SSO Bulletin 1 Maart 2008

Secretariaat: Nadia Stringer [email protected]

Eind redactie: Martijn Veld [email protected]

SSO Bulletin 1 – Maart 2008 Inhoud van dit bulletin Voorwoord.................................................................................................................... 2 Bestuurssamenstelling................................................................................................. 3 Redactioneel ................................................................................................................. 3 Sectiebijeenkomst 17 April 2008: Linkt NLT exact?............................................... 4 Algemene Ledenvergadering 2008............................................................................. 6 Agenda ...................................................................................................................... 6 Concept verslag ALV 2007 ..................................................................................... 7 Concept jaarverslag 2007 ....................................................................................... 8 Balans 2007............................................................................................................. 10 Verlies en winstrekening 2007.............................................................................. 11 Begroting 2008 ....................................................................................................... 12 Recensie universiteitsmuseum Groningen .............................................................. 14 Experimenten uit de moleculaire keuken ............................................................... 15 Xperimania.net .......................................................................................................... 16 Algemene informatie lidmaatschap SSO................................................................. 18 Aanmeldformulier sectielidmaatschap.................................................................... 20

Wij hopen u te zien tijdens de sectieactiviteit rondom het thema NLT op donderdag 17 april a.s. in de Reehorst te Ede. Kijk voor meer informatie verderop in dit Bulletin of op www.kncv.nl/sso

-1-

Voorwoord De KNCV voorjaarsbijeenkomst komt er weer aan! Op 17 april in de Reehorst in Ede organiseert ook de SSO daar een sessie. Dit jaar is het nieuwe vak Natuur, Leven en Technologie (NLT) ons thema. Wat kan NLT betekenen voor de chemische educatie van de leerlingen op de middelbare school? Is de implementatie van dit nieuwe vak te betitelen als een goede of slechte ontwikkeling? Ook houdt de SSO haar jaarlijkse Algemene Leden Vergadering tijdens de voorjaarbijeenkomst. We verwachten er u dit jaar onze nieuwe website www.ScheikundeDocenten.nl te laten zien en hopen dat u er commentaar op wilt geven. Ik hoop dat deze activiteiten reden genoeg zijn voor u om op die donderdag naar Ede te komen. Daarnaast wil ik voorwoord gebruiken om uw aandacht te vragen voor het volgende. Het huidige SSO bestuur is al geruime tijd onderbezet en kan daarmee slechts weinig nieuwe activiteiten voor haar leden ontplooien. Deze situatie dreigt snel te verergeren door het aanstaande vertrek van Martijn Veld als bestuurslid Communicatie na 6 trouwe jaren van dienst. We zoeken daarom momenteel dringend drie nieuwe leden om de toekomst van de SSO zeker te stellen. Sinds 2006 treedt Nadia Stringer als interim-penningmeester op terwijl ze ook al de functie van secretaris bekleed. We zoeken per direct een nieuwe penningmeester. Voor Martijn Veld zoeken we ook per direct een vervanger die zich graag wil inzetten voor het Bulletin en ScheikundeDocenten.nl. Tot slot is het middelbaar onderwijs niet vertegenwoordigd in het bestuur en we zoeken een algemeen bestuurslid met die achtergrond. Mocht u interesse hebben, dan kan u contact opnemen met onze secretaris. Het zou natuurlijk nog fijner zijn als u op de voorjaarsbijeenkomst één van aanwezigen uit het bestuur hierover kunt aanspreken. Ludo Juurlink

-2-

Bestuurssamenstelling Secretariaat Drs. N.I.J. Stringer-Verdeyen Postadres: Meester van Goerlestraat 29, 5237 JG 's-Hertogenbosch E-mail: [email protected] Bestuur 2007/2008 Het bestuur van de Sectie Scheikunde Onderwijs bestaat in 2006/2007 uit: • Dr. L.B.F.Juurlink (Voorzitter) • Drs. N.I.J.Stringer-Verdeyen (Penningmeester, Secretaris) • Dhr. P.J.Volbeda (Organisatie sectieactiviteiten, vice-voorzitter) • Ir. M.A.J.Veld (Bulletin en website, SSO redactie)

Redactioneel Aan alles komt een eind: zo ook aan mijn bijdragen aan het Bulletin, de SSOwebsite en het SSO-bestuur de afgelopen zes jaar. Al deze jaren heb ik met veel plezier geprobeerd om het Bulletin en de website van nieuwe inhoud te voorzien en u, de lezers en sectieleden, een goed gevuld en gevarieerd boekje voor te schotelen. De laatste jaren is er heel wat veranderd, zo is de frequentie van het Bulletin verhoogd van 2 naar 4x per jaar en zijn er een heel aantal nieuwe vaste rubrieken ingevoerd waaronder het overzicht van de open dagen en boekbesprekingen. Verder zal de website Scheikundedocenten.nl na lange tijd van voorbereiding en planning gelanceerd worden. Graag wil ik iemand van u vragen om dit stukje vrijwilligerswerk dat ik de laatste jaren mee heb opgezet in de toekomst voort te zetten door plaats te nemen in het SSO bestuur. Alleen met uw medewerking kan de toekomst van de SSO gegarandeerd worden. Heeft u interesse? Neem dan contact op met het SSO bestuur dat hard op zoek is naar nieuwe leden. Martijn Veld

