Steeds meer vlees van de groenteboer

07

Platform van professionals in communicatie

Steeds meer vlees van de groenteboer XXL nieuwe maat voor etiket Social media ogen en oren van Heembouw De verrassing van het alledaagse Past mijn website wel in jouw smartphone?

Een gezamenlijke uitgave van Team Klijnsma Jaap de Jong tekst Pielkenrood Public Relations Fotografie Bart Homburg Koopmans' drukkerij

Een andere ontwikkeling heeft als consequentie dat organisaties nauwelijks meer regie hebben over hun reputatie. Nieuwe media laten toe dat burgers en consumenten ongebreideld en vaak ondoordacht hun meningen en ervaringen spuien. Met rancune en onvrede als drijfveer. Wat uit oogpunt van communicatie geen onbelangrijk signaal is natuurlijk. Ons vakantie-appartement kreeg publiekelijk stevige kritiek van een gast: de weg naar het dorp was een tegenvaller, want wel heel erg steil. Nou ja? Wat zoek je dan in de Eifel? Waarom heb je geen vakantie in de Noordoostpolder geboekt? Een rationele reactie, maar het ‘kwaad’ is al geschied. In dit nummer van Insteek signaleren we het belang om te weten wat er digitaal aan informatie en meningen over een organisatie wordt geventileerd. Hoe hou je grip op die informatiekanalen en wat doe je met die content? Lees hoe Heembouw omgaat met dit aspect van de nieuwe media.

04

In dit nummer van Insteek signaleren we twee ontwikkelingen die te maken hebben met communicatie en die wij relevant vinden om onder de aandacht te brengen. Eén heeft betrekking op misschien wel het meest bescheiden communicatiemiddel dat onopvallend zijn rol vervuld. Behalve voor consumenten die te maken hebben met een allergie. Het etiket dat veel productinformatie biedt. Door nieuwe wetgeving moet 95 procent van de teksten op het etiket voor 13 december 2014 worden aangepast. Lees: met ongeveer een derde uitgebreid. Naar aanleiding van klachten van consumenten over leesbaarheid is in de wet zelfs de lettergrootte vastgelegd. Alsof leesbaarheid een kwestie van alleen maar formaat is. De nieuwe wettelijke eisen kunnen zelfs consequenties hebben voor het inkoopbeleid van een organisatie en de etiketteerapparatuur.

Vegetarische Slager doet weinig aan reclame en groeit als kool

Ons werk Website voor wijnkenner



Pilot met twitterpakket

07

Ontwikkelingen met grote gevolgen

Fotomoment De kracht van een jacht

Jaap de Jong tekst Pielkenrood Public Relations Koopmans’ Drukkerij

Insteek verschijnt vier keer per jaar. Voor het overnemen van artikelen is toestemming van Team Klijnsma vereist. Nummer 7 Oktober 2013 Redactieadres Eendrachtstraat 3H 1531 DT Wormer Telefoon (075) 621 92 49 E-mail [email protected]

Heembouw in de prijzen met webcare

10

Colofon Insteek is een coproductie van: Team Klijnsma (als initiatiefnemer) Fotografie Bart Homburg

08

Redactie Insteek

Etiket moet veel meer informatie geven

12

Ons werk

Merkbeeld voor babyproducten



Websites voor restaurants

15

Instagram laat plezier zien

Gratis! Sociale media is een verzamelbegrip voor online platformen waarvoor Jan en alleman de inhoud verzorgt. De belangrijkste kenmerken zijn interactie en dialoog tussen de gebruikers. Via deze media delen mensen verhalen, kennis en ervaringen. Voor mij is dit de modernste en snelste manier van communiceren. Ik twitter en heb een fanclubpagina op Facebook. In mijn ogen is dit de nieuwste vorm van mond-tot-mondreclame: het vergroot mijn naamsbekendheid en het is een ideale manier om in contact te blijven met mijn klanten. Voor mij is niet de vraag of het MKB sociale media moet gebruiken, maar hoe? Het is bekend dat mensen de helft van de tijd die zij op internet doorbrengen, besteden aan sociale media. Door deze middelen op de juiste manier te gebruiken, wordt je bereik dus groter en... Wat ons als ondernemers vooral zou moeten aanspreken: het is GRATIS! Vaak wordt de kracht van sociale media nog onderschat. Kijk eens naar wat politieke organisaties ermee bereiken. De opstand tegen de regeringen van bijvoorbeeld Tunesië, Egypte en Syrië wordt niet zonder reden twitter-revoluties genoemd. Project X in Haren bracht op Mirthe’s verjaardagsfeestje in no time veel ellende op de been. Zo snel kan twitter werken. Iedere werkdag probeer ik een zinvolle tweet eruit te laten gaan die automatisch gekopieerd wordt naar mijn Facebook. Mijn ruim 850 volgers zijn dan direct op de hoogte van mijn wel en wee, want ik spreek op deze site hun taal en heb direct contact. Tevreden klanten worden fans van het bedrijf. Aanbiedingen zetten wij er niet op en ook met privéberichten ben ik zuinig. Mijn klant zit niet te wachten op mijn sores, maar aan de andere kant onderstreep je dat ondernemers ook gewoon ‘normale’ mensen zijn. Toen afgelopen voorjaar Groningen werd opgeschrikt door enkele aardbevingen maakten wij meteen een nieuw product: aardschokken. Om 7.00 uur ’s morgens getweet en ik verkocht er die dag 130. Toen een bekende Amsterdamse strafpleiter zijn praktijk gedwongen moest beëindigen, maakte ik Moscovietjes: vandaag helaas zonder advocaat. U dient contant te betalen en ontvangt geen kassabon. Resultaat 449 likes en het bericht was door 3.600 mensen gezien. Geniaal…. wat kan ik daarvan genieten.

