SPIRITUALITEIT HUMANITEIT KUNST FILOSOFIE HOUTRUSTKERK

1

SPIRITUALITEIT – HUMANITEIT KUNST – FILOSOFIE

HOUTRUSTKERK 2012 – 2013

1

CONTACTGEGEVENS Kosteres

Chantal Zoutman Houtrustweg 3, 2566 HA Den Haag tel. 06-21576560 ([email protected])

Cantor-organist

Marieke Stoel Eikstraat 28, 2565 MZ, Den Haag tel. 070-3604517 ([email protected])

Predikant

Karl van Klaveren p/a Beeklaan 535, 2562 BE Den Haag tel. 06-11041992 ([email protected])

Voorzitter

Theo Hoogakker Regentesselaan 341, 2562 ED Den Haag tel. 070-3651745 ([email protected])

Secretaris

Janneke van Vliet Koningin Emmakade 164, 2518 JL Den Haag tel. 06-52685480 ([email protected])

Penningmeester

Hans Abbink Vliegenvangerlaan 18, 2566 RN Den Haag tel. 070-3258591 ([email protected])

Bestuur en kerkenraad Jette Bloemsma – tel. 070-3230687 ([email protected]) Nan Breunis – tel. 070-3451435 ([email protected]) Doeke Eisma – tel. 070-3241543 ([email protected]) Henk Frans – tel. 085-8773535 ([email protected]) Janneke Leijen – tel. 070-3246306 of 070-3249763 Henk Pronk – tel. 070-3909622 ([email protected]) Marie-Anne Sijbrandij – tel. 070-3688492 ([email protected]) Tom Vreugdenhil – tel. 071-5413809 ([email protected])

2

ONGEDWONGEN GELOVEN De Houtrustkerk voelt zich verbonden met het religieus humanisme, dat oude papieren heeft in ons polderland. Grondlegger was Erasmus. Zijn menselijke kijk op de Bijbel inspireerde remonstranten en collegianten, die de verbannen filosoof Spinoza onderdak verschaften. In de negentiende eeuw greep deze vrijdenkende spiritualiteit ook in calvinistische kringen om zich heen, zodat er een vrijzinnige vleugel ontstond in de Nederlandse Hervormde Kerk, die inmiddels is herdoopt tot Protestantse Kerk in Nederland. Hoe zou je vrijzinnig protestantisme kunnen typeren? Ik zou zeggen: als openheid en ontvankelijkheid. Het gaat om durven denken – doen. Het is een geloof in vrijheid en liefde, in menselijkheid als maat en bestemming van de mens. Vanouds belijdt de kerk de Mensenzoon, een oud symbool uit de joods-christelijke traditie. Die oernaam voor Jezus tekent het humanisme van de Eeuwige. Niemand heeft ooit God gezien, maar in dit levend mysterie ontwaren we het heilige. De mens van Nazareth en de profetische traditie van Israël wijzen ons de weg. Daarmee is niet gezegd dat we ons verschansen in het joods-christelijk erfgoed. God overstijgt de religieuze projecties van mensen. Het heilige laat overal haar sporen na. Heel de mensheid cirkelt om het geheim, zoals de aarde om de zon. Daarom geloven wij ondogmatisch. We zien religieuze tradities als zoekplaatjes die steeds opnieuw worden aangevuld en ingevuld. Geloof is per definitie persoonlijk – ‘een individuele expressie van een individuele emotie’, zoals poëzie en kunst. Zo gaan wij er mee om. Als dat jou aanspreekt nodigen wij je uit met ons mee te zoeken. ds. Karl van Klaveren

3

INHOUDSOPGAVE Contactgegevens – 2 Woord vooraf – 3 VIERINGEN Opening van het seizoen – 5 De eerste dag – 6 Liturgie en muziek – 7 Meditatievesper – 8 Een sedermaaltijd vieren – 9 SOCIALE ACTIVITEITEN Omzien naar elkaar – 10 Kerk in stad en buurt – 11 GESPREKSGROEPEN Kringen in de wijk – 12 De visie van generatie Next – 13 Geloof als zoektocht – 14 De krant op tafel – 15 Samen een boek bespreken – 16 THEATER & FILM Wie stenen losbreekt – 18 Het evangelie volgens... een hindoe – 19 Zin in film – 20 LEZINGEN Wijsgerige kring – 22 Inleiding Joodse mystiek – 24 Land van verlichting – 26 ALGEMEEN Oecumene – 28 Organisatie – 30 Publiciteit – 32 Beheer en verhuur – 33 Kerkdiensten – 34

4

MAALTIJD MET MUZIEK

OPENING VAN HET SEIZOEN Op maandag 10 september openen we op smakelijke wijze het nieuwe seizoen van de Houtrustkerk: met een lekkere maaltijd en live muziek. Reeds bij binnenkomst gaan we aan tafel, waarna er van alles wordt geserveerd. Als intermezzo is er een korte presentatie van de nieuwe website. Rond 20 uur is het tijd voor een muzikaal optreden van Bert Louissen. Hij speelt, zingt en vertelt over hoe muziek een inspiratiebron is in zijn leven. Zijn visie op het bestaan laat hij aan de piano horen met door hemzelf gecomponeerde songs. Bert Louissen is een getalenteerd pianist en zanger. Hij studeerde aan het Zwols conservatorium. Daarna speelde hij in diverse bands, waaronder St. Louis. Vanaf 2002 deed hij theaterervaring op met de leden van Diep Triest in de musicshow ‘Those were the days'. Sinds 2005 begeleidt hij artiesten als Liesbeth List, Petra Berger, Bert Herink, Syb van der Ploeg en Jan Vayne. Op 14 oktober 2007 verscheen er een CD van zijn hand: ‘Liefde en de rest’ (o.a. een duet met Liesbeth List). Deze avond begint om 19 uur. Vanaf 18.30 uur is er inloop met koffie en thee. U kunt zich aanmelden via een intekenlijst in de hal van de kerk of via de kosteres. Opgave graag vóór 1 september.

