Stap voor stap steeds lean-er

21 april 2011 – nummer 8

VUmc schenkt eerlijke koffie

Pasen 2011

Stap voor stap steeds ‘lean-er’

Borstoperaties met echo

‘Onderwijs-materiaal overal beschikbaar’

Binnenkort schenkt VUmc 100% duurzame koffie. De koffieboeren krijgen een eerlijke prijs én het milieu wordt ontzien ▶ pagina 2

Het Paasfeest viert dat licht de duisternis overwint. Het verhaal heeft alles te maken met een doortocht ▶ pagina 3

In de strijd tegen alle vormen van verspilling zijn in VUmc en GGZ inGeest al veel teams bezig om ‘lean’ te werken ▶ pagina 4 en 7

Echogeleid opereren voorkomt dat er kwaadaardig materiaal achterblijft, maar ook dat er teveel wordt weggesneden ▶ pagina 8

Dankzij KNO-arts Jochen Bretschneider heeft VUmc als eerste UMC van Nederland onderwijsmateriaal op iTunes U ▶ pagina 9

Rondleiding nieuwe poli De bouw van de polikliniek VUmc cca diagnose en behandeling bevindt zich in de afrondende fase. Binnenin het gebouw staan alle muren op de juiste plek, de verf zit er op veel plaatsen op en de plafonds en vloeren worden afgewerkt. Ook staan inmiddels de eerste meubels op hun plek. Gebruikers en ontwerpers hebben inmiddels vastgesteld dat het een indrukwekkend mooi gebouw aan het worden is. Projectbureau huisvesting laat dit natuurlijk ook graag zien aan alle VUmc -collega’s. Daarom is er op woensdag 27 april tussen 15.00 en 16.00 uur de mogelijkheid om de bouwplaats te bezoeken. Deze is bereikbaar via de trappenhuizen aan de noord- en westgevel van de polikliniek. Vanaf de dagbehandeling oncologie, PK1Y172, wordt de route naar de nieuwe dakopbouw met borden aangegeven.

Foto’s mark van den brink

Liften buiten bedrijf

Iedereen viert feest Tijdens de beleidsdag op maandag 11 maart, kreeg de raad van bestuur het NIAZ-certificaat officieel overhandigd. Er werd niet alleen feest gevierd in het Olympisch Stadion, waar de beleidsdag plaatsvond; ook alle medewerkers en patiënten werden op een feestelijke manier geïnformeerd over het behalen van deze mijlpaal. n Monique Krinkels Met het certificaat op zak voldoet VUmc aan de drie voorwaarden gesteld door de niaz: er is blijk gege-

ven van een op verbetering gerichte cultuur, het kwaliteitssysteem is in voldoende mate ontwikkeld en alle redelijke waarborgen zijn gerealiseerd voor de veiligheid van patiënt, medewerker en omgeving. De accreditatiestatus geldt tot 1 april 2015. Tegelijkertijd met de niaz-accreditatie heeft VUmc ook voldaan aan de verplichting om met een gecertificeerd veiligheidsmanagementsysteem (vms) te werken. Het vms is het managementsysteem ten behoeve van de patiëntveiligheid. Het vms (inclusief de tien landelijke thema’s van het veiligheidsprogramma) heeft als doel om het aantal vermijdbare schade en overlijden in Nederland met de helft te reduceren. Elk zieken-

Nieuw systeem administreert betrouwbaarder en eenvoudiger In het tweede kwartaal 2011 gaat een nieuw studentenadministratiesysteem ‘live’ bij de faculteit geneeskunde. “Vooral de student gaat er erg op vooruit”, aldus Diana Jansen. Op dit moment wordt er door geneeskunde en de VU gezamenlijk hard gewerkt om een probleemloze invoering mogelijk te maken. Alle faculteiten van de VU én van VUmc werken met een nieuw studentenadministratiesysteem: SIS. “Het is één systeem voor onder meer inschrijving en studievoortgang”, zegt

Diana Jansen, implementatiemanager bij het instituut voor onderwijs en opleiden, IOO. “Alleen al bij VUmc zijn momenteel meerdere administratiesystemen actief, waardoor er veel overdrachtmomenten zijn tussen zowel medewerkers als systemen. Met het nieuwe systeem wordt het voor medewerkers, studenten en docenten uiteindelijk allemaal betrouwbaarder en eenvoudiger.”

Uniforme regelgeving Mede vanwege het nieuwe admi-

huis is verplicht om per 31 december 2012 een gecertificeerd vms te hebben.

Vastgelegd VUmc trakteerde medewerkers, patiënten en bezoekers om dit heugelijke moment te vieren. Linksboven: niaz-directeur Hélène Beaard overhandigde het officiële certificaat aan Jean Savelkoul (links) en Elmer Mulder, respectievelijk vicevoorzitter en voorzitter van de raad van bestuur. Alle deelnemers van de beleidsdag werden tijdens de koffie getrakteerd op een heerlijk stukje niaz-taart. Rechtsboven: Ook alle afdelingen in VUmc werden voorzien van de

nistratiesysteem zijn er VU-brede uniforme afspraken gemaakt over een aantal procedures. Zoals voor de intekentermijn voor hertentamens en toetsen (de student kan zich tot twee weken voor aanvang zelf inschrijven, daarna betaalt hij 25 euro administratiekosten aan de balie), de overgangsregeling (vier keer per jaar een bindend studieadvies) en de cum laude-regeling. Deze uniforme regelgeving gaat in vanaf begin nieuwe collegejaar. Binnen onderwijs en studentenzaken, o&s, zal worden gewerkt met sis- en niet sis-gerelateerde procedures. Jansen: “Zo zijn alle regelingen duidelijk voor iedereen en treden wij door middel van vaste scripts en uni-

niaz-taart met de tekst: ‘We hebben het gehaald!’. Tijdens de koffiepauze genoot het team van Yvette Sprenkels op zorgeenheid 5B cardiologie van een lekker puntje. Linksonder: Patiënten in de kliniek werden ’s ochtends verrast met een petit four bij de maaltijd. Met een begeleidende brief van de raad van bestuur werden patiënten geïnformeerd over het behalen van het kwaliteitskeurmerk. Rechtsonder: Ook bezoekers en patiënten van de polikliniek werden niet vergeten. Jula was met haar moeder en oma op weg naar The Readshop en kreeg van de gastvrouw een paasei.

forme formats op eenduidige wijze naar buiten toe.” De procedures hebben grote gevolgen voor de werkwijze van afdelingen, vertelt zij. “Iedere afdeling en medewerker krijgt een duidelijk werkpakket met heldere werkinstructies voor sis- en niet-sis-taken.”

Studentenportal Het nieuwe studentenadministratiesysteem levert vooral voordelen op voor studenten, verwacht zij. “Met een ‘eigen’ studentenportal, die mede is ontwikkeld door studenten, gaan zij er erg op vooruit. Nu is het voor studenten lang niet altijd duidelijk waar zij informatie kunnen vinden. Straks vinden zij in hun eigen portal

Gedurende een jaar zullen de drie panoramaliften in de D-flank van het ziekenhuis beurtelings uit bedrijf worden genomen. Dit is nodig omdat de liften in verband met de Westflank worden vervangen. Lift nummer 60 is als eerste aan de beurt. Op 9 mei worden vanaf de kelder naar de 9e verdieping brandwerende stofschotten geplaatst. Hierna kan begonnen worden met demontage van de huidige lift. Na drie tot vier maanden is de vervanging afgerond en starten de werkzaamheden aan de volgende lift. De nieuwe liften zijn zogenaamde doorloopliften en worden geleverd door de firma Schindler, het bedrijf dat ook verantwoordelijk is voor de liften in de Westflank. Na oplevering van gebouw Westflank medio 2012 kan men op de begane grond door de lift heen de Westflank bereiken. Lift 61 krijgt twee extra stopplaatsen op de 10e en 11e verdieping, zodat het heliplatform voortaan met twee liften bereikbaar is. Er is besloten om de liften compleet te vervangen. Het alternatief, een grote onderhoudsbeurt, zou uiteindelijk duurder zijn. Bovendien hebben de nieuwe liften geen liftmachinekamer meer nodig, omdat alle relevante onderdelen in de schacht bereikbaar zijn. n mk

onder meer hun persoonlijk rooster, tentamenuitslagen en voor blackboard mededelingen en kunnen zij zich via hun portal inschrijven herkansingen.” Naar verwachting zal het studentenportaal binnen geneeskunde in het tweede kwartaal open gaan voor inzage van tentamenuitslagen en voor belangrijke blackboard mededelingen. Met de start van het nieuwe collegejaar zijn ook het persoonlijke rooster en het inschrijven actief. Ook de docenten krijgen een eigen portal, de invoerdatum daarvan is naar verwachting in het derde kwartaal van dit jaar. n LK

De maatregelen die VUmc heeft getroffen om de werk- en rusttijden van arts-assistenten te verbeteren, sorteren effect. Op basis van een onlangs uitgevoerd onderzoek constateert de Arbeidsinspectie dat VUmc ‘structureel inspanning verricht om aan de wettelijke bepalingen van de Arbeidstijdenwet te voldoen.’

Verbeterslag Hoewel de Arbeidsinspectie overtredingen van de Arbeidstijdenwet heeft vastgesteld, is het voor de Inspectie van doorslaggevend belang dat VUmc erop gespitst is de wet na te leven. Bovendien is geen sprake van grove overtredingen. De Inspectie ziet dan ook geen reden om VUmc te beboeten.

Uit landelijk onderzoek dat de Arbeidsinspectie in 2007 uitvoerde, bleek dat er veel mis was met de werktijden van arts-assistenten. Ook VUmc moest een forse verbeterslag maken. De raad van bestuur heeft daar hoge prioriteit aan gegeven. Er is onder meer geïnvesteerd in een professionalisering van de roosterplanning en interne controles van de roosters.

Consequent In 2010 besloot de raad van bestuur het consequent roosteren met het behulp van het geautomatiseerd systeem Harmony verplicht te stellen. Dit systeem signaleert schendingen van de Arbeidstijdenwet.

Uit het recente onderzoek van de Arbeidsinspectie – gedaan op drie afdelingen – blijkt dat er veel verbeterd is. VUmc doet het bovendien goed in vergelijking met andere umc’s. “Nu gaat erom dat we die opgaande lijn vasthouden”, zegt beleidsadviseur arbeidsvoorwaarden Esther Vermaat. “Wat je ziet aan de bevindingen van de Inspectie is dat het op de betreffende afdelingen meestal heel goed lukt om conform in de roosters te werken. Het gaat wel eens mis als een dienst onverwacht uitloopt. Die uren worden niet altijd geregistreerd. Ook komt het voor dat arts-assistenten op eigen verzoek extra uren draaien om dat later te kunnen compenseren. Het gaat in de meeste gevallen niet

Benoemingen

VUmc schenkt eerlijke koffie

Met ingang van 1 maart is dr. R.J.A. van Moorselaar benoemd tot hoogleraar urologie. Deze leerstoel is ingebed in de afdeling urologie, divisie iv. Professor Van Moorselaar is vervolgens aangesteld als afdelingshoofd van de afdeling urologie.

