Steigerbouwer Alex Kloezen bewijst vakmanschap. Robot renoveert riool. Bouwtechniek: tegelzetten. Van boven gezien de nieuwe Botlekbrug

bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra Nr. 2 · april 2014

Steigerbouwer Alex Kloezen bewijst vakmanschap Robot renoveert riool Bouwtechniek: tegelzetten Van boven gezien de nieuwe Botlekbrug

ibouwen

Win een Weber BBQ!

Schrijf je in en win! ibouwen is hét online magazine voor iedereen die in de bouw en infra werkt. Schrijf je in en maak kans op een Weber barbecue. Ga nu naar www.ibouwen.nl

1x

Weber Spirit E-210 Classic

www.ibouwen.nl

2x

Weber One Touch Original 47cm

bouwen

Inhoud

Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra Nr. 2 · april 2014

Steigerbouwer Alex Kloezen bewijst vakmanschap Robot renoveert riool Bouwtechniek: tegelzetten Van boven gezien de nieuwe Botlekbrug

Bouwreportage: steenhouwers De loopbaan van Bertus Volbeda Beroep in beweging: de maatvoerder Wat levert het op? Van boven gezien: Botlekbrug Bouwtechniek: een wand tegelen Innovatie: ‘Relining’ Steigerbouwers doen evc-traject Reacties Colofon Trots op …

4 8 10 14 16 18 22 26 30 31 32

Bouw reportage

steenhouw

Een is nooit uitg

Pagina 4

eleerd

er

“Noem ons geen

beeldhouwers

”, lacht Marc de

steenhouwers

. Een steenhouwer

beeldhouwer niet”, “Een steenhouwer

Groot corrigerend

. “Wij zijn

is altijd gebond

en aan een werkte

aldus de medeo

kening, een

prichter van BamBa

moet veel bouwk

m Restauratiest

undige kennis

eenhouwers.

hebben en dat

praktijk. Daarom voordat je dit

Alles in steen Steenhouwers zijn geen beeldhouwers. Al leveren ze kunstig werk. Een ambacht dat je alleen in de praktijk kunt leren.

leer je alleen in

duurt het ook

ambacht onder

hebt.”

Marc de Groot verricht onderhoudswerkz aamheden aan het oorlogsmonumen t in Nieuwerkerk aan den IJssel..

4

Gillis Nijhuis: "Natuur steen moet je met eerbied en respect behandelen."

de

zo lang

de knie

Leerling-steenh ouwer Gillis Nienhui s (38) uit Leiden is in de werkplaats van BamBam druk de weer met in natuursteen. Hij weet uit eigen ervaring hoe moeilijk het vak is: “Op zich zijn het eenvoudige techniek en, maar het duurt jaren voordat je die in de vingers hebt. Tijdens mijn mbo-3 opleidin g moest ik wel profielen maken, maar mijn praktijk ervaring was onvoldoende. Daarom heb ik tot op de laatste dag gewerkt aan mijn praktijkopdrach t, alleen maar om ervaring op te doen.” Gillis rondde de tweejarige mbo-3 opleidin binnen een jaar g af. Inmiddels doet hij de kaderopleiding op mbo-4 niveau. “En in de zomervakantie ga ik stage lopen bij een beeldho Frankrijk om mijn uwer in vaardigheid binnen het bedrijf te vergroten. Het punt met natuurs teen is dat je elk slordigheidje meteen ziet en dat geeft een onrustige uitstrali ng. Daarom moet je natuursteen met eerbied en respect behande len.” Oefenen, oefenen , oefenen Gillis werkt onder de hoede van leermee de Groot (50) ster Marc uit Leiden. Marc deed eerst de kunstacademie en volgde daarna een tweejarige opleiding tot steenho uwer. “Eigenlijk is dat een basisopleiding” , vertelt hij. “Je leert alles over steensoorten en gereedschappen en bijvoorbeeld ook welke lijm je gebruikt om steensoorten aan elkaar te bevestig en. Maar de echte de bouwkundige kennis kennis - doe je op bij het bedrijf 5

Innovatie

ntje en lichttrei Freesrobot ren riool renove Opgebroken van een riool

erhopen op

soverlast, modd

straten, geluid

zorgde altijd

st. Maar die

voor veel overla

obot en een

een freesr iek waarbij

een techn

‘Bouwen’ ging

het trottoir;

kijken in Oostvoorne

het vervangen

en’,

ij dankzij ‘Relin

tijd is nu voorb

allatie wordt

UV-lichtinst

hoe dat in zijn

gebruikt.

werk gaat.

ijk herstel

zij noodzakel

Werk dank

De freesrobot,

klaar voor zijn

reis door het

Pagina 22

B.V. zet de and Relining e lsky-Faber Nederl e speelt, zo bedient Computergam (30) van Swiete tergam Roy Grahmbeek hij een compu apparaat. De het werk. Alsof het ingenieuze freesrobot aan (herstellen) een beeldscherm te ‘relinen’ joysticks en nheden in het Roy met twee ens wordt een ert alle oneffe oekt vuil. Vervolg in aangek freesrobot verwijd en met een lier boomwortels (GVK) - ‘kous’ De zelversterkte riooldeel, zoals nd gedrukt. oude buiswa gemaakte - Glasve ruk tegen de van kunsthars daarna voor ken en met luchtd nd lichttreintje, zorgt er het riool getrok gen bij de bestaa uit UV-lampen freesrobot openin kunnen k GVK-Liner, een slot maakt de deze technie uithardt. Tot Met ars kolk. kunsth of uis dat de dag herstellen, iting naar woonh riolering per inlaten, de aanslu ongeveer honderd meter ’s Roy en zijn collega k opengebroken wordt. wegde zonder dat het coördinator izen helemaal”, geeft Grotere rioolbu techniek? “Niet gen van een nieuwe toe. “Het inbren (28) Is ‘relinen’ echt ijk Koolw len gebeurt u Chris van bedrijfsburea ging van rioolde kous ter vervan UV-lampen. een kunststof toepassing van nieuw is de aranter jaren transp al langer. Wel laatste harsen de Verder zijn

r overlast

oper en minde

Sneller, goedk

riool.

Freesrobot renoveert riool Een op afstand bedienbare freesrobot en een ‘lichttreintje’. Met die twee hulpmiddelen herstellen de mannen van Swietelsky-Faber Nederland Relining B.V. riolen. Snel en goedkoop. En het veroorzaakt minder overlast.

riool

ter lang. 110.000 kilome l is ongeveer ater afgevoerd. rioleringstelse ater en afvalw Het Nederlandse kertijd regenw toegenomen, wordt tegelij van regenwater oomt. Van oudsher en is de afvoer raakt en overstr tverandering uien vaak vol Door klimaa rioleringen bij fikse regenb en bestaande s aangelegd zodat het riool miljard jaren circa tien gescheiden stelsel de worden komen Daarom hier de schatting wordt er.nl) hersteld. Naar rioleringsbehe steerd. (Bron: euro in geïnve

23

EVC-traject

22

Pagina 26

Slag voor slag hogerop Steigerbouwers moeten zich bewijzen

Slag voor slag hogerop Zonder goede steiger, sta je niet stabiel. Steigerbouwer is dus een verantwoordelijk beroep, waaraan steeds hogere eisen worden gesteld. ‘Bouwen’ neemt poolshoogte bij twee vaklieden.