16

Responsive design houdt websites altijd en overal toegankelijk

Advertenties plaats ik (bijna) niet meer. De lezer moet hem namelijk eerst zien, dan lezen en tenslotte erdoor getriggerd worden om naar de winkel te komen. Daar geloof ik niet in. Dat is weggegooid geld! Een groet met een glimlach, Klaes Hoekstra [email protected]

18

Vegetarische Slager maakt gehakt van de vleesindustrie

Tekst Jaap de Jong Fotografie Bart Homburg

04

Twee jaar geleden opende Jaap Korteweg aan het Spui in Den Haag zijn vegetarische slagerij. In een kleine ouderwetse slagerswinkel. Klanten konden kiezen uit tien vegetarische producten. Nu is De Vegetarische Slager een bekend merk. Te koop in zo’n 600 winkels in heel Nederland. Waaronder grote supermarkten als Jumbo, Coop, Deen en EkoPlaza. Met een assortiment dat is uitgegroeid tot 25 producten. Een succes dat bereikt is ‘zonder een cent reclame’.

Tekort aan fosfaat Jaap Korteweg schrijft het succes – dit jaar weer een verdubbeling van de omzet – voor een deel toe aan het besef dat nu ook doordringt tot de grote spelers in de vleesbranche. Als we dieren blijven gebruiken als voedsel wordt de wereld te klein om het voedsel voor deze dieren te kunnen voortbrengen en dus ook voor ons. De productie van vlees kan onmogelijk het tempo bijhouden waarin de bevolking en daarmee de vraag naar vlees groeit. “Een van mijn eerste klanten in de winkel was de beste slager van Nederland. Hij zocht naar vleesvervangers die dezelfde hoge kwaliteit hebben als het vlees dat hij verkoopt. Hij is ervan doordrongen dat hij rekening moet houden met consumenten voor wie vlees geen vanzelfsprekend product meer is. Om die reden zie je dat vleesvervangers in veel supermarkten geen niche meer zijn, maar een onderdeel van de dagelijkse boodschappen. Je kunt mensen ervan overtuigen dat ze vlees maar beter kunnen laten staan als je daar iets tegenover stelt dat er zoveel mogelijk op lijkt. Daarom hebben we onze hamburger ontwikkeld in samenwerking met een grote producent van vleeshamburgers.”

Jaap Korteweg, biologisch landbouwer en nu directeur van De Vegetarische Slager, heeft natuurlijk een verklaring voor de groeiende belangstelling van consumenten voor zijn vegetarische producten. “We werken met een eenvoudige, duidelijke en ambitieuze missie: heel Nederland aan de vleesvervanger helpen. We hebben een heel goed product: we laten vleeseters ervaren dat ons vegetarische vlees net zo lekker is als vlees en meestal net iets lekkerder. Voor mij persoonlijk is doorslaggevend het ethische aspect. Ik had dit niet bereikt als ik alleen maar een ondernemer was geweest die een gat in de markt ziet. Ik doe dit met hart en ziel. Ik draag als Vegetarische Slager mijn overtuiging uit dat dieren

Groot vleesliefhebber Jaap Korteweg is een vertegenwoordiger van de doelgroep die hij wil bekeren tot vegetarisch vlees. Hij was ooit een groot vleesliefhebber die zich een leven zonder vlees niet kon voorstellen. Zijn denken over vlees kantelde toen Nederland in 1997 met de gevolgen van de varkenspest werd geconfronteerd. Die verandering paste wel logisch in zijn ontwikkeling als biologische landbouwer. “Ik besefte al dat dieren overbodig zijn in de voedselcyclus. Het is toch heel omslachtig om dierenmest te gebruiken als je klaver ook rechtstreeks kunt composteren? Zo is het ook heel inefficiënt om dieren te gebruiken om tarwe, bonen

geen noodzakelijke schakel zijn in de voedselketen. Met vegetarische producten voorkom je heel veel dierenleed.”

en gras om te zetten in voedsel? Het is bovendien een proces dat gepaard gaat met veel dierenleed. We vinden het heel normaal dat paarden vervangen zijn door tractoren. Zo normaal moet het ook zijn om dieren te vervangen in de voedselketen.” De Vegetarische Slager heeft een missie met een overtuiging die mensen in ieder geval aan het denken zet en aanspreekt. Heel Nederland aan de vleesvervanger helpen en de grootste vegetarische slager ter wereld worden dat is geen kleinigheid. Die lijn is consequent gevolgd in de verdere ontwikkeling van de onderneming De Vegetarische Slager. Omdat vleeseters de belangrijkste doelgroep vormen, is aansluiting gezocht bij hun beleving van vlees: daarom een slager, daarom begonnen in een slagerij, daarom gekozen voor benamingen die traditioneel bij vlees horen en daarom zijn de vleesvervangers niet als een geheel nieuw product in de markt gezet.

Missie: heel Nederland aan de vleesvervanger helpen

05

‘Het is toch heel omslachtig om dierenmest te gebruiken als je klaver ook rechtstreeks kunt composteren?’