Als eerste umc zal VUmc binnenkort 100% duurzame koffie aanbieden. De gecertificeerde koffiebonen komen van plantages die door een onafhankelijke stichting worden gecontroleerd op sociale- en duurzaamheidcriteria. Dit is een van de onderdelen van het nieuwe contract dat VUmc met leverancier Maas heeft afgesloten. Duurzaam houdt in dat er niet alleen een eerlijke prijs wordt betaald voor de koffie, de thee en de cacao, maar ook dat de boeren bijvoorbeeld minder bestrijdingsmiddelen gebruiken. Ook het branden van de koffiebonen gebeurt op een milieuvriendelijke manier. Tijdens de smaaktest enkele maanden geleden konden medewerkers de koffie van zes leveranciers vergelijken. Maas kwam met hun koffie gezet van vers gemalen bonen als beste uit de bus. Zij wonnen daarmee de Europese aanbesteding. Maas zal daarom binnenkort

Met ingang van 1 april is dr. C.B.M. Oudejans benoemd tot hoogleraar experimentele klinische chemie. Deze leerstoel is ingebed in de afdeling klinische chemie, divisie v. Met ingang van 1 april is dr. H.C. Weinstein benoemd tot bijzonder hoogleraar stimulering klinisch wetenschappelijk onderzoek naar stoornissen van cognitieve functies. Deze bijzondere leerstoel is aan VU/VUmc gevestigd vanwege het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis en ingebed in de afdeling neurologie, divisie ii.

Tracer 10e jaargang, nummer 8, 21 april 2011



Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: 5.100. Tracer wordt gemaakt onder verantwoor­de­lijk­heid van de dienst communicatie. Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Maartje van Boekel, Mariet Bolluijt, Annemarie Burgers, Bernie Hermes, Jeroen Klompenhouwer, Edith Krab, Marcel Licher, Marcia Sanderse, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Lies Pelger, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Peter de Haan, Kris Hemmink, Marga Jaspers, Inèz de Jonge, Willy Schuppert, Maybritt Stal, Esther van ’t Riet en Cora Visser Vaste bijdragen Rick Dros, Armand Girbes, Henriëtte van der Horst, Chris Mulder

nieuwe koffieautomaten plaatsen die volgens het ‘bean-to-cup’ systeem werken in plaats van met filterkoffie, zoals de huidige automaten. VUmc breidt het assortiment bovendien uit met cappuccino en espresso. De koffiebonen worden geleverd door het befaamde Italiaanse koffiehuis LavAzza.

foto: digidaan

VUmc op de goede weg met arbeidstijden arts-assistenten

om structurele of ernstige overtredingen, maar het mag allemaal niet. Vanuit p&o zullen we dit nauwgezet blijven volgen. En natuurlijk worden de uitkomsten gekoppeld aan maatregelen ter verbetering.” p&o zal extra letten op het effect van

die maatregelen en zo nodig nieuwe oplossingen zoeken. Vermaat: “De Arbeidsinspectie houdt de vinger aan de pols. En terecht natuurlijk. Het gaat immers om de kwaliteit van de werkomstandigheden, maar ook om de veiligheid van de patiënt.” n MM

Oncologie en Brightsite op alumnidag Het programma dat de alumnikring geneeskunde organiseert staat in het teken van kanker en heeft als thema oncologie en Brightsite. Vijf sprekers belichten diverse facetten van kanker, van basaal onderzoek en behandelingen tot de gevolgen voor de patiënt en de visie van VUmc cca op de toekomst van onderzoek en behandeling. Daniëlle Heideman van pathologie zal vroegdiagnostiek van longkanker via dna-profilering bespreken, Josée Zijlstra van hematologie gaat in op de nieuwe mogelijkheden voor diagnostiek en behandeling van hodgkinlymfoom, Irma Verdonk, kno/ hoofd-halschirurgie en klinische psychologie, heeft het over leven met en na kanker, Henk Verheul, medische oncologie, over wat ons te wachten staat in de oncologie

van de 21e eeuw en Fokke Rakers van projectbureau huisvesting over een healing environment in de praktijk. Halverwege de middag is het mogelijk om de Brightsites van VUmc te bezoeken. De alumnidag geneeskunde vindt plaats op 28 mei, van 13.45 tot 18.00 uur in de Amstelzaal en de foyer. Het maakt deel uit van een centraal VU-breed programma. Voor het centrale programma, het programma van de andere faculteiten en voor aanmelding zie www.vu.nl/alumnidag De toegang is gratis voor leden van de alumnikring; niet-leden en introducés betalen 17,50 euro.

Minder verspilling VUmc stapt over van desktopprinters naar zogenaamde multifunctionals. Deze apparaten kunnen printen, kopiëren en scannen. Dit levert een enorme besparing op. De jaarlijkse kosten aan de desktopprinters in VUmc, waaronder aanschaf, beheers- en energiekosten, maar ook bijvoorbeeld cartridges en papier, bedragen 453.400 euro. Door de overstap naar multifunctionals zal hierop 115.000 tot 180.000 euro worden bespaard. Ook het milieu vaart er wel bij. Zo zal de hoeveelheid afval aanzienlijk verminderen door minder toners, cartridges en defecte printers; nemen de leveranciersbewegingen af door minder leveringen; en daalt het papierverbruik omdat de standaardinstelling dubbelzijdig printen is.

Redactiesecretariaat



dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, email: [email protected] Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk RotoSmeets, Utrecht Abonnement De abonnementsprijs bedraagt voor ex-medewerkers en andere geïnteresseerden 30,00 euro per jaar. Gepensioneerden betalen 20,00 euro per jaar.

dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, email: [email protected]

Volgende Tracer



D e volgende Tracer verschijnt op ­donderdag 5 mei, Deadline voor kopij is 27 april om 12.00 uur.

2

Tracer 8 – 21 ap r i l 201 1 – O rg an isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

Ill u s t r a t i e : R i c k D r o s

Opgave en vragen over abonnementen

Opvallend

In dialoog

‘Mensen willen in zichzelf investeren’ Met de bewustwordingscampagne In dialoog heeft VUmc de afgelopen maanden duidelijk gemaakt hoe belangrijk het is dat medewerkers en leidinggevenden met elkaar in gesprek gaan over goed, gezond en met plezier werken. Nu de campagne bijna is afgelopen, is het tijd om een tussenbalans op te maken. “In dialoog heeft mensen wakker geschud”, vindt Yolande Schaeffer, directeur P&O. n Jeroen Kleijne “Om de veranderende wensen van medewerkers en de ambities van de organisatie bij elkaar te brengen, moet je regelmatig om de tafel. In dialoog heeft mensen er bewust van gemaakt dat ze op een andere manier met elkaar in gesprek moeten gaan en dat ze verantwoordelijkheid dragen voor hun eigen werksituatie. Bijna zevenhonderd medewerkers hebben zich ingeschreven voor een van de kennismakingsworkshops van In dialoog. Dat geeft aan dat veel mensen in zichzelf en een bete-

re communicatie willen investeren”, aldus diëtist-onderzoeker Yolande Schaeffer. De activiteiten van de campagne ‘In dialoog’ zijn begonnen met de Dialoogmarkt op 28 februari. De talkshow voor leidinggevenden trok zo’n 170 deelnemers; driehonderd mensen brachten een bezoek aan de dialoogmarkt. Ook voor het workshopprogramma is de belangstelling overweldigend. Projectleider Mirjam Schipper: “Blijkbaar sluiten we aan bij de behoeften van medewerkers

en dat is super. Het is immers de bedoeling dat medewerkers bij zichzelf en hun loopbaan stilstaan en zich bekwamen in de dialoog met zichzelf en hun leidinggevende. Zo kunnen ze passende afspraken maken om goed, gezond en met plezier aan het werk te blijven in VUmc.”

Gedachtegoed leven houden De organisatie doet er de komende tijd veel aan om het gedachtegoed van In dialoog levend te houden, vertelt Schaeffer. “De ambities van In dialoog worden verankerd in ons management development programma. Daarnaast zullen we de best bezochte workshops permanent gaan aanbieden. Ook in een programma als lean, waarbij het draait om het verbeteren van werkprocessen, willen we meer gebruik maken van de initiatieven van medewerkers. Bij In

Blijven investeren in je duurzame inzetbaarheid? Dat is toch (in dia)logisch!

dialoog gaat het niet alleen om het verbeteren van de communicatie, maar ook om het vergroten van de eigen verantwoordelijkheid. Dat laatste vind je bijvoorbeeld terug in het zelfroosteren en het digitale loopbaancentrum.”

Toolkit p&o komt binnenkort met een ‘toolkit’ voor afdelingen met daarin een trainingsfilm van het Theater als Spiegel en een dialoogspel van umc Groningen. Daarmee kan de dialoog op afdelings- of teamniveau verder worden gestimuleerd. De workshops voor medewerkers lopen nog door tot half juli (voor een overzicht zie http://intranet/dialoog of het workshopboekje dat be-

Pasen 2011 Doortocht

In de kapelruimte hangen drie schilderijen met als titel ‘Verleden’, ‘Heden’ en ‘Toekomst’. Ze horen bij een serie schilderijen met als thema ‘zoeken naar zin’, en zijn gemaakt door Astrid van Zelst, werkzaam als kunstzinnig therapeut op de afdeling 3C.

Haar therapie bestaat eruit dat zij mensen begeleidt bij het tot uitdrukking brengen van gevoelens door middel van het maken van een kunstzinnige opdracht. Vooral het gezond makende deel van de mens wordt door haar aangesproken om zo door een moeilijke tijd heen te

kunnen gaan. Het verhaal van Pasen heeft alles te maken met ergens doorheen gaan. Het volk Israël moet door de zee gaan om bevrijd te raken van zijn achtervolgers en onderdrukkers om op weg te gaan naar het land van melk en honing. Ergens doorheen gaan, betekent dat

je een weg te gaan hebt met donkere en lichte momenten. Overheerst het onbekende, de angst en de verschrikking, dan is het donker. Als die voorbij zijn, dan kun je weer ademhalen, dan wordt het licht. De verhalen van Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Stille Zaterdag lopen uit op het Paasfeest. Soms lijken deze verhalen losse flarden uit een ver verleden, of mooi als kunstuiting te horen in de Mattheuspassion van J.S. Bach. Maar wie het gevecht op leven en dood in VU medisch centrum dagelijks meemaakt, ziet wat het is om doortocht te maken. Het Paasfeest viert dat licht de duisternis overwint. Niet met de kracht van geweld, maar met de kracht van liefde en aanhoudende zorg, groeit elk nieuw begin van leven, dat ons hoop en zin geeft. Jannette Delver, hoofd dienst pastoraat en geestelijke verzorging