5

KERKDIENST

DE EERSTE DAG De eerste dag is de dag van de schepping van het licht. Op die dag komt de kerk samen om te vieren. Wat? Dat liefde sterker is dan de dood. De eerste dag betrekt ons in de strijd van het licht tegen het donker. Met liederen en gebeden, met woorden en stilte vieren we de verrijzenis van de Mensenzoon, ons geloof in het humanisme van de Eeuwige. Daarna gaan we de wereld weer in. Om het waar te maken. Elke zondagmorgen is er een dienst om 10.30 uur. Het koffiedrinken na afloop is een bijzonder ritueel. Het is een platform vol vrolijkheid, ontmoeting, belangstelling en zorg. Als de zon het toelaat zitten we heerlijk in de tuin. Achterin deze gids vindt u een overzicht van alle kerkdiensten in dit seizoen. Tweemaal per maand gaat onze eigen predikant voor. Op andere zondagen zijn er gastpredikanten, waardoor er afwisseling is in toonzetting en gedachte. Als vrijzinnige kerk koesteren we die verscheidenheid. Alleen in de veelkleurigheid ontdekken we iets van de waarheid. Geen mens heeft God op zak, maar ieder mens is wel met God verbonden en weerspiegelt iets van zijn glans.

6

KERKDIENST

LITURGIE EN MUZIEK Muziek speelt een belangrijke rol in de Houtrustkerk. Naast het Liedboek der kerken maken we gebruik van een eigen liedbundel, EigenWijs. De drijvende kracht achter onze muzikale activiteiten is cantor-organist Marieke Stoel. Zij is een geschoold musicus en geeft ook orgellessen in de kerk. Samen met de predikant bereidt zij maandelijks de diensten voor. Mensen met belangstelling voor liturgie zijn welkom om mee te denken. Er is een cantorij, die twee keer per maand aanwezig is in de zondagse viering. De cantorijleden repeteren op de donderdagavond voorafgaand aan haar optreden. Ook wordt er gezongen in het kerkkoor, dat in de dienst aanwezig is op kerkelijke feestdagen. De repetities van het Houtrustkerkkoor zijn op donderdagochtend van 10 tot 11 uur. Nieuwe stemmen zijn altijd welkom. Regelmatig organiseert Marieke Stoel koffieconcerten na de dienst, waarvoor ook buurtgenoten worden uitgenodigd. Op maandagavond 17 december is er in de Houtrustkerk een concert met kerstrepertoire. Samen met het kopertrio Continuas Brass zal Marieke zorgen voor feestelijke muziek – ook omdat het Klais-orgel die dag 75 jaar oud is en jubileert.

7

SPIRITUALITEIT

MEDITATIEVESPER Stilte vormt het hart van de spiritualiteit. Een oude traditie van mystici, die je ook aantreft in kloosters. In het niets van de stilte word je geconfronteerd met jezelf. Door gedachten los te laten en je te richten op je adem maak je contact met je diepste zelf, de levensenergie van de Schepper. Voor veel religies is dit eenvoudige ritueel een bron van kracht. Stil worden is niet gemakkelijk, maar als je er in geoefend raakt geeft het je energie, balans en innerlijke rust. Tweemaal per maand komen we bij elkaar. Vooraf drinken we thee. Om vijf uur gaan we in stilte naar binnen. Soms leest iemand een meditatieve tekst of luisteren we naar muziek. Om beurten steken we een kaars aan voor iemand die warmte of kracht nodig heeft. Na een teken van de klankschaal laten we onze gedachten los in stilte. Een ieder mediteert op eigen wijze. Na een kwartier geeft de klankschaal het einde van het ritueel aan. We wensen elkaar vrede en verlaten de kerk in stilte. De meditatievespers vinden plaats in de kerkzaal op maandagmiddag om 17 uur. De data zijn: 24 september, 8 oktober, 22 oktober, 5 november, 19 november, 10 december 2012 en 14 januari, 28 januari, 11 februari, 25 februari, 11 maart en 25 maart 2013. Op Stille Zaterdag organiseert de groep een stiltewandeling in een groene omgeving in de stad.

8

SYMBOLIEK

EEN SEDERMAALTIJD VIEREN Vroeger maakte het joodse volk drie pelgrimsreizen per jaar. Men trok naar de tempel in Jeruzalem en vierde daar zijn feesten: Pesach, Sjawoe'ot en Soekkot. Een van de bekendste rituelen was de Sedermaaltijd, de feestelijke joodse maaltijd bij het Pesachfeest, waarop de bevrijding uit de slavernij werd herdacht. Nog steeds wordt dit door joden zo gevierd. Liesbeth Kromhout zal op deze avond vertellen over het ontstaan van de Seder, over de mensen en hun gewoonten, de bijzondere bereidingswijzen en de symbolische betekenis van deze maaltijd. Vervolgens gaan de aanwezigen aan tafel in een feestelijk versierde zaal. Vooraf zal de Sedermaaltijd worden voorbereid in een werkgroep, in overleg met Liesbeth die de recepten verstrekt en aanwijzingen zal geven. De voorbereiding vindt plaats op maandag 7 januari van 14 tot 16 uur. De presentatiedag, waarop de Sedermaaltijd wordt uitgelegd en geconsumeerd is op maandag 18 februari van 16 tot 20 uur. Voor beide dagen kunt u zich opgeven via een intekenlijst in de hal van de kerk of bij de kosteres (tel. 06-21576560). Liesbeth Kromhout is werkzaam als geestelijk verzorger in een zorg/verpleeghuis en was tot voor kort verbonden aan het Willem Dreeshuis in Den Haag.

9

PASTORAAT

OMZIEN NAAR ELKAAR Tenach en Evangelie zien de mens als belichaming van het heilige. Daarom gelooft de kerk in de Mensenzoon en zien we het lichaam en de aarde als plaatsen die geheiligd moeten worden. In creativiteit, vrijheid, compassie en zorg groeit menselijkheid. Koinonia, onderlinge zorg, vinden we belangrijk in onze gemeente. Niet omdat we daar zo goed in zijn, maar omdat we het beschouwen als het wezen van de ‘kerk’, die een proeftuin is van de Geest. Voor ons is gemeente zijn een oefening in de liefde waarin we proberen om de gerichtheid op onszelf te boven te komen. Wekelijks gaan de bloemen uit de dienst naar iemand die ziek is, steun verdient of zich op bijzondere wijze heeft ingezet voor de gemeenschap. De collecten in de dienst zijn niet alleen voor de kerk, maar ook voor allerlei diaconale projecten in de stad of de wereld. Een oude traditie uit de tijd dat diakenen nog tafelbedienden waren en het overgebleven brood naar de armen brachten. Op feestdagen bezorgen we onze oudere leden een fleurige groet. Mensen die moeilijk lopen kunnen worden opgehaald voor de verschillende activiteiten. U kunt hiervoor contact opnemen met Jette Bloemsma (tel. 070-3230687). Ook als u een gesprek of bezoek wilt, kunt u haar bellen. Mw. Bloemsma coördineert ook het pastoraat, samen met ds. Karl van Klaveren (tel. 06-11041992).

