SPIRIT2WORK Een helpende hand voor jongeren met NAH en bedrijven die graag inclusief,
MAATSCHAPPELIJK
VERANTWOORD
ONDERNEMEN
FEBRUARI 2015
VOORWOORD Een geluk bij een ongeluk? Het niet-aangeboren hersenletsel (NAH), dat Hanneke ruim 7 jaar geleden opliep door een verkeersongeval inspireerde haar vader en broer om “Spirit2Work” op te zetten. Een arbeidstoeleidingsprogramma niet alleen voor Hanneke, maar juist ook voor meer jongvolwassenen met NAH. Terecht, want ieder mens heeft recht op een volwaardige deelname aan de samenleving en werk speelt hierin een belangrijke rol. In de regio Haaglanden is om dezelfde redenen het traject “Brains4U” opgezet: de gevolgen van NAH zijn onbekend, vooral ook de onzichtbare klachten als vermoeidheid, prikkelverwerkingsproblemen en moeite met het verdelen en richten van aandacht leiden tot een verkeerde inschatting, onbegrip, obstakels en uitval ‘op weg naar werk’. Mensen met NAH worden vaak afgerekend op hun beperkingen, werkgevers zijn huiverig om risico’s te nemen. Spirit2Work gaat zich voor jonge mensen met NAH en arbeid inzetten, met als bouwstenen: uitgaan van persoonlijke mogelijkheden en talenten, een stapsgewijze, individu specifieke toeleiding naar en start in werk met coaching, met ook voor de werkgever begeleiding op maat. Spirtit2Work betrekt werkgevers in hun formule. Terecht, want werkgevers zijn de sleutel tot succes en kunnen de beeldvorming duurzaam helpen veranderen. In dit Plan van Aanpak presenteert Spirit2Work zich. Zij verdienen alle steun om te slagen in hun missie. Juist in dit politieke (o.a. de participatiewet van minister Klijnsma) en sociaaleconomische klimaat (o.a. de grote concurrentie op de arbeidsmarkt, zeker ook voor jonge mensen met een arbeidsbeperking) zijn jonge mensen met NAH aangewezen op gedreven, deskundige en doelmatige belangenbehartigers. Arend de Kloet, Lector Revalidatie aan De Haagse Hogeschool en GZ-psycholoog bij Sophia Revalidatie. Februari 2015
1
IK BEN 17 EN HEB NOG EEN HEEL LEVEN VOOR ME ! In 2007 werd onze dochter aangereden door een scooter op het fietspad. Ze kwam met haar hoofd terecht op het wegdek en kreeg een ernstige hersenbloeding. Gelukkig hebben we in onze woonplaats een ziekenhuis met een gespecialiseerde neurochirurgische afdeling. Daar is ze geholpen. Om de druk weg te halen, hebben ze het linker schedeldeel gelicht. Ze lag bijna twee weken in coma.... Toen ze uit coma kwam, zag het er in het begin allemaal uit van: 'WOW! Hier komt ze goed mee weg!' Maar naarmate de tijd vorderde niet jaren, maar weken - werd steeds duidelijker: 'Er is toch wel iets meer aan de hand dan alleen dat ernstige ongeval'. Ze was ondertussen aan het revalideren en leerde weer fietsen, lopen en praten. Uit psychologisch onderzoek bleek dat ze hersenletsel heeft. Met name in de cognitieve aspecten: het abstract denken, korte termijn geheugen en al die zaken meer. Als ouder kun je twee dingen doen. Je kunt jezelf zielig vinden, maar je kunt ook zeggen: 'Weet je wat, dit is nu een gegeven feit, we gaan verder!' Niet laten bij wat het is.... maar verder met wat we wél hebben. We hebben haar begeleid in het traject met weer naar school toegaan. En dan zag je: 'Ik wil dit' en steeds moest ze het 'tak, tak, tak.... bijstellen' Toen ze haar schoolperiode afsloot zei ze: 'Dit is dan het verhaal. Prima. Maar, ik wil wel iets zinvols gaan doen. Ik ben 17 en heb nog een heel leven voor me'. Dan kom je in allemaal UWVbochten terecht. We hebben testen laten doen. Uiteindelijk ging ze toch naar school. Haar droom was altijd: 'Ik wil juffrouw worden op de basisschool en dan ga ik kindjes helpen die niet goed kunnen leren'. Dat riep ze al vanaf zes jaar. Ze zei: 'En nou ben ik er zelf één, die niet goed kan leren'. Dat is helemaal niet waar, maar zo voelde dat voor haar. Ze ging vrijwilligerswerk doen op een kinderdagverblijf, maar ze kon niet doen wat ze graag wilde. De interactie tussen wat doe ik daar, wie ben ik en wat is mijn aanvulling op het hele verhaal van het kinderdagverblijf was gewoon beperkt. Dit was het niet. Tot ze op een zekere dag zei: 'Ik ben eruit! Ik ga de modewereld in! Ik ga visagie doen, daar heb ik voor gespaard....' In eerste instantie dacht ik: 'wohohoho.... wacht even. Is dit een poging om tot invulling te komen of is dit echt voor je toekomst?' Maar nee, ze zag het écht helemaal zitten. Haar spaargeld mocht ze houden, dit zou de verzekering van de tegenpartij dekken. Ze deed de visagieopleiding, nagelopleiding, haarstyling... Ze heeft modellen opgemaakt! Modellen die op de cover staan van die vakbladen! Ze heeft haar weg helemaal gevonden en wel met de regie in eigen handen. THEMA'S: NAH, EEN BREUKLIJN IN JE LEVEN │ OMGAAN MET TELEURSTELLING │ DRIVE OM IETS TE BETEKENEN │ ZOEKEN NAAR MOGELIJKHEDEN │ VINDEN VAN JE DOEL │ TALENTGERICHT WERKEN!
