SPELHANDLEIDING SAM DE VERKEERSSLANG OP SCHOOL
Een campagne van
Met de steun van
1
INHOUD 1 Inleiding 1.1 Wat is Sam de Verkeersslang 1.2 Waarom Sam de Verkeersslang 1.3 Tijdsplanning
1 INLEIDING 2 2 2 2
2 Spelpakket
3
3 Voorbereiding
3
Stap 1: Stap 2: Stap 3: Stap 4: Stap 5:
Inschrijven Materiaal en begeleiding aanvragen Publieke pagina bewerken Breng je collega’s op de hoogte en kies lesmateriaal uit Bepaal het concept van een start- of slotmoment
4 Sam de Verkeersslang spelen 4.1 Volg de volgende 8 stappen 4.2 Smartboardtoepassing
5 Meer informatie Bijlagen Meetformulier voor klassen - voormeting Meetformulier voor klassen - campagneweek Meetformulier voor klassen - na-meting
3 4 4
1.1 Wat is Sam de Verkeersslang? Sam de Verkeersslang is een leuke, eenvoudige en effectieve campagne voor basisscholen om kinderen en ouders te stimuleren om op een duurzame manier naar school te komen. Sam de Verkeersslang kan gemakkelijk gecombineerd worden met bestaande of nieuwe school- en klasactiviteiten. Dat noemen we de Deluxe-versie. Met die versie is een grote impact van de campagne en het thema mobiliteit verzekerd, zowel binnen de school als ver daarbuiten.
4 4 5 5 8 8
1.2
Waarom Sam de Verkeersslang?
Sam de Verkeersslang geeft kinderen inzicht in het belang van veilige en duurzame verplaatsingen en maakt hen bewust van de gevolgen voor het milieu en de gezondheid. Sam de Verkeerslang moedigt zowel de kinderen als hun ouders aan om zich veilig en duurzaam te verplaatsen. Kinderen vinden het niet alleen leuk om te voet of met de fiets naar school te gaan, maar ze doen tegelijkertijd ook een eerste nuttige ervaring en belangrijke kennis op over verkeersveiligheid, andere weggebruikers en verkeersregels. De resultaten van de campagne tonen aan dat zelfs dankzij kleine inspanningen het aantal duurzame verplaatsingen toeneemt en de CO2-uitstoot in de schoolomgeving vermindert.
1.3 Tijdsplanning Een school speelt Sam de Verkeersslang gedurende één week. Traditioneel organiseren de meeste scholen in Vlaanderen de campagne tijdens de eerste volledige schoolweek van mei (zonder vakantiedagen), maar het is ook mogelijk om het op een ander moment in te plannen.
2
2 SPELPAKKET
Het spelpakket bevat de volgende materialen: • één spandoek (3,5m x 1m) voor de hele school; • groene stickers: voor elke klas om op de spandoek te plakken; • oranje stippen: voor elke duurzame verplaatsing ontvangt een leerling een stip; • 4 affiches (A2), • infobrieven voor de ouders.
De volgende documenten kan je downloaden op de website www.verkeersslang.be: • • • •
meetformulieren (per klas); draaiboek Sam rinkelt!; voorbeeld persbericht; voorbeeld promotietekst.
3 VOORBEREIDING Om van Sam de Verkeersslang een succesvolle en geslaagde campagne te maken, is het belangrijk om de spelweek goed voor te bereiden. Lees hieronder welke stappen je best onderneemt.
Stap 1: Inschrijven Via www.verkeersslang.be schrijf je je school in voor Sam de Verkeersslang. Inschrijven kan jaarlijks van 1 september tot 31 oktober. Klik hiervoor op schrijf je school in! en vul de gegevens van de school en de contactpersoon in. De contactpersoon ontvangt na inschrijving een bevestigingsmail met een overzicht van al je gegevens.
