Stadsplan Willemstad Leefbaarheid maken doe je samen
Stadsplan Willemstad Leefbaarheid maken doe je samen
Colofon Samenstelling Corine van Egten Christiaan Gaasbeek
Vormgeving binnenwerk Farida Abdoelsamath
Druk Sector Document Processing, VNG
maart 2005
SGBO Onderzoeks- en Adviesbureau van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten Postbus 30435 2500 GK Den Haag
SGBO 2470.03/ Niets uit deze publicatie mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze dan ook, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van SGBO. Aan de totstandkoming van deze publicatie is de grootst mogelijke zorg besteed. SGBO kan echter niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele onjuistheden, noch kunnen aan de inhoud rechten worden ontleend.
Voorwoord p.m. : Voorzitter Hart voor Willemstad
Inhoudsopgave blz.
Samenvatting
5
1
Inleiding 1.1 Een stadsplan voor Willemstad 1.2 Willemstad: een kern in de gemeente Moerdijk 1.3 Gemeentelijke kaders 1.4 Leeswijzer
7 7 7 9 12
2
Huidige situatie 2.1 Profiel van Willemstad 2.2 Belemmeringen en mogelijkheden
14 14 14
3
Gewenste situatie 3.1 Inleiding 3.2 Sociaal klimaat 3.3 Relatie burger-overheid 3.4 Wonen 3.5 Verkeer 3.6 Werken 3.7 Voorzieningen
20 20 20 21 22 23 24 25
4
Maatregelen, taakverdeling en planning 4.1 Inleiding 4.2 Sociaal klimaat 4.3 Relatie burger-overheid 4.4 Wonen 4.5 Verkeer 4.6 Werken 4.7 Voorzieningen
27 27 27 30 33 35 39 41
Bijlagen Bijlage 1
47 Resultaten bijeenkomst jeugd
48
Samenvatting Het stadsplan van Willemstad bevat een beschrijving van de huidige situatie, de door bewoners gewenste situatie en de maatregelen die zij voorstellen om die gewenste situatie te bereiken. Het volgende profiel van Willemstad is door de bewoners geformuleerd: Willemstad bestaat uit een historische vesting met een haven en een nieuwere woonwijk. Het is een gezellige stad, waar toerisme, recreatie en horeca een belangrijke rol spelen, maar die ook een prettige woonomgeving biedt. De bevolking van Willemstad is gemêleerd, zowel senioren als gezinnen en jongeren voelen zich hier thuis en vormen een hechte gemeenschap. De bedrijvigheid en werkgelegenheid beperkt zich tot kleinschalige bedrijven, vooral in de commerciële dienstverlening: toerisme, horeca, detailhandel en kantoren aan huis. Willemstad heeft een redelijk hoog voorzieningenniveau en een omvangrijk verenigingsleven. Hoewel veel bewoners buiten de stad en zelfs buiten de gemeente werken, is men vrij sterk op Willemstad en de lokale voorzieningen gericht. Dit geldt nog meer voor de senioren en voor bewoners die geen auto hebben. De huidige voorzieningen moeten dan ook behouden blijven en enigszins uitgebreid worden. Het zwembad en het Mauritshuis met de huidige openbare functies moeten behouden blijven. Een sporthal is zeer gewenst. De medische en zorgvoorzieningen kunnen gecombineerd worden in een gebouw, waarbij ook seniorenhuisvesting met lichte verpleging mogelijk gemaakt wordt. De functie van het verenigingsgebouw moet gewaarborgd worden, door op termijn een multifunctioneel gebouw te realiseren. De voorzieningen kunnen meer afgestemd worden op de wensen van de jeugd, bijvoorbeeld door activiteiten buiten verenigingsverband aan te bieden. Het verenigingsleven is aangewezen op de inzet van vrijwilligers. Om de sociale cohesie te behouden is het dan ook van belang dat er ook in de toekomst voldoende mensen zijn die vrijwilligerswerk doen. Er dient dan ook aandacht te worden besteed aan het werven en behouden van vrijwilligers. Naast handhaving en uitbreiding van de huidige voorzieningen is het van belang dat er voldoende woningen gebouwd worden. Door nieuwbouw en verbouw en aanpassing van bestaande woningen moet een hoeveelheid en diversiteit aan woningen ontstaan die aan de wensen van de verschillende leeftijdsgroepen voldoet. Hierbij gaat het zowel om diversiteit in het type woningen en in prijsklasse als om een goede verdeling tussen koop- en huurwoningen. Op dit punt wijkt het stadsplan van Willemstad af van de gemeentelijke kaders: er zijn meer woningen nodig dan in de huidige plannen van de gemeente zijn opgenomen. De bereikbaarheid van Willemstad dient vergroot te worden, door het verbeteren van de busverbindingen (vooral met Zevenbergen) en het aanleggen van fietspaden. Dit laatste is vooral ook met het oog op de verkeersveiligheid. De woonomgeving in Willemstad is zeer karakteristiek. Dit karakter van een oude vestingstad moet behouden blijven. De straten en trottoirs in de vesting moet echter wel goed toegankelijk
5 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
gemaakt worden voor mensen die minder goed te been zijn. Dit is voor bewoners van belang, maar ook voor toeristen die de vesting komen bezoeken. Een belangrijk onderwerp in Willemstad is het toerisme. Vooral in de zomer en op zondagen komen veel toeristen naar de vesting. Dit zorgt enerzijds voor inkomsten, maar anderzijds ook voor overlast. De toeristische en recreatiemogelijkheden moeten verder uitgebreid worden, zodat er meer werkgelegenheid in Willemstad komt en voorzieningen zoals winkels in stand kunnen worden gehouden. Het Havenfront speelt hier een grote rol in. Daarnaast zou het buitengebied beter benut kunnen worden voor recreatie, door fiets- en wandelpaden aan te leggen. De overlast door toeristen ligt grotendeels in parkeerproblemen. Buiten de vesting moet dan ook voldoende parkeerruimte zijn voor toeristen, bezoekers en langparkeerders. De relatie tussen de gemeente Moerdijk en de bewoners van Willemstad kan verbeterd worden. Van beide kanten dienen hiertoe inspanningen te worden geleverd. De bewoners kunnen zich actiever opstellen in het verkrijgen van informatie en het informeren van de gemeente over de situatie in Willemstad. Dit is onder andere een taak van de stadsraad, maar ook van individuele inwoners. De gemeente kan meer aandacht besteden aan de mate en de vorm van informatie die ze verstrekt en meer betrokkenheid tonen voor de specifieke Willemstadse ontwikkelingen. Daarnaast kan de dienstverlening sneller en ‘dichter bij huis’ worden aangeboden.
6 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
1 Inleiding 1.1
Een stadsplan voor Willemstad
De gemeente Moerdijk is ontstaan uit een fusie van vijf gemeenten, namelijk: Zevenbergen, Fijnaart en Heijningen, Klundert, Standdaarbuiten en Willemstad. Sinds 1997 vormen deze vijf hoofdkernen samen met zes kleinere dorpen de gemeente Moerdijk. Hoewel Zevenbergen als grootste kern de meeste voorzieningen herbergt, kan er toch niet gesproken worden van een hoofdkern. In feite bestaat de gemeente Moerdijk uit elf relatief opzichzelfstaande kernen met een heel eigen identiteit. In het leven van de inwoners van Moerdijk neemt de leefbaarheid in hun dorp dan ook een belangrijke plaats in. De gemeenteraad van Moerdijk heeft dit zeer wel begrepen. In zijn raadsprogramma heeft hij daarom ingezet op het versterken van de leefbaarheid in de kernen. De raad heeft hiertoe het college van burgemeester en wethouders opgedragen om voor elke kern een dorp-/stadsplan op te (laten) stellen en hierbij de bevolking nadrukkelijk te betrekken. Het stadsplan beschrijft enerzijds de knelpunten en kansen, anderzijds de gewenste ontwikkelingen en maatregelen binnen de kern voor een meerjarige periode. Daarom wordt ook wel over ‘dorp/stadsontwikkelingsplan’ gesproken. Het college heeft op haar beurt gekozen voor een aanpak die de inzet en inbreng van de bewoners zelf zo veel mogelijk waarborgt. Om deze reden heeft het college besloten om de totstandkoming voor de dorps-/stadsplannen niet zelf ter hand te nemen maar extern te laten begeleiden, namelijk door SGBO, Onderzoeks- en Adviesbureau van de VNG. Begin 2004 heeft het college van burgemeester en wethouders een start gemaakt met het opstellen van de plannen. De eerste dorpsplannen – voor Moerdijk en Langeweg – zijn in 2004 afgerond en aangeboden aan het college en de gemeenteraad. Het dorpsplan Standdaarbuiten zal in april 2005 worden aangeboden. Voor u ligt het stadsplan van de inwoners van Willemstad.
1.2
Willemstad: een kern gemeente Moerdijk
in
de
Willemstad is een redelijk kleine kern in de gemeente Moerdijk. Het aantal inwoners bedroeg in 2004 2.441. In de periode 1999-2003 is dit aantal enigszins toegenomen met 98. Na 2001 hebben zich meer mensen in Willemstad gevestigd dan er vertrokken zijn. Ook was het aantal geboorten hoger dan het aantal sterfgevallen.
Bevolking 2000-2004 80 jaar eo 65-79 jaar 55-64 jaar 40-54 jaar 30-39 jaar 20-29 jaar 10-19 jaar 0-9 jaar 0,0%
5,0%
Willemstad 2000
7 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
10,0%
15,0%
Willemstad 2004
20,0%
25,0%
gemeente 2004
30,0%
In de leeftijdsverdeling valt op dat Willemstad in verhouding tot de hele gemeente relatief veel jonge kinderen van 0-9 jaar en bewoners van 40-54 jaar heeft . Ook de categorie 65-79 jaar is iets groter dan in de rest van de gemeente. Alle overige leeftijdsgroepen zijn minder sterk vertegenwoordigd. De groep 20 - tot 29-jarigen is in de laatste vier jaar iets kleiner geworden: in 2004 woonden 22 personen van deze leeftijdsgroep minder in Willemstad dan in 2000. In dezelfde periode is de groep 10- tot 19-jarigen juist iets gegroeid: met tien personen. Voor de overige leeftijdscategorieën zijn de verschillen tussen 2000 en 2004 minimaal. Andere feitelijke gegevens over Willemstad, bijvoorbeeld over de woningvoorraad, de verenigingen en de werkgelegenheid, zijn in paragraaf 2.2 per thema (subparagraaf) beschreven als inleiding op de problemen en kansen. De gemeente Moerdijk heeft diverse onderzoeken, beleidsnota’s en visies vastgesteld die van invloed zijn op de situatie en mogelijkheden van Willemstad. De gemeente heeft deze documenten ‘kaderstellend’ genoemd voor het opstellen van de dorpsplannen. Dat betekent dat, binnen de mogelijkheden die de gemeentelijke beleidskaders geven, de dorpen zoeken naar de gewenste ontwikkeling, oplossing van knelpunten en maatregelen die daaruit voortvloeien.