2
EVERYONE IS A GENIOUS. BUT IF YOU JUDGE A FISH ON ITS ABILITY TO CLIMB A TREE, IT WILL LIVE ITS WHOLE LIFE BELIEVING THAT IT IS STUPID
INHOUD IK BEN 17 EN IK HEB NOG EEN HEEL LEVEN VOOR ME !
INLEIDING EEN TRANSITIE MET AMBITIE, P.4 │ MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN MET HART HOOFD EN HANDEN, P.5 ONAFHANKELIJKHEID IS VOOR MIJ HEEL BELANGRIJK
HART VOOR JONGEREN MET NAH EN HART VOOR HET WERK WAT IS NAH, P.7│ TALENTGERICHT WERKEN, P.8 │ ZELF (MEE)TRAPPEN, P.8 WEET JE WAT IK ALLEMAAL WEL KAN?
VERANTWOORD DE ARBEIDSMARKT OP SPRONG IN HET DIEPE, P.10 │ TOEGEVOEGDE WAARDE, P.10 │ INTAKE EN ARBEIDSDIAGNOSE, P.11│ SCHOLING, P.11 | BEGELEIDING EN ONDERSTEUNING, P.11
SAMEN ONDERNEMEN IN DE PRAKTIJK TWEE STROMEN, P.12 │ FAPULOUS, P.12 │ LIDMAATSCHAP, P.13
3
INLEIDING EEN TRANSITIE MET AMBITIE Er zijn grote veranderingen gaande in de zorg: 'Drie transities, één perspectief', dat is het idee. Een groot deel van de zorg wordt gedecentraliseerd. Gemeenten krijgen nieuwe taken gericht op de ondersteuning en dienstverlening aan kwetsbare groepen: 'volwassenen en kinderen die zonder hulp niet zelfstandig in en om het huis kunnen functioneren, op de arbeidsmarkt kunnen participeren of kunnen meekomen op school.' De uitgangspunten zijn: Van vangnet naar springplank: Focus op eigen kracht, verantwoordelijk-
heid en participatie, en gebruik maken van sociale netwerken; Dicht bij huis: ondersteuning en participatie dichterbij de burger en lokaal georganiseerd; Voorkomen in plaats van genezen: investeren in preventie wordt lonend door het in één hand leggen van de regie en financiering. Een transitie met ambitie, maar ook met risico's. Niet alleen raken de veranderingen aan mensen in een kwetsbare positie, ook moet er veel meer gerealiseerd worden met minder middelen. De overtuiging is dan ook dat
4
dit proces alleen kan slagen met de inzet van velen en de creativiteit en het lef om zorg en ondersteuning op een andere manier in te richten. In deze context hebben Harrie en Wouter de Loos SPIRIT2WORK opgericht. Het verhaal 'Ik ben 17 en heb nog een heel leven voor me!' is het persoonlijke verhaal van Harrie over de wending - eveneens een transitie met ambitie - in het leven van zijn dochter, de tweelingzus van Wouter. Het is een prachtig springplankverhaal van een jonge gedreven tienerdame, die ondanks Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH)
met begeleiding van haar ouders haar plekje vindt op de arbeidsmarkt. En wat voor één! Deze springplank gunnen Harrie en Wouter meer jongeren met NAH én een gezonde drive om te werken. Vandaar ook de naam SPIRIT2WORK. Gedreven aan het werk! Waarbij 2 staat voor het aantal partijen dat nodig is voor het tot stand brengen van een (duurzame) arbeidsrelatie. SPIRIT2WORK brengt ze graag bij elkaar.