Armand Girbes

Tunnelvisie Zo af en toe lezen we over tunnelvisie van bijvoorbeeld de recherche, politie en rechters, waardoor een onschuldige achter de tralies komt. Aan de hand van een klein stukje informatie wordt in het begin een compleet beeld erbij gedacht en zo wordt de schuldige aangewezen. In feite wijst alleen het kleine stukje eerste informatie op een bepaalde verdachte. Maar wanneer er nieuwe informatie komt, wordt alleen de informatie die op de al bestaande verdachte wijst, meegenomen in de beoordeling. Alle – al of niet nieuwe – informatie die aangeeft dat de verdachte onschuldig is, wordt naar de prullenbak verwezen. Of nog erger, de informatie wordt verdraaid of gekneed. We spreken dan van tunnelvisie. In feite is er sprake van een enorme vooringenomenheid van de onderzoekers, in dit geval de politie of rechercheurs. Men laat na om met een open blik opnieuw naar de verkregen informatie te kijken en alle informatie die er is, steeds maar

weer opnieuw te wegen om er een samenhangend geheel van te maken. Die tunnelvisie heeft helaas geleid tot meerdere rechterlijke dwalingen. Ditzelfde fenomeen gebeurt ook in het dagelijks leven. Men is zo overtuigd van zijn of haar gelijk, dat alle nieuwe informatie die een andere conclusie zou rechtvaardigen, van tafel geveegd wordt. Vaak wordt zelfs geweigerd naar nieuwe informatie te zoeken, ook al ligt de informatie dichtbij voor het grijpen. Daarom is hoor en wederhoor bijvoorbeeld altijd zo belangrijk. Het gebeurt ook bij dokters bij het stellen van diagnoses bij patiënten. Het gebeurt – zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek – meer bij onervaren dan bij ervaren dokters. De goede en ervaren dokters stellen in het begin heel snel een werkdiagnose bij een patiënt en gaan daarmee aan de slag. Maar bij iedere volgende stap wegen ze alle nieuw verkregen informatie

Tracer 8 – 2 1 apr il 2 01 1 – O rg a n isat ie – O n d er zo ek – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

om te zien of het nog steeds kloppend is. Die informatie kan bijvoorbeeld zijn: symptomen, klachten van de patiënt of bloeduitslagen. En soms blijkt dat de nieuwe informatie niet past bij de eerder gestelde werkdiagnose. De goede en ervaren arts is in staat om zichzelf helemaal te resetten en helemaal opnieuw te beginnen. De arts probeert niet alles te kneden en te veranderen totdat het past bij zijn oorspronkelijke idee. Nee, zij begint opnieuw. Hetzelfde geldt mutatis mutandis voor wetenschappelijk onderzoek. Ook hier kom je af en toe onderzoekers tegen die alle gegevens kneden, vaak door gekunstelde statistiek en soms door het vervalsen van gegevens, totdat de boodschap is wat ze in het begin al dachten. Vaak beginnen deze onderzoekers bijvoorbeeld ook door te zeggen dat ze willen bewijzen dat een bepaald medicijn goed werkt, in plaats van te willen onderzoeken óf een medicijn werkt. Hun statistiek is vaak samen te vatten als ‘torture the data until they confess’. Beter is: ‘an open mind is a joy forever’. Armand Girbes is hoogleraar intensive care

!

De Nederlandse Vereniging voor Klinische Neurofysiologie heeft de Storm van Leeuwen/Magnusprijs uitgereikt aan Kees Stam, hoogleraar klinische neurofysiologie. Hij kreeg deze prijs voor zijn artikel ‘Graph theoretical analysis of magneto-encephalographic functional connectivity in Alzheimer’s disease’ dat in 2009 in het tijdschrift Brain werd gepubliceerd. Criteria die voor de prijs worden gehanteerd zijn dat het artikel in een internationaal erkend ‘peer-reviewed’ wetenschappelijk tijdschrift met een hoge ranking is geplaatst is en dat het onderwerp vernieuwend en klinisch relevant is. De prijs wordt iedere twee jaar uitgereikt en bestaat uit een kunstvoorwerp en een geldbedrag.

Jacqueline Langius, onderzoeker bij de afdeling diëtetiek en voedingswetenschappen, heeft voor haar onderzoek naar het energieverbruik van patiënten die met kanker in het hoofdhalsgebied, in één week twee awards gewonnen. Ze ontving de nvo-espen travel grant van het Nederlands Voedingsteam Overleg. Deze prijs bestaat uit de inschrijf-, reis- en verblijfkosten ter waarde van 1500 euro voor het 33rd Congress of Clinical Nutrition and Metabolism in Gothenborg, Zweden. Dit is hét belangrijkste congres voor klinisch diëtisten. De tweede prijs, de Biochemical Society Award kreeg ze op de 2nd International Conference on Cancer Nutrition Therapy 2011. Ook daar eindigde haar abstract, ‘Resting energy expenditure in head and neck cancer patients before and during radiotherapy’, op een eervolle eerste plaats. Neurochirurg Hans Baayen heeft van de Neuroscience Campus Amsterdam (nca) een eervolle nca Award in ontvangst genomen voor zijn bijdrage aan excellent hersenonderzoek. Hij ontving deze prijs voor zijn translationeel onderzoek bij epilepsiepatiënten. Bij deze patiënten worden voor diagnostiek en therapie diepte-elektroden geïmplanteerd, waarna in het epilepsiecentrum sein Heemstede de epilepsie van deze patiënten verder wordt onderzocht, om te kijken of ze voor epilepsiechirurgie in aanmerking komen. Voor het onderzoek worden tegelijkertijd micro-elektroden aangebracht voor onderzoek naar geheugenfuncties op celniveau. Het hersenonderzoek wordt uitgevoerd door een team, waar ook Pieter Roelfsema, directeur van Nederlands Instituut voor Neurowetenschappen/knaw, klinisch neurofysioloog Kees Stam, lid van het VUmc hersen imaging team, en neurowetenschapper Huibert Mansfelder van het nca deel van uitmaken. De prijs bestaat uit een glazen kunstwerk met in het midden een driedimensionaal brein.

Linda Douw, klinisch neuropsycholoog, heeft van nwo een subsidie uit het Rubicon-programma ontvangen, waarmee zij een jaar onderzoek kan doen aan Harvard University. Dit programma is bestemd voor jonge, veelbelovende, pas gepromoveerde onderzoekers die nog aan het begin van hun wetenschappelijke carrière staan en van wie op grond van hun wetenschappelijke kwaliteiten wordt verwacht dat ze een belangrijke plaats kunnen gaan innemen in de Nederlandse wetenschap. Douw gaat onderzoek doen naar hersennetwerken bij epilepsiepatiënten. In totaal dienden 172 onderzoekers een aanvraag in, 29 van hen ontvangen een Rubicon. 3

Wat betekent lean voor een leidinggevende? “Nieuw bij lean is dat je als leidinggevende in de dagelijkse korte ‘stand-up’-knelpuntenbespreking goed doorvraagt en analyseert, maar niet zelf meer oplossingen aandraagt. Die bedenken de medewerkers zelf, en ze zorgen er bij elk actiepunt ter plekke voor dat iemand het gaat oppakken. Die omslag is extra werk, en vraagt van alle medewerkers in het begin een flinke tijdsinvestering, maar met geduld zien we straks de resultaten.” Conny Dorst, algemeen manager poliklinieken angst- en stemmingstoornissen en psychosomatiek GGZ inGeest Hoe helpen bordsessies om problemen sneller zichtbaar te maken en op te lossen? “Door het houden van bordsessies wordt dagelijks, direct, op een ‘kalender’ bijgehouden hoe vaak een bepaald probleem zich de afgelopen werkdag heeft voorgedaan. Tegelijkertijd worden deze onderverdeeld naar hoofdoorzaak. Als een OK uitvalt omdat de patiënt bijvoorbeeld griep heeft, wordt dat blauw, als het komt omdat er geen IC-bed beschikbaar is rood. Zo zien we in een oogopslag hoeveel patiënten er zijn afgevallen, waarom dat zo is en of we een verbeteractie kunnen opzetten.” Marieke den Bleker, dagcoördinator OK Wat zijn jouw ervaringen met bordsessies? “In het begin merkte ik dat de dagelijkse bordsessies weerstand opriepen. We zijn druk en lean is toch iets voor managers? De bordsessies zorgen ervoor dat je als team elke dag bespreekt hoe je de eigen werkwijze met kleine en soms grote aanpassingen kan verbeteren. We hebben het nauwelijks over lean, maar over hoe wij ons werk beter kunnen doen en dat is eigenlijk best leuk!” Annemieke Noteboom, klinisch psycholoog, manager behandelzaken GGZ inGeest

Samen op weg naar leuker en beter werk Stap voor stap steeds ‘lean-er’ Met ‘lean’ denken en werken willen VUmc en GGZ inGeest de kwaliteit en veiligheid voor patiënt, cliënt en medewerker verder vergroten en het werk voor iedereen leuker en efficiënter maken. Lean is een strijd tegen alle vormen van verspilling, of het nu gaat om overbodig geld uitgeven, een onnodige wandeling door het gebouw maken om iets op te halen, of worstelen met een probleem dat elders allang is opgelost. “Dat is mogelijk door eenvoudige en heldere processen, door flexibel te plannen en handig gebruik te maken van ruimtes, door slim in te kopen, kortom door pragmatisch te denken en te doen. Elke dag opnieuw kunnen wij hier - gezamenlijk - stappen in zetten. Als wij ons werk slimmer inrichten, worden onze patiënten snel, zorgvuldig en goed geholpen”, aldus Marco van der Noordaa, programmamanager lean. Er wordt in VUmc en GGZ inGeest al op veel plaatsen ‘lean’ gewerkt. Tracer maakte een rondgang.

M

Hoe kan lean jouw werk leuker maken?  “Een ‘persoonlijk’ project van mij is het centraal beschikbaar maken in Chipsoft van alle benodigde informatie bij de voorbereiding van een operatie. Deze informatie komt nu nog deels op papier bij de planning aan en soms gaat informatie hierdoor verloren. Via een lean-verbeterproject vragen we betrokkenen nu hun bijdrage voor iedereen compleet in Chipsoft te zetten, beginnende bij de arts van de poli waar tot opereren wordt besloten. Een volledig duidelijk operatieprogramma scheelt uitzoekwerk en problemen tijdens de operatie.” George Licher, OK-assistent chirurgie en medewerker met aandachtsgebied orthopedie op de operatiekamers Hoe is de kwaliteit van de behandelevaluatie verbeterd met lean? “Bij de wekelijkse cliëntenbespreking gebruiken we sinds januari een format aan de hand waarvan wij behandelevaluaties gestructureerd bespreken. Als er een vraag aan het team is, stelt de inbrenger die éérst, zodat de collega’s naar de casuïstiek kunnen luisteren met die vraag al in het hoofd. Sinds het gebruik van het format verlopen onze cliëntenbesprekingen gefocuster en efficiënter en leiden ze tot concrete uitkomsten, waar de behandelaar weer mee verder kan.” Gerthe Veen, psychiater bij de polikliniek angst en dwang GGZ inGeest Hoe helpt lean de patiëntveiligheid te verbeteren? “Lean biedt een structuur om problemen goed te analyseren en op te lossen. Elke dag staan we vijftien minuten bij elkaar bij ons verbeterbord. De verpleegkundigen van onze afdeling signaleerden een aantal kwesties. Zo meldden ze dat er veel medicatiefouten worden gemaakt. Om te kijken of er echt iets aan de hand is, houden we eerst een scorelijst bij. Zijn er echt zo veel meldingen of lijkt dat maar zo? Daarna brengen we het proces in kaart. We willen weten wat er precies aan de hand is. Krijgt een patiënt verkeerde medicijnen, een foute dosering of juist geen pillen. Pas dan kun je het probleem gericht oplossen. Op het bord geven we ook aan wie met welk probleem bezig is. Zo is iedereen op de hoogte wat wij aan patiëntveiligheid doen.” Joyce Jansen, teamleider klinische zorgeenheid 6B

4

Brechje Swart (achterste rij, vierde van links)

Wat is het eerste verbetervoorstel? “We maken op de afdeling een dagelijks vragenlijstje met niet-acute vragen, zoals over een medicatiebon of een afspraak voor familiegesprek. De arts beantwoordt die vragen in ieder geval om 12.00 en om 16.30 uur. Zo weet je als verpleegkundige wanneer je antwoord krijgt en als arts word je niet steeds daarover aan je jasje getrokken.” Brechje Swart, senior-verpleegkundige traumatologie

Wat was jouw verbetervoorstel? “Ik heb tijdens een stand-up sessie voorgesteld om verbandscharen voor de OK aan te schaffen. Sinds een paar jaar hadden we die niet meer op de OK, omdat iedereen aannam dat ze werden meegenomen. Maar een schaar met punten gebruiken voor verband knippen vind ik te gevaarlijk voor een patiënt. We hebben eerst op de oude bestellijsten gekeken of er vroeger echt zoveel scharen verdwenen en dat bleek erg mee te vallen. We hebben nu op elke kar in elke OK een verbandschaar liggen. Ze zijn gelabeld, dus als er een niet op z´n plek ligt, kunnen we die meteen thuisbrengen. Tot dusver is er nog geen een verdwenen.” Iris Boekhoudt, OK assistente

Tracer 8 – 21 ap r i l 201 1 – Lea n in V U m c en G G Z i n G e e s t

Met vallen en opstaan transformeerde Gary Kaplan, CEO van het Virginia Mason Medical Center, zijn ziekenhuis tot een lean organisatie. Na negen jaar zijn de resultaten indrukwekkend. Lean doorvoeren in een organisatie is een reis; een constante zoektocht naar verbeteringen, hield hij het publiek voor toen hij op 7 april in VUmc was. Ruim 130 leidinggevenden luisterden aandachtig.