Afbeelding 1. Ligging van Willemstad in de gemeente Moerdijk
8 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
1.3
Gemeentelijke kaders
Hieronder volgt van deze kaderstellende documenten een korte samenvatting, met de specifieke informatie over Willemstad. Structuurvisie Plus (1999) Behalve het kiezen van de gewenste ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente, is de leefbaarheid in de kernen een van de centrale thema’s in de Structuurvisie Plus. Dit uit zich in de volgende strategieën: - het aanbieden van woningen afgestemd op de kwalitatieve vraag vanuit de kernen; - een mobiliteitsplan afgestemd op de beschikbaarheid en bereikbaarheid van voorzieningen; - het bevorderen van recreatie en toerisme. Uitbreiden vindt pas in laatste instantie plaats. Inbreiden heeft veruit de voorkeur om de ruimte zo efficiënt mogelijk te (her)gebruiken. Binnen de bebouwde kommen zijn de stedelijke functies afweegbaar. Voor de ruimtelijke ontwikkeling van Willemstad wordt het volgende voorgesteld: ‘De toekomst van de stad ligt in het behouden van de huidige kwaliteiten en het benutten van de recreatieve potentie. Het beeld langs de dijken kan worden verbeterd; jachthavenontwikkeling en eventueel andere recreatieve functies met behoud van het groene karakter en door de voortzetting van de Oostdijk en Lantaarnweg richting vesting en havenfront. Ontwikkelingsmogelijkheden voor stedelijke functies zijn beperkt vanwege de bijzondere monumentale en landschappelijke waarden. Alleen Zuidoostelijk van het nieuwe woongebied is ruimte, waarbinnen nieuwe stedelijke functies afweegbaar zijn: wonen, sport en verblijfsrecreatie. Binnen de vesting ligt één potentiële inbreidingslocatie” De genoemde inbreidingslocatie betreft de Achterstraat. Afbeelding 2. Plattegrond van Willemstad
9 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
Visie woningbouw – De Structuurvisie Plus herijkt en in de tijd gezet (2003) De gemeente Moerdijk heeft beperkte woningbouwmogelijkheden. Zo realiseert de gemeente in de periode 2000-2005 in totaal 90 woningen per jaar, inclusief een extra contingent via de ‘Compensatieregeling Moerdijk-werknemers’. De komende jaren zal dit aantal toenemen: diverse bouwplannen zitten in de ‘pijplijn’. Voor de periode 2004-2010 is er een bouwcapaciteit van in totaal 1.100 woningen. Ook na 2005 is er sprake van een beperkte groeimogelijkheid. Er is een indicatieve verdeling van de richtgetallen: Zevenbergen Fijnaart Klundert Overige 8 kernen
50% 20% 15% 15%
Hiermee kiest de gemeente voor concentratie van de meeste woningbouw in de grootste kernen om daarmee de voorzieningen in Moerdijk in stand te kunnen houden. Voor de kleinere kernen, waaronder Willemstad, betekent dit de uitdaging om de bestaande voorraad optimaal in te zetten: sloop en vervangende nieuwbouw, levensloop bestendig bouwen en aanpassing van de bestaande voorraad aan de behoefte. In de Structuurvisie Plus wordt slechts één mogelijke inbreidingslocatie binnen de vesting genoemd. Voor Willemstad werd (op 1 januari 2003) voor de periode 2003-2005 rekening gehouden met een uitbreiding van in totaal 38 woningen. In de praktijk zijn er sinds 1997 23 nieuwe woningen gebouwd. In uitvoering zijn of komen in de periode 2004-2005 nog eens 32 woningen: zowel kavels als projectmatige woningbouw. Verder zijn er plannen voor uitbreiding onder de naam Kloosterblokje IV. Hier kunnen mogelijk nog 150 woningen gebouwd worden. Het is niet bekend op welke termijn dit plaats zal vinden. Dit is afhankelijk van mogelijkheden voor woningbouw elders in Willemstad. Ook het thema zorg-wonen-welzijn wordt belicht in de notitie. Er worden drie typen kernen onderscheiden: A: wijken en kernen met alle voorzieningen op het gebied van wonen, zorg en welzijn; B: kernen met basisvoorzieningen; C: gebieden zonder noemenswaardige voorzieningen. Willemstad heeft de B status.
10 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
Intermezzo: provinciaal beleid De ruimtelijke ontwikkeling van Willemstad wordt in belangrijke mate bepaald door de uitgangspunten uit de Structuurvisie Plus en de hierop gebaseerde nota’s Visie Industrie en Visie Woningbouw (zie kaders dorpsplannen). Bij deze notities is aansluiting gezocht bij het ruimtelijke beleid van de provincie Noord-Brabant, zoals dat is vastgelegd in het in 2002 vastgestelde streekplan. Compact bouwen en zuinig ruimtegebruik zijn hierin de centrale thema’s. Deze uitgangspunten zijn nader uitgewerkt door middel van de nota Uitwerkingsplan landelijke regio Moerdijk. Visie industrie (2002) Binnen Moerdijk zijn er diverse bedrijventerreinen. Behalve de grotere en bijzondere terreinen Moerdijk en Dintelmond zijn er in de gemeente vijftien lokale bedrijventerreinen. Willemstad kent geen bedrijventerrein, noch zijn er plannen om hier een bedrijventerrein te gaan ontwikkelen. Het is juist de bedoeling dat ‘startende, groeiende en uit de plaatsen (milieuhinderlijke) bedrijven uit de kernen Willemstad…’ naar het terrein Dintelmond verplaatst worden. Visie Toerisme en recreatie Volgens de visie Toerisme en recreatie is Willemstad het ‘brandpunt’ van deze sector, binnen Moerdijk. Het water, het dijkenpatroon in het buitengebied en de forten worden als belangrijke punten genoemd. In het Regionaal Ontwikkelingsperspectief West-Brabant en het Streekplan is de bovenregionale functie van Willemstad genoemd. Ontwikkeling van de jachthaven en het Havenfront met onder meer watersportvoorzieningen en -winkels wordt in deze visie als een belangrijke maatregel genoemd. Daarnaast wordt gesproken over het uitbreiden van overnachtingsmogelijkheden, het instandhouden van de functies van het Mauritshuis en het uitbreiden van toeristisch-recreatieve routes rondom Willemstad. Scenario Moerdijk 2020 (2002) Dit rapport heeft de volgende probleemstelling: ‘Na de herindeling is de gemeente een uitgestrekte gemeente geworden met meerdere grote en kleine kernen. Enerzijds heeft de gemeenteraad uitgesproken dat elke kern het eigen karakter en de eigen specifieke culturele achtergrond moet kunnen behouden. Anderzijds vraagt het sombere financiële perspectief de gemeente om prioriteiten te stellen. De spreiding van voorzieningen over de gemeente en de kernen vormt daarbij een groot probleem. Daarnaast zullen ook prioriteiten moeten worden gesteld binnen het brede terrein van welzijn. De gemeente Moerdijk heeft behoefte aan een eigen sociaal gezicht. Sociaal-maatschappelijk welzijn als beleidsterrein aan de ene kant en specifiek welzijn vertaald naar de lokale gemeenschap van elke kern zal in samenhang ontwikkeld moeten worden.’
11 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
De nota noemt elf projecten en diverse actiepunten. Voorbeelden van projecten zijn: - ontwikkelen van vraaggestuurd huisvestingsbeleid; - dorpsplannen ontwikkelen, als opmaat voor vernieuwing; - heroverweging van spreiding van maatschappelijke voorzieningen (basiskaart); - visie op het vrijwilligerswerk in Moerdijk opstellen; - voorstellen en ideeën ontwikkelen voor een vitaal verenigingsleven; - subsidiebeleid ontwikkelen; - de interactief communicerende gemeente (leren van ervaringen lokaal sociaal beleid). In de nota zijn in een bijlage enkele samenvattende gegevens van de Leefbaarheidsmonitor (LeMon, 2001) opgenomen. Het totaaloordeel van bewoners over Willemstad is een 7,8. Men is ontevreden over de speelvoorzieningen ( cijfer: 4,9), winkels en vuil van huisdieren ( beide 5,3). Een andere bijlage vat een deel van het project ‘Niemand aan de kant: op weg naar 2020’ samen. Dit betreft het lokaal sociaal beleid van de gemeente. Het levert onder meer de volgende kapstokken op (toegespitst op de kleinere kernen) voor Moerdijk in 2020: - woongemeente: Moerdijk blijft een groene en landelijke woongemeente, voorzien in de woningbehoefte van de verschillende kernen, aanpasbaar bouwen, aandacht voor jong en oud; - een gemeente met voorzieningen en accommodaties: basisvoorzieningen in de verschillende kernen, sommige voorzieningen delen met andere kernen (mits bereikbaarheid gegarandeerd is), in elke kern eigen onderwijsvoorziening met multifunctionele schoolgebouwen; voorzien in de dagelijkse levensbehoeften in de eigen kern; goed, flexibel en betaalbaar openbaar vervoersysteem in alle kernen; - geïntegreerde zorg: zorg afstemmen op de behoefte van de inwoners en op de vergrijzing, samenwerken naar een loket, zorg op maat en op de plek waar men dat wil (eigen kern); - aandacht voor de jeugd: de gemeente moet initiatief nemen voor jeugdbeleid met een kwalitatief aanbod van activiteiten en voorzieningen, betrekken van jeugd en jongeren bij alledaagse onderwerpen en ook gerichter en directer met hen communiceren.
1.4
Leeswijzer
De inwoners van Willemstad hebben in vier intensieve avonden in de periode december 2004 tot en met maart 2005 de inbreng geleverd voor dit stadsplan. Op deze avonden is er op verschillende manieren gekeken naar de stad. Zo is de huidige situatie besproken, op zes verschillende terreinen1. De beschrijving van de huidige situatie vindt u in hoofdstuk 2. In de tweede bijeenkomst is aandacht besteed aan de toekomst van de stad, de gewenste situatie. In hoofdstuk 3 staan beschrijvingen van de visies en de doelstellingen op de zes thema’s. De derde avond heeft in het teken gestaan van het benoemen van concrete maatregelen en activiteiten. De neerslag hiervan vindt u in dit stadsplan in hoofdstuk 4. Omdat op de reguliere bijeenkomsten nauwelijks of geen jongeren aanwezig waren, is een afzonderlijke bijeenkomst met de jeugd belegd. De resultaten van deze bijeenkomst zijn in dit 1
Zie hoofdstukken 2, 3 en 4.
12 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
stadsplan opgenomen. In bijlage 1 is een beknopt verslag opgenomen van de punten die de jongeren genoemd hebben. De laatste avond is benut om het conceptplan nog eens kritisch tegen het licht te houden en waar nodig te wijzigen of aan te scherpen. De aanpak heeft geresulteerd in een stadsplan van de inwoners van Willemstad waarin aandacht is besteed aan de concrete problematiek van alledag èn gekeken wordt naar de toekomst van de stad. Het biedt daarom zowel handvatten voor activiteiten op de korte termijn als voor maatregelen die de leefbaarheid van Willemstad op langere termijn moeten waarborgen.