Wil je meerdere scholen of vestigingen inschrijven? Schrijf dan elke vestiging apart in. Dat kan door elke vestiging/ school in te schrijven met een eigen e-mailadres. Maar dat kan ook door eenzelfde contactpersoon en eenzelfde e-mailadres te registreren voor elke school. Hierdoor kan je de verschillende vestigingen op eenvoudige wijze beheren met dezelfde inloggegevens. Het is bovendien interessant om elke vestiging apart in te geven omdat de locatie erg bepalend is voor de manier waarop leerlingen naar school komen. De resultaten kunnen bijgevolg zeer verschillend zijn. Nadat het Sam-team je aanvraag heeft goedgekeurd, ontvang je per mail de inloggegevens voor je eigen schoolpagina.
3
3 VOORBEREIDING
Stap 2: Materiaal en begeleiding aanvragen Na inschrijving en na ontvangst van je inloggegevens kan je inloggen op de campagnewebsite en het nodige materiaal bestellen, en indien gewenst, je kandidaat stellen voor een begeleiding. Bij het inloggen, word je automatisch doorverwezen naar de webpagina van je eigen school. Klik eerst op ‘Aan de slag’ om volgende stappen uit te voeren. 1. 2. 3. 4.
Vul de algemene instellingen in. Vraag materiaal aan. Voeg de deelnemende klassen toe. Vraag begeleiding aan.
Bewaar de ingevulde informatie na elk onderdeel.
Tekst over je school kan je toevoegen door op de knop ‘Stel hier je school voor’ te klikken. De grafiek met het schoolresultaat wordt automatisch aangemaakt op basis van de meetresultaten die je voor, tijdens en na de campagne invoert. Foto’s (maximaal10) kan je een beetje lager uploaden via de knop ‘Fotogalerij bewerken’. Die pagina is zichtbaar voor alle bezoekers van de website. Je kan ook gemakkelijk een link van je schoolwebsite invoegen.
Stap 4: Breng je collega’s op de hoogte en kies lesmateriaal uit Heb je meerdere vestigingen/scholen ingeschreven, dan moet je die instellingen per school apart invullen. Je school of meerdere scholen, kan je terugvinden via de knop ‘Mijn school’ rechtsboven.
Breng je collega’s tijdig op de hoogte van de campagne en bezorg hen de nodige informatie, de meetformulieren en/of het paswoord van je school, zodat ze de metingen zelf kunnen invoeren. De leerkrachten vinden op de website ook heel wat ideeën en tips voor leuke activiteiten om in de klas of voor de hele school te organiseren. Ga zeker een kijkje nemen op de Deluxe-pagina. Zorg ervoor dat leerkrachten voldoende tijd hebben om de lesideeën uit te werken. Wacht niet tot het laatste moment om hen de informatie te bezorgen.
Zodra je materiaal en/of een begeleiding hebt aangevraagd, krijg je daar per e-mail steeds een bevestiging van. Kijk alles goed na. Indien je merkt dat je een fout hebt gemaakt, neem je best contact op met het Sam-team via de knop contact.
Stap 3: Publieke pagina bewerken Elke school krijgt een eigen publieke schoolpagina! Op die pagina kan je je school voorstellen, het schoolresultaat bekijken en leuke foto’s van de campagne uploaden. Het is zowel voor scholen, ouders als de stad interessant om te ontdekken welke scholen deelnemen, wat ze doen en welke impact de campagne heeft.
Stap 5: Bepaal het concept van een start- of slotmoment Je kan bij het begin en het einde van de campagne een extra actie op poten zetten. Als school kies je zelf op welke manier je (een deel van) de eerste en laatste speldag van de campagneweek invult. Een startmoment is zinvol om de kinderen (en ouders) te overtuigen om deel te nemen. Een slotmoment is ideaal om prijzen voor eventuele opdrachten/wedstrijden uit te reiken. Foto’s van beide momenten kan je uploaden op de eigen schoolpagina van Sam de Verkeersslang. Op die manier kan je andere scholen inspireren!
4
4 SAM DE VERKEERSSLANG SPELEN! Hier lees je meer over het spelverloop en vind je meer info over hoe je de verplaatsingswijzen van je leerlingen meet. Die metingen vormen een belangrijk onderdeel van de campagne. Vooraf, tijdens en na de campagne wordt gemeten met welk vervoermiddel de leerlingen naar school komen. Die metingen bepalen de startsituatie, de vorderingen tijdens de campagne en het eindresultaat.
