1-2-2015
Zorg voor mensen
Sportmedische screening bij dansers Suzan de Jonge, sportarts in opleiding
Inhoud • • • • •
Sportarts Sportmedische screening Resultaten 5 jaar danskeuringen Dans specifieke blessures Female athlete triad
1
1-2-2015
Take home messages • Sportarts is expert op het gebied van fysieke belasting – belastbaarheid • Sportkeuring is niet alleen goed- of afkeuren • Female athlete triad = laag caloriegehalte, menstruatiestoornis en lage botdichtheid • Danseressen hebben een hoog risico op female athlete triad • Goede samenwerking is nodig voor preventie!
Zorg voor mensen
Sportarts
2
1-2-2015
Definitie sportarts • Samengevat: de sportarts is de expert op het gebied van fysieke belasting – belastbaarheid in relatie tot sport en/of bewegen
Opleiding sportgeneeskunde • 4 jaar – 12 maanden orthopedie – 9 maanden cardiologie – 3 maanden longgeneeskunde – 3 maanden huisartsgeneeskunde – 3 maanden wetenschap – 18 maanden sportgeneeskunde – cursorisch onderwijs
3
1-2-2015
Praktijk werkzaamheden • Zo’n 130 sportartsen • SMI (intra- of extramuraal) of sportbond – Blessureconsult – Sportkeuring – Sportmedische begeleiding – Revalidatie chronisch zieken
Zorg voor mensen
Sportmedische screening
4
1-2-2015
Waarom screenen • In Nederland jaarlijks 150-200 doden tijdens of direct na sporten • <35 jaar aangeboren hartafwijking • Inschatten overige gezondheidsrisico’s • Inzicht in conditie
Inhoud sportmedisch onderzoek • Lengte, gewicht, vetpercentage, ogentest, urinetest, kleurentest, longfunctie, hartfilmpje. • Bloedonderzoek: Hb (bloedarmoede) en cholesterol enz. • Algemeen intern en algemeen orthopedisch onderzoek. • Specifiek orthopedisch onderzoek gericht op sporttak en op eventuele klachten. • Inspanningstest met hartfilmpje en ademgas analyse.
5
1-2-2015
Zorg voor mensen
Resultaten 5 jaar screening
5 jaar keuringen
6
1-2-2015
Zorg voor mensen
Dans specifieke blessures
Rugklachten
1.
Rietveld en van de Wiel. Dans: kunst en topsport met specifieke letsels Ned Tijdschr Geneesk. 2011;155:A4283.
7
1-2-2015
Heup
1.
Rietveld en van de Wiel. Dans: kunst en topsport met specifieke letsels Ned Tijdschr Geneesk. 2011;155:A4283.
1.
Rietveld en van de Wiel. Dans: kunst en topsport met specifieke letsels Ned Tijdschr Geneesk. 2011;155:A4283.
Knie
8
1-2-2015
Enkel
1.
Rietveld en van de Wiel. Dans: kunst en topsport met specifieke letsels Ned Tijdschr Geneesk. 2011;155:A4283.
Zorg voor mensen
Female athlete triad
9
1-2-2015
Female athlete triad
Female athlete triad
1.
De Souza et al. 2014 Female Athlete Triad Coalition Consensus Statement on Treatment and Return to Play of the Female Athlete Triad. BJSM 2014;48:289
10
1-2-2015
Oorzaken laag caloriegehalte • Slechte verhouding calorie-verlies & calorieintake • Slecht eetpatroon • Vegetarisch/Veganist • Ideaal beeld: laag gewicht topprestatie • Eetstoornis
Eetstoornissen • Anorexia • Boulimia • ED-NOD (eetstoornis-niet nader omschreven) • Prevalentie:
- 25-31% sportsters1 - 5-9% niet-sporters1 - 28-42% esthetische sportsters1,2 1. 2.
Sundgot-Borgen J, Torstveit MK. Prevalence of eating disorders in elite athletes is higher than in the general population. Clin J Sport Med. 2004 Jan;14(1):25-32. ACSM position stand “The Female Athlete Triad” 2007
11
1-2-2015
Mentruatie stoornis • Primaire amenorroe – 22% cheerleaders en Turnsters1 – <1% normale populatie1
• Secundaire amenorroe – 69% dansers1 – 2-5% normale populatie1
1.
ACSM position stand “The Female Athlete Triad” 2007
Lage botdichtheid • Normale botdichtheid • Osteopenie – 22-50% sportsters1 – 12% niet-sporters1
• Osteoporose – 0-13% sportsters1 – 2,3% niet-sporters1
1.
ACSM position stand “The Female Athlete Triad” 2007
12
1-2-2015
Stressfractuur • Definitie: Fractuur die ontstaat door repetitieve overbelasting van het bot.
• Prevalentie: 20% in duurlopers tegen 1% normale populatie
Locaties Stressfracturen
13
1-2-2015
Herstel
1.
De Souza et al. 2014 Female Athlete Triad Coalition Consensus Statement on Treatment and Return to Play of the Female Athlete Triad. BJSM 2014;48:289
Screening female athlete triad • Team work!!!
• • • •
Screening bij aanvang opleiding Energie-intake (diëtiste) Vragenlijsten1 Weegmomenten
1.
Melin et al. The LEAF questionnaire: a screening tool for identification of female athletes at risk for the female athlete triad. BJSM 2014;48:540-545
14
1-2-2015
Behandeling • Energie balans verbeteren • Dietiste • Supplementen: calcium, vit D • Anticonceptie pil: niet effectief voor botdichtheid en maskeert uitblijven menstruatie
Take home messages • Sportarts is expert op het gebied van fysieke belasting – belastbaarheid • Sportkeuring is niet alleen goed- of afkeuren • Female athlete triad = laag caloriegehalte, menstruatiestoornis en lage botdichtheid • Danseressen hebben een hoog risico op female athlete triad • Goede samenwerking is nodig voor preventie!
15
1-2-2015
Zorg voor mensen
Vragen?
16