13 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
2 Huidige situatie 2.1
Profiel van Willemstad
De bewoners van Willemstad hebben hun stad als volgt geprofileerd: Willemstad bestaat uit een historische vesting met een haven en een nieuwere woonwijk. Het is een gezellige stad, waar toerisme, recreatie en horeca een belangrijke rol spelen, maar die ook een prettige woonomgeving biedt. De bevolking van Willemstad is gemêleerd, zowel senioren als gezinnen en jongeren voelen zich hier thuis en vormen een hechte gemeenschap. De bedrijvigheid en werkgelegenheid beperkt zich tot kleinschalige bedrijven, vooral in de commerciële dienstverlening: toerisme, horeca, detailhandel en kantoren aan huis.
2.2
Belemmeringen en mogelijkheden
2.2.1 Inleiding Willemstad staat in de Structuurvisie plus beschreven als een stadje met een relatief goed voorzieningenniveau, een bloeiend verenigingsleven en een aantrekkelijk recreatief karakter. In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe de inwoners van Willemstad hun woonplaats zien. 2.2.2 Sociaal klimaat Willemstad kent een sterke sociale cohesie. Het verenigingsleven is omvangrijk en veel mensen zijn actief als vrijwilliger. De cohesie blijkt bijvoorbeeld ook uit het grote aantal mensen dat de bijeenkomsten in het kader van dit stadsplan heeft bijgewoond en de betrokkenheid die men daar getoond heeft. Het sociale klimaat wordt op het moment positief gewaardeerd. Echter, de bewoners van Willemstad zien een aantal ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op dit sociale klimaat, zowel in positieve zin (kansen) als in negatieve zin (bedreigingen).
Willemstad telt 2 kerkgemeenschappen (PKN en RK) en 36 verenigingen, stichtingen, e.d.: * sport: voetbal, tennis,gymnastiek, korfbal, tafeltennis, watersport, bridge, schietsport, hengelsport, biljarten, schaken * cultureel/ontspanning: Toeristen- en Arrangementenbureau, Oranjecomité, muziek, zang, culturele raad, heemkundekring, bejaardensociëteit, NBvP Vrouwen van Nu *belangenbehartiging: Hart voor Willemstad, seniorenraad, ANBO, * jeugd: jeugdwerk, kindervakantiewerk, scouting, speel-o-theek * overig: EHBO, kruisvereniging
14 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
Om de huidige sociale cohesie te behouden is het van belang dat het verenigingsleven sterk blijft en dat er ook in de toekomst voldoende vrijwilligers zullen zijn. Het verenigingsgebouw ( gebouw Irene) speelt hierin een belangrijke rol.
Men signaleert echter dat het steeds moeilijker wordt om vrijwilligers te vinden. Vooral voor bestuurlijke functies is dit al een probleem. Het aantal regels en eisen dat door de landelijke en lokale overheid aan vrijwilligers en verenigingen gesteld wordt en de afname van subsidies voor verenigingen maken het extra moeilijk om mensen enthousiast te krijgen en te houden om zich als vrijwilliger in te zetten. Het verenigingenloket is bij enkelen bekend en wordt door hen als waardevol beschouwd. Een ander knelpunt is de afname van voorzieningen en daarmee van het aantal ontmoetingspunten. Ook de vergrijzing wordt genoemd als een bedreiging voor het sociale klimaat. Dit leidt tot een onevenwichtige bevolkingsopbouw, terwijl voor een sterk verenigingsleven en het instandhouden van het voorzieningenniveau ook jonge mensen en jongere ouderen onmisbaar zijn. Tot slot wordt het toerisme zowel een kans als een bedreiging voor de sociale kwaliteit genoemd. Enerzijds zorgen toeristen voor inkomsten, het behoud van voorzieningen (bijv. winkels en horeca) en daarmee ook van ontmoetingspunten. Anderzijds zorgt de toestroom van toerisme op sommige momenten tot irritatie bij bewoners die prijs stellen op een rustige woonomgeving. Deze belangentegenstelling heeft geen positief effect op de onderlinge verhoudingen. 2.2.3 Relatie burger-overheid De bewoners van Willemstad ervaren een grote afstand tot de gemeentelijke overheid. Fysiek is de afstand tot het gemeentehuis circa 20 km, terwijl men voor de herindeling van 1997 gewend was om paspoorten en dergelijk in Willemstad te kunnen halen. Maar ook de aandacht die het gemeentebestuur specifiek voor Willemstad heeft, vindt men te gering. De gemeente weet onvoldoende wat er leeft in Willemstad. Als andere knelpunten worden het ambtelijk taalgebruik genoemd, de lange termijn voordat plannen daadwerkelijk uitgevoerd worden en het feit dat beslissingen van de gemeente onvoldoende worden toegelicht en beargumenteerd, naar de bevolking toe. Men is wel tevreden over het spreekuur van de burgemeester en men ziet in Hart voor Willemstad mogelijkheden om als intermediair tussen gemeente en bevolking te fungeren. De vereniging Hart voor Willemstad functioneert op het moment als de stadsraad van Willemstad. De vereniging heeft circa 250 leden. Een deel van de bevolking ziet de huidige stadsraad als voldoende representatief voor de Willemstadse bewoners. Anderen voelen zich echter niet vertegenwoordigd door Hart voor Willemstad en vragen zich af of de stadsraad niet op een democratischer manier moet worden samengesteld. De ‘gemeenteambassadeur’ is een vertegenwoordiger van de gemeente. De functie bestaat sinds de herindeling in 1997 en is bedoeld om afstand tussen de dorpen en het gemeentehuis te verkleinen. Wekelijks wordt in de dorpen een spreekuur gehouden, waar de bewoners met hun vragen en verzoeken aan de gemeente terecht kunnen. Ook in Willemstad hield de ambassadeur tot voor kort een wekelijks spreekuur. In 2003 waren er 54 bezoekers en 23 in de eerste helft van 2004. Vanwege dit lage aantal is de werkwijze veranderd: de ambassadeur komt nog steeds naar de dorpen (inclusief Willemstad), maar nu op huisbezoek na (telefonische) afspraak.
15 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
2.2.4 Wonen Willemstad is een heel bijzondere woonkern, doordat het een vestingstad is, die nog grotendeels het oorspronkelijke karakter behouden heeft. Daar hoort vanzelfsprekend een bepaald type woningen bij en straten met specifieke bestrating. De ruimte is dus beperkt. Buiten de vesting is echter ook een groot aantal woningen gebouwd. In deze wijken zijn de beperkte ruimte en de specifieke eisen aan woningen, bestrating etc. aanzienlijk minder aan de orde. De huidige woningbouw vindt voornamelijk buiten de vesting plaats. Willemstad heeft 248 sociale huurwoningen, waarvan het grootste deel in de klasse ‘goedkoop’ (minder dan € 317) valt. In Willemstad zijn Woningvoorraad in Willemstad geen sociale huurwoningen beschikbaar in per 1-1-2004 35; 4% de hoge prijsklasse ( boven € 486). Van de particuliere huurwoningen is niet bekend in Koop 248; 26% welke prijsklasse ze vallen. 70% van de Sociale huur woningen bestaat uit koopwoningen, Particuliere huur waarvan driekwart in 2002 duurder was dan 673; 70% € 174.000. Men vindt het jammer dat er beperkingen worden gesteld aan het aantal te bouwen woningen. Vooral voor jonge mensen (starters op de woningmarkt), maar ook voor senioren zijn er onvoldoende mogelijkheden om een woning te vinden, zowel binnen de vesting als buiten de vesting. De woningvoorraad is te eenzijdig. Er is behoefte aan diverse typen woningen voor alle leeftijden: onder andere betaalbare huur- en koopwoningen, vooral voor jonge mensen en een woonvoorziening voor senioren die intensieve zorg nodig hebben. Daarnaast is het wegtrekken van voorzieningen een probleem, omdat dit een negatieve invloed heeft op het woongenot. Verder blijkt uit het Woningbehoefteonderzoek (WBO 2002) dat de behoefte van 55-plussers divers is: deze groep zoekt zowel koopwoningen in de middelste prijsklassen als goedkopere en duurdere huurwoningen. In Kloosterblokje IV zal in de toekomst wellicht woningbouw mogelijk zijn. In de Structuurvisie Plus is slechts één inbreidingslocatie binnen de vesting genoemd. De bewoners van Willemstad noemen echter een flink aantal locaties waar nieuwbouw mogelijk zou zijn, zowel binnen als buiten de vesting. In hoofdstuk vier komen de genoemde locaties aan de orde. Over de woonomgeving is men erg tevreden. Het specifieke karakter van de vesting en de monumentale panden zijn kenmerken waar men trots op is en die behouden moeten blijven. Ook de groenvoorzieningen, onder andere op de vestingwerken, bepalen voor een belangrijk deel de kwaliteit van de woonomgeving. Men is dan ook ontstemd over het recente kappen van bomen binnen de vesting en op de wallen. De bestrating binnen de vesting en de staat van onderhoud levert soms problemen op voor mensen die minder goed ter been zijn. Hier komen we bij het thema Verkeer nog op terug.
16 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
2.2.5 Verkeer Willemstad ligt vrij geïsoleerd ten opzicht van de andere kernen van Moerdijk en ten opzichte van grotere plaatsen. De snelweg A29 ligt dichtbij en ook via water is Willemstad goed bereikbaar, maar fietspaden en goede openbaar In 2000 tot 2002 zijn enkele verkeerstellingen vervoerverbindingen zijn er onvoldoende, gehouden. Dit zijn de resultaten ( uitgedrukt in volgens de bewoners. De geïsoleerde ligging een gemiddeld aantal voertuigen per etmaal van heeft als voordeel dat het verkeer alleen bestaat een werkdag): - Kraayendijk: 582 ( maart 2001) uit bewoners en bezoekers. Deze laatste - Landpoortstraat 3911 (juni 2001) categorie is echter omvangrijk, vooral op - Oostdijk: 548 (juni 2001) zondagen en in de zomerperiode. Dit leidt vaak - Hellegatsweg: 1890 (juli-augustus 2000) tot parkeerproblemen als toeristen binnen de - NoordLangeweg1512 (oktober 2002) vesting parkeren. In beide toegangswegen zijn blokkers geplaatst, zodat op zaterdagavond en Er hebben 29 ongevallen plaatsgevonden in de periode 2001 - 2004, waarvan 13 binnen de ’s zomers op zondagmiddag alleen bewoners vesting, 9 in het nieuwe deel ( waarvan de helft met hun auto toegang hebben tot de vesting, op het Steenpad) en 7 in het buitengebied. maar deze blijken het probleem niet geheel op kwamen meerdere ongevallen voor. te lossen. Buiten de vesting zijn enkele locaties mogelijk geschikt als parkeerruimte voor bezoekers, langparkeerders en bij evenementen. In de huidige situatie kunnen vrachtwagens de gehele dag laden en lossen binnen de vesting. Dit leidt soms tot opstoppingen.
