sportmedische voorlichtingsavond kun je met diabetes wel een marathon lopen?
Christine Oldenburg, internist 25 april 2016 Meander Medisch Centrum
Maar eerst…… • • • •
Hoe vaak komt diabetes voor ? Is bewegen zo belangrijk en waarom? Kan iemand met diabetes een marathon lopen? Wat zijn in dat geval de richtlijnen/voorwaarden/adviezen?
“Vers van de pers”
NRC 1 april 2016 Wim Köhler
• NRC 1 april 2016 Wim KöhlerNRC 1 april 2016 Wim Köhler
Er zijn meer mensen nu met overgewicht dan met ondergewicht • 422 miljoen mensen wereldwijd hebben diabetes • Helft daarvan leeft in China, India, USA, Brazilie en Indonesie • Overgewicht en diabetes komt het meest voor in landen met een grote middenklasse
http://www.ncdrisc.org/dm-map-prevalence.html
http://www.ncdrisc.org/dm-mapprevalence.html
In Nederland
Bron: www.volksgezondheidenzorg.info
Bron: www.volksgezondheidenzorg.info
Waarom is bewegen zo belangrijk? Welke effecten heeft het op het lichaam?
Gezondheidsvoordelen van bewegen • Het helpt het lichaamsgewicht te verlagen… – als ook het vetpercentage…., – de bloeddruk en …… – het verlaagt het risico op trombose • Insulinegevoeligheid neemt toe • Cholesterol en vetgehalte verbetert • Gunstig tav botdichtheid en algemeen welbevinden
Wat gebeurt er tijdens het bewegen? o.a.: • Spieren worden gevoeliger voor het hormoon insuline • Deze betere gevoeligheid blijft 1-2 dagen bestaan •
Glucose wordt gemakkelijker uit de bloedbaan opgenomen in de spiercellen en de vetzuurverbranding gaat beter
•
Daling van de bloeddruk
•
Verbetering van het zuurstoftransport
•
Men voelt zich ‘prettig’
13
Soorten inspanningen • Duursport: stevig wandelen, rennen, zwemmen of fietsen en teamsport • Krachtsport: gewicht met armen of benen wegduwen of optillen
14
Krachttraining en duurtraining
• • • •
Ontwikkeling spiermassa (bij krachttraining meer dan bij duurtraining) De conditie verbetert als de intensiteit (langzaam) wordt opgebouwd Het uithoudingsvermogen verbetert (meer bij duurtraining) Zowel duur- als krachttraining leiden tot gewichtsreductie, mn van visceraal vet, verlaging van de bloeddruk, verbetering cholesterol- en vetwaarden en een beter welbevinden
15
Wat gebeurt er tijdens een duurloop? gezond
glucose
ketonlichamen
insuline
Goed gereguleerde diabetes op insulinetherapie
Slecht gereguleerde diabetes op insulinetherapie
Wanneer eerst overleggen? • Bij slecht ingestelde diabetes - (hoog HbA1c, veel hoge/lage waarden) • Ernstige problemen op gebied van hart- en vaatziekten • Onbehandelde hoge bloeddruk
• Onbehandelde diabetische oogschade • Als je hypo’s minder/niet goed voelt aankomen
17
Richtlijnen glucoseregulatie tijdens sport (bij insulinegebruikers) • Voor inspanning: – Schatting maken van intensiteit en duur • Bij langdurige (geplande) activiteit: 30-50% minder (middel)langwerkende insuline van te voren • Indien training / beweging aanvangt binnen 2 uur na de maaltijd: minder kortwerkende insuline
– Controleer de glucosewaarde (zie tabel)
Voor bewegen bloedglucose meten Duur en type inspanning
Glucosewaarde voor aanvang
Extra koolhydraten
30 minuten of minder lichte inspanning
Onder 5 mmol/l Boven 5 mmol/l
10-15 gram geen
30-60 minuten matige inspanning
Onder 5 mmol/l Tussen 5 en 10 mmol/l Tussen 10 en 16 mmol/l
30-45 gram 15 gram geen
1 uur of langer matige inspanning
Onder 5 mmol/l Tussen 5 en 10 mmol/l Tussen 10 en 16 mmol/l
45 gram per uur 30-45 gram per uur 15 gram per uur
19
Richtlijnen glucoseregulatie tijdens sport (patienten die insuline gebruiken)
• Gedurende inspanning – Calorieen aanvullen door KH inname (bv 20-40 g/uur) – Zorg voor voldoende vochtinname – Bij langdurige inspanning: meten en zn handelen
Richtlijnen glucoseregulatie tijdens/na sport (bij insulinegebruikers) • Na inspanning – Bepaal regelmatig glucosewaarde, cave late hypoglycemieën – Neem eerste 12-24 uur extra KH afh van duur en intensiteit inspanning – Verlaag insuline bij eerstvolgende maaltijd, pomp lager zetten (reductiestand)
• Algemeen – Zorg dat er iemand bij is (en op de hoogte) – Evt SOS armband of ketting met medische gegevens – Altijd meenemen dextro of sportdrank en evt glucagonpen
KH inname voor, tijdens en na sporten • DM type 2 – Voor: geen extra voeding, overweeg SU uit te stellen • igv insulinetherapie: zie bij type 1 – Tijdens: laag risico op hypo tenzij insuline of SU • igv insulinetherapie: zie bij type 1 – Na: normale maaltijd op hetzelfde tijdstip als gebruikelijk, tenzij hypo dan meteen extra KH
Wat zijn de risico’s tijdens een duurloop? • Type 1: - Hypoglycemie - Hyperglycemie +/- keto-acidose
• Type 2: - Comorbiditeit (aanwezigheid van andere ziekten) - Hyperglycemie of hypoglycemie
Take home messages • Regelmatig bewegen/sportuitoefening is belangrijk voor mensen met diabetes en vrijwel altijd mogelijk • Voor een goed advies op maat is nodig te weten: – Evt aanwezigheid van complicaties, aanwezigheid andere ziekten, medicatie – Glucoseregulatie, bloeddruk etc – Inzicht van de persoon zelf
• Regelmatig bewegen/sportuitoefening verbetert de lichamelijke en geestelijke conditie, het zelfvertrouwen en de glucoseregulatie (bij type 2 DM) en dient ten alle tijde gestimuleerd te worden
Terug naar de vraag kun je met diabetes wel een marathon lopen?
JA
maar met beleid en alleen als het kan…
Dank voor uw aandacht If you want to run a mile, then run a mile. If you want to experience another life, run a marathon. Emil Zatopek
