Stadslandbouw in Maastricht: een vruchtbare start in 2014
www.cnme.nl
Stadslandbouw in Maastricht: een vruchtbare start in 2014 Stadslandbouw is hip. De laatste jaren gaan ook in Maastricht mensen aan de slag met stadslandbouw. Stadslandbouw heeft een meerwaarde op ecologisch, sociaal en economisch gebied. Stadslandbouw is educatief voor kinderen: denk aan het buiten bezig zijn en weten waar je eten vandaan komt. Stadslandbouw brengt mensen bij elkaar, bijvoorbeeld als bewoners samen een mooie plek maken in de buurt.
Het CNME en stadslandbouw Het CNME heeft een lange traditie in het verbinden van mensen en hun voedsel. Al 40 jaar voert het CNME schooltuinprojecten uit en sinds 2003 beheert het CNME de Natuurtuinen Jekerdal. De ontwikkelingen van stadslandbouw in de maatschappij, biedt kansen om meer doelgroepen te bereiken. In de transitie naar een duurzame samenleving is het verbinden van mensen met natuur namelijk één van de belangrijkste motoren. In opdracht van de gemeente Maastricht voert het CNME een programma uit rond stadslandbouw. Het programma bestaat uit beleidsadvies geven aan overheden, kennis delen, de kennis en vaardigheden bevorderen bij initiatieven en het begeleiden, verbinden en helpen van initiatieven en projecten in een netwerk.
Een aantal betrokken partijen
IVN Maastricht e.a. VELT Zuid Limburg Groei en Bloei Tuinieren op Hoogte (stichting Kompas) Zorg en CO The Masters Slow Food Youth Food Movement Maastricht GGD Basisscholen Groen-opleiding Citaverde Traject Buurtwerk Green Office (U.M.) Woonpunt Servatius Fietsersbond Permacultuuropleidingen Wijkaanpak Natuurlijk landschapsbeheer Red de Aarde Bee Collective
Stadslandbouw in Maastricht:
2
een vruchtbare start in 2014
Beschikbare CNME uren in 2014
Opbouw netwerk / moestuinen / buurttuinen e.a. stadslandbouwinitiatieven Advies en begeleiding buurtinitiatieven Schooltuinen Scholingsaanbod cursussen/workshops m.b.t. stadslandbouw en ecologisch (moes) tuinieren
150 200 350 100 ____ 800
Medewerkers Lara Klaassen, directeur Algehele coördinatie Nelle Driessen Coördinatie moestuinwerkzaamheden op basisscholen, leggen van contacten met gebruikers en instanties, ontwerp en advies (m.b.t. aanleg en beheer ter plekke Team Ecologisch Beheer Advies, onderzoek, begeleiding beheer schooltuinen Ingrid Reinhoud Begeleiding schoolmoestuinen Sarah Smits (vrijwilliger) Onderzoek netwerkanalyse stadslandbouw en CNME Yvonne Velthuis Projectleider stadslandbouw. Opbouw netwerk, advisering en organisatie scholingsaanbod Pauline Wolters Communicatie. website Groen Maastricht Een keer per maand vindt een intern overleg stadslandbouw plaats.
Opbouw netwerk stadslandbouw Op 10 oktober 2013 namen 50 personen deel aan de eerste brainstormavond waaruit bleek dat er een grote behoefte was aan het delen van ervaringen en ideeën. De deelnemers wilden van elkaar leren, elkaar inspireren en verbindingen leggen. In 2014 investeerde het CNME verder in het netwerk met de organisatie van 3 open netwerkavonden. Steeds nieuwe mensen sloten aan, maar hoefden niet perse alle avonden bij te wonen. 19 juni 11 september 27 november
40 deelnemers 32 deelnemers 22 deelnemers
Stadslandbouw in Maastricht:
3
een vruchtbare start in 2014
Initiatieven stellen zich voor Een aantal initiatieven hield een ‘pitch’, waardoor gerichter vragen gesteld en ervaringen gedeeld konden worden. Op 18 oktober 2014 stelden 8 tuinprojecten hun poorten open voor hun ‘collega’s’ tijdens een fietsdag. Hierdoor ontstond een goed beeld van de verscheidenheid van de projecten qua sfeer en karakter. Dit leidde tot het idee om tijdens de landelijke Dag van de Stadslandbouw op 6 juni 2015 een soortgelijke fietstocht te organiseren voor het grote publiek. De mailinglijst van geïnteresseerde mensen die het netwerk ondersteunen en zelf al of niet actief zijn in de stadslandbouw, bestaat uit meer dan 300 personen en organisaties.
Bestaande initiatieven Eind 2014 zijn er ongeveer 70 initiatieven in en rondom de gemeente Maastricht geïnventariseerd. Deze inventarisatie is nog niet volledig.