-3-

Sectiebijeenkomst 17 April 2008: Linkt NLT exact? Thema De sectieactiviteit van de SSO staat in het teken van het onlangs geïntroduceerde Natuur Leven en Technologie (NLT). NLT is een profielkeuzevak voor HAVOen VWO-leerlingen die voor het profiel Natuur en Techniek of Natuur en Gezondheid gekozen hebben. Het vak bestaat uit losse modules, die voortbouwen op kennis en vaardigheden opgedaan bij mono bètavakken en wordt via schoolexamens getoetst. De modules zijn multidisciplinair en dienen als verdieping van de stof en voor bereiding op het beroeps en wetenschappelijk onderwijs. Bij de invoering van nieuwe bètavakken mist de toepassing van die vakken in de praktijk. Binnen NLT zijn een aantal modules ontwikkeld die in deze omissie gaan voorzien. De eerste voorzichtige ervaringen zijn bekend en dus is het tijd om vooruit te kijken, hoe nu verder te gaan. Hoe gaat het ontwikkelen van de modules? Wat zijn de eerste ervaringen met de ontwikkelde modules? Het programma ziet er als volgt uit: 10.10 tot 10.15 uur Inleiding van de dag door dagvoorzitter Jenneke Krüger 10.15 tot 11.00 uur Lezing over de ontwikkeling van de module ‘lijmen’ door Benno Hams Bij het ontwikkelen van modules voor NLT loop je tegen vakoverstijgende zaken aan waar, vooral naar studenten toe, een goede en overzichtelijke instructie gegeven moet worden. 11.00 tot 11.45 uur Lezing over de ervaringen met de module lijmen door Aukje Hoogwijk De eerste ervaringen met de module ‘lijmen’ zullen aan bod komen in deze lezing. Deze begeleidend docent zal ondersteund worden door een aantal van haar studenten. 11.45 tot 11.50 uur Afsluiting ochtend bijeenkomst door dagvoorzitter Jenneke Krüger 11.50 tot 12.20 uur Algemene leden vergadering onder leiding van de SSO voorzitter Ludo Juurlink. Stukken voor de ALV zijn verderop in dit Bulletin te vinden. Lunchpauze -4-

13.30 tot 13.35 uur Opening middag programma door dagvoorzitter Jenneke Krüger 13.35 tot 14.30 uur Discussie onder leiding van Han Vermaat naar aanleiding van onderstaande stellingen: • NLT legt verbanden. • NLT zorgt dat de verloren diepgang in de scheikunde terug komt. • NLT zorgt voor verbreding van het vak scheikunde. • NLT zorgt voor een betere aansluiting op het vervolgonderwijs. • NLT is een gepimpte versie van ANW • NLT was beter besteed aan extra uren voor de reguliere bètavakken 14.30 tot 14.45 uur Samenvatting en beëindiging van de sectieactiviteit door dagvoorzitter Jenneke Krüger Nascholingscertificaat Voor deelname aan de sectie bijeenkomst worden nascholingscertificaten uitgereikt. Opgave hiervoor dient ter plekke te gebeuren op de hiervoor aanwezige lijst. Kosten KNCV-leden en leden van de sectie scheikunde en onderwijs kunnen gratis deelnemen aan de voorjaarsbijeenkomst. Alleen voor een eventuele lunch betalen zij een kleine vergoeding. Deelname bijeenkomst (exclusief lunch): Niet-leden (student): €5,- / Niet-leden: (overig) €17,50 Deze prijzen zijn inclusief koffie/thee en receptie na afloop. Lunch is voor alle deelnemers: €15,- Deze lunch is alleen vooraf te reserveren. Locatie Deze bijeenkomst zal plaatsvinden tijdens de KNCV voorjaarsbijeenkomst in congres centrum de Reehorst. (www.reehorst.nl). Deze locatie is prima met het openbaar vervoer te bereiken. Aanmelding Via de KNCV website: www.kncv.nl Æ activiteiten Æ KNCV congressen Æ voorjaarsbijeenkomst Æ aanmeldformulier. (directe link naar aanmeldformulier). Wij hopen u te zien op 17 April in Ede! Piet Jan Volbeda -5-