10

DIACONAAT

KERK IN STAD EN BUURT In Den Haag zijn meer dan tweeduizend kerkleden actief in vrijwilligersprojecten die werk maken van een menswaardige samenleving. Veel van deze projecten zijn een initiatief van STEK (Stad & Kerk), dat mede gefinancieerd wordt door de plaatselijke kerken. Hieronder een aantal activiteiten waar u als vrijwilliger aan kunt deelnemen. Een greep uit de vacaturebank van STEK:    

Vrijwilligers voor het spreekuur van het Wereldhuis. Begeleider voor het project Over de Drempel. Maatjes voor de schuldhulpverlening Van de bank af. Inloopmedewerkers, fietsdocenten, projectsecretaresse, redactielid nieuwsbrief bij de Paardenberg.

Voor de actuele stand van zaken gaat u naar: www.steknet.nl (klik daar op ‘Vrijwilligers’ en daarna op ‘Vacatures’). Wie eens een kijkje wil nemen in het Aandachtscentrum, een oecumenisch inloophuis in de binnenstad, kan contact opnemen met Renate Frans, tel. 085-8773535. Voor deelname aan de stilteactie tegen armoede in Nederland, die elke derde dinsdag van de maand plaatsvindt bij het Binnenhof, kunt u bellen met Dick Huizenga, tel. 070-3460116.

11

ONTMOETING EN GESPREK

KRINGEN IN DE WIJK De Houtrustkerk is een stadskerk. Mede daarom zijn er in diverse wijken in Den Haag gesprekskringen aan huis. Deze kringen komen vier of vijf keer per seizoen bijeen om zich te verdiepen in een onderwerp. Ook de Bijbelstudiekring is zo’n lokale kring die aan huis samenkomt, al zijn natuurlijk ook mensen uit andere wijken welkom.  Huisgemeente Bezuidenhout/Mariahoeve Wilna Cordess, tel. 070-3853238.

– contactpersoon:

 Huisgemeente Vogelwijk – contactpersoon: Hans Abbink, tel. 070-325891.  Huisgemeente Den Haag Zuid-West – contactpersoon: Ien de Boer, tel. 070-3910632.  Vrouwengroep – contactpersoon: Ans Alias, tel. 070-3675402.  Bijbelstudiekring – contactpersoon: Mieke de Borst, tel. 0174247585. Gespreksleider en inleider is Rinny Hoitenga. Data en onderwerpen van gesprek worden in de Nieuwsbrief bekend gemaakt. Nieuwe deelnemers zijn altijd welkom, ook bij incidentele deelname. Belt u gerust met de contactpersoon van de kring.

12

BRAINSTORM JONGEREN

DE VISIE VAN GENERATIE NEXT De laatste jaren is het aantal jongere leden en vrienden in de Houtrustkerk behoorlijk toegenomen. We zijn daar natuurlijk erg gelukkig mee! Onze kerk kent momenteel echter geen jongerenwerk. Via een brainstormsessie met de jongere leden willen we zien of er misschien behoefte is aan eigen activiteiten voor deze groep. We gaan met elkaar in gesprek over wat ons motiveert om ons aan te sluiten bij de Houtrustkerk. Wat zoekt de ‘generatie next’ in de kerk? Wat vindt ze er wel en wat niet? Deze brainstorm is tegelijk ook een mooi moment om leeftijdgenoten te ontmoeten die zich tot de vrijzinnige geloofsbeweging voelen aangetrokken en met hen te spreken over het leven en de keuzes die je daarin maakt. Voor deze brainstormsessie wordt de ‘generatie next’ persoonlijk uitgenodigd door onze secretaris, Janneke van Vliet. De avond wordt door haar voorbereid. We willen de sfeer ongedwongen houden. Naast de brainstorm over bovenstaande vragen is er ook ruimte voor vragen over religie, kerk en geloof. De avond wordt (be)geleid door ds. Karl van Klaveren. Ook de voorzitter, Theo Hoogakker, zal bij de brainstorm aanwezig zijn. Deze bijeenkomst is op zondagavond 16 september om 20.00 uur in de bibliotheek van de Houtrustkerk.

13

THEOLOGIE VOOR BEGINNERS

GELOOF ALS ZOEKTOCHT De (post)moderne theologie laat van zich horen. De Amsterdamse school en Op Goed Gerucht vinden weerklank bij een breed publiek. Eerstgenoemde ‘school’ plaatst het christelijk geloof nadrukkelijk in de exodustraditie van het Aloude Testament. Op Goed Gerucht gaat pragmatischer te werk en koppelt het geloof aan Jezus, liefde, humor, verwondering en het religieus besef van mensen. Ook vrijzinnige kerken timmeren aan de weg met titels die het geloofsgesprek willen stimuleren. Deze nieuwe trend heeft een paar leuke boekjes opgeleverd, waarin de verschillende perspectieven op een toegankelijke manier aan de man/vrouw worden gebracht. De liberale dominees van Op Goed Gerucht schreven de bestseller Doornse Catechismus: oude vragen, nieuwe antwoorden (2010). Theologen van de Amsterdamse School publiceerden De Bijbel op de Zuidas (2011), waarin ze zeven geloofskwesties bespreken in de ‘stil’ van Miskotte en Breukelman. En een groep predikanten uit de NPB publiceerde de bundel Geloven, zo kan het ook: vrijzinnige visies op theologische thema’s (2011). Voor deze kring lezen we thuis fragmenten uit deze boekjes. We verdiepen ons steeds in een heikel kernwoord uit de geloofstaal: God, Bijbel, Jezus, schepping, mens, zonde, religie, geloof, gebed, moraal, kerk, hemel of hel. Op de kringavond vergelijken we de gelezen gedeelten en vormen – niet onbelangrijk – onze eigen mening. De te lezen lectuur wordt gekopieerd beschikbaar gesteld (2 euro per keer). Begeleiding: ds. Karl van Klaveren. Eerste vier data: 18 oktober, 29 november, 31 januari en 14 februari. Locatie: bibliotheek Houtrustkerk. Aanvang: 20 uur. Opgave vóór 1 oktober per e-mail: [email protected], of telefonisch: 06-11041992. 14

GESPREK OVER ACTUALITEIT

DE KRANT OP TAFEL In deze kring gaan we in op actuele thema’s. Dat kan over politiek gaan, maar het kan net zo goed een nieuw boek betreffen of een opiniestuk uit de krant. Deze gesprekskring komt bijeen in de bibliotheek van de kerk. De gang van zaken is als volgt: de deelnemers nemen iets mee dat hen heeft geraakt of bezighoudt: een stuk uit de krant, een boek, iets dat ze gehoord of gezien hebben op radio of tv, of een persoonlijk verhaal. Vervolgens inventariseren we de oogst en stellen met elkaar een volgorde vast waarin we deze kwesties bespreken. Soms halen we het einde van de lijst, soms niet. Mochten we zijn uitgepraat dan heeft de gesprekleider, ds. Karl van Klaveren, een fragment of een prent bij de hand om te bekijken en te bespreken. Deze bijeenkomsten vinden dit seizoen plaats op donderdagmiddag. Het gaat om de volgende data: 13 september, 15 november, 3 januari en 14 maart. We beginnen om 14.00 uur. Er wordt een vrijwillige bijdrage gevraagd voor koffie en thee.