De lekkerste soepballetjes Consequentie van die keuze is dat de producten in de smaak moeten vallen bij de vleesliefhebbers. Daarom ontwikkelt Jaap Korteweg de producten in samenwerking met een aantal topkoks en voedingsdeskundigen. Koks waren aanvankelijk sceptisch, maar hebben in de praktijk kunnen ervaren dat vleesvervangers passen in een hoogstaand culinair menu. De visvrije gerookte palingsalade won onlangs de prijs voor het smakelijkste nieuwe voedingsproduct. Binnenkort lanceert het bedrijf beef- en baconvervangers. Een gerenommeerd Haags hotel heeft een groep internationale culinaire journalisten een vier gangen menu geserveerd dat uit producten van De Vegetarische Slager bestond. “Het was verrassend, en misschien ook wel veelzeggend, dat de meesten het verschil niet hadden geproefd. Er is wel wat gemor ontstaan toen het achteraf werd verteld”, vertelt Jaap Korteweg. “We hebben onlangs meegedaan aan een selectie van een grote soepproducent die een leverancier zoekt voor zijn soepballen. Onze soepballetjes werden als de lekkerste uitgekozen. Die waardering vind ik bijzonder omdat die komt van inkopers die altijd extra kritisch zijn. En daar nog een schepje

bovenop doen als het gaat om vegetarische producten.” De Vegetarische Slager investeert vooral in productontwikkeling, de productie en de afzet van het assortiment. Er blijven weinig financiële middelen over voor reclame. In de communicatie ligt de nadruk op free publicity. Ook daarmee is het bedrijf succesvol: zie de lange lijst met publicaties op de website www.vegetarischeslager.nl. Een goed en interessant product levert informatie op die in de smaakt valt bij uiteenlopende media. Hoever is De Vegetarische Slager verwijderd van de doelstelling om de grootste vegetarische slager van de wereld te worden? “Dat zijn we nu al op twitter, maar we moeten nog veel doen om een positie te verwerven waarin we ons kunnen meten met gevestigde

partijen. De doelstelling houdt ons allemaal scherp. Onze missie is leidend.” Wat is op dit moment de grote wens van De Vegetarische Slager? “Een echte Hollandse rookworst van vleesvervangers. De typische rooksmaak hebben we al te pakken”, aldus Jaap Korteweg. “Het gaat er nu om de structuur van het vlees, de bite, te benaderen. Dat is niet zo makkelijk als we dachten. Maar hou er rekening mee dat de rookworst van De Vegetarische Slager er is bij de Nieuwjaarsduik in 2014.”

Kweekvlees haalt voorsprong nooit in De belangrijkste grondstoffen voor vleesvervangers zijn soja en lupinebonen, beide zeer eiwitrijke producten. 75 procent van de producten van De Vegetarische Slager zijn van soja gemaakt. Het basisproduct voor De Vegetarische Slager, Beeter, is bedacht door Ojah in Wageningen. Het is de eerste vleesvervanger met vezels, die vergelijkbaar zijn met de spiervezels in vlees. Jaap Korteweg is niet onder de indruk van het kweekvlees en de eerste hamburger van gekweekt vlees. Afgezien van de prijs – 245.000 euro – hebben plantaardige eiwitten al een zo grote vlucht genomen “dat kweekvlees de voorsprong nauwelijks meer kan inlopen”, schrijft hij in een bijdrage aan Opinie & Debat in de Volkskrant. Nederland heeft 800.000 vegetariërs en 3,5 miljoen vleesverlaters. Wereldwijd zijn er 600 miljoen vegetariërs. In 2012 kochten Nederlandse consumenten voor 62 miljoen euro aan vleesvervangers. Aan vlees gaven zijn 3,75 miljard euro uit. Niko Koffeman, lid van de Eerste Kamer voor de Partij van de Dieren, schetste ooit dit perspectief: “Als we niets doen, hebben we straks twee wereldbollen nodig om alle beesten te voeden die we willen opeten”.

06

Ons werk

Overzicht van actuele projecten, waarbij de partners van Insteek actief betrokken zijn.

Nieuwe dienst: twitteren met resultaten Logo en communicatiemiddelen voor ‘Proeven bij Syl’ Van je hobby je werk maken. Dat is wat veel mensen zouden willen. Het klinkt echter eenvoudiger dan het in werkelijkheid is. Leuk bezig zijn met je hobby is niet het probleem. Maar als het ook je werk is, zal er brood op de plank moeten komen. Het mag niet langer een ontspannen tijdbesteding zijn, maar moet opeens een verdienmodel worden. Hoe doe je dat? Goede communicatie is in die omslag een voorwaarde en daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen. Zorg dat je weet wie je doelgroepen zijn en dat jouw product bij deze mensen een reële kans heeft. Laat vervolgens weten wie je bent en wat je doet met effectieve communicatie, die je doelgroepen bereikt. De sociale media bieden je daarbij veel mogelijkheden, maar niet genoeg. Een goede website is en blijft je uithangbord. Met veel aandacht voor search engine optimization (SEO). Alle andere ingezette communicatiemiddelen verwijzen naar de website, die steeds up-to-date moet worden gehouden.

De vraag is niet: wel of niet twitteren? De vraag moet zijn: gestructureerd en doelgericht twitteren of zo maar wat teksten de wereld insturen? En afwachten welke vissen genegen zijn te bijten. Samen met het Zaanse architectenbureau NUNC zijn Team Klijnsma en Jaap de Jong een pilot gestart om tot een praktisch communicatiepakket te komen voor ondernemingen en organisaties die resultaten willen zien van hun twitter-inspanningen. Doelgericht wil zeggen dat twitteren als communicatiemedium moet bijdragen aan een concreet communicatie- of ondernemingsdoel of aan de positionering van een bedrijf of merk. Al dan niet in samenhang met andere media en middelen. Die afweging is ook onderdeel van de pilot. Het doel moet niet alleen de inhoud van de twitterberichten bepalen, maar ook de inspanningen om de twitterberichten onder de aandacht van die doelgroepen te brengen die iets kunnen betekenen voor de afzender. Bij het selecteren van de doelgroepen moet je kijken naar de autoriteit van de gewenste volgers én naar het netwerk aan volgers dat zij weer hebben. Zo is een product ontwikkeld voor effectief twitteren op een handzame manier.

07

Team Klijnsma ontwikkelde het logo, de huisstijl en maakte de website voor ‘Proeven bij Syl’ (www.proevenbijsyl.nl) en gaf de initiatiefnemer van dit jonge wijnbedrijf een cursus sociale media. Pielkenrood Public Relations maakt de teksten voor de website.

