Koopvaardij | januari 2014

• 5

Wat u wilt

Geënqueteerden steunen ons beleggingsbeleid “Het leven is ook een beetje gokken”

Een zeker pensioen betekent voor mij… Zekerheid rond het pensioen is een term die zeer verschillend wordt uitgelegd. De een lijkt zelfs onzeker of er überhaupt nog een pensioenuitkering beschikbaar is als hij eraan toe is. (Het antwoord: daar hoeft u echt niet aan te twijfelen.) De ander verstaat onder zekerheid dat een bepaald bedrag of een bepaalde levensstijl (lees: koopkracht) gegarandeerd is. En een enkeling beschouwt het leven als een terrein vol onzekerheden, waar het pensioen er gewoon één van is. Gemiddeld lijkt u het belangrijkste te vinden dat er zorgvuldig wordt belegd. Dat doen we dan ook.

Een zeker pensioen betekent voor mij...

Bent u het ermee eens dat Bpf Koopvaardij in aandelen belegt, en stel dat u mag kiezen tussen twee pensioenregelingen, welke kiest u dan? Het zijn vooral de gepensioneerden die beleggen met enig risico accepteren of zelfs toejuichen. Dat lijkt tegenstrijdig, want elke beleggingsadviseur zal je vertellen dat je het beste kunt beleggen met geld dat je pas op langere termijn weer nodig hebt. Waarschijnlijk zit de verklaring erin dat de ouderen zich realiseren dat ze een flink rendement op hun pensioengeld nodig hebben om hun koopkracht te behouden. Met braaf sparen of extreem behoudend beleggen weegt het rendement immers niet of nauwelijks op tegen de inflatie.

Bent u het er mee eens dat er in aandelen wordt belegd?

Wat zou uw keuze zijn tussen twee pensioenregelingen?

100% 25%

80%

19% 32% 45%

12% 20%

60% 40%

20% 0%

82% 21%

92%

38% 49% 38%

26% 8%

Actief (n=388)

27% 5%

Gepensioneerd (n=482)

■ nu al weten welk bedrag ik precies op mijn 65e ontvang van Bpf Koopvaardij

18%

Actief (n=388)

8%


■ daar ben ik het mee eens ■ daar ben ik het niet mee eens

■ weten dat er nog pensioen voor mij is na mijn 65e/als ik 65 word ■ weten dat Bpf Koopvaardij mijn pensioen op een zorgvuldige manier belegt ■ kunnen blijven leven zoals ik dat nu doe ■ niet zoveel, want niets is meer zeker in het leven 6 6 • januari 2014 | PensioenKompas Koopvaardij

“Beleggen in

aandelen is riskanter maar sparen levert niet genoeg op”

18%

17%

Actief (n=388)


■ Ik kies voor een regeling met weinig risico: u krijgt een vast eindbedrag en u weet dus van tevoren waar u aan toe bent. Zeker is, dat de gestegen prijzen met dit bedrag niet worden gecompenseerd. ■ Ik kies voor een regeling met wat meer risico. Het pensioenfonds belegt uw premie om voldoende rendement te halen en daarmee ook uw pensioen te kunnen indexeren. ■ Ik heb geen voorkeur

Deelnemers en gepensioneerden voelen zich in meerderheid prima thuis bij het pensioenfonds en vertrouwen het. Wel wilt u meer inzicht in de kosten die het pensioenfonds maakt. Dat zijn belangrijke uitkomsten van het onlangs gehouden onderzoek, dat eigenlijk vooral ging over welke risico’s u vindt dat het pensioenfonds met uw geld mag nemen. Onze vrij voorzichtige manier van beleggen (meer daarover elders in dit blad) wordt massaal onderschreven. Het onderzoek is afgelopen najaar gehouden. Er deden 388 actieve deelnemers en 482 gepensioneerden aan mee. Op deze pagina’s wat opvallende resultaten en krachtige citaten van de geënquêteerden.

“Banken denken meer aan

zich zelf, het pensioenfonds denkt meer aan ons” Stel er dreigt een financieel tekort. Welke maatregel zou u het vervelendst vinden? Een opvallende 37 % van de deelnemers is bereid een hogere premie te betalen als dat in slechte tijden nodig zou zijn. Onder gepensioneerden heeft niet-indexeren de meeste steun. Het verhogen van de pensioenleeftijd is geen populaire maatregel. Het korten van de pensioenen evenmin.

19%

4%

4% 8% 4%

16%

76% 30%

60%

53%

40%

20%

5%

■D e pensioenuitkeringen en het tot nu toe opgebouwde pensioen korten ■ Indexering overslaan ■D e pensioenregeling minder goed maken terwijl u dezelfde premie blijft betalen ■ Meer in aandelen beleggen

“Na zeven magere jaren

Uitk Web erin site gov erzi cht (gep ens ione erde n)

■ De pensioenleeftijd verhogen

De P ens ioen gids

■D e pensioenpremie verhogen

0%

Pen sioe npe iling


Pen sioe nko mpa sm aga Uni zine form Pen sioe nov erzi cht (UP O)

Actief (n=388)

80% 60%

33%

52%

43%

57%

50%

60%

15%

100%

58%

8%

Welke informatiemogelijkheden heeft u wel eens bekeken of gelezen?

78%

6%

Een pensioenregeling met veel risico is niet acceptabel”

92%

Welke maatregel is het vervelendst als er een financieel tekort dreigt?

“Er zijn al genoeg risico’s in het leven.

86%

Welke van deze informatiemogelijkheden van Bpf Koopvaardij heeft u weleens bekeken of gelezen? Uiteraard hebben we ook weer gevraagd naar het bereik van onze communicatie. Dit blad scoort bijzonder goed, het websitebezoek valt, met name onder de actieven, nog tegen.

■ Actief ■ Gepensioneerd

komen zeven betere jaren” PensioenKompas Koopvaardij | januari 2014 • 7

Leerzaam bezoek aan

Bpf Koopvaardij heeft ook deelnemers die nog nooit in Nederland zijn geweest. Een groep Roemenen van rederij Wagenborg bijvoorbeeld, waar onlangs een delegatie van het pensioenfonds een bezoek bracht. Beide partijen hebben veel van elkaar geleerd. Om meteen maar de suggestie van een snoepreisje weg te nemen: het was maar twee dagen, het was op uitnodiging van Wagenborg en van Boekarest hebben ze niets gezien. Aldus bestuurslid Henriëtte de Lange, die samen met Doro Oppelaar (beleidsadviseur bestuursbureau) de reis naar Constanza aan de Zwarte Zee maakte. Wel heeft het tweetal veel opgestoken van hoe dit deel van de overzeese populatie tegen hun pensioen aankijkt. Ze voerden gesprekken met zo’n twintig van de 130 Roemenen die Wagenborg in dienst heeft. Daarbij gebruikten zij een aangepaste versie van het kwalitatieve onderzoek als leidraad en ze beantwoordden vooral allerhande vragen. Duidelijk werd dat er veel onwetendheid en onduidelijkheid is bij hun toehoorders. Die hebben, zeer begrijpelijk, weinig inzicht in pensioenen en pensioenfondsen in het algemeen, laat staan in de ins en outs van het beleggingsbeleid, of in zoiets als de prepensioenregeling. Zelfs de AOW is een bron van verwarring. “Omdat ze voor een