Buurttuin Volkstuin Schoolmoestuinen Educatieve tuin/project Zorgboerderij /zorgtuinen Stadsboerderij/kinderboerderij Stadslandbouw in of op gebouwen Horeca/verkoop “Van oudsher bestaand” boerenbedrijf Recreatiebedrijf Voedselproductie in openbaar groen Voedseltuin voor minima
Stadslandbouw in Maastricht:
12 12 16 10 7 3 1 5 8 1 2
4
een vruchtbare start in 2014
Overige initiatieven
Buurtinitiatief: distributie netwerk lokaal voedsel VOKO Maastricht: Coöperatie gezond voedsel Studenteninitiatief Universiteit Maastricht: ‘Duurzaamheid stimuleren’ en ‘Voedsel telen’ voor studenten en docenten LOCO (Lokale Coproductie) tuinen Maastricht: naar voorbeeld van Community Supported Agriculture (CSA) met 150 – 200 burgerleden Particulier initiatief van een biologische tuinder ‘Uw groentelteelt op locatie’ biedt coaching, service en samenwerking Natuurlijk landschapsbeheerder die stadsgroen beheert Ontmoetings- en activiteitenplek Het Landhuis met o.a. weggeefwinkel, repair café, volkskeuken en tuin
De buurtinitiatieven die meer gerichte begeleiding/advies hebben gehad
Tuinzicht Lichtenberg The Masters Borgharen, Dorpstuin Borgharen Tuinieren op Hoogte Buurttuin ‘t Vrouweveld Voedselbos Sualmana Kruidentuin Chateau NeerCanne, Wildzaai project Voltaplein Tapijntuin, Leger des Heils 50/50 B Green project
Stadslandbouw in Maastricht:
5
een vruchtbare start in 2014
Scholings- en activiteitenaanbod
Dagdelen Deelnemers
3 cursussen ecologisch moestuinieren voor beginners 12 1 cursus ecologisch moestuinieren voor gevorderden 4 1 weekend Humisme (over een gezonde bodem) 4 3 inspiratiedagen permacultuur 5 1 jaaropleiding permacultuur 24 4 workshops voor mensen met een beperking 4 1 ontmoetings- en fietsdag ‘Samentuinen’ 2 Eco open tuin dagen VELT 2 4 rondleidingen ecologische moestuin Natuurtuinen Jekerdal 50 Workshop zuurkool maken 1 Plantenmarkt (VELT, Groei en Bloei en CNME) 2
42 12 52 48 16 22 onbekend 75 13 50
Overig Een groep van zeven nieuwe vrijwilligers is gestart met de aanleg van een voorbeeld permacultuurtuin in de Natuurtuinen Jekerdal. Vrijwilliger Sarah Smits is gestart met het maken van een Sociale Netwerkanalyse (SNA). Een SNA dient om te kijken hoe actoren (mensen maar ook organisaties en zelfs 'niet-menselijke' actoren als de natuurlijke omgeving, cultuur, regelgeving) zich met elkaar verhouden. Op basis hiervan kan gekeken worden waar verbeteringen mogelijk zijn. Het CNME werkte mee aan de website Groen Maastricht, de inspiratiesessies prijsvraag Buitengoed Geul en Maas en gaf advies over openbaar groenbeheer door buurtbewoners. Ook neemt de organisatie deel in landelijke netwerken.
Stadslandbouw in Maastricht:
6
een vruchtbare start in 2014
... en nu verder in 2015 …
Uitbreiding en versterking van het netwerk stadslandbouw met nieuwe thema’s Verbreding van de netwerkavonden van kennismaking en uitwisseling naar een meer inhoudelijke beleidsgroep/kenniskring Continueren scholing en schoolmoestuinen Verdere inventarisatie van initiatieven en deze met elkaar in verbinding brengen Onderzoek naar mogelijkheden opleiding tuincoach Intensiveren partnerschap met andere organisaties Tuinieren op Hoogte opzetten in de Natuurtuinen Jekerdal. Advies en uitvoering gemeentelijke plannen om openbaar groen en braakliggende terreinen in beheer te geven bij bewoners Deelname van het netwerk aan de Landelijke Dag van de Stadslandbouw door initiatieven uit Maastricht en regio te presenteren. Deelname aan het landelijk Stedennetwerk Stadslandbouw (Jan Eelco / Wageningen Universiteit) Stimuleren dat burger-initiatieven op websites komen en zo ook digitaal publiek bereiken Het zichtbaar maken en versterken van de ecologische waarde van initiatieven Het faciliteren van de huidige gebruikers en nieuwe initiatieven op de beschikbare gemeentelijke gronden Het verbinden van leveranciers, kwekers en producten die stadslandbouw op een duurzame manier versterken aan initiatieven Activiteiten verkennen rond de meerwaarde van stadslandbouw voor gezondheid van mens en maatschappij
Stadslandbouw in Maastricht:
7
een vruchtbare start in 2014
Meer informatie: Yvonne Velthuis
[email protected] 043 – 3215227 di.wo.do. aanwezig
www.groen-maastricht.com
www.groendichterbij.nl