Splitsing kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde – in Vraag en Antwoord Inleiding Een zuivere splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde De splitsing van de kieskring BHV is ruim 50 jaar de eis van de Vlaamse Beweging geweest die later in de Vijf Resoluties van het Vlaams Parlement werd opgenomen. Ook de partijen die de Octopusnota onderschreven engageerden zich om alles in het werk te stellen opdat de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde gesplitst zou worden. De uitspraak van het Grondwettelijk Hof na de invoering van de provinciale kieskringen maakte de splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde ook urgent. Een helder akkoord Er komt voor de verkiezingen voor de Kamer en het Europees Parlement een kieskring Vlaams-Brabant en een kieskring Brussel. Alleen de inwoners van de 6 faciliteitengemeenten krijgen bij de verkiezingen van de Kamer en de Europese Verkiezingen de mogelijkheid – m.a.w. de vrije keuze –voor lijsten van de kieskring Brussel ofwel voor lijsten van de kieskring Vlaams-Brabant te stemmen. Voor de Senaat is dit niet nodig omdat deze volledig hervormd wordt. Deze zal worden samengesteld met gecoöpteerde senatoren uit de twee taalgemeenschappen. Wat de 6 faciliteitengemeenten betreft: Het blijven Vlaamse gemeenten. De Vlaamse decreten, inclusief de omzendbrieven Peeters, blijven er voor iedereen gelden. Gelet op de bijzondere aard van deze 6 gemeenten werd een bijzondere benoemingsprocedure voor de burgemeesters afgesproken en dit met respect voor de Vlaamse regering die haar benoemingsbevoegd behoud. Indien de voorgedragen burgemeesters door de Vlaamse regering niet benoemd worden kunnen zij tegen deze beslissing bij de Algemene Vergadering van de Raad van State in beroep gaan. Op deze manier hebben we geïnvesteerd in de pacificatie tussen de taalgroepen in deze gemeenten. In dit voor de beide gemeenschappen zeer symbolisch en principieel dossier is het belangrijk aan te stippen dat er : geen sprake is van de uitbreiding van Brussel, er komt geen corridor, noch federale kieskring. Het akkoord zich beperkt wordt tot de 6 faciliteitengemeenten. Voor de 29 andere Vlaamse gemeenten in Halle-Vilvoorde verandert er niets.
De Franse Gemeenschap krijgt geen initiatiefrecht in de 6 faciliteitengemeenten: dus geen bibliotheken of culturele centra. Er komt geen wijziging aan de regeling inspectie scholen. Brussel wordt geen derde gewest
Vraag en Antwoord 1. Zullen de Franstalige kiezers uit Vlaams-Brabant, die niet in de zes randgemeenten wonen, nog voor Franstalige kandidaten kunnen stemmen ? Vooreerst staat het de Franstalige partijen vrij om eigen lijsten met eigen kandidaten uit Vlaams-Brabant aan de kiezer voor te leggen. Bij de verkiezingen voor het Vlaams Parlement gebeurt dit vandaag ook al. De Franstalige (en Nederlandstalige) kiezers uit Vlaams-Brabant kunnen dan voor deze lijst(en) stemmen, net zoals ze dit kunnen voor onze lijsten. Het zal echter niet meer mogelijk zijn voor de Franstaligen uit Vlaams-Brabant die niet in de zes randgemeenten wonen, om nog te stemmen voor Franstalige kandidaten uit Brussel. 2. Worden de faciliteiten nu verruimd en gebetonneerd in de Grondwet ? Neen. Er wordt enkel (in de Grondwet) voorzien dat een bijzondere wet zal nodig zijn om de kiesmodaliteiten en de regeling van de administratieve beroepen in de zes randgemeenten vast te leggen en later eventueel te wijzigen. Voor het overige blijft de regeling van de faciliteiten in de zes randgemeenten zoals deze vandaag is. 3. Wie benoemt in de toekomst de burgemeesters in de zes randgemeenten ? De benoeming van de burgemeester gebeurt principieel door de Vlaamse Regering, ook in de zes randgemeenten. Dit is vandaag zo en dit zal ook in de toekomst zo zijn. Enkel wanneer de kandidaat-burgemeester, die de titel zal dragen van “aangewezen burgemeester”, zijn niet-benoeming door de Vlaamse Regering met succes aanvecht bij de Raad van State en bijgevolg in het gelijk wordt gesteld, zal dit arrest van de Raad van State ook meteen als benoeming gelden, zodat het in dat geval formeel gezien niet de Vlaamse Regering is die de benoeming heeft gedaan. Hierbij mag zeker niet vergeten worden dat inzake tucht en voogdij, de Vlaamse Regering haar bevoegdheden volledig bewaart, ook in de zes randgemeenten.