Nederlands bedrijf werken en Roemenië in de EU zit, bouwen ze ook AOW-recht op. Maar sommigen hadden van een Filippijn gehoord die het niet kreeg en geconcludeerd dat dat ook voor hun gold. Terwijl je ook in de Filippijnen gewoon AOW kunt ontvangen. Of ze dachten dat dat ‘state pension’ iets is dat ze ook van ons, het pensioenfonds, krijgen. Het was trouwens ook een enorme eye-opener voor ze dat ze óók nog recht hebben op hun pensioen als ze van Wagenborg naar een ander bedrijf gaan. Hetzelfde geldt voor de AOW, alleen moeten ze daar dan zelf achteraan. Het was reuze leuk om dat soort dingen aan die jongens te kunnen uitleggen.” Extra toelichting De Lange vindt de trip alleen al daarom voor herhaling vatbaar. “We kunnen het best nog eens doen, ja. Op bescheiden schaal natuurlijk. En tijd is ook kostbaar.” Op grond van de ervaringen heeft het bestuur in elk geval meteen besloten dat er komend jaar bij de Engelstalige versie van het UPO (het uniform pensioenoverzicht, dat elke deelnemer jaarlijks krijgt) een extra toelichting komt

Constanza

Kort Nieuws 111,9 % De belangrijkste graadmeter voor de financiële situatie van het pensioenfonds is de dekkingsgraad. Die geeft aan hoe de waarde van het huidige bezit zich verhoudt tot de (toekomstige) verplichtingen. De dekkingsgraad moet minstens 108 % zijn en stond daar eind november ruim boven: 111,9 %. Dat is wel een kleine daling vergeleken met een maand eerder (112,1 %). Ook via de PensioenPeiling, het PensioenKompas en de website houden wij u op de hoogte over hoe het fonds er financieel voor staat. De dekkingsgraad wordt elke maand gepubliceerd op onze website: www.koopvaardij.nl.

Please?

waar veel in staat van wat blijkbaar voor buitenlanders niet vanzelf spreekt. “Van de nieuwe instroom bij ons fonds komt zo’n 40 procent uit landen als Litouwen, Letland, Estland en Roemenië. Het is dus een groep om rekening mee te houden. En omdat ze geen DigiD hebben, kunnen ze hun AOW-opbouw niet online via mijnpensioenoverzicht zien. In dat opzicht is nog volstrekt geen rekening met deze groep gehouden.” De Lange waarschuwt: denk niet dat het hen ook weinig uitmaakt. “Ze hechten nog meer aan zekerheid dan hun Nederlandse collega’s. Misschien omdat in Roemenië er meer andere dingen onzeker zijn. Het is natuurlijk een land dat nog volop in ontwikkeling is. Dan is het juist prettig en belangrijk als de werkgever, en alles daaromheen, betrouwbaar is. Sommigen zeiden tijdens de lunch dat dat voor hen ook de reden is om te willen werken voor een Nederlands bedrijf. Ze vertelden dat Wagenborg op de Roemeense markt niet de werkgever is die het beste betaalt. Maar wel degene die het allemaal het beste regelt. En dus ook het pensioen.”

Er is inmiddels aan de website een pagina in het Engels toegevoegd, met allerlei Engelstalige documenten erop. U komt hier door op de homepage op de Engelse vlag te klikken. PensioenKompas verschijnt sinds het vorige nummer ook in een volledig Engelstalige versie op de website. Deze treft u op de Engelse pagina aan onder:”PensioenKompas”. Met deze service komen wij tegemoet aan de vele verzoeken van onze steeds vaker anderstalige deelnemers.

Vacatures Uit hoofde van de Wet versterking bestuur pensioenfondsen worden er per 1 juli 2014 twee zetels in het bestuur van het pensioenfonds omgezet naar zetels voor of namens pensioengerechtigden. Wij zoeken dus mensen met kennis en ervaring op het gebied van beleggen en pensioencommunicatie en pensioenuitvoering die zich hiervoor kandidaat willen stellen. U krijgt daarover begin 2014 ook per brief bericht. In het voorjaar zal de verkiezing van deze twee nieuwe bestuurders plaatsvinden. U vindt er binnenkort meer informatie over op de website.

PensioenKompas Koopvaardij | januari 2014 • 9

Pensioenopbouw en premie in 2014 Het bestuur van Bpf Koopvaardij heeft in oktober 2013 een brief gestuurd aan alle deelnemers over de verandering van de pensioenregeling van Bpf Koopvaardij voor het jaar 2014. In dit artikel nog een keer de feiten op een rij.

nog steeds 65 jaar. Het opbouwpercentage bedraagt per 1 januari 2014 echter 1,84%. Zie verder bij wijzigingen pensioenreglement A op blz. 11. Aanleiding voor de verandering We worden met zijn allen steeds ouder en er zijn steeds meer ouderen in verhouding tot het aantal werkende mensen. De overheid heeft daarom samen met de vakbonden en werkgeversorganisaties afgesproken dat de pensioenleeftijd omhoog moet. Deze pensioenrichtleeftijd is 67 jaar geworden. Naast de verschuiving van de leeftijd heeft de overheid ook bepaald dat de jaarlijkse pensioenopbouw omlaag moet. We hebben immers meer jaren om ons pensioen op te bouwen. Het tot eind 2013 geldende maximale opbouwpercentage van 2,25% per jaar, gaat in 2014 naar 2,15% per jaar. Wat doet Bpf Koopvaardij? De werkgevers- en werknemersorganisaties in de Koopvaardij zijn natuurlijk verplicht de afspraken van de overheid op te volgen en daarmee zou dus de pensioenrichtleeftijd omhoog moeten. Toch bleek er een mogelijkheid om binnen de wettelijke regels de verhoging van de pensioenrichtleeftijd een jaar uit te stellen en deze in 2014 nog op 65 jaar te houden. Gevolg hiervan is dan wel dat het opbouwpercentage extra verlaagd moet worden. In 2014 is de pensioenrichtleeftijd van de pensioenregeling voor de Koopvaardij 10 • januari 2014 | PensioenKompas Koopvaardij

Partnerpensioen en wezenpensioen Voor het berekenen van het partnerpensioen en wezenpensioen hoeft het pensioenfonds geen rekening te houden met de verhoging van de pensioenleeftijd. Daarom is de opbouw van het partnerpensioen in 2014 iets hoger dan de gebruikelijke 70% van het ouderdomspensioen. Ook de opbouw van het wezenpensioen is in 2014 iets hoger dan normaal. Premie De premie die u betaalt, is helaas niet verlaagd. De reden is dat het pensioenfonds de laatste jaren bij de berekening van de premie telkens uitging van een verwachte hogere rentestand, die niet gehaald werd. Daarom is het bestuur voor de berekening van de premie van 2014 uitgegaan van de rente zoals die echt is en niet van een verwachte rentestand. 2015 Er wordt door het kabinet en de oppositie nog steeds gesproken over het verder verlagen van de pensioenopbouw en het aanpassen van de spelregels voor pensioenen. Vanaf 1 januari 2015 zal de pensioenregeling weer aangepast moeten worden.