Geen zee te hoog Fotomoment Bart Homburg 08

Voor mij gaat zo’n opdracht verder dan een mooie fotoreportage maken van wat zich allemaal afspeelt op de Noordzee, even buiten IJmuiden. Ik wil ook graag laten zien waar dit zeiljacht voor staat. Ik weet wat de schepen van deze werf uniek maakt. De schoonheid van de klassieke lijn. De kracht. De snelheid. De techniek. De luxe. De uitstraling. Het plezier van varen.

In feite fotografeer ik de droom van een opdrachtgever. Vanaf een speedboot die voortdurend van de ene golf naar de andere klapt. Daar sta je dan, probeer je te blijven staan met je camera, tussen het opspattende water. Heerlijk!

09

Een proefvaart is het prachtige moment van de waarheid. Voldoet een schip onder alle omstandigheden aan de technische eisen en aan de verwachtingen van de opdrachtgever? Het is een bijzonder moment, omdat het de eerste vaar-ervaringen met het schip zijn. Dat wilde de bouwer, Claasen Shipyards in Zaandam, en de opdrachtgever vastleggen.

Webcare niet voor B2B-bedrijven? Heembouw voorloper in gebruik social media Tekst Ed Pielkenrood Fotografie Bart Homburg

10

Het team achter het succes van social media voor Heembouw: Petra Snelleman en Björn Bouwmeester

Binnen de organisatie is PR & Marketingmanager Petra Snelleman (49) verantwoordelijk voor het online-beleid van het bedrijf. De feitelijke uitvoering is in handen van grafisch vormgever en social media coördinator Björn Bouwmeester (33). Beiden zijn positief over de resultaten van het online-beleid.

vereenvoudigt. Wij laten via de social media vooral zien dat Heembouw een gezonde onderneming is, die voortdurend investeert in vernieuwing en een voorloper is op het gebied van lean management, ketensamenwerking en het 3D informatiemodel BIM. Daarnaast vinden we het monitoren van de sociale media belangrijk. Wat wordt er over ons gezegd, wat is leuk of minder leuk en waar kunnen we wat mee?”

Twitteren doen we al lang, dat medium is laagdrempelig en transparant

Leuk en luchtig De effectieve inzet van social media door Heembouw wordt ook buiten de organisatie gezien en erkend. De jury van de IndustrialSocialMedia Award motiveerde de toekenning van de award met de vaststelling dat de nadruk bij Heembouw echt ligt op ‘social’. ‘Heembouw zendt geen commerciële boodschappen, er wordt geluisterd, er is een dialoog. Social media wordt gestructureerd aangepakt, is goed georganiseerd en ingebed in de organisatie’, aldus de jury. “Het gaan voor de award heeft ons inderdaad gestimuleerd om structuur te geven aan de online-activiteiten, die we vaak ad hoc zijn gestart”, bekent Petra Snelleman. “We zaten nog in de pioniersfase. Met het winnen van de Award hebben we twee jaar pionieren afgesloten. We richten ons nu op het stimuleren van collega’s in het gebruik van de sociale media, op contentmarketing, het opstellen van een contentkalender en het uitbreiden van onze Facebook-activiteiten. Twitteren doen we al lang, dat medium is laagdrempelig en transparant. Zo kun je gemakkelijk de interessante onderwerpen volgen. Facebook is meer privé, het delen met vrienden. Wat je daarop plaatst, moet leuk en luchtig zijn. Wij vinden het vooral geschikt voor woningbouwprojecten, waarbij we de dialoog willen aangaan met toekomstige bewoners. Onlangs liep er een discussie op Facebook tussen voor- en tegenstanders van een woningproject in Roelofarendsveen. Hoewel sommige mensen in de organisatie daar zenuwachtig van werden, volgden we de discussie maar reageerden niet. De voorstanders verdedigden het project uitstekend.”

Geen concrete opdrachten, wel belangrijke contacten

Monitoren Levert het online-beleid concrete opdrachten op? Petra Snelleman: “Nee, dat kunnen we niet zeggen. Maar we leggen wel contacten met partijen die op termijn als partner met ons willen samenwerken. Bovendien bevestigen onze commerciële mensen dat de online-activiteiten voor hen gemakkelijker een ingang creëren, dus het leggen van contacten

Dashboard centraal Centraal op de afdeling PR & Marketing hangt een groot scherm, het dashboard, waarop alle social media worden gemonitord. Björn Bouwmeester: “Het dashboard helpt ons niet alleen alert te reageren, maar we zien er ook de statistieken op. Zo zien we direct wanneer er een actuele discussie over ons bedrijf of over een voor ons interessant onderwerp wordt gevoerd. Bovendien zien we de relatie daarvan met het bezoek aan onze website. Een belangrijk doel van onze activiteiten in de social media is het verhogen van het bezoek aan onze website en daarin blijken we te slagen. Verder kunnen we op het dashboard bijvoorbeeld ook zien welke filmpjes er over ons bedrijf op YouTube zijn geplaatst en wie actief twittert over onderwerpen die voor ons van belang zijn. Dat zijn opiniemakers met wie wij contact leggen.” Dat betekent overigens niet dat Björn en Petra de hele dag naar het dashboard kijken. Björn Bouwmeester: “Social media is een regulier onderdeel van mijn werkzaamheden; net zoals je de mail met regelmaat checkt, zo doe ik dat ook met de social media.“ Petra Snelleman vult aan: “De volgende stap voor ons is uitbreiding van het aantal mensen dat binnen onze organisatie echt actief is met social media. We bereiden nu interne workshops voor om vooral de commerciële mensen in het bedrijf bewust te maken van de mogelijkheden ervan en ze te leren hoe ermee om te gaan.”