Algemene Ledenvergadering 2008 U wordt bij dezen van harte uitgenodigd deel te nemen aan de algemene ledenvergadering van de SSO. De benodigde stukken zijn op de volgende pagina’s te vinden. Datum: donderdag 17 april 2008 Tijd: 11.50 uur tot maximaal 12.20 uur Plaats: Congrescentrum De Reehorst, Ede Agenda 1. Opening en welkom 2. Concept verslag ALV 19 April 2007 3. Mededelingen 4. Bestuurssamenstelling en taakverdeling 5. Concept jaarverslag 2007 6. Financiën a. Balans 2007 b. Begroting 2008 c. Verslag kascommissie d. Verkiezing kascommissie 7. Website "scheikundedocenten.nl" 8. Redactie Bulletin & Website 9. Rondvraag 10. Sluiting

-6-

Concept verslag ALV 2007 Datum: 19 april 2007 Locatie: Congrescentrum de Reehorst, Ede Aanwezigen: A van Herk; S. Mannerts; I. Hotsma; W vd Veer; J.H. Vermaat; Everbord Scheltinga. 1.

Opening Voorzitter Ludo Juurlink opent de vergadering om 11.50 uur. Na een schorsing omdat het quorum niet werd gehaald, opende hij opnieuw de vergadering om 11.55 uur.

2.

Verslag A.L.V. 2006 Opmerking: de datum moet zijn 25 april 2006, wordt aangepast. Verslag verder goedgekeurd met dank aan Martijn Veld voor het verslag.

3.

Mededelingen Ludo: Niet alle e-mail adressen van de leden van de sectie zijn bekend bij de sectie. Omdat wij vrijwel alles op digitaal wijze willen verspreiden willen wij nogmaals oproepen uw e-mail adres aan de sectie door te geven als dit nog niet gebeurd is.

4.

Bestuurssamenstelling Het bestuur bestaat uit Ludo Juurlink (voorzitter), Nadia Stringer (penningmeester en ai secretaris), Martijn Veld (bulletin, website), Piet Jan Volbeda (organisatie sectie activiteiten en vice voorzitter) Ludo doet een dringend beroep op mensen die eventueel in het bestuur zitting willen nemen. Zeer dringend wordt iemand uit het voortgezet onderwijs gezocht, omdat er vanuit die geleding helemaal niemand vertegenwoordigd is.

5.

Jaarverslag SSO 2006 Geen op- of aanmerkingen. De sectie is met 20 leden gegroeid, waar het combilidmaatschap met NVON nog niet mee gerekend is. Op het moment groeien we dus iets in ledenaantal.

6. a

Financiën Balans 2006 De bestuurskosten zijn in vergelijking met 2006 iets gedaald. Het eigen vermogen is met een bedrag van€ 755,77 gegroeid dit jaar. Begroting 2007 De onderwijs prijs€ 150 per jaar is opgelopen tot€ 450. We hopen dat we voorstellen krijgen om te de prijs te winnen. De regels zullen nog een keer duidelijk op de website geplaatst worden. Verslag kascommissie De kascommissie bestaande uit Marianne de Rijke en Ilona Dulfer, heeft de balans over 2006 en de begroting over het jaar 2007 schriftelijk goedgekeurd. De vergadering geeft onder dankzegging aan Nadia Stringer surceance.

b

c

7.

Beleidsplan 2006-2009 en de nieuwe website “Scheikundedocenten.nl”

-7-

De sectie heeft een website www.scheikundedocenten.nl waarop we vooral informatie willen plaatsen die voor scheikunde docenten interessant is. We willen ons in de komende periode vooral toeleggen om de hele onderwijskolom. We willen ons ook op het NVON manifesteren. Een opmerking wordt gemaakt om ook het (V)MBO goed zichtbaar te maken in het beleidsplan. We willen 4 keer per jaar, ongeveer eens per kwartaal, een bulletin uitbrengen op een moment, dat de geboden informatie zo actueel mogelijk is. 8.

Redactie Bulletin en website Afgelopen jaar is het Bulletin 4 keer verschenen en is de website voorzien van meer inhoud. In de toekomst zullen er vier Bulletins per jaar verschijnen. Elk bulletin zal een vaste inhoud hebben waarbij er regelmatig aandacht zal zijn voor de bespreking van relevante boeken en CD-ROMs. Na het vertrek van Hans Bouma uit de SSO redactie is er een vacature. Belangstellenden kunnen contact opnemen met de secretaris van de sectie.

9.

Rondvraag Bas Mannaerts (secretaris van de sectie thermodynamica) vraagt aandacht oor het feit dat energie geen concept binnen Nieuwe Scheikunde is, ook binnen natuurkunde is het geen concept. De sectie vindt dit inderdaad een omissie en wil proberen het belang van het onderwerp naar voren te brengen. Geopperd wordt om hiervoor de commissie Van Kooten te benaderen. Vragen die hierbij gesteld kunnen worden zijn de volgende: • Moet enthalpie terug bij de chemie? • Enthalpie is een mooi onderwerp… • Essentieel binnen de concepten micro macro Han vraagt naar de onderwijs certificaten.