Wijzigingen in uw pensioenreglement Er is een aantal zaken veranderd in de pensioenreglementen: Pensioenreglement A (voor deelnemers geboren op of na 1 januari 1950) In de Wet verhoging AOW- en pensioenrichtleeftijd (Wet VAP) is vastgelegd dat de fiscale pensioenrichtleeftijd per 1 januari 2014 wordt verhoogd van 65 naar 67 jaar. Ook wordt het fiscaal maximale opbouwpercentage voor middelloonregelingen, zoals de A-regeling van Bpf Koopvaardij, in 2014 verlaagd van 2,25 naar 2,15%. De fiscus heeft aangegeven dat een pensioenrichtleeftijd van 65 jaar in 2014 nog is toegestaan. Voorwaarde is dan wel dat het opbouwpercentage niet hoger is dan 1,84. Het bestuur van Bpf Koopvaardij heeft besloten om de pensioenrichtleeftijd van 65 jaar in 2014 te handhaven. Het gevolg is dat het opbouwpercentage moet worden verlaagd naar 1,84 (artikel 4.1). De Wet VAP heeft geen gevolgen voor de maximale opbouwpercentages van het partnerpensioen en het wezenpensioen. Ook niet als de pensioenregeling een pensioenrichtleeftijd van 65 jaar kent. In 2014 wordt een partnerpensioen opgebouwd van 1,51%, dit is 70% van 2,15%. Het partnerpensioen bedraagt daardoor 82% (ofwel 1,51% t.o.v. 1,84%) van het ouderdomspensioen (artikelen 5.1 en 9.1). Ook wordt in 2014 de fiscale ruimte voor het wezenpensioen maximaal benut. Het wezenpensioen wordt daardoor 16,304% van het ouderdomspensioen (artikelen 5.3 en 9.1). Wel moet het 40-deelnemingsjarenpensioen per 1 januari 2014 aan de Wet VAP worden aangepast. Dit pensioen moest werknemers oorspronkelijk in staat stellen om op 63 jaar te stoppen met werken tegen 70% eindloon onder de voorwaarde dat de werknemer ergens in Nederland 40 deelnemingsjaren heeft doorgebracht waarover pensioen is opgebouwd. Per 1 januari 2014 wordt het aantal deelnemingsjaren verhoogd tot 40 1/6 en de leeftijd naar 63 1/6. Hoofdstuk 15 is hierop aangepast. Aan artikel 6.2 is toegevoegd dat de wachttijd in de zin van de WIA voor de toepassing van de regeling van

premievrije deelneming niet als periode van arbeidsongeschiktheid wordt aangemerkt. Tot slot zijn in de bijlagen bij het reglement de afkoop- en flexibiliseringsfactoren opgenomen die in 2014 van toepassing zijn. Bij flexibilisering kunt u bijvoorbeeld denken aan het inruilen van partnerpensioen voor een hoger ouderdomspensioen, of het vervroegen van de ingangsdatum van het ouderdomspensioen. De afkoopfactoren worden gebruikt bij de afkoop van kleine pensioenen. Dat zijn pensioenen die in 2014 minder bedragen dan € 458,06 (per jaar). Pensioenreglement B (prepensioenregeling voor deelnemers geboren op of na 1 januari 1950) In de bijlagen bij het reglement zijn de uitstel- en afkoopfactoren opgenomen die in 2014 van toepassing zijn. De uitstelfactoren zijn nodig om het prepensioen te verhogen als de ingangsdatum van het prepensioen wordt uitgesteld. De afkoopfactoren worden gebruikt bij de afkoop van kleine prepensioenen. Dat zijn prepensioenen die in 2014 minder bedragen dan € 458,06 (per jaar). Pensioenreglement C (voor deelnemers geboren vóór 1950) Het bestuur heeft besloten om het opbouwpercentage in 2014 te verlagen van 1,71 naar 1,46. Het gewijzigde opbouwpercentage geldt niet voor perioden tot en met 31 december 2013. Artikel 11.1 is hierop aangepast. Daarnaast zijn in de bijlagen bij het reglement de afkoop- en flexibiliseringsfactoren opgenomen die in 2014 van toepassing zijn. Bij flexibilisering kunt u bijvoorbeeld denken aan het inruilen van partnerpensioen voor een hoger ouderdomspensioen, of het vervroegen van de ingangsdatum van het ouderdomspensioen. De afkoopfactoren worden gebruikt bij de afkoop van kleine pensioenen. Dat zijn pensioenen die in 2014 minder bedragen dan € 458,06 (per jaar).


‘Veilig beleggen is juist Begrijpen waar je in belegt en voorzichtig beleggen. Dat zijn de uitgangspunten van Bpf Koopvaardij, legt bestuurslid Erik Hulshof uit. En die hebben de afgelopen jaren goed gewerkt.

verplichtingen te voldoen, dat vinden we het belangrijkste. De dekkingsgraad is gelukkig nooit onder de 105 procent geweest.”

Hulshof besteedt naast een baan als manager pension

client services bij Robeco, pensioenspecialist dus, ongeveer een dag in de week aan het pensioenfonds. “Als bestuur proberen wij als een goed kapitein dit pensioenfonds door de storm te leiden.” Ook al gaat het om meer dan drie miljard euro aan belegd vermogen, heel spectaculair of ingewikkeld doet hij er niet over. “Kenmerkend voor ons beleggingsbeleid is dat we sturen op de dekkingsgraad. Dat is de verhouding tussen de waarde van de beleggingen en de waarde van de toekomstige verplichtingen van het pensioenfonds, zijnde de verwachte uitkeringen voor zowel actieve als gepensioneerde deelnemers. Die dekkingsgraad moet minimaal voldoende zijn om aan de toekomstige


Dat dit de belangrijkste graadmeter is, heeft een logische verklaring. Hulshof: “We zijn een pensioenfonds met veel gepensioneerden, we keren elke maand 10 miljoen meer uit dan er binnenkomt, en daardoor hebben we weinig herstelkracht. Stel dat onze beleggingen zodanig in waarde dalen dat we ‘onder water staan’ (een dekkingsgraad onder de 100 procent), dan hebben we meteen een probleem. Een jonger pensioenfonds, met veel deelnemers en weinig gepensioneerden, kan de premies verhogen, of afwachten tot de beleggingen weer meer waard worden. Wij kunnen in zo’n geval bijna niets anders doen dan korten op de pensioenen. De kans daarop willen we zo veel mogelijk beperken. Dat willen onze deelnemers en gepensioneerden ook, zo is onlangs nog bevestigd in het risicobereidheidsonderzoek. De zekerheid dat deelnemers het bedrag krijgen dat ze verwachten, vinden ze heel belangrijk. Daarom beleggen wij voorzichtig.” En nee, dat zeggen ze niet allemaal, verzekert Hulshof. “Je kunt er ook bewust voor kiezen meer risico te lopen, zodat je bij een hogere opbrengst van de beleggingen kunt

spannend’ Matching Euro obliga+es Non euro obliga+es

Matching

Euro bedrijfsobliga+es US bedrijfsobliga+es Hypotheken Derivaten

Return

Kas

Matching

Matching

Return

Return

Aandelen

Return

Hoogrentende obliga/es Onroerend Goed Alterna/eve investeringen Overig

indexeren: de uitkeringen verhogen vanwege de inflatie. Echter, zoals de crisis duidelijk heeft gemaakt, dat risico kan ook betekenen dat je moet korten.” Twee portefeuilles Die voorzichtigheid is vertaald in het beleid dat ongeveer 70% van het vermogen (de ‘matching’ portefeuille) belegd wordt met als doelstelling de verplichtingen af te dekken. Dus zit het geld (zie ook hierboven) in staatsobligaties, hypotheken, bedrijfsobligaties (‘maar alleen van goede, solide bedrijven’) en kas, allemaal binnen strakke risicokaders. Met 30 % (de ‘return’ portefeuille) wordt iets meer risico genomen, en geprobeerd meer rendement te halen. Daartoe wordt bijvoorbeeld belegd in onroerend goed, aandelen en leningen van bedrijven die net geen absolute top zijn. Of deze categorie voor een belegger niet veel interessanter is? Hulshof: “Grappig genoeg vind ik juist de matching portefeuille spannender. Daarmee moet je erg oppassen dat je niet een risico loopt dat je niet zag aankomen. We zijn bijvoorbeeld op tijd uit Spaanse en Italiaanse obligaties gestapt, en op dit moment hebben we er ook voor gekozen geen Franse staatsobligaties aan te houden. Met de tweede categorie beleggingen, de return portefeuille, loop je meer risico, maar dat weet je. Een mindere

