66
Spitsbergen
SNP.NL magazine dec 2009
De reis van mijn zus
Tekst: Yvonne Kroonenberg Fotografie: Rob Goethals en Adriaan Groen
reisverslag reportage
67
Hin lop en
Nordaustlandet
str aa t
Met de ijsbreker Antarctic Dream vaart Yvonne Kroonenberg langs de noordkust van Spitsbergen. Ze ziet ijsberen en poolvossen, maar veel belangrijker: de schrijfster maakt de reis die haar zus had willen maken.
Alkefjellet
Monacogletsjer Krossfjorden Ny Ålesund
SPITSBERGEN Boregletsjer Isfj
ord
Barentsøya
en
Freemansundet Van Keulenfjorden
Bölscheøya Hornsundtind
0
50
100 km
Sørkap
Afmetingen zijn bedrieglijk op Spitsbergen SNP.NL magazine dec 2009
68
‘Polar bear!’ klinkt het in een zonovergoten nacht
Mijn zus Sandra en ik leken veel op elkaar. We hadden dezelfde stemmen, dezelfde gebaren, dezelfde lach. We hielden allebei van reizen. Er waren ook verschillen: zij hield van sneeuw en ijs, ik van de tropen. En zij leeft niet meer, ik wel. Rouw is een gevoel waar maar moeilijk vorm aan te geven is. Je kunt niet de hele dag huilen, jarenlang. Ik besloot naar Spitsbergen te gaan. Zij had daarheen gewild, maar de week voor ze zou vertrekken kwam de dood haar halen. Het was haar plan dat ik ging uitvoeren: met de ijsbreker Antarctic Dream langs de noordkust van Spitsbergen. Op een hete dag in juli vloog ik naar Oslo, waar de zon niet onderging en onafzienbare rijen blonde mensen tot diep in de nacht langs de terrassen flaneerden. De volgende dag stond ik in Longyearbyen, in mijn winterjas te rillen in de storm, met uitzicht op het ontoegankelijke landschap: sneeuw, ijs en verbiedende bergen. Wie wil hier in godsnaam naartoe?
SNP.NL magazine dec 2009
Grijsblauwe ijsrivier
‘Sommige mensen komen met kajakken hierheen’, lacht Michelle, een van de gidsen op deze reis. Zij is ’s winters tuinder in Westland; in de zomermaanden beheert zij haar camping in Longyearbyen en is ze poolgids. Er zijn maar liefst vijf reisbegeleiders op de Antarctic Dream, die elk een specialiteit hebben. Ze hebben verstand van geschiedenis, vogels, planten, geologie en archeologie. Bovendien kunnen ze schieten. Dat is nodig, want de passagiers zullen elke dag twee keer aan land gaan en dan moeten ze beschermd worden. Tegen wat? Een gletsjer? ‘Tegen de ijsberen’, zegt Troels, de expeditieleider, ‘want die kunnen overal zitten.’ IJsberen, daar gaat het gesprek in de ruime lounge meteen over. Er zijn reizigers die er op één expeditie 37 hebben gezien, anderen hopen dat we er één, misschien twee zullen tegenkomen. Ik ben nog niet aan vooruitzichten toe. In mijn dubbeldikke broek, waaronder ik poolondergoed en kniewarmers draag, een donsjas en een winterjas eroverheen, een sjaal om, de capuchon van mijn jas over mijn hoofd en twee paar handschoenen aan, stap ik naar buiten en ga aan de railing staan. Ik verwacht een bijtende kou, maar het valt mee. De wind is gaan liggen. Er zijn geen geuren, zoals op het land. Tegenover mij zie ik een blinde muur van grauwe bergen met sneeuw. Ik loop naar de andere kant van het schip. Daar ligt een grijsblauwe ijsrivier onder een langgerekte wolkendeken.
reisverslag reportage
Polar bear!
Ik voel de beweging van het schip ternauwernood. Even twijfel ik of we werkelijk varen, maar de gletsjer is ineens verdwenen. Nu zijn er alleen nog bergen. Ik ben volkomen gedesoriënteerd. Dat schijnt trouwens bij Spitsbergen te horen. Michelle vertelt dat Amerikaanse toeristen, in de tijd dat er nog vrij op de dieren gejaagd mocht worden, hierheen kwamen om zich uit te leven met hun geweren. Ze schoten alleen telkens mis, doordat ze de afstanden verkeerd schatten. Ik jaag niet met een geweer maar met een verrekijker. Sandra’s verrekijker. ‘Je moet niet naar iets wits zoeken maar naar iets geels’, heeft expeditieleider Troels gezegd. Hij is zo bedreven in het ontwaren van ijsberen, dat hij ze telkens als eerste ziet. ‘Polar bear!’ klinkt het in een zonovergoten nacht over de intercom. Alle passagiers komen uit hun hutten en rennen naar het voordek om door hun kijkers te turen. Ik doe hetzelfde maar ik zie niets. ‘Ja, kijk, daar, op twee uur, naast die driehoekige schots, zie je dat vlekje? Daarnaast is een soort blob en daar zitie!’ wijst een van de passagiers. En inderdaad, daar zit-ie. Hij is anderhalve centimeter groot.