Social media is een regulier onderdeel van mijn werkzaamheden

Heembouw Heembouw is een totaalaanbieder op het gebied van nieuwbouw en renovatie van vastgoed. Innovatie is de kracht van het bedrijf, dat verschillende vestigingen heeft in Zuid-Holland, Brabant en Utrecht. Deze aannemersvestigingen worden ondersteund door een eigen architectenbureau en projectontwikkelaar. Er werken ongeveer 250 mensen bij Heembouw, dat jaarlijks zo’n 110 miljoen euro omzet.

11

Webcare, het door een bedrijf actief reageren op berichten via de social media, is niet alleen voorbehouden aan grote bedrijven in de consumentenbranche. De eerste IndustrialSocialMedia Award in Nederland werd eerder dit jaar uitgereikt aan Heembouw, een bedrijf dat zich vooral beweegt op de B2B-markt. Wat heeft Heembouw bewogen om actief te zijn op het gebied van de sociale media en nauwlettend te volgen wat er over Heembouw en de voor het bedrijf belangrijke onderwerpen wordt gezegd?

Nieuwe wet héél ander etiket Tekst Jaap de Jong Fotografie Bart Homburg

12

Ellis van Diermen aarzelt even over de vraag of er sprake is van een ingrijpende verandering. “Dat hangt af van het type product, de druktechniek en de productspecificaties waarover producenten nu al beschikken. Als zij hun producten bij voorbeeld nog moeten analyseren op de eisen van de nieuwe wet (verplichte vermelding van voedingswaarden – redactie) dan vergt dat een investering in geld en tijd om dat probleem voor 13 december 2014 op te lossen.

Ellis van Diermen is één van de tien consultants van Précon die zich bezighouden met vraagstukken die te maken hebben met de etikettering van levensmiddelen. Met een gedetailleerde specificatie lijkt het een fluitje van een cent om de etiketten aan te passen. Maar wat juristen bedenken is bijna per definitie voor verschillende uitleg vatbaar en sluit lang niet altijd aan op de praktijk van de productie. Ellis van Diermen: “Bij het ontwerpen van de nieuwe wet is rekening gehouden met resultaten van consumentenonderzoeken. Een terugkerend punt van kritiek is dat de informatie op de etiketten moeilijk te lezen is. Daarom schrijft de wet nu voor dat letters op basis van de letter x minimaal 1,2 millimeter groot moeten zijn. De wetgever komt nog met aanvullend onderzoek. We verwachten extra eisen, omdat je letters van die grootte zo dicht op elkaar kunt zetten dat het de leesbaarheid niet ten goede komt. Er zal vermoedelijk ook worden gekeken naar de regelafstand. We zijn er op dat onderdeel nog lang niet, maar dat geld voor veel andere onderwerpen in de nieuwe wet. Als je wacht tot alle details geregeld zijn dan voldoe je december volgend jaar echt niet aan de wettelijke eisen, waarop de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit gaat controleren.”

vetten in de lijst van ingrediënten stelt nieuwe eisen. “Nu voldoen producten aan de wet als zij op het etiket zetten dat er plantaardige oliën zijn verwerkt. Volgens de nieuwe wet is dat niet voldoende en moet de herkomst precies worden vermeld: palmolie, zonnebloem, raapolie... In de praktijk kiest een producent vaak de olie die hij op dat moment goedkoop kan inkopen. De ene keer is dat palmolie en de volgende keer raapolie. Voor de kwaliteit en de smaak maakt dat niet uit. Het is ondoenlijk om elke keer je etiket aan te passen aan de samenstelling. Dit is een eis die gevolgen kan hebben voor het inkoopbeleid.”

In de nieuwe wet is rekening gehouden met resultaten van consumentenonderzoeken

Voedingswaarden in tabelvorm Een andere belangrijke wijziging betreft de allergenen die vermeld moeten worden, maar wel in een onderscheidende typografie. Over het algemeen blijkt dat vette letters het beste voldoen aan die eisen. Maar de apparatuur die producenten nu gebruiken voor inprintetiketten kunnen wel hele zinnen vet zetten maar niet afzonderlijke woorden. (Dit zijn de etiketten die bijvoorbeeld op de schalen met voorverpakte vleesproducten staan.) Ook de verplichte vermelding van de voedingswaarden is voor dat type etiket een uitdaging. De wetgever stelt dat deze in principe in tabelvorm op etiket moeten staan. Précon heeft nauw contact met de leveranciers van dergelijke etiketteermachines die hard bezig zijn om hun software aan te passen aan deze eisen. Ook de vermelding van plantaardige oliën en

Het grote verschil tussen het oude en het nieuwe etiket Ontdooid vlees Voor de formele benaming van het product gelden straks uitgebreidere wettelijke, specifieke eisen. De benaming van vlees wordt – indien van toepassing – uitgebreid met de vermelding dat water is toegevoegd. Als het eiwitten van een ander dier bevat dan moet dat letterlijk uit de benaming blijken. Als het vlees in de winkel in een koelhuis was opgeslagen en ontdooid is voor de verkoop dan moet het ten behoeve van eerlijke en juiste informatie

13

Het huidige etiket als communicatiemiddel over voeding heeft een houdbaarheidsdatum gekregen: 13 december 2014. 95 procent van deze etiketten moet voor die datum zijn aangepast aan een nieuwe Europese wet. De wetgever schrijft gedetailleerd voor welke voedselinformatie de consument moet kunnen vinden én in welke vorm. De bemoeienis gaat tot op het niveau van de lettergrootte: de letters moeten minimaal 1,2 millimeter groot zijn. Een etiket dat aan de nieuwe wet voldoet, heeft in veel gevallen ongeveer een derde meer ruimte voor de tekst nodig dan de huidige versie.

aan de consument op het etiket staan. En wat nu al voor rundvlees geldt – de vermelding van het land van herkomst tot op het niveau van de boerderij – is straks ook verplicht voor vlees van varkens, schapen, geiten en gevogelte. En dan te bedenken dat voor de horeca en bedrijfsrestaurants deze wet ook geldt: de gasten moeten precies weten wat zij eten. Geen carpaccio op een bedje van sla, maar de voedingswaarde, een benaming die het eten niet

mooier maakt dan het is en een opsomming van de allergenen. Eet smakelijk. Meer informatie: www.nieuwerwetsetiketteren.nl

Nieuwe wet geldt ook voor horeca

Précon Précon is 20 jaar geleden opgericht voor het geven van trainingen op het gebied van voedselveiligheid. Het bedrijf heeft zich ontwikkeld tot een dienstverlener voor de internationale voedingsindustrie die nog steeds trainingen geeft, maar zich vooral bezighoudt met consultancy en outsourcing. Van de 40 medewerkers zijn er 10 specialist op het gebied van het beheer van etiketten, productinformatie en wetgeving.