periode? Dat kan gebeuren. Gedurende die periode willen wij wel onze dekkingsgraad op peil zien te houden.” Zelf doen? De inschatting van het risico en het rendement zijn dus de belangrijkste overweging. Daartoe moet je begrijpen waar je in belegt, ‘in control’ zijn noemen Hulshof en de zijnen dat. De kosten van het beleggen zijn een belangrijk ander aspect. Uiteraard worden de kosten zo beperkt mogelijk gehouden. Daarover gaat het in een ander artikel in dit blad. Of die relatief lage kosten ook het antwoord zijn op de beroemde vraag ‘Kan ik niet beter zelf sparen of beleggen dan in een pensioenfonds?’ Voor een deel wel, maar het grote voordeel van een pensioenfonds is wat Hulshof noemt het delen van het ‘collectief risico’. “Als individu weet je niet hoeveel je opzij moet leggen voor je oude dag, want je weet niet hoe oud je zult worden. De een wordt 67 jaar, de ander 103 jaar. Wij weten wel dat onze deelnemers gemiddeld ongeveer 77 jaar worden en op basis daarvan kunnen wij het geld beleggen. Het delen van dat risico, het lang-leven-risico, is één van de belangrijkste drijfveren om te kiezen voor collectief beheer via een pensioenfonds.”


Vanuit de pensioenraad Het takenpakket van de pensioenraad gaat veranderen, de betrokkenheid niet, als het aan de nieuwe voorzitter ligt. De pensioenraad is nog niet zo oud. In PensioenKompas van juli 2012 kon u lezen dat de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan werden samengevoegd tot de pensioenraad, met behoud van alle rechten van beide organen. Nu, nog geen twee jaar later, worden we geconfronteerd met de per 1 juli 2014 ingaande ‘Wet versterking bestuur pensioenfondsen’. Dit betekent onder meer dat gepensioneerden hun eigen vertegenwoordigers kunnen gaan kiezen in het bestuur van het fonds. Daardoor zullen bij ons fonds twee van de vier werknemersbestuurszetels ingenomen gaan worden namens de gepensioneerden. Omdat de gepensioneerden straks via hun vertegenwoordigers directe zeggenschap krijgen in het bestuur, heeft de wetgever de medezeggenschap van de pensioenraad behoorlijk ingeperkt. Een aantal belangrijke adviesrechten die wij hadden komt te vervallen. Dat geldt voor bestuursbesluiten als het nemen van maatregelen van algemene strekking, het wijzigen van statuten of reglementen, het vaststellen van jaarverslag/jaarrekening, het korten van verworven aanspraken en rechten, het vaststellen en wijzigen van het toeslagbeleid, het terugstorten van premie of verlenen van premiekorting en het wijzigen van beleid over medezeggenschap en verantwoording. De pensioenraad van Bpf Koopvaardij heeft aangegeven graag met het bestuur te willen afspreken dat bij bovenstaande aangelegenheden de pensioenraad toch de vinger aan de pols kan houden. De verantwoordingstaak blijft in elk geval bestaan. In dat kader legt het bestuur jaarlijks verantwoording af aan de pensioenraad over het beleid en de wijze waarop het is uitgevoerd. We krijgen er als pensioenraad ook een aantal rechten bij. Dit betreft adviesrecht bij bestuursbesluiten over liquidatie, fusie of splitsing van het fonds, omzetten


Samenstelling Omdat Rob Pauptit is teruggetreden als statutair bestuurder van de Vereniging Nautilus International, eindigde ook zijn lidmaatschap van de pensioenraad, waarvan hij voorzitter was. In de vergadering van 27 augustus jl. is Ab Poldervaart als voorzitter gekozen en Bert Klein als de nieuwe plaatsvervangend voorzitter. Nautilus heeft Jelle de Boer benoemd in de vacante zetel van Pauptit. Er was nog een vacature vanwege het bedanken van Dolf Donker. Daarin heeft Nautilus Johan Kooij benoemd.

van het fonds in een andere rechtsvorm en samenvoeging van pensioenfondsen. Ook bij een bestuursbesluit over de profielschets van leden van de raad van toezicht heeft de pensioenraad adviesrecht. Invoering van de nieuwe wet maakt dat een aantal fondsdocumenten zoals statuten en reglementen aangepast dient te worden. De pensioenraad is hier nauw bij betrokken. Per 1 januari 2014 treedt de Code Pensioenfondsen in werking. In de Code zijn normen geformuleerd voor goed pensioenfondsbestuur. De Code is wettelijk verankerd en de normen zijn een aanvulling op weten regelgeving. Voor de pensioenraad betekent dit dat hij de geschiktheid en de diversiteit van zijn leden moet bevorderen. Diversiteit betekent in dit geval dat er tenminste één vrouw en tenminste één lid onder de veertig jaar zitting zouden moeten hebben. Daar ligt voor ons nog een taak, of twee. Alle veranderingen laten onverlet dat de pensioenraad met volle inzet de belangen van alle betrokkenen zal blijven behartigen. Namens de pensioenraad wens ik u een goed en gezond 2014 toe. Ab Poldervaart

Pensioen, wat kost dat? Deel II

Vergeleken met andere pensioenfondsen weet Bpf Koopvaardij zijn uitgaven goed in de hand te houden. Dat is belangrijk, want elke euro die opgaat aan kosten, gaat af van de opbouw of de uitkering van uw pensioen. In PensioenKompas van juli 2013 kon u al lezen over de kosten van onze pensioenuitvoering. In 2012 gaven we daar een bedrag van 121,32 euro per deelnemer aan uit. Daarnaast betaalde Bpf Koopvaardij dat jaar voor het vermogensbeheer 0,30% van het totaal belegde vermogen. Deze getallen kunt u ook terugvinden in het jaarverslag (zie onder downloads op www.bpfkoopvaardij.nl). Het bestuur van Bpf Koopvaardij vindt kosten een belangrijk punt in zijn beleid en probeert deze zo laag mogelijk te houden. Om de kosten in perspectief te kunnen zetten vinden jaarlijks diverse benchmark-onderzoeken plaats. Daarin worden de kosten van het pensioenfonds vergeleken met de kosten van andere pensioenfondsen. Zo kan iedereen zich een oordeel vormen over de hoogte van de gemaakte kosten en de ontwikkeling daarvan. Uitvoering In oktober verscheen zo’n onderzoeksrapport, genaamd ‘Werk in uitvoering bij pensioenfondsen 2013’. Het betreft een vergelijking van de jaarverslagen over 2012 van 280 pensioenfondsen, samen goed voor 97% van de Nederlandse markt. Een van de prettige conclusies is dat de meeste pensioenfondsen steeds meer inzicht

