Oogheelkunde
Staaroperatie Binnenkort wordt u opgenomen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis voor een staaroperatie. In deze folder kunt u meer lezen over wat staar is en over de gang van zaken rondom de operatie. Leest u deze folder goed door. Het is belangrijk dat u zich op de operatie voorbereidt zoals in de folder wordt beschreven. Wat is grijze staar? Grijze staar, ook wel ‘cataract’ genoemd, is een vertroebeling van de ooglens. Deze lens zit achter de pupilopening. Door de lens worden de dingen die wij zien scherp op het netvlies afgebeeld. Door staar gaat u op den duur steeds slechter zien. In de meeste gevallen merkt u dat u minder scherp of wazig ziet. Ook kunt u door staar dubbel zien of moeilijk tegen het licht inkijken. De oorzaak van staar is nog niet precies bekend. Staar kan op iedere leeftijd voorkomen, maar heeft meestal te maken met ouder worden. Er zijn verschillende andere vormen van staar. Zo kan staar ook aangeboren zijn, of ontstaan door ziekte of beschadiging van het oog door bijvoorbeeld een ongeluk. Hoe behandelen we staar? Bij beginnende staar kan een sterkere bril nog wel eens helpen, vooral bij het lezen. Maar staar wordt langzaam erger. Op den duur gaat u ook mét bril steeds slechter zien.
Deze informatie voor patienten is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. © Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011 www.jeroenboschziekenhuis.nl
(OOG-072, uitgave januari 2015)
Als u teveel last gaat krijgen van de staar bij uw normale bezigheden, is een operatie de beste en enige oplossing. Wanneer dit moet gebeuren bepaalt u in principe zelf in overleg met uw oogarts. Het oog waarmee u het minst goed ziet, wordt meestal het eerst geopereerd. Wanneer er geen andere oogafwijkingen zijn, kan een staaroperatie het gezichtsvermogen vrijwel volledig herstellen. Met een operatie is grijze staar dus goed te behandelen. Er bestaan hiervoor geen medicijnen.
Bepaling sterkte kunstlens De assistent doet een oogmeting bij u. Dit is nodig om de sterkte van de te implanteren kunstlens te bepalen. Het onderzoek duurt niet lang en is niet pijnlijk. Vaak kan dit onderzoek aansluitend aan uw bezoek aan de oogarts worden gedaan. Soms maken we een aparte afspraak. Als u contactlenzen draagt, moet u deze voor het onderzoek uit te doen: • harde lenzen één week voor de meting; • zachte lenzen drie dagen voor de lensmeting. Onderzoek voor operatie Om de operatie goed en veilig te kunnen laten verlopen is het nodig dat u van tevoren wordt onderzocht. Daarom regelt de afdeling Preoperatieve Screening (POS), telefonisch of per brief, een afspraak voor u. Meer informatie over de Preoperatieve screening leest u in de folder: ‘Anesthesie’ (VPA-015).
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 2 van 7
Afspreken van de operatiedatum De operatiedatum wordt telefonisch met u afgesproken. Hoe laat u op de operatiedag in het ziekenhuis verwacht wordt, hoort u telefonisch één dag voor de operatie van bureau Opname. Als u niet thuis bent, bellen zij u op een later tijdstip terug of zij spreken uw voicemail in. In principe gaat u na de ingreep op dezelfde dag weer naar huis. Alleen bij uitzondering wordt een opname in het ziekenhuis geadviseerd. Hiermee moet uw zorgverzekeraar wel akkoord gaan. Wat moet u voor de operatie thuis regelen? Het is belangrijk dat u het volgende vooraf regelt: • Vraag een familielid/kennis of deze op de dag van de operatie met u meegaat. En dat degene u na de operatie met de auto naar huis kan brengen. • Dat er iemand bij u blijft wanneer u thuis komt. Uw geopereerde oog is dan namelijk afgeplakt. U kunt hierdoor uw bril niet of moeilijk dragen. • Dat u paracetamol tabletten (pijnstillers) in huis heeft. Deze zijn zonder recept te koop bij drogist of apotheek. Hoewel pijnstilling vaak niet nodig is, is het goed deze voor de zekerheid in huis te hebben. • Zorg dat iemand thuis uw oog kan druppelen als u dit zelf niet kunt. U begint de dag na de operatie met druppelen. Dit kan een familielid of een verpleegkundige van de Thuiszorg voor u doen. Bij de apotheek zijn ook hulpmiddelen verkrijgbaar om zelfstandig uw oog te kunnen druppelen. Uw apotheek kan u hierover een persoonlijk advies geven. Waar let u nog meer op? • Trek makkelijk zittende kleding aan. Het liefst in twee delen. Een blouse/trui met broek of blouse/trui met rok. U krijgt een ziekenhuisjasje aan tijdens de operatie. • Liever géén steunkousen of korset aandoen. • Doe geen make-up op! • Laat uw sieraden thuis. • Neem een brillenkoker mee.