14

Ons werk

Overzicht van actuele projecten, waarbij de partners van Insteek actief betrokken zijn.

Responsive websites: restaurant Stedelijk Museum en ’t Boothuis Steeds meer mensen bekijken een website via een smartphone of tablet. De horeca is één van de branches waar al een groot deel (rond de 50 procent) van de bezoekers een mobiel apparaat gebruikt. Bij het ontwikkelen van een website is dit een belangrijk gegeven, een ‘traditionele’ website is niet gemaakt om te bekijken op een mobiel apparaat. Voor het restaurant van het Stedelijk Museum in Amsterdam en restaurant ’t Boothuis in Elburg werd Team Klijnsma door Bosma Direct Marketing gevraagd nieuwe websites te ontwikkelen. Voor die opdracht hebben we geanalyseerd hoe een bezoeker (met een computer, tablet en smartphone) de websites zal gebruiken. We kwamen tot de conclusie dat voor een smartphone sommige onderdelen van een website belangrijker zijn dan voor een computer. En omgekeerd.

Organic care for babies.

Natuurlijk ‘gezicht’ voor verzorgingslijn voor baby’s Moeders in de winkel verleiden om hun baby te verzorgen met natuurlijke, biologische verzorgingsproducten. In het overvolle schap getroffen worden door een opvallend assortiment, door de verschillende kleuren, het natuurlijke karakter en de warme uitstraling die helemaal bij baby’s past. Producten die zacht zijn voor baby’s en tegelijkertijd effectief reinigen en verzorgen.

Oriënteren op een etentje of de menukaart bekijken zal in eerste instantie vaak op een computer gedaan worden. Voor het onderweg opzoeken van het adres zal weer vaker een smartphone worden gebruikt. Om deze reden hebben we de nieuwe websites ‘responsive’ ontworpen en gebouwd. Een responsive website past zich aan aan de schermgrootte van het apparaat dat gebruikt wordt om de website te bezoeken. Iedere bezoeker heeft zo op een gebruiksvriendelijke manier toegang tot de website. Bekijk de websites op restaurantstedelijk.nl en tboothuis.nl. Doe dit met een smartphone en een computer en ervaar de gebruiksvriendelijkheid van een responsive website.

Dat allemaal in één oogopslag zichtbaar maken, was de opdracht aan Thirza Peppelenbos van Team Klijnsma: het beeldmerk en de vormgeving ontwikkelen van Petit&Jolie, de nieuwe verzorgingslijn voor baby’s. Zij kreeg na een intensieve selectie de opdracht door haar ervaring met de vormgeving voor cosmetische producten, de scherpe prijs en de klik met de opdrachtgever. Zij heeft niet alleen het beeld voor de producten bedacht, maar ook de website www.petitetjolie.nl. Momenteel werken we aan de webshop.

15

De producten die gemaakt zijn van natuurlijke ingrediënten worden verkocht in plastic verpakking. Een bewuste keuze vanwege de veiligheid en de vochtbestendigheid. En een verantwoorde keuze, omdat het materiaal geschikt is om te recyclen.

De schoonheid van alledaagse dingen Het gaat niet om de camera, maar om de manier van kijken Tekst Jaap de Jong Fotografie Bart Homburg

16

Goed kijken en het ontdekken dat alledaagse dingen een schoonheid hebben die alleen een fotograaf kan ontsluiten. Daar is Marjolein Lensink elke dag mee bezig. De eerste camera die zij kreeg was een simpel rits-rats-klikfototoestel. “Ik kreeg voor de vakantie één rolletje met 24 opnamen. Ik kon elke dag één foto maken. Ik moest dus elke dag heel goed naar alles kijken en nadenken over wat de foto van de dag zou kunnen zijn. Zo werk ik nog steeds: blijven kijken en proberen te ontdekken wat mooi, bijzonder of ontroerend is. Met zo’n filmrolletje zag ik het resultaat pas als de fotozaak het had ontwikkeld en de foto’s afgedrukt”, vertelt Marjolein. “Dat liep wel eens op een teleurstelling uit. Ik wist zeker dat ik dáár een mus had gefotografeerd, maar die stond er niet op. Dat heb ik nog steeds: ik weet van elke foto waar hij gemaakt is, waarom ik voor het onderwerp heb gekozen, wat ik voelde op dat moment en wat ik in beeld wilde brengen. Als ik nu een interessante situatie zie, dan zie ik ook exact het beeld dat ik wil hebben.”