geven in hun uitvoeringskosten en dat ze erin slagen deze te verlagen. Dat is een positieve trend, die natuurlijk in het belang is van zowel deelnemers, ex-deelnemers als gepensioneerden. Voor Bpf Koopvaardij bevat het rapport nog meer goed nieuws. Gemiddeld maken pensioenfondsen rond de € 125 per deelnemer aan kosten. Als we de twee grote pensioenfondsen ABP en Zorg & Welzijn even niet meerekenen, omdat die flinke schaalvoordelen hebben, bedragen de gemiddelde kosten per deelnemer € 155 per jaar. De kosten van Bpf Koopvaardij liggen daar met € 121,32 per deelnemer dus ver onder. U wilt natuurlijk ook weten wat u voor dat geld krijgt. Wat wij pensioenuitvoeringskosten noemen, omvat de kosten van administratie, controle, advies, accountancy en bijvoorbeeld ook het toezicht door De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Vermogensbeheer Daarnaast, en minstens zo belangrijk, zijn er de kosten van het beheer van het vermogen. Deze kosten bestaan uit de vaste vergoeding voor het beheren van de beleggingsportefeuille, de reeds sterk gereduceerde prestatieafhankelijke vergoedingen, transactiekosten en overige kosten. Uit het onderzoeksrapport blijkt dat pensioenfondsen ook op dit terrein steeds meer open kaart spelen. De gepubliceerde vermogensbeheerkosten komen gemiddeld uit op 0,53% van het belegd vermogen, terwijl ➤


Het bestuur van Bpf Koopvaardij is van mening dat het pensioengeld efficiënt wordt aangewend. Dit is nogmaals bevestigd door de resultaten uit het besproken onderzoeksrapport. Wel is te voorzien dat de pensioenuitvoeringskosten voor 2013 en 2014 zullen gaan stijgen, onder andere door de overgang naar het nieuwe pensioencontract. Denk daarbij aan de benodigde technische aanpassingen en de communicatie over de nieuwe regeling. Zodra hierover meer duidelijk is, kunt u er in PensioenKompas meer over lezen. ●

Bron: LCP (Lane, Clark & Peacock), Werk in Uitvoering bij pensioenfondsen 2013. Inzicht in de uitvoeringskosten en vermogensbeheerkosten van Nederlandse pensioenfondsen, oktober 2013. Dit rapport is te downloaden via www.lcpnl.com


Het is geen gezellig onderwerp, maar we krijgen er veel vragen over. Wat moet er geregeld worden voor het partnerpensioen en eventueel het wezenpensioen? In dit artikel laten we zien wat uw nabestaanden te doen staat als u bent overleden.

rubriek

➤ de gemiddelde transactiekosten 0,10% bedragen. Hier blijkt juist dat de grote fondsen duurder uit zijn en het gemiddelde doen stijgen. Indien de twee grootste fondsen worden uitgesloten, dalen de gemiddelde kosten naar 0,40%. De transactiekosten liggen dan op 0,15%. De vermogensbeheerkosten voor Bpf Koopvaardij bedroegen over 2012 0,30% en de transactiekosten 0,08%. Ook hier zijn, op beide onderdelen, onze kosten dus duidelijk lager dan de gemiddelde kosten van de Nederlandse pensioenfondsen. Een belangrijke verklaring, naast ons kostenbewustzijn, is dat onze beleggingsportefeuille een beperkte mate van risico kent en daardoor goedkoper is te beheren. Want hoe risicovoller de beleggingen, des te hoger de kosten.

::

Als u in Nederland woont, hoeven uw nabestaanden ons niet te informeren. Een overlijden wordt altijd gemeld aan de burgerlijke stand, en via de Gemeentelijke Basisadministratie wordt het aan ons doorgegeven en komen wij in actie. Wij sturen binnen drie weken een formulier toe voor de aanvraag van het partnerpensioen en het wezenpensioen. Als u in het buitenland woont, krijgen wij de gegevens niet vanzelf. Een overlijden moet als u in het buitenland woont dus altijd aan ons worden doorgegeven. De overlijdensmelding moet voorzien zijn van een overlijdensuittreksel. Om de voortgang van het proces te bespoedigen vragen wij ook om zoveel mogelijk gegevens van de nabestaanden door te geven. Wij ontvangen graag de volgende gegevens: • Naam en geboortedatum partner; • Datum huwelijk, eventuele eerdere huwelijken met scheidingsdata; • Naam en geboortedatum van eventuele gewezen partners; • Naam en geboortedatum van eventuele kinderen.

Wat te doen als…

u komt te overlijden? Om de voortgang te bespoedigen is het raadzaam voor uw nabestaanden direct na het overlijden de volgende documenten alvast op te vragen of op te zoeken: • Een BSN (= burgerservicenummer). Bij de Belastingdienst in Heerlen moet, als uw partner dat nog niet heeft, een Nederlands BSN worden opgevraagd. Het verzoek kan ingediend worden (met een kopie paspoort) bij: Belastingdienst, Postbus 2865, 6401 DJ Heerlen • Kopie legitimatiebewijs van de nabestaande; • Kopie trouwakte of akte geregistreerd partnerschap; • Kopie samenlevingsovereenkomst (indien ongehuwd samenwonend); • Eventueel vrijstelling loonbelasting, op te vragen bij belastingdienst Heerlen; • Kopie bankafschrift met gegevens van de bankrekening waarop het nabestaandenpensioen gestort moet worden. Wij sturen het aanvraagformulier voor het partnerpensioen en het wezenpensioen op. Na het invullen en ondertekenen kan dit formulier, met alle van toepassing zijnde bijlagen, worden teruggestuurd naar Bpf Koopvaardij.

Kinderen onder de 18 jaar ontvangen een wezenpensioen. Studerende kinderen tussen de 18 en 27 jaar ook, maar daarvoor hebben wij een schoolverklaring nodig. Deze sturen wij met het aanvraagformulier voor het wezenpensioen mee. Van alle in het buitenland woonachtige kinderen (en van uw partner) hebben wij ook een Nederlands BSN nodig en een attestatie de vita (dat is een door de overheid afgegeven bewijs dat iemand in leven is). Zodra alle gegevens binnen zijn en gecontroleerd, worden het partnerpensioen en, indien van toepassing, het wezenpensioen uitgekeerd. Het partnerpensioen ontvangt u met terugwerkende kracht vanaf de maand van overlijden. Als er al een ouderdomspensioen liep, dus als de overledene al gepensioneerd was, ontvangt de nabestaande in de maand van overlijden nog eenmaal het ouderdomspensioen en daarnaast een zogeheten slotuitkering: dat is het bruto ouderdomspensioen, maar dan netto uitbetaald (één maandbedrag).


Input Mocht u nog leuke foto’s en/of verhalen hebben, zoekt u oude collega’s of bent u bezig met een reünie? Stuur ons de informatie en wij doen ons best zoveel mogelijk te plaatsen in één van de volgende PensioenKompassen. Wij ontvangen het liefst uw informatie over de e-mail: [email protected]

Ik ben ruim dertig jaar verzamelaar van het meest ondergewaardeerde onderdeel van het uniform en heb daar een redelijk unieke verzameling van opgebouwd. Bekende oude rederijen zoals KNSM, VNGC, Rotterdamsche Lloyd, Holland Amerika Lijn, Shell en Van Ommeren. Maar ook van Nederlandse rederijen waar de meeste mensen nog nooit van gehoord hebben zoals de Middellandsche Zeevaart Compagnie, Hollandsche Algemeene Atlantische Scheepvaartmaatschappij, Wester Scheepvaart etc. Ik heb al deze knopen ingescand en hierbij een paar voorbeelden die de grootste verzamelaars van de Holland Amerika Lijn en Rotterdamsche Lloyd niet in hun collectie hebben. Het zijn uitvoeringen van voor 1900.