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN MET HART, HOOFD EN HANDEN In de context van de Participatiesamenleving wordt naast het beroep op eigen kracht van de kwetsbare groepen, ook een beroep gedaan op ondernemers. Een beroep om maatschappelijk verantwoord en inclusief te ondernemen. Om iets terug te doen voor de samenleving en een plekje open te stellen voor mensen met een arbeidsbeperking. De Wet Banenafspraak en Quotum Arbeidsbeperkten voorziet in een quotumheffing om werkgevers hierin te stimuleren. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is tevens één van de kernbegrippen van SPIRIT2WORK. En dat doen we met hart, hoofd en handen:
HART, voor het hart dat SPIRIT2WORK en ondernemers hebben voor mensen met een arbeidsbeperking (i.c. NAH). En het hart (of de passie) van mensen met NAH om mee te doen in en bij te dragen aan de samenleving;
HET BIEDEN VAN EEN STABIELE EN WAARDEVOLLE TOEVOEGING AAN DE ARBEIDSMARKT GEBASEERD OP PERSOONLIJK TALENT (EN NIET OP BEPERKING)
* visie spirit2work HOOFD, voor de verantwoordelijkheden die erbij komen kijken als mensen met een arbeidsbeperking toetreden op de reguliere arbeidsmarkt;
HANDEN, voor handen uit de mouwen in de praktijk! De daadkracht, drive en ondernemerszin om er samen iets moois van te maken voor alle partijen.
Doelen: DE ECONOMISCHE KANSEN VAN JONGEREN MET NAH VERGROTEN OP DE REGULIERE ARBEIDSMARKT; SAMEN DE RISICO’S VERKLEINEN VAN INDIVIDUELE ARBEIDSBEPERKINGEN;
Het voor u liggende Plan van Aanpak is langs deze drieluik van hart, hoofd en handen opgebouwd.
5
JONGEREN MET NAH (INDIEN PASSEND) DE STAP LATEN MAKEN NAAR EEN VAST DIENSTVERBAND
Onafhankelijkheid is voor mij heel belangrijk Over drie weken is het negen jaar geleden dat ik een hersenbloeding heb gehad. Ik was mijn baan kwijt. Ik raakte mijn sociaal leven kwijt. Ik was alles kwijt. Het enige wat overbleef was mijn patiëntnummer. Ik had echt het gevoel: ‘Ik ben een nummer’. Ik ging wachtkamer in, wachtkamer uit. Ik had acht begeleiders. En een jaar na dato kreeg ik te horen dat ik aan mijn max zat. Ik hoefde geen verder herstel te verwachten. Mijn therapie was gericht op leren leven met wat ik op dat moment had. Aan toekomstperspectief werd niet gewerkt. Ik was op dat moment 26 jaar. De rest van mijn leven achter de geraniums zitten was voor mij onacceptabel. Ik wilde weer werken, meedoen in de maatschappij. Bij mijn eerste keuring werd ik voor 80% afgekeurd. Later toen ze er bij het UWV met de bezem doorheen gingen, werd ik voor 30% afgekeurd. Het is het verschil tussen: ‘Ik ben zodanig beschadigd dat ik niet meer geschikt ben voor de arbeidsmarkt’ en: ‘ Je kunt nog genoeg, je moet 40 uur per week werken’. Ik werd er zwaar chagrijnig van, 40 uur in de week was op dat moment totaal geen reëel beeld. Ik zocht iets ertussenin. Ik kwam in een re-integratietraject. De job-coaches daar wisten het ook niet. Dat gaven ze ook toe. Ik was een uitzondering. En er waren geen regels voor de uitzonderingen. We zijn samen gaan bedenken wat wel kan. Terug naar het werk waar ik vandaan kwam, was geen optie. We begonnen met een stage. Zo kon ik in de praktijk meemaken wat ik kan en waar ik tegenaan zou lopen. Inmiddels heb ik drie jaar gewerkt voor de gemeente Loon op Zand. Ondanks de intentie die ze eerder hadden uitgesproken, konden ze mijn contract niet omzetten naar een vaste baan. Samen met Spirit2Work heb ik een nieuwe baan gevonden. Mijn doel is grotendeels bereikt. Ik noem mezelf nu Kirsten 2.0! Ik heb weer vrede met hoe mijn leven eruit ziet. Ik ga met plezier naar het werk, ben financieel onafhankelijk en kan me weer richten op andere dingen in mijn leven waar ik nooit tijd en energie voor had. Een sociaal leven! Natuurlijk heb ik wel eens getwijfeld aan mezelf. Dan gunde ik mezelf een baaldag van 24 uur en dan moest het over zijn. Niet dat het probleem dan opgelost moest zijn… Ik mocht een dag janken, overal tegenaan schoppen en me rot voelen, maar de volgende dag moest ik van mezelf weer kijken naar: ‘Wat zijn de mogelijkheden?’ Ik had altijd het gevoel dat ik mezelf moest bewijzen en als moeder wilde ik laten zien dat als je ergens hard genoeg voor knokt en er ook in gelooft, dat je de hele wereld aan kunt. Door het geloof in mezelf ben ik gekomen waar ik nu ben. * Met dank aan Kirsten
