Stapsgewijze introductie van bioproducten in de « institutionele catering » Een project van Probila-Unitrab i.s.m. Bioforum Wallonië en professionele experts, met financiële steun van de ALT (Vlaamse Gemeenschap) en de Europese Unie. Coördinatie: Anke Van Noten en Etienne Aulotte. Praktische uitvoering: Wim Bommerez
Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
Doelstellingen van het project • Korte termijn (6 mnd): uitvoeren en evalueren van pilootproject met ong. 5 deelnemende gemeenschapskeukens • Middellange termijn (2,5 j): – Uitbreiden van netwerk over heel Vl./Brussel (ong. 20 nieuwe keukens per jaar) – Stapsgewijze verhoging van hoeveelheid bioingrediënten – Uitbreiden doelgroep – Optimalisatie distributieketens en logistieke systemen Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
1
Doelstellingen van het project • Verhoging van afzet van bioproducten uit Vlaanderen/België in Vlaanderen/België, maar ook: • Bewustzijnsverandering op gebied van gezondheid, milieu, eerlijke handel (verandering van aankoopgedrag op lange termijn)
• Perceptie/vooroordelen over biovoeding aanpakken
• Netwerk houdt zichzelf in stand en breidt uit op lange termijn (+3j), zonder externe ondersteuning (hoe?) Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
Doelgroep • Vnl. « institutionele catering » = Gemeenschapsrestaurateurs = Grootkeukens/kantines van scholen, zorgsector, overheid, (bedrijven) • Ook: jeugdherbergen, toeristische centra, kinderopvang… • Niet: HoReCa (hotels, restaurants, traiteurdiensten) Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
2
Werkwijze: « Step-by-step » • I.t.t. « 100% biomaaltijden » • Succesvol in andere Europese landen en Wallonië, ontwikkeld in Finland • Enkele bio-ingrediënten 4 dagelijkse en 4 wekelijkse bioproducten grotendeels bio ( volledig bio) • Laagdrempelig: lage additionele kost, geen praktische veranderingen Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
Multisectorieel: 3 pijlers
1. Gezondheid – – – –
Evenwichtig Voedingsmodellen: piramide, plan minister Demotte Gezonde vetten (omega-3) , verse producten, … Aandacht voor smaak
Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
3
Multisectorieel: 3 pijlers 2. Milieu – – – –
Biologische landbouwmethode Verpakkingen Transportafstanden Seizoensproducten
Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
Multisectorieel: 3 pijlers 3. Eerlijke handel – Fairtrade-producten – Eerlijke prijzen (ook lokaal) – Sociaal aspect
Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
4
Knelpunten • Te hoge prijs moeilijk te drukken: communicatie ivm meerwaarde belangrijk, betere planning (seizoensproducten…), ketenmanagement, verpakkingen… • Geen industriële verpakkingen en « professionele producten » beschikbaar wordt aan gewerkt • Logistieke gebreken nog veel werk • Geen ondersteuning voor sensibilisatie/communicatie gebruik promotionele en educatieve instrumenten • Weinig gelijkaardige initiatieven Bouw netwerk voor uitwisselen van informatie Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
Haalbaarheid • Belangrijke succesfactor van project: lage instapdrempel • Kant-en-klaar projectmodel • Praktische haalbaarheid (materiaal/tijd) • Economische realiteit (menuvoorbeelden, praktische tips, afwisselen van goedkopere ingrediënten met hoger geprijsde…) Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
5
De experts • Samenwerking met experts (kok en voedingsdeskundige) van cruciaal belang • Vorming, educatie, motivatie, nauwe samenwerking, concrete praktische uitwerking • Contacten: Philippe Renard (Ethias), Nicolas Guggenbühl, Kathleen Van Den Steen (KHKempen), Frank Fol (De Groentenkok), Patrick Caignau, Dirk Lemaître (VGRB)… Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
Informatie- & educatiepakketten • Derde cruciale succesfactor: praktische werkinstrumenten • Vormingspakket voor koks en keukenbeheerders • Menuvoorbeelden (Incl. introductie van speciale maaltijden en ingrediënten: wijzen klant erop dat er iets veranderd is + ‘trendy’ imago creëren)
• Technische fiches voor 4 types menus • Educatief pakket voor scholen • Communicatie: onderleggers, handouts.. Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
6
Voorbeeld van menuplan voor scholen
• Origineel menu; 42% (gewicht) bioprod. • Commerciële argumenten: prijsverschillen • Concrete argumenten: vermindering vlees (minder water), type vet, type zout… Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
Voorbeeld van menuplan voor scholen: kostprijs zwart op wit
• Excel-tabel aan te passen afh. van afspraken tussen leverancier-afnemer - resultaat onmiddellijk zichtbaar Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
7
Onderleggers
Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
De praktijk: Pilootproject • Selectie van 10+ mogelijk geïnteresseerde instellingen/keukens • Informatieve startvergadering (eind juni) • Definitieve selectie van 5-tal gemotiveerde testkeukens • Geografisch gegroepeerd • Vastleggen concrete vorm pilootproject met alle verantwoordelijken (beheerders, koks, experts, verdelers) Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
8
De praktijk: Pilootproject • 3-4 vorming/actie-vergaderingen op 2 maand (aanloopfase, juni-augustus) • Vorming: menu-ideeën, bewustzijn ivm bioproducten en landbouwmethode, veelgestelde vragen… • Leren/actie: ½ dag, werken met bioproducten, oplossen van praktische problemen • Instrumenten: technische fiches, menu’s Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
De praktijk: Pilootproject • Keuze van ingrediënten (lijst maken) • Reduceren tot 4-5 ingrediënten • Onderhandelen met leveranciers ivm hoeveelheden/prijzen (Probila) • Praktische afspraken met leveranciers voor levering tijdens testperiode; gezamenlijke vergadering leveranciers en keukenbeheerders Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
9
De praktijk: Pilootproject • Testperiode van één maand (september) • Wekelijkse opvolging • Evaluatie testperiode dmv technische fiches (okt-nov) • Daarna: Stapsgewijs uitbreiden van een netwerk over Vlaanderen/Brussel en België Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
Stand van zaken: Wallonië • Twee scholen in testfase, of een potentieel van van 580 warme maaltijden/dag. • Een ziekenhuis in testfase: restaurant “personeel – bezoekers”. • Een project “ontbijt” en “lunchpakket” in twee jeugdherbergen met een potentieel voor alle jeugdherbergen van de Franse Gemeenschap van meer dan 200.000 ontbijten/jaar en van 50.000 lunchpakketten per jaar. • Het opmaken van een samenwerkingsproject met cateringbedrijven voor het introduceren van biologische producten binnen testinstellingen (50 instellingen verspreid over de verschillende regio’s). • Twee universiteiten die hun akkoord gegeven hebben voor een snelle start (ten laatste september 2006) van een bio project. Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
10
Langere termijn (3j) • Catering events, Europese initiatieven (Etienne) • 2007: stabiliseren pilootkeukens, in netwerk brengen, interne communicatie (nieuwsbrief…) • Manieren van controle en externe communicatie vastleggen • Nieuwe projecten per geogr. regio • Ontwikkelen van aangepaste verpakkingen, verbeteren logistiek • Opvolging en evaluatie • 2008: uitbreiden naar commerciële cateringsector (methodologie opbouwen) Probila-Unitrab Beroepsvereniging van Verwerkers en Verdelers van Producten van de Biologische Landbouw Union Professionelle des Transformateurs et Distributeurs des Produits de l’Agriculture Biologique
11