Heel veel knopen Wij ontvingen een e-mail van Cees Schuller uit Drimmelen. Hij schrijft: De makkelijkste manier om me voor te stellen is via google met de twee zoekwoorden koopvaardij en knopen.

Cees Schuller is nog op zoek naar oude uniformknopen van voor 1940. Het gaat hierbij niet alleen om de afbeelding op de voorkant, maar ook om de naam van de kleermaker/fabrikant op de achterkant. Ook spellingsfouten zijn welkom. Meer dan voldoende ruilmateriaal aanwezig, aankoop van ontbrekende exemplaren ook mogelijk. Reacties graag via de mail naar [email protected]

Reactie Naar aanleiding van de oproep van Rein Ferwerda, Pollux stamboeknummer 3741, aan Gerrit Pappot, in PensioenKompas van juli 2013, het volgende: de opmerking dat zij beide hebben gevaren op de Pollux Amsterdam, is onjuist. De Pollux was tot 1962 een opleidingsschip voor de Koopvaardij onder de naam ‘Matrozeninstituut’. Vanaf 1962 werd de naam


veranderd in Lagere Zeevaartschool Pollux. De benaming ‘Commandeur’ veranderde in ‘Directeur’. De overige lesgevenden werden officieel ‘leraar’ met tweede- en derdegraads bevoegdheid. De Pollux 2 was het tweede schip met deze naam. Vandaar de 2. Zij werd in het tweede kwartaal van 1940 op stapel gezet op werf Verschure en Co te Amsterdam, getekend door het bouwbureau van de KNSM, en liep op 9 september 1940 van stapel. Op 4 januari 1941 werd de Pollux 2 officieel in gebruik genomen als opleidingsschip. De geringe diepgang van 30 cm stelt het schip niet in staat om te varen. Vanwege de oorlog, bij gebrek aan Nederlandse schepen, werden de kwekelingen geplaatst bij havendienst, de Nieuwe Rijnvaartmaatschappij en de binnenvaart. Hier kwam na de oorlog weer een einde aan en werden de kwekelingen te doen gebruikelijk weer geplaatst bij de Amsterdamse Nederlandse rederijen. Zelf ben ik leerling geweest in de periode 1951-1952. Stamboeknummer 3897. Tevens heb ik als enige leerling in de historie van de Pollux, in het jaar 1974, als leraar dienst gedaan. Jaarlijks wordt er een reünie gehouden a/b van de Pollux, veelal tijdens de maanden april of mei. Zij doet momenteel dienst als restaurant, met ligplaats NDSM te Amsterdam-Noord. Tijdens de reünie ontmoet ik nog een vijftal oud-leerlingen uit mijn leerlingenperiode. Voor informatie, ga naar de website www.vriendenvandepollux.nl/

Reactie Ik heb genoten van het verhaal van dhr. Juus Wijers in het vorige PensioenKompas. Het heeft bij mij herinneringen opgeroepen aan de tijd dat ik op de Boskoop gevaren heb. Het begon dat ik na een verlofperiode op kantoor kwam bij dhr. Kers, chef technische dienst, om van hem te horen op welk schip ik geplaatst zou worden. Dat werd dus de Boskoop. Als wtk die alleen maar op motorschepen gevaren had, was mijn reactie: ‘maar dat is een stoomschip’. Reactie van dhr.Kers: ‘Nou en? Daar heb je toch ook voor geleerd?’ Nu was het in die tijd zo dat varen op een stoomschip toch wat minderwaardig gevonden werd, vooral als je altijd op motorschepen had gevaren. Daar ging ik dus als 3de wtk varen op een stoomschip. Mijn ervaring: geweldig. We werkten ons een torn in de rondte om de zaak draaiende te houden, maar ik heb nog nooit zoveel gezongen in koor als op die boot. Totdat we op de Elbe voeren en ik iets vreemds hoorde in de lagedrukzuiger. Deze zuiger had een diameter van ca.

2,5 m. Ik heb de machine gestopt en de brug gewaarschuwd, via de lulpijp. Daarna de hoofd-wtk geroepen. De hoofd-wtk kwam naar beneden maar wilde wel even horen wat er aan de hand was. Ik heb hem nog gewaarschuwd dat het serieus klonk maar hij wilde het zelf ook horen. Nou, hij heeft het gehoord. Het cilinderdeksel knalde volledig uit elkaar: de machinekamer vol stoom en dus einde verhaal met deze machine. Wat bleek; de zuiger was opgebouwd en werd door zgn Junkringbouten bij elkaar gehouden. Een van deze Junkringbouten was losgeraakt en was op de zuiger terechtgekomen. De ruimte tussen de zuiger en het cilinderdeksel was te klein, dus moest er wat wijken, en dat was het deksel. De krachten die vrijkwamen hadden er ook voor gezorgd dat de zuigerstang krom was (ca. 20 cm). Dus repareren in Hamburg. Met vriendelijke groet, Henk van Sinderen e-mail: [email protected]

Gevraagd Verzamelaar Donald van der Horst probeert zijn verzameling petten/losse petemblemen koopvaardij, sleepvaart en reddingswezen nog uit te breiden. Hij schrijft: ‘Ik hoop dat er (oud-) zeelieden zijn die mij kunnen helpen. Kosten worden vergoed. Ben blij met elke pet, maar ook losse petemblemen zijn welkom. Zoek ook al heel lang naar het petembleem met vlaggetje en letters van de vroegere rederij Van Nievelt Goudriaan & Co. Ook andere scheepvaartspulletjes hebben mijn interesse. Mocht iemand iets beschikbaar hebben voor mijn verzameling, dan graag contact opnemen. Weet dat alle hulp wordt gewaardeerd’. Reacties naar D.P.G. van der Horst, tel. 0512471706. E-mail: [email protected]

Oproep Wij ontvingen een oproep van Riet de Zoete. Zij schrijft: voor Henk van de Berg (bijnaam Spijker), ben ik op zoek naar Co van Laarhoven waar hij samen mee heeft gevaren bij de maatschappij Nederland in de jaren 50. Graag zou Henk iets van hem vernemen om samen oude verhalen op te halen. Co is in de jaren 80 met vrouw en kinderen een keer bij ons aan boord geweest toen wij in Amsterdam-Noord lagen met een binnenvaartschip bij het bedrijf waar Co toen werkte. Het telefoonnummer van Henk is 06-46068460 of 06-53640922. E-mail: [email protected]


Foto gezocht Mijn schoonvader, Bernardus van den Heuvel, destijds wonende in Rotterdam, walkapitein bij Stoomsleepdienst Piet Smit Jr., heeft op 19 juni 1950 in de Ridderzaal uit handen van Prins Bernhard het Kruis van Verdienste ontvangen voor zijn verzetswerk in de Tweede Wereldoorlog. Bij die gelegenheid is er een foto gemaakt van de Prins met een groepje eveneens gedecoreerden. Deze foto is verloren gegaan en voor mijn vrouw ben ik op zoek naar een afbeelding van de foto. Omdat uit onderzoek is gebleken dat ook zeevarenden zo’n onderscheiding hebben ontvangen (en ik in alle mogelijke media al oproepjes heb geplaatst) richt ik me nu tot PensioenKompas. Is er iemand die ons aan de foto kan helpen? Reacties graag naar H. Litjens, Europalaan 9, 4645 HP Putte. E-mail: [email protected]