4.1 Volg de volgende 8 stappen Stap 1: Voormeting Drie weken voor de campagneweek voer je gedurende één dag de voormeting uit. Zo bepaal je de startsituatie van je school. Je kiest één dag uit waarop je in alle klassen meet hoe de kinderen die ochtend naar school zijn gekomen.
Methode 2: Laat de klassen het resultaat van hun klasmeting meteen online invullen via de smartboardversie. Bezorg hiervoor de login van je school aan elke leerkracht. Vergeet op voorhand de namen van de klassen niet toe te voegen.
Stap 2: Bepaal het doel voor jouw school Heb je de voormeting uitgevoerd? Dan kan je het schooldoel voor de campagne bepalen. Het doel is het gewenste percentage duurzame verplaatsingen tijdens de campagneweek. Elke school stelt haar eigen doel voorop. Neemt je school voor de eerste keer deel, mik dan niet meteen te hoog. Methode 1: Door middel van handopsteking noteert elke leerkracht de huidige vervoerswijzen van de leerlingen. Bezorg hiervoor het klasformulier ‘voormeting – klas’ aan elke leerkracht. Verzamel op het einde van de dag alle klasformulieren en vul die informatie online in.
5
4 SAM DE VERKEERSSLANG SPELEN!
Het officiële doel van Sam de Verkeersslang is 20% meer duurzame verplaatsingen gedurende het spel in vergelijking tot de startsituatie (voormeting). Voorbeeld: Stel dat de voormeting aantoont dat 30% van de leerlingen zich op duurzame wijze naar school begeeft, dan is 50% een realistisch doel voor je school. Als je de gegevens van de voormeting online hebt ingevuld, wordt het doel voor je school automatisch berekend op 20% meer duurzame verplaatsingen. Je hebt zelf de mogelijkheid om dat doel te wijzigen via ‘Wijzig doel’.
Stap 3: Communiceer over het spel
Om de startsituatie van je school te bepalen, voer je op één dag de voormeting uit. Op basis daarvan bepaal je het streefdoel van je school. Het officiële doel van Sam is 20 % meer duurzame verplaatsingen tijdens het spel in vergelijking met voor de spelweek.
Voorbeeld: als uit de voormeting blijkt dat 30% van de leerlingen al op een duurzame wijze naar school komt, dan is 50% een realistisch doel voor jouw school. Het spel wordt gespeeld per klas, dus dit aantal geldt ook als aantal stippen die er per klas nodig zijn om een groene sticker te vullen en op de slang te mogen kleven (50% van alle leerlingen per klas). Als jullie schoolstreefdoel 50% is, dan moet 50% van alle leerlingen per klas op een duurzame manier naar school komen. In dat geval is de groene sticker vol en mag die op het spandoek worden geplakt.
Om het succes van Sam de Verkeersslang te vergroten, maak je het spel bekend bij alle betrokken partijen: leerkrachten, leerlingen en ouders.
Als er meer dan 50% van de leerlingen per klas zich op een duurzame manier heeft verplaatst die dag, dan mogen de extra stippen al op de sticker van de volgende dag geplakt worden.
Breng alle leerkrachten ruim op voorhand op de hoogte van de campagne door hen mee te delen wat Sam de Verkeersslang precies inhoudt en wanneer de school het spel zal spelen.
De groene stickers verdeel je per klas (5 per klas), net zoals de stippen (max. 5 per leerling).
Verspreid de infobrief voor ouders die je bij het spelpakket vindt. Die brief kan je ook downloaden via downloads.
In plaats van te werken met de stickers en stippen kan er ook gebruik worden gemaakt van de smartboardversie waar de stippen virtueel op het spandoek geplakt worden.
Stap 4: Bevestig het spandoek en verdeel de stickers en stippen
Klassen die beschikken over een computer of smartboard, kunnen hierdoor op een zeer gemakkelijke manier ’s ochtends de metingen door de kinderen zelf laten invoeren. Dat vervangt de handopsteking en het invullen van de meetformulieren. Voor meer info, zie 4.2 op pagina 8 van deze handleiding.
