Stationspostkantoren Bij de afdrukken van de tweeletter- en kleinrondstempels van de stationskantoren zijn géén afdrukken aangebracht van nummerstempels, die verwijzen naar die stations. Uitzondering is het nummerstempel 44 voor het station ’s-Gravenhage. Aangenomen moet worden, dat de combinaties van nummerstempels en de dagtekeningstempels van de stations gemaakt zijn met behulp van de nummerstempels van het betreffende postkantoor. Om te kunnen bepalen of een nummerstempel gebruikt is op het stationskantoor is het noodzakelijk te beschikken over een compleet poststuk of fragment daarvan, waarop tevens een afdruk van het dagtekeningstempel van het station is aangebracht. De stations, die dagtekeningstempels ontvingen maar daarin hulppostkantoor uurkarakters gebruikten, zijn voor de volledigheid opgenomen. Deze ‘hulpkantoren’ gebruikten uiteraard géén nummerstempels.
AMSTERDAM AMSTERDAM-STATION AMSTERDAM-ST Nr. 5
N
PSST 0001A 1882-09-15
N
Het kleinrondstempel AMSTERDAM-ST werd op 15 september 1882 verstrekt.
AMSTERDAM-CENTRAAL STATION AMST:-C:STATION Nr. 5 PSST 0001B 1884-06-30
Op 30 juni 1884 werd een stempel toegezonden met in de benaming CENTRAAL Station.
187
AMSTERDAM C:STATION Nr. 5 PSST 0001C 1889-10-29
Op 29 oktober 1889 volgde een nieuw kleinrondstempel met een gewijzigde benaming.
188
ARNHEM Hoewel het kantoor ARNHEM-STATION als bijpostkantoor kon worden aangemerkt, is het kantoor voor de duidelijkheid opgenomen bij de stationskantoren. ARNH:STATION Nr. 8 PSST 0002A 1880-02-01
Het bijpostkantoor werd opgericht op 1 februari 1880 (Circulaire 1096). Het dagtekeningstempel met karakters werd verstrekt op 1 februari 1880, samen met een stempel AANGETEEKEND en het nummerstempel 8. Gebruiksperiode van 1 februari 1880 tot en met 14 juni 1893.
ARNHEM-ST
N
Nr. 8 PSST 0002B 1882-09-16
N
Op 16 september 1882 werd een stempel met de nieuwe benaming ARNHEM-ST verstrekt. Het nummerstempel 8 bleef in gebruik. Afdrukken samen met afdrukken van het dagtekeningstempel zijn niet bekend. Het stempel was in gebruik op de afd. Inklaring. Mogelijke gebruiksperiode van 16 september 1882 tot en met 14 juni 1893.
189
ARNHEM-STATION Nr. 8 PSST 0002C 1885-07-21
Op 21 juli 1885 werd een dagtekeningstempel met nieuwe benaming ARNHEM-STATION verstrekt. Het nummerstempel 8 was nog altijd in gebruik. Gebruiksperiode van 21 juli 1885 tot en met 14 juni 1893.
BOKSTEL of BOXTEL BOKSTEL-STATION BOKSTEL-STATION Nr. 15 PSST 0003A 1883-06-11
Het kleinrondstempel werd verstrekt op 11 juni 1883 alsmede een lakcachet. BOXTEL-STATION Nr. 15 PSST 0003B 1889-01-26
Een nieuw kleinrondstempel werd toegezonden op 26 januari 1889.
190
ENSCHEDE ENSCHEDE-STATION ENSCHEDE-ST
N
Nr. 36 PSST 0004 1882-05-22
Op 22 mei 1882 werd een kleinrondstempel gezonden naar het postkantoor Enschede.
GELDERMALSEN (ZALTBOMMEL) GELDERMALSEN-STATION GELDERMALSEN-ST
N
In het kleinrondstempel van het bijpostkantoor Geldermalsen-Station werden hulppostkantoor uurkarakters gebruikt. Naast het kleinrondstempel, dat op 1 november 1886 met karakters werd N verstrekt (stempelboek inventaris 6429), is een naamstempel GELDERMALSEN-STAT verstrekt, plus een cachet, de stempels AANGETEKEND met omranding, ONTOEREIKEND zonder omranding en REBUT, eveneens zonder omranding. Het stationspostkantoor Geldermalsen werd gekwalificeerd als bijpostkantoor van Zaltbommel, en het stempel werd tegelijkertijd verstrekt met het kleinrondstempel van het stationspostkantoor Stavoren. Het postkantoor Bommel (later Zalt-Bommel) ontving één nummerstempel 13. Afdrukken van de N combinatie van dit nummerstempel met het kleinrondstempel GELDERMALSEN-ST zijn niet bekend.