10.

Sluiting Ludo Juurlink sluit om 12.30 uur de algemene leden vergadering

Concept jaarverslag 2007 Secretariaat Drs. N.I.J. Stringer-Verdeyen Postadres: Meester van Goerlestraat 29, 5237 JG 's-Hertogenbosch E-mail: [email protected] Website www.kncv.nl/sso; of via www.kncv.nl Æ vakgebieden Æ scheikundeonderwijs Ledenbestand Er zijn 340 leden per 31-12-2007 onder wie vier leden van verdienste: mevr. Dr. C. Habraken (1991), dhr. drs. J. Bouma (2000), mevr. Dr. Ir. M. Scheffers-Sap (2000) en mw. Dr. H. Kramers-Pals (2006). Het ledenaantal groeide met 29 personen sinds 31-122006.

-8-

Samenstelling bestuur • Dr. L.B.F. Juurlink (voorzitter) • Mevr. Drs. N.I.J. Stringer-Verdeyen (penningmeester; ad interim secretaris sinds 072006) • Ir. M.A.J. Veld (redactielid en webmaster) • Dhr. P.J. Volbeda (organisatie sectie activiteiten) Bestuursvergaderingen en overleg met KNCV bestuur Het bestuur vergaderde zes maal te Utrecht: op 25 januari, 15 maart, 25 april, 10 mei, 5 juli, 13 september en 22 november. Algemene ledenvergadering De jaarlijkse ledenvergadering vond plaats op 19 april 2007 in de Reehorst in Ede. Activiteiten • Het SSO programma op de voorjaarsbijeenkomst (VJB) van de KNCV in de Reehorst in Ede op 19 april 2007 met het scheikundeonderwijs op het vmbo en mbo als focus. Presentaties en vragen die centraal stonden bij deze bijeenkomst waren toegespitst op de aansluiting tussen deze schooltypen en de introductie van competentie-gericht leren in het mbo. Dit jaar werden voor het eerst een aantal vertegenwoordigers van verschillende chemieopleidingen schriftelijk uitgenodigd om als gast van de SSO aanwezig te zijn op de VJB. • Het nieuwe meerjarige beleidsplan getiteld “Verandering” met het bijbehorend activiteitenplan werd afgerond en door de ALV geratificeerd. Informatievoorziening aan en discussiegelegenheden voor scheikundedocenten staan hierin centraal. • Het SSO Bulletin verscheen 4 maal (maart, juli, oktober en december) met éénmalig een extra nieuwsbrief op 15 oktober om de SSO onderwijsprijs en de demonstratiewedstrijd op het KNCV Element onder de aandacht te brengen. • Er was één aanmelding voor de SSO onderwijsprijs door mevr. Hannie Kraaijkamp. Het bestuur is in overleg met mevr. Kraaijkamp over de exacte invulling van de uitwerking van haar voorstel. • Op verzoek van het KNCV bestuur werd overlegd met ScheikundeProjecten over een mogelijk samengaan. Het bestuur heeft de KNCV heeft hierover een plan gesteld en het KNCV bestuur over haar visie geïnformeerd. Het bestuur is nog afwachtende van respons. • Een concept voor een nieuwe SSO flyer werd ontwikkeld op basis van een standaard vormgeving die de KNCV voor alle secties wil gaan gebruiken. Het concept krijgt in 2008 een definitieve vorm. • Het nieuwe project ScheikundeDocenten.nl werd gestart met als nieuw aangetrokken webmaster Reint Boer-Iwema. Door grote vertraging van de nieuwe website van de KNCV liep ook de ontwikkeling van ScheikundeDocenten.nl vertraging op. Naar verwachting wordt de website gelanceerd op de VJB van 2008. Bulletin Het bulletin van SSO verscheen in 2007 vier maal. De in 2006 opgestelde nieuwe redactieplannen werden geïmplementeerd met enkele vaste rubrieken waaronder recensies van chemische freeware en overzichten van open dagen van chemische opleidingen aan mbo, hbo en universiteit.

-9-

Internet De webpagina van de SSO binnen de KNCV site werd regelmatig bijgewerkt. Deze site voorziet leden en niet-leden overzichtelijk van o.a. de agenda van activiteiten, een archief met bulletins, nieuws en verslagen. Andere activiteiten • Het SSO bestuur onderhield regelmatig contact met het KNCV bestuur en het KNCV bureau. Alex van Herk is contactpersoon bij bet KNCV bestuur. Judith van der Zwan werd als contactpersoon voor het KNCV bureau vervangen door Loes Pors. • Een schriftelijke actie van het bestuur om meer e-mail adressen van leden te bemachtigen werd uitgevoerd en leverde ruim 60 extra e-mail adressen op. Het SSO-bestuur