Hang het spandoek op een bereikbare en centrale plaats in de school, bijvoorbeeld in de hal of op een overdekte speelplaats. Hang het spandoek zeker niet te hoog, zodat de leerlingen zelf de stickers op het spandoek kunnen bevestigen. Verdeel de groene stickers (5 per klas) en oranje stippen (maximaal 5 per leerling) over de verschillende klassen.
Stap 5: De campagneweek Tijdens de spelweek krijgen de leerlingen een stip op de dagen dat zij op een duurzame manier naar school komen. Leerkrachten registreren elke dag de wijze waarop hun leerlingen die ochtend naar school zijn gekomen op het meetformulier of vullen die gegevens meteen online in via ‘Campagneweek’. De stippen worden op een grote groene sticker geplakt. Het schooldoel bepaalt hoeveel stippen er per klas nodig zijn om een groene sticker te vullen.
6
4 SAM DE VERKEERSSLANG SPELEN!
Stap 6: Bevestig de groene stickers op het spandoek Als een klas een volle sticker heeft, plakken de leerlingen die op het spandoek. Het vullen van de groene sticker en het plakken van die sticker op het spandoek herhaal je elke dag tijdens de campagneweek.
Stap 7: Beloon de leerlingen Op vijf verschillende plaatsen op de slang staat een leuke afbeelding van een voetganger, een fietser, een bus, een tram en carpoolers. Telkens als een nieuw punt wordt bereikt, krijgen de leerlingen een beloning. De school bepaalt en zorgt zelf voor de beloning.
Drie extra tips om de campagne aan te passen naar de wensen van de school: • Leerlingen die wat verder van de school wonen en met de auto gebracht worden, kunnen ook meedoen. De auto kan bijvoorbeeld op 100 meter, of een beetje verder, van de school geparkeerd worden zodat de kinderen het laatste stukje naar school kunnen wandelen. Daarnaast kunnen kinderen van verschillende families in één auto naar school gebracht worden (carpooling). • Leerkrachten worden aangespoord om ook deel te nemen, om zo het goede voorbeeld aan hun leerlingen te geven. Een manier om hen te motiveren, is door toe te staan dat de klas voor de inspanningen van de leerkracht ook een stip mag plaatsen. Dat stimuleert en beloont tegelijk. • Extra bonuspunten (lees: stippen) kunnen uitgereikt worden voor diverse redenen. Zoals aan leerlingen die met een helm op of een reflecterende jas/fluohesje al fietsend naar school komen. Dat bevordert de veiligheid waardoor de leerling een extra stip kan verdienen.
Ons uitgangspunt daarbij is dat het bij voorkeur nietmaterialistisch van aard is. Enkele voorbeelden zijn extra speeltijd, geen huiswerk of een ijsje. Wanneer de leerlingen bij het hoofd van de slang aanbeland zijn, ontvangen ze een grotere beloning.
Stap 8: Na-meting Drie weken nadat de campagne Sam de Verkeersslang is afgelopen, wordt gedurende een dag de nameting uitgevoerd. Dat gebeurt, net zoals bij de voormeting, via handopsteking of direct online via de smartboardtoepassing. Zo wordt onderzocht hoe de leerlingen zich drie weken na de campagne naar school verplaatsen. Die informatie is belangrijk om te kunnen nagaan of de campagne ook op lange termijn een effect heeft.
7
4 SAM DE VERKEERSSLANG SPELEN!
4.2 Smartboardtoepassing Met de smartboardversie van Sam kunnen klassen de resultaten van hun metingen gemakkelijk meteen online invullen.
3. Kies een meting (voor, tijdens of na). 4. Klik op de smartboardversie van een klas en je ziet het volgende:
Het concept van het spel blijft hetzelfde: voor elke duurzame verplaatsing verdienen leerlingen een stip. Met deze digitale versie kunnen kinderen meespelen op een digitaal schoolbord of op een standaardcomputer voor klassen en scholen die niet over een digitaal bord beschikken. Wil je aan de slag met de smartboardversie? We zetten de stappen even op een rij: 1. Log in als school. Zorg er dan ook voor dat alle deelnemende leerkrachten de logingegevens van de school hebben. 2. Voeg alle namen van de deelnemende klassen toe (onderaan bij Aan de slag). Ofwel doe je dit zelf op voorhand, ofwel doet elke leerkracht dat voor zijn/haar klas.