THEMA'S: NAH EEN BREUKLIJN IN JE LEVEN│ VERLANGEN OM SOCIAAL EN MAATSCHAPPELIJK TE PARTICIPEREN │ TELEURSTELLING OVERWINNEN│ BELANG VAN KENNIS EN ERVARING MET NAH IN BEGELEIDINGSTRAJECT│ BETEKENIS VAN WERK IN HET LEVEN
6
HART VOOR JONGEREN MET NAH EN HART VOOR HET WERK WAT IS NAH? Niet-aangeboren hersenletsel of NAH is schade aan de hersenen, die ontstaan is in de loop van het leven. Er zijn twee soorten: 1. Traumatisch hersenletsel, dat ontstaan is door een oorzaak buiten het lichaam, bijvoorbeeld een verkeersongeluk of klap op het hoofd bij een vechtpartij, en; 2. Niet-traumatisch hersenletsel, dat ontstaat door een proces in het lichaam, bijvoorbeeld door een beroerte, infectie of tumor.
Na het oplopen van NAH kunnen mensen last blijven houden van de gevolgen. Soms zichtbaar, vaak ook niet. De 'onzichtbare' gevolgen zijn minder opvallend en komen vaak pas na enige tijd tot uiting. Zoals ook in het verhaal 'Ik ben 17 en heb nog een heel leven voor me'. In Nederland krijgen jaarlijks ca. 19.000 kinderen en jongeren te maken met een of andere vorm van hersenletsel. Dat zijn er ruim 50 per dag. Alleen al in de vijf grote ziekenhuizen in Rotterdam en Den Haag wordt jaarlijks bij 7000 jongeren tot 24 jaar NAH vastgesteld.
7
Jongeren voor wie het leven plotseling ingrijpend verandert. 1 Niet alleen breekt er een intensieve periode van revalidatie aan, ook het toekomstperspectief op de arbeidsmarkt maakt een flinke val. Uit recent onderzoek van Start Foundation, uitgevoerd door bureau PimBaa, blijkt dat mensen met NAH vergelijkbaar scoren op de Profiel Acceptatieschaal als mensen met kanker. Een leuke baan vinden is voor hen niet makkelijk. 1
https://www.hersenstichting.nl/alles-overhersenen/hersenaandoeningen/niet-aangeborenhersenletsel, en: Hersenstichting, Sophia Revalidatie en Erasmus UMC, 2013.
VROEGER DACHT IK DAT MIJN BEPERKINGEN MIJN GRENZEN WAREN
- LOESJE
TALENTGERICHT WERKEN Toch moet een groeiende groep Wajongers - waaronder een groot aantal jongeren met NAH - straks de arbeidsmarkt (weer) op. Zij worden (opnieuw) gekeurd om vast te stellen wat hun arbeidsvermogen is en zullen voor dat aantal uur zelf inkomen moeten verwerven. Ondanks de teleurstellende scores op de Profiel Acceptatieschaal, lijkt de tijd rijp voor cultuurverandering. In de kielzog van de transities vindt ook inclusief ondernemen steeds meer gehoor bij bedrijven. Op dit moment heeft zo'n 35% van de werkgevers iemand uit de Wajong, bijstand of regeling voor de sociale werkvoorziening opgenomen in de organisatie. En niet zonder resultaat: 2 "De beste medewerker kan ook een gemotiveerde, leergierige, loyale, weinig verzuimende medewerker met een handicap of chronische ziekte zijn. Ze zijn niet altijd 100% inzetbaar, maar zetten zich wel voor 100% in". - Joulz "Er zijn heel veel mensen waarvan we niet precies weten wat ze hebben en wat ze niet kunnen. Dus zijn wij op zoek gegaan naar wat ze wel kunnen" - HEMA Jongeren met NAH moeten leven met de cognitieve, communicatieve, gedrags-
matige of emotionele gevolgen van NAH3, maar zijn vaak hun talenten niet kwijt! En die willen ze dolgraag inzetten. Ze hebben doorgaans een sterke drive en een warm hart voor de zaak. Ze wíllen participeren. Voor deze groep jongeren wil SPIRIT2WORK de verbinding zoeken met ondernemers. En dat doen we zonder winstoogmerk! De sleutel tot succes voor alle partijen is talentgericht werken. Jongeren inzetten in hun kracht, passend bij hun arbeidsvermogen.