15

LEESGROEP

SAMEN EEN BOEK BESPREKEN Op verzoek organiseren we dit jaar een leeskring. Geen literaire kring waarin een roman wordt geanalyseerd, maar een groep waarin we met elkaar doorpraten over een boek dat we thuis hebben gelezen. Er zijn meerdere titels voorgesteld (zie hieronder 1 t/m 3). We zullen een keuze moeten maken. We doen dat als volgt: Wie belangstelling heeft voor een van onderstaande l2012-13 Foto pag 16eesgroepen kan zich vóór 1 december opgeven. Aan de hand van het aantal aanmeldingen wordt bepaald welke leeskring van start gaat. De data liggen vast. Het gaat om de dinsdagavonden 26 februari, 9 april en 7 mei. U kunt u opgeven via: [email protected]. Wie zich heeft aangemeld krijgt van tevoren bericht over de te lezen gedeelten, waarover we met elkaar in gesprek gaan. LEESGROEPKEUZE 1: KUNST EN HUMANISME

HEIMWEE NAAR DE MENS De eerste keuzemogelijkheid voor een leesgroep is Heimwee naar de mens van de filosoof en publicist Joke Hermsen. In een aantal prikkelende essays over kunst en filosofie probeert Joke Hermsen de mens terug te vinden. De bundel opent met een tweeluik over Antigone, de heldin uit Sophokles’ gelijknamige treurspel. Zij verbeeldt voor Hermsen het menselijk vermogen om in opstand te komen, maar roept in haar radicaliteit ook vragen op die herinneren aan spanningen in onze eigen cultuur. Ook de overige essays zijn pogingen om de contouren en de reikwijdte van ons menselijke vermogen in kaart te brengen. 16

LEESGROEPKEUZE 2: FILOSOFISCHE ROMAN

HET RAADSEL SPINOZA Wie was Spinoza? Wie was deze moedige zeventiende-eeuwse figuur, deze geniale filosoof die met zijn geschriften de wereld veranderde, maar in de ban werd gedaan door de joodse gemeenschap van Amsterdam? Hoe zag zijn leven eruit? En waarom waren de nazi’s zo gefascineerd door deze joodse filosoof? Waarom werd zijn bibliotheek geconfisceerd, maar verbrandden ze zijn boeken niet? Deze vragen hielden de Amerikaanse psychiater Irvin D. Yalom een half leven bezig. In zijn nieuwe roman Het raadsel Spinoza maakt hij niet alleen de filosoof tot mens, maar onthult hij ook de ware toedracht rond het ‘Spinozaprobleem’ van de nazi’s. LEESGROEPKEUZE 3: CHRISTELIJKE GNOSTIEK

MAGDALENA’S EVANGELIE Meer dan 14 eeuwen lag het Evangelie volgens Maria Magdalena verborgen op een christelijke begraafplaats bij de Egyptische stad Achmiem. In deze leesgroep verdiepen we ons in dit apocriefe geschrift via een gelijknamig boek van Maria de Groot, Het evangelie naar Maria Magdalena (Ten Have 2007). Deze katholieke feministe promoveerde op het Johannesevangelie, maar schrijft ook poëzie. Van de oorspronkelijke tekst van het evangelie is een groot deel verloren gegaan. Geïnspireerd door vorm en inhoud van het gedeelte dat wél overgeleverd is, heeft Maria de Groot de tekst 'gerestaureerd'. Deze literaire restauratie is door haar voorzien van een uitgebreide toelichting en commentaar.

17

THEATERVOORSTELLING

WIE STENEN LOSBREEKT In dit theaterstuk van Kirsten Benschop draait het om het vinden van rust in het gehaaste leven. Een vrouw van middelbare leeftijd wordt wakker met een bevreemd gevoel. Moe en leeg besluit ze een klooster te bezoeken in de hoop haar leven weer op orde te krijgen. Daar maakt ze kennis met stilte, eenvoud en verhalen van mensen die haar raken. Als de dag komt waarop ze het klooster zal verlaten, bevindt ze zich op een keerpunt in haar leven. Past haar ‘oude’ levensstijl nog bij haar nieuw verworven inzichten? In dit theaterstuk wordt geput uit ervaringen en wijsheden uit verschillende bronnen. Er zitten elementen in die diep kunnen ingrijpen. Na de afloop kan er worden nagepraat bij een hapje en een drankje. De voorstelling duurt ongeveer anderhalf uur en zal plaatsvinden op zaterdagavond 15 december in de Houtrustkerk. De zaal is open om 19.30 uur. Aanvang: 20 uur. De entree bedraagt 4 euro. Kirsten Benschop speelde in ‘Bruid in de morgen’ van Hugo Claus en ‘Op hoop van zegen’ van Herman Heijermans. In 2000 startte ze met het K’onTour Theater. Sinds 2008 speelt zij solovoorstellingen. Met haar bewerking van Edgar Allen Poe’s ‘Het hart als verrader’, haar zelfgeschreven jeugdvoorstelling ‘Lichtgewicht Gedicht’ en een succesvolle bewerking van de roman Twee vrouwen van Harry Mulish heeft haar carrière een grote vlucht genomen.