Lean is geen radicale verandering van werkwijze, maar stapje voor stapje verbeterin-

gen aanbrengen in de processen, legde Gary Kaplan uit. Niet door een baas die zegt hoe het anders moet, maar juist door de werknemers die weer met nieuwe ogen naar hun eigen processen gaan kijken en de ruimte krijgen verbeteringen aan te brengen. Verbeteringen die vaak vooral het ‘wegsnijden’ van verspillingen zijn. ‘If you are dreaming about it… you can do it’ Sensei Chihiro Nakao Veel van onze processen kenmerken zich te vaak door fouten die niet hoeven, wachten waar het niet nodig is, overtollige bewegingen, te grote voorraden, te veel bewerkingen en productie. Of zoals Kaplan het noemt: ‘start the war on waste!’

Hoe helpt lean je als leidinggevende? “Op twee afdelingen heb ik elke dag een kwartier ‘stasessie’ met alle beschikbare medewerkers, met vaste aandacht voor patiëntentoewijzing en verduidelijking van de specifieke taken van de verantwoordelijke van dienst. We meten ook hoe de werkprocessen verlopen – bijvoorbeeld of er genoeg en voldoende toegerust personeel op de afdeling is. Wat we sinds een maand ook meten: iedereen laat weten of hij of zij lekker heeft gewerkt!” Bert van Pel, unitleider recovery

Vacatures VUmc

Opleidingsplaatsen

Alle vacatures zijn te lezen op intranet onder ‘P&O’, klik op: ‘interne vacatures en werving’ en daarna op, ‘interne vacatures’. Ons adres is: Werving & selectie, polikliniek 7Z 163.

Vacatures 4 april tot 11 april. Uiterlijke reactie datum zie intranet. Verpleegkundigen/Verzorgenden Opleider ‘klinisch geriatrie verpleegkundige’ D6.2011.00033 Leid jij de Nederlandse verpleegkundigen op in de vervolgopleiding tot klinisch geriatrie verpleegkundige? Afdeling: amstel academie, verpleegkundige vervolgopleidingen, Divisie VI Verpleegkundige verloskunde D3.2011.00018 Kom deel uitmaken van een prachtig begin! Afdeling: verloskunde en gynaecologie, Divisie III

OK personeel

Duaal studenten en in-service leerlingen radiotherapeutisch laborant D5.2011.00041 Voor de afdeling radiotherapie zoeken wij enthousiaste leerlingen radiotherapeutisch laborant. Afdeling: radiotherapie, Divisie V Vacatures 11 april tot 18 april. Uiterlijke reactie datum zie intranet.

Opleider operatieassistent D6.2011.00030 Organisatie èn ontwikkeltalent gezocht voor de opleiding operatieassistent! Afdeling: medisch ondersteunende opleidingen / amstel academie, Divisie VI

Verpleegkundigen/Verzorgenden

Opleider anesthesiemedewerker D6.2011.00032 Organisatie èn ontwikkeltalent gezocht voor de opleiding anesthesiemedewerker! Afdeling: medisch ondersteunende opleidingen / amstel academie, Divisie VI

Oncologie verpleegkundige D1.2011.00025 Wil je als verpleegkundige aan de slag bij VUmc? Solliciteer dan nu! Afdeling: medische oncologie, Divisie I

Verpleegkundige interventiecardiologie D4.2010.00141 Ben jij HART toe aan een nieuwe uitdaging? Afdeling: cardiologie, Divisie IV

Personeelsactiviteiten

Opleiding tot oncologie verpleegkundige november 2011 D1.2011.00021 Wil jij een bijdrage leveren aan de kwaliteit van leven van je patiënt? Doe de opleiding tot oncologie verpleegkundige! Afdeling: medische oncologie, Divisie I Vervolgopleiding tot verpleegkundige IC neonatologie april 2012 D3.2011.00025 Kom jij je verder ontwikkelen bij ons tot IC neonatologie verpleegkundige? Afdeling: intensive care neonatologie, Divisie III Verpleegkundige IC neonatologie D3.2011.00024 Obstetrie, kinderverpleegkunde, neonatologie en/of IC? Kom je ervaring bij ons uitbreiden! Afdeling: intensive care neonatologie, Divisie III Senior verpleegkundige chirurgie D4.2011.00030 Heb jij passie voor kwaliteit in de zorg? Afdeling: zorgeenheid traumatologie en plastische chirurgie, Divisie IV

Administratief/secretarieel Administratief medewerker roostering/planning D6.2011.00036 Help jij met het roosteren en plannen van de lesroosters voor de studenten aan de amstel academie? Afdeling: amstel academie, Divisie VI

Secretaresse hoogleraar/afdelingshoofd D2.2011.00028 Ben je accuraat en resultaatgericht? Wij zijn op zoek naar een secretaresse voor de hoogleraar/ afdelingshoofd Neurochirurgie. Afdeling: neurochirurgie, Divisie II Wetenschappelijk onderzoek/onderwijs Gedragswetenschappelijk docent - amsterdam D6.2011.00034 Docent AIOS ouderengeneeskunde. Afdeling: gerion, Divisie VI Gedragswetenschappelijk docent - Groningen D6.2011.00035 Docent AIOS ouderengeneeskunde. Afdeling: gerion, Divisie VI

Ondernemingsraad

Informatie over activiteiten ‘Tip van Boots’, ruimte – 1 A 14.2, tst. 43799, website: www.tipvanboots.nl. U kunt de Tip van Boots ook bezoeken op de intranet homepage/direct naar/Tip van Boots.

Informatie over de OR vindt u ook op intranet onder http://intranet/OR

Met zijn

Beachvolleybaltoernooi Op zaterdag 25 juni 2011 is het weer tijd voor het jaarlijkse beachvolleybal toernooi! Dit gezellige en sportieve toernooi wordt ook dit jaar weer in IJmuiden gehouden, op de 3 velden van PBN sport, paviljoen Nova Zembla aan een groot meer, waar u veel mogelijkheden heeft om uit te puffen na de vermoeiende wedstrijden. Het toernooi begint om 13.30 uur en eindigt rond 18.00 uur. Na de wedstrijden is er een half uurtje om u op te frissen en een gezellige borrel te drinken. Rond 19.00 uur staat er dan weer een uitgebreid BBQ-buffet voor u klaar met Live muziek zodat uw weer even kan??? Aan dit spektakel kunnen zestien teams deelnemen. Elk team mag bestaan uit vier tot acht spelers, waarvan er steeds vier in het veld staan. Het team dient gemengd te zijn, maar tenminste één van de vier spelers in het veld dient een dame te zijn! Spelers “lenen” van een ander team is niet toegestaan! De meeste van u weten inmiddels wat een leuk en sportief spektakel dit is, dus u mag het dit jaar zeker niet missen! Want er zijn weer mooie prijzen te winnen! En voor de winnaars een verrassing? Wilt u als team aan dit spektakel deelnemen, geef u dan op via [email protected] of via www.tipvanboots.nl. U betaalt slechts € 20,00 p.p voor deze heerlijke dag buiten!

De sluitingsdatum voor inschrijving is 23 mei 2011 dit vanwege mijn zomer vakantie! Dus wees er snel bij. Zeevissen Op zaterdag 4 juni 2011 zal er het jaarlijkse zeevisfestijn georganiseerd worden voor de vissers onder ons. Met de prachtige zeekotter “De Mercuur” zullen max. 65 personen vanuit Den Helder het zeegat kiezen. Om 08.00 uur vertrekt “De Mercuur” en u zult omstreeks 16.30 uur weer terug zijn in de haven. Heeft u geen vishengel en wilt u toch mee, dan kunt u aan boord een hengel huren bij de schipper. Aas voor die dag (afhankelijk van welke vis wordt gevangen) is op de wal in de haven te koop. Aan boord kunt u uw natje en droogje kopen. Maar er zal ook voor u gezorgd worden! Bent u geïnteresseerd in deze dag, wilt u mee zeevissen en heeft u zeebenen? Geeft u zich dan op bij de Tip van Boots en betaal slechts € 22,50 p/p (incl. een drankje en lunch) of via e-mail naar: em.boots@ vumc.nl. U krijgt er een onvergetelijke dag voor terug! Sluitingsdatum inschrijven 20 mei 2011. Dam tot Damloop De Dam tot Damloop is nu al geheel volgeboekt er kunnen geen inschrijvingen meer

via De Tip van Boots gedaan worden. We doen dit jaar mee met 4 recreatieteams en een wedstrijdteam. Iedereen die zich heeft ingeschreven ontvangt in september bericht. Workshop Acrylverf op zaterdag 2 april 2011 was het dan zo ver kon mijn geluk niet op toen ik rond 10.30 uur bij de Tip van Boots aankwam in de 1hal we ontvangen werden door Eddy met een heerlijk Cappuccino en met wat lekkers erbij aangeboden door José onze Schilderlerares. Er waren twee sessies een om 11.00 en de andere om 13.30 uur. totaal 16 mensen. Nou er werd door alle aanwezige er lustig op los geschilderd en iedereen had een eigen opdracht de ene was nog mooier dan de andere. Er waren er bij die nog nooit een schilderkwastje in hun handen hadden gehad ,nou je zou het niet zeggen wat een kunstenaars. We werden verder door Eddy tijdens het schilderen goed verzorgd. En zeker mogen we José onze schilderlerares niet vergeten die heeft ons er toch mooi doorheen geloosd. Eddy we hebben een top dag gehad namens iedereen hartelijke dank. En we willen in december ook graag weer mee doen voor de speciale kerst schilder zaterdag.