191
’s-GRAVENHAGE ’s-GRAVENHAGE-STATION ’SGRAVENHAGE-ST
N
Nr. 44 PSST 0005 1893-01-01
Op 31 december 1892 werden twee kleinrondstempels verstrekt, alsmede het tweeregelig kantoornaamstempel ’SGRAVENHAGE STATION HOLL:IJZEREN SPOORWEG, een nummerstempel 44 en twee cachetten. Het tweede cijfer 4 is iets groter dan het eerste cijfer 4 en staat een fractie lager. Ter vergelijking zijn twee fragmenten van andere nummerstempels van het postkantoor ’s-Gravenhage opgenomen. Het stempel werd op 1 januari 1893 in gebruik genomen.
HENGELOO (Overijssel) HENGELOO-STATION HENGELOO-STATION Nr. 56 PSST 0006 1886-11-22
Het kleinrondstempel HENGELOO-STATION werd verstrekt op 22 november 1886. 192
LEEUWARDEN LEEUWARDEN-STATION LEEUWARDEN-ST
N
Nr. 67 PSST 0007A 1882-08-26
Met karakters werd een kleinrond dagtekeningstempel verstrekt op 26 augustus 1882.
LEEUWARDEN-STAT
N
Nr. 67 PSST 0007B 1889-09-28
Een nieuw kleinrondstempel met gewijzigde benaming werd toegezonden op 28 september 1889.
193
MAASTRICHT MAASTRICHT-STATION MAASTRICHT-ST
N
Nr. 73 PSST 0008A 1884-11-24
Met karakters werd op 24 november 1884 een kleinrondstempel toegezonden.
MAASTRICHT STATION Nr. 73 PSST 0008B 1890-03-31
Met een gewijzigde benaming doch zonder karakters werd een kleinrondstempel verstrekt op 31 maart 1890.
194
NIEUWESCHANS NIEUWESCHANS-STATION NIEUWESCHANS-ST 1886-03-23
N
N
In het kleinrondstempel van NIEUWESCHANS-ST werden hulppostkantoor uurkarakters gebruikt. Een N afdruk van het kleinrondstempel NIEUWESCHANS-ST is aangebracht in het stempelboek naast de afdruk van het stempel voor het hulppostkantoor NIEUWESCHANS. Nieuweschans behoorde tot het ressort van het postkantoor Winschoten. Het postkantoor Winschoten gebruikte nummerstempel 122. N Afdrukken van de combinatie van dit nummerstempel met het kleinrondstempel NIEUWESCHANS-ST zijn niet bekend.
NUNEN NUNEN-STATION NUNEN-STATION 1884-09-19
In het kleinrondstempel van NUNEN-STATION werden hulppostkantoor-uurkarakters gebruikt. De afdruk van het kleinrondstempel NUNEN-STATION is aangebracht tussen de afdrukken van de hulppostkantoren. Het stempel werd verstrekt op 19 september 1884. Nunen behoorde tot het ressort van het postkantoor Eindhoven. Het postkantoor Eindhoven gebruikte nummerstempel 33. Afdrukken van de combinatie van dit nummerstempel met het kleinrondstempel NUNEN-STATION zijn niet bekend.
195
OLDENZAAL OLDENZAAL-STATION OLDENZAAL-ST
N
Nr. 83 PSST 0009A 1882-05-22
Op 22 mei 1882 werd een kleinrondstempel met karakters verstrekt.
OLDENZAAL-STATION Nr. 83 PSST 0009B 1891-01-04
Het kleinrondstempel OLDENZAAL-STATION werd toegezonden op 4 januari 1891.
196
ROTTERDAM ROTTERDAM-STATION BEURS N
ROTT:STAT BEURS Nr. 91 PSST 0010A 1878-09-19
Op 19 september 1878 werd het eerste kleinrondstempel verstrekt aan een stationspostkantoor Rotterdam Station-Beurs. Het stempel werd met karakters verstrekt. Blom (Documentatie N Postinrichtingen) geeft aan, dat een liggend streepje tussen ROTT:-ST moet voorkomen. Het zou gaan om de stempels, verstrekt tussen 19 september 1878 en 16 november 1887 (zes stuks). Dit is niet juist. Een zodanig stempel heeft niet bestaan.
N
ROTTERDAM ST BEURS Nr. 91 PSST 0010B 1892-07-07
Op 7 juli 1892 werd een nieuw kleinrondstempel verstrekt met de gewijzigde benaming: ROTTERDAM N N ST BEURS. Onder de kleine N van ST waren twee liggende streepjes aangebracht, zoals gebruikelijk (=teken).