De alledaagse dingen die Marjolein op straat tegenkomt, legt zij vast als een bijzondere visuele herinnering met een verhaal. Bij de voetstappen in de sneeuw (van haar zelf en haar hond Bobbie) was dat de spanning en de lol van het betreden van de sneeuw waarop niemand nog gelopen had. “Een mevrouw die de foto zag vond het een droevig beeld, omdat zij sinds het overlijden van haar man nu alleen de hond uitliet.” Geen beroepsfotograaf geworden Fotograferen is een onderdeel van het dagelijkse leven van Marjolein. Ondanks haar passie voor beeld, is zij geen beroepsfotograaf geworden. “Technisch zou ik het misschien wel kunnen, maar ik ben bang dat ik het niet meer zo leuk vind als ik er mijn beroep van maak. Ik ben samen met mijn man eigenaar van een drukkerij in Zaandijk, Heijnis & Schipper, en dat werk vind ik ook heel leuk om te doen. Ik vind mezelf ook geen fotograaf. Ik zeg altijd dat ik fotograag ben. Iemand die het leuk vindt om bijzondere dingen te ontdekken en die vast te leggen en te bewaren.”

camera. Ik raad beginnende fotografen aan om te starten met hun mobiel. Als je fotograferen echt heel leuk vindt, dan groei je naar een camera met meer mogelijkheden toe en weet je ook waarvoor je die wilt gebruiken. Nu kopen mensen vaak een dure camera waar ze geen raad mee weten en zetten hem daarom maar op automatisch. Dat is precies de manier waarop de camera van je mobiel werkt.” Voorzichtig met commercieel gebruik Op Instagram deelt Marjolein de foto’s die zij maakt met haar volgers. Zoals zij weer kennis neemt van de foto’s van de volgers en daarop reageert. In de communicatie ligt de nadruk meer op het kijken dan op het reageren. “De reacties zijn altijd heel kort. Nooit discussies over de techniek en de apparatuur. Met het commerciële gebruik van Instagram moet je voorzichtig zijn. Ik denk dat een opticien die elke dag een nieuwe zonnebril uit zijn collectie laat zien op weinig sympathie kan rekenen en geen goodwill kweekt. Misschien dat het anders ligt voor modefoto’s die op een subtiele manier het gevoel voor die mode verbeelden. Het gaat om de emotie; om de ‘lifestyle’. Niet puur om het product.”

Ik geef mezelf vaak opdrachten om mijn manier van kijken scherp te houden

Zo’n twee jaar geleden is Marjolein zich gaan toeleggen op het fotograferen met haar mobiele telefoon. Met het programma Instagram – een app op haar mobiel – bewerkt zij het beeld en laat anderen in haar netwerk delen in haar foto’s. Bewerken is een wat groot woord: het beeld kan niet worden gemanipuleerd. Door het gebruik van een van de 20 filters kan zij het karakter van het beeld aanpassen “aan wat het beste past bij wat ik voelde toen ik de foto maakte”. En ze kan bepaalde uitsneden maken. “Ik geef mezelf vaak opdrachten om mij uit te dagen; om mijn manier van kijken scherp te houden. Zo heb ik het Zaans alfabet gemaakt door buiten te zoeken naar elementen in de vorm van letters. Een andere opdracht was fotograferen met mijn mobiele telefoon. Ik wilde bewijzen dat je geen hoogwaardige foto-apparatuur nodig hebt om mooie foto’s te maken. Het gaat om de manier van kijken. Daar ben ik nog steeds mee bezig. Alleen heb ik nu wel een mobiel gekozen met een goede

Ik zeg altijd dat ik fotograag ben

Kom kijken Wie nieuwsgierig is naar hoe Marjolein Lensink kijkt, kan terecht op: http://instagram.com/marjolein_ zaandam. Daar zijn ruim 1.400 foto’s te zien. Of in het Zaans Museum (bij de Zaanse Schans) naar haar expositie ‘Alles is er al, het wacht om gezien te worden’. Deze tentoonstelling loopt tot het einde van het jaar. Vanaf 11 oktober in combinatie met een overzicht van het werk van Peter Marcuse, de eerste Zaanse beroepsfotograaf die in jaren '50 voor de Zaanse industrie ging werken.

17

Zien is kopen. Die tegeltjeswijsheid van vroeger gaat nog steeds op voor het gebruik van beeld in communicatie. Maar je moet dan wel het verschil maken tussen plaatjes en beeld dat iets vertelt of emoties oproept. Voor Marjolein Lensink is Instagram een perfect middel om haar bijzondere manier van kijken uit te dragen en volgers te laten delen in het plezier dat zij aan fotograferen beleeft en dat van haar foto’s afspat.

Een goede website heeft meerdere gezichten Door Werner Moison

Misschien hoort u wel bij de 50 procent van de Nederlanders die via een smartphone continu toegang heeft tot internet. Maar bekijkt u uw eigen website wel eens met een smartphone? Bijna 20 procent van het websiteverkeer komt via smartphones. Er is dus een grote kans dat uw klanten of andere stakeholders uw website wel op deze manier bezoeken. Wat gebeurt er met de weergave van een website op een smartphone? Een ‘traditionele‘ website wordt ontworpen en gebouwd voor de meest gebruikte schermgrootte. Nu is dat 1366x768 pixels (b x h), tot vorig jaar was dat 1024x768. Een schermgrootte of resolutie wordt uitgedrukt in pixels (px). Het scherm van een iPhone 5 is 640x1136 px (b x h). Dat betekent 326 pixels per vierkante inch (ppi).

Wat gebeurt er met de weergave van een website op een ander schermformaat, bijvoorbeeld van een smartphone of een televisiescherm? Als het scherm groter (breder) is dan de afmeting waarvoor de website is gebouwd, verschijnen er (wit) ruimtes aan beide zijkanten. Als het scherm kleiner is,

wordt de website verkleind weergegeven en ben je genoodzaakt in te zoomen om de website te bekijken. De eerste websites speciaal voor een smartphone. Een aantal jaren geleden ontstonden de m.websites (bijvoorbeeld m.telegraaf.nl). Het probleem van een m.website is dat dit naast de computerversie een aparte website is. En dus moeten wijzigingen tweemaal worden doorgevoerd. Dubbel werk en ook verre van ideaal als je kijkt naar de verschillende schermgroottes van smartphones. Ook de m.websites zijn voor één specifieke grootte gemaakt. Oplossing: een website die zich aanpast aan de schermgrootte van een apparaat. De ontwikkeling van een website is door de opkomst van de smartphone veranderd. Hoe komt dat? De technische ontwikkelingen volgen elkaar snel op.