pm: foto Verkeer
afbeelding: parkeren binnen de vesting
In en rond Willemstad is de infrastructuur te weinig aangepast aan fietsers, wandelaars en gehandicapten. De bestrating binnen de vesting is voor mensen met een rolstoel, rollator of kinderwagen moeilijk begaanbaar en op veel plaatsen zijn de trottoirs erg smal of ontbreken ze geheel. De vestingwerken en het pad naar de vuurtoren zijn voor mensen met een handicap bijna geheel onbegaanbaar. Buiten Willemstad zijn er te weinig fiets- en wandelpaden, volgens de inwoners. Voor mensen die in Willemstad wonen is dit een probleem, omdat zij niet veilig naar bijvoorbeeld Zevenbergen kunnen fietsen. Daarnaast zou het buitengebied optimaler benut kunnen worden als recreatiegebied voor wandelaars en fietsers. Het openbaar vervoer bestaat uit een busverbinding met Rotterdam en Fijnaart. In Fijnaart kan worden overgestapt in de richting van onder ander Zevenbergen. In het weekend komt er in Willemstad alleen een belbus, die een uur van te voren gereserveerd moet worden. Vanzelfsprekend hebben veel inwoners van Willemstad een auto. Mensen die
17 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
echter afhankelijk zijn van het openbaar vervoer, onder andere jongeren onder de 18 jaar, zijn er ontevreden over. Er is geen directe verbinding met Zevenbergen en de belbus is niet geheel betrouwbaar. Steeds meer kinderen gaan echter naar school in Zevenbergen en de gemeente zou dit schoolgaan binnen de gemeentegrenzen moeten stimuleren. Als onveilige verkeerssituaties worden de scholen en de gymzaal genoemd. Omdat hier veel kinderen komen, is een veilige situatie extra belangrijk. Ouders die hun kinderen met de auto naar school brengen, zorgen echter zelf voor drukke en onoverzichtelijke omstandigheden. Verder vinden sommige inwoners dat op het Steenpad, in de vesting en in het buitengebied te hard gereden wordt. De drempels en andere snelheidsbeperkende maatregelen zijn blijkbaar niet erg effectief. Ook motoren zorgen soms voor overlast en onveilige situaties, vanwege te hoge snelheden en het parkeren op plaatsen die daar niet geschikt voor zijn, zoals op trottoirs. Tot slot is het verkeer op het Hollandsch diep en in de sluizen een risico, omdat veel schepen gevaarlijke stoffen vervoeren. 2.2.6 Werken Willemstad en Helwijk hebben samen 183 bedrijven en organisaties. Het gaat vooral om kleine bedrijven in de sectoren detailhandel, horeca, zakelijke dienstverlening en enkele agrarische bedrijven. Helwijk heeft een klein bedrijventerrein. Deze bedrijven en organisaties bieden 552 arbeidsplaatsen. Dit houdt in dat de meeste inwoners van Willemstad en Helwijk buiten de stad werken: elders in Moerdijk of buiten de gemeente. De bedrijvigheid in Willemstad is voor een aanzienlijk deel afhankelijk van het toerisme. Dit wordt dan ook als een belangrijke kans gezien voor de werkgelegenheid. De bewoners leggen hierbij een duidelijke link met de plannen tot ontwikkeling van het havenfront, waar winkels, horeca en watersportvoorzieningen gepland zijn. Ook andere midden en kleinbedrijven zoals kantoren zouden meer werkgelegenheid kunnen brengen. Enkele bewoners van Willemstad signaleren echter dat het gemeentelijk beleid de vestiging van nieuwe bedrijven beperkt.
Men maakt zich zorgen over het voortbestaan van de winkels, omdat het steeds moeilijker wordt om een winkel rendabel te houden in een kleine kern. Wellicht zou een toename van het aantal toeristen ook het klantenbestand van de winkels vergroten. Niet iedereen is een voorstander van meer bedrijvigheid in Willemstad, omdat het vooral binnen de vesting regelmatig parkeerproblemen en overlast met zich meebrengt. De gemeente voert met een aantal partijen overleg over het stimuleren van toerisme en recreatie. Dit overleg heeft de naam bezoekersmanagement. Deelnemers zijn, naast de gemeente: het TAB, de horeca- en recreatieondernemers, winkeliers, Hart voor Willemstad, de havenmeester, de Heemkundekring en de politie.
18 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
2.2.7 Voorzieningen In de vorige paragraaf is al genoemd dat Willemstad een aantal horecagelegenheden kent. Er zijn ook enkele winkels, waaronder een supermarkt. Verder is er een bank en zijn in het Mauritshuis het Toerisme- en arrangementenbureau (TAB) en een postagentschap gevestigd. Er is een wekelijkse markt. Qua sportvoorzieningen zijn er voetbalvelden, korfbalvelden, tennisbanen, een verwarmd openlucht zwembad en een gymzaal. Willemstad heeft twee basisscholen ( een openbare school met circa 90 leerlingen en een Protestants Christelijke met circa 180 leerlingen), een kinderdagverblijf, een peuterspeelzaal, buitenschoolse opvang en een speel-o-theek. Beide schoolgebouwen zullen uitgebreid worden. Gebouw Irene is een gemeenschapshuis waar verenigingen terecht kunnen voor activiteiten en vergaderingen en waar rouwbijeenkomsten georganiseerd worden. Dit is overigens geen gemeentelijk gebouw, de stichting Ons Dorpshuis is de eigenaar. Wel verstrekt de gemeente subsidie. Het Mauritshuis heeft, naast de eerder genoemde functies, vooral een functie als trouwzaal en vergaderruimte. Ook maakt stichting de Markenlanden, afdeling thuiszorg gebruik van het gebouw en is de permanente expositie van de Heemkundekring er gevestigd. De bibliobus heeft drie standplaatsen, op twee dagen. Het kerkgebouw van de Gereformeerde kerk is niet meer in gebruik, maar er is nog wel een Rooms-Katholieke kerk en een Hervormde kerk. Op het gebied van gezondheidszorg zijn er diverse praktijken: huisarts (doordeweeks, overdag. In het weekend en ’s avonds is men aangewezen op de huisartsenpost in Roosendaal), fysiotherapie, huidtherapie, logopedie, oefentherapie Cesar en verloskundigen. Verder is er een steunpunt voor ouderen, waarin ook een woonvoorziening in de vorm van aanleunwoningen is opgenomen en is er een dierenarts. Ook een kazerne van de brandweer is in Willemstad gevestigd. De inwoners van Willemstad zijn redelijk tevreden over het huidige voorzieningenniveau en willen dit graag behouden. Een punt waar men ontevreden over is, is de huisartsenpost in het weekend en de ambulancepost: deze zijn te ver weg. Alleen voor de jeugd zijn er te weinig voorzieningen, vinden zowel volwassenen als jongeren. In twee bunkers is een jeugdhonk gevestigd, dat door een bepaalde groep jongeren in de leeftijd van 14 tot 18 jaar bezocht wordt. Behalve in verenigingsverband is er voor de jeugd niet veel te doen: er worden weinig losse activiteiten voor hen georganiseerd. Er is wel een voetbalveldje, maar dit is niet geschikt, vanwege de ondergrond en het feit dat er honden worden uitgelaten. Er is een skatebaan gepland, aan de Hoge weg ( De Wit plantsoen)
19 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
3 Gewenste situatie 3.1
Inleiding
In hoofdstuk 2 is beschreven hoe de bewoners van Willemstad hun stad zien. Het is een gezellige stad, met een bevolking die gemêleerd is qua leeftijd en een hechte gemeenschap vormt. Toerisme en recreatie spelen een belangrijke rol in de sfeer en de economie van Willemstad. Dit profiel is een omschrijving van de huidige situatie, maar vooral ook van het soort kern dat Willemstad wil zijn. Het heeft dus ook een gewenst toekomstbeeld in zich. In dit hoofdstuk wordt verder uitgewerkt hoe Willemstad er over een jaar of tien uit zou moeten zien, volgens haar inwoners. Deze beelden worden per thema weergegeven als de visie. Deze visies zijn vervolgens door de bewoners vertaald naar doelstellingen.
3.2
Sociaal klimaat
De bewoners in Willemstad vinden de volgende zaken bij het sociale klimaat van belang. Visie op het sociale klimaat in 2015: De sociale cohesie in Willemstad wil men ook over tien jaar nog zo sterk zien. Een verenigingsleven dat net zo bloeiend is als nu en een toename van het aantal vrijwilligers zullen daarvoor de belangrijkste pijlers zijn. De bevolking is gemêleerd en evenwichtig opgebouwd: zowel ouderen als jongeren en jonge gezinnen beschouwen Willemstad als een prettige woonplaats. Het toerisme is uitgebreid en daarin is een goed evenwicht gevonden met de belangen van de bewoners. Om deze visie in de komende tien jaar te realiseren, zal aandacht besteed moeten worden aan enkele randvoorwaarden. Een evenwichtig en gemêleerd bevolkingsbestand kan alleen bereikt worden als de woningvoorraad en het voorzieningenniveau aan de wensen van de verschillende groepen voldoet. Paragraaf 3.4 gaat verder in op het wonen in Willemstad en paragraaf 3.7 op de voorzieningen. Welke doelstellingen dragen bij aan het realiseren van de visie en helpen, waar nodig, problemen op te lossen en kansen te benutten? Doelstelling voor het sociale klimaat: I Versterken van de stadsgemeenschap, door: a. het vergroten van het aantal vrijwilligers b. het waarborgen van voldoende ontmoetingspunten.
20 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
In paragraaf 4.2 staat welke maatregelen (met een taakverdeling en globale planning) kunnen bijdragen aan deze visie en aan doelstelling I. Een evenwichtige bevolkingsopbouw komt terug in paragraaf 3.4 Wonen. Bij dit thema zijn ook de volgende doelstellingen genoemd. Deze overlappen sterk met andere doelstellingen en zijn daarom bij het meest relevante thema geplaatst. - Uitbreiding van het toerisme, in balans met de belangen van bewoners (thema werken) - Meer fiets- en wandelpaden ( thema verkeer) - Toegankelijkheid vergroten voor mensen met een handicap (thema verkeer) - evenwichtige bevolkingsopbouw (thema wonen)
Pm: foto gebouw Irene
3.3
Afbeelding…Hervormde kerk
Relatie burger-overheid
De gewenste relatie tussen de burgers in Willemstad en de gemeentelijke overheid kan als volgt worden omschreven. Visie op de relatie burger-overheid in 2015: De gemeente en de bevolking staan dichter bij elkaar. De gemeente weet wat er speelt in Willemstad en besteedt actief aandacht aan de wensen van de bevolking. Bewoners hebben vertrouwen in de gemeente. De gemeentelijke dienstverlening is afgestemd op de behoeften van de bevolking en de mogelijkheden van bijvoorbeeld internet. Er is voldoende ruimte voor specifiek Willemstadse belangen en initiatieven. Willemstad heeft een goede vertegenwoordiging in de vorm van de stadsraad. Onderstaande doelstellingen beschrijven de mogelijkheden om deze visie te verwezenlijken. Doelstellingen voor de relatie burger-overheid II De bewoners investeren in een goed relatie met de gemeente, door: a. te communiceren over ontwikkelingen in Willemstad b. het bereiken van een zo breed mogelijk draagvlak voor de stadsraad
21 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
III De gemeente investeert in een betere relatie met en meer vertrouwen van de bewoners van Willemstad, door: a. goede communicatie over plannen en beslissingen b. snelle uitvoering van plannen c. goede, snelle en bereikbare gemeentelijke dienstverlening. In het algemeen is een dorps- of stadsraad zowel gesprekspartner voor de gemeente als klankbord voor de eigen doelgroep en tevens spreekbuis van de burgers en vertaler van gemeentelijk beleid. Een dorps- of stadsraad wordt geacht op te komen voor de leefbaarheid van het dorp; de belangen van de inwoners van het dorp te behartigen en het contact tussen dorp en gemeente te bevorderen. Dit betekent dat er voldoende draagvlak onder de bevolking moet bestaan. In paragraaf 4.3 is beschreven welke maatregelen genomen moeten worden om deze doelstellingen te bereiken.