Oproep Geachte mijnheer/mevrouw, oud-werknemer/ werkneemster (of nabestaande) van de voormalige N.V. Koninklijke Rotterdamsche Lloyd en Wm.Ruys en Zonen, Door natuurlijk verloop dreigt onze vereniging van oud-werknemers en oud-werkneemsters vroegtijdig ten onder te gaan. Jammer voor de leden. Ze beleven veel plezier met en aan elkaar tijdens de diverse activiteiten, die het bestuur organiseert. We treffen collega’s, waarmee we ruim 40 jaar geleden gezamenlijk onze werkzaamheden, zowel op zee als aan de wal hebben verricht. Gezamenlijke herinneringen leiden vaak tot geanimeerde gesprekken en blijvende vriendschappen. Veel ex KRL/WRZ-ers weten niet van ons bestaan af. Door u op te geven als lid, kunnen wij onze vereniging veel langer levend houden. Voor de kosten hoeft u het niet te laten. De contributie bedraagt €. 15,00 per jaar. Jaarlijks organiseren wij in januari onze nieuwjaarsbijeenkomst, in april houden wij onze jaarvergadering en in september organiseren wij een boottocht voor onze leden en introducés. Op 4 mei herdenken wij bij het R.L-monument Calandstraat/Veerhaven te Rotterdam de gevallen collega’s uit de Tweede Wereldoorlog. U kunt zich opgeven als lid bij: Secretariaat KRL/WRZ, Marijke Staete 41, 2931 WB Krimpen aan de Lek, of per e-mail: [email protected]


Oproep Wij zijn op zoek naar oude foto’s van zeeslepers van de firma Wijsmuller. Uw reactie en/of foto’s graag naar Age Sloterdijk, Jachtwagenstraat 90, 1445 NN Purmerend. E-mail: [email protected]

Oproep Ben op zoek naar een oud collega van de My. Nederland, vroeger te Amsterdam gevestigd. Deze collega is H.W.A.C.M. Visser, gepensioneerd Hoofd Scheepswerktuigkundige bij de Nedlloyd Lijnen. Graag contact met P.H.F. Hofhuis. Tel. 0294251828.

Oproep Mijn naam is Johnny Vlaming, ik zou het leuk vinden om van oud collega’s te horen. Ik heb bij de HAL gevaren als steward, op de prinses Margriet van mei 1965 tot oktober 1965, en daarna op de Nieuw Amsterdam van november 1965 tot juli 1967. Vooral zoek ik Slotje (Slotboom), ik geloof dat hij uit Amstelveen kwam. We waren in dezelfde hut. Graag reageren via e-mail: [email protected]

Reünie Wij ontvingen de volgende oproep voor een reünie: Na de succesvolle reünie van mei 2009 is er weer een reünie voor oud-personeelsleden van de H.V.M. ofwel Hollandse Vrachtvaart Maatschappij. Datum: dinsdag 6 mei 2014, aanvang 13.00 uur, plaats: Oss. Voor aanmelden en verdere inlichtingen: R.J. Vorster, tel: 06-46140579. E-mail: [email protected] Reünie Wij ontvingen nog een oproep: Reünie Koninklijke Hollandsche Lloyd Op 29 maart 2014 wordt er een reünie georganiseerd in Motel Akersloot voor alle oud-medewerkers van de KHL. Geïnteresseerde oud-medewerkers kunnen zich aanmelden bij: Kees Paardekooper, Snoekenveen 920, 3205CX Spijkenisse. E-mail: [email protected], Tel: 0181-623268

Aangeboden Aangeboden nautische tijdschriften (gratis). Diverse jaargangen van Schip Werf en de Zee/NTT de Zee. Reacties naar S.Klop, e-mail [email protected], tel. 06-44076802.

Verhaal Wij ontvingen de volgende e-mail van Guus Hamer: Net voor mijn tachtigste geboortedag schreef ik de laatste woorden van mijn memoires in boekvorm met als titel Mijn Dubbel Leven, Schots en Schuin (ISBN 978-6089-760-3). Een pocketformaat boek, het omvat 300 bladzijden.

zak vol geduld. Mijn memoires zijn te koop via de boekhandel of via mij. Prijs euro 20 incl. porto. S.A. Hamer (Guus), Govert Flinckplein 9, 3141 GE Maassluis, tel. 010-5918545. E-mail: [email protected]. Aangeboden (rectificatie) In het vorige PensioenKompas is bij deze advertentie een verkeerd e-mailadres opgenomen. Hierbij opnieuw de advertentie, nu met het juiste e-mailadres. Aangeboden tegen elk aannemelijk bod: wandbord: opening van de grootste sluis ter wereld, IJmuiden, Holland, 29 april 1930 van de Johan van Oldenbarnevelt Reactie kunnen naar C.M. Bannink-Gouka. E-mailadres is: [email protected] Oproep Prachtige website en op zoek naar oud-collega’s

Het beschrijft mijn leven van 4-80 jaar waarvan ik 22 jaar de wereldzeeën heb bevaren. Toen ik aan boord stapte van de ss Linge was dit met recht een beroerde ervaring. Toen ik naar mijn hutje liep kreeg ik de eerste koude douche. Men was zojuist gereed met kolen bunkeren. De chute (= laadtrechter) was overgestort waardoor een lading kolen van één meter hoog tegen mijn hutdeur stond. Dat was mijn entree bij de Nederlandse koopvaardij! Dit was toch heel wat anders dan twee jaar school in een zwart uniformjasje met acht gouden knopen! Op dat moment dacht ik: ‘één reis, en wegwezen!’ Het werden 22 jaren en ik heb het vak geleerd van kolen stoken tot het varen met moderne motoren. Inmiddels ben ik de 83 jaar gepasseerd en leg zojuist de laatste hand aan mijn komische gedichtenbundel. Men kan zich wellicht afvragen hoe komt een techneut, ex-hwtk ter koopvaardij ertoe om gedichtjes te gaan schrijven? Het antwoord is vrij simpel: er is meer dan alleen maar technisch gedachtegoed. Techniek en gedichten zijn wel twee uitersten en daarom een mooie uitdaging om weer eens een andere koers in de kaart te zetten. Ik kan u verzekeren dat het een leuke bezigheid is om te doen. Het kost veel papier, piekeren en een grote

Wij ontvingen van Ed Jensen ([email protected]) de volgende tip: NedGulf Tankers, een ‘grote’ rederij met slechts 4 schepen. Juist omdat er maar vier schepen waren, troffen alle collega’s elkaar vele malen en mede omdat er vaak ook echtgenotes aan boord waren werd het één grote familie. En waarbij allen en iedereen die bij deze maatschappij heeft gevaren met voldoening en nostalgie op terugkijkt hetgeen blijkt uit het feit dat nu, 50 jaar later, velen nog steeds contact hebben met elkaar en regelmatig deze inmiddels zeer uitgebreide website bezoeken. Inmiddels zijn bijna 100 oud-opvarenden ‘boven water’ gekomen, maar we zijn op zoek naar nog meer oud-collega’s. Lees de spannende verhalen en de nostalgische terugblikken op de website http://sites. google.com/site/nedgulf