Als je op hoogte werkt, wil je stevig staan. Een goede steigerbouwer levert je die zekerheid. Slag voor slag legt

Alex Kloezen

Geronimo Hoekstra Leeftijd: 38 jaar Woonplaats: Marum Beroep: monteur steigerbouw Werkt bij: Rojo Steigerbouw B.V. 26

veilige vloer. Verantwoordelijk werk

hij een

dat aan

steeds strengere regels is gebonden.

Leeftijd: 34 jaar Woonplaats: Noordscheschut Beroep: eerste monteur steigerbouw Werkt bij: Rojo Steigerbouw B.V.

Zo moeten steigerbouwers op uiterlijk

1 januari

d hebben.

2017 een bewijs van vakbekwaamhei Dat kan een diploma zijn, maar ook branchecertificaat. Een evc-traject slaan tussen weinig vooropleiding

een

kan de brug

en veel ervaring.

‘Bouwen’ neemt poolshoogte bij twee steigerbouwers. 27

Bouw reportage

steenhouw

Een is nooit uitgeleerd

Marc de Groot verricht onderhoudswerkzaamheden aan het oorlogsmonument in Nieuwerkerk aan den IJssel. 4

wer

“Noem ons geen beeldhouwers”, lacht Marc de Groot corri­gerend. “Wij zijn steenhouwers. Een steenhouwer is altijd gebonden aan een werktekening, een beeldhouwer niet”, aldus de medeoprichter van BamBam Restauratiesteen­houwers. “Een steenhouwer moet veel bouwkundige kennis hebben en dat leer je alleen in de praktijk. Daarom duurt het ook zo lang voordat je dit ambacht onder de knie hebt.” Leerling-steenhouwer Gillis Nienhuis (38) uit Leiden is in de werkplaats van BamBam druk in de weer met natuursteen. Hij weet uit eigen ervaring hoe moeilijk het vak is: “Op zich zijn het eenvoudige technieken, maar het duurt jaren voordat je die in de vingers hebt. Tijdens mijn mbo-3 opleiding moest ik wel profielen maken, maar mijn praktijkervaring was onvoldoende. Daarom heb ik tot op de laatste dag gewerkt aan mijn praktijkopdracht, alleen maar om ervaring op te doen.” Gillis rondde de tweejarige mbo-3 opleiding binnen een jaar af. Inmiddels doet hij de kaderopleiding op mbo-4 niveau. “En in de zomervakantie ga ik stage lopen bij een beeldhouwer in Frankrijk om mijn vaardigheid binnen het bedrijf te vergroten. Het punt met natuursteen is dat je elk slordigheidje meteen ziet en dat geeft een onrustige uitstraling. Daarom moet je natuursteen met eerbied en respect behandelen.”

Gillis Nijhuis: "Natuursteen moet je met eerbied en respect behandelen."

Oefenen, oefenen, oefenen Gillis werkt onder de hoede van leermeester Marc de Groot (50) uit Leiden. Marc deed eerst de kunstacademie en volgde daarna een tweejarige opleiding tot steenhouwer. “Eigenlijk is dat een basisopleiding”, vertelt hij. “Je leert alles over steensoorten en gereedschappen en bijvoorbeeld ook welke lijm je gebruikt om steensoorten aan elkaar te bevestigen. Maar de echte kennis de bouwkundige kennis - doe je op bij het bedrijf 5

Beste Leerbedrijf 2013 In Nederland houden maar weinig bedrijven zich bezig met natuursteen­ restauratie. BamBam Restauratiesteenhouwers uit Leiden is er een van. Maar het bedrijf doet meer: het maakt zowel nieuwe producten als handgehakt letterwerk. In 2013 is BamBam gekozen tot Beste Leerbedrijf Gespecialiseerde Aannemerij. De motivering van de jury: BamBam is zich ervan bewust dat kennisoverdracht noodzakelijk is om eeuwenoude vaardigheden en technieken te behouden.

6

waar je werkt. Daarom zeg ik altijd tegen mijn leerlingen: ‘oefenen, oefenen en nog eens oefenen’. Zelf doe ik dit werk al vijfentwintig jaar en nog steeds leer ik elke dag. Dat maakt dit vak ook zo boeiend.” Historische kennis Wat houdt die bouwkundige kennis in? “Tijdens de voorbereiding van een restauratieproject krijg je een dossier waarin een bepaalde steensoort is gebruikt”, vertelt medeoprichter Steven Janse (49) uit Leiden. “Vervolgens analyseer je zelf of dat ook de meest geschikte steensoort is. Dat betekent dus dat je veel kennis moet hebben van steensoorten en precies moet weten waar je deze vandaan haalt. Daarnaast heb je historische kennis nodig, want een steensoort moet wel passen in de bestaande bouw van een project.”

Dag- en sponningmaten Wanneer de steensoort bepaald is, wordt het project gemaakt in de werkplaats. Daarna wordt het getransporteerd en gesteld op locatie. “Voordat je aan de slag gaat, moet je precies weten waarvoor het gebruikt wordt”, vervolgt Marc de Groot. “Iedereen begrijpt wel dat je een hardere steensoort nodig hebt voor een trap. Maar stel dat je dag- en sponningmaten door elkaar haalt bij het maken van een kozijn, zodat een deur de verkeerde kant op draait. Dan kun je dus opnieuw beginnen. Gelukkig komen dit soort fouten nooit voor, maar het geeft wel aan hoe belangrijk bouwkundige kennis is.” Herdenkingsnaald “Onlangs hebben we een mooi klein project in Nieuwerkerk opgeleverd”, vertelt Steven Janse. “Een oorlogsmonument bestaande uit een driehoekige zandstenen zuil op een basis van Belgisch hardsteen. De bovenste zandsteenonderdelen waren zichtbaar eerder gerepareerd en de gemeente Zuidplas wilde onderzoek naar de losliggende stenen bol boven op het monument. Tijdens het werk bleek die te zijn bevestigd met een doorgeroeste ijzeren pijp, die we zonder veel problemen konden vervangen door een dook van roestvrij staal. Tegelijkertijd vervangen we - waar nodig oude reparaties en voegwerk, en hebben we het hele monument gereinigd.” Vakkennis overdragen Elk restauratieproject begint met een grondige analyse. Marc: “Ik zeg altijd tegen mijn jongens: kijk eerst wat de oorzaak van de schade is. We onderscheiden mechanische schade, zoals roest en verzakking. Daarnaast atmosferische schade Om een goede steenhouwer, oftewel natuursteenbewerker door zure regen of brand. En dan is er nog verkeerde te worden, heb je een paar eigenschappen nodig: toepassing van de gebruikte steensoort. Elke vorm • je hebt ruimtelijk inzicht; van schade vereist een specifieke oplossing. Bij • j e bent nauwkeurig; schade als gevolg van verzakking bijvoorbeeld moet • je bent milieubewust en kunt efficiënt met materialen je eerst de oorzaak aanpakken, voordat het natuuromgaan; steen gerepareerd kan worden. Het probleem is dat er • je kunt goed samenwerken; geen standaardoplossingen bestaan, omdat elke situatie • je bent kwaliteitsbewust. weer anders is. Verder is er weinig documentatie beschikOp www.fundeon.nl/beroepen/natuursteenbewerker baar: veel kennis zit in ons hoofd. Daarom doen Steven en zie je welke opleidingsmogelijkheden er zijn. ik ons uiterste best om die kennis te delen, zodat de vakkennis behouden blijft voor volgende generaties.” 