ZELF (MEE)TRAPPEN Van jongeren die de kans krijgen om te werken, wordt wel een investering gevraagd in tijd en energie. Achterop de bagagedrager springen en een ander laten trappen is er in de participatiesamenleving niet meer bij. Maar ze staan er natuurlijk niet alleen voor. SPIRIT2WORK biedt graag begeleiding, aan de jongeren én de werkgever(s). Om bij de vergelijking met fietsen te blijven: 'De jongeren moeten weliswaar zelf trappen, maar wij trappen mee! We fietsen op een tandem zeg maar' Natuurlijk zijn er ook jongeren met NAH die niet bemiddelbaar zijn en ondanks alle inzet uiteindelijk niet het plekje op de arbeidsmarkt vinden waarop ze zo hoopten. Ook hier is goede begeleiding noodzakelijk, dat mag duidelijk zijn. 3
2
www.denormaalstezaak.nl
8
In de bijlage vindt u een overzicht van concrete onzichtbare gevolgen van NAH
Weet je wat ik allemaal wel kan? De motivatie om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen ligt voor ons niet in de wet. Je bent nu nog niet verplicht, gelukkig niet! Het gaat erom dat je samen probeert zoveel mogelijk mensen aan het werk te hebben. De inclusieve maatschappij. Je wilt een afspiegeling zijn van wat hier buiten op Utrecht Centraal Station rond loopt. Dat is de maatschappij. Dat zijn wij hier ook. We doen het liever vanuit onze eigen motivatie, vanuit maatschappelijke betrokkenheid. De allereerste actie die we ondernamen om mensen met een arbeidsbeperking binnen te halen was een uitvraag onder onze eigen mensen. Iedereen kent wel iemand in zijn familie, kennissen- of vriendenkring met een arbeidsbeperking die buiten het arbeidsveld is komen te staan. En zodra iemand een gezicht krijgt, volgt het draagvlak vanzelf: ‘ Ja, maar deze situatie, daar moeten we toch wat mee’. We deden in feite een appèl op het sociaal vermogen van onze eigen medewerkers. Dat werkt het beste. Het gebeurt ook wel dat een personeelsmedewerker een CV stuurt naar een manager. Maar ja, die moet productiviteit draaien, er is altijd een zekere druk in een projectorganisatie, anders draai je verlies. En dan krijg je al snel: ‘Ik heb wel betere CV’s gezien’. Als je het verhaal vertelt en je haalt het dichtbij…. Dat gevoel, daar moet je op inspringen. En om te voorkomen dat een manager zegt: ‘Ik wil perse de beste’ nemen wij op centraal niveau de eerste maanden de loonkosten voor rekening. Op termijn gaan we in gesprek. Bevalt het? ‘ Ja, goeie vent, leuk’. En vanaf dat moment gaan ze het normale bedrag betalen. De begeleidingskosten en het verlies van productiviteit kunnen wij voor rekening nemen. We proberen altijd mensen te vinden die matchen op de plekken die er zijn. En natuurlijk kijken we ook verder dan alleen vacatures, we kunnen ook werkervaringsplaatsen of stageplaatsen bieden. Maar wat we niet doen is ‘nep-functies’ creëren. Daar helpen we elkaar niet mee. Bij mensen met een arbeidsbeperking kun je het best kijken naar wat ze allemaal wel kunnen. Dat blijkt overigens best een groot probleem. Want de doelgroep is gewend om meteen te gaan vertellen wat ze allemaal niet kunnen. Dat is heel maf. ‘ Ja, maar dit kan ik niet en zus kan ik niet, en je moet wel dit en dat…’ Ze beginnen nooit met: ‘Weet je wat ik allemaal wel kan!’ Een sollicitant zal altijd proberen zich te verkopen, die zal nooit zeggen ik heb een enorm ochtendhumeur, dat is toch gek? Natuurlijk hoef je geen verstoppertje te spelen, maar je hoeft ook niet meteen met de deur in huis te vallen met wat voor verschrikkelijke beperking je wel niet hebt. Je moet reëel zijn naar elkaar toe. Het grote voordeel van het hebben van mensen met een arbeidsbeperking op de werkvloer is dat deze mensen gemiddeld genomen beter gemotiveerd zijn en meer betrokken. Als je het gevoel hebt dat je aan de kant staat, dat je niet mee mag doen of kunt doen, dat frustreert natuurlijk enorm. Als je dan een kans krijgt, grijp je die met beide handen aan. En dat heeft ook z’n weerslag op de rest van de medewerkers, van: ‘Joh, tel je zegeningen!’. Als mens wordt je er beter van en als organisatie wordt je er beter van! De ervaring leert dat zodra iemand eenmaal in het bedrijf werkt, iedereen er enthousiast over is. ‘ He, dat is top!’ * Met dank aan Movares