Enquête over dienend leiderschap In februari heeft de OR een enquête onder de medewerkers verspreid. De OR hoopt door middel van deze enquête inzicht te krijgen of, en hoe Dienend Leiderschap leeft op de werkvloer. De enquête is door 1376 medewerkers ingevuld! Dit is een prima resultaat en we bedanken dan ook iedereen die de moeite heeft willen nemen om de enquête in te vullen. 1376 medewerkers hebben de enquête ingevuld, dit is ongeveer 20% van het totaal aantal me-

dewerkers werkzaam in het VUmc. Dit aantal is voldoende om de resultaten van de enquête te kunnen vertalen naar de gehele organisatie. De OR is nu bezig met het verwerken van de resultaten. Wanneer de resultaten er zijn zullen die bekend worden gemaakt in Tracer (medio mei) tevens zullen wij die gegevens gebruiken in het overleg met Vumc. Namens de OR nogmaals Bedankt.

Voorlopige resultaten enquête over bezuinigingen Hieronder ziet u een weergave van de voorlopige resultaten rond de drie gesloten vragen. Deze zijn al gecommuniceerd naar de RvB en daarmee naar de organisatie. De definitieve gegevens volgen z.s.m. De teller blijft ondertussen doorlopen, al naar de 1400 toe. Verwerking van met name de twee open vragen vergt enige tijd.

Aantal reacties , geteld op 5 april 2011

1272

Medewerkers bekend met de bezuiniging 931 Medewerkers niet bekend met de bezuiniging 341 subtotaal 1272 Medewerkers niet gevraagd mee te denken 594 Medewerkers wel gevraagd mee te denken 337 subtotaal 931 Aantal medewerkers suggesties meegenomen 186 Aantal medewerkers suggesties niet meegenomen 79 Aantal medewerkers die nog niet weten of hun suggesties of die van hun collega’s worden meegenomen 666 subtotaal 931

341; 27%

931; 73%

Bent u bekend met het feit dat er ingrijpende bezuinigingen aankomen? Medewerkers bekend met de bezuiniging Medewerkers niet bekend met de bezuiniging

Tracer 8 – 2 1 apr il 2 01 1 – S er v icep ag in a

5

Menu

In memoriam

Informatie over het menu vindt u ook op de startpagina van intranet

donderdag 21 april cannelloni, in salata, foccacia, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep vrijdag 22 april tjap tjoy met kip, vegetarische tjap tjoy, witte rijst, gebonden tomatensoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere groentesoep zaterdag 23 april sukadelapje, gevulde champignons, jus + vegetarische jus, broccoli, gekookte aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaatvermicellisoep, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaatvermicellisoep

In memoriam

Anneke (A.A.G.) Ham (1930-2011)

Marjan Ostendorf – van Denderen

Anneke had van 1951-1991 een dienstverband met de

Op 6 april 2011 bereikte ons het droevige bericht

Faculteit der Geneeskunde van de Vrije Universiteit.

dat Marjan Ostendorf, hoofd patiëntensecretariaat

Als medisch analiste kwam zij in dienst bij de vermaarde

van de afdeling Pathologie, onverwachts is

Prof.dr G.A. Lindeboom op de Pieter van Foreestkliniek.

overleden. Korte tijd geleden had ze te horen

Met hem stapte zij over naar het door hem opgerichte

gekregen dat ze ernstig ziek was. Dat was een

Medisch Encyclopedisch Instituut van de VU waar zij

grote schok, maar vechtlustig als ze was ging ze

voor hem en later voor zijn opvolger Prof.dr. M.J. van

ervoor. Negatieve gedachten wilde ze niet toelaten

Lieburg werkte voor de medische geschiedenis. In de

en ze maakte alweer plannen voor de toekomst.

vele woelige jaren van de Faculteit der Geneeskunde

Het heeft niet zo mogen zijn.

was zij van 1986-89 lid van het Faculteitsbestuur. Na

Marjan heeft, overeenkomstig haar gedreven

haar afscheid bleef zij werken voor de medische

karakter, een opvallende en gevarieerde carrière

geschiedenis, met name voor de Stichting Historia

gehad binnen de gezondheidszorg. Ze heeft

Medicinae en werd in 2009 daarvoor onderscheiden met

verschillende opleidingen gevolgd en aansluitende

de Lindeboompenning.

banen gehad zowel aan het bed van patiënten als

Zij was voor vele generaties geneeskundestudenten een bekende karakteristieke persoonlijkheid.

ondersteunend binnen het management. In 1999 is Marjan in VUmc begonnen als managementassistent bedrijfsvoering divisie II. In 2002 is ze overgestapt naar de Raad van Bestuur waar ze directiesecretaresse is geweest en coördinator van het bestuursbureau. Sinds oktober 2009 was ze werkzaam bij de afdeling Pathologie, waar zij de leiding kreeg over het patiëntensecretariaat. Ze voelde zich er al gauw als een vis in het

zondag 24 april kalfsbiefstuk “de Chef”, gevulde paprika, jus, haricots verts, rarbarber, rösti aardappelen, heldere vermicellisoep, vegetarische heldere vermicellisoep

water en wist er een hecht team van te maken dat met haar wegliep. We hebben Marjan leren kennen als een warme persoonlijkheid met geweldige communicatieve vaardigheden. Door haar - in eerdere functies verworven - wijdverbreide netwerk, wist ze bovendien veel dingen voor elkaar te krijgen. De organisatie kende ze als geen ander en ze maakte daar graag gebruik van. Ze was betrokken bij veel

maandag 25 april lasagne, rauwkost, foccacia, heldere kippensoep, vegetarische heldere groentesoep

projecten binnen de afdeling en vond het fijn haar bijdrage te kunnen leveren.

dinsdag 26 april kalfssaucijsje, groentestrüdel, roomsaus + jus, bloemkool, gekookte aardappelen, gebonden linzensoep, heldere Mulligatawnysoep, vegetarische gebonden linzensoep, vegetarische heldere Mulligatawnysoep

Onze gedachten gaan uit naar haar man Walter en dochters Thirza en Mirthe, met

Helaas was het haar door haar ziekte niet gegund al deze projecten tot een goed einde te brengen. We zullen haar erg missen. wie ze zo’n warme band had. We hopen dat ze bij elkaar de troost en kracht zullen vinden om dit enorme verdriet te verwerken. Namens de collega’s van de afdeling Pathologie en raad van bestuur, Gerrit Meijer, afdelingshoofd Pathologie

woensadag 27 april roti kip, roti vegetarisch, gebonden champignonsoep, heldere madrileensesoep, vegetarische gebonden champignonsoep, vegetarische heldere madrileensesoep donderdag 28 april karbonade, gevulde aubergine, jus + vegetarische jus, stoofprei, gekookte aardappelen, gebonden kippensoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden crème soep, vegetarische heldere aspergesoep vrijdag 29 april gebakken vis, remouladesaus, gemengde salade, frituur aardappel, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep zaterdag 30 april varkenshaasje, gevulde paprika, roomsaus, Parijse wortelen met doperwten, gestoofde appeltjes, frituur aardappel, heldere groentesoep, vegetarische heldere groentesoep zondag 1 mei provençaalse vis, omelet naturel, kerriesaus, Koninginne melange, gekookte aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaatvermicellisoep, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaatvermicellisoep maandag 2 mei kerrieragout, vegetarische kerrieragout, doperwten, witte rijst, gebonden champignonsoep, heldere madrileense soep, gebonden vegetarische champignonsoep, heldere vegetarische madrileense soep dinsdag 3 mei kotelet Suisse, tuinkruidensaus + jus, spitskool, gekookte aardappelen, gebonden kippensoep, heldere aspergesoep, gebonden vegetarische crème soep, heldere vegetarische aspergesoep woensdag 4 mei Hollandse hachée, vegetarische hachée, rode kool met appeltjes, aardappelpuree, heldere Chinese kippensoep, gebonden Zwitserse kaassoep, heldere vegetarische Chinese soep

6

 

Bibliotheek

Amstel Academie

Bezoek de medische en verpleegkundige bibliotheek in VUmc op locatie 0B100 (nabij personeelsrestaurant). Openingstijden: maandag t/m donderdag van 9 tot 21 uur en vrijdag van 9 tot 17 uur. Tel: (020) 444 1237. Web: www.ubvu.vu.nl/geneeskunde

Webcursus voor verpleegkundigen Moet je een verslag, paper of ander stuk schrijven waarbij je literatuur moet gebruiken? Doe dan de online cursus vakliteratuur speciaal voor verpleegkundigen: Verpleegkundige Informatievaardigheden (VIV). Kijk op: www.ubvu.vu.nl/verpleegkunde Studeren op zondag Studenten opgelet! In 2011 is de medische bibliotheek op de volgende zondagen geopend: 22 mei en 26 juni. (Van 9 t/m 17 uur.) Word aardig informatievaardig! Doe onze cursus Systematisch zoeken voor reviews, of onze PubMed-, Reference manager- of Citatieanalysecursus. Meer info en aanmelden op: www.ubvu.vu.nl/ agenda Bijblijven met de Nieuwsbrief medische bibliotheek Blijf op de hoogte van de nieuwste medische informatiebronnen met onze nieuwsbrief per e-mail. Speciaal voor

Tracer 8 – 21 ap r i l 201 1 – S er v icep ag in a

artsen, onderzoekers, verpleegkundigen en paramedici van het VUmc. www.ubvu.vu.nl/nieuwsbriefmedisch/ laatstenummer.html Toegang medische bibliotheek buiten openingstijden Ook buiten openingstijden is de medische bibliotheek toegankelijk voor medewerkers van VUmc. Wilt u gebruik maken van deze service? Vraag dan om het ‘formulier autorisatie kaartlezer’ aan de bibliotheekbalie en vul deze meteen in. Uw VUmc-pas is dan binnen een week geautoriseerd voor toegang buiten onze reguliere openingstijden. Medische informatievragen? Bel of mail de medisch informatiespecialist! René Otten: (020-44)42027, [email protected]; Hans Ket: (020-44)42523, [email protected]; Ilse Jansma: (020-44)42523, i.jansma@ubvu. vu.nl.

De Boelelaan 1109 1081 HV Amsterdam Bedrijfsopleidingen F. Broekhof  Bij- en nascholingen F. Broekhof Verpleegkundige vervolgopleidingen K. Jonker  Paramedische opleidingen M. van Oostrom www.amstelacademie.nl

Het nieuwe opleidingsaanbod najaar 2011-voorjaar 2012 van de Amstel Academie staat weer op de website. Kijk voor een volledig overzicht van alle scholingsactiviteiten en trainingen op www.amstelacademie.nl of www.vumc.nl/opleidingen Inhoudelijke informatie over de Bij- en nascholingen kunt u vinden onder de gelijknamige rubriek op de website. De Amstel Academie biedt ook inspirerende trainingen en workshops aan, die u ondersteunen bij

(020) (020) (020) (020) (020)

444 444 444 444 444

4229 4253 4253 2020 4569

het optimaal benutten van uw kwaliteiten. Kijk snel op onze website en schrijf u nu in voor ons nieuwe aanbod! Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met het secretariaat op 44253 of 45084. Zij staan u graag te woord. De gezondheidszorg blijft in beweging, dus ook ons opleidingsaanbod!