Zo word je natuursteenbewerker

7

De loopbaan van…

De duizendpoot en de crisis

8

Een loopbaan in de Bouw en Infra gaat niet over een geplaveid pad. Onderweg kan er van alles gebeuren: kansen en promotie, maar ook tegenslagen. Zo moest metselaar Bertus Volbeda (57) uit Westergeest zich al een paar keer door een crisis heenslaan. Hoe, dat vertelt hij aan ‘Bouwen’.

“Misschien zie ik er nog fit en jong uit, maar ik ben 57 jaar. Als je solliciteert meet een werkgever je slijtage aan de leeftijd af. Dat weegt niet op tegen al de ervaring die je hebt.” Daarom is Bertus Volbeda blij dat hij na bijna een jaar thuiszitten toch weer aan het werk is. Een haveloos gebouw aan de rand van het Friese dorp Garyp. Crisis Op de gevel de woorden CZ De Eendracht. Eens was dit een Hij overleefde al eens een crisis, dertig jaar geleden. “Maar coöperatieve zuivelfabriek, nu is het eigendom van bouw­bedrijf dit keer is het erger”, zegt Bertus, “want mijn leeftijd is een minpunt.” Afgelopen jaar solliciteerde De Timmermantsjoender. Het complex Bertus' loopbaan hij zich een slag in de rondte, teverwordt verbouwd tot huisartsenpraktijk In vogelvlucht geefs. Totdat zijn evc-adviseur Ad en zorgcentrum. Bertus knapt de 1976 Vermonden vertelde over de verbougevels op. Hij heeft bijna de helft van begonnen als bakker; na militaire dienst wing bij de Timmermantsjoender. Via de oude voegen uitgeslepen. Zorg­­­ opperman bij een metselbedrijf; een uitzendbureau kwam hij in Garyp vuldig werk: “Slijpen is eentonig en 1980 aan de bak. Voor een paar maanden. stoffig werk, maar het hoort erbij als je crisis, een jaar werkloos thuis; “Daarna zie ik wel weer”, dacht hij. een gebouw mooi wilt renoveren.” 1981 metselaar bij verschillende bedrijven; Vingertopje Duizendpoot 1993 Bertus heeft in de loop der tijd van Bertus geniet van het vakmanschap als leermeester en assistent uitvoerder in alles gedaan om zich aan te passen aan dat deze klus bij De Timmermandienst bij ’t Bolwerk in Dokkum; tsjoender vraagt. Hij wijst naar het veranderingen. Hij laat zijn rechter1998 hand zien. Daaraan ontbreekt het gebouw. “Aan de buitenmuren zie je bovenste kootje van de wijsvinger. “In begint met twee collega’s een eigen bedrijf; dat het hier niet alleen om voegen en 2000 2010 had ik een ernstig ongeval met metselen gaat. Ook de betonlateien laat zich uitkopen en komt in loondienst een afkortzaag. Daarbij liep ik zwaar moeten worden gerepareerd, die bij zijn voormalige partners; handletsel op. Ik dacht dat het moeilijk hebben nogal last van betonrot. Verder 2001 zou worden om als metselaar aan het moet al het lood op de platte daken bedrijf gaat failliet; werk te blijven. Dat viel achteraf worden vervangen. En in de gevels 2001 gelukkig mee. Wel heb ik via het moet een aantal aanpassingen gedaan Bouw 75, onderdeel van Jurriëns Bouw, Loopbaantraject Bouw & Infra in 2012 worden, maar dat mag straks, in het veel restauratiewerk; een opleiding gevolgd tot uitvoerder. totale aanzicht, niet in het oog 2013 In 2005 had ik mijn evc-certificaat springen. De zaak weer terugbrengen crisis, weer werkloos; voor metselaar al gehaald en in 2014 naar de oude staat. Dat is prachtig. Ik 2014 volgde het evc-certificaat voor ben de duizendpoot die het allemaal via uitzendbureau aan het werk bij voeger.” mag doen.” De Timmermantsjoender. 9

Beroep in beweging

10

Maatvoerder Adriaan Lammers

Met een

“navigatiesysteem”

op de bouwplaats

“Toen ik begon met maatvoeren, bediende je de Total Station met z’n tweeën”, vertelt Adriaan Lammers. “De ene persoon hanteerde het apparaat, de andere stond verderop met het prisma. Tegenwoordig doe je alles alleen, dankzij geavanceerde software. Dat betekent: zelf de werkvoorbereiding doen en dat brengt meer verantwoordelijkheid met zich mee.” De bouw van twee appartementencomplexen in de Eindhovense wijk Tongelre schiet al op. “De eerste keer dat ik hier kwam, was het nog een plantsoen en een parkeerplaats”, vertelt Adriaan, maatvoerder bij Hurks bouw ’s-Hertogenbosch, dat dit project onder handen heeft. “Ik moest de omliggende panden inmeten. Op basis van mijn metingen werd het ontwerp uitgewerkt. Vervolgens mat ik de rooilijnen in, die de gemeente had aangegeven, en zette ik de contouren uit, zodat de grondwerkers aan de slag konden. Daarna zette ik de heipalen en de fundering voor de betonbekisting uit. En ik zorgde ervoor dat de ijzervlechter zijn wapening op de juiste plek kon bevestigen. Tot slot zette ik de wanden uit, zodat

de timmerman aan de slag kon met de bekisting voor de wanden.” Geen koppeltjes meer “Maatvoeren is een afwisselende baan”, zegt Adriaan enthousiast. “Zoals je ziet, ben ik betrokken bij bijna elke fase van het bouwproces. Bovendien ben ik op een werkdag vaak op verschillende locaties bezig. Dat geeft wel extra druk, want het maatwerk moet klaar zijn voordat de volgende bouwfase begint. Anders kunnen mijn collega’s niet verder.” De afgelopen jaren is er veel veranderd in het vak… en de ontwikkelingen staan niet stil. Adriaan: “Vroeger werkte je in koppeltjes, tegen11

woordig doe je alles alleen. Dat kan ook, want de software is veel geavanceerder. Vroeger werkte de werkvoorbereider de uitzetpunten uit en moest ik naar kantoor om die in de Total Station in te laden. En bij wijzigingen moest ik eerst terug naar kantoor om de nieuwe gegevens te

laden. Tijdrovend, want je kon dus ook niet alles in een keer opmeten.” Navigatiesysteem Hoe anders is dat tegenwoordig. “Ik ga nu met een laptop naar de locatie en laad de volledige digitale bouwtekening zelf in de One Man Robotic Total Station. Vervolgens stel ik het apparaat in en ga op stap met een zogenoemd Veldboek, dat kun je vergelijken met een autonavigatiesysteem. Station en Veldboek zijn radiografisch met elkaar verbonden, dus op het Veldboek zie je precies waar je bent. Geeft het Veldboek aan dat je op het punt bent waar je moet zijn, dan zet je de maatvoering uit. En dat is nog niet alles: vroeger zette je alleen het stramien uit, dat is een raster van rechte lijnen. Had je die ingevoerd, dan keerde je daarna terug voor de handmatige detailmaatvoering. Tegenwoordig kun je meteen alle detailmaatvoering doen, want je kunt het hele bouwcomplex uitzetten met het Veldboek.” Digitale maquette Binnenkort gaat Hurks bouw over op BIM, volgens Adriaan een revolutionaire ontwikkeling

De maatvoerder Naam: Adriaan Lammers Leeftijd: 35 jaar Woonplaats: Boxtel Beroep: maatvoerder Bedrijf: Hurks bouw ‘s-Hertogenbosch 12