18

VIDEO MET NAGESPREK

HET EVANGELIE VOLGENS... EEN HINDOE Jezus, nabije vreemdeling is de titel van een documentaire-reeks over de Indiase filosoof Mansukh Patel en zijn visie op het christendom. In 2002 plaatste men op zijn intitiatief een vredesvlam in Den Haag. Zijn ouders namen deel aan Gandhi’s geweldloze strijd in India en gingen hem voor in het respecteren van andere geloofstradities. Hij verdiepte zich ondermeer in het leven van Franciscus van Assisi. Mansukh Patel ziet Jezus als een incarnatie van het heilige, een avatar. Geestdriftig vertelt hij over de compassie die hij in het evangelie voelt. Hij laat zien dat zowel het hindoeïsme als het christendom de mens verlossing en innerlijke vrijheid willen brengen. Hij legt uit dat mensen in hun leven lijden ervaren, maar ook alomtegenwoordige schoonheid en liefde. We vertonen vier afleveringen, die ongeveer een half uur duren. Na afloop spreken we met elkaar door over wat we hebben gehoord en gezien. Vertoning en gesprek vinden plaats om 20 uur in de Houtrustkerk op een aantal zondagavonden. De data zijn: 28 oktober, 25 november, 27 januari en 24 februari.

19

CINEMA MET NAGESPREK

ZIN IN FILM

Cinema is beeldende kunst. Het is een zoektocht naar waarheid met de zintuigen. In deze reeks krijgen ogen en oren de kost, maar ook de mond. Na afloop is er een gesprek. Wat roepen het bij je op? Welk levensthema komt hier ter sprake? Wat wil de regisseur zeggen met dit beeldverhaal? Kortom: zin in film. De films worden vertoond in de Houtrustkerk (Beeklaan 535), Bethelkapel (Thomas Schwenckestraat 30), Bergkerk (Daal en Bergselaan 50) en Maranathakerk (Tweede Sweelinckstraat 156). De entree is een vrijwillige bijdrage. Aanvang: 19.30 uur. Donderdag 6 september – Bethelkapel Des Hommes et des Dieux (2010) Franse speelfilm over een groep katholieke monniken in Algerije die besluiten om enkele gewonde moslimterroristen te helpen. Donderdag 4 oktober – Bethelkapel

The Straight Story (1999) Speelfilm van David Lynch over een koppige oude kerel die zijn zieke broer bezoekt en de 600 km lange tocht aflegt op zijn grasmaaier.

20

Donderdag 8 november – Houtrustkerk

Melancholia (2011) Indrukwekkende speelfilm van Lars von Trier over het einde van de wereld. Dinsdag 4 december – Bergkerk

Der Himmel über Berlin (1987) Duitse speelfilm van Wim Wenders over twee engelen die Berlijn observeren. Donderdag 10 januari – Houtrustkerk

Lola rennt (1998) Experimentele speelfilm van regisseur Tom Tykwer over keuze, tijd en toeval. Dinsdag 5 februari – Houtrustkerk

Twelve Angry Men (1957) Rechtbankdrama met Henry Fonda over de (on)schuld van een jonge latino die zijn vader zou hebben vermoord. Woensdag 6 maart – Houtrustkerk

A Separation (2011) Gouden Beer- en Oscar-winnaar over een Iraans gezin dat voor de keuze staat: Iran verlaten voor hun kind of een zieke vader blijven verzorgen. Dinsdag 23 april – Bergkerk

De goede dood (2012) Nederlandse speelfilm over twijfels en dilemma’s rond euthanasie. Dinsdag 14 mei – Bergkerk

Modern Times (1936) Klassieke silent movie van Charlie Chaplin over de ‘brave new world’. Woensdag 12 juni – Bethelkapel District 9 (2009) Zuid-Afrikaanse science-fictionfilm en ook parabel over vreemdelingenhaat. Woensdag 3 juli – Maranathakerk

O amor natural (1996) Documentaire van Heddy Honigmann over de erotische poëzie van Drummond de Andrade aan de hand van interviews met zijn inmiddels bejaarde lezers. Donderdag 8 augustus – Maranathakerk

A Room With a View (1986) Boekverfilming over een Engelse vrouw uit de hogere klasse, die rond 1900 tijdens een vakantie in Florence verliefd wordt op een vrijdenker.

21

LEZINGEN FILOSOFIE

WIJSGERIGE KRING De mens is een denkend dier. Een animal rationale. Op verzoek van de deelnemers zal dr. Arne Jonges ook dit seizoen weer een wijsgerige kring verzorgen. Dit jaar een wat andere opzet: aan de hand van één onderwerp zal een aantal denkwijzen worden behandeld. Zoals gebruikelijk kunnen de avonden ook afzonderlijk worden gevolgd. De kring komt bijeen in de bibliotheek van de Houtrustkerk. Aanvang: 20 uur. Van de deelnemers wordt bij de lezingen een bijdrage van 4 euro gevraagd. De thema’s van dit seizoen zijn: Donderdag 11 oktober Waarheid in soorten en maten Door de eeuwen heen is de mens op zoek naar waarheid. Is er een eeuwige waarheid (Plato)? Is waarheid vaststelbaar en hoe dan wel? Waarheid als ‘openheid’ (Heidegger), als ‘evidentie’ (Husserl). Is er slechts ‘fragmentarische waarheid’? Elk discours heeft een ‘ordeningsbereik’ (Waldenfels). Wetenschap en waarheid. Donderdag 22 november Rede en redelijkheid ‘De rede is het geheime verlangen van de mensheid’ (Safranski). Wat vermag de rede? (Kant vs. Hegel). Op zoek naar het vaste punt om het netwerk van onze redeneringen aan vast te knopen (Descartes, Spinoza, Wittgenstein, Husserl). De rede als voorwaarde voor communicatie (Habermas).

22

Donderdag 7 februari De mens een vat vol tegenstrijdigheden Alles wat je over de mens zegt kan in het tegendeel verkeren: het redelijke wezen kan zeer onredelijk zijn, de vrije mens kan zich slaafs gedragen etc. De nadruk zal liggen op de wijsgerige menskunde in 20e eeuw: Heidegger, Sartre, Ricoeur, Merleau-Ponty. Donderdag 18 april Tussen ‘het verloren paradijs’ en de ‘Utopie’ Denken vanuit de scheppingsorde (Middeleeuwen) naar de ‘maakbare samenleving’ (Hans Achterhuis, Karl Popper). Op zoek naar het verhaal wat het betekent ‘mens te zijn’; hermeneutiek: het gesprek met de traditie (Gadamer, Ricoeur).