De productlevenscyclus van smartphones wordt steeds korter. Ieder jaar verschijnen er nieuwe modellen die weer sneller en beter zijn en meer kunnen (en ook iedere keer andere schermresoluties hebben). Wat we voorheen met een computer deden, doen we nu steeds vaker met een smartphone. In deze tijd is het niet verstandig een website te maken voor een specifieke schermgrootte. Er kan zomaar een nieuwe Samsung of iPhone worden geïntroduceerd die binnen korte tijd de populairste smartphone wordt. De schermgrootte van dat model wijkt altijd af van de schermgrootte, waarop het ontwerp voor uw website is gebaseerd. De oplossing is een website die zich aanpast aan de schermgrootte van een apparaat. Dit wordt ‘responsive design’ genoemd. Waarom is de dat oplossing? Een responsive website past de lay-out en functionaliteit aan, schaalt automatisch lettertypes naar een optimaal formaat en zorgt ervoor dat afbeeldingen goed zichtbaar zijn. Responsive design, wat betekent dat concreet? Dezelfde website ziet er op een smartphone (en tablet) anders uit dan op een computer. Iedere bezoeker heeft op een gebruiksvriendelijke manier toegang tot de website, onafhankelijk van het apparaat dat wordt gebruikt. De essentie van een goede website is dat bezoekers met zo min mogelijk kliks bij de voor hen relevante informatie komen, onafhankelijk van het apparaat dat zij gebruiken en niet gehinderd door elementen die voor verwarring of afleiding zorgen.

18

Hoeveel procent van het verkeer op uw website komt via een smartphone of tablet? Met Google Analytics is onder andere deze statistiek eenvoudig in te zien. Hierop speelt responsive design in. Wanneer u een website met een smartphone bezoekt, kan het doel anders zijn dan wanneer u dezelfde website op een computer bezoekt. Als voorbeeld de website van een restaurant: oriënteren op een etentje, de beschrijving van het restaurant lezen of de menukaart bekijken zal u in eerste instantie vaak op een computer of tablet doen. Als u heeft besloten om in het restaurant te gaan eten, zoekt u misschien vlak voor vertrek het adres of het telefoonnummer op. Wat geeft dit voorbeeld aan? Voor een smartphone zijn sommige onderdelen van de website belangrijker dan voor een computer. En omgekeerd.

is de helft van het websiteverkeer al afkomstig vanaf smartphones. Met de kennis van nu – het gebruik van smartphones en tablets neemt alleen maar toe – kunnen we zeggen dat responsive websites de toekomst hebben. Bedrijven als ING (ing.nl), Jumbo (jumbosupermarkten.nl) en ook de overheid (donorsite jaofnee.nl) hebben de stap naar responsive design al gemaakt. Op korte termijn zullen vele organisaties – van groot tot klein – dit voorbeeld volgen. Nu komt bijna 20 procent van het websiteverkeer al via smartphones. Misschien is dat volgend jaar al 40 of 50 procent. Een ontwikkeling waar iedere organisatie met een website niet meer omheen kan. Een responsive website dus. Of toch maar een app? Als u nadenkt over wat u wilt bereiken ten aanzien

van mobiele bezoekers van uw website, zijn er twee mogelijkheden. U wilt de (bestaande) website geschikt maken voor mobiel (responsive website), of u wilt mobiele gebruikers aparte functionaliteiten aanbieden. Een applicatie biedt die mogelijkheid. Een smartphone heeft specifieke functionaliteiten, die gekoppeld kunnen worden aan een app. Denk bijvoorbeeld aan de camera, het adresboek en de mogelijkheid tot notificatie. Als een app eenmaal gedownload is, is de informatie makkelijk en snel bereikbaar. En ook te gebruiken zonder verbinding met internet. Het belangrijkste nadeel van een app is de hoge ontwikkelingskosten: voor ieder platform moet een aparte app worden ontwikkeld. Daarnaast is de informatie onzichtbaar als de app niet is geïnstalleerd. En is het moeilijk om in verschillende app stores onder de aandacht te komen. Er is vaak alleen maar aandacht voor de 25 best verkochte apps.

De website van vandaag Door de opkomst van smartphones is het steeds belangrijker geworden om na te denken over hoe inhoud zo relevant mogelijk en op het juiste moment en manier kan worden weergegeven. In sommige branches (bijvoorbeeld hospitality, banken)

19

Website van Jumbo Supermarkten op de computer, tablet en op de smartphone.

Wij staan er achter Insteek is het resultaat van samenwerking. Het is een platform voor communicatieprofessionals met als doel een dialoog op gang te brengen over ontwikkelingen in het vak en op een praktische manier toegevoegde waarde te bieden.

Marketingcommunicatie Interne communicatie Public Relations Evenementen www.teamklijnsma.nl

www.jaapdejongtekst.nl

Bel voor meer informatie of een afspraak André Klijnsma: 06 51 84 48 18

Bel voor meer informatie of een afspraak Jaap de Jong: 06 53 33 90 52

Online Marketing Logo en huisstijl

Copywriting Mediavormgeving Fotografie Videoproducties

Platform van professionals in communicatie

Drukwerk

Brochures Folders Bladen en bladformules www.pielkenrood.nl

www.fbhfoto.nl

www.koopmansdrukkerij.nl

Bel voor meer informatie of een afspraak Ed Pielkenrood: 06 51 24 84 07

Bel voor meer informatie of een afspraak Bart Homburg: 06 54 31 29 67

Bel voor meer informatie of een afspraak Marco Velseboer: 06 25 06 75 67

Websites Huisstijlen Boeken Mailingservices Display Gevelreclame Autobelettering