BIM

Met het Bouw Informatie Model (BIM) voer je alle informatie met betrekking tot ontwerp en bouw in één model in. Op basis van die ingevoerde informatie kun je vervolgens een 3D-model genereren, zodat met één oogopslag duidelijk is of alle gegevens kloppen. Eventuele fouten zijn meteen zichtbaar en komen niet pas tijdens de uitvoering aan het licht. Dit voorkomt faalkosten.

in de bouw. “Dan werk je vanuit een Bouw Informatie Model. Het grootste voordeel van BIM is dat de 3D-modellen veel duidelijker zijn dan de traditionele bouwtekeningen. Je kijkt als het ware naar een digitale maquette. Zo zie ik veel beter wat ik uitzet. Daarnaast krijg ik eventuele wijzigingen sneller door, zodat ik zeker weet dat ik altijd de meest recente bouwtekening heb. Dat kan, omdat iedereen in hetzelfde model werkt.” Wat betekenen deze ontwikkelingen voor het vak maatvoerder? Adriaan: “Voor mij dat ik me de nieuwe software eigen moet maken. Ik kan nog niet precies overzien wat het verder voor mij inhoudt.” Meegaan met je tijd Adriaan merkt dat uitvoerders en oudere maatvoerders die omschakeling lastig vinden. “Vroeger zette ik een bouwraam rond het bouwwerk. Daarop stonden alle assen aangegeven”, vertelt hij. “Uitvoerders gebruikten dat bouwraam om een draad te spannen waarmee ze de maatvoering konden controleren. Tegenwoordig staan markeringspunten in mijn Veldboek. Het komt nu echt op mij aan, daarom voer ik wel zelf de controles uit.” Adriaan moet zijn vakkennis dus op peil houden. Prima, vindt hij. “Ik ben realistisch: je moet meegaan met je tijd. Anders red je het niet, want dan is iedereen verder dan jij. Het zit ook wel in me, die drang om mezelf te ontwikkelen. Maar gemakkelijk ging het niet. Je kunt niet verwachten dat collega’s op de bouwplaats rekening houden met het feit dat jij bepaalde software nog niet helemaal beheerst. Daarom deed ik een deel van de werkvoorbereiding thuis op de computer, zodat ik in alle rust kon oefenen.”  13

Wat levert het op?

Het gaat vanzelf

borrelen Shovelmachinist Gerard van Baren (26) stapte het kantoor van zijn werkgever RVB Infra Harderwijk binnen en zei: “Ik wil een dag minder gaan werken.” Zijn baas reageerde verbaasd en vroeg naar de reden. “Omdat ik op mijn vrije dag een opleiding wil doen, ik weet nog niet wat, maar ik wil mezelf ontwikkelen.” Daarop bood zijn baas hem spontaan een beroepskeuzetest aan. Na het vmbo ging Gerard meteen aan de slag bij zijn huidige werkgever. “Ik was 16 jaar en wilde geld verdienen. Omdat ik nog leerplichtig was, ging ik naar de machinistenopleiding bij SOMA. Dat is een tweejarige opleiding op mbo-3 niveau. Daar leerde ik alles over de gww, arbo-verantwoord werken, shovels rijden en onderhoud aan de machines.”

Zoiets van: Ik zou wel wat meer willen doen. Maar ja wat?” Zelf knoop doorhakken Gerard greep het aanbod van zijn werkgever met beide handen aan. In eerste instantie nam zijn werkgever RVB Infra Harderwijk contact op met het Loopbaantraject Bouw & Infra. Daarna moest Gerard zichzelf aanmelden en na de start van het traject een afspraak maken voor een test, een zogenoemd assessment. Gerard: “Ik heb ook aan collega’s gevraagd waarvoor ze mij het meest geschikt vonden. Zij zeiden: ‘Je hebt nu tien jaar werkervaring, je kent alle ins en outs van het werk, dus waarom word je geen uitvoerder?’ Zelf dacht ik meer aan werkvoorbereider of uitzetter. Maar toen de uitslag van de assessment het advies van mijn collega’s bevestigde, heb ik de knoop doorgehakt …”

Motivatie en ontwikkeling “Kijk, weet je wat het is”, zegt Gerard, “als je op je zestiende gaat werken en daarna nog twee jaar naar school moet, ben je wel even klaar met leren. Dan haal je je motivatie en je ontwikkeling uit je vak. In het begin wist ik natuurlijk niet wat ik leuk vond, maar dat ontdek je gaandeweg vanzelf.” Inmiddels werkt Gerard alweer bijna elf jaar als shovelmachinist (waarvan de laatste zeven jaar op een Leveler) en als meewerkend voorman. “Ik heb het vak geleerd in de praktijk, gewoon door het te doen en goed te kijken naar collega’s. En tot nu Verjaardagen toe heb ik het altijd naar mijn zin gehad, maar op In oktober vorig jaar begon Gerard aan de eenjaeen gegeven moment begon het te borrelen. rige opleiding Assistent Uitvoerder. Hij gaat één 14

keer per week naar school, op dinsdagavond. En hij heeft huiswerk, ongeveer anderhalf uur per week. Bevalt het? “Tja, het is natuurlijk wel weer even wennen om in de schoolbanken te zitten en huiswerk te maken. Maar mijn vrouw steunt me enorm; zo vraagt ze me regelmatig hoe het gaat. Diezelfde vraag krijg ik ook op verjaardagsfeestjes. Dat is erg leuk en stimulerend. Het geeft me het gevoel dat de mensen in mijn omgeving

altijd al vonden dat ik meer in mijn mars had. En dat ze blij zijn dat het er nu uitkomt.” Of Gerard hierna doorgaat met de tweejarige opleiding tot Uitvoerder, weet hij nog niet. “Joh, ik ben net begonnen; de eerste toets moet ik nog doen. Aan het einde van van deze eenjarige opleiding zet ik de stap naar Assistent Uitvoerder. Daarna beslis ik of ik doorga. En als dat niet zo is, dan gaat het vanzelf wel weer een keertje borrelen”, lacht hij.

Ieder zijn eigen reden Er kunnen verschillende redenen zijn om een loopbaantraject te gaan doen. Jezelf ontwikkelen, zoals Gerard. Of omdat je hogerop wilt. Sommige mensen voorzien dat hun beroep op een bepaald moment te zwaar wordt. En misschien ben je werkloos. Ook dan biedt het Loopbaantraject Bouw & Infra je de kans op een stap in je carrière. Kijk op www.loopbaantrajectbouw.nl 15

Van boven gezien

16

De nieuwe Botlekbrug Een hefbrug van wereldformaat. Zo wordt de nieuwe Botlekbrug omschreven. In de A15 tussen Vaanplein en de Maasvlakte verrijst deze kolos. Met een lengte van 1.200 meter, twee beweegbare hefdelen en een overspanning van 92 meter is hij een van de grootste hefbruggen van Europa. Op de foto kijk je in de richting van de Maasvlakte. Geplande oplevering van de brug voor het wegverkeer: januari 2015. Daarna volgt nog de bovenleiding en het spoor. En ook nog de sloop van de oude brug. Enkele cijfers: • hoogte brugdekken als brug volledig geopend is: 45,6 meter • breedte brugdek: 50 meter • gewicht van elk brugdek: 5.000 ton • contragewicht eveneens 5.000 ton • fundament 20 meter onder de grond, 8 meter onder de rivierbodem • 6 (waarvan 2 dubbele) heftorens van elk 55 meter hoog Aannemer: A-Lanes A15, een samenwerking tussen Ballast Nedam, John Laing, Strabag en Strukton, in opdracht van Rijkswaterstaat Meer weten? Ga naar www.verbredinga15.nl

17

Bouwtechniek

De

zelfdisciplin van een tegelzetter

Naast de nieuwbouw van appartementencomplex ‘Beek, Brug en Bron’ in Twello staan de busjes van verschillende afbouwbedrijven geparkeerd. Tegelzetter Niek Scholten (29) uit Almelo beklimt de betonnen trappen met een zak tegellijm op zijn schouder. Samen met twee collega’s is hij druk met het betegelen van badkamers, toiletten en keukens. Saai werk? Vergeet het maar, zegt Niek.