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 3 van 7
Nuchter zijn U krijgt een brief van de afdeling Preoperatieve Screening (POS). Daarin staat of u voor de operatie mag eten en drinken. Dag van de opname Op de dag van opname meldt u zich op het afgesproken tijdstip bij de receptie in de centrale hal. Zij verwijzen u verder door naar de juiste verpleegafdeling. Een verpleegkundige ontvangt u en legt u de gang van zaken op de afdeling uit. Als u nog vragen heeft, kunt u deze met de verpleegkundige bespreken. De verpleegkundige geeft u medicijnen in het oog dat geopereerd wordt. Eventueel krijgt u een rustgevend medicijn. Deze voorbereidingen nemen ongeveer 1 tot 1½ uur in beslag. De verdoving Als u aan de beurt bent brengt de verpleegkundige u naar de operatiekamer. Hier krijgt u de verdoving toegediend. Uw oogarts en de anesthesioloog hebben van tevoren al met u gesproken over de verdoving. Meestal krijgt u een plaatselijke verdoving. Deze verdoving kan op twee manieren worden gegeven: • Met druppels in het oog. Bij deze methode voelt u niets van de operatie maar blijft u wel zien. Ook kunt u het oog nog bewegen. • Met een prik bij het oog. Bij deze methode voelt u niets van de operatie en vaak ziet u ook niets. In overleg met de anesthesioloog krijgt u soms vooraf een kortwerkend roesje, waardoor u de prik vrijwel niet voelt. Soms wordt de operatie onder algehele anesthesie gegeven. Uw algemene gezondheidstoestand is hierbij van belang. Voor een staaroperatie onder plaatselijke verdoving, moet u namelijk een half uur stil en plat op uw rug kunnen liggen. Wanneer de operatie gebeurt onder algehele anesthesie, dan doet u uw eventueel gebitprothese uit. Heeft u een gehoorapparaat, dan moet u dit aan de zijde van uw te opereren oog uit doen.
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 4 van 7
Wat gebeurt er bij een staaroperatie? Tijdens de operatie wordt de kern van de lens vergruisd met ultrageluidsgolven (phakoemulsificatie).Vervolgens wordt deze weggezogen. Het voordeel van deze techniek is dat de hele operatie door een zeer kleine opening van het oog kan gebeuren. Als de troebele lens uit het oog is gehaald, plaatst de arts vrijwel altijd een kunstlens in het oog. Deze wordt meestal geplaatst in uw eigen lenskapselzakje. U krijgt geen hechtingen in uw oog. De operatie duurt ongeveer vijftien minuten.