197
ROZENDAAL (Noord-Brabant) of ROOSENDAAL ROZENDAAL-STATION ROZENDAAL-STATION Nr. 92 PSST 0011 1888-06-25
Op 25 juni 1888 werd een kleinrondstempel ROZENDAAL-STATION toegezonden aan het postkantoor Rozendaal in Noord-Brabant.
STAVOREN STAVOREN-STATION STAVOREN-STATION 1886-11-01
In het kleinrondstempel van STAVOREN-STATION werden hulppostkantoor uurkarakters gebruikt. Een afdruk van het kleinrondstempel STAVOREN-STATION is opgenomen in het stempelboek, tussen het kleinrondstempel STAVOREN en het grootrondstempel STAVOREN. Een andere afdruk van het kleinrondstempel STAVOREN-STATION is opgenomen tussen de afdrukken van de stempels van hulpkantoren verstrekt op 1 november 1886. Stavoren behoorde tot het ressort van het postkantoor Workum. Het postkantoor Workum gebruikte nummerstempel 163. Afdrukken van de combinatie van dit nummerstempel met het kleinrondstempel STAVOREN-STATION zijn niet bekend.
198
UITGEEST UITGEEST-STATION UITGEEST-STATION 1886-01-09
In het kleinrondstempel van UITGEEST-STATION werden hulppostkantoor-uurkarakters gebruikt. Het stempel van UITGEEST-STATION werd op 9 januari 1886 aan de Inspecteur te Amsterdam gezonden. De afdruk staat onder Haarlem. Uitgeest behoorde tot het ressort van het postkantoor Haarlem. Het postkantoor Haarlem gebruikte nummerstempel 46. Afdrukken van de combinatie van dit nummerstempel met het kleinrondstempel UITGEEST-STATION zijn niet bekend.
UTRECHT UTRECHT-STATION UTRECHT-STATION Nr. 107 PSST 0012 1873-12-29
Het stationspostkantoor Utrecht had al op 29 december 1873 een tweeletterstempel ontvangen. Op 9 januari 1882 werd een stempel verstrekt voor de 18-uur karakters.
199
VENLOO VENLOO-STATION VENLOO-STATION Nr. 113 PSST 0013 1883-05-30
In het stempelboek van het Museum voor Communicatie is onder het postkantoor Venloo een afdruk aangebracht van het kleinrondstempel op 30 mei 1883. Een kantoornaamstempel werd verstrekt op 20 juni 1883.
VLISSINGEN VLISSINGEN-STATION VLISSINGEN-STAT
N
Nr. 116 PSST 0014 1886-03-31
N
In het stempelboek van het Museum voor Communicatie is het stempel VLISSINGEN-STAT afgedrukt op 31 maart 1886 (datum vermeld tussen haakjes) met de aanduiding: 1 stuks met karakters. Tot nu toe is slechts één afdruk van het kleinrondstempel bekend op een pakketkaart.
200
VOGELENZANG VOGELENZANG-STATION VOGELENZANG ST 1885-09-07
N
N
In het kleinrondstempel van VOGELENZANG ST werden hulppostkantoor uurkarakters gebruikt. Het kleinrondstempel werd op 7 september 1885 verstrekt aan de brievengaarder te Bennebroek. Vogelenzang behoorde tot het ressort van het postkantoor Haarlem. Het postkantoor Haarlem gebruikte nummerstempel 46. Afdrukken van de combinatie van dit nummerstempel met het kleinrondstempel N VOGELENZANG ST zijn niet bekend.
ZANDPOORT later SANDPOORT of SANTPOORT ZANDPOORT-STATION ZANDPOORT-STAT 1886-01-09
N
N
In het kleinrondstempel van ZANDPOORT-STAT werden hulppostkantoor-uurkarakters gebruikt. Het N stempel van ZANDPOORT-STAT werd op 9 januari 1886 aan de Inspecteur te Amsterdam gezonden. Zandpoort behoorde tot het ressort van het postkantoor Velsen. Het postkantoor Velsen gebruikte nummerstempel 243 verstrekt in 1885. Afdrukken van de combinatie van dit nummerstempel met het N kleinrondstempel ZANDPOORT-STAT zijn niet bekend.
201
ZWOLLE ZWOLLE-STATION ZWOLLE-STATION Nr. 135 PSST 0015 1875-03-22
In het stempelboek van het Museum voor Communicatie is een afdruk aangebracht van het tweeletterstempel onder het postkantoor Zwolle op 22 maart 1875.