Balans 2007 Debet Positief saldo giro Saldo plusrekening Saldo Rentemeerrekening Totaal

31-12-2006 € 45.54 € 0.07 € 4,739.05 € 4,784.66

31-12-2007 € 54.05 € 0.02 € 7,798.58 € 7,852.65

Credit Eigen vermogen Reservering lustrum 2010 Reservering onderwijsprijs Totaal

31-12-2006 € 4,284.66 € 200.00 € 300.00 € 4,784.66

31-12-2007 € 7,002.65 € 400.00 € 450.00 € 7,852.65

Toelichting: Het verschil in eigen vermogen bedraagt:€ 2717.99. Dit komt overeen met het bedrag dat volgens de verlies- en winstrekening aan het eigen vermogen toegevoegd is.

- 10 -

Verlies en winstrekening 2007 DEBET Rente Contributie afrekening KNCV 2006 109 x€ 10 (combileden KNCV/NVON) 189 x€ 15 (KNCVleden) 1 x€ 5 (niet KNCV student leden) 5 x€ 25 (niet KNCVleden) Subtotaal

Afrekening 2007

Begroting 2007 € 59.53

€ 1,090.00 € 2,835.00 € 5.00 € 125.00

€ 25.00

€ 1,090.00 € 2,835.00 € 5.00 € 125.00 € 4,055.00

€ 4,055.00

Uit reservering onderwijsprijs

€-

€ 300.00

Uit eigen vermogen

€-

€-

€ 4,114.53

€ 4,380.00

Totaal CREDIT Beheerskosten Mailingkosten Ledenadministratie Internetruimte Subtotaal 1

Afrekening 2007

Begroting 2007

€ 86.05 € 70.00 € 216.48

€ 200.00 € 70.00 € 250.00 € 372.53

Bestuurskosten Vergaderkosten Reiskosten Postbank online Attenties en afscheid Subtotaal 2

€ 269.00 € 195.80 € 33.55 €-

Activiteitenkosten Pr en bulletin en website Sectiebijeenkomsten + conferentie Onderwijsprijs 2007 Subtotaal 3

€ 118.86 € 56.80 €-

€ 520.00

€ 600.00 € 168.00 € 42.00 € 150.00 € 498.35

€ 960.00

€ 500.00 € 1,750.00 € 450.00 € 175.66

€ 2,700.00

Reservering lustrum 2010

€ 200.00

€ 200.00

Reservering onderwijsprijs

€ 150.00

€-

Naar eigen vermogen

€ 2,717.99

€-

Totaal

€ 4,114.53

€ 4,380.00

Toelichting: door de krappe bemensing van het bestuur hebben minder activiteiten plaatsgevonden dan begroot. Reiskosten zijn lager dan begroot door de kleine samenstellling van het bestuur. De onderwijsprijs wordt wel toegekend, uitbetaling vindt echter plaats begin 2008.

- 11 -

Begroting 2008 DEBET Rente Contributie afrekening KNCV 2007 145 x€ 15 (combileden KNCV/NVON) 159 x€ 15 (KNCV leden) 0 x€ 5 (niet KNCV student leden) 6 x€ 25 (niet KNCV leden) 4 x€ 0 (leden van verdienste) Subtotaal

Begroting 2008

Afrekening 2007 € 75.00

€ 2,175.00 € 2,385.00 €€ 150.00 €-

Uit reservering onderwijsprijs Uit eigen vermogen Totaal

- 12 -

€ 59.53

€ 1,090.00 € 2,835.00 € 5.00 € 125.00 € 4,710.00

€ 4,055.00

€ 450.00

€-

€-

€-

€ 5,235.00

€ 4,114.53

CREDIT Beheerskosten Mailingkosten Ledenadministratie Internetruimte Subtotaal 1

Begroting 2008

Afrekening 2007

€ 250.00 € 70.00 € 250.00

€ 86.05 € 70.00 € 216.48 € 570.00

Bestuurskosten Vergaderkosten Reiskosten Postbank online Attenties en afscheid Subtotaal 2

€ 400.00 € 250.00 € 150.00 € 300.00

Activiteitenkosten Pr en bulletin en website Voorjaarscongres KNCV Sectiebijeenkomsten Onderwijsprijs 2007 Onderwijsprijs 2008 Subtotaal 3

€ 200.00 € 500.00 € 500.00 € 300.00 € 300.00

Scheikundeprojecten.nl Vergaderkosten Reiskosten Attenties en afscheid Subtotaal 4

€ 300.00 € 250.00 €-

Scheikundedocenten.nl Vergaderkosten Reiskosten Attenties en afscheid Subtotaal 5