Er zit druk op de afbouwwerkzaamheden. Nog twee maanden en dan moeten de 26 appartementen worden opgeleverd. Maar Niek Scholten schiet daar niet van in de stress. “Ik concentreer me liever op het werk”, merkt hij droogjes op. Niek werkt al negen jaar als gediplomeerd tegelzetter, maar begon als metselaar. “Op de vakopleiding koos ik eerst voor metselen. Ik heb ook 18

een aantal jaren als gediplomeerd metselaar gewerkt. Maar ik wilde verder. Tegelzetten leek me mooi, dus ben ik weer naar school gegaan. Vijf dagen werken en leren in de avonduren. Daarna ging ik verder met de opleiding Tegelzetten mbo-4. Daarbij heb ik veel opgestoken van werkplanning, bedrijfsvoering en calculatie. De laatste tijd denk ik dat ik misschien wel

ne

Niek Scholten: “Ik wil mezelf een acht kunnen geven.”

geschikt ben om les te gaan geven.” Is het werk van de tegelzetter saai? “Dat zou je denken. Mijn werk is juist zeer gevarieerd. Een natuurstenen vloer leggen in een woonkamer, luxe badkamers uitvoeren en bijzondere con­­­­ structies bekleden met mozaïek. En neem een doorsnee badkamer. Daar is de uitdaging dat je

niet overschakelt op de automatische piloot. Als je gedachteloos meters blijft maken, verlies je de scherpte en je werkplezier. En dat ga je zien in de details van je werk. Ik denk aan de klant die veel geld betaalt voor een stukje vakwerk. Dat moet in orde zijn. Ik wil mezelf een acht kunnen geven.”

Nauwkeurig zichtwerk

26 appartementen De foto’s op deze pagina’s zijn gemaakt in appartementencomplex ‘Beek, Brug en Bron’ in het Gelderse Twello. Rietmeijer b.v uit Almelo heeft daar dit voorjaar het tegelwerk van 26 appartementen onder handen. www.rietmeijertegels.nl

Tegelzetter is eigenlijk een naam die de lading niet meer dekt. Tegels ‘zetten’ in specie is nog maar een klein onderdeel van het werk van deze vaklieden. De meeste tegels brengen ze aan door ze op een wand of vloer te lijmen. Dat moet nauwkeurig gebeuren. Tegelzetters leveren zichtwerk. Wat zij maken, moet echt ‘af’ zijn. Nederland telt ongeveer 2.500 tegel­ zetters. Volgens de organisatie van ondernemers in de tegelbranche (BOVATIN) is er in de afgelopen jaren veel vakmanschap uit de sector ‘weggelekt’. Daar komt bij dat weinig jongeren kozen voor de vakopleiding voor tegelzetter. De BOVATIN verwacht dat er de komende jaren, als de economie aantrekt, veel jonge tegelzetters nodig zullen zijn. 19

Een badkamerwand tot plafondhoogte De tegelzetter heeft zijn gereedschap uit zijn bus gehaald en neergezet in de ruimte naast de te betegelen badkamer. Tegels en lijm zijn al afgeleverd door de bouwmaterialenhandel. Bij grotere projecten hangt in de meterkast van elke woning een materiaallijst of ‘meterkastlijst’. De tegelzetter controleert of de hoeveelheden, afmetingen en kleurcodes van de geleverde tegels en de kwaliteit en hoeveelheden lijm en voegmiddel kloppen met de meterkastlijst.

Een ondergrond voor tegelwerk moet droog en vast zijn en niet vettig of stoffig. Bij vorst en nattigheid hecht tegellijm slecht. Bij tocht droogt de lijm te snel. Eerst checkt de vakman of de wanden vlak, haaks en lood zijn. Bij sterke afwijkingen moet de stukadoor de wand corrigeren. Wanden in één ruimte kunnen bestaan uit verschillende materialen. Voor elke ondergrond bestaat een specifiek voorstrijkmiddel. Een ruwe ondergrond maakt hij vlak met een spackmes of schraper.

De kimnaden van de douchehoek maakt de tegelzetter waterdicht met coating en kunststofgaas ofwel kimband. De naden moeten schoon, droog en vetvrij zijn en worden voorbewerkt met voorstrijkmiddel. De beide horizontale kimnaden smeert hij over een lengte van 1 meter in met coating. Een strook kimband van 2 meter drukt hij in de coating. Met een vouw in het band maakt hij de haakse hoek. Het aangebrachte kimband bedekt hij met een laag coating. Op dezelfde manier bewerkt hij de verticale kimnaad, van plafond tot vloer.

Voor het uitzetten van het tegelwerk werpt de tegelzetter met een bouwlaser een waterpaslijn op ooghoogte op de wand. Hij geeft het midden van die lijn aan op de wand. Op een lat tekent hij de breedte van tien tegels plus de tussenliggende voegbreedtes af. Hij houdt deze verdeellat langs de waterpaslijn en leest zo het aantal hele tegels en de breedte van passtukken af die aan beide zijden van het midden nodig zijn. Met een lijmkam brengt hij voldoende tegelmortel voor drie lagen tegels aan en drukt dan de eerste baan tegels exact op de afgetekende plaats in de mortel.

20

betegelen

De hoeveelheid lijm die hij in één keer aanmaakt, hangt voor de tegelzetter af van zijn werktempo bij het lijmen, van eventuele tocht, de grenzen van de verwerkingstemperatuur van de lijm en de ‘zuiging’ van de ondergrond. Zowel op de verpakking van de lijm als van de tegels staan aanwijzingen voor het kiezen van de lijmkam met de juiste vertanding. De lijm voor de bovenste rij tegels verdeelt de tegelzetter met de lijmkam in horizontale richting. Zo voorkomt hij dat vocht, dat eventueel achter de tegels komt, via de lijmrillen naar beneden loopt.

Om te voorkomen dat kleine maatafwijkingen van de tegels het tegelwerk beïnvloeden, gebruikt de tegelzetter afwisselend tegels uit verschillende verpakkingen. Voor het op maat snijden van passtukken gebruikt hij de tegelsnijplank met widiawieltje, die hij op een werkbare hoogte plaatst. Bij gebruik van elektrische tegelzaagmachines zonder stofafzuiging of het droog doorslijpen van tegels met een haakse slijper komt kankerverwekkend kwartsstof in de lucht. Daarom gebruikt de tegelzetter aangepaste gereedschappen en een industriële stofzuiger.

Vóór het inwassen van het tegelwerk verwijdert de tegelzetter eerst lijmresten van de tegelwand en waar nodig uit de voegen. Dan maakt hij voldoende voegmortel aan om er een wand mee af te werken. Met de troffel schept hij voegmortel op de voegspaan en smeert het voegsel uit over het tegeloppervlak. Zo vult hij alle voegen van de betegelde wand, behalve de iets bredere voegen bij de wanden en het plafond. Die blijven open om later te worden gekit. Met een natte voegspons en schoon water veegt hij lichtjes de voegen vol, glad en strak.