In plaats van meten door handopsteking, klikt elke leerling (per klas) de afbeelding van zijn/haar verplaatsingswijze van die dag op het smartboard aan. De grootte van de bollen wijzigt naargelang het aantal keer de vervoerswijzen worden aangeklikt. De leerkracht kan indien nodig corrigeren (bijvoorbeeld als een leerling een bepaalde vervoerwijze tienmaal aanklikt). Door op het pijltje rechtsboven te klikken, kan hij/zij de laatst ingegeven vervoerwijze verwijderen.
5 MEER INFORMATIE www.verkeersslang.be • alle downloads (deze handleiding, de meetformulieren, een voorbeeldbrief voor ouders en activiteiten voor de Deluxe-versie) • eenvoudige tool om alle resultaten te verwerken • overzicht van alle deelnemende scholen • overzicht van de veel gestelde vragen
[email protected] tel. 016 23 94 65
8
MEETFORMULIER VOOR KLASSEN VOORMETING Print dit meetformulier uit voor elke klas die meedoet aan Sam de Verkeersslang. Gebruik dit formulier op één willekeurige schooldag drie weken voor de campagne en noteer hoe de leerlingen zich naar school verplaatsen. Vraag de leerlingen met welk vervoermiddel zij op die dag naar school komen en noteer het aantal leerlingen per vervoerswijze.
Klas: ................................................................................................................................................................................................ Datum voormeting: ......................................................................................................................................................................... Aantal leerlingen in de klas: ............................................................................................................................................................
Weer omcirkelen Vervoerswijze
Aantal leerlingen
Stappen Fietsen1 Bus Trein/tram/metro Carpoolen2 Auto 1 Inclusief steppen, rolschaatsen, skeeleren en skateboarden. 2 De auto delen met leerlingen uit verschillende families.
Een campagne van
Met de steun van
MEETFORMULIER VOOR KLASSEN CAMPAGNEWEEK Print dit meetformulier uit voor elke klas die meedoet aan Sam de Verkeersslang. Gebruik dit formulier elke dag tijdens de campagne en noteer hoe de leerlingen zich naar school verplaatsen. Vraag de leerlingen met welk vervoermiddel zij die dag naar school komen en noteer het aantal leerlingen per vervoerswijze gedurende één week.
Klas: ................................................................................................................................................................................................ Datum campagneweek: van .................................................................. tot ................................................................................... Aantal leerlingen in de klas: ............................................................................................................................................................
Dag
maandag
dinsdag
woensdag
donderdag
vrijdag
Weer omcirkelen Vervoerswijze
Aantal leerlingen
Stappen Fietsen1 Bus Trein/tram/metro Carpoolen2 Auto 1 Inclusief steppen, rolschaatsen, skeeleren en skateboarden. 2 De auto delen met leerlingen uit verschillende families.
Een campagne van
Met de steun van
MEETFORMULIER VOOR KLASSEN NA-METING Print dit meetformulier uit voor elke klas die meedoet aan Sam de Verkeersslang. Gebruik dit formulier op dezelfde weekdag als de voormeting drie weken na de campagneweek en noteer hoe de leerlingen zich naar school verplaatsen. Vraag de leerlingen met welk vervoermiddel zij op die dag naar school komen en noteer het aantal leerlingen per vervoerswijze.
Klas: ................................................................................................................................................................................................ Datum na-meting: ........................................................................................................................................................................... Aantal leerlingen in de klas: ............................................................................................................................................................
Weer omcirkelen Vervoerswijze
Aantal leerlingen
Stappen Fietsen1 Bus Trein/tram/metro Carpoolen2 Auto 1 Inclusief steppen, rolschaatsen, skeeleren en skateboarden. 2 De auto delen met leerlingen uit verschillende families.
Een campagne van
Met de steun van