3.4
Wonen
Voor het thema wonen kan de gewenste situatie voor Willemstad als volgt worden samengevat. Visie op het wonen in 2015: Willemstad moet over tien jaar voor inwoners van alle leeftijden passende en betaalbare woonruimte hebben. Zowel starters als ouderen kunnen in Willemstad (blijven) wonen. Het woningbestand is dan ook gemêleerd: zowel koop- als huur, in verschillende prijsklassen en diverse typen woningen. Willemstad moet het specifieke karakter van een vestingstad in een groene, ruime omgeving behouden. De bewoners van Willemstad zien een duidelijke relatie tussen het woningbestand, de samenstelling van de bevolking en het sociale klimaat. Het aantal woningen, het type woningen en de prijsklasse bepalen mede in hoeverre starters, gezinnen en ouderen in Willemstad kunnen blijven of komen wonen. De visie en knelpunten en kansen zijn als volgt vertaald naar doelstellingen. Doelstellingen voor het wonen: IV Streven naar een qua leeftijd gemêleerde bevolkingssamenstelling op straat- en stadsniveau. V Het handhaven en zo mogelijk versterken van de unieke kwaliteit van de woonomgeving . Gezien de vergrijzing zullen er de komende jaren meer woningen voor senioren nodig zijn: gelijkvloerse en aan te passen woningen, maar ook woonzorgvoorzieningen voor mensen die niet meer zelfstandig kunnen wonen. Een landelijke tendens is gericht op het langer zelfstandig
22 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
laten wonen van senioren, door thuis of dicht bij huis zorg te bieden. Ook mantelzorgers hebben hier een belangrijke rol in. Voor een goed sociaal klimaat is een evenwichtige samenstelling van de bevolking nodig. Daarom moeten er, naast woonruimte voor senioren, ook voldoende woningen zijn voor gezinnen en starters op de woningmarkt. Het bevorderen van doorstroming en het bouwen van goedkopere woningen voor jonge mensen kunnen hier aan bijdragen. De verhuisgeneigdheid onder inwoners van Willemstad is vrij laag, zo blijkt uit het Woningbehoefteonderzoek 2002. Uit de ervaringen van de woningstichting blijkt dat de vraag naar woningen in Willemstad relatief hoog is, in vergelijking met de andere kernen in Moerdijk. Dit pleit er voor om extra woningbouw mogelijk te maken. De unieke kwaliteit van de woonomgeving betreft vooral de vesting: zowel de oude en monumentale panden als het straatbeeld ( groen, bestrating etc.). In paragraaf 4.4 wordt ingegaan op de te treffen maatregelen voor het thema wonen.
3.5
Verkeer
Voor het thema verkeer kan de gewenste toekomstige situatie voor Willemstad als volgt worden samengevat. Visie op het verkeer in 2015: De parkeerproblemen binnen de vesting zijn over tien jaar opgelost. De vesting is verkeerluw, doordat toeristen en bezoekers in principe er buiten parkeren. Voor mindervaliden is de vesting beter toegankelijk. Vooral rond de scholen en de gymzaal zal de verkeeerssituatie aanzienlijk veiliger zijn dan nu het geval is. De bewoners van Willemstad willen het autoverkeer binnen de vesting beperken en de mogelijkheden voor wandelaars en fietsers vergroten. Voor bewoners moet de vesting toegankelijk zijn en moet er voldoende parkeerruimte zijn. De mogelijkheden voor vrachtwagens om te laden en lossen kunnen beperkt worden en toeristen en bezoekers dienen hun auto buiten de vesting te parkeren. Vooral bij de Singelschool dient de situatie veiliger te worden. Het verplaatsen van de school is wellicht een optie, maar het aanpassen van de huidige verkeersituatie verdient de voorkeur, zodat er minder auto’s bij de school kunnen komen. De omwonenden moeten echter zo min mogelijk hinder ondervinden. De doelstellingen zijn als volgt: Doelstellingen voor het verkeer: VI Streven naar een veilige, toegankelijke en verkeersluwe vesting. VII Vergroten van de verkeersveiligheid, met name bij de school. VIII Vergroten van de voorzieningen voor langzaam verkeer, met name door de aanleg van fiets- en wandelpaden IX vergroten bereikbaarheid Willemstad
23 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
X
streven naar goed onderhouden wegen, fietspaden en trottoirs
In paragraaf 4.5 worden deze doelstellingen nader uitgewerkt in concrete maatregelen.
3.6
Werken
De gewenste situatie voor het thema werken is volgens de bewoners als volgt. Visie op het werken in 2015: In 2015 heeft de werkgelegenheid binnen Willemstad minimaal de huidige omvang. Het aantal banen in de sector toerisme en recreatie en in afgeleide sectoren is verhoogd. Willemstad zal een gunstig klimaat bieden voor het midden- en kleinbedrijf, zoals winkels en kantoren aan huis. De bedrijvigheid veroorzaakt zo min mogelijk overlast voor bewoners. Uit deze visie vloeien de volgende doelstellingen voort: Doelstellingen voor het werken: XI Uitbreiden toeristische sector, in balans met ruimte voor bewoners XII Soepel vestigingsbeleid voor nieuwe ondernemers, met name in de sectoren toerisme en detailhandel De toeristische sector zal uitgebreid moeten worden. Dit levert arbeidsplaatsen en inkomsten op. Niet alleen het aantal bezoekers zal toe moeten nemen, maar vooral ook de periode en het type toeristen. Met name toeristen die buiten de zondagen om naar Willemstad komen, langer blijven dan een paar uur en geld willen besteden zijn erg welkom. Hierdoor kunnen voorzieningen zoals winkels wellicht blijven voortbestaan. Uitbreiding van het toerisme mag echter niet ten koste gaan van het woongenot van de inwoners van Willemstad. De plannen voor ontwikkeling van het Havenfront zijn gericht op het uitbreiden van het toerisme, waarbij een aantal voorzieningen net buiten de vesting geplaatst worden.
Afbeelding 3. Kleine bedrijven binnen de vesting
Afbeelding 4. De haven
In paragraaf 4.6 wordt geconcretiseerd in maatregelen hoe deze doelstellingen binnen bereik kunnen komen.
24 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
3.7
Voorzieningen
Het thema voorzieningen heeft een zeer directe relatie met de leefbaarheid in de stad. De gewenste toekomstige situatie ziet er volgens de bewoners als volgt uit. Visie op de voorzieningen in 2015: Het huidige voorzieningenniveau van Willemstad blijft in de toekomst minimaal behouden. Openbare gebouwen worden zo efficiënt mogelijk gebruikt door meerdere functies te combineren. De voorzieningen voor gezondheidszorg, jeugd, horeca en winkels zijn beter afgestemd op de wensen van de bewoners. Het combineren van functies om optimaal gebruik te maken van gebouwen wordt door de bewoners van Willemstad in verschillende contexten genoemd: Sommige gebouwen, zoals gebouw Irene en de gymzaal zullen op termijn aan renovatie of vervanging toe zijn. Gebouw Irene is bezit van stichting Ons Dorpshuis. De gymzaal wordt door de twee basisscholen gebruikt en door de gymnastiekvereniging, maar voldoet niet aan alle eisen voor wedstrijden. Het raadhuis, gebouw Bethel, de gereformeerde kerk en het arsenaal kunnen optimaler gebruikt worden dan nu het geval is. Er is behoefte aan een sporthal. Om de kosten hiervan te beperken, kan een combinatie gezocht worden met andere functies. Er is behoefte aan medische voorzieningen voor urgente gevallen (EHBO-apparatuur) en reguliere gezondheidszorg zoals een huisarts, tandarts, fysiotherapeut en apotheek. Ook deze zouden gecombineerd kunnen worden, namelijk in een zorgcentrum. Ook is enkele malen de behoefte aan een brede school genoemd, met daarin de basisscholen en kinderopvang. Bovenstaande gewenste situatie kan worden vertaald naar de volgende doelstellingen. Doelstellingen voor de voorzieningen: XIII Het huidige voorzieningenniveau handhaven. XIV Uitbreiden voorzieningenniveau met: a. Een sporthal b. een (woon-)zorgcentrum, met daarin ambulante zorg (medische praktijken) en enkele woonvoorzieningen met lichte verpleging c. multifunctioneel centrum voor verenigingen en andere sociale functies d. een brede school, met daarin een of twee basisscholen en kinderopvang e. in overleg met jeugd: jeugdvoorzieningen f. streven naar uitbreiding winkelbestand met circa tien winkels g. grotere diversiteit van horecavoorzieningen h. uitbreiding serviceniveau bank/postagentschap i. watersportvoorzieningen
25 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
Ook de doelstelling ‘Uitbreiding toeristische voorzieningen’ is door bewoners genoemd bij het thema voorzieningen. Ten behoeve van de uitwerking in maatregelen is deze echter opgenomen in het thema werken.
26 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
4 Maatregelen, taakverdeling en planning 4.1
Inleiding
In hoofdstuk 2 is beschreven hoe Willemstad er momenteel voorstaat op de zes thema’s, de huidige situatie. Hoofdstuk 3 beschrijft het toekomstbeeld van de bewoners van Willemstad, de gewenste situatie. In dit hoofdstuk worden de huidige situatie en de gewenste situatie bijeen gebracht in de vorm van concrete maatregelen. Hier worden activiteiten beschreven die volgens de bewoners van Willemstad de problemen van vandaag kunnen oplossen en de gewenste toekomst dichterbij kunnen brengen. Bij deze maatregelen en activiteiten wordt benoemd wie de ‘eigenaar’ is. Deze organisatie of groep zou het initiatief moeten nemen. Ook de organisaties en/of groepen die betrokken moeten worden bij de betreffende maatregel worden hier genoemd. Ten slotte wordt bij elke maatregel waar mogelijk ook een (indicatieve) einddatum genoemd. Daarmee geven de bewoners een prioriteitsstelling aan.