THEMA'S: DE INCLUSIEVE MAATSCHAPPIJ │ AANNEMEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING │ BETEKENIS VOOR DE WERKVLOER │ BETEKENIS VOOR DE ORGANISATIE │ BETEKENIS VOOR MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING
9
VERANTWOORD DE ARBEIDSMARKT OP EEN SPRONG IN HET DIEPE In eerste aanleg richt SPIRIT2WORK zich op jongvolwassenen met NAH in de leeftijd van 18 t/m 30 jaar. Een groep die juist hun onderwijstraject aan het afronden is of net van start is gegaan met hun werkcarrière. NAH veroorzaakt een breuk in de levenslijn op een beslissend en spannend moment. Het moment waarop ze de arbeidsmarkt gaan betreden. Nu met bovendien een arbeidsbeperking. Zowel voor de jongvolwassenen zelf als voor veel ondernemers een sprong in het diepe. Want wat kun je van elkaar verwachten?
Waar loop je tegenaan? Wat kun je aan? SPIRIT2WORK is nadrukkelijk géén arbeidsservicebureau voor het snelle resultaat. We streven naar een duurzame, toekomstbestendige arbeidsplaats voor mensen met NAH. Met toegevoegde waarde voor zowel de werkgever als de jongvolwassene, zonder daarbij de concurrentiepositie van de werkgever of de gezondheid van de jongere uit het oog te verliezen. We zijn steeds op zoek naar de beste match. En dat betekent dat we helaas soms ook mensen of bedrijven teleur moeten stellen.
10
TOEGEVOEGDE WAARDE Voorheen werden re-integratiebureaus ingehuurd om een werkplek te vinden voor mensen met NAH. Was dat gelukt, dan was daarmee het re-integratieproces geslaagd en kwam het ten einde. Van begeleiding of nazorg was niet of nauwelijks sprake. Als iemand een jaar later weer aanklopte bij de uitkerende instanties, keek niemand daar van op. Daar komt verandering in. Met de verantwoordelijkheid bij de gemeenten en een beperking van het beschikbare budget zal er nadrukkelijker gekeken worden naar de resultaten op de langere
ZE BEGINNEN NOOIT MET: ‘WEET JE WAT IK ALLEMAAL WEL KAN?’ DAT IS HEEL MAF. Movares
termijn. Dat betekent dat er niet alleen gekeken wordt naar begeleiding, ondersteuning en nazorg, maar ook naar specifieke kennis van en ervaring met de problematiek (in ons geval NAH). Kennis en ervaring die moet komen uit de private sector. SPIRIT2WORK onderscheidt zich van de reguliere re-integratie en uitzendbureaus, doordat zij werkt met ervaringsdeskundigen die specifieke kennis en ervaring hebben met NAH in het persoonlijke leven. Denk bijvoorbeeld aan de jobcoach+, een ervaringsdeskundige (jongere) met werkervaring én NAH. Zij staan dichtbij de jongeren, kennen hun belevingswereld als geen ander, kennen het proces waar zij doorheen moeten en ook de ups en downs van het werken in een
reguliere arbeidsomgeving met een arbeidsbeperking. Zij hebben geleerd te leven met wie ze zijn. Te leven met NAH, maar belangrijker nog, te leven vanuit hun talent! Met de specifieke kennis en ervaring in huis, is SPIRIT2WORK in staat maatwerk te leveren in de begeleiding, ondersteuning en nazorg aan jongeren met NAH bij het vinden van een toekomstbestendige arbeidsplaats. Natuurlijk is SPRIT2WORK er ook voor jongeren met NAH die niet 'gestuurd' zijn door de participatiewet, maar wel graag willen werken.