Na een werkdag schraapt de tegelzetter mortel en lijmresten los van de vloer en veegt het afval op zijn werkplek bij elkaar. Hij scheidt het afval in fracties karton, tegelresten en overige reststoffen, waaronder plastic en chemisch afval zoals verpakkingen van voorstrijkmiddelen, lijmsoorten en voegmortel. Tegelresten vormen tegenwoordig een volwaardige grondstof bij de productie van nieuwe tegels. Ook karton en plastic zijn na bewerking geschikt voor hergebruik. 21

Innovatie Sneller, goedkoper en minder overlast

Freesrobot en lichttreintje renoveren riool Opgebroken straten, geluidsoverlast, modderhopen op het trottoir; het vervangen van een riool zorgde altijd voor veel overlast. Maar die tijd is nu voorbij dankzij ‘Relinen’, een techniek waarbij een freesrobot en een UV-lichtinstallatie wordt gebruikt. ‘Bouwen’ ging in Oostvoorne kijken hoe dat in zijn werk gaat.

De freesrobot, klaar voor zijn reis door het riool. 22

Computergame Roy Grahmbeek (30) van Swietelsky-Faber Nederland Relining B.V. zet de freesrobot aan het werk. Alsof hij een computergame speelt, zo bedient Roy met twee joysticks en een beeldscherm het ingenieuze apparaat. De freesrobot verwijdert alle oneffenheden in het te ‘relinen’ (herstellen) riooldeel, zoals boomwortels en aangekoekt vuil. Vervolgens wordt een van kunsthars gemaakte - Glasvezelversterkte (GVK) - ‘kous’ met een lier in het riool getrokken en met luchtdruk tegen de oude buiswand gedrukt. De GVK-Liner, een uit UV-lampen bestaand lichttreintje, zorgt er daarna voor dat de kunsthars uithardt. Tot slot maakt de freesrobot openingen bij de inlaten, de aansluiting naar woonhuis of kolk. Met deze techniek kunnen Roy en zijn collega’s ongeveer honderd meter riolering per dag herstellen, zonder dat het wegdek opengebroken wordt. Grotere rioolbuizen Is ‘relinen’ echt een nieuwe techniek? “Niet helemaal”, geeft coördinator bedrijfsbureau Chris van Koolwijk (28) toe. “Het inbrengen van een kunststof kous ter vervanging van riooldelen gebeurt al langer. Wel nieuw is de toepassing van UV-lampen. Verder zijn harsen de laatste jaren transparanter

Werk dankzij noodzakelijk herstel riool Het Nederlandse rioleringstelsel is ongeveer 110.000 kilometer lang. Van oudsher wordt tegelijkertijd regenwater en afvalwater afgevoerd. Door klimaatveranderingen is de afvoer van regenwater toegenomen, zodat het riool bij fikse regenbuien vaak vol raakt en overstroomt. Daarom worden gescheiden stelsels aangelegd en bestaande rioleringen hersteld. Naar schatting wordt hier de komende jaren circa tien miljard euro in geïnvesteerd. (Bron: rioleringsbeheer.nl) 23

geworden, zodat het UV-licht dieper doordringt en grotere rioolbuizen, tot 1.500 mm doorsnede, gerelined kunnen worden.” Voorheen werd de kous uitgehard door water te verwarmen; de nieuwe toepassing bespaart dan ook veel water en energie. Daarnaast valt het proces beter te monitoren: de UV-lichttrein heeft een camera en meet continu zowel temperatuur als druk. Een sensor bewaakt het wattage (zie kader) UV-licht. De snelheid waarmee de lichttrein door de kous rijdt, is vooraf vastgesteld door de fabrikant. De operator bewaakt dit proces nauwkeurig, omdat het erg belangrijk is voor de totale uitharding.

Chris: “Ik ondersteun het traject bij de aanbesteding, doe de werkvoorbereiding en – als dat nodig is – begeleid ik het project op locatie. Van aanbesteding tot oplevering ben ik dus bij een project betrokken en dat is volgens mij uniek in de bouw en infra.” Elk project start met een inspectierapport. Op basis daarvan maakt Chris werkinstructies waarmee zijn collega’s aan de slag gaan. “Juist in die fase komt mijn civiele achtergrond goed van pas, want uit ervaring weet ik dat je een rapport goed moet controleren. Voor ‘relinen’ moeten de strengen - dat zijn riooldelen tussen twee putten - nagenoeg recht zijn, anders kan de robot of de Uniek lichttrein er niet doorheen. Toen ik onlangs een Chris werkte jarenlang als uitvoerder totdat hij inspectierapport controleerde, ontdekte ik dat werkloos werd. In februari 2013 begon hij als de streng een hoek van dertig graden had, terwijl coördinator bedrijfsbureau bij Swietelsky-Faber. in het rapport stond dat de streng recht was.”

24

Computergame Freesmachinist Roy bestuurt vakkundig zijn robot. Hoe heeft hij dat geleerd? Roy: “Een monteur van de robotleverancier heeft mij een paar dagen lang de bediening en de technische aspecten uitgelegd. De robot bestaat namelijk uit een kern, waaraan verschillende frezen bevestigd kunnen worden. In de werkinstructie staat welke ik moet gebruiken. Maar pas wanneer de robot onder de grond is, kun je via de camera echt een inschatting maken. Ter plekke moet je dus in staat zijn om de robot aan te passen - en dat leer je alleen in de praktijk.”

Daarna wordt de robot opgetakeld en het riool gereinigd. Roy: “Vervolgens bevestig ik een maatband aan de robot waarmee de afstand naar de inlaten wordt gemeten. Wanneer de kous uitgehard is met de UV-lichtinstallatie, gaat de freesrobot voor de laatste keer het riool in, om de inlaten vrij te maken.” 

Met de geïntegreerde camera kan Roy ook foto’s maken. “Zowel voor als na het verwijderen van de oneffenheden maak ik foto’s, zodat de opdrachtgever kan zien dat de opdracht is uitgevoerd.”

Roy Grahmbeek bedient de takel om de freesrobot in het riool te brengen.

Chris van Koolwijk ... van aanbesteding tot oplevering erbij betrokken.

Open sollicitatie

Met twee joysticks bestuurt Roy Grahmbeek de freesrobot

Swietelsky-Faber Nederland Relining breidt de komende jaren uit. Daarom is het bedrijf regelmatig op zoek naar nieuwe medewerkers. Heb jij: teamspirit, verantwoordelijkheidsbesef en de wil om te leren, en zoek je een afwisselende baan in een boeiende werkomgeving, stuur dan een open sollicitatie naar het volgende e-mailadres: [email protected]. Meer weten: www.swietelsky-faber.com 25

EVC-traject

Steigerbouwers moeten zich bewijzen

Slag voor slag hogerop

26

Alex Kloezen

Geronimo Hoekstra Leeftijd: 38 jaar Woonplaats: Marum Beroep: monteur steigerbouw Werkt bij: Rojo Steigerbouw B.V.

Leeftijd: 34 jaar Woonplaats: Noordscheschut Beroep: eerste monteur steigerbouw Werkt bij: Rojo Steigerbouw B.V.