23

LEZINGEN JODENDOM

INLEIDING JOODSE MYSTIEK Ook dit seizoen geeft dr. Marcel Kemp weer lezingen over het jodendom. Dit keer over joodse mystiek, waarbij hij in grote lijnen de indeling volgt van Sjef Laenen in zijn boek: Joodse mystiek (2008). Drs. J.H. Laenen studeerde Spaanse taal- en letterkunde en Semitische talen en culturen en specialiseerde zich al vroeg op het gebied van joodse mystiek. De lezingen worden gehouden in de bibliotheek van de Houtrustkerk en beginnen om 20 uur. Van de deelnemers wordt een bijdrage van 4 euro gevraagd. Donderdag 20 september Wat is mystiek? De eerste avond verkennen we het begrip mystiek in algemene zin en kijken naar de vroegste vormen daarvan binnen het jodendom. ‘Mystiek’ hangt uiteraard samen met het woordje mysterie, geheim, dat wat verborgen is. En daarom staat het begrip voor de verlichte verstandsmens in een wat kwade reuk. Ten onrechte wellicht. In de mystiek wordt getracht te spreken over het onuitsprekelijke en het is die innerlijke paradox die sommigen zo aantrekt, of juist afstoot. En toch: ieder mens ‘heeft er iets mee’…. Donderdag 1 november De klassieke kabbala Aan het einde van de twaalfde en het begin van de dertiende eeuw verschijnt rond de Pyreneeën min of meer ‘opeens’ een joodse mystieke stroming die met de naam kabbala bekend zou worden. Later ontstaan in de Franse Provence en in het noordoosten van Spanje rond Gerona belangrijke centra waar op de vroegste joodse mystieke ideeën wordt voortgeborduurd en waar een schema (de tien zgn. sefirot) 24

wordt ontwikkeld om wijsheid aangaande de Eeuwige (theosofie) weer te geven. Donderdag 13 december De luriaanse kabbala en Shabbetai Zevi In 1492 werden de Spaanse joden gedwongen zich te bekeren of Spanje te verlaten, een gebeurtenis met een enorme impact op het Jodendom. We zien in de joodse mystiek vanaf dat moment een toenemende invloed van messiaans gedachtegoed, vooral in het denken van rabbi Isaac Luria (1534-1572). In de tweede helft van de 17e eeuw meende Shabbetai Zevi de langverwachte Messias te zijn. Hij kreeg velen in zijn ban met een bepaald soort begeestering en zijn kennis van rabbijnse en kabbalistische bronnen. Donderdag 24 januari Het chassidisme en de taalmystiek Het chassidisme, als joodse religieuze stroming zoals die voor het westen werd ontsloten door Martin Buber, ontstond in Podolië, een landstreek in het voormalige koninkrijk Polen dat ook Oekraïne, Litouwen en Wit-Rusland omvatte. We volgen een beetje de ontwikkeling van deze stroming en zijn plaats binnen het Jodendom en besteden speciaal aandacht aan de taalmystiek: omgang met de letters van het Hebreeuwse alfabet en hun getalswaarde. Donderdag 7 maart Mystiek bij joden en christenen De laatste bijeenkomst is er ruimte voor zaken die bij eerdere avonden ‘apart’ zijn gezet met de bedoeling er nog eens nader naar te kijken. Daar hoort bij de vraag of in de christelijke mystiek invloeden vanuit het Jodendom zijn waar te nemen. Verder een kritische beschouwing van de uitgebreide ‘kabbalistische lectuur’ die men aantreft op de markt van welzijn en geluk. Zoals bekend heeft Madonna ‘iets’ met de kabbala. Hoe ‘serieus’ moeten we dat nemen?

25

LEZINGEN GESCHIEDENIS

LAND VAN VERLICHTING Volgens Jonathan Israel heeft Nederland een cruciale rol gespeeld bij het ontstaan van de Verlichting. Iedereen kent de namen van Erasmus en Spinoza, maar minder bekend is dat ook het religieus klimaat bepalend is geweest. Humanisme en spiritualisme hebben in Nederland een langere geschiedenis dan het calvinisme. Daarom nam het calvinisme op onze bodem al spoedig ook vrijzinnige vormen aan. In een reeks van twaalf lezingen gaan we op zoek naar de wortels van onze tolerante en vrijgevochten cultuur. Drie seizoenen lang volgen we de geschiedenis van de Nederlandse Verlichting en haar religieuze dimensies. In 2011-12: Middeleeuwen en renaissance. In 2012-13: De Gouden Eeuw. En in 2013-14: De Verlichting en verder. De lezingen worden gegeven in de bibliotheek van de Houtrustkerk en beginnen om 20 uur. Ze worden verzorgd door ds. Karl van Klaveren. Van de deelnemers wordt een bijdrage van 4 euro gevraagd. De avonden zijn ook los van elkaar te volgen. In het vorige seizoen hebben we gezien dat de Lage Landen een hoofdrol speelden bij de opkomst van de middeleeuwse mystiek, de hervorming, het humanisme en het chiliastisch spiritualisme. Daarbij kwamen aan de orde: Begijnen en begarden: Hadewijch en Ruusbroec Moderne devotie: Geert Groote en Thomas van Kempen Bijbels humanisme: Wessel Gansfort en Erasmus Radicale reformatie: Vrijgeesten en doopsgezinden 26

Dit seizoen willen we ons verdiepen in de bloeitijd van de Hollandse verlichting ten tijde van de Gouden Eeuw. Een klassieke periode, waarin Nederland een voortrekkersrol speelde in Europa – niet alleen in de schilderkunst. Op het programma staan: Woensdag 24 oktober

Remonstranten (Arminius, Van Oldenbarnevelt en Vondel) Woensdag 16 januari

Verlichting en mystiek (Collegianten) Woensdag 20 maart februari

Volkerenrecht en natuurwetenschap (Grotius en Huygens) Woensdag 22 mei

Atheïsme, tolerantie en bijbelkritiek (Spinoza)

In het laatste seizoen richten we onze aandacht op de uitloop van deze klassieke periode en de weerslag ervan op de moderne Nederlandse cultuur, politiek en religie. Aan de orde komen dan: De Verlichting en haar romantisch keerpunt (18e eeuw) Bloeitijd van het modernisme (19e eeuw) Vrijzinnig protestantisme (20e eeuw) Het politieke debat over de Verlichting (21e eeuw)