€ 300.00 € 250.00 €-

€ 372.53

€ 269.00 € 195.80 € 33.55 €€ 1,100.00

€ 498.35

€ 118.86 € 56.80 €€€€ 1,800.00

€ 175.66

€€€€ 550.00

Reservering lustrum 2010 Reservering onderwijsprijs Naar eigen vermogen Totaal

- 13 -

€-

€€€€ 550.00

€-

€ 200.00

€ 200.00

€-

€ 150.00

€ 465.00

€ 2,717.99

€ 5,235.00

€ 4,114.53

Recensie universiteitsmuseum Groningen UNIVERSITEITSMUSEUM Oude Kijk in 't Jatstraat 7a 9712 EA Groningen tel. 050-3635083/3635562 www.rug.nl/museum/informatie/index De Groninger Universiteit bestaat al ruim 300 jaar wanneer in 1932 het Universiteitsmuseum wordt opgericht. Portretten, instrumenten, apparaten en documenten worden (in bruikleen) ontvangen van hoogleraren en alumni. Zo begon het museum, en na veel omzwervingen is het nu gevestigd aan de Oude Kijk in ’t Jatstraat in Groningen. De collecties zijn onder te verdelen in verschillende gebieden van de wetenschap, te weten geneeskunde, wis- en natuurkunde en psychologie. Daarnaast zijn er collecties over de historie van de universiteit en het studentenleven, en de etnologische collectie van het voormalig Volkenkundig museum Gerardus van der Leeuw. De afdeling geneeskunde omvat ook de collectie van het UMCG, zoals die van het Anatomisch Laboratorium (www.medischerfgoed.nl/instelling.aspx?id=2). De wis- en natuurwetenschappen zijn onderverdeeld in onder andere geologie ( zo’n 30.000 mineralen, fossielen en kristalmodellen), natuurkunde (hydrostatica, aerostatica, toestellen voor proeven met warmte, lucht en (electro-)magnetisme), microscopen, en sterrenkunde (planetarium volgens Copernicus). De allereerste computer van de universiteit, de ZEBRA, Zeer Eenvoudig Binair Reken Apparaat uit 1958 is er ook te vinden. Maar een andere grote trekpleister is ook de mummie Janus uit het Oude Egypte. Alles bij elkaar een overweldigend geheel, in de klassieke bovenzalen nog in oude vitrinekasten met medische - en anatomische onderwijsmodellen, gesteenten, natuurkundige instrumenten en preparaten op sterk water. Maar er is nog meer te doen, de afdeling educatie verzorgt veel rondleidingen en er zijn mogelijkheden om zelf proefjes te doen. De grote hoeveelheid museumstukken levert natuurlijk problemen op bij het tentoonstellen ervan. Er zijn dan vaak ook wisselende tentoonstellingen, en het is verstandig, als je een bepaald deel wilt zien, om eerst te vragen of dit momenteel tentoongesteld wordt. Op dit moment is er de tentoonstelling ‘The colours of China’ een overzicht van traditionele Chinese feestkleding en daarbij gedragen sieraden, natuurlijk in het kader van de naderende Olympische spelen. Ika Hotsma - 14 -

Experimenten uit de moleculaire keuken Cook & Chemist Smakelijke experimenten uit de moleculaire keuken voor iedere kookliefhebber Eke Mariën &Jan Groenewold , onder redactie van Bas Husslage Karakter Uitgevers B.V. ISBN 987-90-6112-915-8 Koken en chemie? Dat klinkt niet als twee zaken die samengaan. Toch hebben kok Eke Mariën en chemicus Jan Groenewold er een leuk boek over geschreven. Al in het oude Egypte was men nieuwsgierig naar het “hoe” van de gisting van vlees. Enkele eeuwen later, deed Lavoisier onderzoek naar het kookproces van vlees. Niet de minste wetenschappers hielden zich dus bezig met wat we nu de moleculaire keuken noemen! De basis van moleculair koken is nieuwsgierigheid. Marineren van vlees, waarin en waarom doe je dat? Waarom kunnen sauzen en mayonaise schiften? De antwoorden staan in het boek. In duidelijke bewoording worden de chemische processen van de Maillard reactie, de theorie van het pasta koken en het bakken van patat etcetera uitgelegd. Ook voor niet chemici goed te begrijpen. Daarnaast staat er bij elk recept een stukje “Wat dit recept aantoont”. Wat dacht je van het toevoegen van natriumbicarbonaat aan gehakt. Inderdaad, het gaat wat zeepachtig smaken, maar tijdens het bakken ontstaan veel meer vleesaroma’s dan in een zure of neutrale omgeving. Maar ja, die smaak! Na het bakken wordt daarom zuur toegevoegd, in de vorm van tomaten, azijn en wijn, om de zeepachtige smaak te compenseren. Ziehier het basis recept voor bolognese voor de dappere kok. Zo staat het boek vol met verassende en gedurfde recepten. Met een verklarende woordenlijst en een receptenregister achterin ben je met dit boek verzekerd van een nieuw avontuur in de keuken. Ika Hotsma