Verhaal Een memorabele reis Wij waren met de Driebergen, een coaster van de ZHSM uit Rotterdam, in La Palice gearriveerd, om daar een lading maïs te gaan laden. Nadat de graanschotten waren geplaatst kon het laden beginnen. Dat leek goed te gaan tot op een gegeven moment onze stuurman de voorman van de bootwerkers erop aansprak dat de lading niet of onvoldoende werd weggestoken in de ruimtes onder de gangboorden. Enfin, nadat de lading was afgedekt met twee lagen


balen gevuld met lading, gooiden wij de ruimen dicht. Met die balen werd de ruimte opgevuld tussen de luikhoofden en de daarop liggende luiken. Omdat er heel slecht weer werd voorspeld, met name voor de Golf van Biskaje, werden de luiken afgedekt met wel drie presseningen. Omdat Cardiff de bestemming was, werd er een koers tussen de Isles of Scilly en Land’s End uitgezet. In geval van nood zouden we dan zo nodig gaan schuilen in Falmouth bay. De Golf van Biskaje Onderweg kregen we te maken met twee stormen. De eerste viel nog mee, de tweede hield ons ongeveer 36 uur op. We lagen te steken en schoten dus geen donder op. Een naast ons liggend Brits oorlogsschip gaf ons ongevraagd de golfhoogte door. Sommige golven bereikten volgens die gasten een hoogte van rond de dertig meter. Maar op een gegeven moment konden we onze reis weer vervolgen. Toen we de kust van Cornwall (Land’s End) naderden kregen we te maken met een oplaaiende storm. Onze ouwe besloot in de eerder genoemde baai voor anker te gaan. Het waaide daar weliswaar dat het rookte, maar omdat we achter een heuvelrug lagen hadden wij er geen last van. Wel waren we getuigen van een voetbalmatch. Maar wie er wist te winnen was vanuit onze positie niet te zien, want na het eindsignaal verlieten beide teams juichend het veld. De laatste loodjes... Na het ronden van Land’s End kregen we in de Celtic Sea te maken met een enorme deining van bakboord uit. Deze werd nog erger toen het windkracht 10 ging waaien. In de buurt van het eilandje Lundy kregen we net na het wisselen van de wacht een enorme opdonder. De golf kwam van bakboord in en toen we van de golftop afgleden bleef het schip op haar rechterzijde liggen. Volgens kapitein Piersma, die zich vanuit zijn kajuit naar boven had weten te worstelen, was de slagzij op zijn minst 30 graden en misschien nog wel meer. Terwijl radio Luxemburg de ene rockhit na de andere de ether in slingerde, stonden wij machteloos bij elkaar. Er werd verse koffie gezet, zwemvesten werden tevoorschijn gehaald en de sloepen en dinghy’s klaargemaakt voor gebruik. Toen pas werd de conclusie getrokken dat de lading was gaan schuiven. De slagzij werd enigszins opgeheven door de bakboordballasttanks te vullen. Ons naar de bijna onbewoonde kust begeven was geen optie, want aan lager wal geraken is wel het laatste wat een zeeman wil. Op


halve kracht vervolgden we onze weg. In het Bristol Channel aangekomen, een half etmaal later, nam eerst de wind en later ook de deining af. De laatste loodjes waren echter het zwaarst. Wij moesten in opdracht van de havenautoriteiten voordat we de sluis in mochten eerst nog even een deel van de slagzij opheffen. Met man en macht hebben we een deel van de lading weten te verplaatsen. Na afloop waren we zo kapot, dat niemand nog trek had om aan wal te gaan. Matroos en opvarende van m.s. Driebergen kijkt uit naar een reünie met Piet de Sik en de mannen waarvan ik de namen vergeten ben. Harry Scheltema, e-mail: [email protected]

Kort verhaal/versje Mijn vader was zeeman, hij ging met zijn veertiende naar zee. Dat was in 1926 op de Gelria. Hij heeft met tussenpozen tot op hoge leeftijd gevaren op de Nederlandse koopvaardij, maar ook op buitenlandse schepen: Scandinavische en Panamese. Tijdens die reizen schreef hij versjes zoals hij ze noemde. Hij heeft zowel in de machinekamer, als aan dek gevaren als stoker, olieman, matroos, kabelgast en bootsman. Misschien mag ik zo’n versje laten horen/zien. De meiden aan boord. Ze brengen de schepen over zeeen en stromen ze toppen en strijken de talrijke bomen, Ze splitsen de stroppen de repen en geien, die schuren langs benen ruggen en dijen. Ze wiegen op de dans van de deining mee, ze zijn de meiden aan boord, aan boord en op zee. Ze schilderen en soppen de schoorsteen en masten, verslijten in een reis een winkel vol kwasten. Hun handen zijn wit en kapot, door de soda gebeten hun eeltplekken hard en hun handvel gespleten. Toch zingen en fluiten ze hun werkritme mee, ze zijn de meiden aan boord, aan boord en op zee. Ze wassen de vaat en schrobben hutten en gangen, als geen jongen zich voor bakzeun liet vangen Ze halen het eten en boenen de ketels en pannen, doen dienst vaak als zeun al zijn ze ook mannen. Ze doen het met vreugde en soms met de pee, ze zijn de meiden aan boord, aan boord en op zee.

Ze hebben al zo vaak het staandewerk gesopt, de w.c door gestoken als die was verstopt. Ze lapzalven hangers, runners, en stagen, ze vullen met werken hun uren en dagen. Ze denken aan thuis bij hun vreugden en wee, ze zijn de meiden aan boord, aan boord en op zee. Ze staan op de bak of de brug te speuren naar vuren, en hun torn aan het roer om het schip te sturen. Ze zetten koffie en porren de wachten, en zijn daarbij thuis in hun droom of gedachten. Ze doen vaak hun werk naar een anders idee, ze zijn de meiden aan boord, aan boord en op zee. Ze gaan graag de wal op gepikt en gedreven, en willen na hun werk ook genieten in t leven. Ze praten met tappers en kaaikoninginnen, die slepen hun zuur verdiend geld handig binnen. Ze dulden die parasieten en dokken gedwee, ze zijn de meiden aan boord, aan boord en op zee. En komen ze thuis dan zijn ze niet te genaken, omdat hun overwerk hun tegoed moet maken. Hun werktijd is verlengd en hun gage verlaagd, omdat de prijzenstop steeds word verdaagd. Ze voelen hun tekort omdat ze t niet weten te beletten, ze voelen zich slaven, noch minder dan sletten. 2 Maart 1957 S de Jong m.s. Hoogkerk Mijn vader stuurde mij een brief, met dit versje, ik zat zelf als tweede wtk ergens op een ander schip. E-mail: [email protected]

COLOFON PensioenKompas wordt uitgegeven door de Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Koopvaardij en is bedoeld voor alle relaties van het pensioenfonds. Redactie: Bestuursbureau Bpf Koopvaardij Postbus 9178 1006 AD Amsterdam Tekstbijdrage: Bestuursbureau Bpf Koopvaardij MN FC Tekst Cover foto: Tewaterlating van de Eemsborg, foto Wagenborg Fotografie: Eric Budde Vormgeving: Jetske Vermaak en Carianne Bloos, MN Eindredactie: Eric Budde, MN Druk: Opmeer Drukkerij bv, Den Haag Vragen? Mocht u nog vragen hebben, stuur dan een e-mail naar [email protected]. U kunt ook bellen naar de Servicedesk Koopvaardij, tel. 088 – 0079 899.


Pensioenkompas

KVD805 01.14

Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Koopvaardij

Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Koopvaardij

Recommend Documents