27

OECUMENE

VERBONDENHEID TUSSEN KERKEN Haagse oecumene Elk zomer organiseert de Haagse Gemeenschap van Kerken een kerkennacht, die in 2013 is gepland op vrijdag 21 juni. Meer informatie: oecumenedenhaag.nl. Wat de interreligieuze oecumene betreft is er in de Hofstad elk jaar op Prinsjesdag een gezamenlijke viering van verschillende godsdiensten: in 2012 op 18 september om 10.30 uur in de Grote Kerk van Den Haag.. Oecumenische diensten in Duinoord De kerkelijke oecumene is in onze stad verdeeld in wijken. Samen met de Vrije Evangelische Gemeente, de Evangelische Broedergemeente (Hernhutters), de roomskatholieke Ignatiusparochie, de gereformeerde Noorderkerk en de protestantse Maranathakerk nemen we deel aan het Oecumenisch Beraad Duinoord. Sinds kort telt deze kring een nieuwe lidkerk: het Genootschap der Vrienden, beter bekend als de Quakers. Tweemaal per jaar organiseert het OBD een oecumenische dienst: in de Vredesweek (16 september om 10.30 uur in de Evangelische Broedergemeente) en in de Week van het Gebed voor Eenheid onder Christenen (20 januari om 10.30 uur in de Noorderkerk). Ontmoeting met de Quakers Dit seizoen willen we als OBD een begin maken met oecumenische ontmoetingsbijeenkomsten. De eerste is bij de Quakers aan huis en is bedoeld als kennismaking met deze groep met wie we in 2013-14 samen een oecumenische dienst organiseren. Er zijn twee data gepland, waaruit u kunt kiezen: 3 april 2013 in de middag en op 11 april in de avond. De locatie is Stadhouderslaan 8. Nadere mededelingen volgen in de Nieuwsbrief.

28

Vrijzinnige zomerbijeenkomsten We onderhouden niet alleen contact met buurtkerken, maar ook met vrijzinnige kerkgenootschappen in Den Haag en omstreken. Zo organiseren we elk jaar met de doopsgezinden, remonstranten en luthersen een hele reeks zomeractiviteiten. Vanouds hadden deze kerken een sterke band, wat zich uitte in landelijke samenwerking in de Centrale Commissie voor het Vrijzinnig Protestantisme en in de Vrijzinnig Protestantse Radio Omroep (VPRO). Viering met de Haagse Dominicus Vorig jaar organiseerde we als Houtrustkerk een symposium over vrijzinnigheid in de wereldreligies. Als vertegenwoordiger van de liberale stromingen binnen het christendom schoof Henk Baars aan, ooit drijvende kracht van de katholieke Acht-mei-beweging en tegenwoordig van de Haagse Dominicus. De Haagse Dominicus is opgericht naar het voorbeeld van de Dominicuskerk in Amsterdam, waar de liederen van Huub Oosterhuis een belangrijke rol spelen in de liturgie. Onlangs verbood Rome veel van zijn repertoire, waarop er in Den Haag een ‘dominicusbeweging’ ontstond. Als vervolg op het symposium willen we als Houtrustkerk een keer gastvrijheid verlenen aan deze dolende kerkelijke groep. Daarom willen we de Haagse Dominicus de gelegenheid geven om op zondag 14 oktober in onze kerk een dienst te organisere§§n, zoals ze dat ook doen in de Lukaskerk. Het gaat om een enkele keer, die na afloop aan beide zijden zal worden geëvalueerd. Samen vieren als vrijzinnige kerken – dat is het idee. In de geest van het symposium. Op de foto een zomerviering van de Haagse Dominicus.

29

ALGEMEEN

ORGANISATIE Landelijke VVP VVP staat voor Vereniging van Vrijzinnige Protestanten. De Houtrustkerk vertegenwoordigt de regio Den Haag binnen deze liberale vleugel van de Protestantse Kerk Nederland (PKN). De landelijke vereniging heeft een website (vrijzinnig.nl) en een eigen blad (‘Vrijzinnig’) dat leden viermaal per jaar ontvangen. Op zaterdag 6 april 2013 viert de landelijke vereniging haar 100-jarig bestaan met een tour langs alle vrijzinnige kerken. De aftrap is in de Houtrustkerk. Meer informatie over deze festiviteit volgt in de Nieuwsbief. Kerkenraad en bestuur Kerkenraad en bestuur van de Houtrustkerk vergaderen zesmaal per jaar. Het dagelijks bestuur komt maandelijks bijeen. De gemeente wordt in deze organen vertegenwoordigd door een tiental leden, die een eigen taak hebben: Hans Abbink (financiën), Jette Bloemsma (Nieuwsbrief en pastoraat), Doeke Eisma (bestuur), Henk Frans (archief), Theo Hoogakker (voorzitter), Janneke Leijen (pastoraat), Henk Pronk (beheer), Marie-Anne Sijbrandij (diakonaat), Janneke van Vliet (secretariaat) en Tom Vreugdenhil (publiciteit). Hun contactgegevens staan voorin deze gids. Vrijwilligers Er zijn nog meer vrijwilligers werkzaam in onze kring. De kerk is immers een lichaam waarin mensen samen het hoofd, de handen en de voeten vormen. Wie actief mee wil doen kan zich opgeven. Er is van alles te doen: bezoekwerk, ontvangstcommissie, maken van liturgieën, publiciteit, verspreiding van folders, etc. Voor meer informatie: Jette Bloemsma, tel. 070-3230687, of: [email protected].

30

Predikant en waarnemers De predikant van de Houtruskerk is Karl van Klaveren. Hij is onze voorganger sinds 2010 en vervult zijn taak met veel enthousiasme. Hij is ook werkzaam als vertaler van theologie, filosofie en spiritualiteit. Eerder werd zijn rol vervuld door dr. Arne Jonges, die nu met emeritaat is, maar nog steeds de wijsgerige kring leidt. Indien gewenst staat hij ds. Marie-Anne Sijbrandij bij, die de taken van onze predikant waarneemt bij afwezigheid of verlof. U kunt haar bereiken via telefoonnummer 06-44170370 (bij geen gehoor graag even uw boodschap inspreken). Leden en vrienden Wie lid wil worden van onze kerk is meer dan welkom. De vrijzinnige vleugel binnen de Protestantse kerk Nederland heeft uw/jouw steun hard nodig. Je kunt alleen lid worden van onze vereniging, maar ook van vereniging én kerk. Naast leden telt onze gemeenschap ook vrienden: mensen die ons financieel willen steunen en/of op de hoogte willen blijven van onze activiteiten. Voor meer informatie en opgave als vriend of lid kunt u zich wenden tot Jette Bloemsma (Daal en Bergselaan 72, 2565 AG Den Haag, telefoon: 070-3230687). Jaarvergaderingen In voor- en najaar ontvangen alle leden van de VVP Den Haag een uitnodiging voor de jaarvergaderingen. De ledenvergadering over de begroting is gepland op zondag 9 december. De vergadering waarop de jaarverslagen worden gepresenteerd zal plaatsvinden op woensdag 29 mei. Ook de provinciale jaarvergadering van de VVP Zuid-Holland vindt dit jaar plaats in de Houtrustkerk, en wel op woensdagavond 13 maart. Beeldhouwer Dennis J. Coenraad zal een lezing houden over ‘De akker van de ziel’.