4.2
Sociaal klimaat
Bij het thema sociaal klimaat zijn twee doelstellingen genoemd. Per doelstelling hebben de bewoners de volgende maatregelen voor ogen. Doelstelling voor het sociale klimaat: I Versterken van de stadsgemeenschap, door: a. het vergroten van het aantal vrijwilligers b. het waarborgen van voldoende ontmoetingspunten. Ia 1 Het bieden van ondersteuning aan besturen Toelichting: Om het aantal vrijwilligers te vergroten zullen vrijwillige bestuursleden ondersteund worden bij hun werkzaamheden. Dit kan in de vorm van cursussen, maar ook door praktische hulp te bieden bij het aanvragen van subsidies en overige complexe administratieve taken. Ook kan informatie verstrekt worden over wet- en regelgeving waaraan verenigingen en stichtingen dienen te voldoen. Men is tevreden over het verenigingenloket, maar de functies van dit loket zouden wellicht uitgebreid kunnen worden. Initiatief: Gemeente ( verenigingenloket) en de vrijwilligerscentrale (st. De Markenlanden) Betrokkenen: Vrijwillige besturen van verenigingen, stichtingen e.d. Planning: 2007
27 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
Ia 2 Minder regels voor verenigingen en stichtingen Toelichting: verenigingen en stichtingen moeten aan een groot aantal regels voldoen. Een deel hiervan is landelijk bepaald, zoals ARBO-normen en de sociale hygiënecode. Sommige regels worden echter door de gemeente opgesteld. Een voorbeeld hiervan zijn subsidievoorwaarden. De gemeente kan in haar regelgeving meer rekening houden met de beperkte mogelijkheden en tijd van vrijwilligers en bestuursleden. De regelgeving dient daartoe vereenvoudigd te worden en goed te worden toegelicht. De gemeente zal in de periode 2005-2007 haar subsidiebeleid herzien. Hierbij zal ook een koppeling gelegd worden met het vrijwilligerswerkbeleid. Initiatief: Gemeente Betrokkenen: Bestuursleden en andere vrijwilligers Planning: 2005-2007 Ia 3 Leden en gebruikers van voorzieningen stimuleren tot vrijwillige inzet Toelichting: Op leden van verenigingen en gebruikers van voorzieningen kan vaker een beroep worden gedaan om vrijwillig activiteiten uit te voeren. Voorbeelden hiervan zijn bardiensten, het vervoeren van jeugdleden bij sportwedstrijden en het onderhoud van velden en gebouwen, maar ook bestuurlijke activiteiten. Verenigingen kunnen met hun leden afspraken maken over de te verrichten klussen en activiteiten. Sommige verenigingen nemen bijvoorbeeld al in de statuten op welke inzet ze van hun leden verwachten. Initiatief: Verenigingen en besturen van voorzieningen Betrokkenen: Leden van verenigingen en gebruikers van voorzieningen Planning: Te starten per direct
28 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
Ia 4 Vrijwilligerswerk in de vorm van tijdelijke activiteiten aanbieden Toelichting: De activiteiten die door vrijwilligers worden uitgevoerd, kunnen worden vormgegeven als tijdelijke activiteiten, in plaats van structurele inzet. Mensen zijn namelijk sneller geneigd om vrijwilligerswerk te gaan doen als het om kortdurende activiteiten gaat, waarvan ze de tijdsinvestering kunnen overzien. Verenigingen zullen hiertoe hun vrijwilligerswerk moeten opsplitsen in meerdere losse activiteiten. Initiatief: Verenigingen, stichtingen, (belangen)organisaties Betrokkenen: (potentiële) vrijwilligers Planning: Te starten per direct Andere suggesties voor maatregelen: - vrijwilligerswerkbeleid ontwikkelen, waarin deze punten worden opgenomen. - Jongeren kennis laten maken met vrijwilligerswerk ( zie initiatief van Markenlanden) - Open dagen door verenigingen Ib 1 Verenigingsgebouw behouden Toelichting: Om het gunstige sociale klimaat in Willemstad te behouden, zijn ontmoetingsplaatsen onmisbaar. Dit betekent dat binnen de vesting een verenigingsgebouw behouden moet blijven. Indien het huidige gebouw Irene niet meer zou voldoen, wordt hier een vervangende voorziening voor gerealiseerd. De gemeente zou een verenigingsgebouw als basisvoorziening voor Willemstad moeten benoemen, zodat het voortbestaan van de functie gewaarborgd is. Verdere uitwerking van deze doelstelling maakt onderdeel uit van doelstelling …….met betrekking tot een multifunctioneel gebouw. Initiatief: Gemeente en st. Ons Dorpshuis Betrokkenen: Planning: Niet van toepassing
29 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
4.3
Relatie burger-overheid
Doelstellingen voor de relatie burger-overheid II De bewoners investeren in een goed relatie met de gemeente, door: a. te communiceren over ontwikkelingen in Willemstad b. het bereiken van een zo breed mogelijk draagvlak voor de stadsraad III De gemeente investeert in een betere relatie met en meer vertrouwen van de bewoners van Willemstad, door: a. goede communicatie over plannen en beslissingen b. snelle uitvoering van plannen c. goede, snelle en bereikbare gemeentelijke dienstverlening. IIa 1 Meer initiatief van bewoners in communicatie met gemeente Toelichting: de gemeente dient zich in te zetten voor een betere communicatie en informatieuitwisseling met de bevolking, maar bewoners kunnen hier zelf ook een bijdrage aan leveren. De bewoners van Willemstad willen dat op twee manieren vorm geven: - een actievere houding van bewoners, als het gaat om het inwinnen van informatie bij de gemeente en het meepraten over plannen van de gemeente - En meer formeel zal in de gemeenteraad een goede vertegenwoordiging van de Willemstadse bevolking moeten zitten. Dit houdt in dat er bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen voldoende inwoners van Willemstad deel moeten nemen. Bewoners en politieke partijen kunnen de mogelijke kandidaten stimuleren om zich verkiesbaar te stellen. Initiatief: Bewoners, politieke partijen Betrokkenen: Planning: 2005-2006 II b 1 Vergroten draagvlak voor de stadsraad Toelichting: Hart voor Willemstad functioneert nu als stadsraad. Sommige bewoners vinden echter dat de stadsraad hun belangen onvoldoende behartigt. Als het draagvlak onder de bevolking onvoldoende is, zullen maatregelen genomen kunnen worden, zoals: - het werven van meer (bestuurs)leden voor de vereniging Hart voor Willemstad - verkiezing van stadsraadsleden - verkiezingen onder toevoeging van deskundigen (plusvariant) - door alle buurtverenigingen en andere organisaties zich met een persoon te laten vertegenwoordigen
30 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
De stadsraad heeft toegezegd dat in de eerstvolgende vergadering dit onderwerp op de agenda staat en heeft uitdrukkelijk ook niet-leden uitgenodigd om hierover mee te praten. In die bijeenkomst zal ook informatie verstrekt worden over de afspraken met de gemeente over de status van de stadsraad. Een suggestie is om meer te communiceren, zowel naar leden als naar niet-leden over de onderwerpen die in de stadsraad besproken worden en de gesprekken tussen de stadsraad en de gemeente. Initiatief: Stadsraad Betrokkenen: Bewoners, gemeente Planning: 2005 -2006 IIIa 1 Regelmatig informeren van bevolking Toelichting: De bevolking kan vaker en beter geïnformeerd worden dan nu het geval is. Men blijkt wel in grote lijnen op de hoogte te zijn van plannen van de gemeente, maar veelal is niet duidelijk wat de status van plannen en ideeën is en of er al beslissingen zijn genomen of dat er bijvoorbeeld nog inspraak mogelijk is. Ook is voor de bevolking vaak onduidelijk op grond waarvan bepaalde besluiten genomen zijn, de gemeente zou haar besluiten uitgebreider kunnen toelichten, waarbij de argumenten worden beschreven. De website van de gemeente en de gemeenteberichten in de Ster kunnen hiervoor gebruikt en waar nodig uitgebreid worden. De gemeente moet rekening houden met het feit dat de Moerdijkse bode in Willemstad minder gelezen wordt dan de Ster. Verder moet aandacht besteed worden aan het taalgebruik in stukken van de gemeente, dit is vaak te ambtelijk en daardoor onvoldoende begrijpelijk. Overigens is de communicatie door de gemeente rond de plannen voor het Havenfront als positief ervaren. Ook de aanpak door Rijkswaterstaat bij een recent project wordt als voorbeeld genoemd van goede communicatie tussen overheid en burgers. Initiatief: Gemeente Betrokkenen: De Ster, bewoners Planning: Te starten in 2005
31 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
IIIa 2 Raadsvergaderingen in Willemstad Toelichting: De vergaderingen van de gemeenteraad en/of de raadscommissies zouden met enige regelmaat in Willemstad kunnen plaatsvinden, bijvoorbeeld in het Mauritshuis. Zo wordt de betrokkenheid van de raad bij Willemstad zichtbaar gemaakt, is voor de bevolking de drempel om een raadsvergadering te bezoeken lager en kan de gemeenteraad meer informatie krijgen over wat er gaande is in Willemstad. Initiatief: Gemeenteraad / Griffie Betrokkenen: Planning: 2007 IIIa 3 Aanpassen indeling website Toelichting: De website van de gemeente (www.moerdijk.nl) kan overzichtelijker worden ingedeeld. De informatie over Willemstad en voor de Willemstadse bewoners zou een afzonderlijk onderdeel van de website kunnen zijn. Verder moeten de processen van besluitvorming en de raadsbesluiten eenvoudig te vinden zijn. Initiatief: Gemeente ( afdeling Communicatie) Betrokkenen: Planning: Veranderen indeling website: 2005 Invoeren digitale dienstverlening: 2006 IIIc 1 Realiseren gemeentelijke dienstverlening via internet Toelichting: Om de gemeentelijke dienstverlening sneller en beter bereikbaar te maken zal op langere termijn een deel van de gemeentelijke dienstverlening via internet moeten plaatsvinden, zoals het aanvragen van paspoorten en uittreksels uit het geboorteregister en wellicht ook het inzien van bouwaanvragen. Initiatief: Gemeente Betrokkenen: Planning: 2007
32 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
IIIc 2 Realiseren van een gemeentelijk servicepunt in Willemstad Toelichting: Enkele veel voorkomende gemeentelijke diensten, zoals uitgifte van paspoorten, rijbewijzen etc. zouden in Willemstad beschikbaar moeten zijn, in de vorm van een gemeentelijk servicepunt. Ook tekeningen van bouwaanvragen die betrekking hebben op Willemstad zouden hier ter inzage kunnen liggen, bijvoorbeeld tijdens een spreekuur of desnoods op afspraak. Het TAB / het postagentschap lijkt hiervoor de meest aangewezen locatie. Op den duur zal een combinatie van dit servicepunt met dienstverlening via internet mogelijk moeten zijn, bijvoorbeeld het aanvragen van een paspoort via internet dat op een later tijdstip op het servicepunt kan worden afgehaald. Initiatief: gemeente betrokkenen: TAB planning: start spreekuur: 2005 uitbreiden diensten: 2006 e.v.