Wat gebeurt er na de operatie? Na de operatie is uw geopereerde oog afgeplakt met een gaasje en een kapje. Wanneer u narcose heeft gekregen, blijft u nog even in een ruimte bij de operatiekamer. Eenmaal terug op de afdeling krijgt u een kop koffie/thee. Wanneer alle controles goed zijn en u zich goed voelt mag u naar huis. In totaal blijft u ongeveer een halve dag op de afdeling. Na de operatie neemt u uw gebruikelijke medicijnen gewoon in. Denk hierbij ook aan uw oogdruppels. Uw begeleider kan bijvoorbeeld in het restaurant op u wachten of later terugkomen. Na de operatie kunnen de oogleden of het oog rood zien als gevolg van de plaatselijke verdoving of de operatie. Wat kunnen de risico’s zijn? Er komen bij deze ingreep zelden complicaties voor. Toch kan het gebeuren dat een operatie gecompliceerder verloopt dan normaal. Zo komt het voor dat het lenskapsel tijdens de operatie breekt. Er moet Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 5 van 7
dan een ander soort kunstlens worden geplaatst dan oorspronkelijk de bedoeling was. In uitzonderlijke gevallen is een tweede operatie nodig. Het eindresultaat zal vrijwel altijd goed zijn. Na de operatie kan een verhoogde oogboldruk optreden waardoor u hoofd- of oogpijnklachten kunt krijgen. Ernstige complicaties als een inwendige oogontsteking of netvliesloslating zijn zeldzaam. Waar let u op als u weer thuis bent? Als u weer naar huis gaat, krijgt u het volgende mee: • een recept voor oogdruppels, waar u de dag na de operatie mee moet beginnen; • instructies over het druppelen van uw oog; • adviezen en leefregels voor de eerste tijd na de operatie; • twee controleafspraken. Eén afspraak voor in de eerste week na de operatie en één voor vier tot zes weken na de operatie. Tot en met de eerste controle mag u nog niet zelf autorijden. Houdt u er dus rekening mee dat u uw vervoer moet regelen. Bij de tweede controle is het mogelijk dat u bij een optometrist komt in plaats van een oogarts. Een optometrist is opgeleid om bepaalde taken over te nemen van de oogarts. Lees hierover meer in de folder: ‘U heeft een afspraak met de optometrist’ (OOG-018). Het is verstandig dat u het de eerste week na de operatie rustig aan doet. U kunt gewoon uw dagelijkse dingen doen. Het is alleen beter om niet zwaar te tillen, hoesten en flink te persen. Voorzichtig bukken mag wel. We raden u aan om de eerste week na de operatie niet te zwemmen. Fietsen mag u wel. Het dragen van een bril kan u helpen om niet per ongeluk aan het oog te zitten. Soms ziet u beter zonder bril. In dat geval mag u uw bril afzetten. Om te voorkomen dat u in uw slaap in het oog wrijft, is het verstandig om een week lang ‘s nachts het oogkapje voor te doen. Deze krijgt u bij het ontslag mee naar huis. Na de eerste week mag u alles weer doen. Het is alleen niet verstandig dat u zich enorm inspant.
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 6 van 7
Het is wel noodzakelijk dat u uw oog en oogleden goed schoonmaakt. Hoe u dit het beste kunt doen leest u in de folder: ‘Na de staaroperatie’ (OOG-068). Deze folder krijgt u na de operatie mee naar huis. Hierin leest u ook precies hoe u uw ogen moeten druppelen. Druppelen Voor een goede genezing van het oog, druppelt u het geopereerde oog op de voorgeschreven tijden met de meegekregen medicijnen. Met de medicijnen Dexamethason® en Yellox®, druppelt u: • de eerste en de tweede week 3x daags • de derde week 2x daags • de vierde week 1x daags Na de vierde week stopt u met het druppelen van beide medicijnen. Bril Na vier tot zes weken kan de nieuwe sterkte van uw bril worden bepaald. Door de moderne operatietechniek ziet u vaak op afstand redelijk scherp en is alleen een leesbril nodig. De oogarts of optometrist kijkt samen met u wat voor u het meest geschikt is. Nastaar Soms treedt na verloop van tijd ‘nastaar’ op. Hierbij wordt het lenskapsel troebel. Nastaar is met een eenvoudige en pijnloze laserbehandeling snel te verhelpen. Wanneer belt u naar het ziekenhuis? U belt naar het ziekenhuis, wanneer u na de ingreep: • een pijnlijk, rood oog krijgt; • wazig gaat zien; • zwarte vlekken en lichtflitsen gaat zien. Tijdens kantooruren belt u met de polikliniek Oogheelkunde, telefoonnummer: (073) 553 60 60. Buiten kantooruren belt u met de afdeling Spoedeisende Hulp, telefoonnummer: (073) 553 27 00. Heeft u nog vragen? Heeft u vragen over de operatie? Dan kunt bellen naar de polikliniek. U kunt ook mailen naar:
[email protected]. Voor meer informatie kunt u kijken op de website: www.jbz.nl. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 7 van 7