- 15 -

Xperimania.net

Hebt u zich ooit wel eens verbaasd over de materialen om u heen? Van welke materialen alledaagse voorwerpen als mp3-spelers, tennisrackets en sportschoenen gemaakt zijn. Hoe plastics zijn ontdekt? Wat petrochemie nog meer aan de maatschappij bijdraagt dan alleen benzine? Oriënteert u zich graag Europees breed? Dan is Xperimania iets voor u. Xperimania heeft tot doel Europese leerlingen te helpen de eigenschappen van materialen te bestuderen, en enig begrip te krijgen voor de processen rondom het maken van gebruikt worden. Leerlingen uit het voortgezet onderwijs worden uitgenodigd deel te nemen aan allerlei activiteiten en een competitie die bedacht zijn om hun bewustzijn van petrochemie te vergroten. Xperimania is een project van Appe, de organisatie van petrochemische producenten in Europa, die de belangstelling voor chemie op scholen wil stimuleren. Het project wordt uitgevoerd door European Schoolnet (EUN). EUN is opgezet door 28 ministeries van onderwijs in Europa. EUN tracht onder andere via onderwijsportalen en nieuwe technologieën de Europese dimensie in scholen te versterken. Tijdslijn Op de internetsite www.experimania.net staat een tijdslijn. De tijdslijn kan verkend worden. De lijn begint in 1830 met de ontdekking van PVC door Henri Regnault en eindigt met de ontdekking van vloeibaar kristalpolymeer. Steeds wordt bij de uitleg een link gelegd met producten uit het dagelijks leven. Docenten kunnen met een klas deelnemen en de tijdslijn aanvullen met producten die zij missen. Via de site kan een docent eenvoudig de ontdekking die hij mist toevoegen. Uw bijdrage moet een titel, een beschrijving en een plaatje bevatten. U mag ook een film, een geluidsbestand, visueel materiaal of een tekstbestand maken om uw werk te illustreren. Zet daarna met behulp van simpele hulpmiddelen uw werk op de website, waar het onderdeel wordt van een interactieve tijdslijn van ontdekkingen op het gebied van materialen.

- 16 -

Nieuwshoek In de nieuwshoek vindt u ‘een wereld van materialen’. Dit deel is ingedeeld in ‘toevallige ontdekkingen’, ‘achtergrondinformatie’ en ‘chemie, een mogelijke loopbaan”. Achter toevallige ontdekkingen staat informatie over geeltjes, cellofaan en klitteband. Achtergrondinformatie bevat een aantal links met duidelijke beschrijvingen. Bij loopbaan staat informatie over het belang van chemici en de behoefte. Uiteraard staan hier ook links naar verdere informatie. In Nieuwshoek vindt u ook een link naar ‘Laatste nieuws’. Competitie In dit deel kunt u deelnemen aan de wedstrijden. Samen met uw leerlingen bedenkt u een eenvoudig natuurkundig experiment dat te maken heeft met petrochemie en materialen. Op de site staan een aantal voorbeelden. Alle experimenten moeten gericht zijn op de eigenschappen (chemisch of fysisch) en/of de chemie rond moderne producten. Een verslag, eventueel met video en foto’s, zet u daarna op de site. Alle inzendingen voor de competitie zullen in een online galerie tentoongesteld worden, en de beste inzendingen krijgen een prijs. Chat Maandelijks is er een chatsessie. De schatsessies richten zich op klassen onder leiding van een of meer leerkrachten en hebben tot doel het bewustzijn te stimuleren van alle aspecten van de petrochemie. Deze chatsessies worden gehouden met Europese sleutelfiguren in het Engels. Leerlingen uit verschillende Europese landen doen aan de chatsessie mee. Er zijn tot nu toe drie sessie georganiseerd. De eerste was met dr. Susannah Handley over mode en chemie. De tweede met Michel Caillibotte, manager van sportkleding bij Dow Fiber Solutions. De derde ging over milieu en chemie. Hierbij werd gechat met Roger Van der Linden en dr. Joachim Krueger. Beide spelen een belangrijke rol op het snijvlak tussen milieu en chemie. Voor een chatsessie kunt u zich aanmelden door een mail te sturen aan [email protected] zodra de volgende sessie op de site verschijnt. U kunt ook een mail sturen aan [email protected] om op de hoogte gehouden te worden van de volgende sessie. Meedoen? Ga om mee te doen naar de site: www.xperimania.net. Ook kunt u contact opnemen met de coördinator in Nederland: O. Kalverda (T 06-45420559; Email: [email protected]) Onno Kalverda Xperimania.net - 17 -