INTAKE EN ARBEIDSDIAGNOSE Voor het vinden van die duurzame arbeidsplek is een goed beeld nodig van de inzetbaarheid (het arbeidsvermogen), competenties, talenten en begeleidingsbehoefte van de jongeren. Vanuit het UWV is er zicht op de inzetbaarheid. Voor het overige biedt SPIRIT2WORK een intake en arbeidsdiagnose4. Op basis daarvan wordt met een (zorg)professional gekeken of er bemiddeld kan worden en zo ja, waar naar: (1) regulier werk, (2) FAPULOUS (Flexible Arbeidspool), (3) werkervaringsplaats (4) eigen onderneming .
SCHOLING SPIRIT2WORK is steeds op zoek naar de beste match voor een duurzame 4
Een “nulmeting”.
11
arbeidsplek. Het hebben of behalen van een diploma of certificaat kan daar bij helpen. Willen we de talenten van jongeren met NAH zoveel mogelijk tot hun recht laten komen, dan betekent dat vaak ook iets voor het onderwijs. Het is niet voor iedere jongere met NAH vanzelfsprekend om een reguliere opleiding of cursus af te maken of te volgen. Juist voor hen wil SPIRIT2WORK de mogelijkheden onderzoeken voor passend onderwijs. Dat doen we overall met enthousiaste betrokken professionals, initiatiefnemers van bestaande ontwikkelingen en de jongeren zelf. En in specifieke situaties uiteraard ook in overleg met de werkgevers.
BEGELEIDING EN ONDERSTEUNING Bij begeleiding en ondersteuning van SPIRIT2WORK moet zowel gedacht worden aan (job)coaching en begeleiding door een zorgprofessional als aan praktische ondersteuning bij het verrichten van werkzaamheden. Voor zowel de jongeren als de werkgever wordt hiervoor een abonnement afgesloten. Op deze manier bekijken we samen wat de volgende stap moet worden. Ook biedt SPIRIT2WORK voorlichting aan werkgevers en eventueel praktische ondersteuning bij bijvoorbeeld de sub-sidieaanvraag en salarisadministratie.
SAMEN ONDERNEMEN IN DE PRAKTIJK TWEE STROMEN SPIRIT2WORK kent in hoofdlijnen twee stromen als het gaat om de begeleiding naar werk: 1. Bemiddeling, begeleiding en ondersteuning naar en óp de werkplek; 2. Diensten ten behoeve van opdrachtgevers, door jongeren met NAH uitgevoerd. Niet bij de opdrachtgever zelf, maar in de beschermde werkomgeving van SPIRIT2WORK. De laatste stroom betreft de Flexibele
Arbeidspool van SPIRIT2WORK, beter bekend als FAPULOUS!
FAPULOUS: EEN OPSTAPJE NAAR REGULIER WERK EN MOGELIJKHEID OM MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD TE ONDERNEMEN Niet voor elke jongere met NAH is het verstandig direct de reguliere arbeidsmarkt toe te treden. Voor hen is FAPULOUS, de Flexibele Arbeidspool van SPIRIT2WORK, van waaruit zij op termijn kunnen doorstromen naar (vast) werk bij een werkgever.
12
Ook voor bedrijven biedt FAPULOUS een mooie tussenoplossing. In het Sociaal Akkoord hebben zij met het Rijk afgesproken dat bedrijven met meer dan 25 werknemers ervoor zorg zullen dragen dat 5% van hun personeel straks bestaat uit mensen met een arbeidsbeperking. Door het afnemen van diensten bij FAPULOUS komen zij deze afspraak na. Bedrijven met minder dan 25 werknemers komen met de afname van diensten bij FAPULOUS tegemoet aan het gedachtegoed van de participatiewet.
Diensten die FAPULOUS aanbiedt sluiten aan bij de kwaliteiten en talenten van de jongeren die op dat moment werkzaam zijn in de pool. Onderstaand een greep uit het huidige en in ontwikkeling zijnde dienstenaanbod: Social Media assistentie: Bijvoorbeeld Websitebeheer, Facebook, Twitter en LinkedIn, alsook workshop-verzorging; Verwerking Financiële gegevens voor o.a. ZZP-ers: In samenwerking met een financiële partner voor de wettelijk verplichte administratie; Online marketing en media-acties.