4.4
Wonen
Doelstellingen voor het wonen: IV Streven naar een qua leeftijd gemêleerde bevolkingssamenstelling op straat- en stadsniveau. V Het handhaven en zo mogelijk versterken van de unieke kwaliteit van de woonomgeving . IV 1 Extra nieuwbouw en ontwikkeling van woningen voor starters en senioren Toelichting: Bij nieuwbouw en verbouw/aanpassing van bestaande panden zal in de eerste plaats de aandacht uit moeten gaan naar starters en senioren. Een groot deel van de huidige nieuwbouw is namelijk gericht op gezinnen en doorstromers op de woningmarkt. Enerzijds zullen er meer huur- en koopwoningen in de goedkopere prijsklassen ontwikkeld moeten worden, anderzijds moet er aandacht besteed worden aan woningen voor senioren met zorgmogelijkheden aan of nabij huis. Bij verbouw van woningen kan hier rekening mee gehouden worden. Ook levensloopbestendig bouwen – het bouwen van woningen die met geringe aanpassingen voor de verschillende levensfasen geschikt gemaakt kunnen worden - kan een bijdrage leveren aan de vraag naar woningen voor senioren die in Willemstad willen blijven wonen. De bewoners van Willemstad hebben, naast Kloosterblokje IV, meerdere locaties binnen de vesting genoemd waar woningbouw mogelijk is, zogenoemde inbreidingslocaties. Deels gaat het om plaatsen waar geen gebouwen staan (zoals aan de Achterstraat en de Bovenkade)
33 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
maar men wijst ook diverse gebouwen aan die op termijn niet meer aan de eisen zullen voldoen (de gymzaal, gebouw Irene, de duplexwoningen aan de Willem de Zwijgerstraat) of hun functie verloren hebben (gereformeerde kerk). Ook worden grotere kantoorpanden en het volkstuinencomplex genoemd als mogelijke locaties voor woningen. Daarnaast heeft de ANBO recentelijk een brief aan de gemeente geschreven waarin enkele voorstellen worden gedaan voor locaties voor nieuw te bouwen seniorenwoningen. Bij nieuwbouw dient de gemeente zorg te dragen voor een goede afstemming van de diverse procedures. Het bestemmingsplan dient bijvoorbeeld tijdig aangepast te worden, zodat dit geen extra vertraging oplevert. Initiatief: Gemeente en woningbouwvereniging Betrokkenen: Zorginstellingen, bewoners Planning: Te starten in 2005
Afbeelding
Middenpad op de Voorstraat
Afbeelding…Vestingwallen
V1 Betere kwaliteit en onderhoud van de groenvoorzieningen Toelichting: Het kappen en te uitgebreid snoeien van bomen doet af aan het groene karakter van Willemstad. Dit moet dan ook tot het noodzakelijke beperkt worden. Indien bomen gekapt moeten worden, wegens ziekte of grootte, dient nieuwe beplanting te worden aangelegd en dient dit in goed overleg met de bewoners te gebeuren. Initiatief: Gemeente (afdeling groenbeheer/ RBOG) Betrokkenen: Planning: structureel
34 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
V2 Afspraken maken met bewoners over onderhoud en verfraaien woonomgeving Toelichting: Behoud van het unieke karakter van de woonomgeving in de vesting is niet alleen een verantwoordelijkheid van de gemeente. Ook de bewoners zelf spelen hier een rol in, door bijvoorbeeld de straten schoon te houden en de eigen tuin te onderhouden. De bevolking van Willemstad kan elkaar hier op aanspreken en hier gezamenlijk afspraken over maken. Initiatief: Bewoners Betrokkenen: Planning: 2005
4.5
Verkeer
Doelstellingen voor het verkeer: VI Streven naar een veilige, toegankelijke en verkeersluwe vesting. VII Vergroten van de verkeersveiligheid, met name bij de school. VIII Vergroten van de voorzieningen voor langzaam verkeer, met name door de aanleg van fiets- en wandelpaden IX vergroten bereikbaarheid Willemstad X streven naar goed onderhouden wegen, fietspaden en trottoirs VI 1 Uitvoeren van een inventarisatie van plekken die voor minder validen moeilijk toegankelijk zijn Toelichting: Binnen de vesting en op de vestingwerken, maar wellicht ook daarbuiten zijn diverse plaatsen aan te wijzen die moeilijk of niet toegankelijk zijn voor rolstoelen, rollators en kinderwagens, zoals de Landpoortstraat en het middenpad van de Voorstraat. Recentelijk is een inventarisatie uitgevoerd van gebouwen die niet goed toegankelijk zijn, maar ook in de woonomgeving zou een dergelijk inventarisatie uitgevoerd moeten worden. Vervolgens zullen maatregelen genomen worden om de toegankelijkheid te verbeteren. Initiatief: Gemeente, in samenwerking met het gehandicaptenplatform Betrokkenen: Planning: Inventarisatie: 2005
35 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
VI 2 Realiseren parkeerplaats buiten de vesting Toelichting: Buiten de vesting moet meer parkeerruimte gerealiseerd worden, zodat toeristen, bezoekers en langparkeerders niet meer binnen de vesting parkeren. Een veelgenoemde kans is de redans, maar ook bij de gemeentewerf, naast het zwembad, is een mogelijkheid. Een derde mogelijkheid is wellicht ten zuid-westen van de vesting, richting Noordlangeweg. In de Havenfront-plannen moeten ook parkeerplaatsen worden opgenomen. Naast het aanleggen van voldoende parkeerplaatsen moet duidelijk aangegeven worden waar de parkeerplaatsen zich bevinden, hierbij moet worden aangeduid welke deel voor kort parkeren en welk deel voor lang parkeren bestemd is. Vooral de plaatsen voor kort parkeren moeten vanuit de vesting goed bereikbaar gemaakt worden. Het verbeteren van de parkeervoorzieningen is een belangrijke voorwaarde voor het uitbreiden van het toerisme, zonder extra overlast voor bewoners. Initiatief: Gemeente en werkgroep Verkeer Betrokkenen: Stadsraad, TAB, politie Planning: 2005-2007 VI 3 Handhaving parkeerregels Toelichting: Om toeristen en bezoekers te laten parkeren buiten de vesting, dienen binnen de vesting goede parkeerregels te bestaan en zullen deze gehandhaafd moeten worden. Een parkeervergunning voor bewoners, in combinatie met de huidige blokker en pasjessysteem, zou wellicht een goede maatregel zijn. Initiatief: Gemeente, werkgroep Verkeer Betrokkenen: Bewoners, politie Planning: 2007 VI 4 Inrichting wegen aanpassen voor laden en lossen Toelichting: Blokkades en overlast door vrachtwagens die laden en lossen binnen de vesting, kunnen tegen gegaan worden door de inrichting van de straten aan te passen en bepaalde plaatsen aan te wijzen voor deze vrachtwagens.
36 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
Initiatief: Gemeente, werkgroep Verkeer Betrokkenen: Ondernemers ( winkeliers) Planning: 2005 VII 1 Afspraken maken met ouders over verkeersgedrag bij scholen Toelichting: Steeds meer ouders brengen hun kinderen met de auto naar school. Daarbij parkeren ze zo dicht mogelijk bij de ingang van het schoolplein. Dit leidt tot drukke en onoverzichtelijke situaties. Ouders zouden gestimuleerd moeten worden om minder vaak de auto te gebruiken voor het brengen van hun kinderen en om op een veilige afstand te parkeren. Hierin kunnen scholen een rol spelen, maar ook de politie zou regelmatig controles uit kunnen voeren en ouders kunnen elkaar hier op aanspreken. Hiertoe dient overleg plaats te vinden tussen deze partijen. Initiatief: Scholen, politie en ouders Betrokkenen: Verkeersouders, Werkgroep Verkeer, 3VO Planning: 2005 VII 2 Herinrichten verkeerssituatie Singelschool Toelichting: Het veranderen van het gedrag van ouders zal slechts voor een deel de veiligheid bij scholen verbeteren. Feit blijft dat er voor en na schooltijd druk verkeer is rond de scholen. Daarom zal ook de verkeersituatie bezien en wellicht opnieuw ingericht moeten worden. Initiatief: Gemeente Betrokken: Scholen, ouders, omwonenden
37 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
VIII 1 Aanleggen fiets- en wandelpaden Toelichting: Om de bereikbaarheid van Willemstad en de veiligheid van fietsers te bevorderen, maar ook om Willemstad aantrekkelijker te maken voor recreanten dienen er rondom Willemstad fiets- en wandelpaden te worden aangelegd. Enkele locaties die door bewoners genoemd zijn, zijn de dijk aan de oostzijde, de westzijde (richting Fort Sabina), de Noordlangeweg en de Lantaarnweg. Deze laatste zal in combinatie met het Havenfront aangepakt kunnen worden. Hoewel niet direct grenzend aan Willemstad is ook de Stadse Dijk genoemd als een gewenste locatie voor een fietspad. Initiatief: Gemeente Betrokkenen: Bewoners, TAB Planning: 2006
IX 1 Realiseren busaansluiting Zevenbergen Toelichting: Met het openbaar vervoer is Zevenbergen niet goed bereikbaar vanaf Willemstad. Hier zal een busverbinding gerealiseerd moeten worden. Indien een reguliere busverbinding niet mogelijk is, kan een buurtbus ingezet worden. In het weekend mag dit een belbus of bel-taxi zijn. Tussen Moerdijk en Zevenbergen bestaat er op een experimentele basis een dergelijke verbinding. Indien deze succesvol is, zal dit initiatief ook elders in de gemeente toegepast worden. Initiatief: BBA (vervoersmaatschappij) Betrokkenen: Gemeente, bewoners Planning: 2005-2006
38 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
X 1 Selectieve beplanting naast fietspaden en wegen Toelichting: Door specifieke soorten bomen te planten langs fietspaden en wegen kan het opdrukken van het wegdek door wortels beperkt worden. Initiatief: Gemeente ( afdeling groenbeheer, RBOG) Betrokkenen: Planning: Starten in 2005
4.6
Werken
Doelstellingen voor het werken: XI Uitbreiden toeristische sector, in balans met ruimte voor bewoners XII Soepel vestigingsbeleid voor nieuwe ondernemers, met name in de sectoren toerisme en detailhandel
Afbeelding: De vesting met rechts de locatie van het Havenfront XI 1 Ontwikkelen beleid voor toerisme en recreatie Toelichting: Om het toerisme te bevorderen zijn meerdere concrete maatregelen genoemd: - het profileren van de vesting - de ontwikkeling van het Havenfront bespoedigen - het ontwikkelen en aanbieden van winterarrangementen - het uitbreiden van de watersportrecreatie - het uitbreiden van de verblijfsrecreatie (o.a. camping)
39 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
- Subsidies aanvragen bij provincie, Rijk en/of Europa - Thematische aanpak van toeristisch beleid Deze punten dienen te worden opgenomen in een beleidsplan voor het toerisme en de recreatie. De gemeentelijke Visie Toerisme en recreatie is in paragraaf ….al kort samengevat. Deze zal verder uitgewerkt worden in een beleidsplan. Visie en actieplan kunnen vervolgens gebruikt worden om subsidies aan te vragen. Bij het beleidsplan willen de ondernemers en bewoners van Willemstad nauw betrokken worden, vooral ook in de eerste fase van planvorming en niet pas tijdens de reguliere inspraakronde. Enkele punten zijn reeds door de bevolking van Willemstad genoemd: - Zowel bewoners als ondernemers hebben belangen bij een goed evenwicht en behoud van het eigen karakter van de vesting; - deze ‘balans’ tussen toerisme en woongenot moet nader gespecificeerd worden, - uitbreiden van de parkeermogelijkheden is een voorwaarde voor uitbreiding van het toerisme; - mogelijkheid om zones te bepalen (bijvoorbeeld historische functies, verblijfsrecreatie en watersport te onderscheiden) - mogelijkheid om uitbreiding van toeristische voorzieningen buiten de vesting te plaatsen Initiatief: Gemeente Betrokkenen: TAB, ondernemers, bewoners Planning: 2005 XII 1 Herzien vestigingsbeleid bedrijven Toelichting: Het huidige vestigingsbeleid voor nieuwe bedrijven wordt door sommigen als een belemmering voor ongewenste bedrijvigheid, maar ook voor gewenste bedrijvigheid ervaren. Het nieuwe bestemmingsplan, dat in 2004 is vastgesteld, is soepeler als het gaat om horeca en detailhandel binnen de vesting, maar wellicht zijn er nog belemmeringen. Het beleid dient dan ook bezien te worden, zodat het geen obstakel vormt voor wenselijke vormen van toeristische voorzieningen en detailhandel om zich te vestigen in Willemstad. Initiatief: Gemeente Betrokkenen: ondernemers Planning: 2006