Algemene informatie lidmaatschap SSO Het is niet overdreven te zeggen dat onderwijs binnen de chemie een belangrijke plaats inneemt. Veel chemici zijn op direct dan wel indirect betrokken in allerlei vormen van onderwijs. Te denken valt aan docenten op middelbare scholen, in het hoger beroepsonderwijs of op de universiteit. Daarbuiten zijn chemici vaak ook betrokken bij kennisoverdracht maar dan in de vorm van cursussen, instructies en trainingen. De hedendaagse chemie bevindt zich wat onderzoek betreft in een stroomversnelling. Jaarlijks worden vele nieuwe producten ontwikkeld en processen verbeterd door een beter begrip van en kennis over de achterliggende chemie. Dit geeft ook duidelijk het belang aan van voldoende, goed opgeleide chemici die aan de oplossingen van morgen kunnen werken. Dit doel kan bereikt worden door in het middelbaar onderwijs voldoende interesse van jongeren te wekken voor dit terrein. Bovendien heeft het chemieonderwijs ook een belangrijke, maatschappelijk vormende rol. Om onderwijs en onderzoek in de chemie dichter bij elkaar te brengen is in 1981 de Sectie Scheikunde Onderwijs (SSO) opgericht. De sectie is verbonden aan de KNCV. De SSO heeft in haar doelstellingen opgenomen dat zij: • het Scheikunde Onderwijs in de ruimste zin des woords wil bevorderen, • een platform wil zijn voor werkers in het Scheikunde Onderwijsveld en andere in het Scheikunde Onderwijs geïnteresseerden en • zonodig de belangen van haar leden onder de aandacht van het KNCVbestuur brengt. • De SSO wil haar doelstellingen realiseren door mogelijkheden te bieden voor een optimale informatie- en gedachte-uitwisseling tussen onderwijs en chemie. Hiervoor onderneemt de SSO de volgende activiteiten: Het organiseren van sectiebijeenkomsten tijdens de KNCV congressen waar dit mogelijk is. • Het publiceren van het Bulletin, een nieuwsbrief die minimaal tweemaal per jaar verschijnt. • Het bijhouden van een website met actuele informatie die aansluit bij de doelstellingen van de sectie. • Het ontplooien van andere activiteiten die haar doelstellingen ondersteunen indien de actualiteit hier om vraagt.

- 18 -

Het lidmaatschap van de sectie kost voor KNCV leden€ 15,- per jaar, niet KNCV leden betalen€ 25,00. Studentleden tot 24 jaar kunnen de eerste drie jaar gratis lid worden van de sectie. Om in aanmerking te komen voor het gratis sectielidmaatschap dient een kopie van de collegekaart bij het aanvraagformulier bijgesloten te worden. Voor meer informatie over de SSO kunt u terecht bij de secretaris van de sectie. Met ingang van 2006 is het voor docenten en studenten mogelijk om een gezamenlijk lidmaatschap voor de KNCV, SSO en NVON af te sluiten. Een aanmeldingsformulier is te vinden op de website: www.kncv.nl/sso Æ algemeen Æ lid worden. Voor meer informatie wordt u verwezen naar de algemene KNCV pagina over het gecombineerd lidmaatschap. KNCV leden kunnen zich aanmelden voor het sectielidmaatschap bij hun persoonlijke gegevens in het KNCV ledenboek. Niet KNCV leden dienen gebruik te maken van het onderstaande formulier.

- 19 -

Aanmeldformulier sectielidmaatschap Als u zich aan wilt melden als lid van de Sectie Scheikunde Onderwijs, dan kunt u dat doen door een e-mail te sturen naar: [email protected]. U kunt natuurlijk ook het onderstaande formulier invullen en opsturen naar: Sectie Scheikunde Onderwijs p/a Ledenadministratie KNCV Postbus 249 2260 AE Leidschendam. Aanmeldingsformulier voor de Sectie Scheikunde Onderwijs van de KNCV ____________________________________________________________________ GEGEVENS AANVRAGER: Naam en voorletters: Voornaam: Titel(s) (voor de naam): Titel(s) (achter de naam): Privé-adres (straat en nummer): Postcode en plaats: Telefoon (privé): Telefoon mobiel: E-mail adres (privé): Fax (privé): Geboortedatum: Geslacht: M/V* Giro- of bankrekeningnummer: Indien werkend: Naam werkgever: Toevoeging (afdeling, etc. ): Werkadres (straat en nummer): Postcode en plaats: Telefoon (algemeen): Telefoon (doorkiesnummer): Faxnummer: E-mail adres: Indien studerend: Onderwijsinstelling: Studierichting: Sinds: ______________________________________________________________________________ STUDIEGEGEVENS AANVRAGER: Opleiding: Onderwijsinstelling: Laatst behaalde diploma: Datum (d, m, j): ______________________________________________________________________________ AANVRAGER is reeds eerder lid geweest van de KNCV/SSO*: JA/NEE* van......... tot......... DATUM:.........

HANDTEKENING:...............

* doorhalen wat niet van toepassing is.

- 20 -