4. Is de keuze voor de tweetalige Algemene Vergadering van de Raad van State een nieuwigheid? Neen. Inzake tucht voor de burgemeesters uit de zes randgemeenten, kon men, sinds het paarsgroene Lambermontakkoord van 2001, reeds kiezen voor de tweetalige Algemene Vergadering. In die zin wordt de bevoegdheid ervan gewoon uitgebreid ten aanzien met de beroepen tegen administratieve beslissingen in de zes randgemeenten en de beroepen tegen de weigering van de benoeming van een burgemeester in deze gemeenten. 5. Kan de Franse Gemeenschap nu initiatieven nemen in de zes Randgemeenten ? Het akkoord wijzigt niets aan de regeling die daarover vandaag bestaat. De Franse Gemeenschap krijgt dus geen nieuwe bevoegdheden in de zes randgemeenten of Vlaams-Brabant. Zij kan er dan ook geen bibliotheken, culturele centra etc. oprichten, wat wel voorzien was in het “bijna akkoord” van Guy Verhofstadt in 2005. 6. Hoe kan de interpretatie van eenzelfde akkoord zo verschillend zijn aan Vlaamse en Franstalige kant De interpretatie van de teksten is op zich niet verschillend. Iedereen weet wat het akkoord inhoudt en heeft al meermaals verklaard zich ook aan het akkoord te willen houden. Het is echter logisch dat elke partij probeert een aantal eigen accenten te leggen. 7. Vermindert door de mogelijkheid voor de inwoners van de randgemeenten om op Brusselse lijsten hun stem uit te brengen, de parlementaire vertegenwoordiging (uitgedrukt in aantal zetels) van de Vlamingen in de Kamer van Volksvertegenwoordigers ? Het antwoord op deze vraag is eigenlijk tweeledig. De verdeling van de zetels tussen Vlaams-Brabant en Brussel gebeurt op basis van het aantal inwoners. Bijgevolg speelt het voor de verdeling van de zetels over Brussel en Vlaams-Brabant geen rol hoeveel inwoners van de zes randgemeenten hun stem uitbrengen op Brusselse lijsten: het aantal zetels voor Vlaams-Brabant, respectievelijk Brussel, ligt immers vast en alle inwoners van de randgemeenten worden meegeteld met Vlaams-Brabant. Door het feit dat er geen apparentering meer is, zal het echter moeilijker worden voor Vlaamse kandidaten om verkozen te raken in de kieskring Brussel. Hetzelfde geldt voor de Franstalige kandidaten in de kieskring Vlaams-Brabant. Wat deze laatste betreft, kan bijvoorbeeld verwezen worden naar de verkiezingen voor het Vlaams Parlement, waar actueel alle Franstalige partijen op een eenheidslijst zich aan de kiezer aanbieden en daardoor één zetel hebben kunnen behalen in het Vlaams Parlement.
Hoeveel Vlamingen er exact in de volgende Kamer van Volksvertegenwoordigers zullen zitten, is bijgevolg sterk afhankelijk van de resultaten van de federale verkiezingen. Het aantal Kamerleden van Brussel of Vlaams-Brabant zal echter wel vastliggen.
8. Zorgt het akkoord ervoor dat later de zes randgemeenten bij Brussel kunnen worden gevoegd? Neen. Het valt natuurlijk niet te voorspellen wat in een latere toekomst de Vlamingen en Vlaamse Regering hierover zullen denken, maar dit akkoord leidt op geen enkele wijze tot een vergemakkelijking van de aansluiting van de zes randgemeenten bij Brussel. Deze zes hebben vandaag reeds faciliteiten en blijven deze behouden, zonder dat deze uitgebreid worden. De splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde benadrukt bovendien nogmaals het territorialiteitsbeginsel en duidt aan dat de taal- en gewestgrenzen duidelijk vastliggen en moeten gerespecteerd worden. Stellen dat dit akkoord op termijn kan leiden tot het eenvoudig annexeren van de zes randgemeenten bij Brussel is dan ook louter speculatief. 9. Zal de hoofdstedelijke gemeenschap op termijn Brussel niet uitbreiden ? Neen. Het betreft enkel een samenwerkings- en overlegplatform zonder bevoegdheden. Bovendien kan het enkel werken op basis en onder de voorwaarden van een samenwerkingsakkoord, dat mede door de Vlaamse Regering moet worden gesloten. Elke andere visie op de hoofdstedelijke gemeenschap dan dat het een overleg- en samenwerkingsplatform is, is dan ook zuiver speculatief en irreëel. 10. Beslissen het Brusselse en Waalse Gewest mee over de op- en afritten van de Brusselse Ring die op Vlaams grondgebied liggen ? Neen, in tegenstelling tot in eerdere teksten wordt enkel in een overlegverplichting (binnen de hoofdstedelijke gemeenschap) voorzien. De volle beslissingsbevoegdheid voor de wegen op Vlaams grondgebied (inclusief de op- en afritten van de Brusselse Ring) blijft dus bij de Vlaamse Regering liggen. 11. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt een volwaardig derde gewest. Neen. Het akkoord voorziet enkel in de toekenning van een zekere constitutieve autonomie, onder zeer strikte voorwaarden inzake dubbele meerderheden en bescherming van de Vlaamse Brusselaars, voor het Brussels Hoofdstedelijke Gewest. Op alle andere vragen van de Franstaligen, o.a. aangaande het (juridisch) statuut van ordonnanties e.d., werd niet ingegaan in dit akkoord. 12. Worden de stemmen van Belgen in het buitenland gedropt in Halle-Vilvoorde, zoals dat in 2010 het geval was in Lennik? Neen. Voor dit probleem werd een objectieve regeling uitgewerkt. De Belgen in het buitenland die zich willen inschrijven om aan de wetgevende verkiezingen deel te
nemen kunnen dit uitsluitend doen in de gemeente waar ze het laatst in België woonden. Is deze niet terug te vinden dan kunnen zij zich inschrijven in hun geboorteplaats. Is ook deze niet terug te vinden dan moeten zij zich inschrijven in de gemeente waar hun vader of moeder het laatst gewoond heeft en als deze ook niet kan teruggevonden worden, in de gemeente van een verwante tot de 3de graad. Met andere woorden deze objectieve criteria voorkomen dat de Belgen in het buitenland zich kunnen inschrijven in de gemeente van hun keuze zoals nu het geval is. M.a.w. er wordt voorkomen dat heel Franstalige Belgen in het buitenland zich kunnen inschrijven in de kieskring Brussel of Vlaams Brabant. (25% van de Belgen in het buitenland schreef zich bij vorige verkiezingen in een gemeente van de kieskring BHV in, wat niet neutraal was voor de zetelverdeling).