LIDMAATSCHAP Jongeren met NAH die zich laten bijstaan door SPIRIT2WORK kunnen hiervoor een lidmaatschap aangaan bij de coöperatie DOEN. Een deel van de lidmaatschapsgelden die hieruit voortvloeien willen we gaan storten in een fonds dat fungeert als financieel vangnet voor de leden. Komt één van hen onverhoopt tijdelijk zonder werk te zitten, door ontslag of om andere redenen, dan kan hij/zij voor een bepaalde periode aanspraak maken op het fonds. Op die manier wordt een grote financiële terugval voorkomen en hoeven zij niet direct terug te vallen op een uitkering. Uiteraard wordt er direct actie ondernomen om nieuwe werkzaamheden te zoeken. Ook werkgevers/opdrachtgevers kunnen
voor een bepaalde periode aanspraak maken op het fonds als een jongere die zij hebben aangenomen of ingehuurd onverhoopt niet meer in staat blijkt de werkzaamheden voor het bedrijf te verrichten. Op deze manier worden ook werkgevers/opdrachtgevers deels gecompenseerd in de kosten die zij moeten maken in verband met het uitvallen van de jongere. Net als de jongeren met NAH, leggen ook de werkgevers/opdrachtgevers een maandelijks bedrag in, in het fonds. Zo werken jongeren en ondernemers samen naar toekomstbestendige arbeidsplaatsen voor jongeren met NAH, waarbij niet langer de arbeidsbeperking, maar het talent bepalend is! Naast de jongerenleden kent de coöperatie ook Kapitaalleden en overige leden. Kapitaalleden zijn rechtspersonen die de doelstellingen van de coöperatie onderschrijven en financieel participeren in de coöperatie. Overige leden zijn de natuurlijke personen die belang hebben bij de doelstelling en deze financieel willen ondersteunen. Een passende werkplek biedt jongeren met NAH niet alleen een zelfstandigheid, een sociaal netwerk en vergroot zelfvertrouwen, maar ook opnieuw toekomstperspectief. Hun werk heeft waarde. In de woorden van Einstein: Everybody is a genious!
13
START WHERE YOU ARE USE WHAT YOU HAVE DO WHAT YOU CAN
PLAN VAN AANPAK SPIRIT2WORK VERSIE 27-02-15 Opdrachtgever: Harrie & Wouter de Loos Auteur: Mirjam Corsel Foto’s: Unsplash
BIJLAGE 1
MOGELIJKE NIET ZICHTBARE GEVOLGEN VAN NAH Een belangrijk onderscheid met andere aandoeningen is dat Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) onverwacht ontstaat en je leven plotseling volledig op z’n kop kan zetten. We hebben ons lang verkeken op de gevolgen van NAH. Dankzij wetenschappelijk onderzoek en de persoonlijke verhalen van jongeren met NAH, weten we nu:5
Dat NAH niet alleen tot zichtbare motorische problemen leidt, maar veel vaker juist tot onzichtbare, lastige en hardnekkige cognitieve en sociaal-emotionele beperkingen. Denk bijvoorbeeld aan mentale traagheid. Jongeren met NAH hebben vaak meer tijd nodig om informatie te verwerken;
‘Mijn problemen liggen vooral in het geheugen. Het zijn echt vlekken die ik mis. Waar ik vooral moeite mee heb, is het herkennen van gezichten en namen bij elkaar. Ook heb ik problemen met mijn evenwicht en coördinatie’ (Paul)
5
Dat gedrag en gedragsveranderingen, zoals egocentrisme, prikkelbaarheid, ontremming, emotionele labiliteit en depressies, direct door NAH veroorzaakt kunnen worden! Als ze voordien al aanwezig waren kunnen ze
Uit: Entréerede Arend de Kloet, 3/10/2014
door het oplopen van NAH getriggerd worden; ‘Dagelijks loop je tegen een muur op van frustraties, verdriet en onbegrip. Alles is anders. Toch moet je het gewoon doen!’ (Lotte)
Dat – ook als intelligentie en functies als geheugen niet meetbaar zijn veranderd door NAH – uitvoerende (executieve) functies forse beperkingen kunnen laten zien in het plannen, doelen stellen, initiatief nemen en het zelf reguleren van eigen gedrag;
‘Eerst was ik altijd heel snel heel vrolijk en wilde ik alles weten. Dat wil ik op zich aan de ene kant nog steeds, maar dat lukt gewoon niet. Daar heb ik mij dus bij neergelegd. Dat is wel jammer.’ (Diana)
Dat de ernst van letsel slechts gedeeltelijk de gevolgen ervan bepaalt en dat herstel weldegelijk ook na een of twee jaar kan voortzetten!
‘Ik weet niet eens meer hoe lang ik in het ziekenhuis heb gelegen. Ik heb er concentratieproblemen aan overgehouden. Ik kan ook niet goed meer lezen. In het ziekenhuis hebben ze dat uitgezocht. Mijn ogen functioneren samen niet goed meer. Met een oog kan ik af en toe beter lezen dan met twee.’ (Saskia)