Als je op hoogte werkt, wil je stevig staan. Een goede steigerbouwer levert je die zekerheid. Slag voor slag legt hij een veilige vloer. Verantwoordelijk werk dat aan steeds strengere regels is gebonden. Zo moeten steigerbouwers op uiterlijk 1 januari 2017 een bewijs van vakbekwaamheid hebben. Dat kan een diploma zijn, maar ook een branchecertificaat. Een evc-traject kan de brug slaan tussen weinig vooropleiding en veel ervaring. ‘Bouwen’ neemt poolshoogte bij twee steigerbouwers. 27

Vakbekwaamheid verplicht Vanaf 1 januari 2017 moeten steigerbouwers aantoonbaar vakbekwaam zijn. Dat schrijft de vorig jaar vastgestelde Richtlijn Steigers voor. Directeur Opleidingsbedrijf VSB Marcel Koerts (tevens lid van de Scholingscommissie Steigerbouw) onderstreept het belang van goed opgeleide steigerbouwers. “In de bouw zijn veel mensen afhankelijk van de kwaliteit van steigers. Dat zijn medewerkers die ’s avonds weer gezond thuis willen komen. Daarom hecht de bedrijfstak zo sterk aan het vakmanschap van de monteurs.” www.opleidingsbedrijfvsb.nl

Alex: ieder zijn eigen stijl

28

Alex Kloezen heeft een ‘Van Basten-enkel’. Hij was lekker op weg als profvoetballer, stond onder contract bij Groningen. En toen verpestte die enkel zijn carrière. Slijtage, geen kraakbeen meer tussen de botjes. Einde verhaal. Ben je begin twintig, valt je voetbaldroom in duigen. En moet je zonder diploma werk zoeken, want de school had Alex niet afgemaakt. Voetbal was belangrijker dan leren. Toch heeft hij een mooi vak gevonden: steigerbouwer. Via een zwager kwam hij 12,5 jaar geleden aan de bak bij Rojo Steigerbouw. De ‘Van Basten-enkel’ speelt nog wel eens op, zeker als hij ’s zomers door mul zand moet sjouwen.

werken doorgegeven. Want hoewel de buizen, klemmen en stempels niet veel verschillen, heeft iedere bouwer zijn eigen stijl. Dan is het makkelijk als je een klus doet met iemand die je zelf hebt opgeleid, vindt Alex.

Alex is trots op zijn vakmanschap. Niet iedereen kan een steiger bouwen, zegt hij. Het is specialistisch en verantwoordelijk werk. Bouwvakkers die op hoogte hun werk doen, moeten erop kunnen vertrouwen dat ze veilig staan. De meeste steigerbouwers leren dat vak in de praktijk, van collega’s. Zo wordt ook de eigen manier van

Binnenkort hangt er een diploma aan de muur. Of het daarbij blijft, weet hij nog niet. Steigerbouwer is een mooi, maar ook een zwaar beroep. Het is de hele dag klimmen en sjouwen met buizen van negentien kilo. Daar lijden je knieën en schouders nogal onder. Dat houd je niet vol tot je pensioen.

Het afgelopen jaar volgde Alex een evc-traject. Hij is nu zo goed als klaar. De laatste stap: een taal- en rekentest. Dat is pittig voor Alex. Hij is dyslectisch; lezen en schrijven zijn niet echt zijn ding. Dat speelde hem ook parten bij het samenstellen van zijn portfolio. Hij schreef de verslagen in het klad. Zijn vrouw tikte die dan in op de computer – en haalde de fouten eruit.

Op de film Alex Kloezen en Geronimo Hoekstra vertellen ook op bewegend beeld over hun ervaringen in de steigerbouw en met het evc-traject. Je vindt de film via www.ibouwen.nl

Geronimo Hoekstra heeft een wat rommelige loopbaan. Hij deed de lagere detailhandelsschool, maar maakte die niet af. Had allerhande baantjes, was lang zoekende en ging soms in de fout. Maar sinds een jaar of vijf heeft hij zijn leven op orde. Hij is getrouwd, wordt in mei voor het eerst vader. Ook in zijn werk heeft hij de wind mee. Bij Rojo Steigerbouw voelt hij zich op zijn plek – en gewaardeerd. Een teken van die waardering? Het feit dat hij en zijn collega’s een evc-traject mogen doen. Geronimo ervoer dat als een aanmoediging, als bijzonder in deze moeilijke tijd. Want ook de steigerbouw voelt de pijn van de crisis.

Geronimo: het begint met een goede basis Net als Alex zit Geronimo in de laatste fase van zijn evc-traject. Een leerzame ervaring, zo omschrijft hij het samenstellen van zijn portfolio. Je moet nadenken over dingen waar je normaal niet over nadenkt, simpelweg omdat je die eigenlijk automatisch doet. Eerst beschrijf je de manier waarop je werkt vanuit jezelf, daarna kijk je ernaar met een ander. De vragen die daarbij gesteld worden, maken je bewuster. Bijvoorbeeld over de veiligheid.

Relatief kort Bij Rojo Steigerbouwer B.V. zijn 36 medewerkers bezig met een evc-traject. Fred Enterman van Rojo Steigerbouwer, zegt: “We verwachten dat iedereen vóór de zomer zijn certificaat heeft behaald. Het relatief korte traject naar een mbo-diploma hebben we als zeer positief ervaren.” www.rojo.nl

Geronimo noemt zichzelf een echte doener. Aanpakken, doorwerken, een stevige steiger neerzetten. Wat hij wel eens moeilijk vind, is steeds de goede basis creëren. Soms zijn de omstandigheden in de praktijk anders dan aangegeven op de bouwtekening. Al overleggend zoek je dan de juiste oplossing. Als de basis maar goed gelegd wordt, volgt het mooie eindresultaat vanzelf.  29

Re @ cties Reageren? ‘Bouwen’ hoort graag jouw mening. Over het blad, over je loopbaan, over je vak, over techniek … en over al het andere dat je bezighoudt. Mail naar: [email protected]

"Kantoor en bouwplaats moeten dezelfde werktijden hebben!" Eens? Oneens? Reageer op de stelling via ibouwen.nl

3

5

6

4

2

1

ken Lang doorwer n baan n blij met mij be k “I : lt ai m r te egie ik gewerkt Jacques Kann ven lang heb le n ij M k. aa iculieren at ik m , winkels, part en trots op w en w ou eb sg oud: rijk rige werkgever in het ouderh ik bij mijn vo at ad N . w ou winkel een en woningb een ijzerwaren in ik g n vi , n druk zou was ontslage er die het heel em n n aa n ee er g meer gesprek op ov op in en vroe jk li ge er te ak direct hebben. Ik ha sprek kon ik ge on fo le te k u een le Ik mag van de gegevens. Na aangenomen. ik n be en en dat hier te langskom erken en hoop w or do g n la regering nog n doen.” kunnen blijve

9

4

4

ing Als prijs ontv blet. Hij Gerard een ta blij hij is laat zien hoe . met zijn prijs

3

1

7 2

6

8

4

7 2

3 1

7 3 9 9

5

Mail de cijferreeks uit de lichtblauwe balk naar [email protected] Onder de goede inzenders worden vijf VVV-cadeaubonnen van 25 euro verloot.

Blije winnaar

iBouwen.

30

Wat vind jij?

Sudoku

Gezellig ondanks telefoon Marion van der Wolf, schoonma akster van bouwketen, laat via bouwen@funde on.nl weten: “Ik kom op verschillende bouwpl aatsen en ik drink wel eens een bak koffie met de mannen in de schaftkeet. Er zijn dan inderd aad veel mannen met hun telefoon in de wee r, maar niet de hele tijd. Het is nog steeds gez ellig. Mij maakt het niet uit. Wat is het verschil met de mannen die een puzzel maken uit de krant?”