Hoe werkt lean op het secretariaat? “Op eigen initiatief en in het kader van lean heeft ons secretariaat de eigen werkplek onder de loep genomen en een begin gemaakt met grote schoonmaak. De leancoach reikte ze daarvoor ‘5xS’ aan: scheiden, schikken, schoonmaken, standaardiseren en standhouden. Zodat standaard alleen de noodzakelijke spullen op de juiste plek en gebruiksklaar aanwezig zijn. Het is een van de vele kleinere en grotere verbeterpunten die van invloed zijn op de werksituatie en helpt hen om meer grip te krijgen.” Marga van Slooten, directeur algemene zaken poliklinische psychiatrie Amsterdam GGZ inGeest Welke impact heeft lean op het hoger management? Wat is het effect van de stasessies? “Het is geweldig als manager om te zien hoe verpleegkundigen en dokters op de verpleegafdelingen zaken die al tijden speelden nu onderling oplossen, zoals op tijd de receptuur of ontslag klaar hebben. Dat gebeurt via dagelijkse stasessies. Bij gesignaleerde problemen meten ze of het echt is en hoe groot het probleem is. Zo verbeteren ze dagelijks hun werkprocessen. De eerste resultaten zijn objectief meetbaar en vergelijkbare successen worden geboekt op de OK, de CSA en de recovery.” Rien Caljouw, manager bedrijfsvoering divisie IV

Samen op zoektocht naar verbeteringen ‘You should submit wisdom to the company. If you don’t have any wisdom to contribute, submit sweat. If nothing else, work hard and don’t sleep. Or resign.’ Taiichi Ohno

Geen verbetersysteem Hoewel lean gaat over het aanbrengen van verbeteringen, kon Kaplan niet genoeg benadrukken dat lean geen verbetersysteem is. Het is een managementsysteem. Met die boodschap richtte hij zich heel duidelijk tot zijn publiek in de Amstelzaal. Waar lean werken en denken nu al op veel werkplekken wordt doorgevoerd binnen VUmc en ggz inGeest, was deze bijeenkomst speciaal georganiseerd voor de leidinggevenden. Van hen wordt een ander soort leiderschap verwacht: leidinggevenden moeten zich veel bewuster

zijn van hun voorbeeldgedrag, ze moeten helder communiceren én ervoor zorgen dat medewerkers op de juiste manier gespannen zijn – niet teveel en niet te weinig. De oorlog tegen verspilling - Verspilling door overproductie (laboratoriumtesten) - Verspilling door transport (verplaatsen van patiënten) - Verspilling door overbewerking (te lang formulier) - Verspilling door voorraden (medicijnen, opslag) - Verspilling door beweging (zoeken naar statussen) - Verspilling door fouten (verkeerde medicatie) - Verspilling door wachten (te laat met ontslag ) Dat je als leidinggevende bij lean denken en werken stevig in je

schoenen moet durven staan, blijkt als een van de belangrijkste manieren om het weghalen van verspillingen, standaardiseren blijkt te zijn. Binnen een medisch centrum zullen veel mensen niet willen standaardiseren, waarschuwde Kaplan, want de reactie is al snel: ‘ik heb daar zo mijn eigen manier voor’. En dat is waar lean van een leider vraagt om moed te tonen en ego’s overboord te durven zetten. “Standaardisatie is de enige manier om de patiënt echt centraal te zetten.”

Werkplezier Bij Virginia Mason is met de doorgevoerde standaardisatie kwaliteit en werkplezier sterk verbeterd, terwijl er wordt gewerkt met de helft van het materiaal, de helft van de ruimte, de helft van de inspanningen en een gehalveerde voorraad!

foto’s: Jean-Pierre jans

Op reis met Gary Kaplan

De impact van lean volgens Kaplan Lean werken kost: ½ de menselijke inspanning ½ de ruimte ½ de hulpmiddelen ½ de voorraad ½ de investering ½ de bouwtijd ½ de tijd voor productontwikkeling Terwijl applaus klonk en mensen met mobieltjes foto’s van diverse sheets hadden gemaakt, daagde Kaplan het publiek uit om met een cynische vraag te komen. Die kwam uiteindelijk: “wij beginnen hier bij VUmc wel vaker projecten. Is dit niet het zoveelste project dat zal mislukken?” Kaplan: “mijn antwoord tegen mijn eigen managers luidt bij dat soort twijfel altijd: ‘heb jij een beter idee?’”

Werkt ‘hoe was je dag’? “Onze kleine receptie gaf het dagelijkse ‘hoe was je dag?’-praatje het voordeel van de twijfel, want ze dachten het al van elkaar te weten. Maar doorvragend naar waaróm je dag goed of slecht was bleek bijvoorbeeld dat het stressvol was om, met een cliënt aan de lijn, wachtenden aan de balie, in allerlei verschillende systemen van de diverse poliklinieken te moeten zoeken of een hulpverlener er wel was. We streven nu naar verbetering in de vorm van een centraal en éénduidig aanwezigheids- en vakantieregistratiesysteem.” Marga van Slooten, directeur algemene zaken poliklinische psychiatrie Amsterdam GGZ inGeest Wat meet het team om de prestaties van de acute OK te verbeteren? “Wij zijn gestart om te meten hoeveel tijd er zit tussen het aanmelden van een acute patiënt bij de OK-coördinator en het moment dat deze daadwerkelijk de OK wordt binnengereden. Bij een spoedklasse 1 zou dat binnen een uur moeten gebeuren en bij spoedklasse 2 binnen acht uur. We willen weten of we dat ook echt halen. Elke dag bespreken we tijdens een zogenaamde stand-up of we het hebben gehaald en als dat niet zo is wat de reden daarvan is. Was het bijvoorbeeld ’s nachts als er maar een beperkte OK-capaciteit is? Is de patiënt wel echt een spoedklasse 1? De volgende stap is dat we gaan kijken of de doorlooptijd ook korter kan.” Herman Christiaans, medisch coördinator traumacentrum Wat is het effect van lean op de cultuur op de OK? “Operatiekamers zijn een zeer complexe werkomgeving waar verschillende disciplines en medewerkers samenwerken. Lean is een filosofie gericht op het veranderen van de werkwijze van medewerkers met het doel om onnodige verspilling uit de diverse processen te elimineren. De eerste stappen zijn met enthousiasme maar ook scepsis genomen. Uiteindelijk gaat het om een cultuurverandering die idealiter leidt tot meer kwaliteit van zorg, patiënt veiligheid en medewerkertevredenheid.” Stephan Loer, afdelingshoofd en opleider anesthesiologie

Hoe helpt lean bij het verbeteren van de communicatie? “Aan het eind van de dag bleef een aantal dingen onduidelijk en ‘in de lucht hangen’ tussen zaalarts en verpleegkundigen. We hebben nu om 17.30 uur een vast overlegmoment. Het lijkt logisch en een open deur, maar toch was dat vaste moment er nog niet. Dankzij de lean approach is de communicatie hierover geoptimaliseerd met alle voordelen van dien.” Donald van der Peet, gastro-intestinaal chirurg, opleider algemene heelkunde

Tracer 8 – 21 apr il 2 01 1 – Lean in V U m c en G G Z in G e e s t

Waarom ben je enthousiast over lean? Noem eens een voorbeeld van een verbetering? “Van communicatie kregen we een whiteboard waar we op schrijven hoe het gaat en wat beter kan. Dat bespreken we aan het eind van de dag. Zo hebben we besloten ijzeren borsteltjes die de operatie-instrumenten beschadigen te vervangen. Dit bord maakt duidelijk wie iets moet zeggen als je ergens tegenaan loopt: wij allemaal dus. Lean is nodig, want je hebt elkaar nodig.” Ilias Kong, medewerker centrale sterilisatie

Wat verwacht je dat je aan lean kunt hebben? “Ik hoop dat lean ons zal leren welke punten in het proces van de dagchirurgie KNO belangrijk zijn voor de patiënt en op welke punten we daar als organisatie verbetering in kunnen bewerkstelligen. Daarbij hoop ik dat het analyseren en oplossen van de knelpunten een verbeterde werksituatie voor alle betrokken medewerkers zal gaan geven.” Jolijn Brouwer, staflid KNO

7

Promoties donderdag 21 april – aula, 13.45 uur, I.C. van Eijk, ‘Modulation of cardiovascular risk factors and inflammation in rheumatic diseases’ promotoren: prof.dr. B.A.C. Dijkmans, prof.dr. Y.M. Smulders; copromotoren: dr. M.T. Nurmohamed, dr. D. van Schaardenburg donderdag 21 april – aula, 15.45 uur, K.M.P. van Bastelaar, ‘Web-based cognitive behaviour therapy for depression in adults with Type 1 or Type 2 diabetes’ promotoren: prof.dr. F.J. Snoek, prof.dr. W.J.M.J. Cuijpers; copromotor: dr. F. Pouwer dinsdag 26 april – aula, 13.45 uur. S.J. van Dijk, ‘Sarcomeric function and protein changes in human cardiomyopathy: mutation or phenotype’ promotor: prof.dr. G.J.M. Stienen; copromotor: dr. J. van der Velden donderdag 28 april – aula, 13.45 uur, J.D. Sluimer, ‘Visualizing the shrinking brain: Longitudinal MR studies in the spectrum of cognitive decline’ promotoren: prof.dr. F. Barkhof, prof. dr. Ph. Scheltens; copromotoren: dr. W.M. van der Flier, dr.ir. H. Vrenken dinsdag 10 mei – auditorium, 13.45 uur, C. Meenken, ‘Ocular Involvement in HIV infection and AIDS’ promotoren: prof.dr. P.J. Ringens, prof.dr. S.A. Danner; copromotor: dr. G.J. van den Horn woensdag 11 mei – aula, 15.45 uur, S.P.A. Wolfensberger, ‘Functional, structural, and molecular imaging of the risk for anxiety and depression’ promotoren: prof.dr. W.J.G. Hoogendijk, prof.dr. A.A. Lammertsma, prof.dr. J.C.N. de Geus; copromotor: prof.dr. D.J. Veltman vrijdag 13 mei – aula, 13.45 uur, E. van ’t Riet, ‘Hyperglycemia: causes and consequences’ promotoren: prof.dr.ir. J.M. Deker, prof.dr. M.G.A.A.M. Nijpels; copromotor: dr. M.J. Alssema maandag 16 mei – aula, 13.45 uur, R.H.W. Knols, ‘Physical exercise in patients with hematological malignancies’ promotoren: prof.dr. N.K. Aaronson; copromtoren: dr. E.D. de Bruin, dr. D. Uebelhart dinsdag 17 mei – aula, 13.45 uur, H.J. van Rijssen, ‘Communication between social insurance physicians and work disability claimants’ promotoren: prof.dr. A.J. van der Beek, prof.dr. J.R. Anema; copromotor: dr. A.J.M. Schellart

Zeer positieve resultaten van borstoperatie met echo Dankzij een nieuw echoapparaat kan VUmc onderzoek doen naar echogeleide operaties bij borstkanker. Het echoapparaat is er gekomen dankzij de opbrengsten van een boek dat Mark Osinga schreef over de ziekte en dood van zijn vrouw die aan kanker leed. Arts-onderzoeker Nicole Krekel vertelt. n Ellen Kleverlaan Borstkanker is de meest voorkomende kanker bij vrouwen. Eén op de negen krijgt ermee te maken. Bij niet voelbare tumoren maken de chirurgen in VUmc tijdens de operatie al gebruik van echografie, verricht door de radioloog. Op deze manier is precies te zien wat er weggehaald moet worden. Bij voelbare kwaadaardige afwijkingen gebeurt dat niet. De chirurg kan immers voelen waar de knobbel zit. Maar wat bleek? Nicole Krekel: “Uit onderzoek bij 750 patiënten is gebleken dat bij minstens de helft veel te veel gezond weefsel wordt weggehaald rondom de kwaadaardige

afwijking. En desondanks blijkt bij een aantal patiënten toch nog microscopische resten van de afwijking te zijn achtergebleven.” Dat pleitte voor onderzoek naar echogeleid opereren. Het onderzoek wordt gesteund door de borstkankerstichting Pink Ribbon. Krekel coördineert het onderzoek onder supervisie van oncologisch chirurgen Sybren Meijer en Petrousjka van den Tol.