40 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
4.7
Voorzieningen
Doelstellingen voor de voorzieningen: XIII Het huidige voorzieningenniveau handhaven a. behoud huidige openbare functies Mauritshuis XIV Uitbreiden voorzieningenniveau met: a. Een sporthal b. een (woon-)zorgcentrum, met daarin ambulante zorg (medische praktijken) en enkele woonvoorzieningen met lichte verpleging c. multifunctioneel centrum voor verenigingen en andere sociale functies d. een brede school, met daarin een of twee basisscholen en kinderopvang e. in overleg met jeugd: jeugdvoorzieningen f. streven naar uitbreiding winkelbestand met circa tien winkels g. grotere diversiteit van horecavoorzieningen h. uitbreiding serviceniveau bank/postagentschap i. watersportvoorzieningen
XIII a 1 Optimaal gebruik Mauritshuis stimuleren Toelichting: De gemeente dient de intentie uit te spreken dat het Mauritshuis voor haar huidige openbare functies behouden blijft. Daarbij kan getracht worden om het gebruik van het gebouw te versterken, mits dit binnen de huidige functies past. Initiatief: Gemeente Betrokkenen: TAB, heemkundekring, bewoners Planning: nvt
41 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
XIV a 1 Haalbaarheidsonderzoek naar sporthal Toelichting: Een behoefteonderzoek naar een sporthal is reeds uitgevoerd. Hierin is aangegeven welke verenigingen van de sporthal gebruik willen maken en om hoeveel uur per week dat gaat. De volgende stap is het uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek, waardoor de technische en financiele mogelijkheden in kaart worden gebracht. Initiatief: Gemeente Betrokkenen: NOC/NSF, verenigingen, bewoners Planning: 2005
XIV b 1 Haalbaarheidsonderzoek zorgcentrum Toelichting: De bereikbaarheid van huisartsen in het weekend en de ambulance is een bron van ongerustheid voor de inwoners van Willemstad. Daarnaast hecht men grote waarde aan de gezondheidszorgvoorzieningen die nog wel aanwezig zijn. Door deze voorzieningen te combineren in een zorgcentrum acht men het mogelijk deze te behouden en uit te breiden met een alternatief voor een ambulance in de directe nabijheid. In het zorgcentrum kunnen (enkele van) de huidige praktijken gehuisvest worden. Daarnaast zou hier EHBO-apparatuur, zoals een defribilator en een diagnoserobot, beschikbaar kunnen zijn. Ook zou in het zorgcentrum ondersteuning voor mantelzorgers geboden kunnen worden. Initiatief: Gemeente Betrokkenen: Zorginstellingen, woningbouwvereniging, huisarts, fysiotherapeut, logopedist, cesar-therapeut, huid-therapeut. Planning: Starten in 2006, realisatie voor 2015
42 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
XIV b 2 Vestiging ambulancepost op redelijke afstand Toelichting: Recentelijk zijn de standplaatsen van veel ambulanceposten gewijzigd, in het kader van de ontwikkeling van veiligheidsregio’s. In de huidige situatie kunnen ambulances niet voldoen aan de aanrijtijd van 15 minuten. Er gaan geluiden dat een nieuwe post is gepland tussen Klundert en Zevenbergen. Met die locatie kunnen de bewoners van Willemstad instemmen. Initiatief: Gemeente Betrokkenen: GHOR ( Geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen) Planning: 2005
Afbeelding 9. De Singelschool
Afbeelding 10. Het Mauritshuis
XIV c 1 Behoefteonderzoek en haalbaarheidsonderzoek naar multifunctionele accommodatie Toelichting: De bewoners van Willemstad geven aan behoefte te hebben aan een accommodatie voor verenigingen en activiteiten. Gebouw Irene vervult nu de functie voor een aantal verenigingen, maar ook gebouw Bethel kan een dergelijke functie hebben. Er blijkt behoefte te bestaan aan een multifunctioneel gebouw, vooral voor senioren. De precieze wensen en mogelijkheden ( technisch, functioneel en financieel) omtrent de huidige gebouwen zullen nader onderzocht moeten worden. Ook het huidige gebruik en de mogelijkheden van het Mauritshuis kunnen hierin meegenomen worden. Men hecht veel waarde aan het voortbestaan van het Mauritshuis en ziet mogelijkheden voor een intensiever gebruik van het gebouw, echter wel voor soortgelijke functies als de huidige. Wanneer een goed beeld bestaat van de wensen van bewoners en de mogelijkheden van de huidige gebouwen, kan bezien worden of een nieuw multifunctioneel gebouw nodig is. Initiatief: Gemeente
43 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
Betrokkenen: Bewoners, verenigingen, st. Ons Dorpshuis, bestuur gebouw Bethel, TAB Planning: 2005-2006 XIV d 1 Behoefteonderzoek en haalbaarheidsonderzoek brede school Toelichting: De onveilige situatie bij de Singelschool, het feit dat de twee basisscholen uitgebreid moeten worden en de mogelijkheid om de scholen te combineren met het kinderdagverblijf, zijn argumenten om de mogelijkheden tot een brede school te onderzoeken. In dit nieuwe gebouw zouden minimaal de twee basisscholen en de kinderopvang kunnen komen. Aangezien voor beide scholen uitbreiding gepland is en een van beide al gestart is, is de ontwikkeling van een brede school vooral op langere termijn van belang. Initiatief: Gemeente Betrokkenen: Basisscholen, kinderopvanginstelling Planning: Start 2006, realisatie voor 2015 XIV e 1 Aansluiten bij wensen van de jeugd In het algemeen moeten de voorzieningen voor de jeugd goed aansluiten bij hun wensen. Hiertoe moeten regelmatig hun wensen geinventariseerd worden. Initiatief: Gemeente Betrokkenen: Jeugd, verenigingen, ondernemers, bewoners Planning: Structureel XIV e 2 Realiseren veld of kooi voor straatvoetbal Toelichting: Een aantal jongeren in Willemstad missen een plek waar ze kunnen voetballen, buiten de trainingen en wedstrijden om. Er is een voetbalveldje, maar de ondergrond hiervan is niet geschikt en veel mensen gebruiken deze plaats als hondenuitlaatplek. Bij de locatie van de te bouwen skatebaan aan de Hoge Weg zou daarom een voetbalveldje moeten komen. Initiatief: Gemeente
44 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
Betrokkenen: Jongeren Planning: 2005 XIV e 3 Organiseren activiteiten voor jongeren Toelichting: Voor de jeugd in Willemstad zouden meer activiteiten georganiseerd moeten worden, die ook toegankelijk zijn voor jongeren die niet lid zijn van een vereniging. Men denkt hierbij aan bijvoorbeeld zeskampen, survivaltochten en sporttoernooien met vrije inschrijving. Ook het draaien van films wordt genoemd. Initiatief: Jeugd en verenigingen Betrokkenen: Planning: Enkele malen per jaar XIV e 4 Accommodatie scouting opnemen in plan Havenfront en versneld verplaatsen. Toelichting: De accommodatie van de scouting is verouderd en voldoet niet meer aan de wensen van de gebruikers. In de plannen voor het havenfront zal een gebouw voor de scouting, met botenstalling, opgenomen moeten worden. Afhankelijk van de planning voor de ontwikkeling van het havenfront zal op korte termijn een noodoplossing gevonden moeten worden voor de accommodatie. Initiatief: Gemeente Betrokkenen: Bestuur scouting Planning: 2005 XIV f 1 Uitbreiden aantal winkels Toelichting: Uitbreiding van het winkelbestand met circa tien winkels is gewenst in Willemstad. Het bij doelstelling….genoemde vestigingsbeleid zal dit moeten stimuleren. Echter de bewoners spelen een belangrijke rol in de levensvatbaarheid van winkels. Zij zullen zoveel mogelijk hun boodschappen binnen Willemstad moeten doen, om het winkelbestand te handhaven en te
45 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
vergroten. Een thematische benadering van Willemstad in het kader van het toerisme brengt ook mogelijkheden mee voor specifieke typen winkels. Initiatief: ondernemers Betrokkenen: Bewoners Planning: Pm XIV g 1 Diversiteit horecavoorzieningen vergroten Toelichting: Willemstad kent een redelijk aantal horecazaken. De jeugd geeft echter aan dat er voor hen niet veel geschikte voorzieningen zijn. Wellicht kunnen de horecaondernemers hun aanbod differentiëren, om zo aan de wensen van diverse groepen inwoners en bezoekers/toeristen te voldoen. Initiatief: Horecaondernemers Betrokkenen: Pm Planning: Pm XIV h 1 Uitbreiden serviceniveau bank/post Toelichting: De meest voorkomende handelingen bij bank en postkantoor moeten in Willemstad mogelijk zijn. Initiatief: Bank, TPG Betrokkenen: TAB Planning: 2005
46 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
Bijlagen
47 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD
Bijlage 1
Resultaten bijeenkomst jeugd
Onderstaand wordt weergegeven welke punten door jongeren genoemd zijn in de bijeenkomst op 24 februari. Men is tevreden over: - genoeg voetbalvelden - best veel verenigingen - genoeg horeca - genoeg recreatie ( voor toeristen) - supermarkt - (jacht)haven en watersportvoorzieningen - de steigers (zwemmen) - genoeg speeltoestellen voor kleine kinderen - sportverenigingen - zwembad De jongeren zijn ontevreden over: - slechte drempels: helpen niet voor snelheidsbeperking - openbaar vervoer (in weekend, alle richtingen) belbus komt soms niet - slechte huisvesting scouting, watertak (stalling) - slechte kwaliteit gymzaal (een nieuwe grotere zou beter zijn) - kale wallen - te weinig winkels - geen huisarts in het weekend - veiligheid jachthaven (beveiliging) - slechte verlichting bij de lantaarndijk’ - slechte telefoonverbinding (mobiele telefoons) Het volgende wordt gemist in Willemstad: - voetbalkooi - sporthal - winkels ( kleding, sport, schoenen) - uitgaansgelegenheden - jeugdhonk (film) - meer activiteiten (survival, zeskamp, toernooien met vrije inschrijving) - straatvoetbalveld - hondenuitlaatveldjes De verbeterpunten die de jongeren genoemd hebben: - vaste buslijn of alternatief: goede belbus - sporthal ( achter tennisbanen) - scouting: goed gebouw met botenstalling. Opnemen in plan havenfront en met spoed uitvoeren. Anders noodoplossing op korte termijn voor gebouw. - Straatvoetbal op locatie bij skatebaan - Bomen kappen: minder kappen, herplanten - Watersport: zeilschool, waterskiën - Toerisme bevorderen: watersport. Meer reclame. - EHBO-post, in ieder geval in hoogseizoen - Beveiliging jachthaven: poorten met pasjes
48 SGBO STADSPLAN WILLEMSTAD