Met deze foto won Gerard Schrot en de fotowedstrijd op

Stelling

8

Werken aan je loopbaan of aan je vakbekwaamheid?

Positieve verandering ‘Bouwen’ en ‘iBouwen’ zoeken vrijwilligers die willen meedenken over beide magazines. Leden van het lezerspanel krijgen regelmatig via de mail vragen voorgelegd. Het kan gaan over werk, over techniek, over opleiding en ontwikkeling. En over alles wat je bezighoudt in de bouw. Meedoen? Stuur dan een mail naar [email protected]. Dan ben je meteen ook lid van het online magazine ibouwen.nl. En je maakt kans op een welkomstprijs, namelijk een buitenkeuken of barbecue. Laat dus de zomer maar komen!

Online op de bouwplaats? Lees er alles over in de nieuwe ibouwen

Afmelden kan altijd.

En verder: • Verder met het Loopbaantraject na ontslag • ‘Restauratiewerk is nooit routine’ • De markthal van Rotterdam: ‘een architectonisch juweeltje’ • De leukste bouwfoto

“Loopbaanontwikkeling is een vakgebied waarin niet alle werknemers en werkgevers thuis zijn. Als ze dan bij mij komen met vragen naar mogelijkheden, voel ik me een soort wegwijzer. Ik kan de richting naar oplossingen aangeven. Voor mij is er geen mooier werk denkbaar.”

Aan het woord Marloes Blok. Zij is trajectadviseur van het Loopbaantraject Bouw & Infra. Marloes en haar collega’s staan voor je klaar als je met een loopbaan- of een evc-traject aan de slag wilt. • Omscholen naar een andere functie? De trajectadviseur van het Loopbaantraject Bouw & Infra begeleidt je daarbij. • Ervaringscertificaat of diploma halen? De evc-adviseur van de EVC-centra Bouw & Infra ondersteunt.

Ge

je men Lid worden van lezerspanel verplicht jeinefgtot over niets. sm artphone de bouw s op plaats

Hier vind je een traject- of evc-adviseur bij jou in de buurt:

Meld je aan op www.ibouwen.nl en maak kans op Samsung tablet Om ibouwen te lezen.

Traktatie voor jou en je collega’s

Postbus 440, 3840 AK Harderwijk, (0341) 499 378 [email protected] www.loopbaantrajectbouw.nl

Iedereen wil wel even je collega zijn.

ibouwen verschijnt eind november adv_ibouwen#2_210x275mm_fase3.indd 1

31-10-13 14:29

Het Loopbaantraject Bouw & Infra en de EVC-centra Bouw & Infra zijn zelfstandige onderdelen van Fundeon, het kennis- en adviescentrum voor het opleiden en ontwikkelen van personeel in de bouwen infrasector. Kijk op www.fundeon.nl.

Postbus 440, 3840 AK Harderwijk, (0341) 499 211 [email protected] www.evc-centra.nl

Colofon

Colofon

Bouwen is het magazine over loopbaanontwikkeling en ontwikkelingen in vaktechniek. Vijf keer per jaar wordt het tijdschrift gratis toegestuurd aan werknemers en werkgevers voor wie de cao voor de Bouwnijverheid geldt. Bouwen wordt gemaakt in opdracht van het Loopbaantraject Bouw & Infra. Uitgever: Fundeon, kennis- en adviescentrum voor de bouw en infra. Redactieraad: Sander van Bodegraven, Betsie Brink, Michiel Mons. Redactiecommissie: Metha van der Haar, Anne-Marie van de Most, Edith Manjé, Dick Singerling, Pieter Kastermans, Erik Huijsman, Geert Wijnhoven (hoofdredacteur), Peter Boss (eindredacteur). Productie: Boss & Wijnhoven BV. Bijdragen: Jan Bos, Louis Jongeleen, Harry Linker. Fotografie: Chris Pennarts, Jan de Groot, Marco Hofsté, Harry Linker, Gerlinde Schrijver, Mischa Rapmund, Wilbert van Woensel. Vormgeving: Click Communicatie, Utrecht. Druk: Senefelder Misset. Oplage: 145.000 exemplaren. Redactieadres: Boss & Wijnhoven, 030-2322517, E-mail [email protected]. Correspondentie: Loopbaantraject Bouw & Infra, Postbus 440, 3840 AK Harderwijk, 0341-499 378, E-mail [email protected]. Website: www.fundeon.nl. Adreswijzigingen: Bouwen wordt verstuurd naar iedere werknemer die onder de cao voor de Bouwnijverheid valt. De adressen worden beschikbaar gesteld door de organisatie die verantwoordelijk is voor de cao-registratie. Indien uw adressering onjuist is, kunt u via uw werkgever laten controleren of uw juist adresgegevens beschikbaar zijn gesteld aan Cordares.

31

Trots op

Zonder heien een

Uitvoerder Martien Tolboom (40) uit Oudega bedacht samen met zijn collega’s bij Oosterhof Holman in Grijpskerk een speciale manier om kades te herstellen. “Voor zo’n nieuwe aanpak moet je buiten de kaders durven denken.” Kades met achterstallig onderhoud en een slechte fundering. Daar zijn er meer dan genoeg van. Vooral in oude plaatsen met huizen vlak langs het water is het vervangen van zulke kades lastig en kostbaar. Intensief heiwerk kan beschadigingen aan de panden veroorzaken. Bij Oosterhof Holman kwamen ze op het idee om vóór de kademuur een funderingsconstructie te plaatsen en erachter een ontlastingsconstructie. In deze rubriek vertelt een vakman wat hem trots maakt. Wil jij met jouw verhaal in ‘Bouwen’? Succes Mail dan naar: [email protected]. Martien legt uit: “We funderen de kade opnieuw door het aanbrengen van stalen profielen en hoekstalen onder de kademuur. Om de kade te ontlasten tegen bodem- en verkeersdruk, monteren we betonnen ankerschotten.” Een concept dat de overlast voor omwonenden sterk beperkt en goedkoper is dan een nieuwe kade. “We hebben het twee jaar geleden met succes voor het eerst in Dokkum toegepast. Dat trok de aandacht van andere gemeenten. Momenteel renoveren we vijfhonderd meter kade langs het Oude Winschoterdiep in Groningen.” Workaholic Martien is door toeval uitvoerder geworden. Hij stopte met zijn opleiding aan de hogere landbouwschool om bij een loonbedrijf te gaan werken. Stapte over naar een fabrikant van betonnen tank- en silobouw. Daar kwam hij in contact met een bedrijfsleider van Oosterhof Holman. “Die vroeg of ik wilde solliciteren. Ik werd aangesteld als uitvoerder. De eerste twee jaar waren best pittig, door gebrek aan ervaring. Sindsdien heb ik een geweldig mooie baan.” Desondanks wil hij na zes jaar een stap verder. Projectleider is het doel. Van zijn werkgever mag hij een loopbaantraject doen. “Ik ben best wel een workaholic en heb als uitvoerder al diverse cursussen gevolgd. Oosterhof Holman wil het beste uit zijn werknemers halen. Daar krijg je leuk werk en een goede sfeer voor terug. En een nieuwe reparatiemethode voor kades en sluizen. In die zin mag je ook wel een beetje trots op het bedrijf zijn.”