Te leen Er doen zes ziekenhuizen mee. Voor de duur van het onderzoek heeft Toshiba nog twee echoapparaten te leen gegeven. Die staan in het medisch Centrum Alkmaar en het Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk. Voor de echogeleide borstoperaties in het Haarlemse Kennemer Gasthuis, de Gelderse Vallei in Ede en het Waterlandziekenhuis in Purmerend, gaat het apparaat van VUmc op reis. Krekel bedient dan het echoapparaat en dus niet een radioloog. “Het eerste halve jaar hebben de chirurgen en ik geoefend met het apparaat. We zijn goed geïnstrueerd door de radiologen van VUmc. Wat we bovendien doen, is voorafgaand aan de operatie met de radioloog kijken waar de tumor zit.”

Foto Jeroen Oerlemans

Agenda

Nicole Krekel demonstreert het nieuwe echoapparaat

Veelbelovend De resultaten zijn tot nu toe veelbelovend. In de onderzoeksperiode zijn dertig patiënten met de chirurgische echo geopereerd, onder begeleiding van chirurg Petrousjka van den Tol. “De tumor bleek bij deze groep op één na helemaal weg te zijn, terwijl het verwijderd borstweefsel zo minimaal mogelijk was.” Sinds oktober is de studie officieel van start en inmiddels

zijn 60 patiënten van de in totaal voor het onderzoek nodige aantal van 120 geopereerd. Ondanks de positieve resultaten is het niet gemakkelijk om iedereen te overtuigen. “Er zijn veel nieuwe ontwikkelingen en specialisten houden graag aan hun eigen geloof vast. Gelukkig zijn de deelnemende ziekenhuizen allemaal heel enthousiast.”

Uit de Agenda

Krimpend brein in beeld donderdag 28 april – aula, 13.45 uur, J.D. Sluimer, ‘Visualizing the shrinking brain: Longitudinal MR studies in the spectrum of cognitive decline’

De ziekte van Alzheimer verspreidt zich volgens een vast patroon door het brein. Het begint met verlies van hersencellen in de temporaalkwab. Dat zag Jasper Sluimer op de honderden mri-scans die gedurende drie jaar van de hersenen van 150 personen (gezonde en zieke) zijn gemaakt. Bovendien brachten deze mri-scans aan het licht dat er een agressievere variant van de ziekte van

Alzheimer is, die met name bij jongere patiënten – onder de 65 jaar – voorkomt. Op 28 april promoveert Jasper Sluimer bij het VUmc Alzheimercentrum op zijn onderzoek. mri-scans blijken uiterst geschikt om de ziekte van Alzheimer vroegtijdig te herkennen en een prognose te geven. Door de mri-scans eens in de zoveel tijd te herhalen, is de snelheid van achteruitgang bij patiënten

betrouwbaar te volgen. Mocht er in de toekomst een geneesmiddel tegen de ziekte van Alzheimer komen, dan is het effect hiervan ook goed te monitoren via mri-scans. Het is nu nog niet standaard dat elke persoon waarvan vermoed wordt dat hij of zij de ziekte heeft een mri-hersenscan krijgt. Voor patiënten en familie is het van groot belang in een zo vroeg mogelijk stadium te weten of hij of zij de ziekte

van Alzheimer heeft. Komt er een geneesmiddel, dan maakt vroegdiagnostiek bovendien mogelijk dat onmiddellijk met de behandeling kan worden gestart. De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. In Nederland hebben nu al 250.000 mensen dementie en naar verwachting zal dit in 2040 opgelopen zijn tot een half miljoen.

Afscheid vrijdag 13 mei – aula, 15.45 uur, prof.dr. B.A.C. Dijkmans, ‘Het veranderend perspectief van de Nederlandse reumatologie’ vrijdag 20 mei – aula, 15.45 uur, prof.dr. S.A. Danner, ‘Blik door venster of verrekijker? HIV en de Nederlandse geneeskunde’

Cursussen Common trunk onderwijs Meer informatie: Romke Langezaal, tst. 48446, www.paog.nl Discipline overstijgend onderwijs Meer informatie: Romke Langezaal, tst. 48446, www.paog.nl Advanced suturing course (ASC) Cursus 2: dinsdag 19 april en vrijdag 27 mei 2011, Catharina Ziekenhuis, Eindhoven Cursus 1: maandag 16 mei en woensdag 29 juni 2011, Gent, België PAOG cursus- en congresorganisatie, Patricia de Waal, tst. 48446, www.paog.nl 11 mei 2011 – Counselen over prenatale screening 2011 Meer informatie: Ingrid van de Vegte, tel. 48446, www.paog.nl

8

foto: Jean-Pierre jans

Symposia 13 mei – Toekomst van de Reumatologie / Future of Rheumatology Meer informatie: Patricia de Waal, tst. 48444, www.paog.nl 18 t/m 21 mei – Conference on Clinical Ethics and Consultation (ICCEC 2011): Moving Ethics Meer informatie: Patricia van Meekeren en Christel Sluis, tst. 48444, www.paog.nl

verpleegkundigen op carrièrepad Ruim 150 verpleegkundigen (in de dop) gaven hun loopbaan een impuls. Zij namen op 8 april deel aan de ‘Dag van de verpleegkundige carrière 2011’, dé dag voor startentende en ervaren verpleegkundigen die met hun loopbaan aan de slag willen. Tijdens deze dag konden bezoekers kennismaken met afdelingen als IC, neonatologie, spoedeisende hulp, hartbewaking, hematologie en kindergeneeskunde die hun specialisme presenteerden met rondleidingen, presentaties en carrièreverhalen. Ook GGZ inGeest presenteerde zich op deze dag. n JSp

Tracer 8 – 21 ap r i l 201 1 – O rg a n isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

‘Bij een brandwond kunnen we huid eromheen transplanteren. Maar wanneer iemand voor 80 procent in zijn gezicht is verbrand, hebben we te weinig gezonde huid om te gebruiken. En de reconstructie van een neus of oor is door het ontbreken van kraakbeen niet mogelijk.’ Paul van Zuijlen, hoogleraar brandwondengeneeskunde, over zijn onderzoek naar het maken van neuzen en oren uit menselijk weefsel. Gooi- en Eemlander, 8 april.

Vorig jaar had KNO-arts Jochen Bretschneider een nationale primeur met educatieve podcasts voor studenten geneeskunde. Inmiddels staat VUmc als eerste universitair medisch centrum van Nederland met meerdere albums op iTunes U.

n Ursula Wopereis

Virtueel schoolgebouw “In 2007 ben ik gevraagd om het kno-onderwijs voor studenten te reviseren. Het werd me vrij snel duidelijk dat we ons onderwijsmateriaal online en interactief beschikbaar moesten stellen. Omdat Blackboard niet aan mijn behoeften voldeed ben Vijf keer V volgens Jochen Bretschneider Verwanten: vrouw en drie kinderen Vakantie: per camper door Argentinië Voer: pindasaus, echt een reden voor immigratie naar Nederland Vrije tijd: mijn familie, zeilen en motorrijden Virtuele tip: ted.com

ik begonnen met de nieuwe e-learning omgeving Fronter. In de ruimtestructuur is multimediaal studiemateriaal overzichtelijk per discipline te vinden. Inmiddels maken 1200 studenten en docenten gebruik van Fronter. Sinds januari 2009 hebben we bij kno geen papieren studiemateriaal meer. Fronter heeft alleen een nadeel: het is - tot nu toe - alleen online toegankelijk.”

Presentaties op podcast “Bij kno geven we ochtendpresentaties voor coassistenten, maar de coassistenten in de perifere ziekenhuizen (50%) missen dat onderwijsmoment. In januari 2009 zijn wij daarom begonnen presentaties op te nemen als podcasts. Deze heb ik gratis ter beschikking gesteld via iTunes, naast muziek en apps in de iTunes Store. Na download van de podcasts op computer, iPod, iPhone of iPad is een internetverbinding niet meer nodig.” iTunes U “Sinds april 2011 is VUmc het eerste universitair medisch centrum en de VU de vierde onderwijsinstelling in Nederland op iTunes U. iTunes U is een digitaal platform in de iTunes

Foto mark van den brink

‘Zelfgemaakt onderwijsmateriaal, altijd en overal beschikbaar’ Jochen Bretschneider (1967) is geboren en getogen in Jena. Omdat het hem niet toegestaan werd geneeskunde te studeren ontvluchtte hij de DDR, drie weken voor de val van de Muur. Bretschneider studeerde geneeskunde in Hamburg en specialiseerde zich tot KNO-arts. In 2002 volgde hij zijn vrouw naar Nederland. Na 1,5 jaar in UMC Utrecht werkt Jochen Bretschneider sinds 2004 in VUmc. Store waar 800 onderwijsinstellingen wereldwijd gratis hun onderwijsmateriaal beschikbaar stellen. Die eerste podcasts hebben een sneeuwbaleffect veroorzaakt. De belangstelling onder collega’s is groot en het aantal albums groeit hard. Ik denk dat zelfgemaakt onderwijsmateriaal dat altijd en overal beschikbaar is de toekomst heeft.”

Hollywood in huis “Met een kleine werkgroep hebben we een simpele workflow ontwikkeld om podcasts te maken. Iedere collega kan met een eigen idee en materiaal, zoals bijvoorbeeld een powerpoint, aanschuiven. We nemen alles op met hdvideo en monteren audio-opnamen, afbeeldingen en videofragmenten met Final Cut Studio. Dat is software waar half Hollywood mee werkt, zoals de Coen Brothers en Francis Ford Cop-

‘De stap om deze bevindingen om te zetten in therapie voor alcoholisten is groot. Het gaat er in deze studie om beter te begrijpen waarom bepaalde mensen vatbaarder zijn voor alcoholverslaving.’ Onderzoeker Brenda Penninx van VUmc en ggz inGeest over een gen dat reguleert hoeveel sterke drank een mens inneemt. Parool, 9 april.

pola, maar ook de bbc. In 2011 wil ik de onderwijsinhoud voor de iPad als e-book toegankelijk maken. Zo kan een ongekende hoeveelheid eigen studiemateriaal op een apparaat beschikbaar komen als tekst, afbeelding en zelfs film. We beginnen weer klein, met kno.”

‘Naast het specifiek trainen van arts-assistenten, de artsen van de toekomst, is het ook belangrijk hun omgeving erbij te betrekken. Er moet bijvoorbeeld wel een cultuur zijn op een afdeling, waar open gepraat wordt over dingen die misgaan, om er zo optimaal van te kunnen leren.’ José Jansma, stafadviseur instituut ondersteuning patiënten, over onderwijs van geneeskundestudenten gericht op patiëntveiligheid. bnr nieuwsradio, 12 april.