Op een van de excursies met de zodiacs, zwarte rubberboten waarmee we de volgende dag naar de kust varen,
SNP.NL magazine dec 2009
Spelende vosjes
zien we er nog een. Die lijkt iets groter. De opwinding is er niet minder om. Hij heeft een prooi en toont maar weinig belangstelling voor het rijtje zodiacs in zee. ’s Avonds, bij de lezing over ijsberen, blijkt uit de foto’s die zijn genomen dat de ijsbeer niet alleen een prooi had, maar dat op de achtergrond nog een ijsbeer stond: een vrouwtje met een levenloos jong, dat vermoedelijk is doodgebeten door het mannetje. ‘De prooi heeft hij van het vrouwtje afgepakt’, zegt Troels. Vrijwel iedere dag is er een lezing. Ik volg ze gretig en leer de namen van de vogels, de ontdekkingsreizigers en de planten. Er lijkt niet veel te groeien op de toendra, alleen wat mossen en een paar kouwelijke bloemetjes, maar ik vergis me. Op een van de wandeltochten knielt Michelle neer bij een minuscuul plantje. ‘Dit is een boom’, verklaart ze plechtig. Het is zelfs een wilg, met katjes eraan. Afmetingen zijn bedrieglijk op Spitsbergen. Ik had de poolvossen die ik door het landschap zag rennen veel groter geschat dan ze in werkelijkheid zijn. In Ny Alesund, de meest noordelijke menselijke nederzetting in de wereld, heeft een vos onder een van de huizen een nest jongen geworpen. Eén keer per dag komen de vosjes twintig minuten tevoorschijn om buiten te spelen. We staan er vertederd naar te kijken. Ze zijn piepklein. Dan komt de moeder tevoorschijn. Ze is niet groter dan een kat.
69
70
reisverslag
Noord-Spitsbergen
’In the Arctic’ 8-daagse natuurreis met expeditieschip de Antarctic Dream Op deze reis volgen we de kustlijn van Spitsbergen over het water. Alken, papegaaiduikers en eidereenden huizen op de rotsen. Van veilige afstand zullen we ook poolvossen, rendieren en ijsberen tegenkomen. Met een zodiac gaan we aan land voor korte wandelingen met een deskundig expeditieleider, waarna we terugkeren naar onze eigen kajuit. Nog veel meer informatie op www.snp.nl
reiscode 614500 | prijs v.a. € 2850,vertrek 28 jun
Spitsbergen
Mijn zus Sandra zou hier honderden foto’s hebben gemaakt
SNP.NL magazine dec 2009
Poolbad
Iedereen om me heen maakt foto’s. Ik niet. Ik kan niet fotograferen en ik wil het ook niet. Toen we Sandra’s huis moesten leegruimen vond ik talloze foto’s van haar reizen, allemaal ezels, vogels, rendieren, olifanten en hondjes. Ze was dol op dieren. Ze zou hier ook honderden foto’s hebben gemaakt. Daar worden wij met nadruk toe aangemoedigd: neem veel foto’s mee naar huis en laat alleen je voetsporen achter. Ik kom ook iets brengen: een heel klein beetje as. Wanneer wij op 80 graden noorderbreedte het glas heffen om te drinken op het bereiken van dit hoge Noorden, loop ik naar de voorplecht van het schip en schud het buisje leeg in de ijszee. Ze is hier. Ze is er ook als de passagiers en de gidsen van de Antarctic Dream elkaar de volgende ochtend aan de kustlijn staan op te jutten om het bitterkoude water van de Noordelijke IJszee in te lopen voor een poolbad. Sandra zou het gedurfd hebben. Ik eigenlijk niet maar ik doe het toch. Aan de hand van een van de gidsen ren ik de golven in terwijl ik als een mantra Sandra’s naam prevel. De andere passagiers juichen ons toe en nemen foto’s. Dat is maar goed ook, want op de terugweg, het water uit, breek ik een record. Ik denk niet dat er ooit een toerist sneller naar het strand is komen rennen dan ik. Ik heb een foto om het te bewijzen. ✻
‘The Arctic Dream’ 11-daagse natuurreis met expeditieschip de Antarctic Dream Tijdens deze bijzondere natuurcruise met het expeditieschip Antarctic Dream vaart u langs de arctische eilanden van Spitsbergen en gaat u regelmatig aan land. U ziet alken, papegaaiduikers, eidereenden, poolvossen, rendieren, zeehonden, walrussen en misschien ijsberen. Natuurlijk staan veiligheid en respect voor flora en fauna voorop. Nog veel meer informatie op www.snp.nl
reiscode 614505 | prijs v.a. € 4000,vertrek 5, 15, 25 jul en 4 aug
Spitsbergen
‘The Arctic Dream’ 11-daagse natuurreis met expeditieschip Plancius Met expeditieschip en zodiacs verkennen we de Arctische eilandengroep van Spitsbergen. Samen met een internationaal gezelschap geniet u van natuurverschijnselen als gletsjers, pakijs, toendravlakten en vogelkliffen. Bij goed weer vanaf het dek, bij minder weer vanachter het raam van uw eigen buitenhut. Nog veel meer informatie op www.snp.nl
reiscode 614605 | prijs v.a. € 3850,vertrek 28 jun, 8, 28 jul, 7 en 17 aug