202
Trajecten Traject AMSTERDAM-ANTWERPEN AMSTERD:-ANTWERPEN en AMSTERDAM-ANTWERPEN Nr. 138 PSTR 0001 1890-01-29
Op 29 januari 1890 werd het laatste nummerstempel 138 verstrekt.
Traject AMSTERDAM-EMMERIK AMSTERD:-EMMERIK Nr. 136 PSTR 0002 1869-04-01
Vier stempels werden verstrekt op 24 maart 1869 en op 1 april 1869 in gebruik genomen. 1869-04-19
Nog een vijfde stempel nummer 136 werd aangevraagd en toegezonden op 19 april 1869.
203
Traject ARNHEM-BENTHEIM ARNHEM-BENTHEIM Nr. 137 PSTR 0003 1869-04-01
Vier stempels werden verstrekt op 24 maart 1869 en op 1 april 1869 in gebruik genomen. Twee exemplaren werden teruggezonden.
Traject ARNHEM-OLDENZAAL (zie ook Spoorwegpostkantoor No 4) ARNH.-OLDENZ: Nr. 137 PSTR 0004A 1876-05-12
(type I)
Een dagtekeningstempel werd verstrekt op 12 mei 1876 met daarbij een nummerstempel 137 en het administratieve stempel ONTOEREIKEND. De afdrukken zijn aangebracht op de bladzijde onder Rijn Spoorweg. Het stempel is van het haakse type.
204
ARNH:-OLDENZ: Nr. 137 PSTR 0004B 1878-07-26
(type II)
Twee nummerstempels werden op 26 juli 1878 toegezonden. Een nummerstempel werd op 18 mei 1880 verstrekt, alsmede twee dagtekeningstempels, enkele administratieve stempels en een aantal naamstempels met omranding. De stempels zijn van het scheve type.
Traject MOERDIJK-EINDHOVEN MOERD-EINDH. Nr. 138 PSTR 0005 1869-04-01
Op 24 maart 1869 werden vier nummerstempels verstrekt.
205
Traject ROTTERDAM-ANTWERPEN ROTTERD:ANTW: Nr. 138 PSTR 0006 1873-01-02
Op 2 januari 1873 werden twee nummerstempels toegezonden. Nog een stempel werd op 21 juli 1876 verstrekt.
Traject ROTTERDAM-VENLO ROTTERD:-VENLO Nr. 138 PSTR 0007 1881-01-05
Een kleinrondstempel en twee lakcachetten werden op 5 januari 1881 (abusievelijk in stempelboek vermeld: 5 januari 1880) toegezonden. 206
Traject ROTTERDAM-VLISSINGEN ROTTERD:-VLISSINGEN Nr. 138 PSTR 0008 1887-05-04
Een dagtekeningstempel en het nummerstempel 138 werden op 4 mei 1887 verstrekt.
Traject UTRECHT-ZWOLLE UTRECHT-ZWOLLE Nr. 141 PSTR 0009A 1872-02-24
Het stempel werd toegezonden op 24 februari 1872.
207
UTR:-ZWOLLE. Nr. 141 PSTR 0009B 1873-07-15
Op 15 juli 1873 werd een nummerstempel 141 verstrekt met daarbij een dagtekeningstempel, enkele administratieve stempels en naamstempels net omranding. De afdrukken zijn aangebracht in het stempelboek in het Museum onder Rijn Spoorweg.
Een stempel zonder karakters werd op 27 februari 1877 aan de Inspecteur te Utrecht toegezonden. De afdrukken zijn in het stempelboek aangebracht onder Rijn Spoorweg.
208
Militaire kampen KAMP BIJ DE BILDT Provincie Utrecht KAMP BIJ DE BILDT Nr. 155 PSKA 0001 1870-08-26
Een datum van verstrekking is niet vermeld bij de afdruk in het stempelboek. Wel is bovenaan de bladzijde geschreven: Komt in werking 26 Aug 70.