Apple distinguished educators “Na een sollicitatie bij Apple ben ik sinds kort lid van een wereldwijd netwerk van 1700 docenten, de Apple distinguished educators (ade). Dat is waardering uit een heel andere hoek en daar ben ik trots op. ade werkt volgens het principe van teach the teacher, maar nu verzorgd door Apple en internationaal. Dat vind ik enorm inspirerend. Mijn motto? Mijn vader zei altijd: De dag heeft 24 uur. Is dat niet genoeg, dan nemen wij de nacht erbij.”

‘In het programma iTunes is een afdeling waar materiaal van universiteiten over de hele wereld staat: iTunes U. Daar vind je bijvoorbeeld ook colleges van Yale, Stanford, Oxford en Cambridge. Nu staan VUmc en de VU daar ook bij.’ Projectleider iTunes VU/ VUmc Sylvia Moes over gratis colleges via i-Tunes. Trouw, 13 april.

Overstap naar veiliger materiaal op de intensive care

n Pauline Diemel “Al jaren maken we in ziekenhuizen gebruik van het Luer Lock systeem. Dit systeem houdt in dat bij toediening van medicatie alle spuiten, pompjes en slangetjes gemakkelijk op elkaar aan te sluiten zijn. Of het nu gaat om orale medicatie of medicijnen die intraveneus toegediend moeten worden. Hoe handig dit systeem misschien ook is, er zijn ook risico’s. Juist omdat de mens de

zwakke schakel is. Het risico op het maken van fouten, door verwisseling van de juiste toedieningsweg, bleek in de praktijk te groot.”

Vlekkeloos Na het incident is door de icv, inkoop en de zorgmanagers nagedacht over een productwissel. “Hoewel we altijd al bewust waren van de risico’s zijn we niet eerder overgestapt naar een ander systeem, simpelweg omdat er geen goed alternatief was. Totdat we hoorden van het Non Luer Lock systeem, door de fabrikant Nutrisafe genoemd.” Omdat een Non Luer connectie niet op een Luer Lock connectie past, is het onmogelijk om orale medicatie intraveneus toe te dienen en andersom. Sinds april maakt de icv hiervan gebruik. “De snelle invoering is vlekkeloos verlopen. Allereerst door

J EROEN OER L EMANS

Na een ernstig incident op de intensive care bij het toedienen van medicijnen eind vorig jaar was het duidelijk: er moet iets veranderen. Sinds begin april maakt de IC gebruik van een nieuw systeem. Toon van Galen, verpleegkundig hoofd ICV, vertelt over de totstandkoming.

de steun en snelle besluitvorming van de zorgmanagers. Ook inkoop heeft een belangrijke rol gespeeld, waardoor dit nieuwe product snel ingevoerd kon worden. De meerkosten neemt VUmc voor lief; op veiligheid willen we niet bezuinigen.”

Scheiding De medewerkers op de icv hebben een driedaagse instructie gekregen zodat ze het nieuwe systeem snel

Tracer 8 – 2 1 apr il 2 01 1 – O rg a n isat ie – O n d er zo ek – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

eigen konden maken. “Helemaal voorkomen kan natuurlijk niet, maar door een scheiding te maken in de manier van toediening van orale en intraveneuze medicatie is de kans op fouten drastisch verlaagd.” Naast de ic volwassenen gebruikt de kinder ic nu ook Non Luer Lock systeem. Of dit systeem ook door andere afdelingen in VUmc gaat worden gebruikt, wordt door de zorgmanagers geïnventariseerd.

‘Je kunt zeker ook denken aan volwassenen met moeilijk vindbare, kwetsbare vaten, zoals bij veel ouderen, of mensen die vaak geprikt moeten worden zoals diabetici en nierpatiënten. Daarbij gaan bloedvaten vaak kapot, zodat je als verpleegkundige steeds weer op zoek moet naar andere, nog niet beschadigde vaten.’ Hoogleraar klinische fysica Ruud Verdaasdonk over de VascuLuminator als bloedvaten moeilijk te vinden zijn. De Pers, 8 april.

‘Een handige manier om een groot publiek te bereiken. Er hebben al achttienhonderd mensen meegedaan. Maar we willen naar de vierduizend toe. Er zijn zoveel soorten mensen met zoveel soorten gehoorklachten, dat je een grote onderzoeksgroep nodig hebt om goede conclusies te kunnen trekken.’ Gezondheidswetenschapper Mariska Stam over haar onderzoek naar de sociale gevolgen van slechthorendheid. Noord-Hollands Dagblad, 15 april. ‘Als er veel markers aanwezig zijn, is de kans groot dat de behandeling niet aanslaat. Zijn er weinig markers aanwezig, dan heeft de behandeling wel een grote kans van slagen.’ Frits Peters, hoofd laboratorium medische oncologie, over biomarkers in asbestkankertumoren die voorspellen of een behandeling aanslaat. Trouw, 16 april. 9

Prikbord

Gezocht: teamspelers beachvolleybal

f o t o P a u l l e Cl e r c q

Het prikbord op intranet biedt medewerkers de mogelijkheid om oproepen te plaatsen. Dagelijks zijn er nieuwe vraag- en aanbodadvertenties te vinden. Sommige berichten zijn wel erg bijzonder.

Terwijl Nienke Broos buiten op haar zitzak genoot van de zon, kreeg zij een geweldig leuk idee. “Ik kreeg zin om te volleyballen. En niet binnen, zoals meestal het geval is. Maar in de zon en in het zand. En laat ik nou net een beachvolleybal hebben.” (die ze voor de foto helaas nog thuis had liggen) Gelukkig voor Nienke liggen er twee prachtige volleybalvelden op de campus van de VU die deze zomer volgens haar niet onbespeeld mogen blijven. Maar een wedstrijdje volleyballen kan natuurlijk niet zonder teamgenoten. “Volleybal is een ultieme teamsport waarbij elke speler in het veld hard nodig is. Zo sterk als de zwakste schakel probeer je er samen het beste van te maken. Het vergt continu aanpassen van tactiek en samenspel.”

Zelf kent Nienke al een aantal vrouwen van de VU en VUmc die sinds kort zaalvolleyballen. Het zaalseizoen loopt echter bijna op zijn einde, maar maakt weer ruimte voor het beachseizoen dat binnenkort van start gaat. Nienke wil samen met hen meedoen met een aantal toernooien van het beachseizoen (www. beachvolley.nl). Om goed voor te bereiden zijn de dames van plan regelmatig op de VU campus te oefenen. Helaas kunnen zij niet allemaal meer op dezelfde dag en dezelfde tijd en lukt het hen niet om met minimaal vier spelers een oefenwedstrijd te spelen. Nienke is dus nog op zoek naar enthousiaste en sportieve teamgenoten en tegenstanders. Wil jij ook meedoen? Neem dan nu contact op met Nienke en wie weet spelen jullie binnenkort samen een potje beachvolleybal. n RP

Aansprekend avontuur Er zijn inmiddels ruim tweeduizend exemplaren van ‘Het aarden beest’ verkocht en de voorraad is al behoorlijk geslonken. Oncologieverpleegkundige Thecla Graas en haar man denken daarom al voorzichtig aan een vijfde druk. “Ook krijgen we steeds vaker aanvragen voor lezingen over onze reis van Zuid Afrika naar Nederland. Het 43.000 kilometer lange motoravontuur blijkt veel mensen aan te spreken”, aldus Thecla.

Fietsen voor MS

De jubilaris

25 jaar Medewerkers die 12,5, 25, 40 en zelfs 50 jaar aan VUmc verbonden zijn, blijken geen uitzondering. Elke dag is er wel een medewerker die zijn of haar jubileum viert. Voor hen is het gras nergens groener dan hier. Deze keer Lisanne Mirck, klinisch chemisch hoofdanalist.

f o t o P a u l l e Cl e r c q

er zijn of bestudeer ik ze onder een microscoop. We zijn eigenlijk gewoon een serviceverlenende instantie, want we doen dit voor het hele VUmc.”

Wat doe je precies? “Ongeveer 25 jaar geleden kreeg ik een baan bij het VU-ziekenhuis. Ik ben begonnen als klinisch chemisch analist. Als analist ondersteun je de diagnose van een arts. Ik onderzoek bijvoorbeeld de leverfunctie en de nierfunctie en doe onderzoeken bij bijvoorbeeld hartinfarcten of blaasontstekingen. Ik kijk ook naar bloedcellen; dan onderzoek ik hoeveel het

Doe je al 25 jaar hetzelfde werk? “Toen ik kinderen kreeg ben ik parttime gaan werken. Maar na een tijdje had ik het huishouden wel gezien en ben ik toch maar weer fulltime aan de slag gegaan. Nu ben ik al bijna twee jaar hoofdanalist samen met drie anderen. En ik ga nog steeds fluitend naar mijn werk hoor! Ik doe mijn werk met veel plezier en ik heb echt een enorm leuke groep collega’s. Bovendien werk ik op de beste locatie. Mijn

werkplek zit op de brug en heeft het mooiste uitzicht van heel VUmc!” Wat heb je zien veranderen door de jaren heen? “Op de afdeling is er natuurlijk veel veranderd. Er is bijvoorbeeld veel geautomatiseerd en de apparatuur is veel complexer geworden. Wat betreft VUmc zijn de afdelingen natuurlijk ook erg verbeterd en gemoderniseerd. Dat komt zeker ten goede van de patiënten en werknemers.” Heb je het jubileum gevierd? “Ik ben ontzettend verwend door mijn collega’s met bloemen en cadeautjes. Goed gevierd heb ik het dus wel, ja!” n RP

werken van de hersenen’ van Elga de Vries. Tijdens ms is de natuurlijke bescherming door de bloed-hersenbarrière verstoord. Er ontstaan beschadigingen aan de bloedvaten en schadelijke stoffen dringen de hersenen binnen. Het versterken van de functie van de bloed-hersenbarrière kan van groot belang zijn om verergering van ms te voorkomen. Conny en André hebben zich tot doel gesteld om 15.000 euro aan sponsorgeld bij elkaar te fietsen. Inmiddels is er bijna 6.000 euro binnen. Meer informatie: www.verdermetms.nl.

Gespot Er is een tweede kauwenpaartje gespot dat op het VUmcterrein domicilie heeft gekozen. Het betonnen contragewicht aan de groene kraan heeft gaten, die een prima nestplaats bieden aan de vogels. Ze zijn behoorlijk fanatiek bij het verzamelen van bekleding voor het nest. Een achteloos op de grond geworpen jack van een van de bouwvakkers moest het daarom ontgelden. Tot ieders hilariteit, ook van de eigenaar, deed een van de kauwen zijn uiterste best om de (nep)bontrand te plukken. De jongen krijgen, hoog boven de Westflank, in ieder geval een warm nestje.

W i ll y S c h u pp e r t

Lorenzo

Conny Slotboom en André Hoekstra hebben een gezamenlijke passie voor fietsen. Ondanks de ms van Conny zitten ze niet bij de pakken neer. Nu Conny nog kan fietsen, maken ze een fietstocht van 3.450 km dwars door Europa, onder het motto ‘verder met ms’. Ze zijn op 1 april gestart in Utrecht en in drie maanden gaat het tweetal via Bern, Venetië, Wenen en Berlijn weer terug naar huis. Conny en André hebben een goed doel aan de tocht gekoppeld. Met deze actie hopen zij een steentje bij te dragen aan het ms-onderzoek ‘Versterken van de delta-

10

Tracer 8 – 21 ap r i l 201 1 – O rg an isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

10