31

ALGEMEEN

PUBLICITEIT Website In het afgelopen seizoen is er door een speciale commissie hard gewerkt aan de vernieuwing van onze website. Hoogst-waarschijnlijk staat hij dit najaar online. De webmaster is Tonko Hoffman. De vindplaats van onze vernieuwde website blijft hetzelfde: www.houtrustkerk.nl. Mededelingen In de hal van het kerkgebouw hangt een prikbord waarop iedereen aankondigingen en wetenswaardigheden kwijt kan. Berichten die betrekking hebben op de komende week staan veelal ook op de achterzijde van het zondagse liturgieblad. Nieuwsbrief Eens per maand verschijnt onze Nieuwsbrief. Leden, vrienden en belangstellenden krijgen die toegestuurd. Wie graag op de verzendlijst wil komen kan contact opnemen met Jette Bloemsma. U kunt haar ook benaderen met kopij. De deadline ligt rond de twintigste van de maand. Het adres van mw. Bloemsma is: Daal en Bergselaan 72, 2565 AG Den Haag. U kunt haar ook e-mailen: [email protected] Verspreidingsteam We zijn nog steeds op zoek naar mensen die posters en folders willen verspreiden. Tot nu toe hebben we pas één aanmelding ontvangen. Het liefst zouden we per wijk iemand hebben voor dit team. Wie wil meehelpen kan contact opnemen met Tom Vreugdenhil (tel. 0715413809), die de publiciteit coördineert.

32

ALGEMEEN

BEHEER EN VERHUUR Verhuur De Houtrustkerk kan per dagdeel worden gehuurd voor conferenties, vergaderingen, bruiloften, e.d. U kunt daartoe contact opnemen met de kosteres of met het bestuur (contactgegevens voorin de gids). Het gebouwencomplex bestaat uit een sfeervolle kerkzaal met een grote wand voor videoprojectie, een keuken en een vergaderruimte met uitzicht op de tuin. Kerkzaal en/of vergaderruimte kunnen ook worden gehuurd in combinatie met het Kooklokaal, dat gehuisvest is in de benedenruimten zit (www.kooklokaal.nl, tel. 070-3609814). Kosterij Sinds 2011 hebben we een nieuwe kosteres: Chantal Zoutman. Met veel zelfvertrouwen, rust en daadkracht doet ze haar werk. Chantal woont boven de kerk. Ze is gastvrouw op zondag, zorgt voor koffie en het kerkgebouw en beheert de elektronische agenda. Kerkrentmeesters De kerkrentmeesters zijn verantwoordelijk voor beheer en financiën van de kerk en de vereniging. Het opzicht over het onderhoud is de taak van Henk Pronk (tel. 070-3909622). Financiële zaken worden behartigd door onze penningmeester, Hans Abbink (tel. 070-3258591). Voor vragen of opmerkingen over deze zaken kunt u bij hen terecht.

33

KERKDIENSTEN

2012 2 september 9 september 16 september 23 september 30 september 7 oktober 14 oktober 21 oktober 28 oktober 4 november 11 november 18 november 25 november 2 december 9 december 16 december 23 december 24 december 25 december 30 december

ds. K. J. Holtzapffel, Rotterdam ds. Karl van Klaveren (Schrift & Tafel) oecumenische dienst (zie p. 28) ds. Karl van Klaveren dr. W. van der Meiden, Den Haag ds. Karl van Klaveren viering Haagse Dominicus (zie p. 29) ds. Karl van Klaveren dr. A. Jonges ds. Karl van Klaveren (Schrift & Tafel) mw. ds. M. Driessen, Leiden mw. ds. C. A. Schoonenberg-Lems, Den Haag ds. Karl van Klaveren (Voleindingszondag) prof. dr. E. H. Cossee, Rotterdam ds. Karl van Klaveren mw. ds. M. A. Sijbrandij mw. ds. A. H. van Oudenallen, Den Haag mw. ds. M. A. Sijbrandij (Kerstnacht) dr. M. S. F. Kemp (Kerstdag) dr. W. van der Meiden, Den Haag

2013 6 januari 13 januari 20 januari 27 januari 3 februari 10 februari 17 februari 24 februari 3 maart 10 maart 17 maart

mw. ds. W. Dijkstra, De Bilt ds. K. H. van Klaveren oecumenische dienst (zie p. 28) dr. A. Jonges ds. G. A. de Groot ds. Karl van Klaveren dr. M. S. F. Kemp ds. Karl van Klaveren mw. ds. M. Driessen, Leiden ds. Karl van Klaveren mw. ds. M. A. Sijbrandij 34

24 maart 28 maart 29 maart 31 maart 7 april 14 april 21 april 28 april 5 mei 12 mei 19 mei 26 mei 2 juni 9 juni 16 juni 23 juni 30 juni 7 juli 14 juli 21 juli 28 juli 5 augustus 12 augustus 19 augustus 26 augustus

mw. ds. M. Kwant, Ridderkerk ds. Karl van Klaveren (Witte Donderdag, S&T) ds. Karl van Klaveren (Goede Vrijdag) ds. Karl van Klaveren (Pasen) mw. ds. M. F. de Vries, Wassenaar ds. Karl van Klaveren ds. G. J. van Aller, Wassenaar ds. Karl van Klaveren ds. Karl van Klaveren (Schrift & Tafel) dr. W. van der Meiden, Den Haag ds. Karl van Klaveren (Pinksteren) mw. N. van Dijk, Den Haag ds. G. H. Baudet, Alphen a/d Rijn ds. Karl van Klaveren ds. D. L. Schiethart mw. ds. W. Dijkstra, De Bilt ds. Karl van Klaveren mw. ds. C. J. Jacobs, Utrecht mw. ds. M. A. Sijbrandij (Schrift & Tafel) ds. Karl van Klaveren dr. A. Jonges dhr. H. Baars, Den Haag ds. G. A. de Groot ..... provinciale dag VVP Zuid-Holland

35

Houtrustkerk Beeklaan 535 – 2562 BE Den Haag tel. 070-3457291 Postrek. 101272 – Bankrek. 518810283 t.n.v. Vereniging van Vrijzinnige Protestanten te ‘s-Gravenhage e.o. www.houtrustkerk.nl

36