KAMP BIJ LAREN Provincie Noord-Holland KAMP BIJ LAREN (N:H:) Nr. 147 PSKA 0002 1892-08-24
In Kamp bij Laren was een tijdelijk postkantoor gevestigd van 24 augustus tot en met 19 september 1892 (Circulaire 25). Op 20 augustus 1892 werden twee kleinrondstempels verstrekt, alsmede een nummerstempel 147 en het kantoornaamstempel KAMP BIJ LAREN (N:H). Door de fa. Joh. Enschede & Zonen werden drukproeven vervaardigd van post- en portzegels. Deze werden opgeplakt op papier met daaronder de tekst: DRUKPROEVEN. Deze proeven werden daarna van een stempelafdruk voorzien. De stempels werden eveneens vervaardigd door de fa. Joh. Enschede & Zonen, als ‘proeve van bekwaamheid’ om te trachten een opdracht binnen te krijgen voor het vervaardigen van poststempels. Ook nummerstempels werden vervaardigd. Bekend zijn de nummers 46, 146, 147 en 148. Zie bij Proeven met afdrukken van nummerstempels. Gebruiksperiode van 24 augustus 1892 tot en met 19 september 1892. 209
KAMP BIJ MILLIGEN Provincie Gelderland KAMP BY MILLIGEN Nr. 159 PSKA 0003 1872-08-20
Het nummerstempel 159 werd verstrekt op 20 augustus 1872, samen met enkele administratieve stempels. Het stempel is van het scheve type en daarom goed te onderscheiden van hetzelfde nummerstempel verstrekt aan Kamp bij Rijen.
KAMP BIJ RIJEN Provincie Noord-Brabant KAMP BIJ RIJEN Nr. 159 PSKA 0004 1892-08-24
In Kamp bij Rijen was een tijdelijk postkantoor gevestigd van 24 augustus tot en met 22 september 1892 (Circulaire 25) en daarna telkens als de troepen aanwezig waren. Op 20 augustus 1892 werden twee kleinrondstempels verstrekt, het nummerstempel 159 en het kantoornaamstempel KAMP BIJ RIJEN. Het stempel is van het haakse type. Gebruiksperiode van 24 augustus 1892 tot en met 22 september 1892.
210
KAMP WIESSELSCHE VELD Provincie Gelderland KAMP WIES:VELD Nr. 155 PSKA 0005 1872-06-08
Op 8 juni 1872 werden een dagtekeningstempel, het nummerstempel 155 en enkele administratieve stempels toegezonden. Het kamp is in 1872 van 8 juni tot 9 juli 1872 geopend geweest alsmede in dezelfde periode in 1873.
211
KAMP BIJ ZEIST Provincie Utrecht KAMP BIJ ZEIST Nr. 155 PSKA 0006 1891-08-29
Kamp bij Zeist was een tijdelijk Postkantoor van 14 augustus 1853 tot en met 16 september 1853 (Circulaire 480). Daarna tijdelijk postkantoor gedurende enkele weken per jaar. Vanaf 1859 behoorde het tijdelijk postkantoor onder het hulppostkantoor Soesterberg. Er was tot en met juni 1891 alleen een tijdelijk telegraafkantoor gevestigd. Twee kleinrondstempels, alsmede een nummerstempel 155 en het kantoornaamstempel KAMP BIJ ZEIST werden op 18 augustus 1891 verstrekt. Van 29 augustus 1891 tot en met 14 augustus 1894 was gedurende enkele weken per jaar ook tijdelijk een postkantoor gevestigd. De openingstijden van het tijdelijk postkantoor waren: 1891: 29-08 t/m 25-09 Gebruiksperiode van 18 augustus 1891 tot 25 september 1891. 1892: 24-08 t/m 22-09 Gebruiksperiode van 24 augustus 1892 tot 22 september 1892. 1893: 29-05 t/m 12-09 Gebruiksperiode van 29 mei 1893 tot en met 14 juni 1893.
212
Niet-officiele puntstempels Drie ‘stempels’ die lijken op puntstempels zijn bekend. De afdrukken worden ook wel ‘stomme puntstempels’ genoemd en zijn als vernietigingsstempel gebruikt.
NIEUWE NIEDORP Provincie Noord-Holland Zonder nummer PSSN 0001 18??
Het hulppostkantoor Nieuwe Niedorp werd opgericht op 1 juli 1862. Het hulpkantoor behoorde tot het ressort van het postkantoor Alkmaar. Het kantoornaamstempel N.NIEDORP (met één punt) werd toegezonden op 29 juli 1875. Daarvóór was het naamstempel N:NIEDORP in gebruik (met dubbele punt). Het hulppostkantoor Nieuwe Niedorp behoorde vanaf 15 april 1880 tot het ressort van het postkantoor Winkel. Afdrukken van het nummerloze puntstempel zijn bekend in de kleuren groen en zwart.
Trajectstempel NIJMEGEN-KESTEREN PSSN 0002 18??
Het stempel bestond uitsluitend uit punten zonder nummer. Geen nadere gegevens bekend. PSSN 0003 18??
Geen nadere aanduiding of gegevens bekend. 213
